Brochure onderzoek- en ondersteuningsmogelijkheden als A5 …€¦ · In deze brochure laten we u...
21
Transcript of Brochure onderzoek- en ondersteuningsmogelijkheden als A5 …€¦ · In deze brochure laten we u...
2
3
Inhoud
Team Onderzoek -------------------------------------------------------------- 5
Gezondheidsmonitors --------------------------------------------------------- 6
Kenniscentrum Onderzoek --------------------------------------------------- 8
Panelonderzoek --------------------------------------------------------------- 9
Het monitoren van ontwikkelingen in het --------------------------------- 10
sociaal domein -------------------------------------------------------------- 10
Belevingsonderzoek --------------------------------------------------------- 11
Samenwerking met externe partners -------------------------------------- 14
Concept mapping ----------------------------------------------------------- 16
Kwalitatief onderzoek ------------------------------------------------------- 18
Actiebegeleidend onderzoek ------------------------------------------------ 19
Samenwerking met Robuust en de ---------------------------------------- 20
eerstelijnsgezondheidszorg ------------------------------------------------- 20
Big Data, serious gaming en andere alternatieve onderzoeksmethoden 20
4
5
Team Onderzoek
Wij zijn het team Onderzoek van de GGD Brabant-Zuidoost. Het is onze
missie om gemeenten zo goed mogelijk te ondersteunen bij het maken van
de juiste beleidskeuzes in het sociaal domein door het uitvoeren van
onderzoek en het toepasbaar maken van (onderzoeks)kennis. De behoeften
en wensen van opdrachtgevers en samenwerkingspartners zijn ons
uitgangspunt: in dialoog met elkaar komt onze dienstverlening tot stand.
In deze brochure laten we u graag zien op welke manieren we u als
gemeente kunnen ondersteunen. Indien u hierover vragen of opmerkingen
heeft, schroom dan niet om met een van ons contact op te nemen.
V.l.n.r.: Carola Mes, Kim Ensinck, Malissa Janssen, Michelle Hoeijmakers, Loes Pouwels,
Peter van Nierop, Daniëlle Brunenberg, Anke van Gestel, Yvonne Meertens, Antje Eugster, Paula Dijkema en Mieke van Duijnhoven
6
Gezondheidsmonitors
Jaarlijks verzamelen we gegevens op het gebied van de gezondheid en het
welbevinden van de burgers in Zuidoost-Brabant door middel van een viertal
Gezondheidsmonitors. Elke monitor wordt gehouden onder een steekproef
van de betreffende bevolkingsgroep.
De resultaten van de Gezondheidsmonitor jeugd 0- t/m 11-jarigen zijn in
2014 naar de gemeente gestuurd in de vorm van een tabellenboek en een
infographic. Relevante thema’s zijn o.a.: weerbaarheid, opvoeding en sociale
participatie.
GGD kompas en Gezondheidsatlas
Tabellenboeken en andere rapportages met betrekking tot de vier
gezondheidsmonitors zijn te raadplegen via het GGDkompas op de website
van de GGD. Op de site www.GGDgezondheidsatlas.nl kunt u de cijfers van
uw gemeente ook vergelijken met omringende gemeenten in Zuidoost-
Brabant.
Huidige
monitor
Volgende
monitor
Jeugdmonitor 0- t/m 11-jarigen 2013 2017
Jeugdmonitor 12- t/m 18-jarigen 2015 2019
Volwassenenmonitor 19- t/m 64-jarigen 2012 2016
Ouderenmonitor 65 jaar en ouder 2012 2016
7
Presentaties
Naast tabellenboeken en andere rapportages verzorgen we presentaties over
de resultaten van de Gezondheidsmonitors. Daarnaast zijn er nog andere
mogelijkheden voor gebruik van deze cijfers bij de ontwikkeling en uitvoering
van het gemeentelijk beleid, zoals het bespreken van knelpunten en
oplossingen in kleine groepen van bijvoorbeeld maatschappelijke partners en
burgers.
Contactpersoon: Loes Pouwels
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031456
8
Kenniscentrum Onderzoek
Wij zijn u graag van dienst bij het nader analyseren van de resultaten van de
Gezondheidsmonitors en het vertalen van deze resultaten in
aandachtspunten voor uw gemeente.
Een groot aantal vragen met betrekking tot de publieke gezondheid, WMO en
het sociaal domein, kan met kortdurend onderzoek beantwoord worden. Voor
het beantwoorden van deze vragen kunnen wij, naast de gegevens die wij
als GGD zelf beschikbaar hebben, gebruik maken van informatie uit externe
bronnen. Tevens kunnen wij de gemeente ondersteunen bij het (tussentijds)
evalueren van verschillende beleidslijnen binnen het sociaal domein en het
uitvoeren van een cliëntervaringsonderzoek.
Uit de praktijk
Enkele recente voorbeelden uit de regio:
• Armoedeconferentie in Gemert: inventarisatie en presentatie van cijfers
over het voorkomen van armoede, de (gezondheids)risico’s en het gebruik
van voorzieningen (i.o.v. gemeente Gemert-Bakel)
• Evaluatie van de pilot dorpsondersteuning (i.o.v. gemeente Bergeijk)
• Begeleiden Reusel-De Mierden met formuleren indicatoren sociaal domein
• Prognose aantal mantelzorgers en ontvangers in de Peelgemeenten
• Focusgroepen ten behoeve van Klanttevredenheidsonderzoek WMO
(Waalre)
Contactpersoon: Mieke van Duijnhoven
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031470
9
Panelonderzoek
Naast de vertrouwde gegevens uit onze Gezondheidsmonitors kan er
behoefte bestaan om snel en flexibel in een kort tijdsbestek informatie te
ontvangen over gezondheid, zorg en het sociale domein. Om in deze
behoefte te voorzien, kunnen we het GGD panel inzetten. Het GGD panel
bestaat uit mensen woonachtig in Zuidoost-Brabant, die zich via de
Gezondheidsmonitor of via de GGD-website hebben opgegeven. Aan dit panel
kunnen wij vragen stellen over actuele thema’s. Ook is er de mogelijkheid
om burgers uitgebreider hun mening of ervaringen te laten delen,
bijvoorbeeld over veranderingen in het sociale domein. Door middel van het
panel kunnen wij mensen ook vragen of zij willen deelnemen aan een
groepsgesprek of interview. Op deze manier doen wij verdiepend en
kwalitatief onderzoek. Een panelonderzoek kan dus zowel kwantitatieve als
kwalitatieve informatie opleveren.
Momenteel bestaat het panel uit ongeveer 8.500 mensen uit de regio
Zuidoost-Brabant. Alle inwoners uit de regio Zuidoost-Brabant van 16 jaar en
ouder kunnen lid worden van het panel door zich in te schrijven via de
website www.ggdpanel.nl.
Uit de praktijk
Enkele voorbeelden van panelonderzoeken die zijn uitgevoerd:
• Wensen ten aanzien van locaties en openingsdagen en -tijden JGZ in
Eindhoven
• Bekendheid met de Transitie Jeugd en opvoedondersteuning
• Gezondheidsbeleving en ondersteuningsbehoeften (Positieve Gezondheid)
• Ouders Someren over weerbaarheid (resultaten nog niet beschikbaar)
Contactpersoon: Loes Pouwels
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031456
10
Het monitoren van ontwikkelingen in het
sociaal domein
Gemeenten zoeken naar een manier om hun doelen in het sociaal domein te
monitoren. Verschillende gemeenten hebben ons reeds benaderd om hen
hierbij te ondersteunen.
Wij hebben veel expertise in huis met betrekking tot het meten en monitoren
van diverse indicatoren en ontwikkelingen in het sociale domein. Daarbij
hebben we een goed zicht op de verschillende databronnen die hiervoor
ingezet kunnen worden.
Denkmodel als basis voor monitor sociaal domein
Samen met de gemeente Geldrop-Mierlo en de gemeente Nuenen hebben we
een denkmodel ontwikkeld waarin de missies van de gemeenten (oranje
ovalen) in het sociaal domein vertaald zijn naar maatschappelijke resultaten
(groene bollen) en mogelijke indicatoren (rode en witte rechthoeken):
Afhankelijk van de wensen van een gemeente kunnen wij dit model op maat
maken en/of door ontwikkelen naar een monitor.
12
Belevingsonderzoek Om inzicht te verkrijgen in hoe inwoners van uw gemeente hun leefomgeving
ervaren kunnen wij voor u een belevingsonderzoek uitvoeren. Dit kan
belangrijk zijn wanneer inwoners zich zorgen maken over bepaalde
milieufactoren, zoals bijvoorbeeld geurhinder door (intensieve)
veehouderijen in de omgeving of mest be-/verwerking. Maar ook wanneer
bezorgdheid over geluidsoverlast door een bepaalde bron of bezorgdheid
omtrent gezondheidsrisico’s een rol spelen, kan een belevingsonderzoek
gewenst zijn.
Uit de praktijk
Intensieve veehouderij in Deurne
Voor de gemeente Deurne hebben we onlangs door middel van een korte
online vragenlijst, een zogenaamde ‘Quick Scan’ uitgevoerd naar ervaren
geurhinder rond veehouderijen. Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking
met Bureau Gezondheid Milieu & Veiligheid van de GGD’en in Zeeland en
Brabant. Aan de hand van een dergelijk onderzoek kan de gemeente snel en
efficiënt antwoord krijgen op vragen die spelen in de hele gemeente of in
deelgebieden ervan. Door middel van een combinatie van standaardvragen
en vragen over onderwerpen die specifiek in een gemeente een rol spelen,
kan de gemeente enerzijds vergeleken worden met andere gemeenten en
wordt anderzijds inzicht verkregen in zaken die voor de eigen gemeente
belangrijk zijn. De quick scan kan aangevuld worden met verdiepende
focusgroep gesprekken met omwonenden en betrokkenen.
Vliegveld Eindhoven
Samen met Bureau Gezondheid Milieu & Veiligheid hebben we begin 2012 en
eind 2014 een belevingsonderzoek uitgevoerd bij omwonenden van vliegveld
Eindhoven. Doel van het onderzoek was vast te stellen wat de invloed is van
het toenemende vliegverkeer (burger en militair) in de periode 2012-2014 op
de beleving van de leefomgeving. De resultaten van de eerste meting zijn
13
vergeleken met de resultaten van de tweede meting. Het onderzoek is
uitgevoerd in opdracht van de omliggende gemeenten. Hieraan ligt een
advies van de Alderstafel Eindhoven uit 2010 ten grondslag.
Contactpersonen: Daniëlle Brunenberg
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031 458
Anke van Gestel
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031 454
14
Samenwerking met externe partners
Om de expertise te waarborgen werken we samen met lokale
maatschappelijke organisaties, Zuid-Nederlandse GGD’en, de Academische
Werkplaats Publieke Gezondheid Brabant (AWPG) en de Academische
Werkplaats Jeugd (AWJ) beiden binnen Tranzo (Tilburg University).
Lokale partners
We werken nauw samen met lokale partners op het gebied van gezondheid
en het sociaal domein en met maatschappelijke organisaties op het gebied
van zorg, sport en onderwijs. Met Sociale Studies van Fontys Hogeschool
(Eindhoven) wordt samengewerkt aan praktijkgericht onderzoek op het
gebied van jeugdhulp. Robuust (regionale ondersteuningsstructuur voor de
eerste lijn) is een van de partners in het uitvoeren van wijk-/buurtanalyses.
Zuid-Nederlandse GGD’en
De GGD’en in Zeeland, Brabant en Limburg werken samen onder de naam
ZeeBraLim. Het doel van deze samenwerking is om kennis en innovaties te
delen om zodoende Publieke Gezondheid een stevige positie te geven in
Zuid-Nederland. Binnen ZeeBraLim bestaan verschillende thema- en
werkgroepen waar ook onderzoekers van de GGD Brabant-Zuidoost bij
betrokken zijn, zoals wijkgezondheidsprofielen, WMO-transitie en kwetsbare
burgers.
Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Brabant en –Jeugd1
Soms is er aanvullend onderzoek nodig om uw vraag te kunnen
beantwoorden. Hiervoor kunnen wij een kortdurend onderzoek uitvoeren
(kenniscentrum of offerte). Is er langdurig onderzoek nodig, dan kunnen wij
in samenwerking met de AWPG of de AWJ, samen met u de vraag
1 Voor informatie over de werkplaatsen in Brabant, zie: https://www.tilburguniversity.edu/nl/onderzoek/instituten-en-researchgroepen/tranzo/academischewerkplaatsen/.
15
verhelderen. Voor de uitvoering van onderzoek wordt samen met u gezocht
naar externe subsidiebronnen. Wij hebben science-practitioners die
verbonden zijn aan de AWPG Brabant.
Ook met de Academische Werkplaats Amphi; infectieziekten (Nijmegen) en
de Academische werkplaats Publieke Gezondheid Limburg (Maastricht)
bestaan samenwerkingsrelaties.
Uit de praktijk
Op de website van AWPG Brabant kunt u voorbeelden vinden van projecten
die zijn uitgevoerd.
Contactpersoon: Antje Eugster
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031 459
16
Concept mapping
Concept mapping is een methodiek waarmee de opvattingen of beleving van
een brede vertegenwoordiging van betrokken partijen met betrekking tot een
specifiek onderwerp in kaart worden gebracht. Dit kan met professionals
en/of met burgers. Er wordt gezocht naar de grootste gemene deler van
opvattingen, verschillende dimensies en prioriteiten binnen het onderwerp,
zodat een gedeeld denkkader rond dit onderwerp ontstaat. Dit dient
vervolgens als een gemeenschappelijke basis voor planning, uitvoering en
evaluatie van een project.
De methodiek is in een relatief korte periode uit te voeren. Het bestaat,
afhankelijk van het onderwerp, bijvoorbeeld uit twee bijeenkomsten waaraan
10-20 betrokkenen actief deelnemen. Daarnaast verricht de onderzoeker,
deels samen met de opdrachtgever, in de periode tussen de twee
bijeenkomsten (2-4 weken) analyserend werk.
Omdat betrokkenen een actieve rol krijgen, draagt concept mapping bij aan
draagvlak voor het vervolgtraject. Dit kan bestaan uit de keuze en uitwerking
van beleidsspeerpunten of beslissingen over de aanpak van programma’s of
interventies.
17
Uit de praktijk
Voorbeelden binnen en buiten de regio waarin deze methodiek is toegepast,
zijn:
• Overeenstemming krijgen over het doel van de JOGG (Jongeren op Gezond
Gewicht) aanpak in Veghel
• Vaststellen van kwaliteitscriteria voor psychosociale hulpverlening na
rampen en crises
• Vaststellen van criteria voor ‘kwaliteit van zorg en ondersteuning’ in
gemeente Laarbeek
• Inzicht krijgen in de gezondheidsbeleving van mensen met verschillende
opleidingsniveaus in relatie tot het concept positieve gezondheid
Contactpersoon: Paula Dijkema
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031431
18
Kwalitatief onderzoek
Bij kwalitatief onderzoek staat de beleving centraal. Bij deze vorm van
onderzoek gaat het niet om het in kaart brengen van cijfers, maar om het
verkrijgen van diepgaande informatie, over achterliggende motieven,
denkbeelden, gedrag en emoties, wensen en behoeften van een doelgroep.
Doel is een beeld te krijgen van wat er leeft onder de doelgroep en waarom
en deze gegevens te beschrijven en te interpreteren.
Bij kwalitatief onderzoek kunnen we gebruik maken van verschillende
methoden:
• Individuele interviews
• Groepsinterviews
- panelbijeenkomsten,
- focusgroepen,
- workshops
• Literatuuronderzoek
• Actiebegeleidend onderzoek (zie volgende pagina)
We hebben ervaring met deze vorm van onderzoek in o.a. de volgende
programma’s en interventies:
• Evaluatie pilot Zorg Dichtbij Laarbeek
• Evaluatie pilot Dorpsondersteuning Bergeijk
• Focusgroepen construct Positieve Gezondheid
• Focusgroepen ten behoeve van Klanttevredenheidsonderzoek WMO Waalre
Contactpersonen: Paula Dijkema
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031 431
Antje Eugster
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031 459
19
Actiebegeleidend onderzoek
(Participatief) actiebegeleidend onderzoek kenmerkt zich door feedback: de
onderzoeksresultaten worden voortdurend teruggekoppeld naar de praktijk
zodat op basis daarvan beslissingen kunnen worden genomen over ‘hoe nu
verder’. Actiebegeleidend onderzoek heeft dus twee functies: evaluatie en
actie. De betrokken partijen bediscussiëren de resultaten en nemen
tussentijds beslissingen die leiden tot nieuwe acties.
Bij participatief actiebegeleidend onderzoek werkt de onderzoeker nauw
samen met alle betrokkenen in een project of aanpak, ook de mensen die
‘onderzocht’ worden. Zij krijgen een stem in het project of de aanpak én in
het onderzoek zelf. Het doel hiervan is te leren van elkaar en actie te
ondernemen om effectieve veranderingen tot stand te brengen. Vaak wordt
gebruik gemaakt van een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve
onderzoeksmethoden.
(Participatief) actiebegeleidend onderzoek bevordert o.a. dat:
• betrokkenen overeenstemming krijgen over doelen, werkwijzen en taken;
• betrokkenen reflecteren over (samenwerkings)processen en hun eigen rol;
• de ‘doelgroep’ een stem krijgt en zich meer betrokken en erkent voelt;
• betere samenwerking tot stand komt.
Wij hebben ervaring met deze vorm van onderzoek in o.a. de volgende
programma’s en interventies:
• De Gezondheidsrace Laarbeek
• Wijkgericht Werken Eindhoven / Gezond in de Buurt
• Consultatiebureau voor Ouderen Eindhoven
Contactpersoon: Paula Dijkema
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031 431
20
Samenwerking met Robuust en de
eerstelijnsgezondheidszorg
We werken graag samen met Robuust om wijkgerichte onderzoeksgegevens
met elkaar te verbinden. Robuust is één van de vijftien regionale
ondersteuningsstructuren (ROS) in Nederland die zich inzet voor het
realiseren van geïntegreerde populatiegerichte eerstelijnszorg. Door middel
van de ROS-wijkscan geeft Robuust onder andere inzicht in de
bevolkingsontwikkeling, inwonerskenmerken, omgevingskenmerken,
(eerstelijns)zorgvraag en –aanbod in een gemeente.
Er is reeds samengewerkt in de gemeenten Gemert-Bakel en Eindhoven
binnen het onderzoeksproject ‘Tools ter bevordering van een effectieve
samenwerking preventie-curatie in de wijk: modules voor wijkprofielen en
beleidsdialoog’. Met deze ‘tools’ kan de samenwerking tussen publieke en
eerstelijnsgezondheidszorg op lokaal niveau worden gestimuleerd.
Ervaringen met het proces, de wijkgezondheidsprofielen en de beleidsdialoog
staan beschreven in het e-book ‘Verbinden preventie en zorg in de praktijk.
Wijkgezondheidsprofiel en beleidsdialoog als handvatten’.
Contactpersoon: Anke van Gestel
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031 454
Big Data, serious gaming en andere alternatieve
onderzoeksmethoden
In de afgelopen jaren is grote hoeveelheid data beter beschikbaar gekomen
voor onderzoek. Dit geldt onder andere voor data afkomstig van sociale
media, verschillende (gezondheids)apps en data van de overheid die als
21
‘open data’ beschikbaar wordt gesteld. De GGD volgt deze ontwikkelingen en
probeert zo goed mogelijk gebruik te maken van de informatie die uit deze
bronnen afkomstig is en de vertaling te maken naar wat deze nieuwe
informatie betekent voor gezondheid en gezondheidsbeleid. Dit doen we door
samenwerkingsverbanden te starten en onderhouden met partijen die kennis
en expertise hebben met betrekking tot ‘big data’ en big data analyse.
Daarnaast wordt in pilot projecten ervaring opgedaan met de mogelijkheden
om genoemde data bronnen te gebruiken als aanvulling op of alternatief voor
de meer traditionele vormen van onderzoek.
Smart City- Open data voor de gezonde buurt
In het kader van Brainport/smart City wordt door de gemeente Eindhoven,
GGD Brabant-Zuidoost, Fontys en aantal andere partners gekeken naar
beschikbare data op het gebied van gezondheid.
Hierbij wordt gefocust op data die op buurtniveau beschikbaar is of
beschikbaar kan worden gemaakt. Het doel is vragen te beantwoorden en
initiatieven te laten ontstaan die een positieve invloed hebben op de
gezondheid
Serious Game
Samen met Games for Health Projects wordt door de GGD Brabant-Zuidoost
een pilot uitgevoerd waarin een prototype van een serious game wordt
ontwikkeld en waarin wordt nagegaan in hoeverre deze game van belang kan
zijn voor het monitoren van de gezondheidstoestand van burgers.
Contactpersoon: Peter van Nierop
E-mail: [email protected]
Telefoon: 088 0031 465
