onderzoek in de Osse polders-moet aainsdjzingen opleveren waarom de kieststand niet l ee m een

Het gaat al jaren niet goed met de ter water staat De kieviten broe- den aan de rand van dit drassige

kievit Maar wat is de oorzaak? . foerageergebied en op eilandjes er middenin. En zij niet alleen ,,Er

Ringen en volgen is het devies. zijn hier in vier jaar tijd 159 ver- schillende vogelsoorten waargeno- men", weet Renes, die namens

door Peter van Erp ................................................

E en vliegende kraai vangt altijd wat Maar

__niet als hij-in d-e- buurt van een kolo- nie kieviten komt Want dan wordt de

zwarte alleseter net zo lang be- laagd tot hij het hazenpad kiest Marco Renes heeft het nog niet ge- zegd of de luchtmacht der weide- vogels komt in actie. Een kraai is te dicht bij het broedgebied in de polder bij Maren-Kessel gekomen Zijn lome ~leugelslagen staan in schril contrast met de korte felle bewegingen van de kievit die om hem heen beweegt. Met regelmaat wordt er een duikvlucht uitge- voerd richting de indringer. Als er vervolgens ook nog versterking voor de kievit arriveert, maakt de kraai rechtsomkeert. Gevaar gewe- ken.

Eigenlijk is de kievit geen groepsvogel, weet Renes. Maar als ze toch dicht bij elkaar broeden, komen ze op voor het gezamenlijk belang. En hier zitten ze dicht bij elkaar, omdat de condities er opti- maal zijn Het weiland is komvor- mig gemaakt, waarbij in het mid- den een laag van 5 tot zo centime-

Brabants Landschap betrokken is bij een grootschalig onderzoek naar de kieviten. ,,Dit zijn de voed- selbanken van de vogelwereld", stelt Renes en hij spreidt z'n ar- men. Inde verte malen enkele sta- len windmolens water in de kom. Het water drijft insecten en ande- re kieine beestjes naar de opper- vlakte en naar de droge delen. Daar zijn ze een makkelijke prooi voor weidevogels als de kievit De kuikens van deze gekuifde steltlo- per zitten in de eerste weken van hun leven op een dieet van beest- jes die zich aan de oppervlakte ver- tonen. Zij hebben nog niet de sna- vel of de capaciteit om in het wa- ter of de grond te poeren naar prooi.

Hier in de uitgestrekte polders ten noorden iran Oss gaat het me- de door de plas-drasgebieden nog

-In ,

voedselbankén. voor vogels. Er zijn hier al 158 soorten gesp&

Marco Renes, Brabants Landschap

best goed met de kievit Maar lan- delijk gezien zit de vogel in een neerwaartse spiraal. Elk jaar wor- den er minder kieviten geteld. Hun aantal is sinds iggo meer dan gehalveerd. Waar komt dat door? Dat willen alle.vogelliefhebbers weten. Niet voor niks is 2016 uitge- roepen tot het 'Jaar van de kievit'. Op acht plaatsen waar de vogel nog veelvuldig voorkomt, wordt onderzoek gedaan, met name naar de voortplanting van het dier. -

Drie van die acht plaatsen liggen in Brabant, waar naar schatting twintig procent van alle kievitenn huist Hoeveel procent van de eie- ren komt uit? Hoeveel kuikens overleven de eerste drie cruciale weken? En welke factoren spelen hierin een bepalende rol? De on- derzoekers hopen op deze vragen antwoorden te vinden

Hangende poten Marco Renes trekt samen met An- ja Popelier het veld in, op zoek naar kievitkuikens. Zorgvuldig zet- ten ze stap voor stap, alsof ze op eieren lopen (precies wat ze wil- len voorkomen). Het is even zoe- ken, want de jonge kieviten heb- ben goede schutkleuren en hou- den zich tot op het laatst roerloos. Gelukkig wagen de ouders zich in dit duidelijke geval van over- macht niet aan een tegenaanval. Renes wijst naar een wegvlieger: ,Hangende poten; die heeft: jon- gen." Al snel komen de veldwer- kers terug met de eerste kuikens en - helaas - een dode wulp. Het

beest met de lange geKromde sna- vel wordt meegenomen nahr kan- toor, de kuikens worden gewogen, opgemeten en geringd door Jan Staal. Ringen is zijn speaaliteit en deze dag doceert hij Renes en Po- pelier.

Als alle ondenoeksdata zijn ver- gaard, worden de kievitkuíkens teruggebracht naar waar ze zijn ge- vonden. De grote vraag is of ze over een maand nog in leven zij ;,Kievitku'ikens zijn in hun eers levensfase extreem kwetsbaar", weet Renes. ,Ze kunnen zichzelf in de eerste u dagen van hun leven niet warmhouden en zijn daarvoor helemaal afhankelijk van hun ouders." In dit verband kijkt Renes met zorg naar weersvoor- spellingen. Een beetje nachtvorst hoefi niet fataal te zijn, maar een mogelijk langere koude en natte periode is dat vaak wel. ,,Een vol- wassen kievit kan geen dagen op zijn jongen zitten en de kuikens moeten ook nog eens in hun ei- gen voedsel voorzien. Het valt kortom niet mee om een jonge kievit te zijn."

Ach de eerste 21 dagen niet warm houden. Een kouñunt is funest'

la,l l l i l t i ~ d n kievitkuiken dat d& Marc0 Renes (links) is aangedragen. Vogelbescheyers proberen via onde~oi3k teontdekk- wat de reden is d g de kievitstand in Nederl

- ' BRABANTS DAGBLAD ZATERDAG 7 MEI 201

Met gekleurde ringen wordtaangegeven van welke legperiode de .Meviten zijn. De . vraag is of de overlevingskans van'vr8ege legsels lager icdaR van latere.

' ,. HET JAAR VAN DE KIEVIT ,

201 6 is door Sovon Vo- in de lucht en z'nkzwa Ui gebeurt in samenwer- '

gelonderzoek Nederland kuif aan de achterkant king met de eigenaren uitgeroepen tot het Jaar van z'n kop. In de wi van de Kievit. Aanleiding trekt de vogel zuid- is de gestage afname van het aantal broedpa. r ren van de bekendste weidevogel van dit land. Sinds 2005 neemt hun aantal elk jaar met cent af. De kievit is te herken land. In ruil daarvoor aan z'n karakteristieke stemmen ze hun werk- geluid (kie-woeiet), z'n zich opwerpen om de zaamheden af met de acrobatische buitelingen I nesten te beschermen. weidevogelgroepen

Eieren redden met lp en mand

n tokies olaatsen om de kwets- I ge slang die verbonden is met een

3 bak nêsten te markeren, daar doen de vrijwilligers van de weidevogelgroepen in de

Beerse Overlaat niet meer aan. ,,Dan maak je het de eierrapers wel erg makkelijk", verklaart Gerqrd van de Wouw. Hij is als coördinator de spil in een netwerk waar bij elkaar zo'n go vrijwilligers en evenveel boeren in samenwerken. ,,Als een boer z'n land gaat bewerken, belt hij mij, zo- dat ik tijdig mensen kan mobiliseren om nesten veilig te stellen."

Van de Wouw haalt zijn smart- phone tevoorschijn. ,,Kijk, hier staan alle nesten op dit stuk grond aange- gevenM'Er verschijnt een kaart vol stippen in verschillende kleuren. De kleuren staan voor de verschillende vogelsoorten: kievit, grutto, tureluur, kluut, scholekster en ga zo maar door. Op basis van gps-coördinaten lopen de vrijwilligers recht naar de betreffende legsels toe. Zo wordt eie- ren zoeken een fluitje van een cent. '

Op een stuk grond aan de Nuland- se kant gaat zo direct een boer aan de slag met een 'sleepslang', heeft Van de Wouw te horen gekregen. Zonder ingrijpen is zo'n bewerking catastrofaal voor de nesten. ,¶Boeren gaan steeds minder vaak met een zware gierton het land op. Ze sluiten het injecteerwerktuig aan op een lan-

pomp Öp harde ondergrond. De slang sleept over het land en drukt al- le eieren kapot." Tijd voor actie. De vrijwilligers krijgen een paar uur de,. tijd om de nesten af te dekken met een stolp of tijdelijk te verplaatsen naar veilig gebied. Dat laatste ge- beurt met alle kievitsnesten, die uit voorzorg al in mandjes zijn overgehe-

foerageren. Als ze binnen een uur terug zijn, is er niks aan de hand."

a7i$,T Door de inzet van de vrijwilligers

en de medewerking van de boeren is h - het 7.000 hectare grote poldergebied boven Oss een walhalla voor weide- vogels. ...

-- 5. .-. c , " 'Als een boer r'n land gaat . - l ,z,F .* g--c.;j

bewerken, bek hij mij. Ik , . \

8 5 -*cisL.=:,

. 2>:*?:v/

regel de mensen dia de F .% 2 -C ..' , .

l:**,

nesten veiligstellen' _ / T < I_. a I ,.I s+-., 3

- 2 - >*$ :j: P ,\c Cerard vd Wouw, weidevogelgr&$$ ---.;. -i;.-' 1