Voeding en kankerGezonde voedingskeuzes maken die bijdragen aan gezond worden en gezond blijven.

Peter Haima, 2014

Mijn inspiratie:

Dr. David Servan-Schreiber 21 April 1961 – 24 Juli 2011

Programma

Welkom &

kennismaking

Lezing

Pauze, proeverij

Vraag en antwoord

Afsluiting, “wat neem je

mee”

• Handout boekje

• Email invullijst om presentatie

toegezonden te krijgen

• Presentatie op www.lifeforceyoga.nl

• Boeken ter inspiratie op tafel

• Foldertjes yoga en mindfulness

• Eten en drinken

• Evaluatie formulier

• Gift

• Vragen stellen

Wat is % van alle kankergevallen veroorzaakt door:• Slechte genen

• Roken

• Voeding ?

De riscofactoren van kanker• Circa 70 % zijn in principe

vermijdbaar

• Belangrijkste zijn– Voeding : 30%

– Roken (30%)

– Overgewicht/lichaamsbeweging (5%)

– Alcohol en drugs (4%)

• Hierin is stress nog niet meegenomen!

De relatie tussen voeding en kanker

kanker Vermijdbaar door voeding %Voorzichtige

schattingOptimistische

schatting

long 20 33

maag 66 75

borst 33 50

darm 66 75

mond/keel 33 50

lever 33 66

baarmoederhals

10 20

slokdarm 50 75

prostaat 10 20

World Cancer Research Fund 2007: Food, nutrition and the prevention of cancer, a global perspective.

De relatie tussen voeding en kanker is actueel

De relatie tussen voeding en kanker• Uit 80% van wereldwijde studies blijkt dat mensen die het minste

fruit en groenten eten, ongeveer 2 x zoveel kans hebben om kanker te krijgen dan mensen die er het meest van eten.

• Uit emigratie studies bleek o.a. dat bij Japanners die verhuisden

naar Hawaii, prostaatkanker 10 x toename; Chinese vrouwen

naar San Francisco, borstkanker 5x toename (tot 40 jaar) *

• Er zijn gebieden in de wereld waar kanker veel minder voorkomt (India, China, Japan…), gebieden met traditioneel keukens.

* Waterhouse, JC et al. Cancer incidence in 5

continents, WHO IARC press, 1982

Verdeling van kanker over de wereld

Conclusie: kanker is vooral een Westerse ziekte

veroorzaakt door voeding, leefstijl en milieu

Voedselkloof tussen het Westen en het Oosten

• Voedsel is energie

• Weinig fruit en groenten

• Veel vlees, veel suiker

• Veel fast-food

• Industriële productie (winst)

• Voedsel bevordert gezondheid

• Veel groente, fruit

• Vegetarisch of vis

• Traditionele bereiding

• Traditionele productie (kwaliteit)

Groente en fruit maken het verschil• Uit 80% van alle studies blijkt dat mensen die het minste fruit en

groente eten, 2x zoveel kans hebben om kanker te krijgen dan mensen die er het meest van eten.

• Grote Engelse studie* (2014): Hoe meer fruit en groente je eet, des te lager de kans op overlijden.

– 7 + porties per dag verlaagt risco om te sterven met 42% (vergeleken met 1)

– 7+ (2 x 150 g fruit + 5 x 75 g groente), verlaagt significant het risico om te sterven aan kanker en hart en vaatziektes.* Fruit and vegetable

consumption and all-cause, cancer and CVD mortality:

analysis of Health Survey for England data

Oyinlola Oyebode, Vanessa Gordon-Dseagu, Alice Walker, Jennifer S

MindellJ Epidemiol Community Health doi:10.1136/jech-2013-203500

Onderzochte voedingsstof

Aantalonderzoeken

% onderzoeken dat wijst op verminderd risico

groenten 74 80 %

fruit 56 64 %

Broccoli, kool… 55 69 %

Knoflook, ui, prei..

35 77 %

bladgroenten 88 77 %

wortels 73 81 %

tomaten 51 71 %

citrusvruchten 41 66 %

Groente en fruit maken het verschil - metastudies

Planten maken stoffen om zich te verdedigen• Planten kunnen niet vluchten

• Verdediging door high tech chemische oorlogsvoering (2,4 miljard jaar ontwikkeling)

• Antibacterieel, insecten-dodend, anti-schimmel……

• Vele stoffen zijn ook kanker werend

• Voorbeeld: TAXOL

Sommige groentes, kruiden & fruit zijn zeer effectief

Geur, Kleur, Smaak!

Niet alle groentes, specerijen & fruit zijn effectief

Nutricijnen• Groente, vrucht, specerij, drank, gistingsprodukt –

dat een of enkele stoffen bevat die kanker werend werken.

• Werken preventief als onderdeel van dagelijks voedingspatroon!

Kanker ontstaat na lang proces van mutaties

Mensen met oncogenen - - -

-Gezond lichaam

1000+ 1.000.000 – 1.000.000.000

Aantal kanker cellen

1

INITIATIE

PROMOTIE

PROGRESSIEChronische

ontstekingen

Angiogenese

Vrijwel iedereen heeft slapende ongevaarlijke microtumoren

• 98% in schildklier• 1/3e vrouwen (40-50 jr) in borst, • 2/5e mannen (40-50 jr) in

prostaat

Kanker zoveel mogelijk voorkomen door ongunstige omstandigheden voor de groei van tumoren

Nutricijnen vallen kankercellen en latente minitumoren aan voordat ze kwaadaardig worden.

PREVENTIE (elke dag)

Nutricijnen voor preventieve chemotherapie!Enkele preventieve activiteiten Voorbeeld

voedingsmiddel

Uitschakelen kankerverwekkende stoffen

Kool, knoflook, ui

Zet cellen aan tot zelfmoord Kurkuma

Remt celgroei Pure chocolade

Remt ontstekingen Kurkuma, Omega3 vetten

Remt vorming bloedvaten naar microtumoren

Groene thee, fruit

Blokkeren receptoren van hormoonafhankelijke tumoren

Soja, zeealgen

Versterkt immuunsysteem Paddenstoelen

Versterkt werking van antikankermedicijnen

Citrusvruchten

Gezonde keuzes in de praktijk

Groene thee• Bevat “catechinen” die vorming bloedvaten naar tumoren

tegengaan: een van de krachtigste antikanker nutricijnen

• Veel publicaties, wordt veel gedronken in landen met lage kanker aantallen

• Japanse groene thee bevat de meeste stoffen, bv. Sencha.

• Kook water, 2 minuten afkoelen; Laat 2 TL losse thee (2 gram) 10 minuten trekken.

• Drink de thee binnen 1 uur op, 3 kopjes per dag is voldoende.

Kurkuma en gember• Bevatten de krachtigste ontstekingsremmers uit de

natuur.

• Kurkuma is waarschijnlijk de reden waarom diverse soorten kanker in India minder voorkomen

1. Voeg kurkuma altijd toe aan olijfolie (bakken, salades, soep)

2. Voeg altijd zwarte peper aan olie/kurkuma mengsel toe en meng, dit bevordert sterk de opname door darmen.

3. Verse gember in gerechten of thee (met kaneel, peper, kruidnagels).

Knoflook, ui, prei• Bevat zwavelhoudende stoffen (geur en smaak) die

beschermen tegen de schade van kankerverwekkende stoffen.

• Remmen groei en zetten aan tot zelfmoord van kankercellen .

• Verse knoflook is het krachtigst .

• De beschermende stoffen worden gevormd na het pletten van de teentjes, 10 minuten laten staan voor het verwerken in het gerecht.

Koolsoorten: de kruisbloemigen• Broccoli, bloemkool, spruitjes, blad kool….

• De meest actieve kanker werende groente

• Sterke studie effecten gezien op borstkanker en blaaskanker.

• Voor optimale werking, de groente kort koken, stomen of wokken.

• Tijdens het eten goed kauwen om plantcellen te verbrijzelen: de stoffen komen pas vrij als ze in contact komen met andere stoffen uit andere celdelen.

Tomaat is goed voor de prostaat• In 71% van 51 studies werd een verminderd risico

gezien op prostaatkanker (tot 25%) .

• Bereiding is belangrijk: – Tomaten in vet stoven, dus samen met olijfolie

– Liefst met schil

Frambozen, blauwe bessen, aardbeien, cranberriesSteenvruchten (peer, appel, pruimen, kersen, dadels, avocado)

• Vers of ingevroren verwerken in ontbijt of smoothies

Paddenstoelen, zeewier, kruiden/specerijen

peper, kruidnagel, gember, kurkuma, mint, munt, tijm, marjolein, oregano, basilicum,

rozemarijn, peterselie, komijn, venkel, anijs, kervel, kaneel……

Vetten

Peter Haima, 29maart 2014

Omega 3 en Omega 6• Meervoudig onverzadigd vetten, inname via voeding is nodig

• Verhouding 1:1 is zeer belangrijk voor balans in lichaam

– Omega 6: bevordert ontstekingen

– Omega 3: vermindert ontstekingen

• Ontstekingen bevorderen kankercellen (maken groeifactoren waar kankercellen dankbaar gebruik van maken)

De Omega 3/6 verhouding in vetten, vlees en zuivel is dramatisch veranderd van 1:1 naar 1:50.

Oorzaak: vee krijgt onnatuurlijk voedsel

Omega 3/6 in de praktijk

• Beperk inname omega 6 (etiketten lezen):– Geen zonnebloem of mais olie

• NEEM wel:• Olijfolie

• Kaas, zuivel en eieren van gras gevoerde dieren (“weidegang” evt. biologisch, omega 3 eieren)

• Vette vis (kleine vissen: ansjovis, sardines, zalm)• Lijnzaad (vers malen); walnoten; • Evt. Omega 3 pillen

SUIKER• Industriële voedingsmiddelen bevatten veel snelle

suikers– Smaakmaker om slechte kwaliteit te camoufleren– Geraffineerd meel, suiker, snacks , frisdranken > snelle

suikers– Fructose siroop (fruitsuiker)• Remt honger gevoel niet, Lichaam zet 30% om in

vet, giftig voor lever (net als alcohol)

Hoge bloedsuiker > insuline groei factor (IGF-1) > groei kankercellen

Agressieve en invasieve kankercellen zijn verslaafd aan suiker

Overgewicht door suikerconsumptie, verhoogt kans op kanker

Voorkom suiker & insuline pieken

• Liever geen suiker in koffie/thee

• Suikervervangers (Stevia……), geprakte banaan

• Meergranen-/speltbrood, volkoren/spelt pasta, zoete

aardappels

• (Basmati) zilvervliesrijst, quinoa

• Havermout, peulvruchten

• Vers fruit, chocolade (>70%)

• Water met citroen/sinaasappel i.p.v. frisdrank

• Let op etiketten (Light producten)

Kant en klaar produkten

• Voedselproducenten zijn uit op maximale winst, dus minimale kostprijs

• Steeds meer voedselschandalen

KRO’s Keuringsdienst van Waarde: groene en zwarte thee van Lipton bevat suiker 23 januari 2014

NVWA: zorgen over toename voedselschandalen UTRECHT – maart 2014 Het toegenomen aantal incidenten in de Nederlandse voedselsector baart de Nederlandse

Rode biet• Bevatten hoge concentraties bètacyanine’, een

plantaardig pigment

• Antioxidant, ontstekingsremmend, ontgiftigend.

• In laboratorium studies erg effectief tegen vele kankersoorten

• Bereiding: stomen of roerbakken omdat bètacyanines snel uiteenvallen.

Soja (soja(bonen), sojamelk, tofu, miso)

• Verhindert lichaamshormonen om kankercellen te stimuleren die hormoonafhankelijk zijn (borst en prostaat).

• Lijkt op tamixofeen (gebruikt bij reguliere antihormoontherapie)

• Hoge consumptie in Azië wordt gezien als belangrijkste reden waarom borst en prostaatkanker daar veel minder voorkomen

Controverse rond soja• Bij proefdieren stimuleert hoge concentratie isoflavonen

borstkanker.

• Leidt tot veel discussie over het gebruik van soja pillen voor vrouwen die borstkanker hebben gehad.

• Consensus: natuurlijk soja is veilig , het gebruik van supplementen (hoge concentraties isoflavonen) wordt afgeraden.

• Voor vrouwen die borstkanker hebben/hadden, matig gebruik (50-100 gram per dag) en niet in combinatie met tamixofeen.

Pure chocolade (> 70%)Rode wijn

• Bevatten stoffen die kanker-werend zijn.

• Preventieve werking als onderdeel van dagelijkse voeding wordt wetenschappelijk betwijfeld.

• Pure chocolade (20 g./dag, zonder melk) bevat weinig suiker en is een gezond en lekker alternatief voor andere zoetigheden!

• Een glas wijn per dag kan lekker zijn en is zeker niet ongezond.

Inspiratie door beroemde keukens

Samengevat - 1• Diagnose kanker is de uitkomst van een lang proces (10-

tallen jaren)’’

• Kanker is chronische: de meeste volwassenen hebben slapende microtumoren die zich niet kwaadaardige worden.

• Een ongezonde levensstijl en voeding bevordert, gezonde levensstijl en voeding remt het ontstaan van tumoren.

• Fruit, groente en specerijen maken het verschil: Hoe meer fruit en groente, des te lager de kans op het krijgen van kanker.

• Bepaalde groentes en fruit zijn erg effectief (knoflook, kool, kurkuma, groene thee, blauwe bessen……..).

Samengevat – 2• Voedingsmiddelen kiezen die het meest effectief zijn en met juiste

bereidingswijze.

• Vers fruit en groente, kruiden (kleur, smaak en geur); Evt. biologisch.

• Keuze oliën, boter, vlees, vis, melk, kaas, eieren is erg belangrijk (omega 3/6 balans) – Het liefst van gras gevoerde dieren, biologisch.

– geen zonnebloem- mais of arachide olie; neem olijfolie of raapolie

– Neem voor bakken en braden de juiste variant.

– Elke dag lijnzaad en/of walnoten

• Zo weinig mogelijk kant en klaar producten.

• Voorkom overgewicht en teveel (snelle) suikers (volkoren produkten).

• Matig met vlees, m.n. rood vlees (alle vlees behalve kip en gevogelte)

Samengevat - samengevat• Gezond worden/blijven heb je voor een belangrijk deel zelf in

de hand

• Gezonde voeding en bewust leven dragen hieraan bij.

• Groente, fruit en specerijen bevatten kanker werende stoffen

• Gezond voedingspatroon bevat:

– veel groente en fruit, regelmatig vis/gezonde vetten, peulvruchten, volkoren producten, zuivel van dieren die natuurlijk zijn

gevoerd, groene thee en specerijen, veel geur, kleur en smaak.

– weinig (rood) vlees, suiker , geraffineerd meel, kant en klaar producten

• Ruime keuze, om lekker en gezond te eten

• Bestaande recepten zijn makkelijk aan te passen

Boodschappenlijst tegen kanker (Dr. David Serban Schreiber)

De meest effectieve voedingsmiddelenen bereiding

Gezondheid is meer dan fysieke voeding!

Gezonde voeding Ongezonde voeding

Gezonde mensen X

Ongezonde mensen X

• Ontspannen/Stress (trauma’s)• Gelukkig/ongelukkig• Sociale contacten ja/nee• Geloof in genezing ja/nee• Geloof in eigen kracht/slachtoffer• Wonden uit het verleden geheeld/nog

actief

• Yoga/Mindfulness• Praatgroep• Familie opstellingen• Coaching• Therapie• ………………………….• “Stappenplan”

x

x

Stress ombuigen, maakt gezond!• Stress: enorme negatief effect op immuunsysteem en

gezondheid.

• Ontspanningstechnieken hebben een enorme positieve invloed.

• Krachtige methodes bestaan al 3000 jaar: Yoga, Meditatie, Qi Gong, Tai Chi

• 2008/14 wetenschappelijke studies: – Yoga, meditatie en mantra’s beoefening voor 8 weken

– Circa 900 gezonde genen aangeschakeld, 700 ongezonde uitgeschakeld

– Betrokken bij immuunsysteem, ontsteking, stress, insuline afgifte.

– Bloeddruk, hartslag, ademhaling verbeterden1 PLoS One, 2008; 3: e25762 PLoS One, 2013; 8: e62817

Vraag en antwoord

Peter Haima, 29maart 2014