bouwmaterialen

Aan- en afvoerleidingen makenSoldeerfittingen KnelfittingenFlexibele leidingen PVC afvoerleidingen

Zo kunt u zelf uwleidingwerk installeren

(Warm)waterleidingen Voor koudwaterleidingen is 15 mm meestal geschikt. Kies bij de hoofdaanvoer naar de CV-ketel of boiler op zolder voor 22 mm. Voor warmwaterleidingen hangt de ideale diameter af van de afstand tot het warmwatertoestel. Met een 15 mm leiding krijgt u veel warm water tegelijk.

Als het verwarmingstoestel helemaal op zolder staat, kunt u voor deze toepassingen beter 12 mm leidingen gebruiken. Keuken- en wastafelkranen zijn standaard voorzien van 10 mm aanvoerbuizen.

Bouwt u de leiding voort op een bestaande leiding, dan kunt u eventueel de diameter verkleinen met behulp van een verloopstuk (van 15 naar 12 mm). Andersom (van 12 naar 15 mm) heeft geen zin. Kortere leidingen in de keukenWarm water uit een boiler, geiser of combiketel is vaak lang onderweg. Als u langer dan dertig seconden moet wachten op warm water verspilt u veel water en energie. Dat voorkomt u door een directe leiding naar de keuken aan te leggen met een kleine diameter.

Kunststof leidingen Voor de waterleiding kunt u koper gebruiken, maar ook flexibele kunststoffen leidingen. Gebruik alleen kunststof leidingen met het Europese toelatingskeur of het KIWA-keur. Zonder dit keurmerk loopt u meer kans op Legionella in de leiding. Flexibele leidingen maken gebruik van andere diameters maar zijn met de koperen leidingen te combineren.

Voor alle klussen geldt: Sluit voor u begint de waterleiding af!Dit doet u met de hoofdkraan in de meterruimte. Hoofdkraan afsluiten en aftapkraan (achter de hoofdkraan) plus alle kranen in het huis open zetten.

Mocht u advies nodig hebben over de klus of de materialen die u nodig hebt, dan kunt daarvoor altijd terecht bij de medewerkers in onze bouwmarkten.

Leidingwerk installeren

In deze folder vindt u meer informatie over een aantal klussen:

• Aan-enafvoerleidingenmaken.• Soldeerfittingen.• Knelfittingen.• Flexibelleidingen.• PVCafvoerleidingen.

Inleiding

tips!

Aanvoerleidingen

Gebruik 15 mm pijp voor het grotere werk: keukenkraan, badkraan, wasmachine en douche.

Monteer op het laagste punt een stopkraan met aftapper. De leiding kan dan in voorkomende gevallen worden afgesloten en afgetapt. Hou warmwaterleidingen zo kort mogelijk, dat spaart energiekosten.

Bevestig de leidingen goed aan de wand om 'slaan' te voorkomen.

Bochten in roodkoperen buis kunnen gemaakt worden met een buigtang (eventueel te huur). De verbindingen voor water- en gasleidingen kunnen gemaakt worden met soldeer of knelfittingen(bevestigdeleidingenmetgoedpassende beugels).

Gebruik voor aanvoer leidingen voor fonteintje, reservoir van het toilet, wastafel en kleine douchekraan een koperen pijp van ø12 mm.

Het aanleggen van aan- en afvoerleidingen is een gemakkelijke klus als u op de volgende punten let:

SolderenMet een goede soldeerbrander kan iedereen zelf solderen. Daarbij heeft u nog massief tinsoldeer en soldeervloeistof nodig. Voor koperen drinkwaterleidingen dient u soldeervloeistof S-65 of S-39-CU te gebruiken. Bij drinkwaterleidingen mogen bij het solderen geen loodhoudende producten gebruikt worden.

•Raaknooitmetdebranderhetsoldeeraan.•Hetwerkstukmagnietverschuiventijdenshetafkoelen.•Pakhethetewerkstuknietmetdehandenvast.•Bijdrinkwaterleidingenmogenbijhetsolderengeenloodhoudendeproductengebruiktworden.

let op!

Stappenplan solderen

stap 2Schuurdetesolderenuiteindenvandebuisgoed schoon. Controleer of er geen bramen in de buis zijn achtergebleven of schuur deze weg.

stap 1Maak de buis op lengte door gebruik te maken van een ijzerzaagje of een pijpsnijder. Met een pijpsnijder ontstaan geen bramen in de buis.

stap 3Brengsoldeervloeistofofpastaaanindefittingenplaatsdefittingopdebuis.

stap 4Verhitdefitting(nietdebuis)doorgebruiktemaken van een brander. Houd de soldeer tegen de te maken verbinding aan. De vloeistof of pasta zorgt voor een goede verspreiding van het soldeer in de verbinding.

stap 5Veeg overtollig soldeer weg met een vochtige doek.Laatdefittingafkoelenmaarkoeldefittingnietafmeteennattedoek.Controleerde verbinding. Bij een gasleiding even wat zeepsop op de verbinding doen.

Knelfittingen monteren

stap 2Schuurdeuiteindenvandebuisgoedschoon.Controleer of er geen bramen in de buis zijn achtergebleven of schuur deze weg.

stap 3Plaatseerstdemoeroverdebuisenschuifvervolgens de knelring over de buis.

De ring moet voor een betrouwbare afdichting na het aandraaien vast om de buis zitten. Dit is bijvoorbeeldbijdeeerstekeerwerkenmetknelfittingentecontrolerendoordemoerlostedraaienen aan de ring te voelen of deze vast zit. Daarna kan de verbinding weer aangedraaid worden voor aansluiting.Draaidefittingvastmeteenwaterpomptangofverstelbaresleutelendraaimetdetweedesleutel de moer zo vast mogelijk aan.

tip:

stap 1Maak de buis op lengte door gebruik te maken van een ijzerzaagje of een pijpsnijder. Met een pijpsnijder ontstaan geen bramen in de buis.

Stappenplan knelfittingen monteren

stap 4Plaatsdefittingenendraaidemoervastaandefitting.Draaidemoeraanmeteensteeksleutel, vast is vast. Hierdoor snijd de knelring in de buis en is de verbinding gemaakt. Draai na 2 à 3 dagen de moeren nogmaals aan. Te strak aangedraaide moeren zullen lekken. Dit is op te lossen door een nieuwe knelring te plaatsen. Controleer de verbinding. Bij een gasleiding even wat zeepsop op de verbinding smeren.

Multi-fit Flexibel leidingsysteem

Zo meet u de buigradius Met een verloopkoppeling kunt u op een roodkoperen leiding verder gaan metMulti-fitFlexibel

R = 1 inch/25,4mm

Radius

• Monteertveelsnellerdanhetroodkoperensysteem.• Eenvoudiginelkegewensterichtingtebuigen.• Gemakkelijkdoorbouwenopbestaandeleidingsystemen(flexibelenroodkoper).• Herbruikbaar.Tedemonterenzonderdebuisoffittingtebeschadigen.• Evengoedkoopalsdetraditioneleoplossing.Enuheeftgeendureperstangnodig!

Multi-fit Flexibel leidingsystemen bieden u een aantal voordelen:

Goed (volgens voorschrift gebogen)

Fout (knik in leiding)

• VoorwaterleidingenCV-installaties.• Corrosiebestendig.• Werkdrukkoppelingen:20barbij110°C.• HoeverudeMulti-fitbuiskunt

buigen (buigradius) is afhankelijk van de diameter: Ø 14 mm buis buigradius 70 mm Ø 16 mm buis buigradius 80 mm Ø 20mm buis buigradius 100 mm

Producteigenschappen

stap 1Snijdofknipeenvanbuisaltijdmeteenbuissnijderofspecialekniptang!Anderegereedschappen kunnen de buis vervormen.

stap 2De binnenzijde van de buis altijd ontbramen. Zokuntudefittingmakkelijkermonterenenvoorkomt u dat de O-ringen beschadigd raken.

Smeerwatzuurvrijevaselinein het uiteinde van de buis, dan kuntudefittingmakkelijkeraanbrengen.

tip:

Stappenplan flexibele leidingsysteem monteren

stap 3Schuifdebeschermhulsoverdebuisvoordatudefittingmonteert.Indehulszitnamelijkeenpakking die voorkomt dat het aluminium van debuisincontactkomtmetdemetalenfitting.Als metalen elkaar raken geeft dit corrosie en kans op lekkages. In de beschermhuls kunt u d.m.v. van de indicatieopening zien of de buis vergenoegindebeschermhulssteekt.Schuifvervolgensdewarteloverdefittingensteekdefittingindebuis.Uhoeftdebuisopeningnietgrotertemaken,omdatdefittinglichtconischis. De O-ringen zijn voldoende vet, u hoeft geen smeer- of glijmiddel te gebruiken.

stap 4Draaidefittingmetdeimbussleutelvolledigindebuis.Wiltudefittingverwijderen,doorloopdan de laatste twee stappen in omgekeerde volgorde.

AfvoerleidingenWelke diameter heeft u nodig?De volgende indeling voor de minimale diameter van de aansluitingen is hanteerbaar:

ToiletwastafelLekwaterafvoerOverstorttrechter32/40 mm

WasmachineVaatwasmachineKeukengootsteen50/75 mm

Toilet110 mm

WastafelDouche zonder opstandBidet40/50 mm

BadkuipDouche met opstandVloerput75 mm

PVC lijmenmontage lijmverbinding in 4 stappen

stap 1Meteenfijngetandezaagkandepvcbuiseenvoudig op maat haaks worden gezaagd.Haaks afzagen is noodzakelijk zodat de gehele insteekdiepte gebruikt kan worden bij inlijmen.

stap 2Reinigdebuis.Schuindebuisafmeteenvijlenverwijder bramen met schuurpapier of staalwol. Ontvet vervolgens het spie-eind met pvc reiniger of aceton (veiligheidsvoorschriften in acht nemen).

stap 3Breng de lijm aan op de buis en hulpstuk.Gebruik hiervoor pvc lijm en breng deze met de kwast ruim aan in de lengterichting van de buis. Breng de lijm iets dunner aan in de mof van het hulpstuk.

stap 4Schuifdeonderdeleninelkaar.Doe dit zonder verdraaiing. Mocht u toch moeten verdraaien, dan in 1 richting, anders ontstaat lekkage. Enige tellen (ca. 15 seconden) vasthouden en overtollige lijm verwijderen.Hoewel de lijmverbinding nu gereed is mag de leiding 24 uur niet belast worden.

Rechtaftekenenmetbehulp van een zadelop pijpbeugel.

tip:

Zorg er deels voor dat bij de verbindingzowel de buis als de hulpstukken wordeningesmeerd met pvc lijm.

tip:

Manchetverbinding

stap 1Meteenfijngetandezaagkandepvcbuiseenvoudig op maat haaks worden gezaagd.

stap 2Schuindebuisafmeteenvijlenverwijderbramen met schuurpapier of staalwol.Ontvet vervolgens het spie-eind met pvc reinigerof aceton (veiligheidsvoorschriften in acht nemen).

Rechtaftekenenmetbehulp van een zadelop pijpbeugel.

tip:

De toepassing van hulpstukken met gefixeerde manchetten maakt een snelle en eenvoudige waterdichte montage van buizen en hulpstukken mogelijk.

stap 3Breng op de rubbermanchet in de mof van het hulpstuk glijmiddel aan (of gebruik hierbij zachte zeep).

stap 4Schuifdeonderdeleninelkaar:Steekdebuisindemoftotaandestootrand.

GAMMA Nederland©. Wijzigingen voorbehouden. Februari 2013. Alle vermelde prijzen zijn adviesverkoopprijzen. Kijk voor meer informatie op www.gamma.nl. Folder 19.9. Artikelnummer 984390.