Bolster zadengids 2015

Za

de

ng

ids

gr

oen

ten

, Kr

uid

en, g

ro

enb

emes

ter

s, K

iem

gr

oen

ten

en

blo

emen

2015

FrankMededirecteur met een commerciële in-steek: “Ik zoek uitdaging in het ontdekken van nieuwe markten.” Frank is vaak te vinden bij de klant endenkt graag met u mee!

PatrickMededirecteur met een hands-on men-taliteit: “Ik ben verantwoordelijk voor het coördineren van de productie, verwerking en verpakking van onze zaden.” Patrick is vaak op het veld te vinden.

MoniqueRegelt de boekhouding en staat de klant graag te woord. “Ik heb een leuke veelzijdige functie. Ik regel bijvoorbeeld alle administratie, maar ook de orderafhandeilng.”

[email protected]

AnnemarieDe vertegenwoordiger van De Bolster. “Ik ben verantwoordelijk voor de verkoop en marketing binnen ons bedrijf. Tijdens beurzen kunt u mij ook tegenkomen.”

[email protected]

KarinVerzorgt de (online) marketing / communicatie en tevens fotografie op het bedrijf. “Daarnaast houd ik mij bezig met de verkoop van onze zaden.”

[email protected]

MargreetDe veelzijdige duizendpoot die op kan-toor en in de orderafhandeling bijspringt waar nodig! ‘Het afwisselende werk en de prettige samenwerking met mijn collega’s maakt het dat ik hier met veel plezier werk.’

[email protected]

Bolster organic breeding (B.O.B.) teamDe prachtige en unieke biologische kraam- kamer van De Bolster wordt goed bewaakt en beheerd door Bertille, Bart, Mayra, Maarten en Loes (v.l.n.r.).

100

79

116

Inhoudsopgave

groentenBlad- en stengelgewassen 24

Koolgewassen 28

peulvruchten 34

vruchtgewassen 42

Wortel- en Knolgewassen 56

24

KruIden 66

KIemgroenten 76

groenBemesters 80

BLoemeneenjarig 86

meerjarig 106

86

ZadenpaKKetten 114

uItgeLICht

Wintergroenten

de groene pompoen

Hybriden

intervieW patricK en FranK

stadstuinieren

dracHtplanten

teelttips

ZaaiKalender

51

74

99

26

52

62

74

84

116

118

51

Even voorstellen...Aan wie ons nog niet kennen, stellen wij ons graag voor! Wij zijn een zaadteeltbedrijf dat biologische en biologisch-dynamische zaden produceert. Deze zaden vermeerderen wij op ons eigen bedrijf in Epe, maar ook in samenwerking met diverse gecertificeerde externe telers. Wij hebben hierdoor zicht op onze producties en weten precies waar onze zaden vandaan komen. Wij produceren zaden van groenten, kruiden, bloemen, groenbemesters en kiemgroenten. Alles uiteraard geheel biologisch. Naast deze zogenaamde vermeerdering van zaden, investeren wij ook in het ontwikkelen van nieuwe rassen. Hiermee houdt onze afdeling veredeling zich bezig. Een interview met twee van de managers van De Bolster staat op pagina 62. Zij vertellen alles over het ontstaan van hun samenwerking en hun passie voor de sector.

Met zo’n 250 hectare in verschillende gebieden proberen wij het risico tijdens onze producties te spreiden. Wanneer bijvoorbeeld plantenziektes of slecht weer roet in het eten gooien, hebben niet alle producties daar onder te lijden. De producties in Moldavië zijn het afgelopen jaar voor het merendeel goed verlopen. In Italië hadden wij te maken met veel natte

omstandigheden, waardoor een deel van de producties niet is gelukt of van minder goede kwaliteit is. Deze kunnen wij dus niet verkopen. Helaas is dit iets waar wij geen invloed op hebben. In Nederland was dit jaar daarentegen een goed pompoenjaar. Wij hebben bovendien de eerste ervaringen opgedaan met de zaadproducties van onze nieuwe pompoenrassen Amoro F1 en Alligator F1.

U ziet, ook bij ons gaan niet altijd alle producties van een leien dakje. Om u zo veel mogelijk op weg te helpen, geven wij graag wat tips voor een goede start. Blader hiervoor naar pagina 116.

Oorsprong van de zaden Dat onze zaden biologisch worden geproduceerd, houdt automatisch in dat al onze zaden GMO-vrij zijn (vrij van genetische modificatie). Dit geldt altijd: wanneer u biologisch koopt, koopt u GMO-vrij. Bij GMO wordt kunstmatig ingegrepen op het DNA, iets wat wij bij De Bolster niet kunnen maar ook zeker niet willen. Aangezien wij onze eigen producties in de hand hebben, weten wij precies waar onze zaden vandaan komen en kunnen wij de kwaliteit ervan

Beste tuinliefhebbers,

Voor u ligt de catalogus 2015 van De Bolster. Een catalogus waarin ons prachtige assortiment wordt weergegeven, met uiteraard ook dit jaar mooie, nieuwe toevoegingen. Daarnaast vindt u in onze catalogus aanvullende informatie, zoals een artikel over groene pompoenen, innovaties bij De Bolster en teelttips.

Wat is biologisch? Er is een aantal strenge eisen waaraan wij moeten voldoen om ons biologische keurmerk te behouden. Zo mogen wij geen kunstmest en geen pesticiden gebruiken gedurende de productie van onze zaden. In plaats daarvan gebruiken wij natuurlijke mest op onze akkers en zetten wij natuurlijke vijanden in tegen bijvoorbeeld luizen. Biologische bedrijven worden gecontroleerd door het onafhankelijke instituut Skal Biocontrole, dat erop toeziet dat de producties aan de strikte biologische standaarden voldoen. Vervolgens krijgen deze bedrijven het bio certificaat verstrekt.

4

garanderen.

Ontwikkeling door veredeling

Naast zo’n 390 rassen die wij in stand houden, waaronder zogenaamde ‘heirloom’ rassen of oude landrassen, investeren wij ook in de toekomst. Door moderne rassen te ontwikkelen via onze veredelingsprogramma’s, bieden wij de biologische sector gewassen waarmee de vooruitgang van de sector wordt gestimuleerd. Wij hebben veredelingsprogramma’s voor tomaten, courgettes en pompoenen. Wij passen klassieke veredeling toe door middel van observatie, kruising en selectie. Dit houdt in dat er vele uren tussen de gewassen worden doorgebracht, om zo de planten met bepaalde gewenste eigenschappen te selecteren. Dit kan bijvoorbeeld een bepaalde smaak, vorm of kleur zijn. Hierna worden kruisingen gemaakt tussen verschillende planten met verschillende gewenste eigenschappen en daarvan oogsten wij de zaden. Het volgende jaar kunnen die zaden weer worden gezaaid, waarna het proces van observatie, kruising en selectie verdergaat. Wanneer je dit generaties achter elkaar doet, kom je steeds een stapje dichter bij het ras dat je wenst. Wanneer een nieuw ras van De Bolster uiteindelijk op de markt wordt gebracht, kunnen niet alleen professionele

● EKO En DEmEtEr Al onze zaden krijgen het EKO-keurmerk mee, dat betekent dat ze biologisch geproduceerd zijn. Op onze zakjes wordt het zwart-witte EKO-keurmerk of het Europees biologisch keurmerk weergegeven, welke het EKO-logo in de toekomst geheel zal vervangen. Op dit moment zitten wij in de overgangsfase. Beide logo’s garanderen dat onze zaden voldoen aan de regels voor biologische landbouw. Daarnaast staat op sommige verpakkingen ook het Demeter-logo, wat betekent dat die zaden afkomstig zijn van een biodynamisch bedrijf. Deze bedrijven gaan verder dan de Europese wetgeving voor biologische landbouw, gekenmerkt door het eerder genoemde EKO-keurmerk en/of het EU-logo voor biologische landbouw. Kijk voor meer informatie op www.stichtingdemeter.nl.

● IcOOntjEs In DE catalOgusWanneer u door de catalogus bladert, komt u verscheidene icoontjes tegen die staan vermeld bij een product. Hieronder staan de verschillende icoontjes die u tegen kunt komen.

GEWAS DAt DOOr DE BOlStEr IS ONtWIkkElD

GEWAS DAt DOOr HOllAND SElEct IS ONtWIkkElD

NIEUW IN HEt BOlStEr ASSOrtIMENt

GEWAS DAt UItErMAtE GEScHIkt IS VOOr BIjEN

tuinders hiervan gebruik maken, maar ook voor de particulier zijn deze rassen gewoon verkrijgbaar. De rassen die wij tot nu toe vanuit onze veredelingsprogramma’s beschikbaar hebben, zijn: tuinboon Ratio en tuinboon Eleonora, rucola coltivata Esmee, pompoen Solor, pompoen Fictor, tomaat Bartelly en tomaat Bolstar Granda. Dit jaar mogen wij twee prachtige pompoenen aan dit rijtje toevoegen: de groene pompoen Alligator en de oranje pompoen Amoro. Voor de vooruitgang van de biologische sector is het belangrijk dat wij rassen blijven verbeteren. Doordat wij ze onder biologische condities selecteren, zijn onze nieuwe rassen weerbaarder en doen ze het beter onder moeilijke omstandigheden. Met de toenemende vraag naar biologische producten is het belangrijk dat deze zo gemakkelijk mogelijk kunnen worden geteeld en dat het aanbod kwalitatief hoogstaand is.

Aangezien wij ons in onze veredelings-programma’s ook bezig houden met de productie van hybride rassen, dat voor velen ingewikkelde materie is, hebben wij hier een artikel aan gewijd. Op pagina 52 leest u hier alles over!

5

Bestellen via de website

Op onze website zijn zowel bestellingen in

kleinverpakkingen als in grootverpakkingen

gemakkelijk en snel door te geven. Neemt u

dus gauw een kijkje op www.bolster.nl!

Als u het afgelopen jaar een bestelling via de

website geplaatst heeft, hoeft u dit jaar niet

opnieuw een account aan te maken. U kunt

met uw emailadres en klantnummer inloggen.

Bent u het klantnummer vergeten, dan is dit

geen probleem. U klikt eenvoudigweg op

´wachtwoord vergeten´ (rechts bovenin op het

scherm). Hier kunt u uw emailadres invullen,

waarna u automatisch uw klantnummer per

email ontvangt.

Heeft u nog niet eerder via de website besteld, dan werkt dit als volgt:

1. Klik op de knop ‘registreren’ bij het

inloggedeelte van de website. Vul hier uw

gegevens in.

2. U ontvangt een email waarin u de gegevens

kunt controleren. In deze email staat tevens

het klantnummer waarmee u kunt inloggen.

3. In het vervolg kunt u bestellen door bij

´login´ uw emailadres en wachtwoord in te

vullen.

4. Nadat u bent ingelogd, kunt u producten

toevoegen door op het winkelmandje dat

bij de producten vermeld staat te klikken.

Een overzicht van de door u toegevoegde

producten vindt u in ‘uw winkelwagen’ (rechts

in uw scherm, onder het inloggedeelte van

de website).

5. Wanneer de bestelling compleet is, klikt u

bij het mandje op ‘afrekenen’. De bestelling

wordt dan naar ons verstuurd.

6. Daarna kunt u via Multisafepay of door

middel van een bankoverschrijving de

betaling afhandelen.

7. U ontvangt per email een bevestiging van

uw bestelling.

Wilt u liever bestellen via een bestellijst?Bij deze catalogus is een bestellijst

toegevoegd. Deze kunt u invullen en

toesturen naar het volgende adres:

De BolsterOude Oenerweg 13

8161 Pl Epe

VErgEEt nIEt uW aDrEsgEgEVEnsBOVEnaan DE lIjst In tE VullEn.

Snelle levering Een vast team van enthousiaste en

gemotiveerde medewerkers probeert elke

bestelling binnen enkele werkdagen te

versturen. Alleen in piekperiodes (februari,

maart) kan het iets langer duren, maar wij

streven altijd naar een maximum levertijd van

vijf werkdagen.

Bij orders vanaf € 20,- met een verzendadres

binnen Nederland brengen wij geen

verzendkosten in rekening. Voor bestellingen

buiten Nederland worden de verzendkosten

wel doorberekend. Bij orders beneden de

€ 20,- rekenen wij € 4,- aan verzend- en

administratiekosten.

KortingenVanaf € 50,- geldt een korting van 5%Vanaf € 100,- geldt een korting van 10%Vanaf € 250,- geldt een korting van 20%Vanaf € 500,- geldt een korting van 25%Deze kortingen gelden alleen op onze

kleinverpakkingen, niet op grootverpakkingen.

Online bestellen?Hoe doe ik dat....

Gratis verzendingvanaf € 20,-

6

KiemkrachtWij stellen hoge eisen aan de kwaliteit van

het zaad. Daarom voeren wij elk jaar opnieuw

kiemproeven uit van alle zaden die op voorraad

liggen. Op deze manier zorgen wij ervoor dat

wij zaden uitleveren met een zo hoog mogelijke

kwaliteit. Ook wanneer een nieuwe partij zaad

geoogst is, wordt hier eerst een kiemproef op

uitgevoerd, voordat het verkocht wordt. Wanneer

een zaadpartij een te lage kiemkracht heeft,

wordt deze eerst opnieuw geschoond en weer

getest. Als blijkt dat deze zaadpartij hierna nog

een te lage kiemkracht heeft, wordt de partij niet

verkocht.

Door verschillende omstandigheden, denk hierbij

aan te natte of droge grond, te koud weer, vogels

of muizen die de zaden opeten, kan het echter

voorkomen dat er minder planten opkomen

dan u had gehoopt. Wij willen graag helpen dit

probleem voor te zijn. Kijk daarom voor onze

teelttips op pagina 116.

Zaden in grootverpakkingenZaden in grootverpakking kunnen zowel via de

website als via email, fax of per post besteld

worden. De zaden zijn verpakt in de standaard

verpakkings-hoeveelheden die op onze prijslijst

voor grote hoeveelheden staan vermeld.

Voor winkeliers en tuinverenigingenVoor de verkoop van onze zaden hebben wij

displays beschikbaar, zodat de zaden mooi

gepresenteerd kunnen worden in winkels of

tuincentra. Met onze kleurrijke zakjes vormt dit

een aantrekkelijk geheel. Wij adviseren u graag

over de opties en het te verkopen assortiment.

Tuinverenigingen met een gezamenlijke

bestelling van hun leden kunnen korting krijgen.

Neemt u voor meer informatie contact met ons

op.

Wij horen graag van u en wensen u veel tuinplezier!

Op zaterdag 19 juli 2014 was het weer tijd voor onze jaarlijkse open dag. Het gehele productieproces kon deze dag worden beleefd, van de producties op het land tot de verwerking en verpakking van de zaden. Binnen in ons pand vertelden Frank en Marco over de schoning van onze zaden, wanneer ze geoogst zijn. Diverse geavanceerde machines zorgen dat takjes, blaadjes en ander vuil van de zaden worden gescheiden. Daarna worden de zaden op onze bovenverdieping machinaal afgevuld in onze zakjes. Een ander deel wordt verkocht als bulk naar andere zaadbedrijven, verpakkingsbedrijven of telers. Tot slot volgde uitleg in de ruimte waar wij orders pakken. Voor veel bezoekers was het indrukwekkend te zien hoeveel werk er komt kijken bij de productie van een zakje zaad. De buitenrondleiding voer langs onze productievelden. Achter op het land stond Bart Vosselman, die enkele pompoenen had uitgestald op de plattewagen. Hier konden belangstellenden meer te weten komen over onze ontwikkeling van nieuwe pompoenrassen. Ook Loes vertelde over veredeling, maar dan bij de tomaten in de kas. Met enkele tomatentrossen als voorbeeld wist zij toch in korte tijd duidelijk te maken wat haar vakgebied is, ondanks de complexiteit ervan. Tussen de rondleidingen door konden bezoekers onze koude courgettesoep proeven, een kopje koffie of glaasje limonade drinken en natuurlijk snuffelen tussen onze uitgestalde zadenzakjes en zadenpakketten.

Zou u ook wel eens met eigen ogen willen zien hoe het er bij De Bolster aan toe gaat? Op zaterdag 18 juli 2015 openen wij onze deuren weer! U bent dan van harte welkom tussen 10.00

en 16.00 uur aan de Oude Oenerweg 13 te Epe.

Terugblik opendag 2014

7

De Ekoland Innovatieprijs is de meest prestigieuze prijs op het gebied van biologische landbouw. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan biologische bedrijven die bijzonder vernieuwend te werk gaan. De eerste selectie bestond uit tien bedrijven uit de biologische sector, waaruit uiteindelijk drie genomineerden werden geselecteerd. Een vakjury heeft vervolgens een bedrijfsbezoek gebracht aan deze drie bedrijven. Onder de drie genomineerden bevonden zich ook de familie Den Hartog van zorgen geitenboerderij De Mèkkerstee uit Ouddorp en Jos Jeuken en Ellen Krul van biologisch-dynamisch akkerbouwbedrijf GAOS uit Swifterband. De jury beoordeelde de bedrijven op de criteria innovatie, originaliteit, effectiviteit, algemene toepasbaarheid, maatschappelijke acceptatie en duurzaamheid.

Van de drie overgebleven kandidaten werden wij woensdag 22 januari 2014 als winnaar uitgeroepen. De prijs bestond uit een geldprijs, beschikbaar gesteld door De Rabobank, en een koperen schop. De jury beoordeelde ons bedrijf als ‘een jong, veelzijdig en vooral vernieuwend bedrijf, dat belangrijke biologische gewassen veredelt op een innovatieve manier’. Het moge duidelijk zijn dat wij zeer vereerd zijn met deze prijs. “Maar,” benadrukt Bart, “het is natuurlijk een prestatie van het hele team.”

Winnaar Ekoland Innovatieprijs 2014!

Wij zijn in een tijdsbestek van zeven jaar uitgegroeid tot een succesvol veredelingsbedrijf, door de verkoop van zaden aan moestuinders uit te breiden met gerichte veredeling voor professionele telers.De innovatie zit enerzijds in het veredelings-werk en anderzijds in het optimaliseren van allerlei andere bedrijfsprocessen, zoals de zaadwinning en -verwerking. Veredeling is een tijdrovend proces, waarin nieuwe rassen worden ontwikkeld. Door planten met een bepaalde gewenste eigenschap, bijvoorbeeld groeikracht, te selecteren en in je veredelingsprogramma te gebruiken om een nieuwe generatie te verkrijgen, ontwikkel je uiteindelijk nieuwe planten die ook deze eigenschap bezitten. Er gaan vele jaren overheen, voordat het nieuwe ras uiteindelijk geschikt is om op de markt te worden gebracht. Wij hebben inmiddels al negen nieuwe rassen uit eigen veredelingsprogramma’s op de marktweten te brengen, waarvan twee soorten tuinbonen (Ratio en Eleonora), een rucolaras (Esmee), vier soorten pompoenen (Solor, Fictor, Amoro F1 en Alligator F1) en twee tomatenrassen (Bartelly F1 en Bolstar Granda).

Een duidelijk onderscheid met andere zaadbedrijven is dat bij ons naast de vermeerdering ook de gehele veredeling plaatsvindt onder biologische omstandigheden met een lage water- en stikstofgift. Hierdoor wordt tijdens het hele veredelingsproces speciaal geselecteerd op robuuste, groeikrachtige planten met een goed wortelgestel, specifiek geschikt voor een leven onder doorgaans wat sobere biologische omstandigheden.

Een open samenwerking met kennis-instellingen en andere bedrijven alsook de durf om het op te nemen tegen veel grotere, invloedrijke zaadvermeerderings- en veredelingsbedrijven maken dat wij de trotse winnaars zijn van de Ekoland Innovatieprijs 2014!

De ontwikkeling vannieuwe rassen

Pompoen Fictor8

Waar wij vorig jaar nog schreven over “pionieren” en “opstartfase”, kunnen wij van dit jaar zeggen dat we doorgegroeid zijn naar echt “boeren”. Door het aannemen van extra personeel op managementfuncties, het aanschaffen van een aantal nieuwe machines en het betrekken van een grotere opslagloods, hebben wij dit jaar 60 hectare in productie kunnen nemen en redelijk succesvol kunnen betelen. Wij schrijven met opzet “redelijk”, want wij zien nog zeker potentie om het een en ander te verbeteren. Zo hebben wij bijvoorbeeld nog geen aandacht kunnen besteden aan een bemestingsplan en grondverbetering door middel van groenbemesters. Hieronder een kleine greep uit onzeproducties van 2014.

ErwtenIn april zijn de erwten gezaaid. Er waren veel problemen met overblijvende onkruidresten van vorig jaar, waardoor de zaaibedbereiding moeizaam verliep. Uiteindelijk zijn de zaden toch netjes in de grond gekomen, maar bij de opkomst van de zaden kwam ook het onkruid mee op. Door het schoffelen met de trekker en handschoffelen hebben we het onkruid er gelukkig toch goed onder kunnen houden en een goede oogst kunnen behalen.

Moldavië, van pionierennaar echt boeren

stamslabonenDe stamslabonen werden wat later in het seizoen gezaaid. Dit bood de mogelijkheid een paar keer een vals zaaibed te maken, voordat de bonen werden gezaaid. Het onkruid dat hierdoor opkwam, werd vervolgens verwijderd voordat de bonen werden gezaaid. Dit resulteerde in een lagere onkruiddruk tijdens de productie, wat een hoop werk scheelt!

tomatenAlle tomatenplanten zijn opgekweekt bij een plantenkweker en daarna uitgeplant op het land. Elke plant is afzonderlijk aan een bamboestok opgebonden. Bij een aantal van ongeveer zeven trossen is de kop eruit gehaald, zodat de planten vanaf dat moment al hun energie kunnen steken in het afrijpen van de tomaten. In tegenstelling tot Nederland, lukt de tomatenproductie in Moldavië prima in de vollegrond.

Tot slot willen wij met trots vermelden dat onze Moldaafse collega Vadim volgend jaar gepromoveerd zal worden tot Farm Manager. Wij hebben er het volste vertrouwen in dat hij dit aankan en kijken er naar uit om met hem in deze nieuwe functie te gaan samenwerken!

9

nieuwkomers bij de bolsterMet trots presenteren wij u onze nieuwe aanwinsten in De Bolster selectie. Dit jaar brei-den wij ons assortiment weer uit met een paar mooie gewassen, die onze selecties en proeven hebben doorstaan. Wij hopen dat u er net zo van zult genieten als wij! Blader snel door de catalogus en ontdek de unieke eigenschappen van elk van deze gewassen.

Pluksla Cocarde p 19

10

nieuwkomers bij de bolster

Kropsla Cosima Krulsla Lollo Rossa Jenny Snijbiet selectie Sunset

Stampeul HS771 Pompoen Alligator F1 Pompoen Amoro F1

Pompoen Jack 'O Lantern Knolvenkel Perfection Bosui White Lisbon

Basilicum Thais p 68 Kiemgroenten Raapsteel p 79

p 46 p 56 p 59

p 46p 46p 35

p 22p 21p 20

11

opstelling teamfoto: Boven v.l.n.r.: Jasper, Patrick, Mike en Jeroen

Midden v.l.n.r.: Dirk, Saskia, Margreet, Roy, Marco, Frank, Linda, Karin en Dustin

Onder v.l.n.r.: Maarten, Monique, Marijn, Bart, Elly, Bertillle en Mayra

12februari

april

mei

Het landin beeld

EEn SEizOEnROnD

13

juni

mei

juli

september

oktober

juniaugustus

september

Blad- en StengelgewaSSen

Groenten

De meeste blad- en stengelgewassen houden van een vrij rijke, vochtige en goed doorlatende bodem. Het zijn veelal snelle groeiers en daardoor ook gevoelig voor vroegtijdig schieten. Zaai ze daarom geregeld in wat kleinere hoeveelheden, zodat u vervolgens constant kunt oogsten.

Spinazie kan al zeer vroeg gezaaid worden en wordt vanaf maart opgevolgd door andijvie, rucola, raapsteeltjes en de verschillende slasoorten. Wilt u het teeltseizoen nog oprekken, dan biedt een tunneltje of kas uitkomst. Daarin kan naast spinazie ook snijbiet overwinteren, al heeft deze wel behoefte aan een jasje van bijvoorbeeld vliesdoek. Met ons assortiment blad- en stengelgewassen kunt u uzelf in ieder geval het hele jaar rond van vers bladgroen voorzien!

Blad- en Stengelgewassen

16

Cichorium endiviaCichorium endivia

Brassica juncea var. rugosaBrassica juncea var. rugosa

Andijvieeen klassieker in de nederlandse keuken is wel andijviestamppot! Het bereiden hiervan is net zo eenvoudig als het telen van dit groene lof. er kan feitelijk maar weinig misgaan. wel moet u er rekening mee houden dat uitzaai in het voorjaar vroegtijdige schieters kan opleveren. de meeste andijvie wordt gezaaid in de peri-ode van half juni tot eind juli. Zo kunt u tot diep in de herfst genieten van dit gewas. nauwer dan 30x35 cm planten geeft geen hogere opbrengst en het risico op smet is groter.

BLAdMOSTeRdBladmosterd wordt veelal in een jong stadium, als mini-groente, gegeten, maar kan ook prima als volwassen plant gebruikt worden. Mosterd wordt geteeld voor de olie in de zaden, als specerij, medicina-le plant en groente. In de Himalaya- regio van India wordt bladmosterd al meer dan 5.000 jaar geteeld en gegeten. Ook in vele andere landen vormt bladmosterd onderdeel van het dagelijks maal en het kan net als spinazie en andere bladgroenten worden bereid. Het blad heeft een aangenaam pittige smaak. Blad-mosterd is goed winterhard en wordt in de late zomer gezaaid om in de herfst en winter gegeten te worden. In de voorzomer gezaaid schieten de planten makkelijk door, maar geven dan mooie, eetbare, gele bloemen.

Fraai uiterlijk vanwege het fijne, ingesneden en sterk gekrulde blad. Uitstekend te gebruiken als rauwkost en garnering, maar ook prima geschikt voor stamppot en stoven. 1 zakje voor ongeveer 40 m².

Heel fijn ingesneden blaadjes, frisgroen van kleur. Deze bladmosterd kan van maart tot oktober gezaaid worden en van april tot november geoogst. Heeft een zonnige standplaats nodig. 1 zakje voor ongeveer 7 m².

Heeft geheel dezelfde groeiwijze als de Golden Frills, maar met een dieppaarse kleur. Heeft een zonnige standplaats nodig. 1 zakje voor ongeveer 7 m².

Verreweg het meest geteelde type andijvie. Breedbladig met goed gevuld hart en zachte smaak. 1 zakje voor ongeveer 40 m².

1025 AndijvienuMMeR vijf 2

1020 KRuLAndijvie WALLOne

1032 BLAdMOSTeRdGOLden fRiLLS

1035 BLAdMOSTeRdpuRpLe fRiLLS

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

17


OnLine BeSTeLLen KAn GeMAKKeLijK en SneL viA WWW.BOLSTeR.nL

Een oude, meerjarige groente uit het Middellandse Zeegebied, waarvan de gebleekte bladribben gekookt gegeten worden. Daartoe dient de plant voor de bloei ongeveer 3 weken met een jutezak omwikkeld te worden. De meeste kardoen wordt echter geteeld vanwege de zeer fraaie, artisjokachtige bloemen. Als men op tijd zaait bloeit kardoen al in het eerste jaar. Het gewas kan vrij veel vorst verdragen, dus alleen bij strenge vorst afdekken. Zaaien onder glas in de loop van april of rechtstreeks eind mei. Plantafstand 80 x 60 cm. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Cynara cardunculus

1380 KARdOen

Geurige groente, waarvan de stengels en het jonge blad worden gegeten. Selderij is een lichtkiemer en mag dus niet te diep gezaaid worden. De kieming verloopt traag en kan tot wel 3 weken duren. Groenselderij heeft duidelijk meer groeikracht dan bleekselderij. Selderij vraagt een krachtige, humeuze grond. Tweede helft april in een bakje onder glas zaaien en verspenen op 10 cm of in potjes. Eind mei, begin juni uitplanten op 35x35 cm. De stengels zijn volgroeid aan het eind van de zomer. Kan niet veel vorst verdragen. 1 zakje voor ongeveer 350 planten.

Apium graveolens var. dulce

1370 GROenSeLdeRijTALL uTAh

Groenlof is een typische groente voor de herfst en vroege winter, die enige vorst kan verdragen. De langwerpige kroppen kunnen net als andijvie zowel rauw als gekookt worden gebruikt. Groeit op elke grond, een lichte bemesting is al voldoende. Bij voorkeur ter plekke zaaien. De beste zaaitijd is eind juni tot half juli. Een goede plantafstand is 30x15 cm. Bij invallende vorst het gewas onder glas overplanten en daarbij het slechte buitenblad verwijderen. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

Cichorium intybus var. foliosum

1360 GROenLOf ZucKeRhuT

Een kleurig slamengsel bestaande uit de slasoorten Red Salad Bowl, Suzan, Wonder der Vierjaargetijden en Little Leprechaun. Dit is een mengsel dat goed groeit en in de lente en zomer geteeld kan worden. Puur sla mesclun heeft een zachte smaak en wordt daarom ook wel babyleaf genoemd. Zaaien: van april tot september. Houd tussen de rijen 15 cm aan. Zaai op 1 cm in de rij en dun later uit op 2-3 cm. Ook voor deze slamix geldt dat u de zaden alvorens ze te zaaien met zand of suiker kunt vermengen, zodat uitdunnen niet meer nodig is. Eerste oogst: na 3 à 4 weken. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

MeScLunde mesclun bladgewassen worden meestal door elkaar heen gezaaid en tegelijkertijd gesneden na een groeitijd van 3 à 4 weken, wan-neer de blaadjes ongeveer 10 cm lang zijn. wanneer net boven het groeipunt gesneden wordt, kan na twee weken een tweede keer geoogst worden met een totaal aantal oogsten oplopend tot drie. Het groeipunt is te vinden in het hart van de plant, daar waar de blaadjes het kleinst zijn.

wij hebben twee soorten mesclun in ons assortiment: aziatische mes-clun en Puur sla mesclun. deze mixen zijn dusdanig samengesteld dat de verschillende soorten tegelijk gezaaid en geoogst kunnen worden.

Een heerlijk mengsel van jong te oogsten Aziatische bladgewassen: paksoi, raapsteel Mizuna, bladmosterd Purple Frills en bladmosterd Golden Frills. Deze mesclun is vrij pittig van smaak en geschikt voor teelt in de lente. Zaaien: van april tot eind juni. Houd tussen de rijen 15 cm aan. Zaai op 1 cm in de rij en dun later uit op 2-3 cm. U kunt de zaden ook met wat zand of suiker mengen en dan op een rijtje zaaien, resulterend in een mooi dicht gewas dat gemakkelijk in bundeltjes te snijden is. Op deze manier hoeft u de rijen later niet uit te dunnen. Eerste oogst: na 3 à 4 weken. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

1825 MeScLunAZiATiSch

1827 MeScLunpuuR SLA

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Een uit Azië afkomstig bladgewas uit de mosterdfamilie. Losse krop met mooi rood-groen, pittig, iets gebobbeld, rond blad. Verder bekend als mosterdsla, mosterdkool of meer algemeen bladkool. Net als de andere kruisbloemigen vatbaar voor knolvoet! Zaaien: van maart tot oktober onder glas of van juni tot half september in de vollegrond. Niet te dik zaaien. Uitplanten op 25x25 cm. Kan goed vorst verdragen. Snelgroeiend (5 weken na zaaien al oogstbaar) en lang te oogsten. Bij plukken of snijden (niet te diep) kan meerdere malen geoogst worden. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

Brassica juncea var. rugosa

1575 ASiA SALATRed GiAnT

Taisai is een snelgroeiend bladgewas uit Oost-Azië met grijsgroene bladeren in een los rozet. Opvallend zijn de brede, witte bladstelen en witte bladnerven. Vanwege snel doorschieten is het niet verstandig om Taisai al zeer vroeg in het voorjaar te zaaien. Op tijd oogsten komt de smaak ten goede. Mochten er bij de oogst al wat bloemknoppen zichtbaar zijn, dan is dat geen enkel probleem. Teel dit gewas niet als u problemen heeft met knolvoet in de bodem. Rechtstreeks dun zaaien op een rijafstand van 30 cm en later uitdunnen op 25 cm. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

Brassica rapa var. chinensis

1570 pAKSOiTAiSAi

Herfstreuzen 2 is een uitstekend ras voor de herfstteelt. Een robuust ras met dikke schacht, zeer productief. 1 zakje voor ongeveer 15 m².

Allium porrum1695 pRei

heRfSTReuZen 2Dit ras heeft minder last van slijtage- verschijnselen in de late herfst/winter dan zomerprei. Prei Blauwgroene Herfst kan vrij veel vorst verdragen. 1 zakje voor ongeveer 15 m².

Allium porrum1690 pRei

BLAuWGROene heRfST


18

pReiPrei vraagt een voedzame en diep losgemaakte grond. Vanwege de trage beginontwikkeling is het ver-standig prei (zowel de zomer- als herfstprei) vanaf eind maart tot half mei dun voor te zaaien op een zaaibed en pas in juni/juli uit te planten op 40x15 cm. eventueel tegen de winter bij elkaar zetten en bij strenge vorst afdekken.

Tatsoi is een variant op de Paksoi. De donkere, ronde, dikke blaadjes zijn lekker knapperig. Rauw of als spinazie te bereiden. Tatsoi is niet moeilijk te telen; het kiemt en groeit vlot. 4 à 5 weken na het zaaien kunnen de kropjes of afzonderlijke blaadjes geoogst worden. Zaaien: direct in de volle grond vanaf maart tot juli en vanaf half augustus tot midden september. Niet te dik zaaien. Water geven is belangrijk. Wanneer de eerste echte blaadjes verschijnen kunt u al verspenen. Uitplanten op 30x30 cm. Gevoelig voor knolvoet. Bescherm in het begin tegen koude nachten. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

Brassica rapa var. rosularis

1572 ASiA SALATTATSOi

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Het fijne blad van dit ras van De Bolster is mooi ingesneden. De smaak is pittig nootachtig, maar niet bitter. Oogst vanaf ca. 4 weken na het zaaien; de jonge bladeren vlak boven de grond afsnijden of met wortel en al optrekken.1 zakje voor ongeveer 5 m².

Eruca sativa subsp. sativa1760 RucOLA

cOLTivATA eSMee

Namenia is een smakelijk ras met ietwat grove, malse bladeren en een korte groeiduur. Rijafstand 25 cm, plantafstand 10 cm. Oogst na 6 weken, op 10 à 15 cm hoogte. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

Brassica rapa subsp. campestris

1720 RAApSTeeLnAMeniA

Fijne Japanse bladkool. Losse krop met honderden geveerde bladeren, lichtgroen van kleur met een lichte nerf. Raapsteel Mizuna kan enkele graden vorst verdragen. Rijafstand 25 cm, plantafstand 10 cm. Oogst na 6 weken, op 10 à 15 cm hoogte. 1 zakje voor ongeveer 5 m².


1725 RAApSTeeLMiZunA

19



RAApSTeeLRaapsteel is een typische voor-jaarsgroente. In de zomer gaan ze makkelijk schieten, maar in de herfst niet meer. Kan al vanaf eind januari in de koude kas worden ge-zaaid en vanaf half maart tot half april of van augustus tot begin sep-tember in de vollegrond. te weinig bemesting kan geel blad opleveren, maar wat geler blad betekent niet dat het ongeschikt is voor consump-tie. Het blad en de steeltjes kunnen in een stamppot verwerkt worden of rauw als salade gegeten worden.

RucOLAZaaien kan best op rijtjes vanaf begin mei tot ver in de herfst, plantafstand 10-15 cm. Vroeg uitzaaien (maart en april) wordt afgeraden in verband met vroegtijdig schieten. Bij een late uitzaai onder glas (oktober) kan men gedurende een heel lange periode in de winter van dit gewas genieten. Het risico op vorstschade is klein. eenmaal per 3 à 4 weken in kleine porties uitzaaien geeft een goede oogstspreiding. Om een goed resultaat te bereiken met de

teelt van Rucola selvatica is het belangrijk een mooi homogeen zaaibed aan te leggen met niet teveel grote kluiten. Wilde rucola kiemt enigszins traag; een bodemtemperatuur van ca. 20 graden is wenselijk. De bladeren kunnen gedurende een lange periode, vanaf ongeveer 8 weken na het zaaien, geoogst worden. Bloemen regelmatig verwijderen.1 zakje voor ongeveer 10 m².

Diplotaxis tenuifolia1765 RucOLA

SeLvATicA (WiLde RucOLA)

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

pLuKSLAZaaien: half maart tot juni. Onder glas kan al vanaf eind februari worden gezaaid. Ruim zaaien of planten (30x30 cm) kan prima; de bladeren zijn in dat geval wat groter en steviger dan bij dichter zaaien. Regelmatig plukken is van belang voor de malsheid van de bladeren en bevordert de doorgroei. Uit-eindelijk gaan de planten schieten en wordt het tijd voor een nieuw zaaisel.


20

eiKenBLAdSLAde Red Salad Bowl en Salad Bowl zijn snelle groeiers, maar traag-schietend en hebben dus een lange oogsttijd. Ze zijn in een vroeg stadium, na ongeveer 30 dagen, ook geschikt als pluksla (babyleaf). Vanwege het weinig kroppende planttype kunnen natuurlijke vijanden, zoals sluip-wespen en lieveheersbeestjes, de bladluizen beter te lijf gaan.

Dit ras ziet er zeer fraai uit en levert weinig teeltproblemen op. Vormt een losse krop van vrij hoog opstaande, paarsachtige bladeren. Kan zowel vers als later ook gestoofd worden gebruikt. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa1780 BindSLA

LiTTLe LepRechAun

SLAwij kunnen u een breed assorti-ment aan slatypen leveren. alle slarassen zijn goed te telen. Sla heeft een korte groeiduur (6 à 8 weken) en het is dan ook belangrijk de planten in een jong stadium te verspenen/ verplanten. Sla is vooral lekker wanneer u niet te veel bemest. wanneer u elke week sla wilt eten, moet er wel regelmatig gezaaid worden. de eerste zaai onder glas kan al in februari plaatsvinden, in de vollegrond vanaf half maart tot begin augustus. een gebruikelijke plantafstand is 30x30 cm. door een gedeelte van de sla wat dichter bij elkaar te zetten en vroeger te oogsten, kunt u volstaan met 1 zaaisel per 3 à 4 weken.

ZaaienOOgsten

Prachtig roodbladige, licht gekrulde eikenbladsla. Zacht blad met een zoete smaak. Mooie opfleuring van salades. Hoe kouder het wordt, hoe roder de bladeren zijn.1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa

1835 eiKenBLAdSLARed SALAd BOWL

Groene, licht gekrulde eikenbladsla. Zacht blad met een zoete smaak. Zeer groeikrachtig en decoratief. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa

1833 eiKenBLAdSLASALAd BOWL

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Erg smakelijke, stevige, donkergroene sla met lange, ingesneden bladeren. Wordt ook wel hertshoornbladsla genoemd. Een vroeg ras dat niet snel doorschiet. Weinig gevoelig voor ziekten of aantastingen. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa

1832 pLuKSLAcATALOGnA

21



ijSBeRGSLAHet telen van ijsbergsla is wat meer risicovol, maar dat kan ook juist een uitdaging zijn. IJsbergsla is ge-middeld wat zoeter en heeft een dik blad dat lang krokant blijft. de groei-duur is 2 weken langer dan andere slatypes. Zaaien: maart-juli, afstand in de rij: 25- 30 cm. Oogst: juni-okt.

Mooie sla met knapperig blad, een tussentype van gewone kropsla en ijsbergsla. Het blad lijkt op dat van bataviasla. Is gemakkelijker te telen dan overige ijsbergsla. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa1840 ijSBeRGSLA BLOnde de pARiS

ZaaienOOgsten

Een snelgroeiend type zonder kropvorming. De bladeren zijn geelgroen en hebben een mooie, iets gebobbelde bladstructuur. De plant heeft de vorm van een kegel en na afsnijden of plukken ontwikkelen zich nieuwe bladeren in het hart van de plant. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa

1830 pLuKSLABLAcK Seeded SiMpSOn

ZaaienOOgsten

Pluksla Cocarde heeft prachtig lange, ingesneden groene bladeren met een roodbruin randje. Cocarde is een vroeg type pluksla, dat erg smakelijk en groeikrachtig is. Deze soort schiet niet snel door. Voorzaaien in de kas is mogelijk vanaf eind februari. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa1831 pLuKSLA

cOcARde

ZaaienOOgsten

De ijsbergsla variëteit Grazer Krauthäuptel 2 is een traditioneel Oostenrijkse variëteit uit de regio rond de stad Graz. De planten hebben lichtgroene, knapperige bladeren met een rood randje. Maakt middelgrote tot grote koppen. Is schotvast en minder gevoelig voor valse meeldauw (Bremia). 1 zakje voor ongeveer 10 m².

Lactuca sativa

1845 ijSBeRGSLAGRAZeR KRAuThäupTeL 2

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

De naam van dit ras zegt eigenlijk al veel. Een zeer betrouwbaar ras voor voorjaar, zomer en herfst. Een mooie kropvorm, weinig smetgevoelig en lekker mals. De paarsrode kleur van de buitenste bladdelen geeft een extra fleur aan uw tuin en siert uw bord. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa1820 KROpSLA

WOndeR deR vieR jAARGeTijdenEen stevige bladstructuur met een zware krop, vooral geschikt voor de zomer. 1 zakje voor ongeveer 20 m².


SuZAn


22

Een snelgroeiend type, ook in kouder weer. De kroppen zijn mals en geelgroen, een echte botersla van vroeger. Typisch geschikt voor een vroege teelt. 1 zakje voor ongeveer 20 m².


TWeLLOSe GeLe

Maakt middelgrote tot grote kroppen. Is weinig schotgevoelig. Minder geschikt voor een herfstteelt. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa

1850 ijSBeRGSLASALAdin

ZaaienOOgsten

Een mooi kropsla-type met fijn, glimmend blond blad en een vrij open, zware kop. Cosima is gemakkelijk te telen. Ook geschikt voor professionele teelt, zowel vollegronds als in de kas. Voorzaaien in de kas is mogelijk vanaf half februari. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa

1785 KROpSLAcOSiMA

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

KROpSLAde beste plantafstand voor kropsla is 30x30 cm. 6 tot 8 weken na het zaaien is de sla oogstklaar. Vanwege het weinig kroppende planttype kunnen natuurlijke vijanden, zoals sluipwespen en lieveheersbeestjes, bladluizen beter te lijf gaan.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

23



Mooie, compacte krop met diep rood blad, dat sterk is ingesneden. Het is belangrijk de plantjes in een jong stadium te verplanten. De sla kan 2-3 maanden na de zaai worden geoogst, maar kan ook eerder als babyleaf worden gebruikt. Ook geschikt voor professionele teelt, zowel vollegronds in de lente en late zomer als in de kas. Niet te veel bemesten. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa1838 KRuLSLA

LOLLO ROSSA jenny

Snelgroeiende rood-bruine krulsla met een open bladrozet met sterk ingesneden bladeren. Zeer decoratief en zacht blad. Ze zijn in een vroeg stadium ook geschikt als pluksla (babyleaf). 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa1837 KRuLSLALOLLO ROSSA

De naam zwart heeft betrekking op de zaadkleur. Een groene, malse kropsla voor voorjaar en zomer. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa1810 KROpSLAZWART duiTS

KRuLSLAde beste plantafstand voor krulsla is 30x30 cm. 6 tot 8 weken na het zaaien is de sla oogstklaar. Vanwege het weinig kroppende planttype kunnen natuurlijke vijanden, zoals sluipwespen en lieveheersbeestjes, bladluizen beter te lijf gaan.

Heeft een open bladrozet met sterk ingesneden malse bladeren. Het blad is heldergroen en ziet er aantrekkelijk uit. In een vroeg stadium ook geschikt als pluksla (babyleaf). 1 zakje voor ongeveer 20 m².

Lactuca sativa1836 KRuLSLALOLLO BiOndA

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Veel groen blad en dunne, groene bladstelen. Kan meerdere malen worden gesneden, tot in de winter. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Beta vulgaris var. cicla1890 SnijBieT

GROene GeWOne


24

Decoratieve rode snijbiet met vrij lange bladstelen en iets gekroesd blad. Met zijn fraaie uiterlijk is de Rhubarb Chard een aanwinst voor de groentetuin. Het blad kan meerdere malen gesneden worden tot het eind van de herfst. 1 zakje voor ongeveer 4 m².


RhuBARB chARdGemakkelijk te telen bladgroente op alle grondsoorten. Snijbiet kan, net als spinazie, op vele manieren bereid worden. De selectie Sunset heeft prachtige geel-oranje bladstelen en groen blad. In de herfst en winter doet deze snijbiet het ook goed in een kas of tunnel die vorstvrij gehouden wordt.


SeLecTie SunSeT

Een prachtige snijbiet met heel kleurrijke stelen (rood, paars, oranje, geel en wit). De bladeren van deze snijbiet zijn grotendeels groen. Ook na het roerbakken of stoven behouden de stelen hun sierlijke kleur. De Five Colours is echt een lust voor uw maag en oog! 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Beta vulgaris var. cicla

1885 SnijBieTfive cOLOuRS

Fors planttype met brede, witte bladstelen en groen blad. Vooral geschikt voor stoven en roerbakken. Iets te grof voor salades, tenzij u wat dichter zaait. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Beta vulgaris var. cicla

1900 SnijBieTdOnKeRGROene GLAdde WiTRiBBiGe 3

SnijBieTgemakkelijk te telen bladgroente op alle grondsoorten. Zaaien in de vollegrond van begin april tot begin augustus op een rijafstand van 30 cm; ca. 25 zaden per strek-kende meter gebruiken. dit ge-was kan meerdere malen gesne-den worden, tot ver in de herfst.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

De jonge blaadjes zijn smakelijk en gezond. Kiemt en groeit snel, dus met regelmatige tussenpozen zaaien (buiten vanaf begin maart). Kan ook het gehele jaar door binnenshuis in bakjes op de vensterbank groeien.

Cressida Lepidium sativum

1980 TuinKeRS

25



Winterreuzen is het klassieke winterteelt ras. Geeft een vrij groot, donkergroen blad. Bij een zaai in de late zomer en herfst (augustus t/m oktober) kan de spinazie overwinteren. Oogsten kan dan van oktober t/m januari. Kan ook voor de vroege teelt vanaf januari-februari gebruikt worden. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Spinacia oleracea1935 SpinAZie

WinTeRReuZen

Nieuwzeelandse spinazie behoort tot de familie van Posteleinachtigen (Portulacaceae) en ziet er totaal anders uit als de gewone spinazie. De planten van Nieuwzeelandse spinazie hebben veel meer groeikracht, niet in de hoogte maar zijdelings, de stengels kruipen als het ware over de grond. De blaadjes en stengeltoppen kunnen regelmatig geplukt worden. De bereidingswijze (gestoofd) is gelijk als bij spinazie. Vorstgevoelig. De zaden kiemen alleen bij hogere temperaturen. De kieming is traag (ca. 3 weken). Een plantafstand van minimaal 60 cm is gewenst. Ter plaatse zaaien kan in mei kan, mits het warm genoeg is. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

Tetragonia tetragonioides1610 SpinAZie

nieuWZeeLAndSe

Scherpzadig. Een snelle groeier, speciaal geschikt voor een vroege teelt. Zaaien vanaf januari onder glas en vanaf half februari tot begin april in de vollegrond. Daarna dient u, in verband met vroegtijdig schieten, gebruik te maken van het ras Nores. Vanaf begin augustus kunt u wel weer gebruik maken van het Vroeg Reuzenblad. Oogsten kan na 4 tot 6 weken. 1 zakje voor ongeveer 4 m².


vROeG ReuZenBLAd

Rondzadig. Groeit en schiet duidelijk trager dan Vroeg Reuzenblad. Kan ook na begin april gezaaid worden (latere teelten). 1 zakje voor ongeveer 4 m².


nOReS Type nOORMAn

SpinAZieVooral als u vroeg in het voorjaar spinazie wilt zaaien, is het belang-rijk dat er voldoende stikstof in de bodem beschikbaar is. Scherp-zadige rassen zijn snelle groeiers, maar schieten ook snel door en worden voor de vroegste teelt ge-bruikt. Voor de latere teelten worden de trager doorschietende rondza-dige rassen geteeld. Vanaf decem-ber en januari kan onder glas ge-zaaid worden voor een oogst vanaf eind februari tot april. Zomer- en herfstteelten worden van april tot half september in de volle grond ge-zaaid en geoogst vanaf eind mei totoktober. Oogsten kan het best door met een scherp mesje vlak boven de grond te snijden. In september kan nog een winterteelt gezaaid worden. Spinazie is weinig vorst-gevoelig, afdekken is niet nodig.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Helaas geen foto beschikbaar

Dit is een relatief snel groeiend en productief type met nogal lange bladeren. De bladkleur is wat lichter. Grofzadig. 1 zakje voor ongeveer 7 m².

Valerianella locusta1870 veLdSLA

GROTe nOORdhOLLAndSe


26

Een echt professioneel ras met donker en kort blad in een kenmerkende rozetvorm. De zaden zijn aanmerkelijk kleiner en de groei is trager in vergelijking met de Grote Noordhollandse. 1 zakje voor ongeveer 7 m².

Valerianella locusta1880 veLdSLA

viT

Deze rode variëteit heeft veel sierwaarde. Levert weinig teeltproblemen op. Vormt een losse krop van vrij hoog opstaande, paarsachtige bladeren. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

Artiplex hortensis2000 TuinMeLde

ROOdLevert weinig teeltproblemen op. Vormt een losse krop van vrij hoog opstaande, frisgroene bladeren. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

Artiplex hortensis 1990 TuinMeLde

LichTGROen

TuinMeLdeeen winterharde, eenjarige bladgroente, die net zoals spinazie zowel vers als gestoofd gegeten kan worden. groeit op elke grond en vraagt niet veel bemesting. Kan zowel koud als warm gezaaid worden van maart tot augustus. Oogsten kan vervolgens van april tot september. Om steeds jong blad te kunnen oogsten, dient vak-er achtereen te worden gezaaid. Is gevoelig voor schot (in juli). na schieten zijn de blaadjes nog eetbaar, maar de stengels zijn dan te vezelig. Zaaien op rijen, 30 cm van elkaar.

veLdSLAVeldsla is typisch een gewas voor de late herfst en winter. de plantjes zijn weinig kwetsbaar en kunnen veel vorst verdragen. Stelt weinig eisen aan de grond. Omdat de zaai-periode (augustus/september) gun-stig valt, kunt u met veldsla de vrijge-komen stukjes grond goed benutten. Zaaien in oktober is te laat, tenzij u beschikt over een kas. een nauwe rijafstand van 10 cm is mogelijk, maar een ruimere afstand is plezier-iger in verband met schoffelen.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Bladgroente voor gebruik als salade, in rauwkost of stamppot in herfst en winter. Nooit problemen met ziekten en plagen! Winterhard, alleen bij kale vorst wordt de kleur van het blad minder mooi en is afdekken gewenst. Geen bemesting nodig. Zaaien in augustus. Als de bodemtemperatuur nog te hoog is, komt de kieming veel trager op gang. De zaden zijn klein, dus door de zaden te mengen met fijn zand is het gemakkelijker om voldoende ruim te zaaien. Rijafstand van 20 à 25 cm. 1 zakje voor ongeveer 6 m².

Claytonia perfoliata

2030 WinTeRpOSTeLein

Een zeer snelgroeiende zomergroente met een heldergroene bladkleur. De zaden zijn klein, dus door de zaden te mengen met fijn zand is het gemakkelijker om voldoende ruim te zaaien. Alleen zaaien bij voldoende warmte en zeker niet voor half mei. Zo’n 3 weken na zaaien kan al geoogst worden. 1 zakje voor ongeveer 2 m².

Portulaca oleracea2040 ZOMeRpOSTeLein

27



ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Veel telers, maar ook particulieren, worstelen met het gegeven dat in de herfst- en winterperiode maar weinig gewassen geteeld kunnen worden in de koude kas. Bij De Bolster zijn in samenwerking met het Louis Bolk Instituut proeven uitgezet, om de geschiktheid van verschillende gewassen en rassen in de koude kas te testen.

Bekende herfst- en wintergroenten voor de koude kas

In tunnels en onverwarmde kassen kan het vriezen. Het is dus zaak de tunnel of kas vorstvrij te houden of gewassen te kiezen die hier tegen kunnen. Van veldsla en winterpostelein is het welbekend dat ze tegen wat vorst bestand zijn.

Bij een herfst- en winterteelt denken we voornamelijk aan babyleaf-gewassen. Dit zijn bladgewassen die jong geoogst worden, wanneer ze een bladlengte hebben van zo’n 10 cm. Een aantal gewassen dat naast veldsla en winterpostelein gebruikt wordt, maar minder tegen de vorst bestand is, zijn o.a.: raapsteel, rucola coltivata, paksoi, andijvie, snijbiet, rode biet als bosbiet, verschillende slasoorten en spinazie. Het is bij deze gewassen dus aan te raden ze tijdens een periode van vorst af te dekken met vliesdoek of agrocover, of om ze anderzijds vorstvrij te houden.

Bolster proeven in de koude kas In de proef bij De Bolster werden de volgende gewassen gezaaid: Aziatische mesclun, bladmosterd Purple Frills en Golden Frills, rucola coltivata Esmee, tuinkers, winterkers, Asia salat Tatsoi en Red Giant, lepelblad en meiraap Platte Witte Mei en Milanese witte roodkop.

In de kaders hiernaast vindt u de resultaten van deze proeven.

Wintergroenten van De Bolster

Deze mesclun bestaat uit paksoi, raapsteel mizuna, bladmosterds purple en golden frills. De soorten kunnen apart of als mengsel geteeld worden. In deze proef zijn ze gemengd uitgezaaid. Door verschillende zaaidata te hanteren, kan de mesclun verspreid worden geoogst.Deze mesclun bestaat uit snelle groeiers. Het geeft een sterk, fris gewas dat lang mooi blijft en vrij van rand of botrytis. Het kan minstens twee maal gesneden worden en wanneer ze boven het groeipunt gesneden worden, kunnen ze tot drie maal toe geoogst worden. Wanneer in het voorjaar de dagen weer langer worden, zijn o.a. paksoi en de beide soorten bladmosterd gevoelig voor schieten (bloemvorming). Ze moeten droog en jong geoogst worden, wanneer de plantjes ongeveer 10 cm zijn. Zeer smakelijk en door de bladmosterd iets pittig van smaak.

(in onze proef in de koude kas gezaaid: 24/9/13)

aziatische mesclun (artikelnr. 1825)

Behalve in het mesclunmengsel hebben we de beide soorten bladmosterd ook apart uitgezaaid. De Frills zijn een type bladmosterd met een zeer diep ingesneden blad, waarbij de Golden Frills lichtgroen en de Purple Frills paars van kleur zijn. Apart gezaaid hebben ze veel minder last van de concurrentie van de andere soorten, wat de groei ten goede komt. Hoewel ze in de winter minder vol staan dan in de zomer, hebben ze geen last van rand of botrytis en kunnen ze twee maal gesneden worden. Ze worden wel schietgevoeliger naarmate er vaker gesneden is. De kwaliteit kan echter als onvoldoende beschouwd worden wanneer ze verder doorgroeien, waarbij de Purple Frills neigt naar dieppaars en de Golden Frills naar een te licht groen. Het is dus zaak de Frills tijdig te snijden als babyleaf.

BlaDmosterDs PurPle Frills (artikelnr. 1035) en golDen Frills (artikelnr. 1032)

Een zeer mooi gewas, met een goede opkomst, maar een trage groei. De gekozen zaaitijd was voor de tatsoi allicht te laat. Eind januari was deze pas mooi voor oogst als babyleaf en eind februari begon deze te schieten. Vanwege de trage gewasontwikkeling is het daarom aan te raden deze vroeger te zaaien. Gemakkelijk te snijden, zeer stevig blad met een mooie donkergroene kleur en een milde maar goede smaak.


asia salat tatsoi (artikelnr. 1572)

De opkomst van de Red Giant is goed. Het blad vertoont minder roodkleuring in vergelijking met de voorjaarsteelt. Omwille van de trage gewasontwikkeling is het aan te raden deze al vanaf half september te zaaien. In de proef bij De Bolster was door het late zaai de oogstperiode te kort; pas begin januari was het blad oogstbaar in babyleaf stadium en eind februari begon het gewas te schieten. Tijdens de groei ontwikkelt de smaak van mild naar zeer pikant. De smaak kan door de gemiddelde consument als te scherp ervaren worden. In vergelijking met Tatsoi of paksoi is de Red Giant minder goed houdbaar na de oogst.


asia salat reD giant (artikelnr. 1575)

28


Van rucola is bekend dat het zeer geschikt is als winterteelt. Het gewas komt goed op, maar heeft een wat lichter groen blad dan in de zomer. De rucola behoudt zijn bekende pittige smaak en kan twee keer gesneden worden. Let wel op dat de kas genoeg gelucht wordt, want in de proef vertoonde de rucola een lichte botritis gevoeligheid.

rucola coltivata esmee (artikelnr. 1760)

De Milanese witte roodkop is geschikt bevonden voor winterteelt. Deze meiraap heeft een prima opkomst, met mooi groot vrij lichtkleurig loof. Eind januari begon knolvormig, waarna het snel oogstbaar was en zeer mooie en smakelijke knolletjes gaf, met weinig tot geen holheid.


meiraaP Platte Witte mei (artikelnr. 1700) en milanese Witte rooDkoP (artikelnr. 1715)

Tuinkers deed het heel goed in de proef. Komt snel op, groeit snel en maakt een mooi gewas. Ook voorbij het kiembladstadium is het oogstbaar, als een zeer pittig bladgewas. Wanneer men het laat uitgroeien kan het wel iets last krijgen van bladrand. Ging pas laat schieten. Telerservaring leert dat dit gewas veel ijzer nodig heeft.

tuinkers (artikelnr. 1980)

De opkomst van de winterkers was erg laat, maar voldoende goed. In de proef kreeg het gewas pas eind februari voldoende massa, maar werd niet ziek en ging niet schieten. Winterkers heeft een zeer uitgesproken smaak – bitter en pittig.

Winterkers (artikelnr. 3295)

Ook lepelblad is een zeer sterk smakend klein groen bladgewas, met een prima opkomst en trage ontwikkeling. Eind februari heeft het een mooie bladmassa, maar begint ook te schieten. Ook deze zal gebaat zijn bij een vroegere zaaitijd. Niet ziektegevoelig.

lePelBlaD (artikelnr. 3180)

Winterteelttips:- zaai vanaf half september tot half oktober

- zaai op verschillende momenten, zodat je ook op verschillende momenten kan oogsten

- om schimmels (smet) te voorkomen is het belangrijk de bovengrond zoveel mogelijk droog te houden

- lucht de kas goed door

- oogst droog, zodat het gewas minder snel verlept

- probeer verschillende rassen; ze kunnen verschillend reageren

- oogst de bladgewassen in het babyleaf stadium, wanneer ze zo’n 10 cm groot zijn

- bij koolsoorten is knolvoet een aan-dachtspunt, ook in de winterteelt. Houd daarom een gewasrotatie van 1 op 6 aan. Van paksoi is bekend dat die meer gevoelig is voor knolvoet en van raapsteel dat die minder gevoelig is. Over het algemeen is kleigrond wat dit betreft een voordeel

- behalve veldsla en winterpostelein kunnen de winterteelten het best afgedekt worden wanneer het gaat vriezen. Hiervoor kan een vliesdoek gebruikt worden, wat enkel of dubbelgevouwen over het gewas heen wordt gelegd.

Wist-je-dat: een nieuwe trend in de culinaire wereld microgroenten zijn. Dit zijn mini-versies van het gehele gewas, die met worteltje en al op het bord gelegd worden, vooral ter decoratie. Veldsla wordt vaak gebruikt voor dit doel.

Wist-je-dat: enkele gewassen die niet meer geteeld worden in de winterperiode kunnen dan toch nog genoten worden, wanneer ze goed bewaard worden. Enkele bewaargewassen zijn: koolraap, knolselderij, winterwortelen, schorseneren en rode bieten.

Wist-je-dat: de koude kas ook gebruikt kan worden om een vroege voorjaarsteelt te krijgen van bijvoorbeeld: sla, andijvie, bosui, paksoi, radijs en meiraapjes.

De snijbiet Five Colours stond er prachtig bij tijdens de winterteelt. Snijbieten zijn doorgaans erg robuust: ook een strengere winter kunnen ze goed aan, mits ze afgedekt worden met vliesdoek of agrocover. Bij een herfstzaai kan snijbiet als babyleaf geteeld worden. Wanneer de overgebleven wortels vanuit de voorjaarsteelt worden overgeplant in de kas, voor de winterteelt, kunnen ze ook groter geoogst worden. Ook de andere snijbiet-rassen zijn uitermate geschikt voor de winterteelt, denk aan: Donkergroene Gladde Witribbige 3, Groene Gewone, Rhubarb Chard en selectie Sunset.

(in onze proef in de koude kas gezaaid: begin september)

snijBiet Five colours (artikelnr. 1885)

29(in onze proef in de koude kas gezaaid: 24/9/13)




koolgewassen

Groenten

Koolgewassen zijn de kampioenen wat betreft de late teelten – zij helpen ons de winter door. Anders dan de blad- en stengelgewassen zijn het langzame groeiers. Daarom houden ze van rijke en zware bodems, waar ze langzaam maar gestaag kunnen ontwikkelen. Zo krijgen ze een compacte kool en zijn ze beter bewaarbaar. Dit geldt vooral voor de sluitkolen, witte en rode kool en spruitjes.Verder is het belangrijk dat de bodem niet zuur is (voldoende hoge pH), voldoende vocht wordt aangeleverd. U kunt kolen het best grote hoeveelheden verteerde compost geven. Zo nodig – als de bodem vrij arm of licht is - kan dit lokaal in het plantgat gegeven worden, eventueel met wat gedroogde mestkorrel en kalk toe. Later in het groeiseizoen kan met verse compost bijgemest worden. Spitskool, savooiekool en boerenkool zijn wat minder veeleisend en zijn gemakkelijker ook op wat minder zware en minder bemeste (zand)bodems te telen. Raapachtigen als koolrabi, koolraap, raap, radijs, rammenas, raapsteeltjes en de Chinese kooltypes hebben vooral behoefte aan genoeg vocht, een hoge pH, géén te hoge bemesting en zijn meer lichte grond-types. Op zware grond volstaat voor de koolgewassen een vruchtwisseling van 1 op 4, op lichte grond is 1 op 6 aangewezen. Dit o.a. om knolvoet minder kans te geven.Overwinteren: Sommige kolen kunnen in de winter op het land blijven staan en ‘opafroep’ geoogst worden. Savooie kolen bijvoorbeeld kunnen heel wat vorst verdragen, al kunnen ze ook ingekuild worden (dicht bij elkaar herplant) om ze tegen hevige vorst te beschermen. Spruitjes en boerenkool worden zelfs lekkerder (zoeter) als er vorst overheen is gegaan. Bloemkool Flora Blanca kan ook op het land blijven, mits afgedekt met een blad, maar de bloemkool Alpha overwintert dan weer liever onder glas.Niet overwinterbaar zijn broccoli, Chinese kool en koolrabi.

Koolgewassen

32

Brassica oleracea var. LaciniataBrassica oleracea var. botrytis

Brassica juncea var. rugosaBrassica pekinensis

Het telen van boerenkool levert weinig problemen op. Kan ‘s winters op het veld blijven staan en wordt zoeter van smaak als het heeft gevroren. Zaaien in mei-juni op zaaibed en na ca. 6 weken overplanten op 65x50 cm. Oogst vanaf de herfst. 1 zakje is voldoende voor ongeveer 30 m².

Dit ras produceert forse, lange, groene kroppen. Chinese kool kan niet erg veel vorst verdragen en is schietgevoelig. Voorzaaien en vervolgens uitplanten kan alleen bij zeer jonge planten, tenzij men gebruik maakt van potten. Ter plaatse dun uitzaaien van half juli tot begin augustus is de beste methode. Een rijafstand van 40 cm aanhouden en in de rij uitdunnen op 30 cm. Vroeger uitzaaien geeft een groter risico op schieters. De oogst valt in oktober, november. 1 zakje voor ongeveer 8 m².

De Groninger spruitkool is een oud landras met veel variatie. De spruitjes die niet mooi gesloten zijn, kunnen gebruikt worden voor stamppot. Zaaien kan van half april tot uiterlijk half mei op een zaaibed, uitplanten van eind mei tot begin juli op 60x50 cm. 1 zakje voor ongeveer 30 m².

Een oud Nederlands ras. Eén van de eerste rassen die niet een gelige, maar een mooie witte kop heeft. De Flora Blanca is meest geschikt voor de herfstteelt, wat gemakkelijker is dan de zomerteelt. Dit ras kan overwinteren mits deze wordt afgeschermd met vliesdoek bij strenge vorst. Dek de kool dan af met een blad. Plant ze in de zomer 4 weken na het zaaien uit om het risico op boorders (vroege, kleine bloemkooltjes) te beperken. De Flora Blanca is goed zelfdekkend. 1 zakje voor ongeveer 30 m².

1445 BloemkoolFlora Blanca

1450 BoerenkoolWestlandse Winter

1470 chinese koolGranaat

1580 spruitkoolGroninGer

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Brassica oleracea var. botrytis

Voor de vroegste oogst zaaien rond eind september-begin oktober, onder glas overwinteren en half maart uitplanten op 60 x 50 cm, onder glas of buiten. Deze teelt geeft de minste kans op aantastingen van koolvlieg of rupsen. De oogst is in juni. Er kan ook gezaaid worden in januari- februari onder glas, dan buiten uitplanten half april op 70 x 50 cm, de oogst hiervan is eind juni - juli. 1 zakje voor ongeveer 30 m².

1440 Bloemkoolalpha

ZaaienOOgsten

Brassica oleracea var. Cymosa

Nauw verwant aan bloemkool. Zowel de hoofdscheut als de zijscheuten kunnen gegeten worden. Voor een goede uitgroei van de scheuten moet voldoende mest/ compost gegeven worden en gebruik bij het verplanten alleen jonge planten. Een vroege teelt is mogelijk door voor te zaaien onder glas in maart. Een opkweek in de vollegrond kan vanaf half april. Uitplanten na 4 tot 5 weken op een afstand van minimaal 45x45 cm. Oogst de bloemknop met een deel van de stengel in de loop van de zomer en herfst, vlak voor de bloemetjes gaan bloeien. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

1460 BroccoliGroene calaBrese

ZaaienOOgsten

33

Koolgewassen

online Bestellen kan Gemakkelijk en snel via WWW.Bolster.nl

Een relatief snelgroeiende, zware kool voor de productie van zuurkool in september. Vrij barstgevoelig. De teelt is volledig vergelijkbaar met rode kool (zie aldaar). 1 zakje voor ongeveer 30 m².

Brassica oleracea var. alba

1540 Witte koolroem van enkhuizen 2

Middelgrote ronde sluitkool, geschikt om te bewaren. De teelt is volledig vergelijkbaar met rode kool (zie aldaar). 1 zakje voor ongeveer 30 m².

Brassica oleracea var. alba

1560 Witte koollanGedijker BeWaar

De meest smaakvolle van de witte kolen; zacht en wat zoeter. Heeft een spitse groeiwijze. De kool wordt wat later gevormd en kan fors uitgroeien. Een betrouwbaar ras met weinig teeltproblemen. Ook zeer geschikt voor zuurkool. De teelt is volledig vergelijkbaar met rode kool (zie aldaar). 1 zakje voor ongeveer 30 m².

BeWaarkoolwitte en rode kool zijn goede bewaarkolen. Ze moeten op het land blijven tot ze volgroeid zijn en dienen vóór de eerste vorst binnengehaald worden. Daarna kunnen ze op een koele, vorstvrije plaats bewaard worden. Hang ze hier op, los van elkaar en met touwtjes rond de stelen. Zo zijn ze 4 tot 6 weken bewaarbaar. wanneer de kolen ingekuild worden, zijn ze echter langer te bewaren. Inkuilen kan buiten in een geul of kuil, waar ze met de wortel er nog aan in gezet worden. De koolkroppen mogen elkaar en de grond niet raken. wat stro aan de zijkanten zorgt voor verluchting. Bovenop komt een laag stro en plastic. als ze gezond de kuil in gaan, kunnen ze tot mei of juni goed blijven. Pas wel op voor muizen die graag in de stro gaan zitten. Dit systeem kan ook in een kelder worden nagebootst in een kist met vochtig zand. Dat is weliswaar gemakkelijker, maar de kolen zullen er minder lang houdbaar zijn dan buiten, omdat de temperatuur in de kelder hoger is.

Middelgrote, hoogronde kool. Buiten zaaien op een zaaibed tot uiterlijk eind april en na ongeveer 6 weken overplanten op 70x60 cm. Tegen de winter op een koele, vorstvrije plaats bewaren, bijvoorbeeld met de wortels eraan in een bak met zand. Ze kunnen ook worden opgehangen in de kelder, verwijder hierbij het buitenblad. Onder plat glas kan ook, maar dan wel goed luchten en bij vorst afdekken. Zonodig slecht blad afpellen. 1 zakje voor ongeveer 30 m².

1510 rode koollanGedijker BeWaar 2

1550 Witte koolFilderkraut

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Brassica oleracea var. alba Brassica oleracea var. alba

koolraBikoolrabi is een snelgroeiend gewas met een heerlijke smaak. ook prima geschikt als rauwkost. Verplanten moet altijd in een jong stadium geschieden. omdat koolrabi weinig gevoelig is voor doorschieten, kan al vrij vroeg gezaaid worden. Voorzaaien onder glas is mogelijk vanaf half februari en buiten zaaien vanaf half maart tot half juli. Uitplanten op 30x30 cm.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Deze koolrabi moet wat ruimer geplant worden dan de Delikatess Blauwe en Delikatess Witte. De knollen kunt u door laten groeien tot wel 2 kg of meer, zonder dat ze houtig worden. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

Brassica oleracea var. gongylodes

1500 koolraBisuperschmelz

Fraaie blauwpaarse knollen met wit vruchtvlees. Laat de knollen niet te oud of te groot worden, want dan worden ze onderin houtig. Ze kunnen rauw of gekookt gegeten worden. 1 zakje voor ongeveer 10 m².


1480 koolraBidelikatess BlauWe

Donkergroene, gekroesde kool, waarvan de bovenste bladeren niet helemaal gesloten zijn. Savooie kool kan enige vorst verdragen. Buiten voorzaaien (eind april-mei) en na ca. 6 weken uitplanten op 60x50 cm. Kan gedurende een lange tijd geoogst worden, vanaf het einde van de zomer tot in de winter. 1 zakje voor ongeveer 30 m².

Brassica oleracea var. sabauda1520 savooie kool

Westlandse putjesVan de savooie kolen is de Bloemendaalse Gele de meest winterharde. De groengele, later goudgele, licht gekroesde kool kan een plaatje voor uw tuin zijn. De vorm varieert van spits tot meer bolvormig. Heerlijk en zacht van smaak. Slobberkool is de oude bijnaam. Mocht slobberen niet passen bij uw eetcultuur, kook de kool dan gewoon wat korter. Buiten voorzaaien rond eind april-mei en na ca. 6 weken uitplanten op 60x50 cm. Oogsten tijdens de herfst tot in de winter. 1 zakje voor ongeveer 30 m².

Brassica oleracea var. sabauda1530 savooie kool

Bloemendaalse Gele

Koolgewassen

34

Lichtgroene knol. Laat de knollen niet te oud of te groot worden, want dan worden ze onderin houtig. Ze kunnen rauw of gekookt gegeten worden. 1 zakje voor ongeveer 10 m².


1490 koolraBidelikatess Witte

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Typische Toscaanse kool. Wordt geteeld als boerenkool. Zorg voor goede bemesting en i.v.m. knolvoet is rotatie erg belangrijk. Gebruik eventueel vliesdoek om tegen de witte vlieg en rupsen te beschermen. Zaaien: in mei-juni op een zaaibed en na ca. 6 weken overplanten op 65x50 cm. De oogst is van augustus tot in de vroege winter. Deze palmkool is bestendig tegen Toscaanse winters en niet tegen Nederlandse winters. 1 zakje voor ongeveer 30 m².

Brassica oleracea L. convar. acephala

1505 palmkoolnero di toscana

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

peulvruchtenBij de peulvruchten onderscheiden we verschillende soorten uit dezelfde familie (Leguminosae of Fabaceae), namelijk erwten (Pisum sativum), bonen (Phaseolus vulgaris), pronkbonen (Phaseolus coccineus) en tuinbonen (Vicia faba).

Peulvruchten behoren tot de vlinderbloemigen. Bijzonder aan deze familie is dat ze weinig voeding nodig hebben, omdat ze in symbiose met een bodembacterie (Rhizobium) stikstof kan binden uit de lucht. De stikstof wordt vastgelegd in zogenaamde wortelknolletjes waarin de bacteriën leven. Peulvruchten onttrekken daardoor weinig voedingsstoffen aan de bodem. Dit wil niet zeggen dat ze in het geheel géén bemesting nodig hebben; juist in de beginfase kan de hoeveelheid stikstof toch kritisch zijn, omdat het vormingsproces van wortelknolletjes nog op gang moet komen. een matige hoeveelheid rijpe compost voor het uitzaaien volstaat meestal.

De peulvrucht is voedzaam, smakelijk, gemakkelijk te telen en een goede voorvrucht voor andere gewassen. De hoogte van de plant is afhankelijk van externe factoren en daardoor variabel. De aangegeven hoogtes in deze catalogus zijn daarom slechts indicaties.

tip: voor uitzaai de zaden iets aanprikken met een naald. Dit bevordert de opname van vocht en geeft een betere opkomst.

erWtenerwten zijn langedagplanten waarvoor geldt dat een vroege uitzaai (maart/april) de beste resultaten oplevert. Zaaien in mei en later geeft onvoldoende peulzetting en problemen met meeldauw. Bij erg natte weersomstandigheden zijn erwten gevoelig voor schimmels bij de kieming (o.a. Fusarium). geef voor het uitzaaien een matige hoeveelheid rijpe compost. in verband met bodemschimmels wordt een vruchtwisseling van tenminste 1 op 6 aangeraden.

Van erwten eten we de zaden en soms ook de peulen die er omheen zitten. Daardoor ontstaat het onderscheid tussen doperwten en capucijners en peultjes. De peulen van doperwten en capucijners hebben een perkamentachtig vlies, waardoor ze te hard zijn om op te eten. Bij erwten en capucijners moeten daarom de zaden uit de peulen worden gedopt. De zaden worden meestal vers geconsumeerd, maar ook invriezen kan uitstekend (wel licht blancheren). Het is tevens mogelijk het gewas af te laten rijpen en de gedroogde zaden te gebruiken. Peultjes hebben niet zo’n hard vlies, waardoor de jonge peul volledig gegeten kan worden met de nog jonge zaden erin. De peulen zijn het zoetst wanneer de zaden net zichtbaar zijn. in een later stadium kunnen ze ook als doperwten gegeten worden.

Bij de erwten worden de lagere soorten stamsoorten genoemd en de hogere soorten rijssoorten. De lagere soorten zijn over het algemeen wat vroeger dan de hogere soorten. De stamsoorten kunnen in principe zonder ondersteuning geteeld worden, maar een teelt langs (kort) gaas of met rijshout maakt het doorplukken gemakkelijker en voorkomt dat de peulen op de grond liggen. al moet u bij de rijstypes de moeite nemen een klimconstructie te bouwen, ze geven wel meer opbrengst en zijn makkelijk te plukken. Bij de teelt langs gaas kan aan beide zijden van het gaas een rij gezaaid worden: tussen de rijen ongeveer 50 cm aanhouden en in de rij 3 à 5 cm. Laat tussen dubbele rijen 60-120 cm open. Het beste kunt u de rijen volgens de noord-zuidas aanleggen, zodat er weinig schaduw op de planten valt. Daardoor drogen ze sneller op en vermindert de kans op meeldauwaantasting.

Voorzaaien kan vanaf eind januari in een koude serre of een platte bak. Zaai ze op 3 à 5 cm van elkaar en op 3 à 4 cm diep. in de loop van maart (wanneer ze ongeveer 5-8 cm zijn), kunnen de plantjes op dezelfde afstand in een geultje uitgeplant worden. Direct zaaien kan op zijn vroegst begin maart. Let erop dat de grond droog genoeg is. Bescherm de erwten tegen vogelvraat: zaai in eerste instantie diep genoeg (3 à 4 cm diep) en maak in een later stadium eventueel gebruik van netten.

PeUlVrUcHtenGroenten

Peulvruchten

36

Pisum sativumPisum sativum

Pisum sativumPisum sativum

Zoete, kreukzadige doperwt. Goede smaak. Hoogte ca. 70 cm. Oogst: eind juni kunnen de eerste peulen worden gedopt.

Senator is groeikrachtig en geeft een goede productie. Kreukzadige erwt, die wat zoet van smaak is. Vrij laat en daardoor complementair aan de Eerste Vroege Mei. Hoogte ca. 140 cm. Oogst: begin juli kan voor het eerst doorgeplukt worden.

Vrij kleine peul, rijkdragend. Een bekend en veel geteeld ras. Krijgt in een wat later stadium een zoetere smaak. Rijafstand 50 cm, hoogte ca. 70 cm. Enige vorm van gewasondersteuning maakt het plukken gemakkelijker. Oogst: vanaf eind juni de peulen regelmatig doorplukken voordat ze dik worden.

Laagblijvende capucijner, ca. 70 cm. De bloemen zijn violet van kleur, maar de peulen groen. De gedroogde zaden hebben een fraai kleurpatroon. De verse erwten kunnen in juli worden geoogst, de afgerijpte erwten in augustus.

1230 CapuCijner, stamrozijnerwt

1240 stamdoperwtKelvedon wonder

1290 rijsdoperwtsenator

1300 stampeulnorli

Pisum sativum

Een fors gewas dat 2 meter hoog kan worden. Geschikt voor vers gebruik en bewaring. Zowel de bloemen als peulen zijn paars. De verse erwten kunnen in juli worden geoogst, de afgerijpte erwten in augustus.

1220 CapuCijner, rijsBlauwsChoKKers

ZaaienOOgsten

Pisum sativum

Een vroeg en productief ras, witbloeiend. De zaden zijn vrij fijn en rond. Hoogte ca. 140 cm. Geschikt voor elke grondsoort. Oogst: eind juni kan voor het eerst doorgeplukt worden.

1270 rijsdoperwteerste vroege mei

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

37

Peulvruchten

online Bestellen Kan gemaKKelijK en snel via www.Bolster.nl

Vroeg type met enigszins forse peulen. Hoogte ongeveer 140 cm. Oogst: vanaf eind juni. De peulen regelmatig doorplukken voordat ze dik worden.

Pisum sativum

1310 rijspeulheraut

Zeer betrouwbaar en sterk ras, hoogte tot ruim 2 meter. Groeit lang door, met een lange oogstperiode. Weinig gevoelig voor Fusarium. Oogst: in juli de peulen regelmatig doorplukken voordat ze dik worden.

1320 rijspeulhendriKs

Bij uitstek geschikt voor de professionele teelt. Dit hangt samen met de peulgrootte en de verschillende resistenties. Tolerant voor Ascochyta (AT) en resistent ten aanzien van meeldauw (PM) en Fusarium (F1).Een midden-vroeg tot laat ras met hoog productiepotentieel. Maakt sterke, gezonde planten. De peultjes zijn vrij donker, quasi draadloos en worden 9-10 cm lang en zo ́n 22 mm breed. Oogst: in juni/juli. De peulen regelmatig doorplukken voordat ze te dik worden.

1305 rijspeulsweet horizon

Pisum sativum

Pisum sativum

wist u dat...... een vroege uitzaai (maart/april) bij capucijners, erwten en peulen de beste resultaten oplevert? Zaaien in mei en later geeft onvoldoende peulzetting. Let er wel op dat de grond droog genoeg is; indien het erg nat is zijn de zaden gevoelig voor schimmels. Bovendien zijn muizen en vogels dol op de zaden, zaai daarom diep genoeg of dek het land af met een net.

Zeer productief, maar plukt iets lastiger doordat het een bladrijke plant is. De rode bloemen zien er fraai uit. Hoogte ca. 130 cm. Oogst: in juli de peulen regelmatig doorplukken, voordat ze dik worden.

1330 rijspeulgrijze roodBloeiende

Pisum sativum

Stampeul of sugar snap met kort stro. Kan vrij over de grond groeien, al maakt enige gewasondersteuning het plukken gemakkelijker. Zeer uniforme zetting en in plukstadium vrijwel zonder draad. Kan in één à twee keer geplukt worden, ook geschikt voor de professionele teelt. Zaaien in vollegrond in maart - april, op 2 à 3 cm diep, plantafstand 3 cm in de rij. Zonder steun kan een rij-afstand van 50 cm gehanteerd worden. Bij zaaien langs gaas of rijshout kan een rij-afstand van 80 cm worden aangehouden. Oogst: juni - juli. Inhoud voor ongeveer 4 m2.

1302 stampeul / sugar snaphs771

Pisum sativum

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Peulvruchten

38

Bonen zijn meer warmteminnend dan erwten en komen wat later in het seizoen. alle boonsoorten zijn gevoelig voor nachtvorst en houden niet van natte of koude zaaien plantomstandigheden. Verder verdragen ze geen zure grond en vragen een matige bemesting. Rijpe compost, die voor het zaaien of planten wordt ingewerkt, is de meest geschikte bemesting. U kunt het best een vruchtwisseling van minstens 1 op 7 aanhouden.

Bij de bonen onderscheiden we de ‘gewone boon’ (Phaseolus vulgaris), de pronkboon (Phaseolus coccineus) en de tuinboon (Vicia faba). De gewone boon en de pronkboon zijn afkomstig uit Zuid-amerika en de tuinboon behoort tot de oorspronkelijke peulvruchten van het Middellandse Zee-gebied. De gewone boon is van oorsprong een klimmend type, maar er zijn ook lage (stam)varianten ontwikkeld. Van een aantal rassen wordt de hele peul gegeten, van andere alleen de verse of droge zaden/bonen. We onderscheiden hier drie types, namelijk snijbonen, droogbonen en slabonen. afhankelijk van hun planthoogte krijgen ze

Bonen het voorvoegsel ‘stam’ of ‘stok’, waarbij de stambonen zonder ondersteuning kunnen groeien en de stokbonen altijd een structuur nodig hebben waarop ze kunnen klimmen. De stamsoorten zijn meestal vroeger dan de hogere stoksoorten.

Over het algemeen gelden voor de bonen uit het Phaseolus-geslacht (gewone boon en pronkboon) de volgende teelt-aanwijzingen: zaai de stambonen vrij diep (2-5 cm) in een geultje en leg om de 5-10 cm een zaadje. Hanteer een rijafstand van 45 à 50 cm. Het zaaien in pollen op een afstand van 45x45 cm met steeds 4 bonen bij elkaar functioneert ook goed. Ook de stokbonen mogen vrij diep gezaaid worden (2-5 cm). aangezien stokbonen snelle groeiers zijn, moeten ze regelmatig geplukt worden. Zo dragen ze ook langer door. Plaats bij de stokbonen steunmateriaal. Hier is het aantal planten per vierkante meter belangrijk. De planten mogen geen kluwen gaan vormen, want dan krijgen schimmels veel kans. een oude leidraad, maar nog steeds actueel, is 8 à 10 planten per m2 aanhouden. twee keer zaaien (half mei en eind juni) geeft een goede oogstspreiding.

Voorzaaien onder glas in potten kan van half april tot half mei. Vanaf eind april kunt u ze in een platte bak zaaien. in de vollegrond kunnen de stokslabonen in de periode half mei tot half juni gezaaid worden en de stamslabonen in de periode begin mei tot begin juli. De grond moet minimaal 10-12° C zijn en niet te vochtig. De oogst van de stokslabonen begint in juli en loopt tot oktober. stokbonen kunnen langer doorgeplukt worden dan stambonen, maar u kunt de oogst van de stambonen spreiden door ze 2 tot 3 keer in kleinere hoeveelheden te zaaien. De oogst begint dan rond eind juli en loopt tot oktober.

Matig grote, eivormige tot ronde zaden. Stevige planten, hebben geen steun nodig. 1 zakje voor ongeveer 8 m².

Phaseolus vulgaris1140 stamdroogBoon

Bruine KogelBoon

Een draadloze pronkboon. De talrijke, prachtig rode bloemen zorgen voor een kleurrijke tuin. De zaden zijn zwart/rood. De peulen zijn zo’n 28-30 cm lang. De Lady Di heeft een grote groeikracht. Resistent tegen bonenrol- (V1) en bonenscherpmozaïekvirus (BYMV). 1 zakje voor ongeveer 14 m².

Phaseolus coccineus

1205 pronKBoonlady di

39

Peulvruchten


stamdroogBoonDroogbonen zijn goede groeiers en mogen daarom wat ruimer gezaaid worden, op ca. 10 cm in de rij, op een rijafstand van 50 cm. Zaaitijd: mei tot uiterlijk begin juni. Weinig ziektegevoelig. De peulen hebben een perkamentachtig vlies, dus gebruik alleen de zaden voor consumptie. Oogst de droogbonen vanaf eind augustus als ze beginnen te verkleuren. Dan trekt u ze uit de grond en hangt u ze op een beschutte plaats in bosjes op. Als de peulen na enkele weken voldoende droog zijn (scherp), kunt u de zaden gemakkelijk uit de peulen ritsen. Bewaar de gedorste zaden op een droge plaats. Mocht u last van de bonenkever hebben (te herkennen aan kleine gaatjes in de zaden), leg dan de bonen gedurende een paar weken in de diepvries (-18 C).

ZaaienOOgsten

Een witbloeiend ras met zeer lange, dikke, donkergroene peulen. Aangename smaak, maar duidelijk verschillend van de gewone snijboon. Het gewas is zeer fors en heeft weinig last van windschade. Pronkboon Emergo wordt daarom vaak als windbescherming gebruikt. Oogst: augustus tot oktober. De lange brede peulen jong plukken. Pluk regelmatig, anders vormt zich een vlies en een draad. Te harde peulen laten hangen en gebruiken als droge boon. 1 zakje voor ongeveer 14 m².

Phaseolus coccineus

1200 pronKBoonemergo

pronKBoonPronkbonen zijn in een jong stadium uitstekende snijbonen met een goede malsheid en smaak, maar in een ouder stadium wordt de schil iets ruw en vormt zich op de buik- en rugnaad een draad en bevat de peulwand een vlies dat niet gaar kookt. In dat stadium kunnen de onrijpe zaden nog wel gegeten worden. Teelt is gelijk aan de stoksnijboon. Zaaitijd half mei tot half juni. Vanwege de forse groei slechts 2 à 3 zaden per stok zaaien en een ruime afstand (80x80 cm) tussen stokken hanteren. Er zijn witbloeiende soorten met witte zaden en roodbloeiende soorten met rode zaden. U kunt de pronkbonen oogsten van augustus tot oktober. Pluk ze regelmatig en op tijd. Als de peulen te dik geworden zijn, kunt u nog wel de onrijpe zaden opeten.

stamslaBoonWanneer het weer gunstig is, kan vanaf begin mei tot begin juli gezaaid worden op rijen. Zaai ze vrij diep (2-5 cm) in een geultje en leg om de 5-10 cm een zaadje, of zaai in pollen op een afstand van 45x45 cm met steeds 4 bonen bij elkaar. De oogst valt in de periode eind juli-september.De bonen van Holland Select staan in deze catalogus gerangschikt op dikte van de boon.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Een extra dunne sperzieboon van het type haricot vert (<6,5 mm) met lange (12-14 cm) rechte peulen en een bijzonder mooie plantarchitectuur. De peul is donkergroen en heeft een zeer goede smaak. Planthoogte ca. 50 cm. Zeer makkelijk te plukken. Resistent tegen vetvlekkenziekte (Ps), anthracnose (A) en bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 9 m².

Phaseolus vulgaris

1081 stamslaBoonCompass

Malse en smakelijke boon die vrij lang doorgeplukt kan worden. Relatief weinig schimmelgevoelig bij slechte/ natte weersomstandigheden. 1 zakje voor ongeveer 9 m².

Phaseolus vulgaris1080 stamslaBoon

duBBele witte zonder draad

Peulvruchten

40

Een fijne, gele stamslaboon (6,5-8 mm dik), met een lengte van 12-14 cm. Een bekend en veel geteeld ras met een zeer mooie kleur. De peulen kleuren in een vroeg stadium naar geel. Wordt 50 cm hoog en heeft een mooie plantopbouw. Resistent tegen vlekken- (A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 9 m².

Phaseolus vulgaris

1217 stamslaBoonvaldor

Domino heeft een donkere, mooie peul, van zo’n 8-9 mm dik en 12-13 cm lang. Mooie lengte-dikte verhouding. De peulen hebben een homogene zetting. Geeft hoge opbrengsten. Een topras voor de eenmalige handpluk met hoge plukprestaties. Een hoofdras voor de machinale oogst. De plant wordt zo’n 50 cm hoog. Resistent tegen vlekken- (A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 9 m².

Phaseolus vulgaris

1082 stamslaBoondomino

Een zeer fijne boon (6,5–8 mm) van het type haricot vert, met bijzonder uniforme, lange (13-14 cm) peulen met een mooie donkere kleur. Dit ras heeft een ruime oogstperiode en goede houdbaarheid, waardoor het zowel geschikt is voor industrie als voor verse markt. De vruchtzetting is homogeen, het is een productief ras. De planthoogte is ongeveer 50 cm. Resistent tegen vlekken- (A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 9 m².

Phaseolus vulgaris

1083 stamslaBoonFaraday

stam- & stoKsnijBoon

Snijbonen kunnen van half mei tot juli gezaaid worden. Zaai de stamsnijbonen op rijen, vrij diep (2-5 cm) in een geultje en leg om de 5-10 cm een zaadje, of zaai ze in pollen op een afstand van 45x45 cm met steeds 4 bonen bij elkaar. Zaai de stoksnijbonen met 4-5 bonen per stok, op een afstand van 75x75 cm.Snijbonen zijn zeer productief. De oogst begint in juli en loopt tot oktober. Pluk ze vroeg genoeg, als ze nog lekker mals zijn. Pluk ze ook regelmatig door (2 x per week) en verwijder te dikke bonen om de groei er in te houden.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Een groene, platpeulige stamsnijboon, met een breedte van 17 mm en een lengte van 16 cm. De peulkleur is vrij lichtgroen. Nassau is bijzonder sterk. Pluk vroeg genoeg, als ze nog lekker mals zijn. Planthoogte ongeveer 50 cm. Resistent tegen vlekken- (A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1).

Phaseolus vulgaris

1195 stamsnijBoonnassau

Een platpeulige, gele stamsnijboon (wasboon) die 20 mm breed en 15 cm lang wordt. De peulen hebben al in een vroeg stadium een mooie gele kleur. Opstaand planttype met een uniforme zetting, rechte peulen en een uniforme kleur. Geschikt voor mechanische oogst en handpluk. Pluk vroeg genoeg, als ze nog lekker mals zijn. Planthoogte ongeveer 50 cm. Resistent tegen vlekken- (A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 14 m².

Phaseolus vulgaris

1215 stamsnijBoonCapitano

41

Peulvruchten


Standaardras. Een donkergroene midden-vroege snijboon, van 20 mm breed en 20 cm lang. Vitalis is zowel geschikt voor teelt onder glas als voor buitenteelt. Door de trage zaadgroei geeft dit ras een hoger percentage eerste-kwaliteit peulen. Resistent tegen bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 14 m².

Phaseolus vulgaris

1176 stoKsnijBoonvitalis

Geeft een zeer mooie draadloze, geelpeulige snijboon. De Golden Gate is midden-vroeg en is zowel geschikt voor kas- als buitenteelt. De peulen zijn zo ́n 24 mm breed en 24-26 cm lang. Resistent tegen bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 14 m².

Phaseolus vulgaris

1174 stoKsnijBoongolden gate

Verreweg het meest geteelde ras in de vollegrond. De peulen zijn lang, vrij breed en afgeplat. Telen op een beschutte plaats.

Phaseolus vulgaris

1190 stoKsnijBoonhelda

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Zowel de peulen als zaden zijn fraai rood gespikkeld. De peulenschil is perkamentachtig, dus alleen de zaden zijn geschikt voor consumptie. In gekookte vorm is de zaadhuid dun en zacht. Teelt als stokslabonen, 3 à 4 bonen per stok. Eind september, begin oktober kunnen de peulen geplukt worden. Na enkele weken nadrogen kunnen de zaden gedorst of uitgedopt worden.

Phaseolus vulgaris1180 stoKdroogBoon

stoKKievitsBoon

Een absolute topper, zowel qua smaak als productie! De ca. 20 cm lange peulen zijn zeer vlezig en blijven uitermate lang mals.

Phaseolus vulgaris1170 stoKslaBoon

neCKarKönigin

Peulvruchten

42

Cobra is een fijne (7-9 mm dikte), lange (20 cm), zwartzadige sperzieboon. De peul is wat lichter groen. Deze elegante boon is midden-vroeg, geschikt voor kas- en buitenteelten. Wordt gekenmerkt door trage zaadgroei. Resistent tegen vlekkenziekte (A) en bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 14 m².

Phaseolus vulgaris

1172 stoKslaBoonCoBra

De Neckargold is buitengewoon smaakvol. Hoge opbrengst van lange (23 - 25 cm.), fijne, diepgele, malse peulen. Midden-vroeg rijp. Stevig planttype met diepe beworteling. Resistent tegen bonenrolmozaïekvirus (V1). 1 zakje voor ongeveer 14 m².

Phaseolus vulgaris1171 stoKslaBoon

neCKargold

De boontjes zijn klein en zitten in trosjes aan de plant. De peulen zijn dunvlezig en iets afgeplat. Vroeg en rijkdragend type.

Phaseolus vulgaris

1160 stoKslaBoonmeChelse tros

stoKslaBoonAlle stokbonen hebben een fraai mechanisme van klimmen: of het nu schuin, recht of gekronkeld is, altijd omslingerend en altijd met rechtse bochten wordt blindelings de weg naar boven gevonden. Het materiaal (bamboestokken, bonenstaken, touwen, etc.) dat u gebruikt als materiaal maakt niet zoveel uit, maar het geheel moet bij volle belasting wel voldoende stabiel zijn. In iedere volkstuin is wel iemand te vinden die uitleg wil geven wat nu feitelijk het “beste” systeem is. Een oude leidraad, maar nog steeds actueel, is 8 à 10 planten per m2

aanhouden. Belangrijke voordelen van stokbonen zijn dat ze geen problemen met schimmels geven (het gewas kan goed opdrogen), ze een lange oogstperiode hebben en een hoge opbrengst geven. In de vollegrond mogen de stokslabonen in de periode half mei tot half juni gezaaid worden. De oogst van de stokslabonen begint in juli en loopt tot oktober.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

43

Peulvruchten


Dit professionele ras van De Bolster heeft een goede productie. Sterk gewas, ook geschikt als windschut voor andere gewassen. Groeit op elke grondsoort en stelt weinig eisen aan de bemesting. Het gewas is kort en daardoor weinig gevoelig voor omvallen. De peulen zijn glimmend, lang, vrij fijn en goed gevuld met ca. 5 zaden. Uitstekende smaak en zeer geschikt om in te vriezen.

1210 tuinBoon express type seleCtie eleonora

ZaaienOOgsten

Een ras van De Bolster. Hoge opbrengst en erg vroeg. Ratio is ongeveer 10 dagen vroeger rijp dan Eleonora. Door de goede vertakking blijft het gewas kort en gaat niet legeren. De peulen zijn erg mooi en goed gevuld.

1212 tuinBoonratio

Vicia faba

Vicia faba

ZaaienOOgsten

Met de tuinboon duikt u ver in de europese geschiedenis. Voordat het amerikaanse Phaseolus-geslacht in onze contreien verzeild raakte, met o.a. de witte bonen, bruine bonen en sperziebonen, was in europa, noord-afrika en het Midden-Oosten alleen de tuinboon bekend. er werden ook andere peulvruchten gegeten, zoals erwten, linzen en kikkererwten, maar die werden geen bonen genoemd. Van tuinbonen zijn nog heerlijke Romeinse recepten te vinden, zoals tuinbonen à la Vitellius, o.a. op de website www.coquinaria.nl van Christianne Muusers.in verschillende groeistadia kunnen verschillende delen van de tuinboon gegeten worden. De culinaire mogelijkheden zijn divers. Zowel de jonge bladscheuten (rauw of als spinazie), de jonge peulen (wanneer de zaden nog niet rijp zijn), de verse zaden als eventueel de uitgerijpte, droge zaden kunnen worden gebruikt. tuinbonen zijn in het bijzonder een smakelijke culinaire combinatie met dille. Deze combinatie is bovendien effectief als mengteelt om de zwarte bonenluis tegen te gaan. tevens, het zal u niet verbazen, is bonenkruid bekend als een geschikt toekruid voor tuinbonen.tuinbonen hebben een goede koudetolerantie. ter plaatse zaaien kan vanaf begin maart tot half april. extra vervroeging is mogelijk door in februari voor te zaaien. Houd bij zaaien of uitplanten minimaal een afstand van 60x20 cm aan.Dichter zaaien levert geen extra peulopbrengst op. Let erop dat de oogstperiode zeer kort is! idealiter oogst u alles in 1 week. Door verschillende zaaidata te hanteren, wordt spreiding van de oogst verkregen. Oogst: juli, de voorgezaaide bonen in juni.er zijn reeds twee Bolster-tuinboonrassen verkrijgbaar: eleonora en Ratio. U kunt ze samen zaaien en hierdoor een verlengd oogstseizoen hebben, omdat Ratio ongeveer 10 dagen vroeger rijp is dan eleonora.

tuinBoon

vruchtgewassen

Groenten

Vruchtgewassen komen uit een beperkt aantal families, namelijk de komkommerfamilie (pompoen, courgette, augurk, komkommer en watermeloen), de nachtschadefamilie (tomaat, paprika, peper en aubergine) en de grassenfamilie (suikermaïs). Een groot deel van de vruchtgewassen kan het best beschut geteeld worden in een kas of tunnel. Wie niet over een kas of tunnel beschikt, vindt gelukkig genoeg variatie en teeltplezier bij de pompoen, courgette, augurk, komkommer en suikermaïs.Wat de leden van de komkommerfamilie gemeen hebben, is dat ze houden van een rijkelijke, organische bemesting, zon en een vochtige bodem. Het zijn over het algemeen weelderige groeiers.

Pompoen is de topper wat de weelderige groei betreft en kan werkelijk overal om- en overheen geleid worden, indien het een rankend tyoe betreft. Wanneer u niet genoeg ruimte heeft om de pompoen over de grond te laten kruipen, kunt u hem ook over een boom, een dak, de composthoop of een houten constructie heen leiden. Wilt u nog eenvoudiger pompoenen kweken, kies dan voor onze nieuwe bush-rassen met slechts een korte rank: Amoro F1 en Alligator F1. U hoeft dus niet per se een heel grote tuin te hebben om toch van deze heerlijke wintergroente te kunnen genieten. Pompoen is bovendien erg rijk aan vitamine C en kan (afhankelijk van het ras) tot ver in de winter bewaard worden. De vruchten moeten dan wel rijp geoogst worden; pas wanneer de vruchtsteel rimpelig en ingedroogd is, mogen ze geknipt worden. Daarna moeten ze in een droge ruimte bewaard worden die goed geventileerd wordt en idealiter een temperatuur van 8-12°C heeft. Pompoenen houden niet van een koude bewaring. Beneden 8°C kan koudeschade optreden, waarna de vruchten versneld gaan rotten. Pas bovendien op voor muizen en ratten!

Vruchtgewassen

46

Cucumis sativus

Cucurbita pepo

Een donkergroene courgette. Groeit op iedere goed bemeste grond. Eind april/begin mei dient deze warm voorgetrokken te worden onder glas. Eind mei kan hij buiten uitgeplant worden, 1 plant per m². Oogstklaar vanaf eind juni. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

Dit ras produceert rechte, heldergele vruchten. Groeit op iedere goed bemeste grond. Verlangt een zonnige standplaats uit de wind. Dit ras heeft wel duidelijk meer warmte nodig dan de groene rassen. Eind april/begin mei dient deze warm voorgetrokken te worden onder glas. Eind mei kan hij buiten uitgeplant worden, 1 plant per m². Oogstklaar vanaf eind juni. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

Geschikt voor de vollegrond op een beschutte, zonnige plek. Zeer geschikt voor inmaak. Regelmatig doorplukken en te dikke vruchten verwijderen. Kan prima liggend (vlakvelds) geteeld worden. Verticaal telen kost veel extra arbeid. Eind april (met zonnig weer) voorzaaien in potten of in een bak. Ook ter plaatse zaaien vanaf half mei is goed mogelijk, mits het voldoende warm is. De planten zijn vorstgevoelig. Een goede plantafstand is 150x40 cm. Om het gewas in toom te houden, kan men de ranken terugleiden of snoeien. 1 zakje voor ongeveer 6 m².

1030 AugurkHokus

1352 CourgETTEBlACk BEAuTy

1354 CourgETTEyEllow

ZaaienOOgsten

Solanum melongena

Een tamelijk vroeg ras dat vrij slanke donkerpaarse vruchten met een groene steel vormt. Pas op voor de stekels. Deze aubergine kan het best in de kas geteeld worden. Zaaien: februari binnen bij 20-25 graden, Voor een goede kieming raden wij aan de zaden op vochtig papier te leggen, tot de kiem zichtbaar is. Daarna kunnen de zaden in de grond worden gezaaid. Uitplanten vanaf maart tot begin mei. Plantafstand 75x50 cm. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

1025 AuBErginE ViolETTA lungA 3

ZaaienOOgsten

Cucurbita pepo

Een lichtgroene courgette. Groeit op iedere goed bemeste grond. Eind april/begin mei dient deze warm voorgetrokken te worden onder glas. Eind mei kan hij buiten uitgeplant worden, 1 plant per m². Oogstklaar vanaf eind juni. 1 zakje voor ongeveer 10 m².

1350 CourgETTEZuCCHini

Cucurbita pepo

CourgETTEeind april tot begin mei kunt u courgettes het best warm voortrekken onder glas, bij voorkeur bij zonnig weer. tijdens de kieming niet te nat maken. eind mei de zaailingen (met 3 blaadjes) buiten uitplanten, 1 plant per m².

courgetteplanten zijn uiterst productief. Professionele telers snijden zelfs elke dag om een juiste vruchtmaat te verkrijgen. Zoveel discipline verwachten wij niet van u, maar het is wel verstandig vanaf eind juni de jonge vruchten regelmatig te plukken. het beste moment hiervoor is wanneer ze ongeveer 15 cm lang zijn. er worden dan steeds nieuwe vruchten gevormd tot in de herfst. courgetteplanten ranken niet en ze zijn niet bestand tegen nachtvorst.naast de vruchten zijn ook de bloemen van courgetteplanten eetbaar.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

47

Vruchtgewassen

onlinE BEsTEllEn kAn gEmAkkElijk En snEl ViA www.BolsTEr.nl

De vrij kleine vruchten zijn scherp van smaak, langwerpig en puntig van vorm. Eerst groen en bij rijping overgaand in rood. Geschikt om te drogen. Bij voorkeur onder glas telen of onder verhoogd plat glas. In maart in een bakje zaaien en binnen bij minimaal 20°C opkweken. De kieming duurt vrij lang. Overplanten in potjes en eind april-mei uitplanten op 50x50 cm. De oogst is in september en oktober. 1 zakje voor ongeveer 8 m².

Capsicum annuum

1640 pEpErwEsTlAndsE lAngE rodE

Zoet, niet scherp. Langwerpige vruchten die eerst groen zijn en bij rijping rood verkleuren. Bij voorkeur onder glas telen. In maart in een bakje zaaien en binnen bij minimaal 20°C opkweken. De kieming duurt vrij lang. Overplanten in potjes en eind april-mei uitplanten op 50x50 cm. Enkele bamboestokken en touw gebruiken ter voorkoming van het omvallen van planten c.q. het breken van takken. De oogst is in september en oktober. 1 zakje voor ongeveer 8 m².

Capsicum annuum

1620 pAprikAjuBilAndskA

Zeer geliefd omwille van de lange (30 cm), smalle, donkergroene vruchten. Heeft een dunne, gladde, iets geribbelde schil. Smaakt mild, is sappig, knapperig en niet bitter. Zet gemakkelijk vrucht en heeft weinig zaden. Groeit gemakkelijk langs het hek. Heeft ondersteuning nodig om ze lang en recht te laten groeien. Op de grond geteeld gaan de vruchten mogelijk krullen. Geschikt voor koude kas of buiten. De vruchten groeien aan de zijscheuten. Deze zijscheuten mag u daarom nooit in hun geheel wegsnoeien.1 zakje voor ongeveer 6 m².

Cucumis sativus

1437 komkommErimproVEd TElEgrApH

Een prachtig (stekelig) landras met behoorlijk goede teeltresultaten. De tamelijk dikke, smakelijke vruchten worden ruim 20 cm lang en 5 cm dik. Ook van dit ras kan het uiteinde van de komkommer soms iets bitter worden. De vruchten groeien aan de zijscheuten. Deze zijscheuten mag u daarom nooit in hun geheel wegsnoeien. 1 zakje voor ongeveer 6 m².

Sterk ras voor de vollegrond. De vruchten zijn niet groen maar witachtig. Voor een goede smaak op tijd snijden. Het uiteinde van de komkommer kan soms (bij groeistagnatie) iets bitter worden. De vruchten groeien aan de zijscheuten. Deze zijscheuten mag u daarom nooit in hun geheel wegsnoeien. 1 zakje voor ongeveer 6 m².

1430 komkommErgElE Tros

1435 komkommErmArkETmorE

ZaaienOOgsten

Cucumis sativusCucumis sativus

komkommErDe teelt is van komkommer is volledig vergelijkbaar met augurk. Komkommers kunnen zowel liggend als verticaal geteeld worden. vanaf eind april kan onder glas gezaaid worden. eind mei in potjes overplanten en buiten uitplanten op 40 cm, rijafstand 150 cm. Komkommers hebben niet zo’n stevig wortelgestel, wees dus voorzichtig met het uitplanten van de zaailingen en laat ze bij voorkeur niet te lang in potjes staan (<3 weken). rechtstreeks buiten zaaien is mogelijk van half mei tot half juni. regelmatig doorplukken en te dikke vruchten verwijderen. Zo nodig de ranken terugleiden of voorzichtig snoeien, maar verwijder niet de gehele ranken.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Vruchtgewassen

48

Cucurbita maxima

Groene pompoen met grijsgroene strepen, uitstekende bewaarbaarheid en een hoge opbrengst. De vruchten van 1,3-1,8 kg zijn rond en glad, met vrij dik geeloranje vruchtvlees met een goede smaak. Gemakkelijk te ontpitten. Bush-type met een korte rank. Meestal 2 vruchten per plant, bij 1,5 à 2 planten per m². Meer standruimte geeft meer vruchten. Weinig Fusarium gevoelig. De vruchten eind september/ begin oktober rijp oogsten, wanneer het steeltje begint in te drogen. Gemiddeld zijn de vruchten zo’n 6 maanden bewaarbaar. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

1643 pompoEnAlligATor f1

ZaaienOOgsten

Cucurbita maxima

Vroeg pompoenras met hoge productie. Amoro heeft hartvormige, helderoranje gekleurde vruchten van 0,8-1,3 kg. Goed snijdbaar met relatief veel vruchtvlees, dat oranjekleurig en smaakvol is. Gemakkelijk te ontpitten en verwerken! Bush-type met een korte rank, 2 tot 3 vruchten per plant. De zaden kunnen binnen worden voorgezaaid in april en worden uitgeplant in mei, of kunnen in mei rechtstreeks worden gezaaid (1,5 à 2 planten/m²). De vruchten eind september/ begin oktober rijp oogsten, wanneer het steeltje begint in te drogen. Kan 3 à 4 maanden bewaard worden, langer bewaren is risicovol. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

1642 pompoEnAmoro f1

pompoEnEneind april/begin mei warm voor-zaaien onder glas en tijdens de kieming niet te veel water geven. Muizen zijn dol op pompoenzaden! Zijn de zaden eenmaal gekiemd, dan is dit geen probleem meer. na ca. 3 weken buiten uitplanten, 1 plant per m². ter plaatse zaaien van half mei tot half juni, in een door de zon opgewarmde bodem bij >20°c. Per zaaiplek 2 zaden op 3 à 4 cm diepte zaaien. na opkomst één plant laten staan. voorkom dat muizen de zaden opeten en plaats direct na het zaaien een bloempot omgekeerd op de zaaiplek. na een week de potten wel weghalen! Leg aan de buitenkant van het veldje regelmatig de ranken terug. Pompoenen kunnen vanaf begin september geoogst worden; voorkom in ieder geval nachtvorstschade. Oogst alleen voldoende rijpe vruchten; de vruchtstelen moeten verkleurd en wat rimpelig/kurkachtig zijn. Droog bewaren bij niet te lage temperaturen.

Cucurbita moschata

Traditioneel, rankend ras. Crème-kleurige vruchten. Kleine zaadholte, zachte smaak en matig houdbaar. Het vruchtvlees van de butternut kunt u in vele gerechten verwerken.

1685 pompoEnBuTTErnuT

Cucurbita moschata

Geeft middelgrote, platte, vlakronde vruchten met diepe ribben. De schil is eerst groen/beige, maar na afrijping kleurt de pompoen naar oranje/crème. Het vruchtvlees is mooi oranje. Eind april, begin mei warm voortrekken onder glas, liefst bij zonnig weer. Eind mei buiten uitplanten; 1 plant per 2 m². Rechtstreeks zaaien kan dan ook. Oogsten dient voor de vorst te gebeuren, als het blad verdord is. Te gebruiken in soepen en pasteien. Droog te bewaren bij 10-15ºC.

1675 pompoEnmusCAT dE proVEnCE

Cucurbita maxima

Bekend type sierpompoen dat vaak wordt gebruikt voor Halloween. Het vruchtvlees is geschikt voor verwerking in soep. De planten hebben een korte rank. Pas laat in het seizoen, tijdens de afrijping, beginnen de vruchten van groen naar oranje te kleuren. Wanneer de vruchten rijp worden geoogst, als het steeltje ingedroogd is aan de plant, kunnen ze zo´n vier maanden bewaard worden.

1645 pompoEnjACk o’lAnTErn

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

49

Vruchtgewassen


Cucurbita maxima

Groene vruchten met geel-oranje vruchtvlees; overwegend 1,0 tot 1,5 kg. De smaak is minstens zo goed als van onze oranje typen, maar de vruchten zijn iets minder goed houdbaar dan Solor en Fictor. De houdbaarheid is echter wel beter dan die van andere oranje rassen. Geschikt voor soep en diverse andere gerechten.

1660 pompoEngroEnE HokkAido

Erg mooie, kleine, witte pompoen met donkergroene strepen en diepe ribben. De vruchten hebben een gewicht van zo´n 300 gram bij een doorsnede van 8-12 cm. Heerlijk zoet, oranje vruchtvlees. Ter plaatse zaaien van half mei tot half juni, in een door de zon opgewarmde bodem bij een temperatuur >20°C. De planten vormen lange ranken met grote bladeren en vragen dus veel ruimte (1,5 plant per m²).

1687 pompoEnswEET dumpling

Cucurbita pepo

Een oud en bekend ras met veel oranje-rode vruchten en een wat kleinere vruchtmaat (0,8 à 1,0 kg). Rankend type. Goede bemesting is belangrijk. De vruchten zijn matige houdbaar.

1650 pompoEnrEd kuri (HokkAido orAngE)

Cucurbita maxima

Cucurbita maxima

De vruchten worden zeer groot, gewichten van 15 à 30 kg zijn vrij normaal. Niet de ideale maat voor een soepje; ook de smaak van deze pompoen is wat flauw. De vruchten kunnen wel gebruikt worden voor inmaak of voor verwerking tot chutney of jam. Deze grote vruchten kunnen ook als decoratie in de tuin dienen. Na wat vorst zijn het vooral merels die het een lekker hapje vinden.

1670 pompoEngElE CEnTEnAAr

Cucurbita maxima

Een rankende oranje pompoen met een gemiddeld vruchtgewicht van ca. 1,1 kg. Solor is een zeer flexibele groeier, wat bij meer standruimte per plant onmiddellijk resulteert in meer vruchten per plant. De kans op te grove vruchten (zwaarder dan 1,5 kg) is praktisch nihil. Ter plaatse zaaien van half mei tot half juni, in een door de zon opgewarmde bodem bij een temperatuur >20°C. Plantafstand: 1 plant per m2. Een belangrijk pluspunt van Solor is de goede bewaarbaarheid van de vruchten. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

1665 pompoEnsolor

Dit ras vertoont qua uiterlijk vrij veel gelijkenis met Solor. De extra pluspunten van dit ras zijn: a) duidelijk meer groeikracht (vooral van belang bij ongunstige weersomstandigheden),b) een nog wat hogere opbrengst en c) wat meer glanzende vruchten. Fictor is een rankende oranje pompoen met veelgroeikracht, een hoge opbrengst en een langehoudbaarheid.Ter plaatse zaaien van half mei tot half juni, in een door de zon opgewarmde bodem bij een temperatuur >20°C. 1 zakje voor ongeveer 20 m².

1655 pompoEnfiCTor

Cucurbita maxima

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Vruchtgewassen

50

Zea mays convar. saccharata

Solanum lycopersicum

Professioneel ras, biologisch veredeld bij De Bolster voor de ongestookte teelt in kassen of tunnels. Weinig bemesten! Geeft veel productie met gemiddeld 9 vruchten per tros. Het vruchtgewicht bedraagt ca. 100 tot 110 gram. Goede smaak en bewaarbaarheid. De vruchten kleuren traag door en zijn dus niet snel overrijp. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. Resistent tegen tomaten-mozaïekvirus, Fulvia fulvum (stammen A t/m E) en Verticilium sp. (fysio 0). Planthoogte >2,50 m.

Zeer attractieve tomaatjes van 50 à 60 gram. De vruchten hebben een donkerrode glimmende kleur en een bijzonder zoete smaak. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

Een echt zware bemesting is bij suikermais niet nodig en resulteert in minder zoete kolven. Zaaien in de loop van april tot half mei onder glas in een bakjeof in kleine potjes en na half mei buiten uitplanten op 75x20 cm. Rechtstreeks zaaien kan vanaf half mei. De kolven op tijd oogsten! Oogst in de nazomer en herfst. Vers geplukt van het land in de pan geeft de zoetste smaak. 1 zakje voor ongeveer 4 m2.

1940 suikErmAisgoldEn BAnTAm

1945 TomAAT BolsTAr grAndA

1971 TomAATCErisE (noirE)

Cucurbita maxima

Niet-rankende zomerpompoen. Kan nauw worden uitgeplant; 1 plant per 0,8 m2. De groene vruchten dienen in een jong, onrijp stadium geoogst en geconsumeerd worden.

1680 pompoEnZApAlliTo


Professioneel ras, biologisch veredeld bij De Bolster voor de ongestookte teelt in kassen of tunnels. Weinig bemesten! Sterk vertakte trossen en licht ovale vruchten met een zeer goede smaak. Geschikt voor losse pluk met kroontje. Het vruchtgewicht is 15-16 gram. Hoge productie, opvallend gezond en veel groeikracht. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. Resistent tegen de thans voorkomende stammen van Fulvia fulvum (stammen A t/m E) en het tomaten mozaïekvirus (ToMV). Planthoogte ongeveer 2,20 m. 1 zakje voor ongeveer 2 m2.

1948 CHErryTomAATBArTElly f1

ZaaienOOgsten


TomAATtomaten vereisen een warme, zonnige en beschutte standplaats. Zaaien in maart tot half april onder glas of voor een raam binnenshuis. Overplanten in potjes met een diameter van ca. 10cm. Begin mei in de kas of na 20 mei buiten uitplanten op een afstand van 90x50 cm. Bij elke plant een stok plaatsen en de stam af en toe vastbinden. Ook kan de plant aan een touw omhoog worden geleid. De uitlopers in de bladoksels (zogenaamde dieven) tijdig uitbreken of wegsnijden (alleen bij droog weer!). eventueel toppen als de plant te hoog wordt; boven de vierde vruchttros de hoofdstengel afsnijden. een teelt in de hollandse buitenlucht zonder overkapping is risicovol, vanwege de schimmel Phytophtora infestans (aardappelziekte).Zaaien

OOgstenZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

51

Vruchtgewassen


Ronde, smakelijke tomaat. De vruchten rijpen zeer vroeg. Vruchtgewicht: 40-45 gram. Het blad is anders dan bij andere tomatenrassen en lijkt wat op aardappelblad. Vormt een open gewas. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. Planthoogte ongeveer 2,00 m. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.


1960 TomAATmATinA

Vrij grote vleestomaat, iets geribd. Het vruchtgewicht varieert sterk: van 60-120 gram per vrucht. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. Planthoogte ongeveer 1,00-1,60 m. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.


1950 TomAATmArmAndE

De Green Zebra geeft zeer bijzondere vruchten van ongeveer 100 gram. Onrijp zijn ze lichtgroen met donkergroene strepen en rijp zijn ze geel met groene strepen. Bij volledige rijpheid blijft het zachte vruchtvlees prachtig heldergroen en het heeft dan een fijne friszure smaak. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.


1975 TomAATgrEEn ZEBrA

De ronde vruchten van de Tigerella zijn in het onrijpe stadium lichtgroen met donkergroene strepen. In het rijpe stadium kleuren ze naar rood, waarbij de strepen doorkleuren naar oranje. Het fraaie uiterlijk van deze tomaat gaat gepaard met een gewaardeerde smaak. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

Tomaat met trossen van 6 - 9 stuks. De vruchten zijn wit/ivoorkleurig transparant en roze gemarmerd. Deze kerstomaatjes hebben een gewicht van ongeveer 10 gram en een diameter van 2,5 cm. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

1973 TomAAT mirABEllE BlAnCHE

1974 TomAAT TigErEllA BiColorE


Tomaat met zeer grote trossen van ronde, gele vruchtjes. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

1972 TomAATClEmEnTinE

Solanum lycopersicumSolanum lycopersicum

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Vruchtgewassen

52

Citrullus lanatus

Mooie, kleine watermeloen van 1,5 à 2 kg. Kan het best vlakvelds in een kas of platte bak geteeld worden. Insecten zorgen voor de bestuiving, dus zorg dat deze bij de bloemen kunnen komen. Vermijd een te natte plaats en overmatige bemesting. Van half april tot eind mei binnen of in de kas voorzaaien. Zaailingen vanaf half mei tot half juni uitplanten en zorg voor voldoende ruimte. De vruchten kunnen na 35 dagen al rijp zijn. Een ingedroogd steeltje is een teken van rijpheid. Ze blijven lang goed aan de plant, pluk ze daarom bij voorkeur vlak voor consumptie. 1 zakje voor ongeveer 5 m2.

2027 wATErmEloEnsugAr BABy


Zeer groeikrachtig. Produceert grote trossen van smaakvolle, zoete tomaten. De vruchten zijn net iets grover dan cherrytomaten, vruchtgewicht 15-20 gram. De stam steun geven en de uitlopers (dieven) in de oksels geregeld verwijderen. Planthoogte >2,50 m. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

1970 TomAATZuCkErTrAuBE

U heeft tomatenzaad in huis, maar hoe zorgt u er nu voor dat deze zaden uitgroeien tot volwassen planten die u van heerlijke tomaten kunnen voorzien? Op deze pagina vindt u een handleiding die u hierbij kan helpen.

Binnen- of buitenteelt?U kunt tomatenplanten in principe zowel buiten als in een kas telen. een teelt buiten echter zal veelal teleurstellende resultaten opleveren. De planten blijven dan vaak lang nat en zijn meer blootgesteld aan schimmels. Vooral een aantasting met de schimmel Phytophthora infestans, ook wel aardappelziekte genoemd, zal moeilijk te vermijden zijn. Deze duikt soms al in juni op en verspreidt zich snel in het gewas. De bladeren sterven dan af en de tomatenproductie stopt. De bladeren weghalen is meestal uitstel van executie. als de planten deze ziekte gehad hebben is het verstandig het loof niet op de composthoop te gooien. aangezien voorkomen beter is dan genezen, adviseren we de tomaatjes in een glazen of plastic kweekkas of tunnel te telen. Dit kan aantasting met Phytophthora verlaten of voorkomen. Doordat het warmer is in de kas zullen de planten ook sneller groeien en meer produceren

TEElTTips VoorTomATEn

kraamzorgU geeft de tomaatjes de beste start door de zaden eerst binnen voor te zaaien en ze als jonge plant in de volle grond te verplanten. Vanaf maart tot half april kunnen ze op een warme plek onder glas of op de vensterbank gekweekt worden. Ze kunnen in principe direct in een 8-10 cm pot gezaaid worden. een andere methode is in een kiembakje en vervolgens verspenen. Verspeen na ongeveer 2 weken, als de eerste echte blaadjes verschenen zijn. Plant ze nooit eerder buiten dan eind mei, na de ijsheiligen. tomaten houden niet van koud weer! in de kas kan eerder uitgeplant worden. een gebruikelijke plantafstand in de kas is 75 cm (afstand tussen de rijen) x 50 cm (afstand tussen de planten in een rij).

ondersteunen en indraaienDe eerste twee à vier weken na opkomst zal het plantje nog keurig omhoog groeien, maar in een latere fase zal hij onder zijn eigen gewicht bezwijken. U kunt daarom het best bij het uitplanten direct een stok plaatsen of een touw ophangen, waarlangs de plant omhoog geleid kan worden. Bij de Bolster gebruiken we touwen. aan de voet van de plant kunt u het touw door middel van een los lusje vastmaken. Zorg er voor dat het touw slap hangt, zodat er genoeg speling is om gedurende de groei het touw meerdere malen spiraalsgewijs om de plant heen te draaien. Let er bij het indraaien op dat geen takjes of trosjes in de beknelling komen, zodat de plant alle vrijheid om te groeien behoudt.

water, temperatuur en bemestingtomatenplanten hebben regelmatig water nodig. geef bij voorkeur water bij zonnig weer en probeer te voorkomen dat de bladeren nat worden. Over het algemeen kunnen tomaten flink wat warmte hebben, maar pas bij zonnig weer op dat de temperatuur niet te hoog oploopt. Er moet wel op de één of andere manier geventileerd kunnen worden. tomaten hebben tamelijk veel bemesting nodig. Dit kan met dierlijke mest alsook met compost. Uitzondering zijn de tomaten uit ons eigen veredelingsprogramma: Bartelly F1 en Bolstar granda. Deze smaken het best bij weinig bemesting.

dievennaarmate de plant groeit, verschijnen in de bladoksels (de ruimte tussen stengel en blad) zijscheuten; zogenaamde dieven. Deze dieven beroven de plant van kostbare voedingsstoffen en als ze blijven staan wordt het een chaos van stengels en bladeren. Het is daarom beter deze dieven in een zo vroeg mogelijk stadium te verwijderen. als de dieven jong zijn kunnen ze met de hand worden afgebroken. Hebben de dieven een omvang gelijk aan de stengel of zelfs dikker bereikt, dan kan beter een mesje worden gebruikt om de dief weg te snijden. in verband met wondheling kunt u het best alleen dieven bij zonnig weer.

Blad snijdenOm het gewas ‘luchtig’ te houden kunt u de onderste bladeren vanaf de hoofdstengel van de plant afsnijden. Het is gebruikelijk de onderste bladeren te verwijderen tot aan de tros waar al wat rijpe vruchten zitten. Ook voor deze handeling is het uitermate belangrijk te wachten op zonnig weer.

ToppenWanneer de plant op het einde van de teelt – meestal in oktober - de hoogte bereikt heeft die u wenselijk vindt, kunt u de plant ‘toppen’, oftewel ‘een topje kleiner maken’. snijd eenvoudigweg de hoofdstengel af. Dit zorgt ervoor dat de plant alle energie in het rijpen van de gezette vruchten kan steken, resulterend in heerlijk smaakvolle tomaten die op hun toppunt van rijpheid geplukt kunnen worden.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

53

Vruchtgewassen


x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

xxxxxxx

xxxxxxxxx


xxxxxxx

xxxxxxxxx


xxxxxxx

xxxxxxxxx



xxxxxxxxx

xxxxxxxxx

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

xxxxxxx


xxxxxxxxx

ZaaienOOgsten

xxxxxxxxxxxxxx

Veel mensen denken bij pompoenen direct aan de kleur oranje. Maar wij vinden dat de groene pompoen net zoveel aandacht verdient! In veel landen is groen al populair, maar in Nederland lijkt het merendeel van de bevolking de groene pompoen nog te moeten ontdekken. In verschillende opzichten is de groene pompoen juist een perfecte aanvulling op de oude, vertrouwde oranje pompoen.

Wetenswaardigheden over de

pompoenteelt in Nederland :

o In ons land staat zo’n 700 hectare aan pompoenen, hoofdzakelijk bio-logisch geteeld. Van deze totale productie is 95% oranje.o De oranje pompoen wordt geoogst in september-oktober in Nederland en is houdbaar tot ongeveer half januari.o Vanaf januari worden daarom oranje pompoenen geïmporteerd uit Argentinië.

Waarom ook een groene pompoen?o De groene pompoen is smaakvol, zelfs nog lekkerder van smaak dan de oranje variant. Groene pompoenen hebben over het algemeen een heerlijk zoete en nootachtige smaak, waardoor deze pompoen in vele gerechten te gebruiken is.o De groene pompoen is beter houdbaar dan de gebruikelijke oranje pompoenen. Ons nieuwe groene ras Alligator F1 is maar liefst houdbaar tot mei! Hierdoor kunnen vrijwel het gehele jaar pompoen uit Nederland worden geconsumeerd en is geen import van oranje pompoen vanuit Argentinië nodig. Dit is uiteraard een stuk duurzamer.o Het ras Alligator F1 heeft zeer compact groeiende planten zonder lange ranken. De planten zijn hierdoor eenvoudig te kweken, maar geven tegelijkertijd een hoge opbrengst.

Alligator F1:Deze pompoenen zijn rond en glad, groen van kleur met grijsgroene strepen en hebben vrij dik geeloranje vruchtvlees. De planten zijn van het bush-type met een korte rank, waardoor ze niet veel ruimte innemen. Een plant geeft meestal twee vruchten, bij een zaaidichtheid van 1,5 à 2 planten per m2. Het vruchtgewicht bedraagt 1,3-1,8 kg. Alligator F1 is lang bewaarbaar: de vruchten zijn na oogst (eind september/begin oktober) zo’n zes maanden houdbaar!

Voor wie een groot deel van het jaar zelfgekweekte pompoenen wil eten, mogen groene pompoenen dus niet ontbreken in de moestuin! Wat ons betreft passen deze groene pompoenen prima naast de oranje soorten.

gA EEns Voor groEn!

Doorsnede Alligator F1

Pompoen veredelingsveld

Hoe krijgt u de beste opbrengst? Dit begint al bij het moment van zaaien. Pompoenen zijn warmteminnend en groeien daarom het best in warme, zonnige zomers. Voor een goede opkomst van de zaden, raden wij aan te zaaien bij temperaturen van tenminste 20 graden Celcius. Het is belangrijk dat hier al enkele zonnige dagen aan vooraf zijn gegaan, zodat de bodem goed heeft kunnen opwarmen. Zaai de pompoenen precies tot aan de vochtige ondergrond. Vergeet niet direct na het zaaien water te geven. Muizen en vogels zijn dol op de zaden, dus afdekken kan geen kwaad! Plaats een bloempot ondersteboven op de gezaaide plekken of dek de grond af met fijnmazig gaas. Vergeet niet dit te verwijderen zodra de jonge plantjes opkomen. Pompoenen houden naast warmte ook van een goed bemeste grond. Ze doen het daarom ook prima direct op de composthoop. Wanneer de planten gedurende de zomer goed hebben kunnen groeien en mooie pompoenen hebben geproduceerd, is het rond september/oktober tijd om te oogsten. Een pompoen is goed afgerijpt wanneer het steeltje is ingedroogd en kurkachtig aanvoelt. De kleur is dan niet meer groen, maar bruin. Wilt u pompoenen bewaren, zorg dan dat u ze koel, maar niet te koud bewaart. Tussen de 10 en 15 graden Celcius is het meest geschikt. Een aangesneden pompoen kan nog enkele dagen in de koelkast worden bewaard. Verwijder dan van tevoren wel de zaadlijsten en pitten. Tevens zijn pompoenblokjes prima in te vriezen voor later gebruik. Eet smakelijk!

Heeft u geen eigen moestuin(tje), maar wilt u wel van deze verantwoorde pompoenen genieten? Overtuig dan de plaatselijke groenteboer en supermarkt om groene pompoenen naast de oranje pompoenen in de schappen te leggen!

Pompoentips

Bij De Bolster komen geregeld vragen binnen over het gebruik van F1-hybriden. Op dit moment wordt ook binnen de biologische landbouw naast zaadvaste rassen veel gebruik gemaakt van F1-hybride rassen. Deze rassen zijn vaak ontwikkeld voor gangbare teelt. Bij De Bolster willen wij hier verandering in brengen door F1-hybride rassen speciaal voor biologische teelt te ontwikkelen. Dit doen wij o.a. door planten te selecteren onder biologische condities en te voorzien van weinig bemesting en water. Hierdoor zijn deze nieuwe rassen weerbaarder en doen ze het beter onder moeilijke omstandigheden.

Wat betekent zaadvast?Zaadvast betekent dat de nakomelingen altijd gelijk zijn aan de ouder. Wanneer je zaad van een zaadvaste plant oogst en dit uitzaait, groeien hieruit plantjes die nagenoeg identiek zijn aan de originele plant waarvan het zaad is geoogst.Bij een F1-hybride is dit niet het geval.

Wat betekent een F1-hybride? In het kort: een F1-hybride ontstaat door de kruising van twee verschillende zaadvaste planten. Het maken van een F1-hybride is in feite niets anders dan het maken van kruisbestuivingen (zie schema 1). Ouder A kruis je met ouder B. Ouder A en B zijn in dit geval allebei zaadvast. Het zaad dat uit deze kruising wordt geoogst is het F1-hybridezaad. De planten dit uit dit F1-hybridezaad groeien, beschikken dus over een combinatie van de eigenschappen van ouder A en ouder B. Hierdoor kunnen goede eigenschappen van beide ouders worden gecombineerd en kan bijvoorbeeld ziekteresistentie en smaak worden verbeterd. Dat een F1-hybride niet zaadvast is, betekent dat het zaad dat je van een F1-hybrideplant oogst geen identieke plant oplevert wanneer je dit uitzaait. Deze nakomelingen van een F1-hybrideplant worden F2-planten genoemd.

Het getal achter “F” duidt dus de generatie aan. Sommige F2-planten zullen meer op ouder (of dus eigenlijk: grootouder) A lijken en sommige meer op grootouder B. Alleen een kruising tussen ouder A en B levert weer een identieke F1-hybride op. (Zie schema 1)

Wat zijn de voordelen van F1-hybride rassen? • Hybrideveredeling biedt meer mogelijk-heden. Hybrideveredeling geeft veel meer mogelijkheden tot het combineren van eigenschappen, omdat twee genetische bronnen (ouder A en B) bij elkaar kunnen worden gebracht in een stabiele combinatie. Met slechts 100 zaadvaste ouderlijnen kunnen wel zo’n 5000 verschillende F1-hybriden gemaakt worden. Dit maakt hybrideveredeling duidelijk kansrijker.

• Het stimuleert de vooruitgang van de biologische sector. Door het veredelingsmateriaal te selecteren onder biologische omstandigheden, zetten wij een belangrijke eerste stap. Door hybridekruisingen te maken, kunnen wij komen tot een optimale combinatie van eigenschappen. Zo kunnen bijvoorbeeld bij tomaten zoet en zuur componenten worden gecombineerd, voor een nog intensere smaakbeleving. Op deze manier kunnen wij sneller grotere stappen maken, waardoor ook betere eindproducten in de winkels komen te liggen. Daar heeft de hele bio-keten profijt van.

Hoe ontstaat een F1-hybride?Bij De Bolster maken wij alleen gebruik van klassieke veredeling. Dit betekent dat via kruisingen tussen verschillen planten variatie (nieuwe varianten) wordt gecreëerd. Vervolgens worden gedurende vele jaren van selectie de meest gewenste typen uit deze kweekvijver gevist. Om een hybride te verkrijgen, worden twee verschillende types planten (ouder A en

Het gebruik van F1-Hybridenbinnen de biologiscHe landbouw

Doorsnede Amoro F1

Amoro F1 aan de plant

54

ouder B) met elkaar gekruist, door het stuifmeel van de ene ouder op de stamper van de andere ouder aan te brengen. Hoe dat bij pompoenen in zijn werk gaat, ziet u op onderstaande foto. De meeldraad met stuifmeel van een mannelijke bloem wordt in contact gebracht met de stamper van een vrouwelijke bloem. Een foto van bestuiving bij onze tomaten staat op de volgende pagina. Op het lepeltje is stuifmeel verzameld van de ene ouder. De stamper van de andere ouder wordt hier handmatig mee bestoven. Van de tomaat en de pompoen die uit deze bestuiving zullen groeien, worden de zaden geoogst. Dit is het F1-hybride zaad.

Heeft een hybride iets met GMO te maken?Wij krijgen bij De Bolster geregeld de vraag of hybriden zijn ontstaan door gebruik van genetische manipulatie (GMO). Dit zijn echter twee compleet verschillende zaken. Bij GMO wordt kunstmatig ingegrepen op het DNA, iets wat wij bij De Bolster niet kunnen maar ook zeker niet willen. Onze hybriden ontstaan door gebruik te maken van natuurlijke eigenschappen die in planten voorkomen en er wordt geen gebruik gemaakt van genetische technologie. Meer informatie over het ethisch kader van de biologische landbouw en de biologische veredeling vindt u op: www.bionext.nl/content/geschiedenis.

Doorsnede Amoro F1

Amoro F1 aan de plant

Doorsnede Alligator F1

Schema 1: Ouder A (oranje) wordt gekruist met ouder B (groen). Beide ouders zijn zaadvast, waardoor al hun nakomelingen (F1) er hetzelfde uit komen te zien. Deze nakomelingen beschikken echter allemaal over ‘onzichtbare’ genetische rijkdom die zij via hun ouders hebben meegekregen. Wanneer je een van deze F1-hybriden weer uitzaait, komt deze genetische rijkdom tot uiting in de variatie tussen de nakomelingen (F2).

Ja, dit kan. Er bestaan F1-hybriden die steriel zijn, wat betekent dat je uit het zaad van deze hybride geen planten kunt kweken. Echter, bij De Bolster ontwikkelen wij geen F1-hybriden die steriel zijn. Ze zijn dus wel na te telen. De nateelt van F1-hybriden is echter altijd minder uniform dan de hybride zelf. Dit betekent dat variatie tussen de planten zichtbaar is. Dit komt doordat de ouderlijnen voor een aantal kenmerken van elkaar verschillen. In het nageslacht (F2) van een F1-plant levert dit diverse planttypen op. Soms is er veel variatie, soms weinig. In schema 1 wordt dit schematisch vereenvoudigd weergegeven. Wanneer deze diversiteit voor u geen probleem is, dan kunt u een hybride gerust natelen. Bovendien is een F1-hybride juist ideaal startmateriaal voor een eigen selectie- of veredelingsprogramma.

Als je de zaden van F1-hybriden oogst,

kun je die dan zelf weer zaaien?

Pompoen veredelingsveld

Handmatig pompoen bestuiven

55

Chrerrytomaat Bartelly F1Handmatig tomaat bestuiven

Wat is het effect van F1-hybriden op biodiversiteit?Ook al zien F1-hybriden er heel gelijk uit,

ze bevatten toch juist veel genetische

diversiteit. Dit komt omdat ze uit twee

verschillende bronnen (ouder A en ouder

B) zijn samengesteld. Deze genetische

verscheidenheid wordt in de F2, de

nakomelingen van de F1, zichtbaar. In die

generatie splitsen de eigenschappen van

beide grootouders namelijk uit. Ondanks

dat het niet direct in de F1-hybride zelf

zichtbaar is, bevat deze dus wel degelijk veel

genetische rijkdom die van belang is voor

biodiversiteit. Wat echter wel de biodiversiteit

in gevaar brengt, zijn grootschalige

producties. Door deze monoculturen worden

minder verschillende gewassen gebruikt en

produceert men juist meer grote oppervlaktes

van eenzelfde soort. Dit kunnen zowel

hybriden als zaadvaste rassen zijn.

Wist u dat….?

… De Bolster zo’n 390 zaadvaste rassen in

stand houdt.

… De Bolster naast de productie van zaden

ook nieuwe biologische zaadvaste en hybride

rassen ontwikkelt in pompoen, courgette,

tomaat en broccoli.

… De Bolster inmiddels drie geregistreerde

hybride-rassen op de markt heeft gebracht:

tomaat Bartelly F1, de oranje pompoen Amoro

F1 en de groene pompoen Alligator F1.

… Hybriden altijd te herkennen zijn aan “F1”

in de naam.

…De Bolster nog een andere

veredelingstechniek heeft ontwikkeld, de

zogenaamde Familiy-Inter-Cross (FIC), en

met deze methode de pompoen “Fictor” is

ontwikkeld.

… De Bolster mede door deze techniek de

Ekoland Innovatieprijs 2014 heeft gewonnen.

56

Wortel- en knolgewassen gaan goed samen, omdat ze vergelijkbare eisen stellen aan de bodem en bemestingscondities. Ze doen het goed in losse grond waarin ze gemakkelijk kunnen wortelen en over het algemeen houden ze niet van een rijke bemesting. Stikstof stimuleert immers vooral de ontwikkeling van het blad. Kliswortel, pastinaak, radijs, schorseneer, witlof en wortels doen het uitstekend zonder bemesting. Ideaal is dus een vochthoudende, goed verluchte, humusrijke bodem met een neutrale pH-waarde en een goede bodemstructuur. Bieten, knolselderij, koolraap, uien en venkel vereisen daarentegen duidelijk meer bemesting.Het is bij alle wortelen knolgewassen op een gegeven moment nodig ze te dunnen. U

wortel- enknolgewassen

Groenten

kiest dan welke plantjes mogen doorgroeien en zorgt dat deze genoeg ruimte krijgen door de andere plantjes voorzichtig weg te halen. Zorg ervoor dat u hierbij de blijvers niet beschadigt.De schermbloemigen wortel, pastinaak en wortelpeterselie worden steevast belaagd door de wortelvlieg. De biologische bestrijding hiervan is erg moeilijk en preventie is dus belangrijk. De meest efficiënte maatregel is het overspannen met fijnmazig gaas. U kunt het gaas aanbrengen als de plantjes boven de grond komen. Laat het gaas gedurende de hele teelt de wortels van het gewas bedekken.

Wortel- en knolgewassen

58

Apium graveolens var. rapaceum

Brassica rapa var. napusFoeniculum vulgare

Knolvenkel Perfection vormt zeer mooie witte knollen, dik en rond van vorm. De planten zijn niet schietgevoelig. Vanaf begin april kan deze soort rechtstreeks worden gezaaid. Vervroeging is mogelijk door voor te zaaien onder glas van half maart tot half april. Voor een late teelt van half juni tot half juli rechtstreeks zaaien. Een goede vochtvoorziening is belangrijk. 1 zakje voor ongeveer 6 m².

Vrij gemakkelijk te telen knolgewas; goed te combineren met een vroeg ruimend gewas. Geschikt voor herfst- en wintergebruik, bestand tegen lichte nachtvorst. Men kan ter plaatse zaaien of op een zaaibed, van half mei tot half juni. Uitplanten of uitdunnen van eind juni tot begin juli op 50 x 40 cm. Oogst in de herfst,voor de vorst binnenhalen en de knollen vorstvrij inkuilen. 1 zakje voor ongeveer 25 m².

Knolselderij heeft een lange groeiperiode en juist in het eindstadium, als de groei van de knol moet plaatsvinden, moet de plant kunnen beschikken over voldoende voedingsstoffen. Dit vraagt een krachtige, liefst humeuze grond. Een schepje kompost in het plantgat werkt erg goed. Warm voorzaaien in maart en na ca. 1 maand verspenen in potjes of op wachtbed zetten in kas of platte bak. Uitplanten in de vollegrond vanaf 2e helft mei op 50x40 cm. Eind oktober opsteken, wat grond afschudden, buitenste blad afsnijden en bij elkaar ingraven, de knol net onder de grond. Bij vorst afdekken. Vorstvrij inkuilen is ook mogelijk, maar verwijder dan wel al het blad.

1410 Knolselderij roem van Zwijndrecht

1425 KnolvenKelPerfection

1590 KoolraaPfriese Gele

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Arctium lappa

Een Japanse variëteit van de bekende kliswortel. In het eerste jaar na het zaaien worden geen bloemen gevormd en dus ook geen klitten. Alleen de wortels, die in dit eerste jaar gevormd worden, zijn smaakvol. De wortels hetzelfde als schorseneer bereiden; tevens voor medicinale doeleinden te gebruiken. Zaaien in april/mei op een rijafstand van 40 à 50 cm, in de rij uitdunnen op 35 cm. De wortels kunnen zeer fors worden en zijn oogstbaar vanaf het eind van de zomer. Het opgraven heeft een goed effect op de conditie. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

1390 KlisworteltaKinoGawa lonG

ZaaienOOgsten

Foeniculum vulgare

Plagen of ziekten spelen bij de teelt van knolvenkel geen rol. Een goede vochtvoorziening is wel van belang. Voorzaaien kan begin mei, zaaien ter plaatse kan tot uiterlijk half juli (herfstteelt). Bij een rijafstand van 40 cm moet in de rij gedund worden op 15–20 cm. In de herfst kan het gewas lang op het veld staan. Met het aanaarden van de knollen of tijdelijk afdekken kan vorstschade voorkomen worden. 1 zakje voor ongeveer 6 m².

1420 KnolvenKelfino

ZaaienOOgsten

authentieKe Groenten

Misschien bent u in de loop der jaren een aantal recepten uit het oog verloren. Geen probleem, want met behulp van ons authentieke groenten pakket inclusief de Bijzondere groentegids heeft u deze snel weer onder de knie!

De volgende wortelen knolgewassen zitten in ons Authentieke groentenpakket (artikelcode 91004): Knolselderij Roem van Zwijndrecht, Raapsteel Mizuna, Koolraap Friese gele, Pastinaak Tender and True en Ramenas Ronde zwarte.

59


online bestellen Kan GemaKKelijK en snel via www.bolster.nl

Snelgroeiend knolgewas. Platronde knol met wit vruchtvlees. Bemesting is niet nodig. 1 zakje voor ongeveer 15 m².

Brassica rapa var. majalis

1700 meiraaPPlatte witte mei

Een oude groente met een prachtige tweekleurige knol, rauw erg lekker. Kan zowel in voor- als najaar gezaaid worden. Zaai in april op een rijafstand van 20 cm en dun uit op 10 cm. Oogst de knolletjes na 6-8 weken, met een doorsnede van 6-8 cm. 1 zakje voor ongeveer 15 m².

Brassica rapa var. majalis

1715 meiraaP milanese witte roodKoP

Snelgroeiend gewas met een ronde, gele knol en geel vruchtvlees. Verder kan ook het blad als raapsteel worden gegeten. Bemesting is niet nodig. 1 zakje voor ongeveer 15 m².

meiraaPZaaien in maart-april op een rijafstand van 30 cm en uitdunnen op 10 à 15 cm. De oogst is in mei- juni.Meiraapjes doen het ook goed in de herfst. Voor herfstgebruik zaaien tegen half augustus. De knolletjes kunnen dan eind oktober worden ingekuild en tot in de winter worden bewaard. 1710 meiraaP

Goldana tyPe ronde Gele

ZaaienOOgsten

Pastinaak is van oudsher een hoofdingrediënt van de warme maaltijd, later verdrongen door aardappel en peen. De knollen lijken op peen, maar hebben een witte kleur. Gemakkelijk te telen, vraagt weinig bemesting en kan vrij veel vorst verdragen. Let op: dit gewas kan brandwonden veroorzaken, wanneer u er in de zon in werkt. Ter plaatse zaaien vanaf half april tot half mei op een rijafstand van 35 cm, de planten uitdunnen op 10 à 15 cm. De oogst valt in de herfst en winter. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

1630 PastinaaK tender and true

ZaaienOOgsten

Pastinaca sativa subsp. sativa Brassica rapa var. majalis

radijsRadijsjes zijn snel oogstbaar en vers uit de tuin zijn ze heerlijk pittig en knapperig. Ook het jonge blad kan gegeten worden. Dun zaaien van maart tot september op rijtjes met een afstand van 15 cm. De oogst is al na 4–6 weken. Regelmatig zaaien voor een gespreide oogst. Aantasting door larven van de koolvlieg is te voorkomen door middel van insectengaas.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Mooie ronde rode radijs, die niet snel voos wordt. 1 zakje voor ongeveer 3 m².

Raphanus sativus

1730 radijs cherry belle

Vroeg ras, zoet van smaak. Kan eind februari al onder glas voorgezaaid worden, zodat u eind maart de zaailingen kunt uitplanten. Vanaf april tot juni in de vollegrond zaaien. De oogst onder glas kan al eind mei en in juni. Bij directe zaai in de vollegrond valt de oogst in de zomer. 1 zakje voor ongeveer 5 m².

Beta vulgaris var. rubra1040 rode biet

eGyPtische PlatrondeSmalle, hoogopgroeiende biet. Smakelijk, ook zeer geschikt voor garnering. Niet te vroeg zaaien. 1 zakje voor ongeveer 5 m².


cylindra, tyPe halflanGe


60

Mooie, halflange radijs met roodwitte kleur. 1 zakje voor ongeveer 3 m².

Raphanus sativus

1740 radijsfrench breaKfast 2

ZaaienOOgsten

Een oud ras afkomstig uit het Italiaanse plaatsje Chioggia. Het vruchtvlees heeft prachtige rood-witte kringen en een bijzonder zachtzoete smaak. Is geschikt om rauw te eten, de kleur blijft dan ook bewaard. Gekookt blijft de biet zoet, maar de kleuren zwakken dan af. Goede opbrengst en mooie grote kroten. 1 zakje voor ongeveer 5 m².


chioGGia

ZaaienOOgsten

rode bietZaaitijd van april tot eind juni. Bij vroeger zaaien verloopt de kieming moeilijker en is er risico op kiemschimmels. Voor bewaring is de tweede helft van mei de beste zaaiperiode. Afstand tussen de rijen 30 cm, later uitdunnen op 7 à 10 cm. Niet verplanten.Bij de oogst (van begin juli tot voor de eerste vorst) hoeft u het blad niet weg te gooien, want dit is heel smaakvol en kan op vele manieren bereid worden. Rode bieten, ook wel krootjes genoemd, kunnen goed bewaard worden. Trek de bieten in de herfst voor de vorst op, draai het loof eraf en kuil ze in zand in op een vorstvrije plaats.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Deze iets afgeplatte ui heeft een prachtige kleur en is wat pittiger van smaak. De opbrengst is meestal iets lager. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Allium cepa2020 ui

noordhollandse bloedrode

De Stengelui, ook wel bekend als Japanse bosui, vormt geen bol maar een lange, dikke, witte schacht. Het loof is frisgroen en heeft een goede tolerantie tegen trips. De planten staan keurig recht omhoog. Zaaien van half februari tot half april en vanaf begin juli. Zaai dicht bij elkaar, op rijen van 25x2,5 cm, zodat de uitjes fijn blijven. Oogsten vanaf juni. Oogst de uitjes wanneer ze een doorsnede van 2 à 3 cm hebben. 1 zakje voor ongeveer 2 m².

Allium fistulosum

2005 stenGeluiishiKura lonG white

Ontwikkelt een lange witte, dikke schacht en vormt geen bol. Het loof is frisgroen en staat mooi rechtop. Zaai de bosuitjes van half februari tot half april en in juli dicht bij elkaar, zodat ze fijn blijven, op rijen van 25x2,5 cm. Bij eerste zaaitijd is de oogst van half maart tot half juni en bij de tweede zaaitijd is de oogst in september-oktober. Oogst de uitjes wanneer ze een doorsnede van 2 à 3 cm hebben. 1 zakje voor ongeveer 2 m2.

Allium cepa

2007 bosuiwhite lisbon

61



uiUien hebben een lange groei-periode. Vroegtijdig zaaien, d.w.z. maart tot uiterlijk half april, is dan ook belangrijk. Later zaaien geeft meer kans op uien met verdikte stengels. Rijafstand 25 cm, uitdunnen op 5 à 10 cm. Plaatsing van sterk geurende planten als kamille, bonenkruid en wortelen in de directe nabijheid van de uien zou een verstorend effect op de uienvlieg kunnen hebben. Zodra in september het loof gaat afsterven, dienen de uien opgetrokken te worden. De bollen moeten goed kunnen opdrogen. De uien zijn tot in het voorjaar goed te bewaren, mits ze koel en droog liggen. Zogenaamde dikhalzen apart houden en als eerste opeten.

Dit ras geeft mooie, ronde, strogele uien, die uitstekend te bewaren zijn. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Allium cepa2010 ui

rijnsburGer 4

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Ras voor zomer- en herfstteelt, zeer geschikt voor bewaring. 1 zakje voor ongeveer 5 m².


KoGel 2

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Flesvormige ui met een mooie rode kleur. De smaak is mild en zoet. Geschikt om als sla-uitje te gebruiken. Deze ui is niet geschikt voor bewaring. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Allium cepa

2025 uired lonG of florence

Voor rauwkost in de herfst en winter. Zaaien van half juli tot begin augustus; rijafstand 40 cm en uitdunnen op 15 cm. Oogsten vanaf de herfst. Voor de winter optrekken, het loof afdraaien en in zand vorstvrij bewaren. Dit ras heeft minder last van aantasting door maden van de koolvlieg dan de zomerramenas. 1 zakje voor ongeveer 8 m².

Raphanus sativus1750 ramenas ronde Zwarte

Mooie cilindrische wortelvorm met stomp puntje, zoet van smaak. Bij een ruimere plantafstand worden de wortels wat dikker. 1 zakje voor ongeveer 7 m².

Daucus carota sativus2060 Zomerwortel

nantes 2


62

Dit ras wordt ook wel Stuttgarter Riesen genoemd. Een goed bewaarbare, gele, platronde ui. Ook prima geschikt voor bosuitjes. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Allium cepa

2015 ui stuttGarter

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Eind september of oktober de wortels rooien en het loof afdraaien. De wortels koel bewaren. Zand voorkomt uitdroging. Laat u zich niet verrassen door muizen! 1 zakje voor ongeveer 15 m².

Daucus carota sativus2070 winterwortel

flaKKeese 2

ZaaienOOgsten

wortelZomerwortelen kunnen al in februari onder glas gezaaid worden (oogst in juni). In de vollegrond kunnen ze van begin maart tot juli worden gezaaid (oogst juli-oktober). Vroeg zaaien geeft minder problemen met de wortelvlieg. Rijafstand ca. 25 cm, eventueel uitdunnen op een halve cm. Winterwortelen voor bewaring zaaien in mei op een rijafstand van 30 cm en tijdig uitdunnen op een paar cm. De oogst is vanaf september.Mest verpest de smaak van wortel, dus gebruik geen bemesting! Problemen met de wortelvlieg zijn het best oplosbaar met insectengaas; dek de planten vrij snel na opkomst af. Een eenvoudig framewerk/kooitje dat verplaatsbaar is, werkt het plezierigst.

ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

De smaak van zelf geteelde witlof is erg goed. Belangrijk bij het trekken/ forceren is dat de groei niet te snel verloopt en dat de grond waarin de wortels worden gezet arm is (weinig stikstof bevat). Ook de teelt van de wortels/pennen moet plaatsvinden op onbemeste grond. Ondiep zaaien in mei op een rijafstand van 35 cm, later uitdunnen op 12 cm. Eind oktober, begin november de wortels rooien. Het loof net boven het groeipunt, ongeveer 3 cm boven de wortelhals, afsnijden (dit kan ook met een schop). Het trekken/ forceren kan in een kuil buiten, onder plat gas of kas en zelfs in de kelder. De wortels bij elkaar rechtop of iets schuin in de grond plaatsen, met de bovenkant net boven maaiveld. Vervolgens afdekken met een losse laag grond van ongeveer 15 cm. Dek de kuil af zodra matige vorst wordt verwacht. Aan het eind van de winter zijn de kroppen voldoende groot. Vanzelfsprekend zijn de kroppen op een warmere plaats sneller goed. 1 zakje voor ongeveer 8 m2.

Cichorium intybus var. foliosum

2050 witlofhollandse middelvroeG

Het verse blad wordt gebruikt als toekruid voor vele gerechten o.a. soep en wortelen en de penwortels voor het kruiden van gerechten, maar ook puur als groente. Misschien een overbodige opmerking: eerst het blad gebruiken en dan de wortel, niet andersom. Voor de teelt van de wortel in maart-april een rijafstand van 30 cm hanteren en later uitdunnen op 10 à 15 cm. De zomerzaai is tweejarig.

Petroselinum crispum var. tuberosum

3210 wortelPeterselie

63



ZaaienOOgsten

ZaaienOOgsten

Lange wortel met donkerbruine schil. Verbouwen op een diep losgemaakte, homogene grond, anders gaat de wortel zich vertakken. Niet bemesten. Zaaien van half april tot half mei op een rijafstand van 25 cm. Eerder zaaien geeft schieters. Uitdunnen op 10 cm en niet verplanten. De oogst is tijdens de herfst en winter. Winterhard. De schil verwijderen met dunschiller of schrappen na kort koken. 1 zakje voor ongeveer 4 m².

Scorzonera hispanica1770 schorseneer

verb. reuZen nietschieters

ZaaienOOgsten

Een groot en modern gebouw waar de geur van nieuw amper uit is verdwenen, vlak naast de oude boerderij die nog herinnert aan hoe het begon. Het oude kantoor wordt nu bewoond, de kantine is in gebruik genomen als berging en de grote deel waar de orders werden gepakt doet nu dienst als opslag voor pompoenen. De ooit zo mooie betonnen vloer heeft zichtbaar te lijden gehad onder de vele voetstappen die de medewerkers hebben achtergelaten en de kratjes pompoenen die er jarenlang heen en weer zijn geschoven.

Nadat in 2007 Bart en zijn vrouw Elly samen met zoon Frank Vosselman en compagnon Patrick Hoogendoorn het biologische zaadteeltbedrijf De Bolster uit Kiel-Windeweer hadden overgenomen, werd de deel van de boerderij omgebouwd tot kantoor, kantine en orderruimte. In een hoekje op kantoor werden zaadjes geteld en kiemproeven uitgevoerd. Elly kwam iedere pauze vers gezette koffie brengen en de personeelsleden waren op een hand te tellen. Veel zakjes werden nog met de hand afgevuld, alle orders werden handmatig ingevoerd en de bestellingen moesten elke dag naar de post worden gebracht. Al snel werd de deel te klein en werden plannen voor een groter pand gesmeed. In 2010 kon deze moderne hal in gebruik worden genomen.

Een gezellig terras, waar tijdens de pauzes even kan worden bijgekletst in de zomer-zon. Een hoge, ruime hal waar de heftruck goed kan manoeuvreren om vrachtwagens te lossen en een zaadopslag vol kisten en big bags. Een aparte, geconditioneerde ruimte waar een persoon verantwoordelijk is voor de kwaliteitscontroles van alle partijen zaden en een kantoor dat drie keer zo groot is als het oude kantoor.

De jonge ondernemers Frank en Patrick hebben de sprong in het diepe gewaagd en Frank, met zijn achtergrond in bedrijfskunde, en Patrick, die heeft gewerkt bij zaadbedrijf Vitalis, bleken een gouden duo. Frank houdt zich vooral bezig met de afzetmarkt en het bezoeken van klanten, terwijl Patrick alle zaadproducties plant en scherp in de gaten houdt.

Wat was jullie drijfveer om De Bolster in Kiel-Windeweer over te nemen? Frank: In 2004 was mijn vader Bart reeds gestart met een veredelingsprogramma in pompoenen voor Vitalis. Toen Vitalis besloot deze programma’s elders op de wereld onder te brengen, kwam daar helaas een einde aan. Wij zagen veel potentie in de pompoen veredeling, met name door de passie en kennis van Bart, en wilden hier graag zelfstandig mee verder gaan. Aangezien zulke programma’s al gauw zo’n 10 jaar duren, van beginmateriaal tot het uiteindelijke nieuwe ras, is het moeilijk je bedrijfsmatig alleen hierop te richten. Toen we de kans kregen om De Bolster over te nemen konden we deze veredeling perfect combineren met de verkoop van zaden in kleinverpakking. Zodoende konden we zowel klanten voorzien van biologische zaden en ondertussen werken aan de ontwikkeling van verbeterde professionele biologische rassen. Naast mijn passie voor deze mooie sector had ik bovendien altijd al ambitie om ondernemer te worden. Het zit in de genen! Patrick: Dat geldt voor beiden denk ik wel. Toen wij hoorden dat Harry en Chris, de vorige eigenaren van De Bolster, gingen stoppen, was dit natuurlijk een mooie kans om onze droom te verwezenlijken. Het is mooi om zo’n uniek bedrijf te mogen voortzetten. Het was het enige bedrijf in Nederland dat biologische zaden uit eigen productie in kleinverpakking verkocht.

Waarom biologisch?

Frank: Biologisch is mij met de paplepel ingegoten. Mijn vader teelt al sinds 1983 biologische groenten en zijn aversie tegen pesticiden heb ik ook ontwikkeld. Patrick: Ook bij mij werd van huis uit altijd biologisch geteeld. Wat dat betreft is dit voor ons een vanzelfsprekende branche. Het blijkt dat pesticidegebruik vaak niet nodig is, mits je de juiste methodes gebruikt. Het is juist de uitdaging hier oplossingen voor te zoeken. Bijvoorbeeld door andere rassen of andere teeltmethoden te gebruiken.

jong en ambitieusmede-eigenaren Frank en Patrick aan het woord

Naam: Frank VosselmanLeeftijd: 34 jaarOpleiding: HTS Technische BedrijfskundeFunctie: Mede-eigenaar en verantwoordelijk voor de afzet van de zadenHobby’s: Mountainbiken

Even voorstellen:

Even voorstellen:Naam: Patrick HoogendoornLeeftijd: 34 jaarOpleiding: HBO ElektrotechniekFunctie: Mede-eigenaar en verantwoordelijk voor de productie van de zaden.Hobby’s: Vrijwilliger bij de brandweer

64

De oude boerderij

Frank beaamt: Sommige stoffen zijn zo belachelijk giftig. Ze blijven jarenlang in de grond zitten, soms vind je 30 jaar later nog residuen in de grond. Voor de toekomst van onze aarde is het belangrijk dat we verantwoordelijk omgaan met de bodem en dat we onze ecologische systemen en kringlopen gezond houden. We moeten met zijn allen denken op de lange termijn en dus kiezen voor een duurzame en schone vorm van landbouw. De huidige groei van de biologische sector is hoopvol, maar er is nog veel te winnen.

Hoe ziet de bedrijfsstructuur eruit? Beiden vertellen trots: De Bolster is een ambachtelijk en zelfstandig familiebedrijf dat geen onderdeel uitmaakt van een multinational. En dat willen wij zeker zo houden! Ondanks dat we groeien en dus het personeel toeneemt, hechten we veel waarde aan een persoonlijke en gezellige werkomgeving. De deur van ons kantoor staat dan ook altijd open!

Wat zijn jullie toekomstplannen? Frank: Wij willen de biologische sector verder vooruit helpen met onze rassen, die specifiek zijn aangepast aan biologische teelt. Daarnaast willen wij dat zoveel mogelijk particulieren hiervan kunnen profiteren. De komende jaren komt er mooi veredelingsmateriaal aan waar we hoge verwachtingen van hebben. Er komt nu echt uniek materiaal uit onze programma’s voort. Alle jaren van selectie werpen nu hun vruchten af, letterlijk. Wij ontwikkelen nu pompoenen die meer van het bush-type zijn, dus waarvan niet de ranken door je hele tuin heen groeien. Dit is ook voor particulieren met een kleine tuin zeer aantrekkelijk. Dit jaar brengen wij Amoro

F1 en Alligator F1 op de markt, beide een bush-type met korte rank en een hoge productie. Zo proberen wij iedereen zo goed mogelijk te bedienen, zodat voor zowel moestuinier als professionele teler de beste gewassen beschikbaar zijn. Daarnaast streven we naar een breed en kwalitatief goed assortiment om te zorgen dat iedereen veel plezier beleeft aan een mooie en diverse moestuin!

En wat kunnen wij nog meer van jullie verwachten? Patrick: De Bartelly F1 en Bolstar Granda zijn de eerste tomatenrassen die uit onze programma’s zijn voortgekomen en er komen nog meer mooie, smaakvolle nieuwe rassen aan. Waar wij tien jaar geleden mee zijn begonnen in onze veredelingsprogramma’s, is nu bijna gereed om op de markt te worden gebracht. Het is geweldig als je ziet dat rassen van De Bolster aanslaan en succes hebben in de biologische sector.

Waarin wil De Bolster zich vooral onderscheiden t.o.v. de concurrentie?

Patrick: de kwaliteit van de zaden is voor ons erg belangrijk. Wij vermeerderen onze zaden in eigen beheer, dus weten precies wat wij in huis hebben. De herkomst van de zaden is traceerbaar tot aan de teler. Frank: Daarnaast willen wij de beste rassen voor biologische teelt aanbieden. Dit doen wij middels onze eerder genoemde eigen veredelingsprogramma’s, waarin gewassen worden geselecteerd onder biologische omstandigheden. Onze nieuwe rassen zijn dus specifiek voor de biologische teelt ontwikkeld en kunnen tegen een stootje! 65

KwaliteitBij De Bolster is één FTE werkzaam die de kwaliteit van onze zaden controleert. Van elke partij die uit nieuwe oogst bij ons binnenkomt wordt een kiemmonster genomen, die in onze kiemkamer wordt getoetst. In de meeste gevallen betekent dit dat er 100 zaadjes worden uitgeteld, die op vochtig papier of in een bakje grond worden neergelegd. Na een bepaald aantal dagen, afhankelijk van het soort gewas, is de kiemproef klaar om beoordeeld te worden: het aantal goed gekiemde zaadjes, het aantal abnormale zaadjes en het aantal niet gekiemde zaadjes wordt geteld. Onder abnormale kiemen vallen bijvoorbeeld kiemen met één in plaats van twee blaadjes, of kiemen met een afwijkende groeiwijze. Indien de geoogste partij de kiemproef succesvol heeft doorlopen en dus een goede kwaliteit heeft behaald, wordt de partij ‘vrijgegeven’: de zaden zijn nu klaar om te worden verkocht. Naast nieuwe partijen, wordt ook de kwaliteit van onze partijen die op voorraad liggen zorgvuldig bijgehouden. Ieder jaar worden van deze partijen weer kiemmonsters genomen, welke hetzelfde proces doorlopen als nieuwe partijen. Zo weten wij precies wanneer een partij bijvoorbeeld is verouderd, wat te zien is aan een teruglopende kiemkracht.

Patrick en Frank (v.l.n.r.) kort na overname van De Bolster.

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen voor De Bolster in de toekomst?

Frank: in onze sector zie je steeds minder bedrijven, maar de bedrijven die blijven bestaan worden steeds groter. Wij staan daar als klein bedrijf tussen. Er zijn echter maar weinig zaadbedrijven die zich op biologisch focussen en goede rassen specifiek voor de biologische teelt ontwikkelen. Door dit onderscheidend vermogen hopen wij ons in de toekomst staande te kunnen houden tussen de grote bedrijven. Daarnaast hopen wij dat in de toekomst ons team net zo enthousiast en gemotiveerd zal zijn als nu, zodat wij met zijn allen deze uitdaging kunnen aangaan! Bovendien hoopt Patrick het plezierige en persoonlijke contact met klanten te kunnen behouden. Het is fijn en belangrijk te weten wie je klanten zijn en hoe zij jouw product ervaren. Samen met hen kun je verbeteren, zodat iedereen tevreden is met wat je aanbiedt.

Waarvan genieten jullie het meest? Deze vraag is voor Frank niet moeilijk: ik geniet ervan wanneer wij aan het eind van het productieseizoen goede partijen met een goede kwaliteit op de schappen hebben liggen. Je wilt natuurlijk het beste kunnen aanbieden aan je klanten, dus als de producties succesvol zijn verlopen is dat het beste scenario. Wanneer ik dan zie hoe hier wordt samengewerkt om de vele orders die dagelijks binnenkomen zo snel mogelijk te versturen, maakt dat mijn dag helemaal goed. Als ik dan aan het eind van de dag een rondje door het pand maak en alles spik en span is, kan ik met een tevreden gevoel naar huis. Ook Patrick hoeft over deze vraag niet lang na te denken: ik ben ook erg blij met ons team en de passie waarmee zij hun werk doen. Ik geniet ervan als ik zie dat de medewerkers zelf het voortouw nemen en echt meedenken met het bedrijf. Dat is niet alleen goed voor ons, maar ook goed voor onze klanten. Uiteraard geeft het mij ook veel voldoening wanneer de producties goed verlopen, wat niet alleen zorgt voor een goede opbrengst en daardoor ook tevreden telers, maar ook voor een hoge kwaliteit van onze zaden. Dat je vervolgens deze zaden overal tegenkomt, bijvoorbeeld wanneer je in een grote stad een natuurvoedingswinkel binnenloopt, maakt mij trots op wat wij doen.

66

Kruiden

Kruiden zijn bijna allemaal lichtkiemers en moeten na te zijn gezaaid slechts met weinig fijne aarde worden bedekt. Voorkom uitdroging, maar geef ook zeker niet te veel water.Diverse kruiden kunnen gedroogd worden. Het drogen moet bij voorkeur op een donkere en droge, maar wel goed geventileerde plaats gebeuren. Bloemen kunt u op dezelfde manier drogen, deze verliezen namelijk hun geur en kleur in de zon. Laat meerjarige kruiden over het algemeen niet langer dan vier jaar op dezelfde plaats staan.Tussentijds verplanten is mogelijk, mits dit gebeurt in de herfst of vroege voorjaar. Bij strenge vorst is het wenselijk dat gevoelige soorten met wat blad of stro beschermd worden. Snoei heesterachtige kruiden elk voorjaar wat terug.

Kruiden

70

Ocimum basilicumPimpinelle anisum

Ocimum basilicumOcimum basilicum

Eenjarig, laagblijvend, sterk geurend kruid. Heeft groen blad en is weinig schotgevoelig. Zodra de stengels harder worden, kunnen alleen de blaadjes nog worden gebruikt. Voor pesto dit ras (Genovese) gebruiken. Verlangt een warme en beschutte plek. Zaaien vanaf maart onder glas en in mei in de volle grond. Uitplanten op 30x30 cm. Als de planten jong zijn, kunt u de scheuten gebruiken (niet te diep afsnijden).

Basilicumsoort met verfijnde geur en smaak. Groen gekleurde variëteit met paarse stengels en middelgrote bladeren. Houdt van warmte; telen op een zonnig, beschut plekje of onder glas. Zodra de stengels harder worden alleen de blaadjes gebruiken. Zaaien vanaf maart onder glas en in mei in de volle grond. Uitplanten op 30x30 cm. Als de planten jong zijn kunt u de scheuten gebruiken (niet te diep afsnijden).

Thaise basilicum heeft een zoete basilicumsmaak met een vleugje anijs. De plant heeft een donker-violette stengel en mooie roze-lila bloemen. Dit kruid kan zowel vers als gedroogd worden gebruikt in verschillende gerechten. Het is een lichtkiemer, die snel schiet.

Anijs wordt als aromatiserend kruid gebruikt in verschillende gerechten, daarnaast staat het bekend als een kruid met een medicinale werking. De zaaiafstand bij direct zaaien is 30x10 cm. Uitzaaien in maart of april.

3015 Anijs 3020 BAsilicumGenovese

3035 BAsilicumKAneel

3037 BAsilicumThAis

Artemisia absinthium

Meerjarig kruid, tot 150 cm hoog. Ook wel absintalsem genoemd. Sterk kruid, verwant aan de in het wild voorkomende bijvoet. Alsem is grijzer van kleur en sterker van smaak. Zaaien april tot juni, enkele planten zijn meestal al voldoende. Plantafstand 50x50 cm. Alsem remt de groei van naastgelegen planten. Een plantenaftreksel helpt tegen bladluis, aardvlo, slakken en ook tegen vlooien bij huisdieren.

3010 Alsem

Zaaien

Ocimum basilicum

Eenjarig, laagblijvend, sterk geurend kruid. Heeft paars blad. Zodra de stengels harder worden, kunnen alleen de blaadjes nog worden gebruikt. Verlangt een warme en beschutte plek. Zaaien vanaf maart onder glas en in mei in de volle grond. Uitplanten op 30x30 cm. Als de planten jong zijn kunt u de scheuten gebruiken (niet te diep afsnijden).

3030 BAsilicumrood

Zaaien Zaaien

Zaaien Zaaien Zaaien

71

Kruiden

online BesTellen KAn GemAKKelijK en snel viA www.BolsTer.nl

Meerjarig kruid met een hoogte van ca. 50 cm. Hyssop is een heesterachtige plant die tijdens de uitbundige bloei vanaf half juli graag door insecten wordt bezocht. Zaaien in april-juni, plantafstand 30 cm. Gebruik in o.a. soep, vleesgerechten en voor thee.

Hyssop officinale

3110 hyssop

Bekend kruid waarvan zowel het blad, de onrijpe bloemschermen als het zaad worden gebruikt. Hoogte ongeveer 1 m. Zaaien in april-mei op rijen, rijafstand 30 cm en uitdunnen op 10 cm. Bloeit vanaf begin juli. Verspreid gezaaid in de tuin, bijvoorbeeld tussen tuinbonen, beperkt het de overlast van bladluizen.

Anethum graveolens

3090 dille

Meerjarig kruid, hoogte 60 cm. Zaaien in mei op een zaaibed en in september overplanten op 30x40 cm. In het tweede jaar beginnen de planten zich sterk te ontwikkelen. De naar citroen geurende blaadjes, bij voorkeur geoogst tegen de bloei, worden onder andere voor thee gebruikt. Goed te drogen.

Meerjarig kruid, hoogte 30 cm. Naar knoflook smakende bieslook met een massieve, driekantige stengel, afgeplatte bladeren en sierlijke witte bloemen. Vraagt meer warmte en groeit trager dan de gewone bieslook. Onder glas zaaien in maart-april en tegen de zomer uitplanten op 25x20 cm. Matig winterhard.

3060 chinese BieslooK 3080 ciTroenmelisse

Allium tuberosum Melissa officinalis

Meerjarig kruid, hoogte 20 cm. Zaaien vanaf maart en later uitdunnen of uitplanten op 20x20 cm. Heeft koude nodig om te kiemen. Het tweede jaar gaan de plantjes zich sterk uitbreiden. Groeit weer uit als er van wordt gesneden.

3040 Fijne BieslooK

Allium schoenoprasum

Tweejarig gewas dat alleen in het tweede jaar bloeit, de planthoogte is dan ongeveer 70 cm. Zaaien in april-mei op rijen, 30 à 35 cm uit elkaar en uitdunnen op 15 cm. Het eerste jaar ontwikkelt zich alleen de bladrozet. De bloei is het volgende jaar in mei en juni. De zaden, die gemakkelijk uitvallen, dient u te oogsten als ze bruin worden (eind juni). Gebruikt worden de jonge blaadjes en vooral de zaden, onder andere in brood en zuurkool.

Carum carvi

3120 KArwij



Eenjarig kruid, ook wel borage of bernagie genoemd. Zaaien vanaf het voorjaar op rijen, afstand 30 cm. Vrijstaand groeien de planten enorm uit. Het komkommerachtig smakende blad wordt gestoofd of in rauwkost gebruikt. Het werkt kalmerend. De bloempjes zijn eetbaar en worden gebruikt als garnering, ook versuikerd. Komkommerkruid is geschikt voor groenbemesting en trekt veel insecten aan.

Borago officinalis

3140 KomKommerKruid

Eenjarig kruid. Hoogte tot ongeveer 25 cm, redelijk winterhard. Vanaf maart tot augustus elke maand een rijtje zaaien om steeds een vers gewas te hebben. Het laatste zaaisel kan tot in het voorjaar worden gesneden. Vooral tijdens de warme maanden is een standplaats in de schaduw aan te bevelen. Gebruik in soep, salade en saus, de kervel niet meekoken.

Anthriscus cerefolium

3130 KervelFijne Krul

Meerjarige struikachtige plant, ca. 50 cm hoog. In een bakje zaaien onder glas in februari-april. Heeft nachtkou nodig voor de kieming en de kiemingsduur is lang. Buiten uitplanten op 50x50 cm. Bloeit in juli en augustus met blauwe, sterk geurende bloemen. De bloemen worden gedroogd en gebruikt als “luchtverfrisser” onder andere in de linnenkast. De planten kunnen het best in het voorjaar worden teruggesnoeid om te voorkomen dat de struikjes te veel gaan verhouten.

Lavandula angustifolia3170 lAvendel

De bekende maggiplant. Meerjarig, hoogte tot ruim 2 meter. Zaaien van maart tot juni, bij voorkeur op een vochtige plek. Enige schaduw wordt goed verdragen. Later uitdunnen of overplanten op 60 cm afstand. Wordt onder andere in soep gebruikt.

Levisticum officinale3160 lAvAs

Kruiden

72

Een donkere, platte kervel. Traag schietend. Vanaf maart tot augustus elke maand een rijtje zaaien om steeds een vers gewas te hebben. Het laatste zaaisel kan tot in het voorjaar worden gesneden. Vooral tijdens de warme maanden is een standplaats in de schaduw aan te bevelen. Gebruik in soep, salade en saus, de kervel niet meekoken. Het ras Massa komt uit het assortiment professionele rassen van Holland Select.

Anthriscus cerefolium

3135 KervelmAssA

Eenjarig kruid met een hoogte tijdens de bloei tot 1 m. Uitzaaien in april-mei, rijafstand 30 cm en uitdunnen op 10 cm. Oogst de sterk geurende zaden als ze bruin worden, meestal in september. Het zaad goed nadrogen. Gebruik in diverse gerechten en gebak. In de Noord-Afrikaanse en Indiase keuken wordt vooral het jonge blad gebruikt. In dat geval moet regelmatig opnieuw gezaaid worden.

Coriandrum sativum

3150 KoriAnder

Zaaien Zaaien


Zaaien

73

Kruiden


Tweejarig, winterhard kruid met een hoogte van 20 cm. Zaaien van augustus tot half september op rijtjes, afstand 15 cm. De wat bittere blaadjes zijn zeer vitaminerijk en werden vroeger wel aangewend tegen scheurbuik. Toevoegen aan rauwkost tijdens de herfst en winter.

Cochlearla officinalis

3180 lepelBlAd

Het standaard ras voor de versmarkt. In januari 4-5 zaadjes per (pers)potje zaaien, deze kunnen vervolgens in maart uitgeplant worden. Normaliter is het mogelijk 3 maal te snijden. Voor industrie wordt direct in de volle grond gezaaid.

Petroselium crispum3197 peTerselie

Gewone snijSterker van smaak dan krulpeterselie. Bevordert de spijsvertering. Pluk het kruid vlak voor de maaltijd. Wordt gebruikt in vele gerechten, o.a. soep en wortelen, maar ook voor garnering. Kan van maart tot september in de vollegrond worden gezaaid.

Petroselium crispum3195 plATTe peTerselie

GiGAnTe d’iTAliA

Ook wel oregano genoemd. Meerjarig, hoogte ca. 40 cm. Tijdens de prachtige bloei in de zomer vormt het een walhalla voor insecten/vlinders. Zaaien in april onder glas of in mei op een zaaibed buiten. Overplanten op 40x40 cm. De stengeltoppen worden gebruikt in diverse gerechten, ook gedroogd.

Origanum vulgare

3190 wilde mArjolein

Soort met gekroesd blad. Kruid om vlak voor de maaltijd even van te plukken. Wordt gebruikt in vele gerechten, o.a. soep en wortelen, maar ook voor garnering. Hoogte 25 cm.

Petroselium crispum

3200 peTerseliemosKrul 2

peTerseliePeterselie is een eenjarig gewas. Het kan al in maart gezaaid worden, maar de kiemingsduur is dan wel lang. Bij hogere bodemtemperaturen verloopt de kieming aanmerkelijk sneller. Een rijafstand van 25 à 30 cm aanhouden en in de rij uitdunnen op 10 cm. Omdat voortdurend hergroei plaatsvindt, kan men maandenlang van dezelfde planten snijden. Het verse blad kan in diverse gerechten gebruikt worden.

Zaaien Zaaien


Eenjarig kruid, hoogte 35 cm. Dit ras heeft weliswaar wat grover blad, maar is veel minder gevoelig voor bladvlekkenziekte. Zaaien vanaf maart op rijtjes, afstand 20 cm. Uitdunnen op een paar cm. Kiemt langzaam. Snijselderij verdraagt schaduw en kan meermalen gesneden worden.

Apium graveolens

3260 snijselderijGewone snij

Heerlijk geurende, altijd groene struik voor een beschutte plaats. Veelzijdig keukenkruid, van soep en vlees tot brood en kruidenboter. In strenge winters de plant goed afdekken. Bij regelmatig knippen blijft de struik mooi in vorm.

Rosmarinus officinalis

3245 rozemArijn

Een- tot meerjarig. Vormt uitlopers die dicht bij de grond blijven en groeit zelfs onder water. Zaaien van maart tot juli op een vochtige plaats in de tuin of aan de waterkant. Plantafstand 10 à 15 cm. De blaadjes worden rauw gegeten.

Nasturtium officinale3290 wATerKers

Meerjarig, hoogte tijdens de bloei tot 150 cm. Zaaien in maart-juni, overplanten of uitdunnen op 45x40 cm. In het eerste jaar treedt wel bloei op, maar meestal te laat om nog rijp zaad te leveren. In het tweede jaar verschijnen in de loop van oktober en deels november rijpe zaden. De schermen met deze (bijna) rijpe zaden worden afgeknipt en enkele weken nagedroogd. Vervolgens kunnen de rijpe zaden worden verzameld. Het blad wordt gebruikt in rauwkost en soepen; gemalen zaden vooral voor thee. Liefst afdekken tegen vorst.

Foeniculum vulgare3280 venKel

Kruiden

74

Hoogte ongeveer 50 cm. Meerjarig gebruik is mogelijk, maar het is beter elke twee jaar opnieuw te zaaien. Onder glas kan men al in maart zaaien, in de volle grond in april-mei. Uitplanten op 40x40 cm. De blaadjes kunnen zowel vers als gedroogd worden gebruikt tegen keelpijn en als slaapmiddel (saliemelk), maar veel insecten/vlinders worden juist hyperactief van deze planten.

Salvia officinalis

3250 sAlie

Keuken- en heelkruid, bekend is de tijmstroop tegen hoesten. De blaadjes en stengeltoppen worden zowel vers als gedroogd gebruikt. Na de bloei verdient het de aanbeveling de planten af te snijden, zodat ze weer jonge uitlopers vormen en beter de winter door komen. Hoogte 20 cm. Zaaien: maart-april onder glas of april-mei buiten. Uitplanten of uitdunnen op 30x15 cm. Het is ook mogelijk in augustus te zaaien en in maart uit te planten.

Thymus vulgaris

3270 TijmduiTse winTer



75

Kruiden


Tweejarig, winterhard kruid, ook wel barbarakruid genoemd. Hoogte in het eerste jaar ongeveer 10 cm. Zaaien in augustus en september op rijtjes, afstand 25 cm. Gaat in het voorjaar schieten. De blaadjes worden verwerkt in rauwkost.

Barbarea vulgaris

3295 winTerKers

Meerjarig kruid, hoogte tijdens de bloei tot 60 cm. Zaaien in maart-april of juli-augustus op rijen, afstand 30 cm en uitdunnen of overplanten op 30 cm. Kan reeds vroeg in het voorjaar worden gesneden alsook in de herfst, wanneer na de zaadzetting in de zomer het gewas opnieuw begint te groeien. De jonge blaadjes worden in salades en soepen verwerkt.

Rumex ambiguus3310 TuinzurinG

Heesterachtig keuken- en heelkruid. De blaadjes worden onder andere gebruikt in soep. Hoogte ongeveer 50 cm. Zaaien in de volle grond van april tot juli en uitplanten tot september op 35x35 cm. De bloei is vanaf het tweede jaar. Elk voorjaar terugsnoeien. Het gewas verspreidt een sterke geur, die katten tegenstaat. Niet gebruiken tijdens de zwangerschap.

Ruta graveolens

3300 wijnruiT

Ook wel engelse of eeuwige spinazie en patiëntie genoemd. Het is een zuringsoort met forse bladeren en een zachtzure smaak. Overblijvende, winterharde bladgroente, die zeer vroeg in het voorjaar uitloopt. Het blad wordt in salades en soepen verwerkt. Dit kan tot in mei als het gewas in bloei schiet en daarna in de herfst na het afsterven van de bloeistengel. Zaaien in april is mogelijk, maar liever wachten tot augustus. Voor een meerjarige teelt de planten uitzetten op ca. 35x35 cm.

Rumex patientia

3320 spinAziezurinG

wisT u dAT...Lavendel nachtkou nodig heeft om te kiemen? Wij noemen dit ook wel ‘wisseltemperatuur’; overdag warm en ’s nachts koud.

...De citroengeur van citroenmelisse bij het koken verdwijnt? Gebruik het blad daarom vers ter garnering van gerechten.

...De blaadjes van salie het meest smaakvol zijn als u ze plukt voordat de plant gaat bloeien?

...Lavas vroeger als ‘geurvreter’ in schoenen werd gestopt?


Zaaien

76

Op dit moment woont meer dan de helft van de wereldbevolking in een stad. Deze stadsinwoners hebben over het algemeen weinig zicht op de herkomst van hun eten. Mede hierdoor is stadslandbouw zo populair. Stadslandbouw geeft de mogelijkheid om steden een groener karakter te geven en dient als oplossing voor de wens om meer zelfvoorzienend te worden. Je eigen groenten verbouwen is naast dat het leuk is ook beter voor het milieu en dient als ecologisch alternatief voor voeding die chemisch verwerkt of kunstmatig geteeld wordt. Initiatieven van stadslandbouw variëren van kleine dak-, balkon- en moestuintjes voor de particulier tot serieuze landbouwprojecten door ondernemers. Daarnaast wordt er in de vollegrond geteeld, maar ook allerlei alternatieve methodes zoals het verticaal en hydroponisch tuinieren bloeien op. Kortom, er gebeurt van alles in en rondom de stad! Daarom vroegen wij Bas de Groot, pionier in de stadslandbouw, naar de ins en outs rondom de stadslandbouw.

Bas is al 16 jaar werkzaam in de stadslandsbouw. Dit is in de loop van de tijd steeds professioneler geworden en hij heeft vanaf 2007 dan ook meerdere initiatieven opgestart, waaronder de expertisegroep Eetbaar Rotterdam. Op dit moment houdt Bas zich vooral bezig met het vertellen en laten beleven van agrarische verhalen. Hij vindt het belangrijk dat de sociale, culturele, maar ook zeker de economische waarde van het agrarisch product goed in beeld komt. Mensen moeten echt weten wat ze eten.In de toekomst hoopt hij weer bezig te zijn met boeren. De man die bij hem het vuurtje heeft aangewakkerd en uiteindelijk het zetje heeft gegeven om daadwerkelijk actie te ondernemen, is Will Allen. Deze man heeft Growing Power opgericht in Milwaukee, Wisconsin. Growing Power is een non-profit organisatie die mensen uit verschillende sociale milieus bij elkaar brengt om samen voedsel te produceren. Een prachtig initiatief en een enorme inspiratiebron.

Hoe serieus is stadslandbouw?“Ik noem het een serieuze hype, er zullen zeker dingen beklijven”, aldus Bas. Stadslandbouw beperkt zich volgens de

definitie niet tot de stad zelf, maar ook landbouw rondom de stad valt hieronder. Een belangrijk kenmerk is wel dat het de stad voorziet van het agrarisch product en dat er economische activiteit mee gepaard gaat. Als we het hebben over de dak-, balkon- en moestuinen in de stad, dan spreken we eigenlijk meer van stadstuinieren of stadslandbouw cultuur. Stadslandbouw is voortgekomen uit wantrouwen voor de huidige agrarische sector. Mensen willen niet dat hun eten is behandeld met pesticiden. Ze worden steeds kritischer. Voor hen moet het dan ook biologisch zijn. “Als je met je stadsproducten op de markt staat, krijg je zelfs van de supermarktconsument telkens de vraag of het biologisch is. Mijn conclusie: hoe dichterbij geproduceerd, des te kritischer gaat de consument naar deze producten kijken.” Men wil weer grip krijgen op hun eigen voedsel en omgeving door te weten waar hun voedsel vandaan komt. Eén van de grootste voordelen van het in aanraking komen met landbouw is dat men zich gezonder gaat ontwikkelen. Door te weten hoe een groente groeit, komt hier meer begrip voor en zal een hogere kwaliteit geëist gaan worden. Daarnaast verhogen gezamenlijke projecten ook de sociale cohesie binnen een stad.

De mogelijkheDen vanDe staDslanDbouw

76

Naam: Bas de Groot

Leeftijd: 37

Woonplaats: Rotterdam

Beroep: Ondernemer, melksommelier,

verhalenverteller

Verleden: Projectleider KIGO stadslandbouw,

medeoprichter Eetbaar Rotterdam en Stadsland-

bouwbedrijf uit je eigen stad

foto: Sanne Donders

77

Hoe start je en wat zijn de grootste uitdagingen?De belangrijkste tip die Bas wil geven aan de beginnende stadstuinier is: “Ga het gewoon doen en wees niet bang om fouten te maken.” Voor een stadsmoestuin is het wel belangrijk om gecontroleerd te beginnen en een teeltplannetje te bedenken. De reden van deze voorzichtigheid is dat de lol erin moet blijven! Zonder strategie kun je snel tegen teleurstellingen aanlopen. Als je boert in de stad is schaal vaak een beperking, dus ben je klein. Wees dan groot in ambities zodat je je kunt onderscheiden. Om ervoor te zorgen dat er zeker wat te oogsten is, is het verstandig te beginnen met wat makkelijke gewassen zoals aardappelen, sla, biet, andijvie, spinazie en kruiden (zie ook ons kant-en-klare stadstuinpakket op pagina 118). Daarnaast is het zowel voor de oogst, verspreiding als biodiversiteit interessant om een aantal gewassen naast elkaar te zetten. Zo is er altijd wat te oogsten en ziet het er bovendien kleurrijk uit.

Een algemene uitdaging voor stadslandbouw is de perceptie van vervuiling die men heeft bij landbouw in de stad. Grond kan vervuild zijn en uitlaatgassen kunnen als gevaar beschouwd worden. Onderzoek heeft echter aangetoond dat wanneer stadslandbouw plaatsvindt op minimaal 30 meter van drukke autowegen, spoorwegen en industriële activiteiten, er over het algemeen verwaarloosbare hoeveelheden toxische stoffen in de grond gemeten worden (Gijs de Laing, faculteit Bio-Ingenieurswetenschappen aan de Universiteit van Gent). Ook Paul Römkens, onderzoeker bodemkwaliteit aan de Universiteit van Wageningen, houdt zich met dit vraagstuk bezig. Trouw plaatste een opiniestuk van Paul Römkens en Jan Willem van der Schans (mede-oprichter Eetbaar Rotterdam) op 12 juni 2014: www.eetbaarrotterdam.nl/wp-content/uploads/2014/06/opiniestuk-Trouw12juni2014_worteltjes.pdf.

Om zeker te weten of uw bodem geschikt is, kunt u een bodemmonster laten testen op toxische stoffen. Luchtverontreiniging blijkt uit dit onderzoek ook een beperkt gezondheidsrisico, maar voor extra maatregelen is het verstandig de gewassen uitvoerig te wassen alvorens te consumeren. Een groot deel hiervan is namelijk afwasbaar.

Daarnaast is het voor zowel het telen in de vollegrond als in potten/bakken belangrijk om de bodem gezond te houden. Op 77

grotere stukken land kan dit door het zaaien van groenbemesters, welke zorgen voor de opwaardering van de grond. Een andere optie voor het voeden van de bodem is het gebruik van compost. In plaats van groente-, fruit- en tuinafval aan de straat te zetten, is het ook mogelijk hier zelf compost van te maken die gratis plantenvoeding oplevert. Let bij de aanleg van een eigen composthoop wel op dat deze zo gevarieerd mogelijk is. Wissel droog materiaal af met nat, slap met stevig, grof met fijn en koolstofrijk met koolstofarm. Als de composthoop zover is, verspreid dan ongeveer twee centimeter compost over het gehele oppervlak. De planten en bomen in het perceel worden dan sterker, gezonder, bloeien langer en zijn minder vatbaar voor ziekten en plagen. Bekijk voor een uitgebreidere handleiding de volgende website: http://www.tuinieren.nl/a/bodemonderhoud/zelf-composteren.

De stad van de toekomstHet doel van Bas dat overeenkomt met het doel van stadslandbouwers is dat de stad in balans, maar vooral leefbaar moet zijn. Dit valt volgens hem te bewerkstelligen door de aanleg van meer groen. Belangrijk hierbij is ook de biodiversiteit te behouden. Daarnaast hoopt hij dat de steden wat minder massaal worden en dat de sociale cohesie groeit. “Een mooi voorbeeld van een toename in sociale cohesie door de aanleg van groen,” zegt Bas, “is de omgeving rondom het centraal station van Rotterdam. Het station is zo verbouwd dat je er echt wilt blijven. Vroeger was het een kale en winderige plek, maar nu is het een heerlijk plekje om te vertoeven.” Op dit moment wordt groen wel gebruikt door gemeentes, maar wordt er vooral gekeken naar ‘kijkgroen’ en groen dat goedkoop en niet arbeidsintensief is. Groen moet meer aandacht krijgen en ook meer waardering, dat is waar we naartoe moeten. “Groen is gezond, maakt gelukkig en is zeer belangrijk voor de spirit van de stad!”

Bent u nieuwsgierig geworden en wilt u misschien zelf aan stadslandbouw doen, bekijk op de onderstaande websites een aantal voorbeelden ter inspiratie!

“" Ga het gewoon doen en wees niet bang om fouten te maken”

Voorbeelden van stadslandbouw:www.eetbaarrotterdam.nlwww.caetshage.orgwww.villa-augustus.nlwww.moestuinutrecht.nlwww.dakakkers.nl

foto: Bas de Groot

foto: Sanne Donders

Kiemgroenten

Krijgt u vrienden over de vloer voor lunch of diner en wilt u uw gerechten gemakkelijk een luxe uitstraling geven? Kiemgroenten bieden uitkomst! Ze zijn eenvoudig te kweken en ideaal te gebruiken op pistoletjes, door salades of als garnering. Naast smaak, geven ze ook net dat beetje extra cachet aan de maaltijd.

De vensterbank is een prima plek voor een kiemschaaltje! Strooi een dun laagje zaadjes op het rooster van het kiem-schaaltje. Vul het schaaltje tot net onder het rooster met water. Nu kan het schaal-tje weg worden gezet en om te voorkomen dat de zaadjes aan de kiemen blijven ‘plakken’, kunt u het schaaltje het besteen dag of drie op een donkere plek plaatsen. Let er wel op dat u het wa-terniveau elke dag aanvult. Zet het schaaltje hierna in het licht, maar liever niet in de volle zon. Indien nodig, vul het water af en toe bij. De meeste kiemgroenten zijn binnen 5 tot 10 dagen klaar voor consumptie. De kiemen kunt u het makkelijkst met een mesje of schaartje boven het rooster afsnijden of afknippen. Ze hoeven niet gewassen te worden en zijn direct klaar voor gebruik!

Kiemgroenten: Eenvoudig en gezond!

Kiemgroenten zijn niet alleen eenvoudigen het hele jaar door te kweken, zebevatten ook nog eens veel vezels en voedingsstoffen en weinig calorieën. De kiem bevat vaak meer voedingsstoffen dan de volwassen plant. In kiemgroenten zitten koolhydraten, vetten en eiwitten, vitamine A en C, en mineralen zoals calcium, ijzer, magnesium, fosfor en kalium. (bron: Voedingscentrum)

Heeft u een plekje over in de vensterbank?

Kiemen zijn een fantastisch ingrediënt voor salades. Het is ook mogelijk de kiemen tot een alternatieve slasaus te verwerken. Gebruik daarvoor een schaaltje kiemen, koudgeperste olie, een scheutje appelazijn, een beetje peper, een snufje zeezout en wat mosterd. Mix alle ingrediënten meteen staafmixer tot een gladde saus en je hebt een buitengewoon ener-gierijke en gezonde slasaus zonder smaak versterkers of conserverings-middelen. Eet smakelijk!

Zelf lekker aan de slag met kiemgroenten

Uiteraard mag dit handige kiemschaaltje niet ontbreken, wanneer u uw eigen kiemgroenten wilt kweken!

9000 Kiemschaaltje

Kiemschaaltje

Kiemgroenten

80

Eruca sativaLepidium sativum

Trigonella foenum-graecumAllium tuberosum

Rucola heeft als kiemgroente een vrij scherpe en wat nootachtige smaak. De kiemspruiten zijn heerlijk als garnering en ook goed in salades te gebruiken.

Een kiemgroente met een heerlijke knoflooksmaak. De kieming duurt iets langer dan bij de overige kiemgroenten.

Fenegriek heeft een licht kerrie-aroma.

U kunt de jonge kiemblaadjes gelijk eten en de eerste gewone blaadjes voor rauwkost gebruiken. Buiten kan deze tuinkers vanaf maart gezaaid worden, breedewerpig of op rijtjes, 10 cm van elkaar. De kieming is snel, al na een week kan geoogst worden. Binnen kan het gehele jaar door gezaaid worden in een bakje op een vrij lichte plaats.

9015 tuinKersGrootbladiG

9020 rucolaKers

9035 chinese bieslooK 9037 FeneGrieK

Lepidium sativum

Een heel bekende spruitgroente waarvan zowel de kiemspruit als de jonge blaadjes gegeten kunnen worden. Tuinkers bevat mosterdolie en smaakt heerlijk in salades en op brood.

9010 tuinKers

Brassica oleracea var. cymosa

Broccoli wordt steeds meer gegeten als kiemgroente. Deze mild smakende spruit bevat uiterst gezonde stoffen.

9030 broccoliKers

81

Kiemgroenten


Alfalfa is één van de meest bekende spruitgroenten met een vrij milde smaak. De spruiten kunnen goed dienen als garnering of bij kaas worden gegeten.

Medicago sativa

9060 alFalFa

Mosterdkers is een vrij pittige spruitgroente met mosterdsmaak.

Sinapis alba

9050 mosterdKers

Kiemgroente Rode Kool heeft mooie rood met groene kiempjes en een echte koolsmaak.

Radijskers heeft een enigszins pikante smaak en zit boordevol met vitaminen.

9040 radijsKers 9045 rode Kool

Raphanus sativus Brassica oleracea var. rubra

Raapsteel is een snelle kiemer, die na ongeveer vijf dagen oogstbaar is. Deze soort met een vrij milde, frisse smaak is gemakkelijk te kweken en blijft lang goed.

9038 raapsteel


Kiemgroente Zonnebloem heeft een heerlijke nootachtige smaak.

9070 Zonnebloem

Helianthus annuus

Groenbemesters

Een biologische manier om uw gewassen te bemesten is door middel van groenbemesting. In de nazomer of het vroege najaar kunt u zogenaamde groenbemesters zaaien, waarna ze in het daaropvolgende voorjaar onder de grond kunnen worden ingewerkt. Op deze manier vermengt u de planten met de bovenste laag van de grond. Vervolgens worden de groen-bemesters verteerd door organismen in de bodem, waardoor voedingsstoffen voor uw volgende gewas vrijkomen.Naast het op peil houden van het organische stofgehalte hebben groen-bemesters een aantal andere functies:

• Het voorkomen van verliezen aan mineralen door uitspoeling, door te fungeren als vanggewas;

• Het bevorderen van het bodemleven en de bodemstructuur. Het zijn met name diepwortelende groenbemesters (zoals luzerne en lupine) die zorgen voor losse grond en een verbeterde afwatering;

• Het toevoegen van extra stikstof aan de bodem. Dit geldt alleen voor vlinderbloemige gewassen, waarvan klavers een belangrijke groep vormen. Grassen en kruisbloemigen bezitten deze eigenschap niet.Nieuw dit jaar zijn de groenbemesters Winterrogge en Japanse haver. Beide groenbemesters zijn geschikt voor de latere inzaai. Bovendien is Winterrogge een winterhard gewas.

Groenbemesters

84

Sinapis albaLupinus angustifolius

Fagopyrum esculentumOrnithopus sativus

tEELt INFORMAtIEWerk een groenbemester zo laat mo-gelijk onder. Het doel is immers het toevoegen van organisch materiaal aan de bodem, dus hoe langer de groenbemester kan groeien, des te meer organisch materiaal zal worden gevormd. Let er op dat de bodem voldoende doorlucht is en werk de planten niet te diep onder, waardoor het materiaal niet verzuurt. Na het onderwerken van de groenbemes-ters dient u 2 tot 3 weken te wachten alvorens de grond in te zaaien. Uitgebreidere informatie over groen-bemesters kunt u vinden op: www.kennisakker.nl/kenniscentrum/handleidingen/teelthandleiding-groenbemesters-algemeen.

Snelgroeiende, eenjarige plant van ruim 1 meter hoog. Zeer geschikt als groenbemester. Kan tot oktober worden gezaaid, rijafstand 35 cm. Voor zaadwinning in april zaaien, de oogst is dan in september. Als groenbemester vanaf eind augstus zaaien. Zaaidichtheid: 20 kg/ha. Het gewas kan na 6 weken een hoogte van 1 meter bereiken. In de winter vriest gele mosterd dood. Zaaidiepte: 2-3 cm. 1 zakje is genoeg voor ongeveer 100 m².

Eenjarige, vlinderbloemige kruipende plant. Zeer geschikte groenbemester op de wat lichtere gronden. Bloeit langdurig. Zaaien eind maart tot in mei op rijen, afstand 35 cm. Zaaidichtheid: 40 kg/ha. Goed schoon houden tot het moment waarop het gewas gaat sluiten. 1 zakje is genoeg voor ongeveer 35 m².

Deze snelgroeiende bijenplant van ruim 1 m hoog vraagt een zonnige standplaats en een arme, wat zurige grond. Zaaien vanaf half mei ter plaatse, rijafstand 35 cm. Zaaidichtheid: 50-60 kg/ha. 1 zakje is genoeg voor ongeveer 12 m².

Snelgroeiende, eenjarige vlinderbloemige, vooral toegepast als groenbemester en bodemverbeteraar. Bitterstofvrij en daarom ook geschikt als veevoer. Hoogte ca. 80 cm. Zaaien vanaf begin april tot half augustus op rijen, rijafstand 30 cm. Zaaidichtheid: 200 kg/ha. Zaaidiepte 3-5 cm. Vriest ‘s winters dood. 1 zakje is genoeg voor ongeveer 10 m².

4010 BLAuwE LupINE 4040 GELE MOstERd

4060 sERRAdELLA 4070 BOEkwEIt

ZaaienZaaien

ZaaienZaaien

Phacelia tanacetifolia

Mooie eenjarige bijenplant, goede groenbemester, hoogte ongeveer 70 cm. Behoort niet tot de koolachtigen en vlinderbloemigen en is daarom gemakkelijk in te passen in de vruchtwisseling. Zaaien is mogelijk van maart tot half augustus. Zaai op rijen met een afstand van 35 à 50 cm, verminder deze afstand in augustus tot 20 cm, omdat de plant dan minder uitgroeit. Zaaidichtheid: 10 kg/ha. Zaaien op een diepte van 1-2 cm. Vriest ‘s winters dood. 1 zakje is genoeg voor ongeveer 50 m².

4050 phAcELIA

Zaaien

85

Groenbemesters

ONLINE BEstELLEN kAN GEMAkkELIjk EN sNEL vIA www.BOLstER.NL

Japanse haver is een uitstekende groenbemester, die ook bijzonder geschikt is voor de latere inzaai. Zaaitijd: april-september. Het komt zeer snel op, maakt veel gewas en is daardoor sterk tegen onkruid. De planten wortelen erg diep, zijn weinig structuurgevoelig en dragen bij aan een evenwichtig bodemleven. Kan tegen de eerste nachtvorst, maar vriest dood bij strenge vorst. Japanse haver is als alternatief voor Tagetes ook geschikt om aaltjes te bestrijden. Zaaidichtheid: 60-80 kg/ ha. 1 zakje is genoeg voor ongeveer 8 m².

Winterrogge kan laat gezaaid worden (augustus tot oktober). Deze groenbemester is niet vorstgevoelig, geeft een snelle en goede grondbedekking en zeer goede doorworteling. Het houdt de bodem bedekt gedurende de winter, is effectief tegen erosie en doeltreffend in het vastleggen van stuifgevoelige grond. Na de winter is het gewas 20 à 30 cm. hoog en kan het gemaaid worden. De gewasresten dienen te worden ondergewerkt (door middel van frezen en/of ploegen) om hergroei te voorkomen. Weinig ziekte- en plaaggevoelig. Geschikt voor alle grondsoorten, maar heeft moeite met natte en slempgevoelige percelen. Zaaidiepte: 2-3 cm. Zaaidichtheid: 100-120 kg/ha. 1 zakje is genoeg voor ongeveer 6 m².

4090 wINtERROGGE 4100 jApANsE hAvER

Zaaien Zaaien

Zachte, behaarde klaver met 4 cm lange, donkerrode bloempluimen. Wordt als groenbemester en als bloem gebruikt. Bijen- en hommelplant, geschikt voor natuurlijke tuinen. Hoogte 30 cm. Plantafstand 15 cm. Zaaidichtheid: 25-30 kg/ha. Bloeitijd juli-augustus. 1 zakje is genoeg voor ongeveer 25 m².

4080 INcARNAAtkLAvER

Zaaien

Trifolium incarnatum Secale cereale Avena Strigosa

In Nederland komen momenteel meer dan 260 verschillende soorten bijen voor, zoals de zijdebijen, maskerbijen, slurfbijen, glansbijen, groefbijen, bloedbijen, zand-bijen, roetbijen, dikpootbijen, slobkousbijen. Voor nog meer gekke namen kunt u op www.wildebijen.nl uw hart oplaten. De honingbij is de enige soort die in de imkerij wordt gehouden. Kenmerkend aan de honingbij is dat deze in kolonies leeft. Ook onder de wilde bijen is een aantal soorten kolonievormend, maar de meeste leven solitair. Van de honingbij is bekend dat dit een belangrijke bestuiver van fruit en landbouwgewassen is, maar het is minder bekend dat ook bijna 80% van de wilde bijensoorten potentiële bestuivers van landbouwgewassen zijn.

Bijenplanten of drachtplanten? Sommige bijen zijn specialisten en zijn dus afhankelijk van enkele bloemensoorten. Van honingbijen is bekend dat ze het liefst massaal op een bepaald gewas vliegen. Via hun communicatiesysteem – de bijendans – geven ze aan elkaar door waar bijvoorbeeld een koolzaadveld in bloei staat. In de imkerij (bijenteelt) wordt er dan gesproken over dracht, vandaar het begrip ‘drachtplanten’ (bron: www.drachtplanten.nl). Andere bijen zijn generalisten, die foerageren op vele verschillende soorten en kunnen zich daardoor gemakkelijker handhaven, zoals wilde bijen. Zij zoeken individueel naar bloeiende planten en hebben niet de voorkeur voor grotere hoeveelheden van één soort.

Bijvriendelijk = vlindervriendelijk Het inrichten van bloemrijke vegetaties is niet alleen gunstig voor bijen, maar ook voor vele andere insecten zoals zweefvliegen, gaasvliegen, lieveheersbeestjes, kevers en vlinders. Het overgrote deel van de plantensoorten waar bijen nectar verzamelen, wordt bijvoorbeeld ook door dagvlinders bezocht. Hoe meer divers de verschillende vegetatiestructuren die daarbij gemaakt worden, hoe beter. Bosjes, houtwallen, singels, enzovoort voorzien namelijk ook in de andere levensvoorwaarden van bijen en andere insecten, zoals nestgelegenheid, schuilplaatsen of waardplanten waarvan larven of rupsen moeten leven (bron: www.drachtplanten.nl, www.bijenhelpdesk.nl). Sommige bijen nestelen in de bodem en graven zelf hun nestholtes. Elke soort heeft zo zijn eigen voorkeur. Dit kan dus in een begroeide of open, zandige of lemige, vlakke of hellende bodem zijn. Veel kleine bijen leven bovengronds, in holle, afgestorven stengels van kruidachtige planten of in allerlei gaatjes in muren en hout. Ze kennen een zekere plaatsgebondenheid en maken dus vaak gebruik van dezelfde nestgelegenheid. En doorgaans zoeken ze plekken uit waar voldoende stuifmeel- en nectarplanten in de buurt staan.

Bijenplanten en BijvriendelijktuinBeheer

In deze catalogus is het symbool van een bij toegevoegd aan de planten uit ons assortiment waarvan bekend is dat ze goede bijenplanten zijn.

86

Diverse mengselsEen manier om veel diversiteit te krijgen is door op verschillende plaatsen in de tuin verschillende soorten bloemen uit te zaaien. Een andere trucje is het zaaien van een kant-en-klaar bloemenmengsel. Het idee van mengsels die gericht zijn op het aantrekken van bijen, is om zo lang mogelijk door het jaar heen bloeiende planten te hebben. De soorten in het mengsel zullen dus afwisselend van elkaar bloeien, idealiter tot diep in de herfst. De Bolster biedt verschillende mengsels aan. Van deze mengsels zijn vooral het Tübingermengsel en het akkerbloemenmengsel geschikt, maar zeker ook het meerjarig bloemenmengsel en het bloemenmengsel middelhoog kunnen als dusdanig ingezet worden. Het Tübingermengsel is een traditioneel mengsel uit de regio Tübinger, bekend onder imkers. Het is speciaal samengesteld om bijen zo lang mogelijk te voorzien van nectar en pollen. Wij hebben de traditionele samenstelling geoptimaliseerd, op basis van eigen proeven en observaties. Met dit mengsel biedt u bijen gedurende hun gehele vliegseizoen een afwisselend dieet.

Er valt dus genoeg te kiezen, zodat u een aantrekkelijke tuinkunt creëren voor uzelf en voor de bijen. Hoe meer gezaai, hoe meer gezoem!

Zaaien maar!De hoeveelheid en kwaliteit van zowel de nectar als het stuifmeel die de bijen kunnen vinden is direct gerelateerd aan hun vitaliteit en de hoeveelheid eitjes die ze leggen. Sommige bloemen leveren enkel stuifmeel (zoals klaprozen, sint-janskruid en kamille) en andere enkel nectar (zoals gipskruid, Turkse drakekop en afrikaantje), maar de meeste bloemen maken zowel stuifmeel als nectar aan. De soorten uit ons assortiment die populair zijn onder o.a. bijen zijn hiernaast in de tabel weergegeven.

Latijnse naam Nederlandse naam Levensduur

Carum carvi Karwij 2-‐jarig Borago officinalis Komkommerkruid 1-‐jarig Origanum vulgare Wilde marjolein vast Sinapis alba Gele mosterd 1-‐jarig Phacelia tanacetifolia Phacelia 1-‐jarig Fagopyrum esculentum Boekweit 1-‐jarig Trifolium incarnatum Incarnaatklaver 1-‐jarig Centaurea cyanus Korenbloem 1-‐jarig Cosmos bipinnatus Cosmea 1-‐jarig Dahlia variabilis Dahlia knol Helianthus annuus Zonnebloem 1-‐jarig Nemophila insignis/menziesii Bosliefje 1-‐jarig Reseda alba Witte reseda 2-‐jarig Reseda odorata Reseda 1-‐jarig Erysimum cheiri Muurbloem vast Echium plantagineum Slangekruid 1 tot 2-‐jarig

Naast bovengenoemde soorten zijn ook rudbeckia, Turkse drakekop, dille, citroenmelisse, goudsbloem, zomeraster, ganzebloemen, slaap-mutsje, tandzaad en vele andere zeer goede drachtplanten. Aan het bijen-symbool in de catalogus kunt u zien welke soorten het betreft. En uiteindelijk geldt dat bijen, net als mensen, vooral behoefte hebben aan lekker veel diversiteit!

TübingermengselHet Tübingermengsel is bij uitstek geschikt voor bijen en vlinders en kan worden gezaaid in de tuin of akkerrand. Dit eenjarige mengsel bestaat uit zaden van uitheemse planten en cultuurplanten: phacelia, boekweit, gele mosterd, koriander, juffertje in ‘t groen, goudsbloem, korenbloem, malva, kom-kommerkruid, dille, serradella, incarnaatklaver, cosmea en zonnebloem.

p 105

87

eenjarig

Bloemen

Veel van deze eenjarige bloemen kunnen vanaf half april rechtstreeks buiten worden gezaaid. U kunt ze wel wat vervroegen door ze eerst onder glas op te kweken en dan uit te planten. Sommige verdragen geen vorst, deze worden in maart-april onder glas gezaaid, eventueel verspeend en vanaf half mei buiten uitgeplant of rechtstreeks gezaaid.Verschillende wildere soorten, zoals bolderik, bosliefje, incarnaatklaver, kamille, klaproos, kooltje vuur, korenbloem, lijmkruid, moederkruid, pekbloem, slangekruid, spiegelklokje en driekleurig viooltje, kunnen ook aan het eind van de zomer worden gezaaid en als kleine plantjes overwinteren. In het voorjaar ontwikkelen ze zich dan snel. De genoemde plantafstanden zijn slechts richtlijnen.

Bloemen eenjarig

Agrostemma githagoAgeratum houstonianum

Antirrhinum majusAnoda cristata

Ranke, ongeveer 80 cm hoge plant met grote, alleenstaande rood-violette bloemen met wit hart aan lange stengels. De zaden zijn giftig. Bolderik kwam vroeger voor in korenvelden. In april of in het najaar zaaien. Bloeitijd in juni-augustus. Plantafstand 20 cm. Standplaats: zonnig, in losse of schrale grond. Bloeitijd: juni–september.

Stevige plant uit de kaasjeskruidfamilie, ongeveer 1 m hoog. Voorzaaien in april of eind mei ter plaatse zaaien. Gevoelig voor vorst, dus niet te vroeg zaaien. Bloeit van juli tot ver in de herfst met vrij grote lila bloemen. Plantafstand 35 cm. Standplaats: zonnig in vochthoudende, niet voedselrijke grond.

Een mooi mengsel van diverse kleuren, ongeveer 60 cm hoog. Zachtgeurende hommelplant. Blijven zeer lang doorbloeien (juni-oktober). Uitstekende snijbloem. Zaaien in april- mei ter plaatse of in maart-april binnen. Plantafstand 35 cm. Standplaats: zonnig.

Een ongeveer 30 cm hoge, sterk vertakte plant met grijsblauwe bloemen in dichte tuilen. Eind maart-april voorzaaien en na half mei uitplanten of eind april-mei ter plaatse zaaien. Bloeit van juni-september. Plantafstand 25 cm. Standplaats: zonnig, vochthoudende grond. Bloeitijd: juni t/m september afhankelijk van de zaaidatum.

5020 Mexicaantje 5030 Bolderik

5060 Straalvrucht 5070 leeuwenBek

Adonis aestivalis

Een 30-40 cm hoog, ranonkelachtig plantje met fijn ingesneden blad. Bloeit in juni-juli met felrode bloemetjes met een zwart hart. Alle plantdelen zijn giftig. Ter plaatse zaaien in april-mei of in september, plantafstand 20 cm. Standplaats: zonnig, niet nat. Vraagt voedzame liefst kalkrijke grond. Bloeitijd: juni-augustus.

5010 ZoMeradoniS of kooltje vuur

Amaranthus hypochondriacus x powelli

Een stevige, ruim 1 m hoge plant met roodachtige stengels en bladnerven. Voorzaaien in april of ter plaatse zaaien in mei. Bloeit in augustus- september met sterk opvallende donkerrode bloempluimen, geschikt om te drogen. Plantafstand 40 cm. Standplaats: Zonnig, stelt weinig eisen aan de grond, maar verdraagt geen kou.

5040 aMarant

90

Bloemen eenjarig

online BeStellen kan geMakkelijk en Snel via www.BolSter.nl

Ongeveer 35 cm hoge plant met enkelvoudige, oranje bloemen met donker hart. Bekend als borderplant langs de huizen tegen mieren. Zeer geschikt als snijbloem. Kent vele medicinale en cosmetische toepassingen. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april-juni. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd van juni-oktober. Standplaats: zonnig.

Calendula officinalis

5130 goudSBloeM

Wilde goudsbloem met kleine, goudgele bloemen die de hele zomer verschijnen. Hoogte 30 cm. Zaaien in april-juni. Plantafstand 20 cm. Bloeit van juli tot ver in de herfst. Standplaats: zonnig

Calendula arvensis

5120 akkergoudSBloeM

Ongeveer 60 cm hoge plant met fijn ingesneden donkergroen blad. Bijen- en vlinderplant. Uitstekend geschikt voor bloembakken. Te lange scheuten kunnen stevig ingekort worden, waarna de plant na twee weken alweer bloeit. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 25 cm. Rijkbloeiend met vrij grote, frisgele bloemen van eind juni tot aan de nachtvorst. Standplaats: zonnig, bij potcultuur veel water en voeding nodig.

Ongeveer 50 cm hoge plant met stekelige bladeren en grote, witte, papaverachtige bloemen. Bijenplant. Zaaien: maart –april binnen (pas op voor beschadiging van de wortelkluit bij uitplanten) of april –mei ter plaatse. Plantafstand 30 cm. Standplaats: zonnig, droog. Bloeitijd: juli–september.

5090 Stekelpapaver 5100 BidenS of tandZaad

Argemone polyanthemos Bidens ferulifolia

Ongeveer 60 cm hoge plant met grijs behaard blad, afkomstig uit Zuid-Afrika. De grote margrietachtige bloemen hebben zilverwitte, aan de onderzijde blauwige bloembladen en een metaalblauw hart. Prima snijbloem. Bloeit de hele zomer door. Voorzaaien in april of in mei ter plaatse zaaien. Plantafstand 25 cm. Standplaats: zonnig.

5080 Berenoor

Arctotis grandis

Gemakkelijk te telen sier- en medicinale plant met dubbele oranje en gele bloemen met een donker hart. Hoogte 50 cm. Geschikt voor boeketten. Zaaien in maart- april binnen, in april-juni ter plaatse. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juni- oktober. Standplaats: Zonnig

5135 goudSBloeMtouch of red/orange

Calendula officinalis

91

Halfdubbele, stevige zomeraster in allerlei tinten wit, geel, rood en blauw en met een geel hart. Hoogte 60-70 cm. Goede snijbloem. Niet zaaien in grond waar al zomerasters hebben gestaan. Voorzaai in maart is goed mogelijk en geeft spreiding in bloei.Ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd eind juli-augustus. Standplaats: zon, losse voedzame grond, niet te vochtig.

Callistephus chinensis

5160 ZoMeraSter“MatSuMoto” Mix

Mooi mengsel met enkelvoudige tot halfgevulde bloemen op lange stelen, in verschillende tinten roze en blauw. Prima snijbloem. Niet zaaien in grond waar al zomerasters hebben gestaan. Hoogte 60-70 cm. Voorzaai in maart is goed mogelijk en geeft spreiding in bloei. Ter plaatse zaaien in april- mei. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd augustus-oktober. Standplaats: zonnig in voedzame en droge grond.


5140 ZoMeraSter enkelBloeMig

Oud akkerkruid met blauwe bloemen, helaas nog maar weinig te zien in korenvelden. Bijen- en vlinderplant, hoogte ongeveer 80 cm. Geschikt als snij- en droogbloem. Ondersteuning is wel gewenst. In maart-april of in september ter plaatse zaaien, slecht verplantbaar. Plantafstand 25 cm. Bloeit vanaf eind juni tot augustus met blauwe bloemen Standplaats: zonnig, verder weinig eisen.

Centaurea cyanus5180 korenBloeM

Van oudsher verbouwd als olie- en verfplant, maar tegenwoordig een bekende snij- en droogbloem. Hoogte: 90 -100 cm. Distelachtige plant met iets stekelig blad en bloemen, die verkleuren van geel via oranje naar rood. Vogels en muizen zijn dol op de zaden. Hoogte 90 cm. Zaaien in april-mei, niet verplantbaar. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd: juli-augustus. Standplaats: zonnig, voedzame en niet natte bodem.

Carthamus tinctorius5170 Saffloer

Bloemen eenjarig

Mooi mengsel van gevulde bloemen op lange stelen in de tinten roze, wit en blauw. Hoogte 60-70 cm. Prima snijbloem. Niet zaaien in grond waar al zomerasters hebben gestaan. Voorzaai in maart is goed mogelijk en geeft spreiding in bloei. Ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd augustus-oktober. Standplaats: zonnig in voedzame en droge grond.


5150 ZoMeraSter duBBelBloeMig

Dubbele, stevige zomerasters in allerlei tinten wit, rood en blauw. Hoogte 60-70 cm. Goede snijbloem. Resistent tegen verwelkingsziekte. Voorzaai in maart is goed mogelijk en geeft spreiding in bloei. Ter plaatse zaaien in april- mei. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd augustus-oktober. Standplaats: zonnig in voedzame en droge grond.


5165 ZoMeraSter“Standy” Mix

92

Bloemen eenjarig


Stevige, ongeveer 70 cm hoge plant. Een fleurig mengsel met margrietachtige bloemen in de tinten geel, oranje en rood. Door de jonge plant te toppen krijgt men een bossigere groei. De bloei kan door plukken verlengd worden. Goede snijbloem. Voorzaaien in maart-apeil of in april-mei ter plaatse zaaien. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig.

Chrysanthemum carinatum

5210 Bonte ganZeBloeM‘flaMe ShadeS’

De blauwgroene bladeren met waslaag geven deze plant een fraai en bijzonder uiterlijk. Een paradijs voor bijen. Ongeveer 70 cm hoog. In april voorzaaien of in mei ter plaatse zaaien. Plantafstand 30 cm. In juni-juli verschijnen de iets hangende bloemtrosjes met buisvormige roze bloemetjes die half uit de paarse schutblaadjes steken. Standplaats: zonnig. Bloeitijd: juli–augustus

Cerinthe major

5190 waSBloeM

Exotisch aandoende plant, wijdvertakt en ongeveer 1 m hoog. Geurig en geschikt als snijbloem. De bladstelen zijn stekelig. Staat graag warm en beschut. Voorzaaien onder glas in maart-april en na half mei buiten uitplanten op 50 cm. Bloeit van juli tot aan de eerste nachtvorst met grote paarse bloemtrossen waar de meeldraden uit steken als ‘snorharen’. Standplaats: zonnig, voedzame grond.

Cleome spinosa5250 katteSnor

paarSSterk uitgroeiende plant met gele bloemen en een geel hart, 50 cm hoog. Oud akkerkruid dat mooi in een wilde tuin past. Zaait zich sterk uit. Zaaien april-juni. Plantafstand 30 cm. Bloeit van juni tot ver in de herfst. Standplaats: zonnig.

Chrysanthemum segetum5240 gele ganZeBloeM

wild

Oud cultuurgewas uit het Andesgebergte. Hoogte ongeveer 80-100 cm. De kleine zaden worden gebruikt als graan. De zaden zijn grotendeels bedekt met een bitterstof, saponine, die grotendeels kan worden verwijderd door goed met water te spoelen. In april voorzaaien of eind april-mei ter plaatse zaaien. Plantafstand 30 cm. Bloeit van juli-september met grote groene pluimen, die tijdens de rijping van het zaad in september roodachtig verkleuren. Standplaats: zonnig.

Chenopodium quinoa

5200 gierStMelde(Quinoa)

Tot 100 cm hoge planten, sterkt vertakt, die van juli tot september bloeien met enkelvoudige gele en witgele bloemen. Geschikt als snijbloem. April-mei ter plaatse zaaien. Plantafstand 25 cm. De blaadjes zijn in een jong stadium eetbaar; voor dit doel dient u te zaaien op 20 cm. Rauw of geblancheerd eten. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig.

Chrysanthemum japonicum

5220 japanSe chrySant

93

Weinig eisende plant met ranke stengels en fijn ingesneden blad. Ca. 60 cm hoog. De bloemen variëren van goudgeel met een rood-bruine vlek in het hart tot geheel rood-bruin. Goede snijbloem en verfplant. Zaaien in april- mei. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juli- september. Standplaats: zonnig, verder weinig eisen.

Coreopsis tinctoria

5280 MeiSjeSogen

Exotisch aandoende plant, wijdvertakt en ongeveer 1 m hoog. Geurig en geschikt als snijbloem. De bladstelen zijn stekelig. Staat graag warm en beschut. Voorzaaien onder glas in maart-april en na half mei buiten uitplanten op 50 cm. Bloeit van juli tot aan de eerste nachtvorst met grote roze bloemtrossen, waar de meeldraden uit steken als ‘snorharen’ Standplaats: zonnig, voedzame grond.

Cleome spinosa

5260 katteSnorroZe

Plant met iets grover loof dan de Cosmos bipinnatus, met vrolijke oranje-rode halfgevulde bloemen. Hoogte ca. 70 cm. Geschikt als snijbloem. Zaaien in april onder glas of in mei ter plaatse. Plantafstand 30 cm. Bloeit vanaf juli tot en met september. Gevoelig voor koude. Standplaats: zonnig.

Cosmos sulphureus5300 coSMea

oranjeForse plant met fijn geveerd loof. Fraaie, grote bloemen, variërend in kleur van wit en lichtroze tot donkerroze tinten. Hoogte ca. 100 cm. Door te plukken blijft de plant doorbloeien. Geschikt als snijbloem. Zaaien in april onder glas of in mei ter plaatse. Plantafstand 30 tot 40 cm. Bloeit vanaf juli/augustus tot eerste nachtvorst. Standplaats: zonnig, elke grondsoort.

Cosmos bipinnatus5290 coSMea

geMengd

Bloemen eenjarig

Sterke, wijd vertakte plant van ongeveer 100 cm hoog. Geschikt als snij- en droogbloem. Zaaien in april-mei ter plaatse of in september-oktober, niet verplantbaar. Plantafstand 20 cm. Bloeit van juni tot augustus met blauwe, gespoorde, enkelvoudige bloemen. Standplaats: zonnig.

Consolida ajacis

5270 tuinridderSpoor

Mooie, sterke plant die weinig eisen stelt. Vormt prachtige pollen met diep rood-bruine bloemen die zowel in potten als vooraan in de border kunnen staan. Zet ze in de volle zon, waar ze tot in de herfst een gloedvol effect geven. Ook geschikt als snijbloem. Hoogte ca. 30 cm. Zaai in maart binnen of in april-mei ter plaatse. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juni-september. Standplaats: zonnig.

Coreopsis tinctoria

5285 Mahogany Midget

94

Bloemen eenjarig


Vrolijke paardebloemachtige plant met helderroze bloemen op lange, dunne stengels. Geschikt als snijbloem. Insektenplant. Hoogte ca. 25 cm. In maart-april voorzaaien of in mei ter plaatse. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd eind juni-september. Standplaats: zonnig.

Crepis Rubra

5305 StreepZaadroZe

Een prachtige, losse ridderspoor met grote, enkelvoudige helderblauwe bloemen in trossen. Laagblijvend type, ca. 50 cm. Goede snijbloem. Voorzaaien in april of ter plaatse zaaien in mei. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juli- september. Standplaats: zonnig tot halfschaduw.

Delphinium grandiflorum5340 chineSe ridderSpoor

Een gemakkelijk te zaaien dahlia in allerlei roze, rode en violette tinten. Het is een mooie, stevige plant die doorbloeit tot de eerste nachtvorst. Het plukken van de uitgebloeide bloemen bevordert de doorbloei. Ook heel geschikt om in potten te zetten. Hoogte ca. 80 cm. Zaaien in maart binnen. Door vroeg voor te zaaien (februari-maart) kunt u zo lang mogelijk van de bloei profiteren. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd van juli tot de eerste nachtvorst. Standplaats: zonnig en voedzame grond.

Dahlia variabilis5335 dahlia

BiShop’S childrenStevige, ruwbladige plant, ongeveer 40 cm hoog. Bijenplant. Zaaien van begin april tot half juni. Plantafstand 25 cm. De bloei is relatief kort, daarom wordt meerdere malen zaaien aanbevolen. De bloeistengels ontrollen zich geleidelijk in juli-september met helderblauwe bloemen. Standplaats: zonnig tot halfschaduw.

Cynoglossum amabile

5330 hondStong

Vrij onbekend plantje van de papaverfamilie met diep ingesneden zeegroen blad met lichte vlekjes. Hoogte ca. 40 cm. Vanuit de basis ontspringen talrijke luchtig vertakte bloeistengels met 4 cm grote heldergele bloemen. Zaaien in april- mei. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd juni- september. Standplaats: zonnig.

Dicranostigma leptopodum

5360 gele Schijnpapaver

Stevige, vertakte plant van ca. 50 cm met paarsblauwe lipbloemen. Het blad verspreidt een heerlijke citrusgeur. Voorzaaien in maart of ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 25 cm. Bloeit lang en vol van juli tot september en wordt zeer druk bezocht door bijen en vlinders! Standplaats: zonnig, bij voorkeur schrale grond.

Dracocephalum moldavicum

5370 turkSe drakekop

95

De klassieke zonnebloem met één, meestal onvertakte stengel en een grote bloem, geel met donker hart. De planten zijn hoog, tot zelfs 3 m. Bijenplant. De grote zwarte zaden zijn eetbaar en vanaf half september oogstbaar. Er is echter een grote kans dat de vinken u voor zijn. De bloembodems goed drogen, want ze schimmelen snel. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien vanaf begin april. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juli-september, afhankelijk van de zaaitijd. Standplaats: zonnig.

Helianthus annuus

5450 ZonneBloeMgroot

Ongeveer 170 cm hoge zonnebloem met vertakte bloeistengels en middelgrote bloemen in verschillende tinten geel. Goede snijbloem. Bijenplant. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien vanaf begin april. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juli- oktober, afhankelijk van de zaaitijd. Standplaats: zonnig.

Helianthus annuus

5460 ZonneBloeMMiddel, geel

Bossige plant, ca. 50 cm hoog, die rijk en langdurig bloeit met bloemen die verkleuren van roze (knopstadium) via tinten blauw en paars naar uiteindelijk karmijnrood. Ook witte bloemen komen voor. Prima vlinder- en bijenplant. Zaaien in maart-mei. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juli- oktober. Standplaats: zon, bij voorkeur schrale grond.

Echium plantagineum

5380 Slangekruid

Plant met fijn vertakt blad en mooie bolvormige, blauwe bloemhoofdjes. Bijenplant. Hoogte ca. 40 cm. Zaaien in april-mei. Plantafstand 20-25 cm. Bloeitijd van juni-augustus. Standplaats: zonnig.

Gilia leptantha

5420 vogeloogjeS

Plant met fijn ingesneden grijsgroen blad met glanzende oranje, enkelvoudige bloemen. Tijdens het openen van de bloemen wordt het mutsje omhoog geduwd. Deze plant wordt ca. 40 cm hoog. Zaaien van maart tot mei. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juni-september. Standplaats: zonnig, schrale grond.

Eschscholzia californica

5400 SlaapMutSjeoranje

Bloemen eenjarig

Een teer slaapmutsje met fijn ingesneden blad en citroengele bloemen, rijke bloei. Wordt niet hoger dan 15 cm. Vlinder- en bijenplant. Zaaien in april-mei en uitdunnen op 15 cm. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig, warm, schrale grond.

Eschscholzia caespitosa

5390 SlaapMutSjegeel

96

Bloemen eenjarig


Ongeveer 170 cm hoge zonnebloem met vertakte bloeistengels en middelgrote bloemen in een warme bronskleur. Goede snijbloem. Bijenplant. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien vanaf begin april. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juli-oktober, afhankelijk van de zaaitijd. Standplaats: zonnig.

Helianthus annuus

5480 ZonneBloeMMiddel, ‘velvet Queen’

Ongeveer 170 cm hoge zonnebloem met vertakte bloeistengels en middelgrote bloemen, de kleuren variërend van geel tot rood. Goede snijbloem. Bijenplant. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien vanaf begin april. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juli-oktober, afhankelijk van de zaaitijd. Standplaats: zonnig.

Helianthus annuus

5470 ZonneBloeMMiddel, rood

Sterk vertakte plant met veel bloemstengels. De gele bloemen met donker hart zijn vrij klein. Planthoogte ongeveer 150 cm. Snijbloem en bijenplant. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien in april-mei. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juli-oktober. Standplaats: zonnig.

Helianthus annuus

5490 ZonneBloeMkleinBloeMig

Algemeen gebruikte droogbloem met gevulde, stroachtige bloemen in vele gloedvolle kleuren. Voor de drogerij plukken als de buitenste bloemblaadjes horizontaal staan en de overige blaadjes nog een gesloten geheel vormen. Ook als snijbloem te gebruiken. Hoogte 60 cm. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 25 cm. Blijft lang doorbloeien, van juli tot september. Standplaats: zonnig.

Helichrysum bracteatum

5500 goudStroBloeM

Zoals de naam al zegt: de bloemen bloeien kort, maar ze blijven dagelijks komen. Met hun exotisch uiterlijk en roomkleurig met donkerpurperen hart zijn ze werkelijk een plaatje. De gerijpte zaadblazen doen het goed in droogboeketten. Hoogte 50 cm. Onder glas voorzaaien in april en na half mei buiten uitplanten of half mei rechtstreeks zaaien. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig, plant is gevoelig voor kou.

Hibiscus trionum

5510 drie-urenBloeM

Klimplant met prachtige paars-blauwe bloemen met witte keel, die ‘s morgens vol open staan. Groeit gemakkelijk langs de spijlen van een hek of om een stok. Hoogte tot 2 m. Zaaien in april onder glas en na half mei buiten uitplanten of half mei rechtstreeks zaaien. Week de zaden 24 uur in lauw water voor het zaaien. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juli-september. Vorstgevoelig. Standplaats: zonnig - halfschaduw, voedzame grond.

Ipomoea purpurea

5530 Blauwe winde

97

Kaasjeskruidachtige plant, sterk vertakt en ongeveer 80 cm hoog. De plant is overdekt met 10 cm grote, roze, donker geaderde bloemen. Prachtige snijbloem. Bijenplant. Voorzaaien in april of ter plaatse zaaien in april- mei. Plantafstand 30-35 cm. Bloeitijd eind juli-september. Standplaats: zonnig, losse voedselarme grond.

Lavatera trimestris

5550 grootBloeMigelavatera

Zeer oud cultuurgewas, zowel geteeld voor de vezels (linnen) als voor de zaden (lijnolie). De lange rechtopstaande stengels, tot 1 m hoog, zijn alleen aan de top vertakt en dragen blauwe bloemen. Geschikt als snijbloem. De takken met ronde zaadbolletjes worden in droogboeketten gebruikt. Zaaien in april-mei en uitdunnen op 10-15 cm. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig.

Linum usitatissimum

5590 vlaSBlauw

Rechtopgaande vertakte plant die lang doorbloeit met 3 cm grote, karmozijnrode bloemen. Geschikt als snij- en droogbloem. Hoogte 40 cm. Zaaien in april-mei. Plantafstand 10 cm. Bloeitijd juni- augustus. Standplaats: warm, zonnig, voedzame grond.

Linum grandiflorum Rubrum

5585 vlaSrood

Klimmer die langs gaas geteeld moet worden. Hoogte tot 2 m. De bloemen, in verschillende kleuren, geuren heerlijk. De bloemen hebben korte stelen. Snijbloem en bijenplant. In april voorzaaien of ter plaatse zaaien in april-mei, op een afstand van 8 cm en een diepte van 2 cm. Door te plukken en te zorgen dat de plant geen zaden (in peulen) zet, bloeit de plant lang door. Bloeit van juni tot en met september.Standplaats: zonnig, voedzame losse grond.

Lathyrus odoratus

5540 lathyruSgeMengd

Bloemen eenjarig

Compacte, sterk vertakte plant van ca. 25 cm hoog. De margrietjes zijn 2-3 cm groot en hebben een geel hartje. Ideaal langs randen en gebruik in potten en bakken. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april- mei. Plantafstand 20 cm. Bloeit rijk en langdurig, van juli-september. Standplaats: zonnig tot licht, losse grond.

Leucanthemum paludosum

5570 kleine Margriet

Zeer oud cultuurgewas, zowel geteeld voor de vezels (linnen) als voor de zaden (lijnolie). De lange rechtopstaande stengels, tot 1 m hoog, zijn alleen aan de top vertakt en dragen witte bloemen. Geschikt als snijbloem. De takken met ronde zaadbolletjes worden in droogboeketten gebruikt. Zaaien in april-mei en uitdunnen op 10-15 cm. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig.

Linum usitatissimum

5600 vlaSwit

98

Bloemen eenjarig


Veel gebruikt als medicinale plant o.a. in de bekende kamillethee. Bloeit met witte bloemetjes met geel hart. Hoogte 25 cm. De bloemhoofdjes verzamelen als ze net open zijn in mei-juli. Goed te drogen. Buiten zaaien in maart-april of in september en uitdunnen of uitplanten op 30x15 cm. Bloeitijd juni- augustus. Standplaats: zonnig, losse, schrale grond.

Matricaria recutita

5650 echte kaMille

Vlinderbloemige met dieprode bloemen, 35 cm hoog. De jonge, gevleugelde vruchten kunnen als groente worden gegeten. De smaak is amandelachtig. Zaaien van eind april tot half juni op een rijafstand van 35 cm, in de rij op 5 cm. Bloeitijd juli-augustus. Oogsttijd augustus- september. Standplaats: zonnig, warm.

Tetragonolobus purpureus

5610 aSperge-erwt

Een fijne, laagblijvende lupine, met heerlijk geurende bloemtrosjes in wit, roze, lila en paars. Hoogte 30 cm. Op schrale grond blijft de plant mooi compact. Deze soort is niet bitterstofvrij, dus niet eetbaar. Zaaien in april-mei. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd juli- augustus. Standplaats: zonnig, schrale grond.

Lupinus nanus

5620 kleine lupine

Deze blauwe lupine komt in het wild voor in Mediterrane gebieden zoals Griekenland, Turkije en Israël. De bloem heeft een prachtige diepblauw- paarse kleur. Houdt van lichte, arme grond. De zaden worden ook wel gebruikt om koffie van te maken. Zaaien in april-mei, plantafstand 30x30 cm. De zaden zijn hardschalig. Wij raden u daarom aan ze voor het zaaien met een naald aan te prikken, zodat ze gemakkelijker vocht op kunnen nemen. Bloeitijd juli-augustus.

Lupinus pilosus

5625 Mountain Blue

Mooie, geneeskrachtige variëteit met grote fluweelachtige donkerviolette bloemen. De zaaddoosjes lijken op kaasjes waarin de schijfvormige zaden plat tegen elkaar in een ronding zitten. Bijenplant en snijbloem. Hoogte 100 cm. Voorzaaien in maart of ter plaatse zaaien in april. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juni- september. Standplaats: zonnig-lichte schaduw en losse, voedzame grond.

Malva sylvestris var. mauritanica

5640 groot kaaSjeSkruid

Sterk uitgroeiende en vertakte plant met grote roze, donker geaderde bloemen. De zaaddoosjes lijken op kaasjes waarin de schijfvormige zaden plat tegen elkaar in een ronding liggen. Bijenplant en snijbloem. Hoogte 100 cm. Voorzaaien in maart of ter plaatse zaaien in april. Plantafstand 40 cm. Bloeit van juni tot laat in de herfst. Standplaats: zonnig-lichte schaduw en losse, voedzame grond.

Malva sylvestris

5630 groot kaaSjeSkruid

99

Fors uitgroeiende lampionplant, hoogte 100 cm, met prachtige klokvormige, lichtblauwe bloemen. De zaaddozen zien eruit als lam-pionnetjes met een paars/groene kleur en kunnen gedroogd worden. Zaaien in maart-mei. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: stelt weinig eisen.

Nicandra physalodes

5700 Zegekruid

Stevige plant, 60 cm hoog, met trompetvormige bloemen in de tinten rood, geel, wit of gemengd/gespikkeld. De bloemen gaan tegen het eind van de middag open en bloeien tot de volgende ochtend. Heerlijke geur en veel bezocht door nachtvlinders. Bij voorkeur voorzaaien in april en uitplanten vanaf mei op 35 cm, of ter plaatse zaaien in april-mei. Bloeitijd juli-oktober. Vorstgevoelig. Standplaats: zonnig.

Mirabilis jalapa

5680 nachtSchone

Kantachtige plant met lichtblauwe en witte bloemen in een krans van fijn groen. De decoratieve zaaddozen zijn geschikt om te drogen. Hoogte 40 cm. Zaaien in april-juni, moeilijk verplantbaar. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juli-augustus. Standplaats: zonnig, weinig eisend.

Nigella damascena

5730 juffertje in ’t groen

Majestueuze tabaksplant met grote, lichtgroene bladeren en witte tot 10 cm lange buisbloemen, die vooral ‘s avonds heerlijk geuren. Nachtvlinderplant. Ideaal voor grote potten op het terras en als solitair in de border. Hoogte 150-200 cm, wel stevig. Vorstgevoelig. Voorzaaien in maart-april of eind mei ter plekke. Plantafstand 50 cm. Bloeit vanaf eind juli tot aan de vorst. Standplaats: licht tot halfschaduw, voedzame grond, vochtig.

Nicotiana sylvestris

5720 BoStaBak

Bloemen eenjarig

Een laagblijvend plantje, hoogte 25 cm, met fijn verdeeld blad. Ideale plant voor potten en hangmanden. Verdraagt lichte schaduw. De lieflijke blauwe bloemetjes met een wit hartje verschijnen al vanaf mei bij vroege zaai (maart-april binnen). Plantafstand 15 cm. Bij zaai in juni bloeit het bosliefje tot diep in de herfst. Standplaats: lichte schaduw, vochtig, kan niet tegen uitdrogen.

Nemophila insignis/menziesii

5690 BoSliefje

Een prachtig mengsel van witte, roze, rode en paarse bloemen. De planten verspreiden vooral ’s avonds een heerlijke geur en dat trekt veel nachtvlinders aan. De iets kleverige planten worden 80 cm hoog. Maart- april zaaien onder glas en na half mei buiten uitplanten op 35 cm, of in mei ter plaatse zaaien. Siertabak is een lichtkiemer, dek daarom het zaad niet of nauwelijks af. Produceert veel bloemen van juli tot september. Standplaats: zonnig en losse, voedzame, vochthoudende grond.

Nicotiana alata

5710 SiertaBak

100

Bloemen eenjarig


Een aparte vorm van de gewone klaproos. De bloemen zijn fel scharlakenrood met een grote zwarte vlek op ieder bloemblad. Hoogte ca. 50 cm. Bijen- en hommelplant. Van maart tot mei of in september ter plaatse zaaien. Plantafstand 25 cm. Herhaald zaaien voor een gespreide bloei. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig, losse schrale grond.

Papaver rhoeas

5760 klaprooS‘pierrot’

Mooi siergras met fonteinachtige pluimen. Hoogte ca. 100 cm. Zaaien in maart- april binnen, in april-mei ter plaatse. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juli- augustus. Standplaats: zon tot halfschaduw, alle grondsoorten.

Panicum virgatum

5745 SiergraS“fontaine”

Stevige, grijsgroene planten, tot 100 cm hoog, met opvallende witte, in het hart lila, bloemen. Trekken veel hommels en bijen aan. Eind augustus zijn de decoratieve zaadbollen geschikt om gedroogd te worden. De zaden (blauwmaanzaad) kunnen verwerkt worden in brood en gebak. Zaaien van april tot en met mei of rond eind september, niet verplantbaar. Vaker zaaien voor bloeispreiding. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd eind juni-juli. Standplaats: zonnig.

Papaver somniferum

5780 BlauwMaanZaad

Prachtige grijsgroene, stevige plant met indrukwekkende zwartpurperen gevulde bloemen. Hoogte ca. 100 cm. Na de bloei ontstaan mooie zaaddozen die u kunt drogen. Mooi in combinatie met zowel roze als rode planten. Ter plaatse zaaien van maart tot en met mei, niet verplantbaar vanwege de penwortel. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig.

Papaver somniferum

5775 Black paeony

De inlandse klaproos met vuurrode bloemen, hoogte ca. 50 cm. Akkerkruid. Groeit op zonnige plekken op losse (verstoorde) arme zandgrond. Deze plant doet het goed, mits er niet te veel concurrentie is. Van maart tot mei of in september ter plaatse zaaien. Plantafstand 25 cm. Herhaald zaaien voor een gespreide bloei. Bloeitijd juni-juli. Zaait zich gemakkelijk uit. Standplaats: zonnig, losse schrale grond.

Papaver rhoeas

5750 klaprooSgewoon

Prachtig mengsel met bloemstengels tot ongeveer 70 cm. Zeer gevarieerde bloemkleuren en –vormen; kleuren variëren van crème tot oranje, roze, rood en met witte randjes. Zowel enkele als dubbele bloemen. Zeer druk bevlogen door hommels. Van maart tot mei ter plaatse zaaien. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig, losse schrale grond.

Papaver rhoeas

5770 klaprooSgeMengd

101

Plant met lange, statige, witte aarvormige bloemtrossen die prachtig in de border staan. Ook als snijbloem te gebruiken. Hoogte 70 cm. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig.

Reseda alba

5820 reSedawit

Stevige, grijsgroene planten, hoogte tot 100 cm, met opvallende rode, in het hart donkerpaarse, bloemen. Trekken veel hommels en bijen aan. Eind augustus zijn de decoratieve zaadbollen geschikt om gedroogd te worden. Zaaien van april tot en met mei of eind september. Vaker zaaien voor bloeispreiding. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd eind juni-juli. Standplaats: zonnig.

Papaver somniferum

5790 SlaapBol rood

Stevige plant met opvallende, grote, paarse schutbladeren aan de top met daaronder de kleine lipbloemen. Geschikt als snij- en droogbloem. Bijenplant. Hoogte 50 cm. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig.

Salvia viridis (horminum)

5850 Bonte SaliepaarS

Een krachtig gewas met tot 10 cm grote bloemen. De bloemen hebben een warme tint oranje met een chocoladebruin hart. Door de sterke stelen en fraaie bloemen is deze soort uitermate geschikt als snijbloem. Hoogte 70 cm. Zaaien in februari-april binnen of vanaf april-mei ter plaatse. Bloeitijd juli-oktober. Verleng de bloeiperiode door uitgebloeide bloemen te verwijderen. Standplaats: zonnig.

Rudbeckia hirta

5835 chocolate orange

Bloemen eenjarig

Vetplantachtige bodembedekker met half gevulde bloemen in de kleuren wit, geel, roze en rood en diverse tussentinten. Ook een geschikte plant voor een bloembak en hangmand. Veel bloemen bij warm weer. Voorzaaien onder glas in april en uitplanten na half mei op 20 cm afstand. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig, warme, losse schrale grond.

Portulaca. grandiflora

5810 portulakrooSje

Heerlijk geurend! Lage plant, 30-40 cm hoog, met dichte bloemtrossen. De groenachtig-roze bloemetjes zijn niet erg opvallend. Uitstekende bijenplant. Zaaien in april-mei. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juli- september. Standplaats: zonnig, schrale grond.

Reseda odorata

5830 reSeda

102

Bloemen eenjarig


Stevige plant met opvallende, grote, roze schutbladeren aan de top met daaronder de kleine lipbloemen. Geschikt als snij- en droogbloem. Bijenplant. Hoogte 50 cm. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig.

Salvia viridis (horminum)

5860 Bonte SalieroZe

Niet voor niets hemelroosje genoemd. Een teer uiterlijk met een wolk van bloemen in zachte tinten van roze, lila en blauw. Bijenplant en snijbloem. Hoogte 30 cm. Zaaien in april-mei. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juli- augustus. Standplaats: zonnig, droog.

Silene coeli-rosa

5910 heMelrooSje

Deze compacte plant blijft maar doorbloeien. De roze bloemetjes zijn in mooie trosjes gerangschikt. Wordt druk bezocht door vlinders. Hoogte 30–40 cm. Zaaien in april- mei. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juli- augustus. Standplaats: zonnig, zandige grond.

Silene armeria

5900 pekBloeM

Bevat veel luchtige bloemstengels. De bloemen zijn lichtblauw/violetachtig met wit. Hoogte 50 cm. Plantafstand 25 cm. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april-mei. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig.

Salvia maroccana

5870 MarokkaanSe Salie

Een zeer gevarieerd mengsel met diverse fraaie tinten, van lichtroze tot donker purperrood. Deze decoratieve, samengestelde bloemen zitten aan lange stelen. Hoogte ca. 90 cm. Goede snijbloem en vlinderplant. Voorzaaien in maart-april of ter plaatse zaaien in april-mei. Plantafstand 25 cm. Deze van oudsher bekende tuinplant bloeit van juli tot ver in de herfst. Standplaats: zonnig, plekje in de luwte of steunen.

Scabiosa atropurpurea

5890 ScaBioSaZwartpurperen

Stevige distel met glanzend groene, wit gemarmerde bladeren (“de gemorste moedermelk van Maria”). Hoogte 150-200 cm. Bijenplant. Zaaien in maart-april of in september. Plantafstand 50 cm. De paarse bloemen verschijnen in juli en augustus. Standplaats: zonnig.

Silybum marianum

5930 MariadiStel

103

Ouderwets, weinig eisend plantje. De stevige, vertakte bloemstengels dragen vele witte kamilleachtige bloemen. Het blad geurt naar kamille. Geschikt als snijbloem. Hoogte 40 cm. Zaaien in april-juli. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juli- september. Standplaats: zonnig, verdraagt droogte.

Tanacetum parthenium

5980 Moederkruid

Afrikaantje met enkelvoudige, warmgele bloemen met donkere vlekken in het hart. Door de eerste bloemknoppen te verwijderen, worden de planten voller en bloeien ze mooier. Helpt bodemaaltjes te bestrijden. Hoogte 30 cm. Zaaien onder glas half maart-april, overplanten in potjes en na half mei buiten uitplanten op 30 cm. Bloeit zeer lang door, van eind juni tot aan de eerste nachtvorst. Standplaats: zonnig.

Tagetes patula nana

5940 afrikaantjeklein

Compacte, bolvormige plant met fijn ingesneden, frisgroen blad. De rode en geurende bloemetjes bedekken de gehele plant. Een zeer charmant afrikaantje, ook voor in de bloembak. Trekt insecten aan. Hoogte 25 cm. Zaaien onder glas half maart-april, overplanten in potjes en na half mei buiten uitplanten op 30 cm. Blijft vanaf juni tot diep in de herfst bloeien. Standplaats: zonnig.

Tagetes tenuifolia

5970 Sterafrikaantjerood

Compacte, bolvormige plant met fijn ingesneden, frisgroen blad. De citroengele en geurende bloemetjes bedekken de gehele plant. Een zeer charmant afrikaantje, ook voor in de bloembak. Trekt insecten aan. Hoogte 25 cm. Zaaien onder glas half maart-april, overplanten in potjes en na half mei buiten uitplanten op 30 cm. Blijft vanaf juni tot diep in de herfst bloeien. Standplaats: zonnig.

Tagetes tenuifolia

5960 Sterafrikaantjegeel

Bloemen eenjarig

Een wildere vorm van het afrikaantje met een forsere groei, relatief meer blad en wat minder bloemen. De bloemen zijn rood als ze opengaan en verkleuren later naar oranje. Door de eerste bloemknoppen te verwijderen worden de planten voller en bloeien ze beter. Hoogte 80 cm. Zaaien onder glas half maart-april, overplanten in potjes en na half mei buiten uitplanten op 35 cm. Bloeitijd juli tot de eerste nachtvorst. Standplaats: zonnig.

Tagetes patula

5950 afrikaantje wild

tageteS tegenaaltjeS

aaltjes zijn meercellige diertjes, ook wel nematoden genoemd. De meeste soorten die in de grond leven, zijn niet groter dan 1-2 millimeter. Met het blote oog zijn aaltjes niet waarneembaar, maar deze diertjes kunnen veel schade aanrichten! aantasting door aaltjes verzwakt de plant en deze kan hierdoor zelfs afsterven. afrikaantjes (Tagetes) bezitten een werkzame stof die de door aaltjes besmette grond kunnen ontsmetten. Het zaaien van afrikaantjes is een veilig en natuurlijk middel om de wortelaaltjes te bestrijden. Vooral plaatsen in de tuin waar ieder jaar bloembollen worden geplant, zijn gebaat bij het in de zomer zaaien van afrikaantjes. en het ziet er ook nog eens prachtig uit!

104

Bloemen eenjarig


Vlinderbloemige plant waarvan de zaden gebruikt worden in chutney en een onderdeel zijn van kerrie. Ook in de diergeneeskunde wordt van fenegriek gebruik gemaakt. Kan als spruitgroente gegeten worden. Hoogte 50 cm. Zaaien vanaf half april. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juli- augustus. Standplaats: zonnig.

Trigonella foenum graecum

6020 fenegriek

Een prachtige snijbloem zonder teeltproblemen! Met slechts 3 tot 5 takken heeft u al een volledig gevulde vaas. Uitstekend te combineren met andere bloemen. Hoogte ca. 50 cm. Zaaien in april-juni. Plantafstand 20 cm. Moeilijk verplantbaar. De bloeiperiode is vrij kort, dus zaai meerdere malen om de bloei te spreiden. Bloeitijd juli-augustus. Standplaats: zonnig.

Vaccaria hispanica

6050 koekruidwit

Variabele bloemkleuren in de tinten geel, oranje en rood. Vormt lange ranken. Hoogte 30 cm. De bloemen en blaadjes zijn eetbaar, vooral de bloemen worden als garnering in salades gebruikt. De groene, onrijpe zaden kunnen ingemaakt worden. Aanplant rond vruchtbomen houdt luis op afstand. Onder glas voorzaaien in april en na half mei uitplanten, of vanaf half mei buiten zaaien. Plantafstand 40 cm. Bloeit van juni tot de eerste nachtvorst. Standplaats: weinig eisend.

Tropaeolum majus

6040 ooStindiSche kerSrankend

Zachte, behaarde klaver met 4 cm lange, donkerrode bloempluimen. Wordt ook als groenbemester gebruikt. Bijen- en hommelplant, geschikt voor natuurlijke tuinen. Hoogte 30 cm. Zaaien in maart-mei of september. Plantafstand 15 cm. Bloeitijd: mei-augustus afhankelijk van zaaitijdstip. Standplaats: zonnig.

Trifolium incarnatum

6010 incarnaatklaver

Variabele bloemkleuren in de tinten geel, oranje en rood. Hoogte 30 cm. De bloemen en blaadjes zijn eetbaar, vooral de bloemen worden als garnering in salades gebruikt. De groene, onrijpe zaden kunnen ingemaakt worden. Aanplant rond vruchtbomen houdt luis op afstand. Onder glas voorzaaien in april en na half mei uitplanten, of vanaf half mei buiten zaaien. Plantafstand 40 cm. Bloeit van juni tot de eerste nachtvorst. Standplaats: weinig eisend.

Tropaeolum majus

6030 ooStindiSche kerSniet rankend

Een prachtige snijbloem zonder teeltproblemen! Met slechts 3 tot 5 takken heeft u al een volledig gevulde vaas. Uitstekend te combineren met andere bloemen. Hoogte ca. 50 cm. Zaaien in april-juni. Plantafstand 20 cm. Moeilijk verplantbaar. De bloeiperiode is vrij kort, dus zaai meerdere malen om de bloei te spreiden. Bloeitijd juli-augustus. Standplaats: zonnig.

Vaccaria hispanica

6060 koekruidroZe

105

Een zeer bekende droogbloem. Viltig behaarde planten met talrijke rechte bloemstengels. De bloemen zijn glanzend wit of roze en voelen papierachtig aan. Hoogte 60 cm. Voorzaaien in maart-april of ter plekke zaaien in april-mei. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juli-augustus. Standplaats: zonnig.

Xeranthemum annuum

6080 papierBloeM

Bloemen eenjarig

Deze authentieke viool wordt nog steeds door velen gewaardeerd. Het zijn met name de frisse uitstraling en sierlijkheid die deze viool bijzonder maakt. De paars-geel-witte bloemen blijven zeer lang verschijnen. Ook prima geschikt voor potten en bloembakken. Hoogte 20 cm. Voorzaaien in maart-april of ter plekke zaaien in april. Plantafstand 20 cm. Bloeit langdurig van mei tot september. Zaait zichzelf gemakkelijk uit. Standplaats: zon - lichte schaduw, losse grond.

Viola tricolor

6070 driekleurig viooltje

106

Bloemenmengsels


Een zeer gevarieerd eenjarig bloemen-mengsel. Zowel qua kleur als bloem/planttype. Dit mengsel bestaat uit: zomeraster, wasbloem, tuinridderspoor, luciferplantje, turkse drakekop, slangekruid, slaapmutsje, rode hoorn-papaver, goudstrobloem, drie-urenbloem, dille, kleine lupine, nachtschone, witte reseda, bonte salie, koekruid en koriander. Hoogte ca. 60cm. Eenjarig mengsel. Ter plaatse dun zaaien in april-mei. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

6110 BloeMenMengSelMiddelhoog

Dit eenjarige bloemenmengsel bestaat uit een combinatie van wilde bloemen en enkele oude cultuurplanten: blauwe lupine, gele mosterd, phacelia, boekweit, incarnaatklaver, zomeradonis of kooltje vuur, bolderik, goudsbloem, korenbloem, echte kamille, klaproos, blauwmaanzaad, lijmkruid, vlas en koekruid. Variërend in hoogte. Eenjarig mengsel. Ter plaatse dun zaaien in april-mei. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

6090 akkerBloeMenMengSel

Een gevarieerd mengsel van twee- en meerjarige soorten. Sommige bloeien al het eerste jaar, andere vanaf het tweede jaar. Wilt u in het eerste jaar nog meer bloei, meng dit mengsel dan met een eenjarig bloemenmengsel. Bestaat uit: dropplant, vingerhoedskruid, grote kaardebol, rode zonnehoed, damastbloem, thuringselavatera, hartgespan, tuinjudaspenning, vaste lupine, prikneus, rode pekanjes, grote kattestaart, grote teunisbloem, vijfdelig kaasjeskruid, rechte ganzerik, scharlei, stalkaars en zwarte toorts. Zaaien is mogelijk van maart tot september, breedwerpig of op al dan niet keurig rechte rijen. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

8060 BloeMenMengSelMeerjarig

Het Tübingermengsel is bij uitstek geschikt voor bijen en vlinders en kan worden gezaaid in de tuin of akkerrand. Dit eenjarige mengsel bestaat uit zaden van uitheemse planten en cultuurplanten: phacelia, boek-weit, gele mosterd, koriander, juffertje in ‘t groen, goudsbloem, korenbloem, malva, komkommerkruid, dille, serradella, incarnaatklaver, cosmea en zonnebloem. Een lust voor het oog voor tuinier of tuinder en een lekkernij voor de bij!

Variërend in hoogte. Eenjarig mengsel. Rechtstreeks zaaien van april tot in juni. 1 zakje voor ongeveer 20 m2.

6130 tüBingerMengSel

Overwegend sterke groeiers. Wat ruimer zaaien. Dit eenjarige bloemenmengsel bestaat uit: amarant, straalvrucht, japanse chrysant, blauwe winde, grootbloemige lavatera, vlas, groot kaasjeskruid, blauwmaanzaad, dille, bolderik, saffloer, zegekruid en zonnebloem groot. Hoogte ca. 100cm. Eenjarig mengsel. Ter plaatse dun zaaien in april-mei. 1 zakje voor ongeveer 10 m2.

6100 BloeMenMengSelhoog

Een gevarieerd mengsel bestaande uit veel verschillende kleuren: mexicaantje, stekelpapaver, browallia americana, luciferplantje, hondstong, chinese ridderspoor, vogeloogjes, zomerazalea ‘Lilac Lady’, spiegelklokje, kleine lupine, bosliefje, zonnedauwtje, klaproos, reseda, bonte salie, pekbloem, hemelroosje, lijmkruid en koekruid.

Hoogte ca. 30cm. Eenjarig mengsel. Ter plaatse dun zaaien in april-mei. 1 zakje voor

6120 BloeMenMengSellaag

107

MEERJARIG

Bloemen

Als een soort tweejarig is, dan staat dit expliciet vermeld. Staat er niets vermeld, dan is de soort meerjarig.De tweejarige planten gaan pas in het tweede jaar bloeien. Een uitzaai in de zomer is dan ook meestal vroeg genoeg. Na de bloei en zaadzetting sterven ze af.Meerjarige soorten kunnen jaren op dezelfde plaats blijven staan. Afhankelijk van de zaaitijd komen ze soms nog het eerste jaar in bloei, anders vanaf het tweede jaar. Ze kunnen het best eerst op een zaaibed worden gezaaid, in het voorjaar of in de zomer. Zodra de planten een redelijk volume hebben bereikt, kunt u ze op de gewenste plaats zetten.De hoogte van de plant kan afhankelijk van o.a. standplaats en dichtheid sterk variëren; de hier aangegeven hoogten zijn dan ook slechts indicatief.

WIST U DAT?...

... u mediterrane planten in de warme zomer beter lauw dan koud water kunt geven? Vul een gieter en laat deze buiten staan, zodat het water kan opwarmen voordat u de planten water geeft.

... veel mensen zaaien als een lente-klusje zien, maar tweejarige planten juist in de zomer worden gezaaid? In de natuur zaait bijvoorbeeld vingerhoedskruid zijn zaden ook in deze maanden uit. Nog datzelfde jaar vormen ze een bladrozet, waarna ze in winterslaap gaan om het jaar erna verder uit te groeien en tot bloei te komen. Veel tweejarigen zijn waardevolle tuinplanten, zoals muurbloemen en hoge borderplanten als stokrozen en toortsen.

Een stevige en goed vertakkende plant voor in de volle zon. Prima te gebruiken als borderplant. Bloeit van juli tot september met lange, blauwpaarse bloemaren, die ook een mooi wintersilhouet geven wanneer u ze laat staan. Als u de blaadjes kneust, komt er een heerlijke anijs-/dropachtige geur vanaf. Hoogte 50 cm. Geschikt als snijbloem. Bijen- en vlinderplant. Standplaats zonnig, kan tegen droogte. Zaaien vanaf april. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig, kan tegen droogte.

Agastache Lavender Haze

7055 DropplAnT

Veel voorkomende wilde plant met fijn ingesneden blad en stevige witte bloemschermen. Wordt als preparatenplant gebruikt. Ook geschikt als snij- en droogbloem. Hoogte 40 cm. Vlinderplant. Zaaien vanaf april. Plantafstand 20 cm. Bloeitijd juni-september. Standplaats: zonnig, verdraagt schrale grond.

Achillea millefolium

7020 GeWoon DUIzenDblAD

Sierlijke voorjaarsplant met grote, lang gespoorde bloemen in verschillende zachte tinten roze, geel en wit. Hoogte 80 cm. Geschikt als snijbloem. Zaaien in maart-april of juli-augustus. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd eind mei-juli. Standplaats: zonnig tot lichte schaduw, voedzame, goed doorlatende grond.

Aquilegia caerulea

7100 GeSpoorDe AkeleI

Twee- tot driejarige plant. De grote, bol-vormige bloemschermen hebben een witte tot groenachtige kleur en trekken talloze insecten aan. Hoogte ca. 2 m. De wortels worden voor medicinale doeleinden gebruikt, de jonge stengels zijn geschikt als groente. Zaaien vanaf maart. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig tot lichte schaduw, vochtig, voedzaam.

Angelica archangelica

7080 GroTe enGelWorTel

Bloemen meerjarig

Stevige, vertakte plant met vierkante stengels en lange, blauwpaarse bloemkaarsen. Verspreidt een dropachtige geur, vooral na aanraking. Hoogte 50 cm. Goede vlinderplant. Zaaien vanaf april. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig en droog.

Agastache foeniculum

7050 DropplAnT

Meestal als tweejarige geteeld. Hoge, recht-opgaande plant met stevige bloemstengels, tot ruim 2 m hoog. De bloemen zijn enkelvoudig en van lichte tot diep donkere purperen tinten gekleurd. Een beschutte plaats is gewenst. Zaaien in april-juni. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig en vraagt een goed bemeste, niet te natte grond.

Alcea rosea

7060 STokrooSGemenGD

110

Bloemen meerjarig

onlIne beSTellen kAn GemAkkelIjk en Snel vIA WWW.bolSTer.nl

De lange bloemstengels zijn dicht bezet met smalle bleekgele bloemen. Hoogte 70 cm. De hele plant is giftig. Zaaien vanaf april. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: van zonnig tot halfschaduw.

Digitalis grandiflora

7280 vInGerhoeDSkrUIDGeel

Tweejarige teelt is gebruikelijk. Ouderwetse en sterke plant met dichte bloemschermen in allerlei kleurencombinaties van wit, roze, rood en purper. Zeer goede snijbloem. Hoogte 50 cm. Zaaien in juni. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juni-juli. Standplaats: zonnig, voedzame grond.

Dianthus barbatus

7230 DUIzenDSchoon

Stevige en sterke, geneeskrachtige plant. De grote purperrode lintbloemen rond een half bolvormig oranje-groenig hart zorgen voor een fraai uiterlijk. Geschikt als snijbloem met of zonder bloembladen. Echinacea staat graag zonnig op een voedzame, goed afgewaterde grond, het is tenslotte een prairieplant. Hoogte 100 cm. Zaaien vanaf april. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig, kan tegen droogte.

Echinacea purpurea

7320 zonnehoeDrooD

Tweejarige, stevige en gestekelde plant. De lila bloemetjes bloeien in een krans om het bloemhoofd. De stekelige bloemhoofden van de nauw verwante weverskaarde werden vroeger gebruikt voor het kaarden van wol. Droogbloem. Hoogte 150 cm. Bijen- en hommelplant. Zaaien in mei-juli. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd juli- augustus. Standplaats: zonnig, voedzame grond.

Dipsacus fullonum

7300 GroTe kAArDebol

Statige plant met een kaarsrechte, onvertakte bloemstengel. De bloemen zijn van buiten crème en van binnen pasteloranje, roestbruin geaderd. De hele plant is giftig. Hoogte 150 cm. Zaaien in april- juni. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd juni-augustus. Standplaats: zonnig, lichte schaduw, vochthoudende en humeuze grond.

Digitalis ferruginea

7260 vInGerhoeDSkrUIDveelbloemIG

Tweejarig. Mooie wilde plant, die in het eerste jaar een rozet vormt en in het tweede jaar de bloeistengels met grote roze of witte ‘vingerhoeden’. Lange bloemstengels met roze of witte bloemen. Hoogte 150 cm. De hele plant is giftig. Zaaien in april-juni. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juni-augustus. Standplaats: lichte schaduw, humeuze grond.

Digitalis purpurea

7290 vInGerhoeDSkrUIDGeWoon

111

Twee- tot meerjarige plant. Al vanaf april verschijnen de heerlijk geurende, vaak gevulde bloemen, in verschillende tinten geel, oranje, rood en donkerrood. De planten beschermen tegen strenge vorst. Bijenplant en goede snijbloem. Hoogte 40 cm. Zaaien in juni-juli. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd april-juni. Standplaats: zonnig, voedzame, goed doorlatende grond.

Erysimum cheiri

7360 mUUrbloem

Een stevige, sterke plant die heel waardevol is in de border. Rond het halfbolvormig oranje-groenige hart zitten wit-groene bloemblaadjes. Geschikt als snijbloem met of zonder bloemblaadjes. Echinacea staat graag zonnig op een voedzame, goed afgewaterde grond, het is tenslotte een prairieplant. Hoogte 100 cm. Zaaien vanaf april. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd juli-september. Standplaats: zonnig, kan tegen droogte.

Echinacea purpurea

7322 zonnehoeDWhITe SWAn

Rijk vertakte wilde plant van wegbermen en graslanden, overdekt met wit-gele bloemetjes.Zaait zich gemakkelijk uit. Hoogte 40-50 cm. Zaaien vanaf april. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd mei-juli. Standplaats: zonnig.

Leucanthemum vulgare

WIlDe mArGrIeT7550

Tweejarig. Stevige plant met grote, luchtige schermen vol gele bloemetjes. Ook de bengelende zwarte zaden zijn decoratief. Verfplant. Hoogte 100 cm. Zaaien april-juni. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd mei-juni. Standplaats: zonnig.

Isatis tinctoria

7490 WeDe

Bloemen meerjarig

Sterke, distelachtige plant met blauw- grijs blad en kogelronde violet-blauwe bloemen. Vlinderplant. Hoogte 90 cm. Geschikt als snij- en droogbloem. Zaaien vanaf april. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juli- september. Standplaats: zonnig tot halfschaduw, iedere grondsoort.

Echinops bannaticus

7325 koGelDISTel

Rijk vertakte, wilde plant met goudgele bloemen. Uit de bloemen wordt Sintjans-olie en verfstof bereid. Vermeerdert zich gemakkelijk via wortelstok. Bijenplant. Hoogte 50 cm. Zaaien vanaf april. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd half juni-september. Standplaats: zonnig, kan tegen droogte.

Hypericum perforatum

7470 SInT-jAnSkrUID

112

Bloemen meerjarig

onlIne beSTellen kAn GemAkkelIjk en Snel vIA WWW.bolSTer.nl

Tweejarig. Bij vroege zaai al bloemdragend in eerste jaar. Lange plant met breed vertakte bloemstengels. De grote lichtgele, geurende bloemen ontwaken in de schemering en sluiten aan het eind van de volgende dag. Een feest voor nachtvlinders. Hoogte 100-150 cm. Zaaien van april tot en met juli. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd juni-oktober. Standplaats: zonnig, droge goed doorlatende grond.

Oenothera erythrosepala

7720 GroTe TeUnISbloem

Dit mengsel van De Bolster bevat fraaie kleuren in diverse tinten, zowel fel als pastel. Sterke borderplant met vingervormig, decoratief blad. Zeer rijkbloeiend. De bloemen staan in dichte trossen om de holle stengel. Uitgebloeide bloemstengels regelmatig wegknippen geeft meer (na-)bloei. Vertonen ook op schrale plekken een goede groei. Hoogte 100 cm. Zaaien vanaf april. De zaden licht schuren of een nacht weken bevordert de kieming. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd mei-juli. Standplaats: zonnig, niet te nat, geschikt voor zandgrond.

Lupinus polyphyllus

7600 vASTe lUpIneGemenGD

Voorjaarsbloeier met fijn verdeeld, kantachtig blad. De zijdeachtige bloemknoppen zijn behaard en openen zich tot grote paarse kelken, die vervolgens tot wilde pluizige zaadbollen uitgroeien. Zeer geliefde plant. Hoogte 30 cm. Zaaien vanaf april. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd maart-mei. Standplaats: zonnig, humusrijke en goed doorlatende grond.

Pulsatilla vulgaris

7790 WIlDemAnSkrUID

Plant met decoratief, varenachtig blad. De bloemen zitten in trossen en zijn hemelsblauw met uitstekende, gele meeldraden. Snijbloem en bijenplant. Hoogte 70 cm. Zaaien vanaf april. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd juni-juli. Zaait zich uit. Standplaats: zonnig tot lichte schaduw, alle grondsoorten.

Polemonium caeruleum

7770 jAcobSlADDer

Overwegend tweejarig. Plant met grijs, viltig blad en wijd vertakte bloemstengels met helder purperrode bloemen. Ook geschikt voor arme grond. Hoogte 60 cm. Zaaien van april tot en met juli. Plantafstand 25 cm. Bloeitijd juni-augustus. Standplaats: zonnig, droge grond, weinig eisend.

Lychnis coronaria

7620 prIkneUS

Van deze plant zijn vooral de oranje omhulsels van de zaden aantrekkelijk. Geschikt om te drogen. Niet eetbaar. Sterke wortelstok. Standplaats stelt weinig eisen. Hoogte 50-80 cm. Zaaien in april-mei. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd mei-juni. In september-oktober zijn de zaaddozen rijp. Standplaats: Stelt weinig eisen.

Physalis alkekengi

7755 lAmpIonplAnT

113

Stevige, wilde plant met lichtroze bloem-schermen. De wortel bevat zenuwkalmerende stoffen. Katten waarderen de typische geur. Preparatenplant en bijenplant. Hoogte 100 cm. Zaaien vanaf april. Plantafstand 30 cm. Bloeiperiode juni- juli. Standplaats: zonnig tot lichte schaduw, vochtige grond.

Valeriana officinalis

7980 vAlerIAAn

Tweejarig. Forse plant met grote, behaarde bladeren. De grote, violette schutbladen om de lichtblauwe bloemen zorgen voor een opvallend exterieur. Aromatische bijenplant. Hoogte 100 cm. Zaaien in mei-juli. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd juni-september. Standplaats: zonnig, schrale grond.

Salvia sclarea

7820 SchArleI

Tweejarig. Stevige en statige toorts met grijsviltig blad. Draagt veel grote, gele bloemen. Bijenplant. Hoogte tot 200 cm. Zaaien in april-mei. Plantafstand 40 cm. Bloeitijd juli- september. Standplaats: zonnig, schrale, droge grond.

Verbascum densiflorum

8030 STAlkAArS

Statige lange toorts, dicht bezet met gele bloemetjes met violette meeldraden. Hoogte tot 150 cm. Zaaien vanaf april. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd juni-augustus. Standplaats: zonnig, schrale droge grond.

Verbascum nigrum

8010 zWArTe ToorTS

Bloemen meerjarig

De plant dankt zijn naam aan zijn viltig grijsgroen blad. Prachtige borderplant met paarsroze bloemetjes op een grijze bloemstengel. Groeit het best op een droge, zonrijke tot half-schaduwrijke plaats. Hoogte 40 cm. Kan vanaf juni-juli worden voorgezaaid onder glas en vanaf september in de vollegrond worden uitgeplant. Plantafstand 30 cm. Bloeitijd juli-augustus. Standplaats: zonnig, niet op natte grond.

Stachys byzantina

7915 ezelSoren

Tweejarig. Sierlijke toorts met glanzend, donker bladrozet. De lange bloemstengels zijn bezet met witte, iets rood aangelopen bloemen. Hoogte 80 cm. Zaaien april-juni. Plantafstand 35 cm. Bloeitijd juni-augustus. Standplaats: zonnig tot lichte schaduw, vochtige grond

Verbascum blattaria

7990 moTTenkrUIDWIT

114

Zadenpakkettenen Cadeaubonnen

De samenstelling van de pakketten kan gedurende het verkoopseizoen kleine wijzigingen ondergaan, afhankelijk van de beschikbaarheid van de zaden. Wilt u ons meest recente

aanbod en samenstellingen bekijken, dan kan dit op onze website: www.bolster.nl/zadenpakketten.

Zadenpakketten

Verras uw familie en vrienden met uw culinaire uitspattingen. Behalve dat ze decoratief zijn, zijn al deze bloemen namelijk ook eetbaar.

Inhoud:Oostindische kers, Goudsbloem, Echte kamille, Korenbloem, Dille, Koriander, Capucijner Blauwschokkers, Pronk- boon Emergo, Kervel Massa, Gele mosterd, Driekleurig Viooltje en Rucola.

Speciaal samengesteld voor de jonge groene vingertjes. Met behulp van het bijgevoegde boek vol illustraties leren kinderen spelenderwijs de beginselen van tuinieren. Zo leren kinderen hoe ze een boontje kunnen laten kiemen, hoe zaadjes zaaien in zijn werk gaat, hoe ze planten kunnen verpotten of hoe ze een kruidentuin kunnen beginnen. Een leerzame en plezierige manier om kennis te maken met tuinieren! Leuk als cadeau!

Inhoud:Tuinboon, Wortel, Basilicum, Zonnebloem en Zomeraster. Inclusief kinderboek.

Onmisbaar voor de beginnende moestuinier! Bevat gemakkelijk te telen gewassen en het bijgevoegde boek bevat alle basisinformatie die u nodig heeft. Dat wordt smullen uit eigen tuin.

Inhoud:Basilicum, Pluksla, Bieslook, Rode Biet, Wortel, Radijs, Tuinboon, Kropsla, Courgette, Ui, Snijbiet, Rucola, Suikermaïs en Koolrabi. Inclusief boek: Ecologisch Tuinieren voor Beginners.

Verras uw familie en vrienden met uw culinaire uitspattingen. Behalve dat ze decoratief zijn, zijn al deze bloemen namelijk ook eetbaar.

Inhoud:Oostindische kers, Komkommerkruid, Gouds-bloem, Dropplant, Groot kaasjeskruid en Lavatera.

91013 EEtbarE bloEmEnpakkEt klEin

91012 EEtbarE bloEmEnpakkEt Groot

91017 kindErpakkEt ‘mijn EErstE tuintjE’

91002 moEstuinpakkEt

Dit pakket bevat groenten uit grootmoeders tijd. Het bijgevoegde boek bevat tal van recepten, zodat u deze groenten verwerkt in overheerlijke gerechten op tafel kunt zetten.

Inhoud:Wortelpeterselie, Winterpostelein, Knol-selderij, Raapsteel, Koolraap, Pastinaak, Komkommer, Ramenas en Winterkers. Inclusief boek: Bijzondere Groentegids.

91004 authEntiEkEGroEntEn pakkEt

Kiemen zijn de ultieme leverancier van vitamines en mineralen, ze zijn eenvoudig te kweken met behulp van het meegeleverde kiemschaaltje. Zo heeft u het hele jaar door verse kiemgroenten op uw bord!

Inhoud:Tuinkers, Rucolakers, Mosterdkers, Chinese Bieslook en Radijskers. Inclusief kiemschaaltje.

9200 kiEmpakkEt

116

Zadenpakketten

onlinE bEstEllEn kan GEmakkElijk En snEl via www.bolstEr.nl

Bent u op zoek naar een groen, kleurrijk en groeizaam en geschenk, maar kunt u zelf geen keuze maken? Wij bieden cadeaubonnen aan met een waarde van €10,- en €25,-. De cadeaubonnen kunnen ook in een feestelijke verpakkingsenvelop worden geleverd! (zie foto)

Wanneer u via onze website bestelt, kunt u de cadeaubon(nen) in uw winkelwagen verzilveren. U kunt de cadeaubon(nen) ook samen met de papieren bestellijst uit deze catalogus per post naar ons toesturen.

Bent u een enorme theeliefhebber en droomt u er wel eens van om kruidentheeplanten in uw tuin te hebben? Dat kan! Met dit theepakket kan u diverse theemengsels samenstellen, met planten uit eigen tuin! Heel erg geurig, extra smaakvol en bovendien zeer origineel! Bovendien hebben we een echte Bolster Bedtijd Thee ontwikkeld, voor zoete groene dromen over weelderige moes- en kruidentuinen!

Inhoud:Citroenmelisse, dropplant, kamille, lavendel, rozemarijn, salie, tijm en scharlei. Let op excl. theepot.

91011 thEEpakkEt

Ook voor wie wat minder ruimte heeft, hebben wij een pakket samengesteld. Met het Stadstuinpakket kunt u plezier beleven aan tuinieren op uw balkon, dakterras of in uw kleine tuin.

Inhoud:Andijvie, Rode Biet, Pluksla, Spinazie, Kropsla, Courgette, Winterpostelein, Stamdoperwt en Radijs. Inclusief boek: Groenten in Potten.

Wij hebben voor u de beste basiskruiden voor een Italiaanse mix en andere kruiden uit de wereldkeuken samengevoegd. In het bijgevoegde boekje vindt u allerlei teelttips voor het kweken van uw eigen kruiden. Zo kunt u het hele jaar door genieten van verse kruiden!

Inhoud:Basilicum, Wilde Marjolein, Tijm, Peterselie, Rozemarijn, Salie, Pimpernel Klein, Koriander, Karwij, Chinese bieslook, Lavas en Dille. Inclusief boek: Sierlijk & Kruidig.

91003 siErlijk & kruidiGpakkEt

91005 stadstuinpakkEt

Wilt u graag zelf boeketten samen stellen uit eigen tuin? Elly Vosselman, mede-eigenaar van de Bolster, is een absolute bloemenspecialiste en heeft voor u een schitterend bloemboeket pakket samengesteld. Met dit boeket pakket fleurt u uw huis (met bloemen uit eigen tuin) helemaal op met roze en lila tinten!

Inhoud:Zomeraster enkelbloemig, Cosmea gemengd, Tuinridderspoor, Grootbloemigelavatera, Zwartpurperen scabiosa, Roze Koekruid. Let op excl. vaasje.

91015 rozE En lila boEkEt pakkEt

cadEaubonnEn

117

Bemesting Goed bemesten betekent niet automatisch veel bemesten. Over het algemeen krijgen de gewassen een betere smaak als u ze een bescheiden hoeveelheid mest/compost geeft. Maar (te) weinig bemesten betekent ook een vergroot risico van vroegtijdig schieten van gewassen. Het blijft altijd zoeken naar het juiste compromis.

Wieden Tenzij u onkruid ziet als bijkruid of erin slaagt flink wat mulch (bodembedekkend organisch materiaal) tussen uw gewassen aan te brengen, zult u regelmatig moeten wieden om het onkruid de baas te blijven. Zorg vooral dat u ze verwijdert voor ze zaad vormen. Met de nodige discipline voorkomt u zo nog veel meer werk in latere jaren.

Vals zaaibed Een handige methode om het onkruid slim af te zijn is het werken met een ‘vals zaaibed’. Het principe is simpel: u maakt de bodem geruime tijd voor het zaaien zaaiklaar. De onkruidzaden die door de grondbewerking aan het licht worden blootgesteld zullen daardoor gaan kiemen. Zodoende kunt u dit onkruid al vroeg in het voorjaar verwijderen of wegschoffelen voordat u de gewassen gaat zaaien. Deze methode helpt helaas niet voor laatkiemers, zoals knopkruid en nachtschade.

Kieming

Zaden zullen alleen kiemen als ‘de tijd daar rijp voor is’, m.a.w. als het het juiste moment van het jaar is en ze toegang hebben tot voldoende licht, water, warmte (of koude) en zuurstof. Zolang dat moment niet gekomen is, blijven de zaden ongekiemd (in kiemrust). Zo zullen bonen- en pompoenzaden in het bijzonder niet kiemen als het niet lang genoeg warm genoeg is. Elke soort heeft zo zijn specifieke voorwaarden waardoor de kiemrust doorbroken wordt. Dit komt voort uit

de overlevingsmechanismes van zaden in de natuur. Sommige zaden zijn direct na de oogst kiembaar, terwijl in sommige gevallen de kiemrust kan oplopen tot enkele maanden of zelfs jaren. Winterpostelein leveren wij bijvoorbeeld pas na één jaar uit, omdat de zaden dan pas ‘uitgerust’ zijn.

VoorzaaienDe plantjes kunnen binnen voorgezaaid worden, zo weet u zeker dat het warm genoeg voor ze is bij het zaaien en hebben ze al een voorsprong in de groei. Dit zaaien kan op (onkruidzadenvrije) aarde met wat compost in kiembakjes of plantenpotjes. Zorg dat het ‘rijpe’ compost is en de kleine plantjes niet overbemest worden. Bij het uitplanten is het goed ze aan de buitentemperaturen te laten wennen door ze te laten afharden. Dit doet u door ze een aantal dagen overdag buiten te zetten en ze bij zeer koude nachten weer binnen te halen.

Zaaidiepte Voor een goede kieming moet op de juiste diepte gezaaid worden. Hoe kleiner een zaadje, hoe ondieper het gezaaid moet worden. Kleine zaadjes hebben immers niet zoveel reservevoedsel en moeten dus snel ‘het licht zien’.

Als basisregel kunt u nemen dat op een lichte grond (zand) de zaden 2 à 3 maal zo diep als hun dikte gezaaid kunnen worden, terwijl op een zwaardere grond (klei) de zaaidiepte gelijk moet zijn aan de dikte van de zaden.

Water geven Het is aan te raden na het zaaien direct water te geven. Let er hierbij op wel dat u ze niet verdrinkt, want als er geen zuurstof meer bij de zaden kan komen, zullen ze wegrotten. Bonen nemen uit zichzelf heel makkelijk water op uit de omgeving en hoeven daarom, mits ze in een vochtige bodem gezaaid worden, geen extra water te krijgen.

TeelTTips

118

Zaden bewaren Bij de Bolster worden de zaden bij een constante temperatuur (15°C) en luchtvochtigheid (ca. 40%) bewaard in de zaadkluis. Het is moeilijk gemiddelde waardes te geven over de bewaartijd van zaden, want elk gewas heeft wat dat betreft zijn eigen karakter. Van pastinaakzaden weten we bijvoorbeeld dat ze sneller verouderen. Daarentegen kunnen sommige oliehoudende zaden, zoals van kool, wel 10 jaar of meer bewaard worden.

Vanaf het moment dat zaden geoogst en ge-droogd worden, begint het verouderingsproces. Afhankelijk van de bewaaromstandigheden zal dit proces trager of sneller gebeuren. De belangrijkste steekwoorden voor een goede bewaring zijn: droog, koel en zo veel mogelijk luchtdicht.

Let voor een voldoende droge bewaring op dat:

- het zakje in ieder geval goed afgesloten is; gebruik eventueel een paperclip of wat plakband.

- de zakjes worden bewaard in een bak, weckpot of kastje dat geen vocht binnen laat.

Eventueel kunnen ook droogkorrels of silicagel (of op zeer traditionele wijze: houtskool of as) gebruikt worden om het vocht weg te vangen. Doe de korrels in een open glazen potje en plaats dit in de bak of weckpot. Vocht dat de bak binnenkomt wanneer u deze opent, wordt dan weggevangen.Wanneer u er een hygrometer bij plaatst kunt u de luchtvochtigheid in de gaten houden en de gel of korrels tijdig vervangen. Silicagel verkleurt wanneer het vochtig wordt en kan in de oven (op 200°C) gedroogd worden voor hergebruik.

Betreffende de temperatuur bij de bewaring geldt: hoe koeler hoe beter. Het is bovendien heel belangrijk dat de temperatuur zoveel mogelijk constant blijft. Daarom kunnen de zakjes beter uit de zon worden gehouden, zodat ze niet afwisselend opgewarmd en afgekoeld worden. Bij het CGN (Centrum voor Genetische bronnen Nederland) worden de zaden hermetisch verpakt bewaard bij -20°C. Op deze manier kunnen ze tientallen jaren in leven worden gehouden. Voor een korte bewaring kan echter elk kastje waarin de zaden koel, en zoveel mogelijk bij een stabiele temperatuur, bewaard worden prima dienst doen als ‘schatkist’.

Goede en slechte burenOm uw moestuin productiever te maken hebben wij voor u een gouden tip!Hieronder vindt u een overzicht met wat er gebeurt als gewassen naast elkaar worden geteeld. Sommige gewassen kunnen elkaar niet uitstaan en zijn zogeheten ‘slechte buren’, andere gewassen hebben geen last van elkaar en kunnen prima met elkaar overweg en zijn zogeheten ‘goede buren’.

Gebruik dit kaartje bij de planning van u moestuin en u zult zien dat de teelt van uw gewassen nog nooit zo spoedig verliep.

Legenda: Goede buur Slechte buur Geen invloed

119

Zaaikalenderjan febr mrt april mei juni juli aug sept okt nov dec

Blad- en stengelgewassenandijviebladmosterdgroenlofgroenselderijkardoennieuw-zeelandse spinaziepaksoiprei (herfst)

raapsteelrucola coltivatarucola selvaticaslasnijbietspinazie, vroegspinazie, zomertuinmeldetuinkersveldslawinterposteleinzomerpostelein

VruchtgewassenaubergineaugurkcourgettekomkommerpaprikapeperpompoensuikermaïstomaatWortel- en knolgewassenkliswortelknolselderijknolvenkelkoolraapkoolrabimeiraappastinaakradijsramenasrode biet, herfst, bewaarrode biet, zomerschorseneerui, zaaiwitlofwortelpeterselie

wortel, winterwortel, zomerPeulvruchtenbonendoperwten, peulentuinbonen

120

Zaaikalenderjan febr mrt april mei juni juli aug sept okt nov dec

Koolgewassenbloemkoolboerenkoolbroccolichinese koolrode en witte koolsavooie koolspruitkoolKruidenalsemanijsbasilicumbieslook, fijnbonekruidchinese bieslookcitroenmelissedillehyssopkarwijkervelkomkommerkruidkorianderlavaslavendellepelbladwilde marjoleinpeterseliepimpernelrozemarijnsaliesnijselderijtijmvenkelwaterkerswinterkerswijnruittuinzuringspinaziezuring

zaai/opkweek onder glas zaaien/planten buiten

121

Ook dit jaar hebben wij met ons team hard gewerkt om voldoende zaad te verkrijgen voor een breed assortiment aan gewassen. Uiteraard van goede kwaliteit, zoals u van ons gewend bent. En natuurlijk 100% biologisch! Naast het tentoonstellen van ons aanbod, heeft u in deze catalogus ook de nodige teelttips kunnen lezen, aan de hand waarvan u een prachtige teelt tegemoet kunt zien. Bent u na al deze indrukken benieuwd hoe ons bedrijf eruit ziet en hoe onze zaden worden geteeld? Op zaterdag 18 juli 2015 bent u van harte welkom op onze jaarlijkse open dag van 10.00u tot 16.00u! Ons bezoekadres is:

De Bolster - Biologische ZadenOude Oenerweg 138161 PL EPE - Nederland

Heeft u vragen over onze gewassen of zaden?Bel of mail ons dan gerust, wij zijn u graag van dienst!Tel.nr. : +31(0)578 - 621433Email: [email protected]

Wilt u op de hoogte blijven van ons laatste nieuws? Wij verwijzen u graag naaronze facebook- en twitterpagina:

Tevens kunt u zich aanmelden voor onze nieuwsbrief via www.bolster.nl/nieuwsbrief.

Wij wensen u voor nu alvast heel veel succes en tuinplezier.

www.twitter.com/debolsterwww.facebook.com/DeBolsterBV

Tot Slot

Inhoudsopgave

groentenBlad- en stengelgewassen 25

Koolgewassen 29

peulvruchten 35

vruchtgewassen 43

Wortel- en Knolgewassen 57

25

KruIden 67

KIemgroenten 77

groenBemesters 81

BLoemeneenjarig 87

meerjarig 107

87

ZadenpaKKetten 115

uItgeLICht

Wintergroenten

Hybriden

intervieW patricK en FranK

stadstuinieren

dracHtplanten

teelttips

ZaaiKalender

52

75

27

53

63

75

85

117

119

Alma HuiskenmoestuincursussenMosterdpad 1 9977 SL Molenrij (Gr)Tel: 0595-481580 [email protected]

Biojournaalonline nieuws over de Nederlandse bio-sector www.biojournaal.nl

Bio-KulturaBiologische potgrond, tuinaarde en bemesting Ravellaan 49 3533 JH Utrecht [email protected] www.bio-kultura.nl

Bionext (Biologica)ketenorganisatie voor duurzame, biologische landbouw en voeding Postbus 12048 3501 AA UtrechtTel: 030-2339970 info@ bionext.nl www.bionext.nl

BionicaDe enige biologisch dynamisch gekweekte en vermeerderde aardappel van Nederland. Winnaar Held van de Smaak Nederland 2012.www.bionicapotato.com [email protected]

Carel BoumaBio-Pootgoed (Pootaardappelen, plant-uien, sjalotten, knoflook) Alikruikweg 15 8256 RK BiddinghuizenTel 06 51068038 [email protected] www.biologischpootgoed.nl

De HessenhofBiologische kwekerij vaste planten Hessenweg 41 6718 TC Ede 0318-617334www.hessenhof.nl Levert ook: biologische (blad)aarde en mestmengsels

FlobusBiologisch-dynamische bloemzaden. Na de overdracht van De Bolster naar Epe is Flobus op zoek gegaan naar nog meer bloemen (flores) uit de hele wereld (globus). Flobus zoekt zoveel mogelijk de oorspronkelijke, weinig gecultiveerde vormen, soms zelfs in het wild verzameld. De herkomst wordt waar mogelijk vermeld. Pieter Venemakade 619605 PL Kiel-Windeweer [email protected] www.flobus.nl.

Hoeve VertrouwenBiologische BloembollenOostermiddenmeerweg 141771 RR Wieringerwerf Tel 0227 501637 [email protected] www.ecobulbs.nl

Louis Bolk InstituutInternationaal advies en onderzoek binnen duurzame landbouw, voeding en gezondheidszorg. Hoofdstraat 24 3972 LA Driebergen tel. +31(0)343 523.860 [email protected] www.louisbolk.org

Stichting ZaadgoedStichting voor biologische veredeling en biodiversiteit p/a Bionext Postbus 120483501 AA Utrecht [email protected] www.zaadgoed.nl

Studiecentrum KraaybeekerhofOpleidingen, cursussen Diederichslaan 25a 3971 PA Driebergen Tel 0343 533885 [email protected] opleidingen, moestuincursussen, zaal-verhuur restaurant en landgoed.

Stichting DemeterDiederichslaan 25d 3971 PA Driebergen Tel 0343 522355 [email protected] Informatie over biologisch-dynamische landbouw, bestellen van preparaten.

de Bolster B.v. Biologische zaden oude oenerweg 13 8161 pl epe - nederland tel. +31(0)578 - 621433Fax. +31(0)578 - [email protected] www.bolster.nl

Fotografieelly vosselman &Buitenleven FotografieKarin brummel

Grafisch ontwerpKokosnoot reclamewww.kokosnootreclame.nl

Contact

Adressen

de BolsterBiologische zadenOude Oenerweg 13

8161 PL Epe - NederlandTel.: +31(0)578 - 621433Fax.: +31(0)578 - 621418

www.bolster.nl

Bolster zadengids 2015

Documents

Transcript of Bolster zadengids 2015