Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen...

9
ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN Het vierde kwartaal van dit jaar staat als een stormachtige periode genoteerd in de boeken van de Boerderijenstichting. Ga maar na. De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster, de uitreiking van de Stolp-award te Akersloot aan het Landschap Noord-Holland vanwege hun actie voor het behouden van het houten boerenhek en het starten van uitwisselings- contacten met onze boerderijpartners in Friesland en Groningen zijn daarvan drie hoogtepunten. Daaromheen de dagelijkse gang van stolpzaken zoals advisering, infor- matie, lezingen en deze nieuwsbrief. Diepte- punten waren er ook. In de eerste plaats de verwoestende branden in Beemster en Obdam (zie ook Stolpen in het nieuws en Kiek 7). Onderzoek zoekgeraakt In de tweede plaats het onthutsende nieuws van het in alle stilte opheffen van de Stichting voor Historisch Boerderij-Onderzoek (SHBO) te Arnhem. Slechts een cryptische brief met de hiervoor geschetste mededeling is aan ons en onze partnerorganisaties gezonden. Het omvangrijke en uiterst waardevolle boerderijenarchief is bij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (nu RACM geheten) onder- gebracht. Over raadpleging en toegankelijk- heid geen enkel nader nieuws, om maar te zwijgen van het unieke kenniselement op het gebied van de landelijke bouwkunst van de SHBO zelf. Kennis die met de inmiddels uitgevoerde opheffing in een verhuisdoos is verdwenen. Een klap in het gezicht voor elke organisatie die zich in Nederland inzet voor het behoud van boerderijen, zeker na het succes van het Jaar van de boerderij, nog geen vijf jaar geleden. Één ding is zeker, we laten het er niet bij zitten! Bij de wilde vonken af S. de Jong uit Zaandam reageerde op het arti- kel over de stolpboerderij (Rundveemuseum) te Aartswoud. De stolp die mee streed om de AVRO restauratieprijs van de Bankgiroloterij. Een mooie uitzending (met een overigens krampachtige opzet) en voor het Rundvee- museum helaas zonder resultaat. De heer De Jong ging nader in op het boerderijtype. Hij meldde dat de boerderij in kwestie geen onvolledige stolp kan zijn, omdat de verbindingsconstructie van woonhuis en stolp via een grote gemetselde muur alles heeft te maken met een oude brandweerwet. Om de brandrisico’s van vuurvonken te voor- komen die stoommachines door de lucht ver- spreidden werden in het laatste kwart van de 19 de en de eerste 10 jaar van de vorige eeuw speciale brandvoorzieningen in bouwverorde- ningen getroffen. Het maken van een brand- muur tussen woning en bedrijf werd in die periode een dwingend voorschrift, met bouw- kundige constructies als die in Aartswoud als gevolg. Hij vermoedt dat deze brandvoor- schriften zowel provinciaal als regionaal van kracht waren. Een studie naar stolpen langs bijvoorbeeld oude tramlijnen zou meer inzicht kunnen geven. Ten slotte meldde hij dat deze verordening in Friesland leidde tot het type van de kopromp-boerderijen of tot dwars geplaatste (nieuwe) huizen voor oude(re) schuren. Wie stapt er op deze tram? Wel alle potdeksels Houten muren en wanden in de vorm van weeg en schot is het thema voor de rubriek INHOUD Kiek 6 en Kiek 7 Stolp-award naar Landschap NH Beeldbank en Symposium Elders Rust in Ransdorp Binnenkijker Boer & Jongens Boek Oostpolder Vanwaar de naam Stolp Stolpen in het nieuws Boerderijenstichting Noord-Holland NIEUWSBRIEF NR. 51, DECEMBER 2007 www.boerderijenstichting.nl Vrienden van de stolp Boer&Jongens in de Nieuwsbrieven van vol- gend jaar. Dat wordt smullen van overnaads, rabat, mes plus groef en gepotdekseld. Even wachten nog. In ieder geval wensen wij alle donateurs en relaties een goed 2008! FOTO: MART GROENTJES Volle stolpkracht vooruit

Transcript of Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen...

Page 1: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN

Het vierde kwartaal van dit jaar staat als eenstormachtige periode genoteerd in de boekenvan de Boerderijenstichting. Ga maar na. Depresentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerdemw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,de uitreiking van de Stolp-award te Akerslootaan het Landschap Noord-Holland vanwegehun actie voor het behouden van het houtenboerenhek en het starten van uitwisselings-contacten met onze boerderijpartners inFriesland en Groningen zijn daarvan driehoogtepunten. Daaromheen de dagelijksegang van stolpzaken zoals advisering, infor-matie, lezingen en deze nieuwsbrief. Diepte-punten waren er ook. In de eerste plaats deverwoestende branden in Beemster en Obdam(zie ook Stolpen in het nieuws en Kiek 7).

Onderzoek zoekgeraaktIn de tweede plaats het onthutsende nieuwsvan het in alle stilte opheffen van de Stichtingvoor Historisch Boerderij-Onderzoek (SHBO) te Arnhem. Slechts een cryptische brief metde hiervoor geschetste mededeling is aan onsen onze partnerorganisaties gezonden. Hetomvangrijke en uiterst waardevolleboerderijenarchief is bij de Rijksdienst voor deMonumentenzorg (nu RACM geheten) onder-gebracht. Over raadpleging en toegankelijk-heid geen enkel nader nieuws, om maar tezwijgen van het unieke kenniselement op hetgebied van de landelijke bouwkunst van deSHBO zelf. Kennis die met de inmiddels uitgevoerde opheffing in een verhuisdoos isverdwenen. Een klap in het gezicht voor elkeorganisatie die zich in Nederland inzet voorhet behoud van boerderijen, zeker na het succes van het Jaar van de boerderij, nog geenvijf jaar geleden. Één ding is zeker, we latenhet er niet bij zitten!

Bij de wilde vonken afS. de Jong uit Zaandam reageerde op het arti-kel over de stolpboerderij (Rundveemuseum)te Aartswoud. De stolp die mee streed om deAVRO restauratieprijs van de Bankgiroloterij.Een mooie uitzending (met een overigenskrampachtige opzet) en voor het Rundvee-museum helaas zonder resultaat. De heer De Jong ging nader in op het boerderijtype.Hij meldde dat de boerderij in kwestie geen onvolledige stolp kan zijn, omdat de

verbindingsconstructie van woonhuis enstolp via een grote gemetselde muur allesheeft te maken met een oude brandweerwet.Om de brandrisico’s van vuurvonken te voor-komen die stoommachines door de lucht ver-spreidden werden in het laatste kwart van de19de en de eerste 10 jaar van de vorige eeuwspeciale brandvoorzieningen in bouwverorde-ningen getroffen. Het maken van een brand-muur tussen woning en bedrijf werd in dieperiode een dwingend voorschrift, met bouw-kundige constructies als die in Aartswoud alsgevolg. Hij vermoedt dat deze brandvoor-schriften zowel provinciaal als regionaal vankracht waren. Een studie naar stolpen langsbijvoorbeeld oude tramlijnen zou meer inzicht kunnen geven. Ten slotte meldde hijdat deze verordening in Friesland leidde tothet type van de kopromp-boerderijen of totdwars geplaatste (nieuwe) huizen vooroude(re) schuren. Wie stapt er op deze tram?

Wel alle potdekselsHouten muren en wanden in de vorm vanweeg en schot is het thema voor de rubriek

INHOUD▲ Kiek 6 en Kiek 7

▲ Stolp-award naar Landschap NH

▲ Beeldbank en Symposium

▲ Elders Rust in Ransdorp

▲ Binnenkijker

▲ Boer & Jongens

▲ Boek Oostpolder

▲ Vanwaar de naam Stolp

▲ Stolpen in het nieuws

Boerderijenstichting Noord-Holland

NIEUWSBRIEF NR. 51, DECEMBER 2007 www.boerderijenstichting.nl

Vrienden van de stolp

Boer&Jongens in de Nieuwsbrieven van vol-gend jaar. Dat wordt smullen van overnaads,rabat, mes plus groef en gepotdekseld. Evenwachten nog. In ieder geval wensen wij alledonateurs en relaties een goed 2008!

FOTO

: MAR

T G

ROEN

TJES

Volle stolpkracht vooruit

Page 2: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

AARRNNOOLLDD’’ssBOUWMATERIALEN

in- en verkoop oude bouwmaterialen

met name:

oude handvorm metselstenen(Waal-, Vecht- en Rijnformaat),

plavuizen, tegels, oude straatklinkers, etc.

Corr.adres: Magnusstraat 19, 1741 GP SchagenTel/fax: 0224 - 21 72 11 Mobiel: 06 - 53 85 88 66

Opslag: Nijverheidsweg 14 Schagerbrugwww.arnoldsbouwmaterialen.nl

vierkant achter uw stolparchitectenburo ir henri leloup bv

warder 132 1473 ph wardertel. 0299 - 401 380

www.leloup.nl

Aannemersbedrijf

M. Duinmaijer B.V.

Volger 45, 1483 GA De Rijp tel: 0299 673487 fax: 0299 674626 www.duinmaijer.nl

• nieuwbouw• verbouw• renovatie• onderhoud• houtskeletbouw• machinale houtbewerking• kozijnenspuiterij

Westbeemster Wormerweg 36In werelderfgoed de Beemster gelegen landgoed “Freedom”, met goede bereikbaarheid en in directe omgeving van ’t dorpje ‘De Rijp’ en West- en Middenbeemster. Het historische landgoed bestaande uit een originele Noord-Hollandse luxe ingerichtestolpboerderij (bouwjaar 1860, volledig gerenoveerd in 1999), vrijstaand Guesthouse,zwembad, garage/stal v.v. 2 paardenboxen en ruime zolder, paardenbak, Greenhouse,fruitboomgaard en een totaal perceel van ca. 1,2 hectare grond, wordt privacyvol omgevendoor boomsingels en water. Absolute rust en privacy, slechts omgeven door de prachtvan de natuur.Het “Landgoed Freedom” is een uniek object, mede door zijn ligging en de combinatievan privacy en rust. Vele zangvogels zijn op dit landgoed uit het ei gekomen en de beide vijvers zijn voor vele eendjes het eerste watergevoel geweest.

Vraagprijs € 1.795.000,- k.k.

Tel. 0299 - 68 37 68Middenweg 152 - Middenbeemsterwww.trompgarantiemakelaars.nl

De vorige Kiek leverde zes reacties op. ZesVrienden van de stolp die precies weten waarde stolp van de historische foto staat en hethoe en waarom ervan.Bart van der Feen de Lille en Merelies van Lente:‘met veel plezier lezen wij altijd de nieuws-brief, dit keer zelfs met een foto van onze eigen boerderij’. Zij geven aan dat het deboerderij Betsy’s Hof betreft, gelegen op hetlandgoed Ter Coulster in Heiloo. ‘De foto iswaarschijnlijk uit 1913, direct na de opleveringvan de stolp. In ons familiearchief hebben wijnog meer foto’s uit die tijd inclusief blauw-drukken en bestek. De boerderij werd gebouwd door mijn overgrootouders Bartoutvan der Feen de Lille en Jonkvrouwe CorneliaFrederica Fontein Verschuir en genoemd naarhun jongste dochter Elisabeth, ook Bess ofBetsy genoemd’…’mijn grootouders wildendestijds de modernste boerderij van Noord-Holland bouwen. De schoorstenen aan de zijkant waren de afvoerkanalen van de dam-pen uit de stal en kwamen via een ingenieus systeem via het plafond (holle stenen) in deafvoerkanalen terecht..’. Betsy’s Hof is nogsteeds in familiebezit, rijksmonument enthans in restauratie met verbouwing totwoonboerderij door architectenbureau Sander Douma.Pieter van der Borden, bewoner van de Pauwen-hof in Heiloo weet te melden dat in Betsy’sHof werd geboerd door de familie de Graaf,en voor 1940 door Hein Bakker.Ronald Rummens uit Bergen meldt dat hierHuis Ter Coulster heeft gestaan, een omgrachtkasteeltje dat na 1517 werd verbouwd. In1807/1808 door Gijsbert Fontein Verschuiraangekocht en vervolgens rond 1810 tot buitenhuis verbouwd. Op de fundamentenvan het kasteel werd in 1887 een boerderij opgericht.

ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN

2 3

FOTO

: REG

ION

AAL A

RCH

IEF

ALKM

AAR

Kiek 6

De Kiek 6 Wie-weet-waar-stolp.

Emile Grotenbreg uit Medemblik weet dat hetBetsy’s Hof betreft, een rijksmonument waar-van het aanvankelijke verbouwingsplan veelnieuwe lichtstroken zou bevatten. De stallenwaren ‘modern’ ingericht met een zeer lange‘lange regel’ met ook nog een forse koestaart(uitbouw), zo meldt hij.Walter Jonker van de Klompenhoeve inEgmond aan den Hoef liet per mail weten datBetsy’s Hof een beeldbepalende stolp is die nugrondig wordt verbouwd. Anita van Breugel uit Egmond herkende de boerderij onmiddellijk en noemde alsbouwjaar 1913.

Kiek 7Een uitslaande brand. Dat is het onderwerpvan deze dramatische foto. Rookwolken stij-gen uit het dak van een stolpboerderij om-hoog. De brandweer is al aanwezig en spuitvan verschillende kanten blussend water ophet al onttakelde puntdak. Een ladderwagenstaat voor de brandende stolp (en daarmeeprominent in beeld). Bovenop de maximaaluitgeschoven ladder richt een spuitgast zijn

waterstraal in de nok van de stolp. Of destolpboerderij reddeloos verloren is, weten we niet. De achterkant van de foto vermeldtslechts ‘Oudejaarsbrand 1980/81’. Een relatiefrecent beeld dat - hoe afschuwelijk ook - pastin deze laatste nieuwsbrief van dit jaar. Quatijd, maar ook als waarschuwing. Want nogonlangs gingen twee stolpen door brand verloren (zie stolpen in het nieuws).Een rieten dak brandt als een fakkel en dat isop de foto goed te zien. De grote dakvlakkenvoor en opzij zijn al leeg en het brandende ofsmeulende restant ligt naar alle waarschijn-lijkheid in de stolp. Door de witte stoomwol-ken, veroorzaakt door het bluswater, is devierkantsconstructie zichtbaar. Een forse stolpmet zo te zien een enkel vierkant. Aan devoorgevel schemert een topgevel door dikkerookwolken. De onderste rijen dakpannen zijndaarentegen goed zichtbaar. Opmerkelijk zijnde toegepaste zandloperluiken, zowel bij degrote voorramen als bij de twee kleinere ramen op de hoek. De raampartijen ogen modern, in deze stolp is kennelijk ruimte voorbewoning gemaakt. Tegenover de twee eerstebrandweermannen bevindt zich in de zijgeveleen deur.

De Kiek 7 Wie-weet-waar-stolp.

FOTO

: REG

ION

AAL A

RCH

IEF

ALKM

AAR

Lees verder op pagina 5

Page 3: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

Op 17 november is de Stolp-award 2007 uitgereikt aan het Noordhollands Landschapvanwege de geslaagde actie voor het behoudvan het Noord-Hollandse houten boerenhek.De award bestaat uit een polystreendruk van kunstenares Joyce Ennik uit de Rijp; eengrote prent met weergave van een stolp meterf en tuin.

Het houten boerenhek is een markant onder-deel van het landschap, met name in Noord-Holland waar de sloten de kavelindelingvormen en dus in tegenstelling tot in andere

delen van het land de kavelafscheiding nietbestaat uit bomen en struiken. Hiermee ont-leent het landschap in ons gebied zijn groteopenheid. Het hek (damhek)dient ervoor hetvee in de wei te houden maar ook ongewenstbezoek (honden bv)erbuiten te houden. Hethouten hek in het traditionele, eenvoudigestolpmodel met de diagonale planken in V-vorm geeft aan het open landschap eenmarkant element. De houten hekken zijn merendeels vervangen door hekken in eenuniforme, stalen buisconstructie. Een iel geheel dat karakter mist. De jarenlange wens

van de Boerderijenstichting voor het behoudvan het houten hek is nu met de geslaagdeactie van de stichting Noordhollands Landschap voor een groot deel in vervullinggegaan en zal nog worden uitgebreid.

236 BoerenhekkenMet bijna € 100.000,- steun van de eigen leden en donoren als de Postcodeloterij is hetmogelijk geworden inmiddels 135 houten boe-renhekken op de terreinen van NoordhollandsLandschap en een aantal op die van Staats-bosbeheer te plaatsen. Bovendien 89 op terreinen van boeren en burgers. Op de sitevan Noordhollands Landschap werd de bouwtekening van een hekmodel inmiddelsal meer dan 1.500 maal gedownload! De Stolp-award is een blijk van waardering enerkenning voor het behoud van stolp en erfen werd inmiddels 25 maal uitgereikt. Aanparticuliere stolp-eigenaren, historische verenigingen, gemeenten, bevorderaars voorhet behoud en historie, de realisatie van deStolpbrug, een journalist, een brandweer-korps en een theatergezelschap. In april 2008 verschijnt bij Uitgeverij Noord-Holland het boek ‘Het houten boerenhek’ met teksten, tekeningen en foto’s van ´hekkoloog´/ fotograaf Cor van Sliedregt.

Typisch een 'pijp van Maarten'!

Noo

rder

weg

156

a, W

ijde

wor

mer

Noo

rder

weg

156

a, W

ijde

wor

mer

U w k o s t b a r e s t o l p b o e r d e r i j w o r d t d o o r o n s d e s k u n d i g e n k ( l ) e u r i g v e r z o r g d !

schilderen - behangen - beglazen - kleuradviezen - decoraties - onderhoudsschema’s - klein onderhoud

Zegt wat hij doet,doet wat hij zegt.

Kerkstraat 40

1687 AS WOGNUM www.deverffraaier.nl

T 06 - 22 799 263 [email protected]

Akerbouw bvBURGER- EN UTILITEITSBOUW

Akersloot

Heeft u bouwplannen?

Akerbouw b.v.Geesterweg 6a

1911 NB Uitgeest0251-315817

Bouwer van burger- en utiliteitsbouw, restauratie, renovatie, onderhoudswerken

en projectontwikkeling.

4 5

ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN

Jan Fokkens van Noordhollands Landschap (links) ontvangt van Wim Schermerhorn de Stolp-award 2007.

FOTO

: JO

HAN

STU

ART

Stolp-award 2007

FOTO

: CO

R VA

N S

LIED

REG

T

De voordeur? Daarachter begint duidelijk eenkleine reeks stalramen. Deze beschouwing vande foto luidt met een beetje giswerk tot deconclusie dat deze brandende stolp er een vanhet Noord-Hollandse normaaltype moet zijn.We tellen minstens dertien brandweerlieden,hetgeen iets wil zeggen over de grootte vande brand. Achter de ladderwagen ontwarenwe twee toeschouwers. De ontredderde eige-naren? Achter de ramen zijn geen vlammen te

zien en aan de voorzijde is dan ook geen blus-activiteit waarneembaar. Kan hieruit wordenafgeleid dat het afgetimmerde woongedeeltegespaard is gebleven nadat het brandende rietvan het dak is gegleden en gespoten?Hoe het ook zij. De foto is een herinnering aanhoe vernietigend brand is en hoe onverwachtdeze toeslaat. De redactie wil daarom de onderzoeksresultaten naar oorzaken van brandnog eens onder uw aandacht brengen. Op deeerste plaats: brand vrijwel direct na uitge-

voerde werkzaamheden op of onder het dakwaarbij warmtebronnen als branders en dergelijke zijn gebruikt. Twee: het gebruik vanhoutkachels en open haarden in combinatiemet ondeugdelijke schoorstenen. Drie: kort-sluiting. Voorzorgmaatregelen en controle blijven het devies. En een goede brandver-zekering! Wie kent het verhaal van deze branden weet bovendien meer over deze overver-hitte stolp? Waar stond, of liever staat hij? Reacties aan het secretariaat.

Vervolg van Kiek 7, pagina 3

Page 4: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

die wij vanzelfsprekend toejuichen. Enkeleandere gemeenten volgen ook dit traject, echter alleen in specifieke gevallen. DatBeemster ernst maakt met het volop aan-wezige erfgoed -de droogmakerij is niet voorniets opgenomen in de prestigieuze lijst vanWerelderfgoederen.- blijkt uit het in 2005door de gemeenteraad aangenomen project‘Des Beemsters’.

Wethouder Han Hefting gaf een boeiendbetoog over dit project dat de kwaliteiten vandeze markante, 17e eeuwse polder respecteerten waar mogelijk versterkt binnen de toe-komstige ruimtelijke ontwikkelingen. In vele,o.a. historische voorbeelden schetste hij eenbeeld van de ruimtelijke identiteit met hetkenmerkende vierkante rasterpatroon van dewegen en het stelsel van kavelindelingen gebaseerd op een rationele bedrijfsvoering inde landbouw. Geënt op de in Noord-Hollandal voorkomende stolp werd dit boerderijtypehier verder ontwikkelt tot een efficiënt bedrijfsgebouw van bouwkundig groteschoonheid. Hij toonde voorbeelden van nieuwe bouwprojecten in de bestaande agrarische kavelbouw waarbij het open zichtop de achterliggende weilanden vanaf de weggehandhaafd blijft bij een kiene erfindeling.Katja Bossaers liet hierna het langverwachte resultaat: de langverbeide site BoerderijenBeeldbank zien. Zij toonde beelden van o.a.Beemster stolpen en gaf aan hoe die (en duizenden andere) op plaats, adres, bouwjaaren allerlei bouwkundige kenmerken zijn op teroepen.

Vierkant achter de stolpKees van Zijverden, de opsteller van de nota‘Vierkant achter de stolp’ noemde de beleids-instrumenten die de gemeente ten dienstestaan bij het behoud van boerderijen. Net alsin Beemster behoud door ontwikkeling. Na

een beeldenserie als reis door Noord-Hollanden de typerende rol van de stolp in het land-schap gaf hij aan hoe gemeenten creatief kunnen omgaan met nieuwe ontwikkelingen alsherbestemming en splitsing van boerderijen.Bovendien ging hij in op de rol van historischeverenigingen in hun relatie met de gemeenteen het belang van de Beeldbank daarbij. Hoede boerderijen-inventarisatie (die ten grond-slag lag voor de Beeldbank) in de dorpen inzijn werk ging, werd op aanstekelijke wijzeverteld door twee ‘veldwerkers’; Nico Stroeten Klaas Lageveen. Zij verkenden resp. Graft,De Rijp, Schermereiland en Starnmeer cq Abbekerk en Lambertschaag namens de plaatse-lijke historische vereniging. In hun enthou-siasme deden zij er ook nog buurgemeentenbij resp. (de eigen woonplaats) Heiloo en DeWeere. Nico Stroet’s beeldmateriaal werd ookop twee tentoonstellingen getoond en hij leverde tekst en beeld voor beschreven fiets-routes in het kader van het Jaar van de Boer-derij, 2003. Klaas Lageveen speelde een rol inhet digitaliseren van het beeldmateriaal. Metdeze inleiders bleek opnieuw de grote waardevan vrijwilligers waar het gaat om de lokalegeschiedenis en de activiteiten ter bevorderingvan kennisvergaring en participatie.

Het doek zakt, de Beeldbank startMet het laten zakken van een groot doek opeen (Beeld)bank werd door gedeputeerde mevrouw Sacha Baggerman de BoerderijenBeeldbank officieel gestart. Voorzitter EvertVermeer dankte haar -lees ook de provincie-voor de financiële ondersteuning en sprak dewens uit dat ook in de toekomst in zowel provinciaal beleid als provinciale projecten derol van boerderijen prominent blijft. Hij wees alvast op twee vervolgtrajecten: dievan het continue updaten van de bestaandesite en die van de uitbreiding met de boerde-rijen in overig Noord-Holland (het niet-stolpengebied). Hij wees voorts op de grote potentie van de site om de kennis van de agrarische, bouw-kundige en landschappelijke rol van de boer-derij voor een groot publiek uit te breidenmet vele aanvullende gegevens over bijvoor-beeld de historie, bewonersgeschiedenis, recreatie en toerisme en herbestemming.Sacha Baggerman toonde zich een voorstandervan intensiever contact met de Boerderijen-stichting. Wellicht speelde daarin mee dat opde site bleek dat in haar woonplaats, op Texel,de meeste stolpen van alle gemeenten inNoord-Holland staan.

De start van de Boerderijen Beeldbank was derode draad van het symposium ‘De stolp ophet net’ op 4 oktober in het gemeentehuisvan Beemster. Een middag waarop de stolp inde relatie met het lokale beleid centraalstond. Met vragen als ‘wat kan de gemeentedoen om de stolp voor de toekomst te behouden?’ en ‘hoe kunnen historische

verenigingen een bijdrage leveren aan gemeentelijk beleid?’. Uitgenodigd werden alle 51 historische verenigingen en ook de individuele vrijwilligers die aan het project inventarisatie stolpboerderijen hebben mee-gewerkt, in de periode vanaf het jaar 2000.De 75 aanwezige bezoekers werden welkomgeheten door loco-burgemeester mevrouw

S.M.Ruijs-Buskermolen. Zij ging in op de rolvan Beemster als plattelandsgemeente meteen groot aantal stolpboerderijen. Met de mededeling dat voortaan alle ver- en nieuw-bouwaanvragen m.b.t. boerderijen voor adviesaan de Boerderijenstichting worden voorgelegdonderstreepte zij de nuttige relatie tussen gemeente en onze stichting. Een werkwijze

De eerste ervaringen en reacties zijn positief:inmiddels werden ons per mail ruim 300 berichten toegezonden waarvan een grootaantal met complimenten en felicitaties enmededelingen als ‘geweldig’, ‘overzichtelijk’,‘aanwinst’, ‘wat een werk’. Complimenten diewe uiteraard graag aanvaarden en ook delenmet de medewerkers van Pictura, de techni-sche tak. Vele inzenders leverden aanvullendegegevens zoals bijvoorbeeld het preciezebouwjaar of bouwkundige veranderingen;een aantal inzenders met de mededeling datde stolp inmiddels is gesloopt en al dan nietdoor een nieuw exemplaar is vervangen. Al-deze informatie is inmiddels en/of wordt opkorte termijn door de redactie beoordeeld enwaar nodig en gewenst als waardevolle aan-vulling bij de gegevens op de site opgenomen.Dat geldt ook voor het aangeleverde beeld-materiaal; vele bewoners blijken trots op hunstolp die na het vastleggen van het beeld

(soms al zo’n zeven jaar geleden) een fraaieregedaante heeft gekregen of waarvan de vroegere foto de situatie niet geheel juist hadweergegeven. Ook inzenders van de velemails die een plaatsnaam niet hebben kun-nen vinden. Dat is weliswaar een terechteconstatering want een aantal plaatsen is òfnog niet geïnventariseerd door de historischeverenigingen of dient nog te worden ingevoerd.Maar tegelijkertijd constateren wij ook datdeze inzenders kennelijk de inleiding en toe-lichting op zowel de website als die op deBeeldbank niet hebben gelezen. Er staat daarinaangegeven dat de site nog onder constructieis en het overzicht nog niet volledig kan zijn.

En verderMet opzet is besloten niet langer te wachtentot al het materiaal van de inventarisatie isingezonden en de beschikbare gegevens daarom nu op een speciale site te plaatsen.

Begin december was al meer dan 90% van hetNoord-Hollandse stolpenbestand in de Beeld-bank opgenomen en voortdurend wordt hetoverzicht verder gecompleteerd, ook met hetverwerken van de ingeleverde verbeteringenen aanvullingen.

Fase 2 betekent ook de opname van boerderijenin de rest van Noord-Holland. De meeste historische verenigingen in Gooi en Vecht-streek en Zuid-Kennemerland hadden zich in2003 al veel moeite getroost om in hun regio’s de inventarisatie uit te voeren en hetbasismateriaal is voorhanden.

Fase 3 is in een nog wat verdere toekomst gelegen als de site gecompleteerd kan gaanworden met historisch materiaal en bewoners-geschiedenis. De opzet van de BoerderijenBeeldbank leent zich prima voor verdere uit-breiding en verdieping! De Boerderijen Beeld-bank is op te roepen via onze website:www.boerderijenstichting.nl. Bij het aanklikkenvan de boerderij van uw keuze kunt u directreageren met een mailbericht. Aanvullingenen verbeteringen op de opgenomen gegevensmaar ook foto’s (recenter en kwalitatief beterdan de getoonde) zijn welkom.

76

ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJNZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN

Beeldbank is van start

Symposium De stolp op het net

FOTO

: MAR

T G

ROEN

TJES

Kees van Zijverden vertelt over de nota ‘Vierkant achter de stolp’.FO

TO: M

ART

GRO

ENTJ

ES

Wethouder Han Hefting van Beemster geeft toelichtingop het project Des Beemsters

FOTO

: MAR

T G

ROEN

TJES

Met voorzitter Evert Vermeer op de bank hijst gedeputeerde Sacha Baggerman samen met WillemMesschaert het openingsdoek voor de BoerderijenBeeldbank.

De Boerderijen Beeldbank, het overzicht van alle stolpen in Noord-Holland, is vanaf begin oktober nu 24 uur per dag op te roepen voor info en beeld van de ruim 5.500stolpboerderijen van op het eiland Texel tot in Amsterdam en aan het Noordzeekanaal.

Page 5: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

Dit is een artikel dat door Klaas van Keulenwerd samengesteld en een relaas geeft overhet plan van de huidige (en enige) bewoon-ster Nel van Keulen van de stolp Elders Rust in Ransdorp. Een relaas dat past in de meer en meer voorkomende transformatie van agrarische bedrijfsgebouwen in een bestemming van de categorie zorgboerderij-en en hier specifiek seniorenhuisvesting. De naam van de stolp is in ieder geval al heeltoepasselijk. Het betreft een plan waarbij destolp (rijksmonument) zijn beeldbepalendeuiterlijk behoudt en de huidige opstallenplaats maken voor getransformeerde bijge-bouwen. (De Boerderijenstichting is overigensbij dit plan niet betrokken).

Al meer dan honderdvijftig jaar huist de fami-lie Van Keulen in boerderij Elders Rust, aan derand van Ransdorp in het landelijke Amster-dam-Noord. De stallen van boerderij EldersRust hebben hun beste tijd gehad. Ze vallenvan ellende in elkaar maar zolang er bebouwdis, mag er nieuwe bebouwing komen. Bewoon-ster Nel van Keulen weet er echter wel raadmee. Ze wil er seniorenwoningen van laten maken. Met dat plan loopt ze al jarenrond, zonder dat er iets mee wordt gedaan.

Een boerenbedrijf ging vroeger vrijwel auto-matisch over van vader op zoon. Dat is nietmeer van deze tijd. Ook niet in het geval vanElders Rust, de stolpboerderij die sinds jarenalleen wordt bewoond door Nel van Keulen(78). ‘Ruim 40 jaar hebben mijn man en ik deboerderij gerund’, vertelt ze. ‘Daar is een eindaan gekomen in 1994. Al heel snel dacht ik:konden we hier maar iets neerzetten waarmen iets aan heeft. Ik ben toen op het idee gekomen de stallen om te laten bouwen totseniorenwoningen. Daar is in Landelijk Noord

immers veel behoefte aan. De meeste mensenwillen hier blijven wonen in een huis dat isaangepast aan je leeftijd en met de zo nodigezorg. Al jaren ben ik hier mee bezig. Maar ikstuitte steeds op de deelraad. Die wilde EldersRust in de hoek van een zorgboerderij duwen.Dan moet je echter wel dieren hebben. En dieheb ik niet. Zelfs geen poes.’ Thans wordt ervoor Landelijk Noord een nieuw bestemming-plan geschreven en wordt er door de stads-deelraad gekeken of het mogelijk is omspecifiek voor deze plek en deze stolp eenfrase op te nemen, waarin het mogelijk is omdit plan te realiseren.

De stolp Elders RustDe stolp is een rijksmonument, gebouwd aanhet einde van het dorp, op de splitsing van deDorpsweg, de Durgerdammergouw en deLiergouw, nabij een ophaalbrug. Het gebouwgelegen aan de Jan Herbergsloot heeft in eenver verleden mogelijk de functie van herberggehad, daar wordt nog historisch onderzoeknaar gedaan. Gelijktijdig met deze stolp zijner nog een vijftal stolpen gebouwd rondomRansdorp. Het dorp kent een beschermddorpsgezicht en de stolp valt hier niet onder,maar is wel beeldbepalend voor het dorp. Tevens valt het geheel in het Nationaal Land-schapspark Waterland en is een recreatie-gebied van Amsterdam(Noord). Het gebouwkent een afmeting van 16 bij 16 meter, meteen groepstal en een dars en een hooiberging.Het is gedekt met rode Noord-Hollandse pan-nen en heeft in de kap nog een replica van deoriginele paraplubouw rondom de vierkant-stijlen. De voordeur is voorzien van een giet-ijzeren rooster met een koeienkop. Een grootgedeelte van de stolp is gerestaureerd metbehulp van Monumentenzorg. In de stolp iseen woning gerealiseerd na de restauratie,

maar werd in vroeger tijden bewoond doortwee gezinnen, in een gedeelte zijn daar nogdiverse onderdelen van terug te vinden. Destallen en schuren zijn opgetrokken in gepot-dekselde houtbouw en voor een groot gedeelteNoord-Hollands pangedekt. Verder staan ernog twee karakteristieke betonnen silo’s voorvoeropslag direct naast de stolp.

PlanHet plan om het geheel om te vormen naareen plek voor ouderenhuisvesting voor de ouder wordende mens in de dorpen rondomRansdorp, houdt in dat de stolp verder zalworden gerestaureerd en dat de tweede-woning weer ingebouwd gaat worden, metdien verstande dat er ten alle tijden binnen inde stolp zichtbaar blijft dat er koeien stondenen hooi was opgeslagen.

De stallen en schuren worden in dezelfde stijlopgetrokken, maar dan ingedeeld met onge-veer zeven appartementen voor senioren. De overige gebouwen zullen worden gebruiktom opslag en inpandige parkeergelegenhedente realiseren. Tevens wordt er gekeken of hetmogelijk is om het erf en de gebouwen en hetoverige land te laten onderhouden en beherendoor mensen met ‘een uitdaging’. Hiervoorvoor gekeken naar samenwerking met deStichting Landzijde en Staatsbosbeheer.

Het aanleggen van een moestuin en eenboomgaard zullen daarbij een rol spelen omtevens de bewoners een mogelijkheid tot dagbesteding te geven en mogelijk de relatiemet de omgeving te versterken door de producten te verkopen. Mocht het plan gerealiseerd worden, moet men toch denkenaan een periode van vijf jaar tot volledige realisatie.

Restauratie boerderij te Enkhuizen, 12 zorgeenheden

restauratie | verbouw | nieuwbouw

G. HARTOG ARCHITECT BNADr. de Vriesstraat 8, 1654 JS Benningbroek

Tel. 0229 59 15 15

Wilt u verbouwen?> Nieuwbouw> Aanbouw> Verbouw> Timmerwerken

Vismarkt 6, 1621 AX HOORNT 0229 29 90 41 / 06 10 92 61 10WWW.PIETERDEKKER.NL

R I E T D E K K E R S B E D R I J F

J.P. Kooijman B.V.Ruigeweg 119 A

1751 HJ Schagerburg

Telefoon 0224 - 57 13 28, Fax 0224 - 57 31 68

Mobiel 06 - 53891849

e-mail: post@sanderdou

ma.

nl

www.sanderdouma.nl

Onderlinge Verzekeringsmaatschappij

De VeenhoopHoornseweg 2

1687 ND WOGNUMtelefoon 0229 57 22 57

www.ovmdeveenhoop.nl

Speciaal voor de brandverzekering van rietgedekte panden.Goede voorwaarden met lage premies.

Voorbeeld: brand-/stormverzekering woonboerderij steen/riet vanaf € 1,85 o/oo

VAnno

1795

8 9

ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN

In Ransdorp oud worden

FOTO

: K.V

AN K

EULE

N

Gespecialiseerd in ontwerp en aanlegvan boerenervenBernhardstraat 23, 1616 BH Hoogkarspeltel: 0228-567263, fax: 0228-567283

mobiel: 06-51207915, [email protected]

FOTO

: HIL

LEBR

AND

KU

YPER

S

FOTO

: K.V

AN K

EULE

N

Page 6: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

1110

ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJNZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN

baar bleef. Goede oude planken bleven gespaard. Hoekjes eraf, grote kieren, schevewanden en niet sluitende deuren maakt onsjuist niet uit. Het karakter dat op deze manierin je huis blijft is niet te betalen, maar wel tegenieten. Elke dag weer’,vult Irma aan. Het interieur is werkelijk een feest. Bedsteden,houten wanden met oude boerenkleuren, eenraampje voor licht in de kledingkast, stijlvolleramen, nieuwe deuren naar oud model, eenschoorsteenmantel met een eenvoudigezwarte kachel (met ingegoten ‘Phoenix’), eenzorgvuldig ingericht modern slaapgedeeltemet verschillende slaapkamers en de gezelligewoonkeuken. John: ‘De enige ruimte waar-voor we een stuk van het vierkant hebben afgesnoept, maar de stokoude steunbalk heb-ben we bewust in het zicht gelaten voor hetverhaal.’

De stolp is rijksmonument en de eigenarenzijn tevreden over de verkregen steun. Lastigerwas de lange weg naar de vereiste vergunnin-gen. Kunis (zelf aannemer) verbouwde binneneen jaar! Liefde voor het geheel en oog voordetail maken deze restauratie meer dan geslaagd. Binnen, waar het vierkant leeg bleefvoor een werkplaats, en buiten is de 21ste eeuwverweven met het verleden. De boomgaard,het werkmanshuisje met de dubbele rij knot-wilgen, de ondiepe drenkplaats, de hekken, de boeten, de boerderij: sprookjesachtig mooi.Familie Beerepoot kan zich geen betere op-volgers wensen.

De grote stolp ligt als een slapende masto-dont in het lage licht van een magere najaars-zon. De karakteristieke langhuisboerderij lijktop te gaan in zijn omgeving, alsof ze allang bijelkaar horen. En dat is ook zo. Het voorhuisdateert van 1600, de boerderij van rond 1850!Een oude stolp op een nog oudere plek. Maarduidelijk samen één.

John Kunis en Irma Stroet kochten in 2003 hetdomein van de twee broers en zus Beerepoot,toen nog geheel in de staat anno 1923, hetjaar dat de ‘Beerepootjes’ de stolp betrokken.Foto’s tonen het vergeten beeld van een ouderwets boerenbestaan van de eenvoudigefamilie die niet wenste aan te passen. Irmahoudt van oude huizen en John is gewend omop de ruimte te wonen. Wellicht ligt hier debasis voor het begrip en de drijfveer het

karakter van de stolp zo min mogelijk te wijzigen.Zorgvuldig is met Ko Graas van architecten-bureau Cornelis de Jong gezocht naar een geschikte indeling passend binnen de bestaande situatie. Het voorhuis en de langeregel werd de aangewezen woonplek, terwijlde zaad- annex tuigkamer de vergrote woon-keuken werd. Stroet en Kunis hebben dekunst verstaan om oud en nieuw op een unieke manier bijeen te brengen zonder aanmodern wooncomfort te hoeven inboeten.‘Kijk’, zegt John wijzend op zijn lichaamslengte,‘die lage deurtjes moesten hoger, anders liepen we hier klem. Inclusief de voordeur, infeite de enige aanpassing aan de buitenkant’

Tijdens de rondgang verbaast steeds weer decombinatie van nieuw met oud. ‘We vindenhet belangrijk dat de doorleefbaarheid lees-

In dit nummer de zevende van een serie artikelen over interieurs van stolpen. Nog meer dan de buitenkant zijn de variatiesbinnenin eindeloos. Na bedrijfsbeëindiging zijn stolpboerderijen voor allerlei functies in gebruik, het meest als woonstolp. De stolp van deze Binnenkijker is een woonboerderij in West-Friesland.

B I N N E N k i j k e r

FOTO

’S: M

ART

GRO

ENTJ

ES

FOTO

’S: M

ART

GRO

ENTJ

ES

Page 7: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

D E E L N E M E R I N T E R F A R M S E M I G R A T I E S E R V I C E

Middenweg 9 • Andijk • (0228) 59 22 44 • www.kwantesmakelaardij.nl

Bezoek ook onze site www.kwantesmakelaardij.nl voor ons volledige aanbod.

• Aan- en verkoop van bedrijven en land• Aan- en verkoop buitengewoon en particulier onroerend goed• Onteigening• Pachtzaken• Melkquotum• Agrarische taxaties• Financierings- en verbouwingstaxaties• Advies en begeleiding bij emigratie (Interfarms Emigratieservice)• Specialist in Buiten Wonen

WWW.ATTACK.NL • VCA-GECERTIFICEERD • WWW.ATTACK.NL

E F F E C T I E V E B E S T R I J D I N G M E T G A R A N T I E • I S O 9 0 0 1 : 2 0 0 0 G E C E R T I F I C E E R D

4 0 J A A R G E S P E C I A L I S E E R D I N H E T B E S T R I J D E N VA N H O U TA A N TA S T E R S , Z WA M M E N E N V O G E LW E R I N G

Houtaantasting?HOUTWORMBOKTORBONTEKNAAGKEVER

0800-0242000BEL GRATIS NOORD-HOLLAND:

STOP

nieuwe uitgave van

de stolp te kijkj.j. schilstra | l. brandts buys | c. de jong

Prijs 19.50

isbn 90-71123-78-2

stichting Uitgeverij Noord-Holland

t 075 647 65 07 | f 075 647 67 1 1

www.uitgeverij-noord-holland.nl

Zij hielp ook mee in het bedrijf, vooral in hetvoorjaar bij de lammerenteelt. Het gehele jaardoor vertroetelde ze een groot aantal kippen,loslopend over het erf en gaarde ze daarvande eieren die aan huis werden verkocht. Toen

de broers waren overleden, erfde Geer vanhen het renteniershuis in Middenbeemster,waar zij tot haar overlijden heeft gewoond.Tamelijk uniek bij boeren, zo’n gebaar, typisch Spaans!

In de rubriek Boer&Jongens nemen wiju mee naar het rijk gevulde foto-archiefvan de bekende Noord-Holland-foto-graaf Wijndel Jongens. Behalve op hetpolderland richtte Jongens zijn lens ophet boerenleven, het leven dat ver-dween. De boer, de stolpboerderij enzijn omgeving, maar ook interieurs endetails. Jongens legde vanaf omstreeks1960 vele kenmerkende aspecten vast.Hier de derde foto in het voor 2007 gekozen thema: ‘het leven in de stolp’

Tijdens de wintermaanden molken de vrijge-zelle broers Aris & Klaas Spaans in de hoeveNooit gedagt (anno 1721), een Noord-Holland-se stolp met dubbel vierkant aan de Rijper-weg 119 te Beemster. Weliswaar mechanisch,echter het wurpelen of vòòrmelken en namelken deden zij altijd nog met de hand,want dat gaat niet anders.

Ze zijn hier druk bezig op de lange regel metca. 16 zwartbonte koeien, twee aan twee oprij. Jongvee stond op de korte regel, haaks opde lange en de dars. Achter de konten derkoeien, met opgebonden staarten via touw-tjes hangend aan de zolderbanken, staanhouten spatschutten, die gier- en stront-spatten moesten opvangen. De gebroederswaren jaren in de gelukkige omstandigheideen vrijgezelle huishoudster te hebben voordag en nacht, namelijk Geer Doets (1911-2007).

DORP S S T R A A T 1 7 9 1 6 89 GB ZWAAGT E L E FOON : 0 2 2 9 - 2 6 2 1 4 0 F A X : 0 2 2 9 - 5 8 1 1 0 8

Sinds 1924 eenbegrip in de regio

Sinds 1924 eenbegrip in de regio

S I J M

Voor verantwoord

tweede gebruik

van uw stolp

Architektenburo Cornelis de Jong bna vof

Middenweg 189, 1462 HM Middenbeemstertelefoon 0299 681407, fax 0299 683473

e-mail [email protected], website www.abcdj.nl

12 13

stolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstopenwinkelstolpenwinkelstolpnwinkelstolpenwinkelstolpeninkelstolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkestolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstopenwinkelstolpenwinkelstolpwinkelstolpenwinkelstolpenwnkelstolpenwinkelstolpenwinelstolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstolpenwinkelstopenwinkelstolpenwinkelstolpnwinkelstolpenwinkelstolpen

Naam:

Adres:

Postcode en woonplaats:

Ik bestel hierbij: (alle bestellingen inclusief verzendkosten)

... ex. handreiking Vierkant achter de stolp à € 7,-

... ex. boek De Stolp te Kijk à € 19,50

... ex. boekje ‘Boerenerven in West-Friesland’ à € 13,50

... ex. boek ‘Ruim Zicht’ à € 18,50

... ex. boek Landelijke bouwkunst in Hollands Noorderkwartier à € 65,-

... ex. Fietskaart Beemster-De Rijp-Zeevang à € 2,50

... ex. videoband Stolp in Zicht à € 16,-

... ex. dvd Stolp in Zicht à € 24,-

Uw bestelling wordt zo snel mogelijk uitgevoerd, echter kunnen wij geen vastgestelde levertijd garanderen.

stol

penw

inke

lbe

stel

bon

Uitknippen en in een gefrankeerde envelop opsturen naar:Secretariaat Boerderijenstichting Noord-Holland, Schapenlaan 20, 1862 PW Bergen.Per fax bestellen: 072- 581 68 87; per e-mail: [email protected]

FOTO

: WIJN

DEL

JON

GEN

S

Boer&Jongens

Nieuw geplaatst: een brongasketel bij het AgrarischMuseum Westerhem, achter het Infocenter in Middenbeemster. Ook een boenhok aan de sloot.

FOTO

: MAR

T G

ROEN

TJES

Page 8: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

Wanneer je bij Oudesluis, de Oostpolder ‘ induikt’ is het als of je dit boek in rijdt.‘Lange kaarsrechte wegen, omzoomd met krom gewaaide iepen’.

‘Altijd wel een stukje tegenwind fietsend opweg naar school’.‘Steeds weer verwonderd kijkend naar de dagelijkse ‘voorstelling’ van hoge luchten,

in de meest wonderlijke variaties.’ ‘Per seizoen wisselend uitzicht, gecreëerddoor hier werkende akkerbouwers.’ ‘Genietend van, vertrouwd met, en gevormddoor de wind, de rust en ruimte’. Dat zijn de gezichten van de Oostpolder, eenvan oorsprong agrarisch gebied in de gemeente Anna Paulowna.

Gezichten van de Oostpolder De inhoud van het boek documenteert 119 gezinnen en hun huizen, in de zomer van2006. Daarnaast een korte tekst geschrevendóór de huidige bewoners. Met karakteristiekelandschapsfoto’s, waarbij de iep centraalstaat als symbool voor de polder, worden dehoofdstukken van elkaar gescheiden. Tot slotis de polderjeugd gefotografeerd, als zijndede komende generatie; de toekomst van depolder. Dit fotoboek moet gezien worden alseen momentopname van een bijzondere plat-telands leefomgeving en haar bewoners.

Uitgegeven door de ‘BelangenverenigingOostpolder’ ter gelegenheid van het 10 jarigbestaan in 2007. 318 blz. fullcolor, harde kaft.Vormgeving Bredewold en Buczynski, Haringhuizen, Druk Rowa Breezand. ISBN: 978-90-9022362-9. Prijs: € 45,- .Te bestellen via e-mail: [email protected] t: 0223-532456.

E-mail: [email protected], website: www.pronkbouw.nl

PRONK BOUWBEDRIJF BVnieuwbouw verbouw restauratie onderhoud

Machinestraat 2, postbus 20, 1749 ZG WarmenhuizenTelefoon (0226) 391374, fax (0226) 392032

PRONK BOUWTMET MEERWAARDE

14 15

Arie Tamis uit Bergen dook in de herkomstvan de naamgeving van het woord Stolp. Eigen initiatief want zonder te weten van deserie artikelen ‘What’s in a name’ van me-vrouw Wigman-Kern in onze voorgaandenieuwsbrieven. Hij komt in zijn verklaringvoor de herkomst etymologisch ook uit bij hetwoord paal dat in oude talen o.a. in Noordseen Baltische talen stolpi wordt genoemd (enin het Russisch stolb). Ook de IJslandse kruide-nier waar onze redacteur Willem Messchaerteen chocoladereep met de merknaam STOLPIbestelde, verklaarde dat daarmee het woordpaal bedoeld wordt. De stolp blijkt daarmeeeen boerderijtype dat genoemd is naar hetgebruikte materiaal en de vorm ervan. Tamisheeft nog een verdere mogelijke verklaringvan de herkomst, wij citeren hierbij een deeluit zijn ingezonden verhaal. ‘Het lijkt ook datde verklaring gezocht kan worden in de bete-kenis van het woord of de benaming stolp,stolpen, stelpa, stulpen stelpon, zoals om-

schreven in het woordenboek, het grootsyno-niemen woordenboek en in het etymologischwoordenboek, alle van Van Dale. De omschrij-vingen zijn dan als volgt: met opening naaronder, over iets heen zetten, afdekken ter be-scherming, stelpen (doen ophouden), deksel,kap enz. Deze omschrijving, althans in de zinvan over iets heenzetten en afdekken, sluitmisschien wel aan bij de ‘noodzaak’ die er opeen gegeven moment in Noord-Holland ont-stond om een meervormige, relatief groteboerderij te reduceren tot een compact ge-heel waarin alle functies onder een vierkantigpiramidedak ondergebracht konden worden.Met z’n allen en alles onder een deksel ofstolp. Wel moet hierbij de vraag gesteld worden wanneer, waar en in welke mate debenaming stolp gebruikt werd. Merkwaardigis overigens dat stelphuizing met één dak gedekt, boerencomplex betekent. In het Friesis dat: stjelphûzinge. Stjelp is stolp. Datering-informatie 1855. Wat is nu waar?’

Vanwaar de naam Stolp? Wat lezen onzelezers graag?De redactie stelt het op prijs te weten wat onze lezers graag in de Nieuwsbrief opgenomenwillen zien. In onze 51 tot nu toe verschenenNieuwsbrieven zijn inmiddels heel veel onderwerpen ter sprake gekomen. Nieuwsover de eigen (actuele)activiteiten zoals deBeeldbank en symposia, stolp-awards en excursies. Hoe stolpbewoners hun interieurhebben ingericht en wat er zoal met en rondstolpen per kwartaal is voorgevallen. Gast-auteurs schrijven geregeld over bijzonderestolpen, de historie of de (voorbije) boeren-leef- en werkwijze. Ook onderwerpen als deboerentuin, isolatie, dakramen en voegwerkkwam een aantal malen in de reeks Nieuws-brieven ter sprake. Misschien dat u toch onderwerpen mist en/of uw voorkeur voorspecifieke onderwerpen in de nieuwsbrievenwil laten weten. Graag uw reactie per mailnaar [email protected]

ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN

Oostpolder in nieuw boek

▲▲

Page 9: Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp · De presentatie van de Boerderijen Beeldbank inclusief de officiële aftrap door gedeputeerde mw. Sascha Baggerman te Middenbeemster,

Nieuwsbrief nr. 51 van de Boerderijen-stichting Noord-Holland ‘Vrienden van de stolp’, december 2007.Secretariaat: Schapenlaan 20, 1862 PW Bergen, telefoon 072 - 581 68 88(ma t/m vr 10 - 12.30 uur), fax 072 - 581 68 87 e-mail: [email protected]: www.boerderijenstichting.nlGiro 338181 t.g.v. Boerderijenstichting Noord-Holland, Bergen NH.Redactie: Mart Groentjes en

Willem MesschaertGrafische verzorging en advertenties:

Carla Buijsman, ipsis b.v., Zwaag (0229 - 27 27 00)

Druk: Meco Offset, ZwaagOplage: 2.100 exemplarenDe nieuwsbrief verschijnt 4 maal per jaar.

ISSN 1566-8843

Het bestuur van de Boerderijenstichting Noord-Holland ‘Vrienden van de stolp’:

Evert Vermeer (voorzitter)Larixplantsoen 15, 1702 XG Heerhugowaard

Mart Groentjes (secretaris)Schapenlaan 20, 1862 PW Bergen

Evert Barendrecht (penningmeester)Jan Greshoffstraat 20, 1822 JC Alkmaar

Willem Messchaert (perscontacten, vierkant-deling) Stierop 1, 1911 NG Uitgeest

Albert Bolt, RijsenhoutKatja Bossaers, WestbeemsterJoop van Diepen, OosterblokkerSander Douma, SchermerhornMaarten Koning, De GoornWim Schermerhorn, GrootschermerPiet Verhoeven, HeerhugowaardNoud de Vreeze, AlkmaarAnneke Zandt, Twisk

De adviseringscommissie:Sander Douma, Esther de Winter (boerenerven) ening. Pieter J. Prett (secretaris).

AdviseringHet is voor leden mogelijk adviezen m.b.t. constructief-technische cq esthetische aspecten en onderwerpen over boerenerven ‘op locatie’ teverstrekken. Voor een dergelijk advies wordt eenbijdrage van € 90,- (all-in) in rekening gebracht.

Verzoeken om advies te richten aan de secretaris vande adviseringscommissie: ing. Pieter J. Prett, Kanaaldijk 142, 1831 BA Koedijk. Telefonisch dagelijksbereikbaar van 10 - 16 uur: 072 - 562 47 05.Voor boerenerven: secretariaat.

Te weten• Lidmaatschap van de Vrienden van de stolp is

€ 15,- per jaar (meer mag). • Geef tijdig eventuele adreswijziging door!

ZONDER STOLPEN ZOU NOORD-HOLLAND NOORD-HOLLAND NIET MEER ZIJN

16

Ook na het Jaar van de Boerderij veel publicaties over stolpen, zo blijkt. Oud Hoog-karspel-Westwoud schrijft uitgebreid overeen gesloopte boerenplaats met een VOC-verleden in HOOGKARSPEL.

Wel gestript, niet gesloopt. De nieuwe eigenaarbegint in een grondig op te knappen stolp uit1878 in BEEMSTER een nieuwe a grarische toe-komst. Met leilinden dicht tegen de voorgevel.

Een woonstolp in OBDAM gaat geheel invlammen op. De bewoners, twee gezinnen,kunnen weinig meer redden uit de met rietgedekte boerderij. In een van de woon-vertrekken brandde een houtkachel.

De toekomstige bestemming van een stolp inWARMENHUIZEN is onzeker: een zorghuis voormensen met een verstandelijke beperking ofeen aantal seniorenwoningen met een winkel.

Geplaatst in 1872, bij een verbouwing verscho-len rond 1900, teruggevonden en herplaatst

in 2007. Een gedenksteen in een gerestau-reerde boerderij in SCHAGEN heeft een bewo-gen geschiedenis.

Een restaurant met wijnproeflokaal in een stolpin BEEMSTER. Dit plan heeft de eigenaar bij degemeente ingediend. De hoofdfunctie van deboerderij, 500 m vanaf de weg, blijft ‘wonen’.

Geen miljoen van de Bankgiro Loterij. Stich-ting Rundveemuseum Aat Grootes greepnaast deze prijs voor de restauratie van eenboerderij in AARTSWOUD. Toch wordt hetplan uitgevoerd.

Alle 55 boerderijen in de polder Koegras zijn optekening vastgelegd. Met zijn project richt eeninwoner van JULIANADORP zich op het 100- jarig bestaan van zijn woonplaats, in 2009.

De raad kiest voor bescherming, de eigenaarvoor nieuwbouw in stolpvorm. Een inwoner vanHEILOO vecht het raadsbesluit aan om het pre-dikaat gemeentelijk monument toe te kennen.

Feest op de Schoutsplaats in WOGNUM. Al honderd jaar boert op deze plek dezelfde familie. De eerder twee naast elkaarstaande stolpen zijn beide verbrand. Het land was ooit eigendom van de schoutvan Hoorn.

De beste veehouder uit Noord-Holland vanhet boekjaar 2006-2007 boert in RUSTEN-

BURG. De Noord-Hollandse stal in zijn stolpbiedt ruimte aan jongvee, nabij het hooi inhet vierkant.

Het ‘hele’ dorp op bezoek in de dars van eenstolp in BOBELDIJK. Daar had de 100-jarigeplaatselijke ijsclub een jubileumexpositie ingericht. Met op het erf, als warm welkom,een sneeuwkanon.

Een van de oudste stolpen in BEEMSTER is nietmeer. Brand. Een houten voorganger van dezein 1868 ‘herbouwde’ boerderij zal zijn gezetniet lang na de drooglegging. Het pand stondte koop.

Stolpen in het nieuwsUit het Noordhollands Dagblad, verzameld door Ed Dekker, journalist.

In reactie op het bericht over de cursus De Stolp Stap voor Stap volgden nog 10 aanmeldingen waarmee deze cursus is volgeboekt. De cursus bevat vier avonden: ma 21 januari, ma 25 februari, di 25 maart enma 28 april. De cursus wordt afgesloten meteen excursie op za 3 mei. De deelnemers ont-vangen nader bericht over de locatie.

12 stuks zonnerakken. Breed 52 cm, hoog 193 en180 (ingekort) in donkergroene kleur. € 750,-.Te bevragen: t: 0224-213210.

Cursus Ter overname

Nieuw gemaakte constructie (AJV Bouw, Alkmaar) voor stolp in Egmond aan den Hoef. >>