Bird of prey | LittleOwls
16
Roofvogels in Nederland Wat eet een kerkuil? Valkeniers en hun vogel Pagina 4 Pagina 6 Pagina 8 Uitgave 2 - Mei 2016 BIRD OF PREY Little Owls
description
Â
Transcript of Bird of prey | LittleOwls
Roofvogels in Nederland
Wat eet een kerkuil?Valkeniers en hun vogel
Pagina 4
Pagina 6
Pagina 8
Uitgave 2 - Mei 2016
BIRD OF PREYLittle Owls
2 BIRDS OF PREY
VOORWOORDAlweer de tweede editie van het Bird of Prey magazine en deze gave editie is gemaakt door Iemkje Hoek. Wij willen haar bedanken voor het werk en
tijd die ze erin heeft gestoken. In deze uitgave komen verschillende artikelen aanbod. Wat eet een kerkuil, waar zitten zijn oren, een leuke aanvinklijst om roofvogels te spotten. Vele leuke acties en grappige foto’s van valkeniers met
hun roofogel. Wij wensen je heel veel leesplezier!
Angela DekensMei 2016
3MEI 2016Little Owls
INHOUDSOPGAVE COLOFONBIRDS OF PREYMei 2016
HOOFDREDACTEURAngela Dekens
VORMGEVERIemkje Hoek
FOTOGRAFIEAngela Dekens
4
6
8
10
12
14
15
Valkeniers en hun vogel
Roofvogels
Wat eet een kerkuil?
Veldmuizenplaag
De oren van een kerkuil
Kerkuilen broeden
Tekenwedstrijd!
Little Owls
VALKENIERS EN HUN VOGEL
4 BIRDS OF PREY
Vind jij dat jouw vogel ook een plaatsje verdient op de valkeniers en hun vogel pagina,
stuur dan je foto in naar [email protected] en misschien zie jij je vogel dan
terug in onze volgende editie.
Dit is Willem samen met zijn sneeuwuil Benthe.
Simba 8 weken oud.
Tayko Afrikaanse oehoe.
Angela met haar uil.
5MEI 2016
LIKE ONS OP FACEBOOK EN WIN!Bij 2000 likes wordt er onder de volgers een fotoshoot verloot t.w.v. € 65,- euro!
Je kan ons vinden op facebook/KleineUil
Little Owls
Scan deze QR code met je telefoon om naar onze facebookpagina te gaan!
6 BIRDS OF PREY
ROOFVOGELSBuizerd
Sperwer
Havik
Wespendief
Ruigpootbuizerd
Vink hier aan welke
vogels jij al hebt gezien! √Illustraties: Iemkje Hoek
7MEI 2016Little Owls
Boomvalk
Blauwe kiekendief
Grauwe kiekendief
Slechtvalk
Slechtvalk
Smelleken
Zeearend
Torenvalk
8 BIRDS OF PREY
Nom, nom,
nom, nom.
WAT EET EEN
KERKUIL?Illustraties: Iemkje Hoek
9MEI 2016Little Owls
MENU KAARTHet menu van de kerkuil bestaat vooral uit muizen, kleine
knaagdieren zoals ratten en muizen en daarnaast staan vooral
in de winter kleine vogels en grote insecten op het menu. Een
kerkuil kan heel snel verhongeren, een nacht zonder prooi valt
er 10%(!) van z’n lichaamsgewicht af.
Tegenover andere uilen heeft een kerkuil bijna iedere nacht wel
een prooi omdat hij ook spitsmuizen eet, dit doet bijna geen
enkele andere uil. Spitsmuizen zijn het hele jaar door actief en
zijn ze heel gemakkelijk te horen door de uil. De onverteerbare
bestanddelen, zoals botjes en haren, worden uitgebraakt in de
vorm van een braakbal.
In gevangenschap moeten kerkuilen dagelijks gevoerd worden
met eendagskuikens en knaagdieren. Een koppel volwassen
kerkuilen eet drie tot vijf eendagskuikens per nacht.
Auteur: Angela Dekens
VELDMUIZENPLAAG ZORGT VOOR RECORD AANTAL RANSUILEN IN FRIESLAND
10 BIRDS OF PREY
Illustraties: Iemkje Hoek
Dat de veldmuizenplaag aantrekkelijk is voor
predatoren als ransuilen blijkt uit tellingen die
bioloog Harry Wijnandts onder de vlag van het
Natuurmuseum Fryslân al acht jaar organiseert.
Dit jaar is een record aantal ransuilen (hoarnûlen)
geteld: 1740 op 143 verschillende winterroesten.
Daarmee is het record van de winter van 2009
gebroken. Toen werden er 1686 ransuilen
verspreid over de provincie waargenomen.
AFNAME
Vorige winter was het aantal waargenomen
ransuilen teleurstellend: er werden maar een
kleine 800 uilen geteld. Begint de landelijk
De veldmuizenplaag op boerenland in Zuidwest-Friesland zorgt voor miljoenen aan
schade, maar is gunstig voor de ransuilen. Bioloog Harry Wijnandts telt dit jaar een
record aantal van 1.740 ransuilen op 143 winterroesten (slaapplaatsen) in Friesland.
Snel berekend verorberen de ransuilen in Friesland samen 2 miljoen veldmuizen. Het
vorige record van 2009 zat op 1696.
geconstateerde afname van ransuilen nu ook
in Fryslân door te zetten of valt dit binnen de
natuurlijke variatie? Een variatie die vooral
veroorzaakt wordt door de min of meer
driejaarlijkse veldmuizencyclus. Dat was de vraag
waar de uilenonderzoeker zich dit jaar mee bezig
hield.
TOPJAAR
Afgaande op alle berichten van deze zomer
en herfst over veldmuizenplagen moest het
wel een topjaar worden voor de ransuil. En dat
werd het ook. Veel broedgevallen (ook bij de
kerkuil, velduil, torenvalk etc.), grote legsels
Little Owls
VELDMUIZENPLAAG ZORGT VOOR RECORD AANTAL RANSUILEN IN FRIESLANDLEEUWARDEN, 31 januari 2015
11MEI 2016
en goede overleving van de jongen leverden
hoge aantallen ransuilen op de winterroesten
(slaapplaatsen) op. Nu er op (bijna) alle
roestplaatsen geteld is lijkt er inderdaad een sterk
verband te zijn met de muizencyclus. Veldmuizen
vormen het stapelvoedsel voor de ransuil.
Uit braakballenonderzoek van voorafgaande
winters blijkt dat in Fryslân van de 40.000
gedetermineerde prooiresten bijna 90% uit
veldmuizen bestaan! Voorlopige resultaten laten
zien dat dit jaar een nog hoger percentage lijkt
te worden. Op diverse locaties is er zelfs sprake
van dat de uilen uitsluitend veldmuizen eten! Bij
een snelle berekening houdt dit in dat alleen al
de ransuilen in Fryslân jaarlijks zo’n twee miljoen
veldmuizen weten weg te werken!
RECORD!
De winterroesten van ransuilen zijn niet
homogeen over de provincie verspreid. Verreweg
de meeste uilen bevinden zich ten westen van
de lijn Dokkum-Lemmer. Met name in het door
de muizenplaag getroffen zuidwesten van de
provincie bevinden zich winterroesten met grote
aantallen uilen. Aantallen van 30-40 overdag
slapende uilen in een of twee bomen zijn niet
ongewoon. Het record staat op een groep van
maar liefst 120 uilen!
Auteur: Angela Dekens
12 BIRDS OF PREY
DE OREN VAN EEN UIL
Illustratie: Iemkje Hoek
13MEI 2016Little Owls
DE OREN VAN EEN UIL Opvallend zijn allereerst de ronde, stompe kop met
grote, naar voren gerichte ogen. Deze ‘nachtkijkers’
zitten onbeweeglijk vast in de oogkassen. Dat
lijkt onhandig, maar uilen hebben een extreem
wendbare kop. Deze kan uiterst lenig links- en
rechtsom 270º draaien, terwijl het onderlichaam
roerloos op zijn plaats blijft. Zo heeft de uil
moeiteloos zicht op de wereld om hem heen.
Daarnaast wordt een groot deel van het gezichtsveld
door beide ogen tegelijkertijd ‘afgedekt’. Dit heet
binoculair zien. Met dit ruimtelijk of stereoscopisch
zien kunnen uilen heel precies de afstand tot hun
prooi schatten. En in het donker kijken is met speciale
zintuigcellen voor het onderscheiden van zwart en
wit al helemaal geen probleem. De kerkuil heeft maar
liefst 425.000 van dergelijke cellen (staafjes) per mm2
op zijn netvlies. Dat is zelfs veel meer dan de bosuil,
die het met 37.000 staafjes per mm2 moet doen.
De kerkuil is een kosmopoliet. Er zijn 35 ondersoorten bekend, waarvan er 2 in
Nederland voorkomen: de zeldzame lichte vorm (Tyto alba alba) en de meest
voorkomende donkere vorm (Tyto alba guttata). De meeste uilensoorten hebben een
overwegend nachtelijke leefwijze en zijn daartoe uitgerust met bijzonder ontwikkelde
zintuigen. De kerkuil is de meest nachtelijke vogel onder de uilen.
Ook het gehoor is bij uilen meer dan gemiddeld
ontwikkeld, en bij de kerkuil nog eens extra!
Aan de rand van de kopsluier, die bij de kerkuil
hartvormig is, bevinden zich grote ooropeningen
met beweeglijke huidplooien, de oorkleppen. Via
de sluier, die als radar werkt, bereikt het geluid de
gehoorgang. De oorkleppen, die ook bescherming
bieden tegen geluidsoverlast, dienen als een soort
richtmicrofoon en kunnen naar alle kanten draaien.
Het linkeroor ligt wat hoger dan het rechteroor. Door
deze asymmetrie komt geluid een fractie van een
seconde eerder in het ene oor dan in het andere.
Met deze oorconstructie, inclusief een relatief groot
trommelvlies en een groot aantal zenuwcellen,
maakt de kerkuil een driedimensionale geluidskaart
van zijn omgeving. Zo weet hij exact de afstand te
bepalen tot een muis in een greppel, in het gras of
op een molshoop!
Auteur: Angela Dekens
14 BIRDS OF PREY
Als in februari de dagen merkbaar lengen
en de temperatuur wat aangenamer wordt,
beginnen de kerkuilen elkaar het hof te maken.
De ijselijke kreten van het mannetje doorklieven
dan de nacht. Dit gedrag dient vooral om het
broedterritorium af te bakenen. De korte,
luide kreten zijn soms wel 50 keer per minuut
te horen! Tijdens de balts vliegen mannetje
en vrouwtje met grote snelheid achter elkaar
aan. Ook dat is luidruchtig, want beide vogels
klappen dan veelvuldig met hun vleugels. In
deze fase is de band nog niet echt innig. Komt
het mannetje te dichtbij, dan volgt een fel
snavelgevecht. Het mannetje heeft inmiddels
de nestplaats gekozen, en lokt de partner
daar naartoe met een onthoofde muis! In de
nestplaats zélf ligt dan al een flinke voorraad
muizen, alsof hij wil zeggen: we zullen het hier
goed hebben. Geleidelijk worden beide partners
meer vertrouwd met elkaar, en volgt verzoening.
Met een snorrend ‘duet’ bezegelen ze de band.
Het weer en de muizenstand zijn bepalend
voor de aanvang van broeden. Meestal worden
de eieren in april of mei gelegd. Tijdens een
zacht voorjaar en een goede muizenstand is
dat eerder. In voedselrijke jaren brengen de
kerkuilen meerdere broedsels groot, soms tot in
december!
KERKUILEN BROEDEN
Foto: Angela DekensAuteur: Angela Dekens
15MEI 2016Little Owls
Kleur jij deze leuke uil
mooi voor ons in, en win
een uilen kinderfeestje.
Scan de tekening in
en stuur hem naar
Op 30 juni wordt de
winnaar via onze
facebookpagina
en website bekend
gemaakt.
Illustratie: http://colorartwork.top
Voor 35 euro kun je met onze uilen op de foto.
Je krijgt daarbij vijf bewerkte foto’s digitaal gestuurd.
Wil je graag visagie erbij dat kost 15 euro extra.
Maximaal 10 deelnemers.
Inschrijven kan via de facebookpagina little owls.
28 mei hebben we weer een uilenevenement op het
Ecokathedraal in HeerenveenScan deze QR code met je telefoon om naar onze facebookpagina te gaan!
Little Owls
