Biodiversiteit in jouw gemeente

Grote resultaten met kleine (?) acties

soortbescherming

• Natuurbescherming:– gebiedsgericht (natuurgebieden…)– soorten– draagvlak en educatie

• Soortenbescherming komt maar moeizaam van de grond

lokale soortbescherming

• Al jaren ervaring met lokale acties voor soorten: paddenoverzet, nestkasten, bermbeheer, poelen graven...

• Kleinschalige soortbeschermingsprojecten zijn (ook) belangrijk voor draagvlak!

biodiversiteit in jouw gemeente

• Vleermuizen, zwaluwen, amfibieën, bermvegetaties…

• www.natuurpunt.be/lokalebiodiversiteit

kenmerken

• Laagdrempelig (maar wel verschillende gradaties mogelijk; kan ook ambitieus)

• Er is ervaring mee opgedaan• Communicatie mogelijk; aaibare of tot

de verbeelding sprekende soorten• Voor gans Vlaanderen• Soms ook positieve gevolgen voor

andere soorten

samen met anderen

• Zelf (natuurstudiewerkgroepen, afdelingen)

• Andere verenigingen: jeugd, landbouw...• Lokale besturen. Eén van onze punten

uit het “memorandum” voor de lokale verkiezingen.

vleermuizen

• Spreken tot de verbeelding• Nuttige dieren, maar veel misverstanden• Bedreigd, kleine ingrepen maken wel

degelijk een verschil.• Gekoppeld aan pesticiden-arme tuin

www.natuurpunt.be/lokalebiodiversiteit

•

amfibieën

• Overzetacties en inventarisatie poelen• Onderhoud + aanleg poelen• Problemen opsporen en sensibiliseren

(verwaarloosde poelen, locaties met veel verkeersslachtoffers)

• Acties met groot ‘mediagehalte’• Mogelijkheid tot het betrekken van

nieuwe mensen

huis- en boerenzwaluw

• Inventarisatie kolonies• Sensibilisering eigenaars (belang van

behoud van nesten).• Tips bij bouwen en verbouwen.• Plaatsen kunstnesten (zeker bij

renovaties) en nesthulp• Belang van insecten.

andere…

bermbeheer

• Belangrijk areaal (meer dan natuurgebieden)

• Verbindingsgebieden• Melden van waardevolle soorten aan

bermbeheerder (gemeente of andere overheid) + adviezen naar beheer + bermbeheerplannen

• Opvolgen van interessante soorten

algemene beoordeling

• Zeer veel verschillende vormen (echt mogelijkheden tot ‘eigen accent’). Ofwel meer studie, ofwel meer beleid, ofwel meer educatie…

ondersteuning

• expertise • terreinkennis• technische fiches• samenwerking• communicatie

link met de SO

• Subsidiereglement > onderscheidingsniveau (titel 8.3, art. 1 ) in het thema ‘natuur’.

• Gemeenten kunnen ook projecten indienen in het kader ‘soortbescherming’

• Bermbeheerplannen • mina-werkers of groenjobs. Voor

bepaalde werken kan men beroep doen op deze gesubsidieerde werknemers.

dit smaakt naar meer…

• Een tandje bijsteken• Charters• Adoptie• Publieksactiviteiten• …

charters (Vlaams Brabant)

flexibele formule

• Maak selectie uit 100-punten-programma, met aandacht voor de 4 ‘pijlers’

• gebiedsgericht • soortgericht (rode lijst-soorten) • soorten in de omgeving van de mens • natuur in samenwerking met andere

doelgroepen: landbouwers, bedrijven,…

adoptie van een streekeigen soort

rode lijst soorten

happenings

telprojecten

Voorbeelden

Plan gierzwaluw - Antwerpse haven

• Tijdens inventarisaties: 2 bestaande kolonies– Noorderlaan thv Novanatie– Oosterweelsteenweg thv Vollers

• Mogelijkheden voor nieuwe kolonies aan andere opslagloodsen

Bestaande kolonies

Oude magazijnen

Problemen

• Oude opslagloodsen– Lekken – Verouderd materiaal

• Sloop gepland• Nieuwe loodsen

– Geen broedgelegenheid meer

Nieuwe magazijnen

Nieuwe magazijnen

Uitgevoerde projecten

• Gebouwen GHA– 12 gebouw Loodglansstraat– 5 gebouw Wilmarsdonksteenweg

• SITA– 16 aan nieuwe loods Noorderlaan

• …

Steenuilproject NP-Mandelstreke

• Start 1995• Na verontrustende berichten 100 kasten

plaatsen in de omgeving van Roeselare• Kasten gebouwd en na inventarisatie

geplaatst• Kasten geplaatst in oude wilgen, jonge

knotwilgen en enkele populieren in omgeving van weiland.

Steenuilproject NP-Mandelstreke

Steenuilproject NP-Mandelstreke

• Kasten voornamelijk bij landbouwers + informatiebrochure (sensibilisering).

• Brochure biodiversiteit zijn hier uitstekend voor.

• Via overleg worden kasten na knotten opnieuw bevestigd.

• 2 maal per jaar controle op jongen + reinigen gebruikte kasten en onderhoud.

Steenuilproject NP-Mandelstreke

• Resultaten: Jaar kasten bezet jongen/kast

1996 23 1 4

1997 60 20% 2,8

1998 105 25% 3

1999 103 28% 2,65

2000 110 45% 2,5

2001 108 49% 2,5

2002 106 55% 2,6

2003 105 56% 2,6

2004 102 58% 2,7

2005 100 61% 2,88

Steenuilproject NP-Mandelstreke

• 61 kasten bezet, 45 met broedsucces en in totaal 130 jongen!

• Over heel het project heen een duidelijke toename van aantal bezette kasten ondanks het teleurstellende resultaat in het begin.

Zwaluwen in Zuidwest-VL.

Evolutie zwaluwenbestand (boeren- en huiszwaluw)

0

50

100

150

200

aantalnesten2000

aantalnesten2001

aantalnesten2002

aantalnesten2003

aantalnesten2004

aantalnesten2005

jaar

aa

nta

l n

es

ten

Boerenzwaluw

Huiszwaluw

Gierzwaluw

Zwaluwen in Zuidwest-VL

• foto:s Schweger Naturschutz

• - Marcel Bex - Natuurpunt

Vleermuizen

• foto’s: andré meysmans & hugo willockx

Poelenplan Merelbeke

•

Bermen in Nazareth

akkervogels

• Zuidwest Vlaanderen, Fruitstreek, Velpe-Mene

Stad Bilzen

• Biodiversiteit in het milieubeleid

Geografie

• Bilzen heeft verschillende landschapstypes:– Kempen: bossen van Schoonbeek, Eik en Hoefaert

– Vochtig Haspengouw met kasteeldomeinen Groenendaal-Zangerheide, Alden Biesen: veel populieraanplantingen.

– Droog Haspengouw: akkerbouwgebied met graften, droogdalen,

– Demervallei: populieraanplantingen en verspreide bebouwing met kasteeldomein Schoonbeek.

Bodembestemming

• Woongebied: 18,1%

• Industriegebied: 3,9%

• Agrarisch gebied: 55,8%

• Bosgebied: 4,6%

• Natuurgebied: 15%

• Recreatiegebied: 0,4%

• Andere: 2,2%

1988

• Subsidiereglement onderhoud en aanplant van landschappelijk waardevolle hagen: meidoorn, sleedoorn, haagbeuk, …– Samenwerking met milieuraad Bilzen (onder impuls

van leden Natuurpunt).– Biodiversiteit ook gebaat met KLE’s

• als verbinding tussen grotere groengebieden• Als bijkomend biotoop• Totaal: 50 km.

1992

• Subsidiereglement poelen– Tot op heden worden er een tiental gesubsidieerd.– Amfibieën en waterinsecten, -planten.

1995

• Gewestplanswijziging bossen van Schoonbeek– Door een adequate aanpak vanuit het

schepencollege van Bilzen werd 128 ha industriegebied omgezet naar bosgebied.

– (nu wil de Vlaamse Regering hiervan 25 ha terug afnemen voor industrie ENA).

1998

• Nestkasten voor kerkuilen in Bilzerse gebouwen– Voorzet: Natuurpunt’ers van Bilzen

(vogelwerkgroep).– Financiële steun: Milieuraad – Uitvoerder: Vogelwerkgroep– Opvolging: Natuurpunt

2001

• Stekelbaarzen in niet ingeschreven beek– Voorzet: privaat beheerder aanpalend bos– Overleg: stad Bilzen-Watering het Vereveld– Uitvoerder: Watering het Vereveld wijzigde zijn

uitvoeringsmethode naar een kruidruiming van de beek.

– Opvolging: provincie Limburg.

2001

• Gewestplanswijziging– Door intens overleg tussen Natuurpunt en de

milieuadministratie werden bosuitbreidingsgebieden bekomen.

2005

• Renovatie van kerktoren Hees tot ‘fietskluis’ met behoud van nestgelegenheid kerkuil en torenvalk.

2006

• Herinrichting doortocht Demer– Aandacht voor natuurlijk beekprofiel

• Meandering, slibbanken, pool-rifle patroon

– Aandacht voor de muurflora• Speciale mortel (kalkhoudend)

• Bakstenen in reliëf gemetst

2006

• Nestkasten voor grote gele kwikstaart– Voorzet: Natuurpunt ZO-Limburg– Uitvoerder: Stad Bilzen– Aantal: 7– Opvolging: Natuurpunt ZO-Limburg.

2007

• Greppelsprinkhaan– Natuurpunt komt met de melding dat er

greppelsprinkhanen waargenomen zijn in wegberm– Stad Bilzen past op vraag Natuurpunt zijn

bermbeheer ter plaatse aan

2008

• Dwergblauwtje– Stad Bilzen kiest in overleg met RLHV tot de

bescherming van het dwergblauwtje.– Beheersplan wordt in overleg met Natuurpunt

opgesteld.– Uitvoering beheersplan wordt via ANB, De

Scheepvaart nv, de Stad Bilzen en Natuurpunt besproken.

Hoe versterk je biodiversiteit?

• Door het uitbreiden van de biotopen, het scheppen van kansen voor soorten, …– Planologisch

• Gewestplan, RSV, PRSP, GRSP, RUP, …

– Vergunningsbeleid:• Verkavelingsvergunning, bouwvergunning, …

– Ruilverkaveling: andere aanpak: bredere bermen, meer grachten, bomenrijen, oeverstroken, …

– Beekruimingen: kruidruiming ipv uitdiepen,– Continue bestaande activiteiten in vraag te durven stellen,– Niet met mooie foto’s en folders.