Bijlage bij ‘ In Dialoog’ nr. 2/2016

Wie ooit een instrument

leerde bespelen

of zangles nam,

weet wat het vraagt

om een partituur noot voor noot

te doorknauwen om ze ooit eens doorleefd te kunnen spelen!

Ook een sporter, een student, een toneelacteur,

een circusartiest, een leraar …

weten ervan mee te spreken.

Alles wat je onder de knie wil krijgen,

vraagt concentratie en inspanning:

5 % inspiratie en 95 % transpiratie.

Ons hele leven is eigenlijk een oefenplaats.

Als kind leerden we lopen, spreken, schrijven,

onze gedachten en gevoelens ordenen …

En we bleven leren.

We doen dat levenslang, op vele terreinen.

Met scha en schande, met vallen en opstaan.

Ook dat is een kunst.

Oefenen doe we vaak alleen.

We treden dan met onszelf in dialoog.

Soms repeteren we ook in groep.

We luisteren daarbij intens naar elkaar

en zoeken samen naar een harmonische balans.

Tochtgenoten zijn altijd kostbaar:

in het gezin en de familie,

op school, in de jeugdbeweging, op het werk …

Ze zien groeikansen,

geloven in elkaars kunnen

en moedigen aan om het niet op te geven.

Ken je het verhaal van Jezus en de

vijgenboom?

Of van Sam en de Prins van Stien Michiels?

Moet je beslist eens lezen!

Er zit muziek in!

Sam en de prins

Bij de cover:

“Test, één

twee.”

Ja, hij werkt, nu

kan de repetitie

beginnen.

Of hij al kon stappen, vroeg de dokter

van het Kinderwelzijn.

Niet echt, zei ik, maar hij gaat al

staan en weer zitten zonder steun. Hij oefent geduldig

en applaudisseert dan trots voor zichzelf.

De dokter keek bedenkelijk. Of hij al kon praten, dan?

Niet echt, zei ik, maar hij bootst geluiden na, en hij

brabbelt van alles. Hij oefent geduldig en

applaudisseert dan trots voor zichzelf.

De dokter keek vragend. Of hij reageert op vragen als

‘waar is…’?

Niet echt, zei ik, maar hij geeft wel duidelijk aan wat

hij wil (en vooral wat hij niet wil). Hij oefent geduldig

en applaudisseert dan trots voor zichzelf.

De dokter dacht dat hij misschien wat traag

ontwikkelt en stelde voor een extra afspraak te

maken, voor een tussentijdse controle. Dat leek mij

ook wel aangeraden: om te zien of de dokter intussen

geduld had leren oefenen en trots kon

applaudisseren.

Iesja

Leeftocht op

muziek:

Repeteren,

Samson en Gert

Zo wensen we

jou het nieuwe jaar:

elke dag

een kans

om te bloeien

als een roos

elke dag

een geschenk

om het muziekstuk

dat leven heet

in te oefenen

elke dag

een goed moment

om opnieuw

te beginnen

Foto: Andreas Janssens

Jaargang 32

nummer 5

januari 2017

v.u. Andreas Janssens, Katholiek Onderwijs Vlaanderen.

Proviand voor onderweg

Een verademing voor onderwijsmensen

Maandelijkse inspiratiebron

in de rubriek Leeftocht van

www.katholiekonderwijs.vlaanderen

Reacties zijn steeds welkom op

identiteit_kwaliteit@katholiekonderwijs.vlaanderen

Anselm Grün gaat bij zijn patroonheilige,

de heilige Anselmus van Canterbury, te

rade voor inspirerende beelden van het

opvoeder en leraar zijn.

Er komt een vreemde abt bij Anselmus;

hij beklaagt zich over de leerlingen die

tegenwoordig zo verdorven zijn. Hij is

van mening dat ze met harde discipline

getuchtigd en kort gehouden moeten

worden. Daarop antwoordt Anselmus

met het beeld van de tuinman:

Zeg mij, eerwaarde abt, als je een jonge

boom in je tuin zou planten en die aan

alle kanten zo zou inbinden dat hij zijn

takken niet kon uitspreiden en je zou

hem na jaren bevrijden, wat voor een

boom zou daar dan uitkomen? Beslist

een onvruchtbare, met kromme en

verbogen takken.

Een goede tuinman geeft de boom

ruimte om zich te ontwikkelen. Hij

koestert en verzorgt hem, zodat die in

een vorm groeit die op hem lijkt.

Heb je ooit gezien dat een kunstenaar

uit een staaf goud of zilver alleen met

harde klappen een mooi beeld creëert?

Nee toch zeker? Om de staaf mooi te

vormen beslaat en beklopt hij deze

voorzichtig met zijn gereedschap om

hem daarna met zachte hand mooi glad

te maken en te polijsten. Als je je jongens

tot goede zeden wilt opvoeden, dan

moet je hen, tegelijk met de hardheid

van de tuchtiging, de weldadige

verzachting van vaderlijke mildheid en

vriendelijkheid aanbieden.

De leraar is dus een kunstenaar die de

leerlingen met liefde en discipline opleidt

en vormt, opdat het door God gegeven

beeld dat in een ieder klaar ligt, steeds

meer tevoorschijn komt. De kunstenaar

kan de leerlingen niet naar zijn eigen

beeld vormen, maar alleen naar het

beeld dat al in henzelf besloten ligt. De

leraar helpt het kind zijn beeld te

ontdekken en er meer en meer naar te

leven.

Het derde beeld dat Anselmus voor de

opvoeding van kinderen gebruikt is dat

van de moeder die het kind voedt:

Grof brood is beslist goed en nuttig voor

diegene die het kan verdragen. Maar

voed een zuigeling er eens mee en

onthoud hem de melk dan zal je zien, dat

het hem niet sterkt maar smoort.

Waarom? Welnu, dat is té duidelijk voor

woorden. Onthoud echter: zoals een

hard en krachtig lichaam naar behoefte

gevoed moet worden, zo hebben ook de

tere en de sterke ziel bijpassende

levenswijzen nodig.

De leraar is dus als een vader of moeder

die het kind dusdanig voedt, dat het kan

groeien. De moeder past het eten aan de

toestand van het kind aan. Zij voedt het

met iets, waar het nu net behoefte aan

heeft. De juiste voeding is volgens

Anselmus de vriendelijkheid, goedheid,

barmhartigheid en de luchtige

bemoediging en ondersteuning van het

kind.

We geloven rotsvast in de groei- en ontwikkelingsmogelijkheden

van elke leerling.

(Uit OKB, blz. 28)

Vanuit de traditie waarin de school staat en in gesprek met haar

omgeving, wil de katholieke dialoogschool een oefenplaats zijn voor

een (samen)leven in een wereld die gekenmerkt is door diversiteit

en verschil.

(Uit de visietekst van Katholiek Onderwijs Vlaanderen over de katholieke dialoogschool)

© Anselm Grün et al., Levenslessen. Inspiratiebron voor het onderwijs. Ten Have, Utrecht, 2012, blz. 133 -134

jaargang 32

nummer 5

januari 2017

Lieve God,Lieve God, Het leven is als een repetitie,Het leven is als een repetitie, met vallen, opstaan en weer doorgaanmet vallen, opstaan en weer doorgaan maar dan onmiddelli jk voor het grote maar dan onmiddelli jk voor het grote publiek.publiek. Overal zijn ogen en oren van mensen,Overal zijn ogen en oren van mensen, de jury heeft de stemknoppen vastde jury heeft de stemknoppen vast en de recensent houdt de pen op het blad.en de recensent houdt de pen op het blad. De partituur is maar deels geschreven,De partituur is maar deels geschreven, de orkestmeester niet altijd aanwezigde orkestmeester niet altijd aanwezig en een staande ovatie blijft soms uit.en een staande ovatie blijft soms uit. Dan wil ik ook eens niet op de scène staan,Dan wil ik ook eens niet op de scène staan, in de coulissen nadenken over een valse nootin de coulissen nadenken over een valse noot en woorden voor een nieuwe strofe en woorden voor een nieuwe strofe schrijven.schrijven. ‘Oefening baart kunst’ is Jouw refrein‘Oefening baart kunst’ is Jouw refrein en daarom is er elke dag een nieuwe kansen daarom is er elke dag een nieuwe kans om te repeteren op het grote podium.om te repeteren op het grote podium. E l s D e S m e tE l s D e S m e t

Om met leerlingen in dialoog te brengen

Aan een optreden gaat heel wat repeteren vooraf. Het optreden zelf is natuurlijk de max, maar ook het inoefe-nen kan heel wat leut meebrengen. Het is dan niet erg om fouten te maken. Je kunt eruit leren. Je kunde zien groeien doorheen het repeteren geeft een boost. Is je school voor jou zulke repeteerruimte?

Mens worden is een levenslang groeiproces, van in de wieg en vroeger al tot op hoge leeftijd. Tegelijk is het een gebeuren van elke dag. Soms maak je een grote sprong voorwaarts. En soms gaat het voetje voor voetje. Met vallen en opstaan. En telkens weer opnieuw mogen beginnen. In alle gevallen vraagt het inspanning en oefening, repetitie en geduld.

Welke ruimte krijg jij om je te ontplooien? Welke ruimte heb je nodig?

Welke ruimte geef je? Aan je leerlingen, je collega’s, je familie, je … Elk van hen is anders, uniek. Als je aandachtig luistert naar ieders verhaal en in gesprek gaat, kom je misschien op het spoor wat elk van hen nodig heeft om volop vrucht te kunnen dragen.

Jezus vertelt het verhaal van de wijngaardenier die niet alleen de wijngaard verzorgt, maar ook de vijgenboom die daarin staat. De eigenaar van de wijngaard wil dat de wijngaardenier de boom kapt, omdat hij geen vrucht draagt. De wijngaardenier spreekt hem echter tegen: Heer, laat hem ook dit jaar nog met rust, tot ik de grond eromheen heb omgespit en hem mest heb gegeven, misschien zal hij dan het komende jaar vrucht dragen, en zo niet, dan kunt u hem alsnog omhakken. (Lc 13,8-9, NBV)

EEN NIEUW JAAR, NIEUWE VOORNEMENS

Een nieuw jaar begint met gelukwensen,

voor velen ook met nieuwe voornemens.

Ja, al na enkele dagen hebben die voornemens de

neiging om te beginnen tanen …

Ziehier drie gulden vuistregels die je goede voornemens

groeikansen helpen geven.

Geduldig volhouden

Geef een ongeoefende een viool en een strijkstok en

het geluid is niet om aan te horen, maar na twaalf jaar

zijn hart erin leggen en een ijverig commitment speelt

hij het vioolconcert van Brahms. (Wil Derkse)

Kleine stapjes zetten

Je leest graag maar hebt er geen tijd voor? Lees elke

dag een klein stukje en je zult na een jaar zien welke

berg aan lectuur je hebt doorgewerkt.

Aandachtig luisteren

Bij het musiceren is er een verschil tussen oefenen en

repeteren. Het eerste doe je alleen, het tweede samen

met anderen. Bij het eerste gaat het om nauwkeurig

lezen wat er in de partituur staat en voortdurend

herhalen; bij het tweede om het goed luisteren naar wat

de andere muzikanten spelen. (Richard Sennett)

Die tips zijn niet zomaar uit de lucht gegrepen. Het zijn

vuistregels met geschiedenis.

Het zijn vertalingen van drie eeuwenoude principes voor

de moderne (onderwijs)mens. Benedictijnse monniken

richten er hun hele leven naar. Wil Derkse schreef er een

toegankelijk boek over: Een levensregel voor beginners

(Lannoo, Tielt).

(Gelovig) Opvoeden …

vertrekt bij ‘jij bent mij gegeven’, ‘ik ben aan jou gegeven’

is op weg zetten naar volwassenheid

is erkennen en waarderen (wat niet hetzelfde is als goedkeuren)

is grenzen aangeven

is vrij laten en toch aanwezig zijn

is de deur altijd open laten staan

is vreugde vinden in de ander

is spirituele en religieuze ankers aanbieden

is je eigen geloof durven uitspreken

is je eigen waarden meegeven

is licht op de berg zijn, soms meer dan je kunt of bent

is onzekerheid toelaten

is zelf blijven groeien

is metgezel en gids zijn: mee op pad gaan en tegelijk de weg wijzen

© Groeien! Magazinereeks ‘Leven – wat er echt toe doet’. Halewijn, 2012, blz. 41.