Bijbel Dichtbij – Het lijdensverhaal
24
BACH LAAT JE VOELEN HOE DIEP GOD GAAT Zangeres Marjon Strijk over het lijdensverhaal Verdieping HET LIJDENS- VERHAAL ALS PUBLIEKSTREKKER Bijbelgebruik wereldwijd NOG 488.665 BIJBELS TE GAAN VOOR CUBA Bijbel voor elke generatie NIEUW BIJBELBLAD VOOR KINDEREN BIJBEL DICHTBIJ Ledenmagazine maart 2016 - nr. 1
Transcript of Bijbel Dichtbij – Het lijdensverhaal
BACH LAAT JE VOELEN HOE DIEP GOD GAATZangeres Marjon Strijk over het lijdensverhaal
Verdieping HET LIJDENS- VERHAAL ALS PUBLIEKSTREKKER
Bijbelgebruik wereldwijd NOG 488.665 BIJBELS TE GAAN VOOR CUBA
Bijbel voor elke generatieNIEUW BIJBELBLAD VOOR KINDEREN
BIJBEL DICHTBIJLedenmagazine maart 2016 - nr. 1
2
Op 13 december 2015 overleed, na een periode van ziekte,
Marleen de Pater-van der Meer, bestuursvoorzitter van het
Nederlands Bijbelgenootschap. Marleen de Pater was van 2001-
2010 lid van de Tweede Kamer voor het CDA en later waarnemend
burgemeester van Muiden. In mei 2013 werd ze voorzitter van
het Nederlands Bijbelgenootschap. Directeur Rieuwerd Buitenwerf:
‘Marleen de Pater combineerde haar bestuurlijke talenten met
een groot hart voor de Bijbel. Ze was een gedreven voorzitter; je
merkte dat rond het jubileumjaar, maar ook bij het voorzitten van
vergaderingen. We zullen haar missen en zijn haar dankbaar voor
wat ze voor ons heeft gedaan.’ Op dit moment neemt ds. Sybout van
der Meer haar taken als voorzitter waar.
Ik weet nog goed dat mijn vader me op een avond meenam naar
een uitvoering van Jesus Christ Superstar in de kerk. Ik was zeven jaar
oud, en erg onder de indruk van de Jezus-figuur in de musical. Elk
jaar als ik het paasverhaal hoor, denk ik minstens één keer terug aan
die avond.
Het Nederlands Bijbelgenootschap vertaalt de Bijbel in taal die
dichtbij komt, maar daarna gaan de bijbellezers door met ‘vertalen’.
Mensen gaan aan de slag met de teksten, doorleven ze, zetten ze op
muziek, schilderen ze. En het resultaat kan anderen weer raken.
De veertigdagentijd en de lijdensweek vormen een intense periode;
in de bijbelteksten die bij deze tijd horen komt het er echt op aan.
Ongetwijfeld zijn er daarom allerlei ‘doorvertalingen’ van deze
verhalen gemaakt. In deze Bijbel Dichtbij leest u in het bijzonder over
The Passion en de Matthäus Passion. Met de Samenleesbijbel kunt u
de verhalen ook ‘doorvertalen’ naar kinderen; ook daarvan ziet u iets
terug in dit nummer.
Ik wens u goede paasdagen toe. Zelf zal ik zeker weer genieten
van de mooie muziek, van de Matthäus Passion, The Passion, en
natuurlijk bij de dvd van Jesus Christ Superstar.
Rieuwerd Buitenwerf
Algemeen directeur
COLUMN
Onder de indruk van Jezus
Foto
: NBG
/San
dra
Hav
erm
an
Foto
: NBG
/San
dra
Hav
erm
an
LEDENVERTEGENWOORDIGINGIn 2016 ontstaan er vacatures in de ledenraad en in het landelijk beraad van het Nederlands Bijbelgenootschap. Er zijn nieuwe
kandidaten voorgedragen. Uiterlijk 15 april vindt u op onze website www.bijbelgenootschap.nl/ledenraad de kandidatenlijst.
Bestuursvoorzitter Nederlands Bijbelgenootschap overleden
3
INHOUD
Colofon Bijbel Dichtbij is het ledenmagazine van het Nederlands Bijbelgenootschap. Het verschijnt vier keer per jaar. hoofdredacteur Simone Spijker redactieraad Jessica Bronsema-de Haan, Stefan van Dijk, Sandra Haverman, Janneke van der Veer met bijdragen van Leonie Bakker, Anne Jaap van den Berg, Jaap van Dorp, Esther Wolswinkel, Roelien Smit, Joyce van de Veen coverfoto Beeldloods/Stefan Witte & NBG/Sandra Haverman corrector Jolanda Hamers (Hamerschrift) vormgeving bldsprk communicatievormgevers, Studio Vrolijk (p. 14-16) druk De Groot Drukkerij
Al tweehonderd jaar brengt het Nederlands Bijbelgenootschap de Bijbel dichtbij in binnen- en buitenland. Dat doen wij door de Bijbel te vertalen, de Bijbel beschikbaar te stellen, uitleg en achtergronden over de Bijbel te geven en mensen de relevantie van de Bijbel te laten ervaren. Ons werk wordt mogelijk gemaakt door de steun van ruim 140.000 leden en donateurs. post Postbus 620, 2003 RP Haarlem t 023 - 514 61 46 e [email protected] i www.bijbelgenootschap.nl facebook www.facebook.com/Bijbelgenootschap twitter NBG_Bijbel bank NL 74 SNSB 0266 3808 08 BV Lid van de United Bible Societies
02 Column
03Inhoud
10#Durf te vragen
11Bijzondere bijbeltekst
12Bijbel open
17Uitgaven
18Buitenlands vertaalproject
20Actie voor vluchtelingen
22Bibliotheekschatten
23Ledenvoordeel
24Beleef de Bijbel!
The Passion en de Matthäus Passion – ze vertellen
hetzelfde verhaal en verschillen hemelsbreed van
elkaar. Wat raakt ons in dit lijdensverhaal en hoe blijft
deze traditie van uitvoeringen zich ontwikkelen?
We spraken drie deskundigen.
‘Als ik zing zit ik helemaal in het verhaal. Ik voel de
vreugde, liefde, pijn en het verdriet mee.’ Zangeres
Marjon Strijk zingt al achttien jaar de Matthäus
Passion. ‘Dat ik heilige muziek mag doorgeven, ervaar
ik als een groot cadeau.’
Dankzij steun van leden en donateurs hebben we,
met andere bijbelgenootschappen, al 511.335 bijbels
gedoneerd aan Cuba. Daarmee zijn we op de helft.
Wat betekenen deze bijbels voor de Cubanen? Lees
het in deze Bijbel Dichtbij.
Het lijdensverhaal als publiekstrekkerVerdieping
‘Bach laat je voelen hoe diep God gaat’De Bijbel …
Nog 488.665 bijbels voor CubaBijbelgebruik wereldwijd
Nieuw bijbelblad voor kinderenBijbel voor elke generatie
04
08
07
14Alef is ons nieuwe bijbelblad voor kinderen. Het
bijbelse figuurtje Alef neemt kinderen mee naar de
wereld van de Bijbel. Alef toont u een kijkje achter de
schermen van de redactie.
4
Het lijdensverhaal als publiekstrekkerHoe de Matthäus Passion en The Passion het evangelie levend houden
The Passion en de Matthäus Passion – ze vertellen hetzelfde verhaal
en verschillen hemelsbreed van elkaar. Beide zijn gebaseerd op het
lijdensverhaal van Jezus uit de Bijbel. Beide zijn razend populair: via het
beeldscherm volgen miljoenen kijkers live The Passion. En een uitvoering
van de Matthäus Passion in de Stille Week is voor veel muziekliefhebbers
vaste prik. Wat raakt ons in dit lijdensverhaal en hoe blijft deze traditie
van uitvoeringen zich nog altijd ontwikkelen? Janneke van der Veer,
eindredacteur van Bijbel Dichtbij, sprak drie deskundigen.
ONTDEKKEN
Tekst: Janneke van der Veer | Foto: Willem Jan de Bruin
5
VERDIEPING
‘De Matthäus Passion en The Passion staan in een
lange traditie. Al sinds de vierde eeuw wordt het
lijdensverhaal op muziek gezet, bijvoorbeeld om de
herinnering aan het lijdensverhaal te bewaren,’ aldus
liturgiewetenschapper Mirella Klomp, die zich verdiept
in muzikale vertolkingen van het lijdensverhaal.
Volgens Stefan van Dijk, bijbelwetenschapper bij het
NBG, zit het zelfs in de aard van het lijdensverhaal
dat het opgevoerd wordt. ‘De evangelisten schreven
hun tekst vooral om voorgedragen te worden in de
christelijke gemeente. Veel mensen in de eerste eeuw
na Christus, konden helemaal niet lezen – ze waren
analfabeet.’ De lange traditie van passie-uitvoeringen
heeft zich sinds de vierde eeuw flink ontwikkeld.
Matthäus Passion als keerpuntEen belangrijk markeerpunt in deze ontwikkeling is de
Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach (1727).
Beïnvloed door de theologie van zijn tijd legde Bach
in de Matthäus Passion veel nadruk op het lijden en
sterven van Jezus. Zo werd medelijden opgewekt
met hem, een onschuldig slachtoffer, dat voor ons zo
zwaar moest lijden. Stefan van Dijk: ‘Strikt genomen
is de nadruk op het lijden helemaal niet zo bijbels als
vaak wordt gedacht. Voor de eerste christenen was
het geen vraag hoe een kruisiging plaatsvond: mensen
werden in die tijd vaker gestraft met een kruisdood.
Hun vraag was vooral: waarom moet juist Jezus deze
straf ondergaan? Thema’s als eer en schaamte waren
voor hen belangrijk: hoe kan Gods messias aan zo’n
schandelijke dood sterven?’
Matteüs’ tekst gevangen in notenBach legt meer nadruk op het lijden en sterven van
Jezus – en ons aandeel daarin – dan Matteüs. Tegelijk
blijft hij dicht bij de oorsponkelijke bijbeltekst. Hij volgt
Matteüs 26 en 27 nauwgezet: de aanloop naar Jezus’
gevangenneming, de veroordeling, de kruisiging, de
graflegging en de verzegeling van het graf de
volgende dag. Govert Jan Bach, deskundige op het
gebied van Bach en de Matthäus Passion: ‘Bach heeft
de tekst zorgvuldig en aandachtig gelezen, en zich
bovendien verdiept in de theologie. Dat maakt hem
een empathisch lezer, die de woorden geniaal wist
te vangen in noten. Aan de evangelietekst voegde
hij gedichten toe van Picander. Deze verwerkte hij in
de aria’s en de grote begin- en eindkoren, zoals het
‘Erbarme Dich’ of ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’.
De gedichten zijn doordrongen van het vocabulaire
van zijn tijd: zo werden mensen toen aangesproken
op hun gevoel. Bach verbond de evangelietekst en
de gedichten met nog een derde element: de koralen
(kerkliederen) uit de Lutherse kerk van zijn tijd.’
Van vergetelheid naar cultureel icoonDe Matthäus Passion is niet altijd zo bekend en
populair geweest. Govert Jan Bach: ‘In de tijd van Bach
werd kerkmuziek nooit gedrukt, en daarom niet of
nauwelijks verspreid. De eerste jaren werd het stuk
alleen in Leipzig uitgevoerd, waar Bach als cantor van
de Thomaskirche werkte. Pas toen de componist Felix
Mendelssohn de muziek in de negentiende eeuw
herontdekte, werd de Matthäus Passion verspreid en
daarmee beroemd en geliefd. Met als grote verschil
dat de muziek vanaf toen niet meer in de kerk werd
uitgevoerd, maar in de concertzaal.’ Tegenwoordig
is de Matthäus Passion niet meer weg te denken
uit het Nederlandse culturele landschap. Tegelijker-
tijd ontstaan er allerlei nieuwe vertolkingen van het
lijdensverhaal, waarvan The Passion een van de
meest toegankelijke is. Stefan van Dijk: ‘The Passion is
gemaakt voor een geseculariseerde doelgroep. Maar
interessant is dat de makers uit dezelfde christelijke
traditie hebben geput als Bach: de traditie die het
lijden van Jezus benadrukt, en medelijden oproept.’
The PassionDe teksten van The Passion zijn, anders dan bij de
Matthäus Passion, een samenvoeging van gedeeltes
uit de vier evangeliën. Het Nederlands Bijbel-
genootschap heeft de makers van The Passion advies
Mirella Klomp Dr. Mirella Klomp is
werkzaam als senior
onderzoeker en docent
praktische theologie aan de
Protestantse Theologische
Universiteit (Amsterdam). Ze
heeft zich gespecialiseerd in
muzikale vertolkingen van
het lijdensverhaal, zoals The
Passion.
‘De nadruk op Jezus’ lijden is niet zo bijbels als vaak wordt gedacht’
Stefan van DijkStefan van Dijk MA MSc is
vanaf 2011 wetenschappe-
lijk medewerker bij het NBG.
Hij geeft advies rondom
tv-producties als The
Passion en is auteur van
diverse theologische
uitgaven. Sinds 2015 is hij
hoofd Uitgeven.
6
VERDIEPING
The Passion meebeleven?
Op 24 maart 2016 vormt Amersfoort het
decor voor de eigentijdse muzikale vertelling
van het lijdensverhaal. Meer informatie vindt
u op pagina 24.
Meer ontdekken over de Matthäus Passion?
Ontvang gratis het e-book Matthäus Passion
Bach. Meer informatie vindt u op pagina 23.
Matteüsevangelie om door te geven Wilt u mensen in uw omgeving laten kennis-
maken met het lijdens- en opstandingsverhaal? Bestel
dan het boekje met het Matteüsevangelie in gewone
taal via www.bijbelgenootschap.nl/Matteüs. We
stellen dit boekje tegen kostprijs beschikbaar, zodat u
hiermee het evangelie door kunt geven.
gegeven hoe de uitvoering van het lijdensverhaal zo
dicht mogelijk aansluit bij de brontekst. De muziek
van The Passion bestaat uit hedendaagse, populaire
Nederlandse nummers. Vergeleken met andere mo-
derne uitvoeringen is The Passion een van de stukken
die het dichtst bij de bijbeltekst blijft. ‘Sinds 2000
zijn er opvallend veel moderne passies ontstaan,’
weet Mirella Klomp. ‘Niet allemaal staan ze dicht bij
het bijbelverhaal. Vroeger werden passies uitgevoerd
in een cultuur waarin het christelijk geloof de norm
was. De kerk bepaalde toen wat het lijden van Jezus
betekende. Nu heeft de kerk deze autoriteit niet meer
vanzelfsprekend en bepalen mensen zelf de betekenis.
Het verhaal en de thema’s worden creatief en op een
ruime manier vormgegeven. Zo is in Utopia 47 de
hoofdpersoon die lijdt niet een man, maar een vrouw.’
Dat The Passion de tekst van het evangelie volgt, zegt
overigens niets over de interpretatie van tv-kijkers of
bezoekers. ‘Sommige mensen kijken naar The Passion
als liturgie, anderen als event. De scheidslijn tussen re-
ligie en seculier is niet zomaar te trekken,’ legt Mirella
Klomp uit. ‘De betekenis van The Passion is meerdui-
dig. Mensen haken aan bij thema’s of personages uit
het lijdensverhaal en verbinden die met de wereld om
hen heen. Ze gaan vaak anders luisteren naar de be-
kende hits, de muziek krijgt een extra betekenislaag.’
Een klassiekerHet is opvallend hoe het lijdensverhaal, meer dan
andere christelijke verhalen, zijn weg naar het grote,
deels geseculariseerde publiek heeft gevonden. Govert
Jan Bach: ‘Dit verhaal heeft oude wortels, alles komt
erin samen. Het gaat over een onschuldige man die
moet sterven vanwege zijn overtuiging – in zekere
zin zijn we allemaal zo’n onschuldig mens. Het is het
verhaal van een mens die leeft, zijn best doet, en
eraan gaat. We herkennen allemaal iets in de emoties
die de revue passeren.’ Mirella Klomp vult aan: ‘Het
lijdensverhaal is een klassieker. Thema’s als liefde,
vriendschap, verraad, opoffering, onrecht en
vertrouwen spelen in elk mensenleven. Het verhaal is
niet alleen vanuit de christelijke cultuur relevant, maar
is belangrijk voor de hele westerse cultuurgeschiede-
nis.’
Blijven vertalen‘Muziek, film of musicals zijn voor veel mensen
toegankelijker dan papier, daarom is het belangrijk
dat de uitvoering van het lijdensverhaal zich daaraan
aanpast,’ meent Stefan van Dijk. ‘Veel mensen hebben
moeite de teksten in de Bijbel te lezen en te begrijpen.
Ze komen uit een heel andere tijd en het taalgebruik
is niet altijd zo toegankelijk. Vertalingen als de Bijbel in
Gewone Taal helpen hierbij, maar ook het gebruik van
andere media.’ Voor veel mensen vervult de Matthäus
Passion die rol. Govert Jan Bach: ‘De traditie van de
Matthäus Passion is sterk in Nederland verankerd. Het
is een ritueel om een paar uur lang samen te zijn en
alle emoties van Bachs muziek te laten passeren.’
Tegelijk geeft The Passsion het lijdensverhaal opnieuw
betekenis, voor miljoenen mensen. Mirella Klomp: ‘Half
Nederland heeft het erover.’
Govert Jan Bach Govert Jan Bach is gespeci-
aliseerd in de muziek van
Bach. Hij schreef drie luister-
boeken over zijn muziek. In
de veertig jaar dat hij in de
geestelijke gezondheidzorg
werkte, zette hij de muziek
van Bach steeds vaker in bij
de therapie.
‘Voor miljoenen mensen krijgt het lijdensverhaal opnieuw betekenis’
6
Foto: Beemsfoto/Peter
Beemsterboer
OP = OP
€ 1,-
7
DE BIJBEL...DE BIJBEL ...
7Foto: Beeldloods/Stefan Witte
Als ik zing zit ik helemaal in het verhaal. Ik voel de
vreugde, liefde, pijn en het verdriet mee. Zeker bij de
muziek van Bach, die als geen ander de tekst zo goed
op muziek heeft gezet. Zijn Matthäus Passion heeft
een bijzondere lading: mensen moeten voelen hoe
Jezus voor hen geleden heeft. Dat ik zulke diepe en
heilige muziek door mag geven is een groot cadeau.
In de passietijd ervaar ik het evangelie heel intens
tijdens het zingen. Dan heb ik soms geen behoefte om
bijbel te lezen of naar de kerk te gaan, al is de Bijbel
voor mij een wezenlijk boek en onderdeel van mijn
leven.
Ik zing de sopraanaria’s vanuit het perspectief van
Maria uit Magdala, die bij Jezus’ kruisiging en graf-
legging aanwezig was en ‘tegenover het graf’ ging
zitten (Matteüs 27:61). Zij stond heel dicht bij Jezus en
wilde hem echt haar hart schenken. Daarover gaat de
vrolijke aria ‘Ich wil dir mein Herze schenken’. Prachtig.
Maar ‘Aus liebe’ vind ik het mooiste. Hierin bezingt de
sopraan de liefde van Jezus, die zo groot was dat hij
alle ellende op zich nam. De hoge en ijle muziek in
dit stuk benadrukken hoe diep God ging: hij offerde
het liefste wat hij had, terwijl Jezus niets had misdaan.
Door deze aria te zingen hoop ik iets van deze liefde
met mensen te delen.
Marjon Strijk (49) is professioneel zangeres, zingt al
achttien jaar de Matthäus Passion en heeft een eigen
lespraktijk. Ze was eerst ziekenverzorgster en heeft
drie kinderen.
‘BACH LAAT JE VOELEN HOE DIEP GOD GAAT’
Zangeres Marjon Strijk over het lijdensverhaal
8
DOORGEVEN
In de meer afgelegen gebieden, verder weg van de hoofdstad
Havana hebben veel Cubanen nog geen bijbel. Dit bleek uit onze
gesprekken met onder andere aartsbisschop Wilfredo Pino Estevez
en gemeentelid Reina Nievez Herrera Font. Zij vertelden ons ook hoe
belangrijk de bijbels voor de Cubanen zijn. Wilfredo (65) vertelde
ons: ‘Meteen toen ik hoorde dat er bijbels voor me waren, stapte ik
in mijn vrachtauto en reed dwars door het hele land naar Havana.
Een reis van maar liefst duizend kilometer.’ Wilfredo is bisschop in
Guantanamo en Baracoa, in het uiterste oosten van Cuba. ‘Wanneer
ik weer thuis ben spreek ik af met de lokale priesters, om hen te
verrassen met deze bijbels. Iedereen staat te springen om een bijbel.
Als we een container met bijbels op straat zetten, dan is deze in
een paar seconden leeg.’ Het is de tweede keer dat Wilfredo bijbels
ophaalt in Havana. ‘De bijbels zijn een zegen voor ons! Het aantal
bijbellezers groeit; elke bijbel is welkom!’
AL 511.335 BIJBELS VOOR CUBA, NOG 488.665 TE GAAN
Dankzij de steun van veel leden en donateurs heeft het Nederlands Bijbelgenootschap met andere bijbelgenoot-
schappen al 511.335 bijbels gedoneerd aan Cuba. Daarmee zijn we op de helft van het project: in totaal verzame-
len we een miljoen bijbels voor Cuba. Dat is hard nodig, want het gebrek aan bijbels is nog steeds groot.
Foto
’s: D
ag S
mem
o
Reina Nievez Herrera Font (55) kreeg tijdens een
bijeenkomst voor geestelijk verzorgers een studiebijbel, die
ze kan gebruiken bij haar evangelisatieproject.
Aartsbisschop Wilfredo
9
BIJBELGEBRUIK WERELDWIJD
De kerk ziet een taak voor zichzelfNet als bisschop Wilfredo is Alain Montana, de directeur van het
Cubaans Bijbelgenootschap, heel dankbaar voor de bijbels die zijn
land binnenkomen. ‘Dankzij alle inspanningen en vrijgevigheid
van donateurs komt een jarenlange droom van Cubanen uit.’ Een
droom zoals die van Wilfredo: ‘Het is een grote taak voor ons in de
kerk mensen te helpen de Bijbel te begrijpen. Zoals een Cubaanse
schrijver zei: “Wie de Bijbel niet leest, ziet de zon niet schijnen!” Een
belangrijke voorwaarde is natuurlijk wel dat er bijbels zijn …’
Dringen om een BijbelBijbels zijn nog hard nodig in Cuba. Dat blijkt wel uit een anekdote
die Joël Dopico, voorzitter van de Cubaanse Raad van Kerken, ons
vertelde. Hij bracht samen met de Cubaanse Bijbelcommissie een
bezoek aan Trinidad, een van de grootste steden in Cuba. ‘We
bezochten met elkaar als toerist de Manaca-Iznagatoren. Opeens
keek een van de vrouwen die souvenirs verkocht naar ons en vroeg:
“Bent u een christen?” Toen we dat bevestigden, vroeg ze meteen:
“Heeft u dan een bijbel voor me?” In plaats van te vragen om geld of
eten vroeg ze om een bijbel … Toen mensen eenmaal doorhadden
dat we van de Bijbelcommissie waren, verzamelden ze zich om ons
heen. We hebben uit de auto een doos met bijbels en bijbelboekjes
gehaald. Die waren snel uitgedeeld. We zagen met eigen ogen hoe
mensen stonden te dringen om een bijbel.’
Schooljuf wil bijbels aan kinderen gevenReina Nievez Herrera Font (55) is zo iemand die zou kunnen staan
dringen om een bijbel. Ze is lid van de Nazarener kerk in het plaatsje
Holguin (Oost-Cuba). Daar doet ze mee aan een evangelisatieproject,
waarbij ze contact heeft met 45 volwassenen en 15 kinderen uit
haar dorp. Daarnaast geeft ze les aan kinderen op een basisschool.
‘Een van de moeilijkste situaties is als er een kind voor me staat met
grote ogen, en tegen me zegt: “Juf, kunt u me een bijbel geven? Dan
kan ik lezen over God.” Het is pijnlijk om te bedenken dat ik geen
bijbels heb om uit te delen. Als ik nu bijbels heb om te geven aan
mensen die ik ontmoet …’ Reina stopt even met praten. ‘Dan zou ik
erg gelukkig zijn.’
Voor € 20,- geeft u 4 bijbels!Kerkleiders in Cuba schatten in dat er in totaal een
miljoen bijbels nodig zijn: gewone bijbels, kinderbijbels,
bijbelstudiemateriaal … Daarom verzamelen we met andere
bijbelgenootschappen een miljoen bijbels voor Cuba. Doet
u mee? Voor € 5,- geeft u al een bijbel, voor € 20,- maakt u
maar liefst vier Cubanen blij met een bijbel!
Maak uw gift over naar rekeningnummer NL74 SNSB 0266
3808 08 o.v.v. Cuba. Of via www.bijbelgenootschap.nl/cuba
met behulp van iDEAL. Dank voor uw bijdrage!
‘Wie de Bijbel niet leest, ziet de zon niet schijnen!’
Joël Dopico deelt bijbelboekjes uit.
Kinderen in schooluniform in Santiago.
1010
#DURF TE VRAGEN
niet verbazend dat deze onbekende ook weer gauw de
benen neemt als de Romeinse soldaten hem willen
grijpen. Hij verspeelt daarbij zijn (kostbare!) kleed. Maar
dat interesseert hem kennelijk niet, zo angstig is hij.
Marcus onderstreept hier de verlatenheid van Jezus:
iedereen laat hem in de steek als duidelijk wordt hoe
hopeloos zijn zaak ervoor staat.
Waarom heet de vrijdag voor Pasen ‘Goede Vrijdag’?
De naam ‘Goede Vrijdag’ staat niet in de Bijbel, maar is
ontstaan in de latere kerkelijke traditie. Deze vrijdag heeft
een aparte naam gekregen om hem te onderscheiden
van alle andere vrijdagen in het kerkelijke jaar. Net als
Aswoensdag was het traditioneel een bijzondere dag van
vasten en onthouding – anders dan andere vrijdagen.
Omdat het de vrijdag is van de Goede Week (die ook
wel ‘Heilige Week’ of ‘Stille Week’ wordt genoemd), is de
naam ‘Goede Vrijdag’ bedacht. In andere talen doet men
hetzelfde: In het Frans heet deze dag Vendredi Saint
(‘Heilige Vrijdag’), omdat het de vrijdag is van de Semaine
Sainte (‘Heilige Week’). En in het Engels kennen we Holy
Friday als onderdeel van de Holy Week. Voor de naam
‘Goede Vrijdag’ zijn ook andere verklaringen bedacht.
Volgens sommigen wordt deze vrijdag ‘goed’ genoemd
omdat de dood van Christus, die op deze dag centraal
staat, dient tot heil van de wereld. Anderen menen dat
Goede Vrijdag een verbastering is van ‘Gods Vrijdag’.
Deze laatste verklaring is zeker onjuist.
Wie is die schaars geklede jongen bij de gevangenneming van Jezus? (zie Marcus 14:51-52)
Marcus maakt niet duidelijk wie met de schaars geklede,
vluchtende jongeman bedoeld is. Andere evangelisten
noemen hem niet eens. Bijbeluitleggers geven diverse
verklaringen voor deze raadselachtige figuur.
Sommigen identificeren hem met de discipel Johannes,
of met Jakobus, de broer van Jezus. Anderen met de
latere apostel Paulus of met Marcus zelf, de schrijver van
het evangelie. Maar tegelijkertijd wijst niets erop dat het
hier om een bekende volgeling van Jezus gaat. Uit wat
Marcus vertelt, kunnen we hooguit concluderen dat het
iemand is die halsoverkop het arrestatieteam met Jezus
is gevolgd, nieuwsgierig naar wat er zal gebeuren. Het is
#DURF TE VRAGEN
Heeft u een vraag over een tekst in de Bijbel?
Stuur uw vraag onder vermelding van ‘Bijbel Dichtbij’
naar [email protected], en wie weet ziet
u uw vraag met antwoord hier terug in de rubriek
#durftevragen.
Jaap van DorpDr. Jaap van Dorp werkt
sinds 1991 als oudtesta-
menticus bij het Nederlands
Bijbelgenootschap. Hij
werkte mee aan de Groot
Nieuws Bijbel, De Nieuwe
Bijbelvertaling en de Bijbel
in Gewone Taal. In Bijbel
Dichtbij geeft hij antwoord
op vragen van bijbellezers.
Tijdens het laatste avondmaal in Goede Week waste Jezus de voeten
van zijn leerlingen. Ford Madox Brown: Jesus Washing Peter’s Feet
(1857). Foto: Wikimedia
11
BIJZONDERE BIJBELTEKST
11
‘Hij zal je beschermen met zijn vleugels,
onder zijn wieken vind je een toevlucht,
zijn trouw is een veilig schild.’
(Psalm 91:4, De Nieuwe Bijbelvertaling)
Toen ik vorig jaar met Hemelvaart belijdenis deed, gaf de dominee
me deze tekst mee.
Zo bijzonder, ik zag dat hij erover nagedacht had welke tekst bij me
zou passen. En het klopt, ik vind deze tekst persoonlijk erg mooi,
want de trouw van God komt erin naar voren. God zal altijd voor mij
zorgen en mij beschermen, in tijden dat het goed gaat maar ook als
het minder gaat.
Zes jaar geleden kreeg ik tijdens het sporten een ernstige knie-
blessure. Hierdoor had ik hele dagen pijn, vijf jaar lang. Pas sinds een
jaar is de blessure verholpen. Behalve de pijn kon ik ook niet meer
sporten, niet meer fietsen naar school ... In die periode heb ik ervaren
dat God me beschermt als het tegenzit. Familie en vrienden steunden
me, Hij was bij me in hun liefde.
Afgelopen jaar ging het gelukkig beter met me: ik heb m’n diploma
gehaald, ben geneeskunde gaan studeren en ging naar Oeganda.
Aan deze mooie dingen merk ik ook dat God trouw is, daar ben ik
hem heel dankbaar voor. In Oeganda deed ik vrijwilligerswerk: ik
hielp bouwen aan een weeshuis, waarin wezen zonder kans worden
opgevangen. Een hele gave ervaring! Ik hoop dat ook deze kinderen
Gods trouw mogen ervaren, en dat ze een liefdevol thuis vinden.
Iris Bronsema (17) studeert geneeskunde
en deed belijdenis in de
Gereformeerde Kerk
Vrijgemaakt in Amersfoort.
Ze leest elke dag uit de
Bijbel.
‘Hij zal je beschermen met zijn vleugels (…)’ Psalm 91:4, De Nieuwe Bijbelvertaling
Foto
: priv
écol
lect
ie Ir
is Br
onse
ma
12
BIJBEL OPEN
DE STEEN IS WEG, HET GRAF IS LEEG! Lied ‘De leerlingen rennen meteen naar het graf’ (Uit de Samenleesbijbel)
Foto: Lianne ter Maat
13
BIJBEL OPEN
Het koor ‘Alles Kids!’ oefent
elke woensdagavond in
de oude Broederkerk in
Kampen. Ze zingen diverse
liedjes, ook liedjes uit de
Samenleesbijbel. Dirigente
Annemiek Aarten: ‘Het
eerste lied dat we gezongen
hebben was “De leerlingen
rennen meteen naar het
graf”. Een prachtig lied, dat
de kids erg mooi vinden om
te zingen. En dat is zeker
niet het laatste nummer
dat we gaan zingen uit de
Samenleesbijbel!’
Benieuwd hoe het klinkt?
Beluister het koor via www.
bijbelgenootschap.nl/alef-
magazine/liedje.
Achter in de Samenleesbijbel
staan veertig liedjes, die ook
zijn te beluisteren op de
bijgevoegde cd.
In de begeleidingsbundel bij
de Samenleesbijbel staan
de pianobegeleidingen van
de liedjes, aangevuld met
illustraties uit de Samenlees-
bijbel. Bestel de bundel via
www.samenleesbijbel.nl.€ 24,95
14
Lydia van der Meer-Boer is de hoofredacteur van Alef. Zij heeft Alef ontwikkeld en is eindverantwoordelijk voor de inhoud. ‘Ouders zijn op zoek naar betrouwbaar en toegankelijk materiaal bij de Bijbel voor hun kinderen, dat bleek uit gesprekken die we met hen voerden. De Samenleesbijbel biedt hen al goede handvatten, maar ze hebben daarnaast behoefte aan laagdrempelig materiaal waar kinderen helemaal
zelf mee aan de slag kunnen. Kinderen tussen de zeven en twaalf jaar oud kunnen zich echt verliezen in een mooi tijdschrift. Dan kruipen ze weg in een hoekje op de bank of in hun bed en hoor je ze niet meer. Met Alef laten we zien dat de Bijbel ook voor hen relevant is. Ik hoop dat dankzij Alef heel veel kinderen in Nederland zin krijgen om in de Bijbel te lezen!’
Maartien Hutter (pedagoog en theoloog) en Roelien Smit (theoloog en bijbelwetenschapper) vormen de kernredactie van Alef. Zij denken na over de onderwerpen, vragen mensen tekst te schrijven en afbeeldingen te maken, en ook zelf schrijven ze mee.Maartien: ‘Het belangrijkste voor ons zijn de kinderen die Alef straks op de mat krijgen: wat willen zij lezen? Hoe zorgen we ervoor dat jongens én meisjes het blad leuk vinden? We zorgen voor afwisseling: van spannende proefjes tot mooie bijbelverhalen. En van leuke dingen om te knutselen tot een zoekplaat over de ark van Noach.’Roelien: ‘Ik beantwoord bijvoorbeeld vragen van kinderen over de Bijbel. Het is heel leuk om te zien welke vragen ze hebben. Met Alef willen we ervoor zorgen dat ze de Bijbel ontdekken. Door een bijbelverhaal nét even via een andere invalshoek te vertellen, of door een bijbelpuzzel op te lossen, leren ze steeds meer over bijbelse verhalen en personen.’
kinderen in Nederland zin krijgen om in de Bijbel te lezen!’ bijbelse verhalen en personen.’
The of
omdat ik de eerste letter van
het Hebreeuwse alfabet ben. Het
Hebreeuws is de taal van het
Oude Testament, het eerste
deel van de Bijbel.
Ik heet Alef
Maartien Hutter
FOTO
: NBG
/SAN
DRA
HAVE
RMAN
ILLU
STRA
TIE:
BAS
DE
WIT
FOTO
: NBG
/SAN
DRA
HAVE
RMAN
De eerste keer Alef
DOORGEVEN
14
15
The of
omdat ik de eerste letter van
het Hebreeuwse alfabet ben. Het
Hebreeuws is de taal van het
Oude Testament, het eerste
deel van de Bijbel.
Ik heet Alef
Margreet Kattouw (Studio Vrolijk) is ontwerper van diverse boeken, bijbels en magazines, waaronder Alef. ‘Het is elke keer weer een feest om dit blad te maken. Ik probeer er op een creatieve manier een echt vrolijk blad van te maken, vol grapjes en mooi beeld. Door veel kleur te gebruiken, en te werken met collages, wordt het verrassend. Je wordt als kind uitgenodigd er iets van te vinden: om te lachen, te fronsen of juist meteen aan de slag te gaan. Mede daardoor ontdekken kinderen hoe leuk de Bijbel kan zijn.’
Marijke Klompmaker is illustrator van tientallen boeken en tijdschriften. Voor elk nummer van Alef maakt zij illustraties bij de rubriek ‘vijf keer’.'Ik maak met veel plezier de illustraties voor de Alef. Bijvoorbeeld vijf bestuurders uit de tijd van het Nieuwe Testament. Van de redactie krijg ik de tekst toegestuurd, vervolgens mag ik er mijn eigen beeld bij bedenken.
Soms mailen we nog wat heen en weer of stuurt het Nederlands Bijbelgenootschap een paar foto’s, omdat de kleding bijvoorbeeld
wel moet kloppen. Het is fi jn werken voor Alef, vanwege de vrijheid en het vertrouwen!'
10
14
21
het bijbelblad voor jou!
nr 1 - jan / febr 2016
14
6
212121212121
dagentijdkalender
10
dagentijd
dagentijd
dagentijdkalenderkalenderkalenderkalenderkalender
dagentijdkalender
dagentijd
JozefJozef moest wel even wennen in
Egypte. De mensen hadden gek haar
en heel andere kleren dan wij.
Ja, en moet je zien
wat een rare letters
ze hadden! Het zijn
gewoon kleine
tekeningetjes!
op zoek naar jozef
het bijbelblad voor jou!
Kun jij de elf verhalen
over Jozef vinden?
poster
zoek jozef
kalenderkalenderkalenderkalenderkalenderkalenderkalenderkalenderkalenderkalenderkalenderkalender
muziek makenvijf keer
9
5
Wat
hee
ft di
t sch
aap te maken met muziek?
8
16
66
dagentijd
dagentijd
dagentijd1414
66
op zoek naar
op zoek naar jozefKun jij de elf verhalen
over Jozef vinden?
Psalm 150
lezen | doen | ontdekken
dit is een uitgave van het
Wat zijn engelen?
Alef neemt je
mee naar het
oude Egypte
Win een Zoekbijbel
het bijbelblad voor jou!
muziek maken
muziek maken
muziek maken
muziek maken
muziek makenvijf keervijf keervijf keervijf keervijf keer
99
ap ttee mmaken mmet
Wat zijn engelen?
Wat zijn engelen?
Wat zijn engelen?
Wat zijn engelen?
Wat zijn engelen?
16
om te doen
Zulke
boten
wo
rden
nog s
teeds
gebrui
kt.
Je z
iet
da
t tw
ee m
ann
en
iets
ove
rboo
rd
goo
ien.
Wa
t d
oen
ze,
den
k je
?
Deze boot kon je gebruiken als zeilboot
of als roeiboot. Als er wind stond, kon je
zeilen. Als er geen wind was of alleen
maar heel veel tegenwind, kon je roeien.
Weetje
het bijbelblad voor jou!
DEBI
JBEL
.NL
| ILL
USTR
ATIE
: PAU
L BE
CX
Dit is een viSsersbOot uit de tijd van hetnieuwe testamentDat is wel 2000 jaar geleden. Zo’n boot
was 8,5 meter lang en 2,5 meter breed.
Er konden twaalf tot vijftien mensen in.
In zo’n soort boot heeft Jezus met zijn leerlingen gevaren op het Meer van Galilea, in het
noorden van Israël. Bijvoorbeeld in het verhaal waarin de
leerlingen van Jezus heel veel vis vangen.
Kijk maar eens in het bijbelboek Lucas 5:1-7. (het Meer van Gennesaret = het Meer van Galilea).
lees maar
Scan deze code en bekijk het filmpje.In dit filmpje zie je een boot in
actie. Je ziet ook hoe de netten uitgeworpen worden. En je ziet
een teruggevonden boot uit het Meer van Galilea.
Tip1010
5
1616
nieuw!
dit is een uitgave van het
88
lezen | doen | ontdekken
Maken: een feestslinger
Dit is een viSsersbOotDeze boot kon je gebruiken als zeilboot
of als roeiboot. Als er wind stond, kon je
Weetje
viSsersbOotuit de tijd van hetnieuwe testament
Dit is een viSsersbOot
vissersboot
66jezu
s en
de
kind
eren
het bijbelblad voor jou!
nr 1 - okt/nov 2015
of als roeiboot. Als er wind stond, kon je
zeilen. Als er geen wind was of alleen
maar heel veel tegenwind, kon je roeien.
Zulke
boten
wo
rden
nog s
teeds
goo
ien.
Wa
t d
enk
je?
het bijbelblad voor jou!
maar heel veel tegenwind, kon je roeien.
Deze boot kon je gebruiken als zeilboot
of als roeiboot. Als er wind stond, kon je
zeilen. Als er geen wind was of alleen
zes s
toere
vrou
wen
Ontmoet:
Edgar uit Guatemala
staan er
monst
ers
in de Bijbel?
1414
TadaAa
Dit is mijn
blad!
Weetje: ALEF HEEFT AL2600
ABONNEES
FOTO
: NBG
/SAN
DRA
HAVE
RMAN
FOTO
'S: N
BG/P
AUL
ZIJL
STRA
FOTO
'S: S
TUDI
O V
ROLI
JK
is illustrator van tientallen boeken en tijdschriften.
ABONNEES
BIJBEL VOOR ELKE GENERATIE
15
16
ga naar www.bijbelgenootschap.nl/alefMaak uw (klein)kind abonnee van Alef
Bob (8 jaar) doet een proefje voor één van de nieuwe Alefs: ‘Wow wat leuk! Ik wil hem nog een keer doen. Kijk het is net een boksbal!’
Josan Jongbloed, moeder (van Grace, 8 jaar): ‘Zodra Alef binnen was, ging mijn dochter direct in de vensterbank zitten om er lekker uitgebreid in te kijken. Ze onderwierp uiteindelijk mij ook aan een vragenvuur. Wist ik wel wat zegenen betekende? Of kende ik Mirjam uit de Bijbel? Ik vond het fantastisch om samen met haar in gesprek te gaan, vragen te beantwoorden maar tegelijk ook zelf nieuwe dingen te leren.’
Natuurlijk vroegen we ook aan kinderen zelf wat ze vonden van een nieuw bijbelblad. Op verschillende plekken nodigden we kinderen uit om te vertellen wat ze zouden willen lezen en hoe het blad eruit zou moeten zien. En nog steeds krijgen we veel post binnen van kinderen.
Jasmijn (12 jaar): ‘Dit blad is leuker dan die schoolblaadjes. Alef is echt vrolijk en vintage.’ En Sytze van 8 zei: ‘Alef is superleuk, moet je gaan lezen!’
Yaike (11 jaar, midden) vroeg ons wat de naam Alef
eigenlijk betekende. Al deze opmerkingen en vragen
hebben we gebruikt bij het maken van Alef. Daarom
leggen we bijvoorbeeld in ieder nummer iets uit over
de naam Alef.
Bob (8 jaar) doet een proefje voor één van de nieuwe wat leuk! Ik wil hem nog een keer doen. Kijk het is net een boksbal!’
Yaike (11 jaar, midden) Alef
eigenlijk betekende. Al deze opmerkingen en vragen
hebben we gebruikt bij het . Daarom
leggen we bijvoorbeeld in ieder nummer iets uit over
AlefAlef.Alef
voor kinderen van 7-12 jaar
Laat je kind de wereld
van de Bijbel ontdekken
tien keer
per jaar post
voor je kind
FOTO
: JO
SAN
JON
GBL
OED
FOTO
: NBG
/SAN
DRA
HAVE
RMAN
FOTO
: NBG
/SAN
DRA
HAVE
RMAN
FOTO
: JO
SAN
JON
GBL
OED
FOTO
: JO
SAN
JON
GBL
OED
10 XALEF€15,-
WORDABONNEE!
wat vinden kinderen van alef?BIJBEL VOOR ELKE GENERATIE
16
UITGAVEN
Doorleef het paasverhaal met uw (klein)kindDe Samenleesbijbel helpt u om met uw (klein)kind in gesprek te gaan over de Bijbel. We delen met u het Paasverhaal uit deze bijbel. Lees
de bijbeltekst uit Lucas 24:1-12, bespreek de vragen met elkaar en maak een paaskaars! Met illustraties, weetjes, doe-opdrachten en
gespreksvragen ontdekt u samen met uw (klein)kind de rijkdom van de Bijbel.
Jezus is opgestaan uit de dood
De vrouwen gaan naar het graf24 1 Op zondagochtend gingen de vrouwen heel vroeg naar het graf. Ze hadden de olie bij zich die ze klaargemaakt hadden. 2 Maar toen ze bij het graf kwamen, zagen ze dat de steen voor het graf weggerold was. 3 Ze gingen naar binnen. Maar het lichaam van de Heer Jezus lag er niet. 4 De vrouwen schrokken vreselijk.
De vrouwen horen dat Jezus is opgestaanPlotseling stonden er twee engelen bij hen, in stralende kleren. 5 De vrouwen waren zo bang, dat ze niet naar hen durfden te kijken.De engelen zeiden: ‘Waarom zoeken jullie een levende man in een graf ? 6 Jezus is hier niet. Hij is opgestaan uit de dood. Weten jullie nog wat hij in Galilea gezegd heeft? 7 Hij zei: ‘Ik, de Mensenzoon, zal door slechte mensen gevangengenomen worden. Ze zullen mij aan het kruis laten sterven. Maar drie dagen later zal ik opstaan uit de dood.’’ 8 Toen herinnerden de vrouwen zich de woorden van Jezus.
Bestel nu de Samenleesbijbel via www.samenleesbijbel.nl.
De Samenleesbijbel is de Bijbel in Gewone Taal,
aangevuld met aangevuld met 500 pagina’s extra
materiaal voor kinderen van 8 tot 12 jaar.
€ 59,95
voor leden
€ 49,95
€ 10,- korting
Wilt u in de week voor Pasen met uw
(klein)kind in gesprek over de Bijbel?
Download dan het programma ‘Stille
Week met de Samenleesbijbel’ via
www.samenleesbijbel.nl/stilleweek.
17
De vrouwen vertellen het nieuws door9-10 De vrouwen gingen terug naar de stad. Het waren Maria uit Magdala, Johanna, en Maria, de moeder van Jakobus, en nog een paar andere vrouwen. Ze gingen alles vertellen aan de elf leerlingen en aan de andere leerlingen die bij hen waren. 11 Maar de leerlingen vonden het verhaal van de vrouwen maar onzin. Ze geloofden het niet.12 Alleen Petrus stond op en rende naar het graf. Daar bukte hij zich en keek naar binnen. Hij zag alleen de doeken liggen. Toen ging hij terug. Hij was erg verbaasd over wat er gebeurd was.
18
TREND 1: De concrete lokale behoefte telt meer meeEen vertaalproject start alleen wanneer een
bevolkingsgroep of land behoefte heeft aan een
(nieuwe) bijbel. Voorheen werd vooral gekeken naar
het aantal sprekers van een bepaalde taal nu spelen
ook andere factoren mee. Wat is de concrete behoefte
in de kerk of in de maatschappij? Waar hebben
kerkleiders of jongerenwerkers behoefte aan? En zijn
de mensen die aangeven graag een (nieuwe) bijbel
te willen ook bereid te investeren? In Nederland is
De Nieuwe Bijbelvertaling een goed voorbeeld: deze
vertaling is gemaakt omdat kerken vroegen om een
nieuwe, moderne vertaling die ook geschikt zou zijn
voor de liturgie.
Vanuit de United Bible Societies adviseer ik soms dat
een vertaalproject voor ‘slechts’ vijftigduizend mensen
voorrang krijgt boven een vertaling voor een miljoen
mensen. Bijvoorbeeld omdat de (geestelijke) nood
onder die kleinere groep hoger is. Of omdat je weet
dat de Bijbel door hen ook daadwerkelijk gebruikt gaat
worden.
TREND 2: De lezer wordt steeds belangrijkerVoordat een bijbelvertaalproject start, is het belangrijk
goed voor ogen te hebben wie de doelgroep is. Waar
woont de (toekomstige) bijbellezer? Hoe taalvaardig
is hij? Hoe bekend is hij met de Bijbel? Heeft hij al
een bijbel en helpt een nieuwe vertaling hem om de
Bijbel beter te begrijpen? En hoe zou hij het liefst de
DRIE WERELDWIJDE VERTAALTRENDS
Veel bevolkingsgroepen hebben nog geen bijbel in hun eigen taal, terwijl ergens anders bijbelvertalingen alweer aan vernieuwing toe zijn. Dr. Lénart de Regt werkt bij de United Bible Societies als vertaalconsulent: hij begeleidt bijbelgenootschap-pen bij het maken van vertaalkeuzes. Zo was hij bij het Nederlands Bijbelgenoot-schap voor een vertaaltraining voor de Europese bijbelgenootschappen. De Regt deelt met u de drie wereldwijde vertaaltrends.
Lénart de Regt Dr. Lénart de Regt werkt
sinds 1998 bij de United
Bible Societies en vanaf
2012 als Global Translator
Advisor. Hij traint vertalers,
aankomende vertaalcon-
sulenten en stafleden van
bijbelgenootschappen, en
begeleidt vertaalprojecten in
Oost-Europa, Rusland en het
Midden-Oosten.
DOORGEVEN
Foto’s: NBG/Sandra Haverman Lénart de Regt in gesprek met vertalers uit Europese bijbelgenootschappen.
19
Digiajan MarkusHet Fins Bijbelgenootschap vertaalt het Marcusevangelie
opnieuw en geeft dit evangelie alleen digitaal uit. Het project
is gericht op de jonge, hoog opgeleide generatie (15-35 jaar)
van nu. Deze jongeren zijn vertrouwd met de Finse taal, maar
hebben moeite met abstracte bijbelse termen, en hebben
geen kennis van de bijbelse cultuur. Ze geloven in God, maar
niet zoals dit wordt voorgeleefd in de kerk. Ze gebruiken
internet om kennis op te doen, maar ook om hun sociale
contacten te onderhouden. Vandaar de keuze voor een
online uitgave in eenvoudige taal.
BUITENLANDS VERTAALPROJECT
Bijbel lezen? De trend is om heel specifiek in kaart te brengen wie
de beoogde bijbellezer is en hoe hij zich onderscheidt van andere
bijbellezers.
Was dat vroeger anders? Ja en nee. De (toekomstige) bijbellezer was
zeker in beeld, maar werd soms heel algemeen omschreven. Een
voorbeeld daarvan is de Good News Bible (1976). De lezersgroep
werd geformuleerd als ‘de huidige generatie sprekers van een
bepaalde taal’. Maar de vertalers hadden geen onderscheid gemaakt
tussen de verschillende generaties of groepen van nu. De Bijbel werd
vertaald in ‘common language’: taal (woordenschat, niveau) die men
in dit Engelse taalgebied gemeenschappelijk had. Dit betekent echter
nog niet dat de Bijbel automatisch geschikt is voor deze hele brede
doelgroep.
TREND 3: Online mogelijkheden – vertalers passen zich aanInternet biedt bijbelgenootschappen een kans om via nieuwe kanalen
de Bijbel dicht bij mensen te brengen. De trend is om niet alleen de
doelgroep nauwkeuriger te bepalen, maar ook goed te kijken welk
medium het beste past bij die doelgroep. De bijbelwebsite van het
NBG, debijbel.nl, zet alle Nederlandse vertalingen op een rij, ook met
diverse dwarsverbanden. Zo ontstaan meer en nieuwe mogelijkheden
om achtergrondinformatie bij teksten te geven. Deze ontwikkeling
kan in sommige gevallen zelfs betekenen dat een online bijbel de
gedrukte variant vervangt.
Dit vraagt soms ook om een nieuwe vertaalaanpak: vertalers moeten
hun vertaalprincipes afstemmen op de mogelijkheden van internet.
Vertalers van de Duitse Basisbibel hebben daar rekening mee
gehouden (zie kader rechtsonder).
BasisbibelDe doelgroep van de Basisbibel was heel specifiek: jonge
mensen tussen de twaalf en dertig jaar met een basis
opleidingsniveau, die niet of nauwelijks in de Bijbel lezen.
Jeugdorganisaties en kerken wilden graag een geschikte
vertaling voor deze doelgroep: in begrijpelijk Duits en
toegankelijk geschreven. Omdat jongeren veel informatie
halen via internet, was het belangrijk dat de jongeren
de Bijbel online konden lezen. Deze bijbel werd daarom
crossmediaal uitgegeven. De vertalers moesten zowel
rekening houden met de taal als met de verhouding tussen
de online en gedrukte versie. Een zin is dan bijvoorbeeld niet
langer dan zestien woorden, zodat de bijbel goed leesbaar is
voor de doelgroep, zowel gedrukt als online.
Andrea Häuser, projectleider Basisbibel van het Duits Bijbelgenootschap
Seppo Sipilä, vertaler van het Marcusevangelie (Digiajan Markus) van het Fins Bijbelgenootschap
Matjaz Crnivec, vertaler Sloveens Bijbelgenootschapˇ ˇ
De gevluchte Samira kreeg een bijbel
‘Als ik verdriet op voel komen, ga ik in de Bijbel lezen. Dat geeft
me rust en vertrouwen,’ vertelt Samira. Ze is gevlucht uit Syrië en
heeft haar familie daar achtergelaten. Sinds een aantal maanden
verblijft ze in de Koepel in Haarlem. Dit was vroeger een gevangenis
maar nu een crisisopvang voor vluchtelingen. Samira heeft van
het Nederlands Bijbelgenootschap een bijbel in haar eigen taal
gekregen.
Het Open Huis, een kerk in de Haarlemse wijk Schalkwijk, bestelde
een aantal gratis bijbels bij het Nederlands Bijbelgenootschap en
deelde ze uit aan christelijke vluchtelingen uit Syrië. Het Open Huis is
een ontmoetingsplaats voor mensen van de meer dan vijftig culturen
uit de wijk. En sinds kort ook voor vluchtelingen uit de Koepel, onder
wie Samira. Samira: ‘Ik kon bijna niets meenemen van thuis, alleen
wat spullen in een kleine rugzak. Tijdens de vlucht ben ik die rugzak
Toen afgelopen najaar bleek dat er een tekort was
aan Arabische bijbels in Nederland, organiseerde het
Nederlands Bijbelgenootschap een actie: Arabische
bijbels voor Syrische vluchtelingen. Joyce van de Veen,
hoofd Buitenlandwerk, vertelt over de succesvolle actie.
Veel christelijke Syriërs zijn gevlucht naar Nederland vanwege oorlog
in hun land. Zij hebben behoefte aan een bijbel in hun moedertaal,
het Arabisch. Zo’n bijbel in de moedertaal kan hun hoop en houvast
geven. Het Nederlands Bijbelgenootschap wilde deze christelijke
vluchtelingen graag helpen aan Arabische bijbels, maar zowel het
Nederlands Bijbelgenootschap als andere christelijke organisaties
waren door hun voorraad heen. We riepen daarom de hulp in van
onze collega’s van het Libanees Bijbelgenootschap: zo’n vierduizend
Arabische bijbels werden vanuit Libanon verscheept naar Rotterdam.
Inmiddels is ook deze voorraad op en bestelden we opnieuw
duizend Arabische bijbels. Deze worden voor de zomer in Nederland
verwacht.
ARABISCHE BIJBELS VOOR SYRISCHE VLUCHTELINGEN
20
ACTIE VOOR VLUCHTELINGEN
Foto
: Will
y Sl
inge
rland
Foto
: Will
y Sl
inge
rland
Samira ontving een Arabische bijbel via de actie van het
Nederlands Bijbelgenootschap.
In de Haarlemse wijk Schalkwijk werden Arabische bijbels uitgedeeld aan
christelijke vluchtelingen.
kwijtgeraakt. In mijn jas droeg ik een klein bijbeltje bij me, maar dat
is erg beschadigd door de overtocht. Het betekent veel voor mij om
een bijbel te hebben. Ik lees er elke dag in. De Bijbel is onmisbaar,
een schat die meer waard is dan goud of diamant.’
GevluchtSamira komt uit Aleppo. Daar werkte ze als coupeuse bij een groot
bedrijf. ‘We hadden het goed. Ik ben getrouwd, mijn twee kinderen
ook. We woonden in een mooi ingericht huis met drie etages. Maar
de laatste vijf jaar hebben we ons bang en verdrietig gevoeld. Het
was er onveilig geworden. Nu vraag ik me soms af: Waarom ben
ik hier? Was ik maar doodgegaan … Ik ben hier alleen, zonder
man en kinderen. Er is weinig ruimte, je kunt merken dat het een
gevangenis is geweest. Toch ben ik dankbaar voor deze plek: voor
de warmte, het eten en de vriendelijke mensen.’
Samen bijbellezenSamira trekt veel op met andere Syrische vrouwen die ze in
Haarlem heeft ontmoet. Iedere donderdag komen ze bij elkaar. ‘We
zingen samen voor de Heer en lezen uit de Bijbel. Aan moslims
lees ik voor uit de Psalmen. Zij zijn onder de indruk van de mooie
woorden uit de Bijbel. Ondanks alle moeilijkheden ervaar ik dat de
Heer mij draagt. Zijn hand houdt ons vast.’
SamenwerkingVoor de verspreiding van bijbels ging het Nederlands
Bijbelgenootschap op zoek naar een geschikte partner
in Nederland. Een telefoontje naar de Zakbijbelbond
bracht alles aan het rollen. Het NBG bestelde de
Arabische bijbels en de Zakbijbelbond was vervolgens
bereid ze gratis te verspreiden onder christelijke
Syrische vluchtelingen. Inmiddels zijn bijna 250
pakketten met bijbels de deur uitgegaan.
KerstactiesVeel bijbels zijn uitgedeeld via lokale initiatieven,
waaronder kerstacties. Zo was er een kerstdiner
voor dorpsbewoners in de buurt van Kampen met
negentig gasten, onder andere een aantal gezinnen
en alleenstaanden van Syrische afkomst. De Arabische
bijbels vonden gretig aftrek, ook de kinderbijbel.
Hulp van leden en donateursDeze actie kon alleen plaatsvinden dankzij de steun
van leden en donateurs. Een van de donateurs schreef
me: ‘Juist voor mensen die zo veel ellende hebben
meegemaakt is het belangrijk dat zij in hun eigen
taal de blijde boodschap kunnen lezen. Al zijn ze
hier vluchtelingen, God wil hun een eeuwig hemels
vaderland geven. Daarom doen wij mee en hebben
we honderd Arabische bijbels gedoneerd.’
Wilt u meer informatie over deze en andere projecten
van het Nederlands Bijbelgenootschap? Kijk dan op
www.bijbelgenootschap.nl/projecten.
ACTIE VOOR VLUCHTELINGEN
‘De Bijbel is voor mij meer waard dan goud of diamant’
Joyce van de VeenDrs. Joyce van de Veen
werkt sinds 1996 bij het
Nederlands Bijbelgenoot-
schap. Vanaf 2013 werkt ze
als hoofd Buitenlandwerk.
Ze is verantwoordelijk voor
het buitenlandwerk van het
NBG en coördineert nieuwe
internationale initiatieven,
zoals de actie voor Syrische
vluchtelingen.
Foto
: Zak
bijb
elbo
nd
In het magazijn van de Zakbijbelbond in Oosterbeek liggen
de Arabische bijbels klaar om opgehaald te worden door
particulieren.
21
22
In het kader van het Bijbeljaar 2016 wordt in de Goudse Sint-
Janskerk dit jaar een tentoonstelling gehouden, in samenwerking
met onder meer het Nederlands Bijbelgenootschap. De Sint-Jan is
bekend vanwege het monumentale gebouw, en door de fraaie,
wereldberoemde glas-in-loodramen uit de zestiende en zeventiende
eeuw. Deze ‘Goudse glazen’ bevatten veel bijbelse voorstellingen.
De verbeelding van ‘het Woord’ vormt een centraal onderdeel van
de expositie: bijbelse thema’s en verhalen op de glazen worden
gespiegeld aan de rijke traditie van bijbelse afbeeldingen. De
bibliotheek van het Nederlands Bijbelgenootschap levert voor de
tentoonstelling ongeveer 25 bijbelse prenten die te zien zijn in
samenhang met de illustraties op de ramen.
Het laatste kwart van de zestiende eeuw was een bloeiperiode van
de bijbelse prentkunst. De prentseries werden dikwijls gebundeld.
Bij het Goudse glas van de kruisdraging van Jezus past deze
zestiende-eeuwse voorstelling van de Vlaamse kunstenaar Maarten
de Vos (1532-1603), een van de bekendste prentkunstenaars uit
die tijd. Hoewel in zijn prenten de weelderige Vlaamse herkomst
(denk aan Rubens) duidelijk herkenbaar is, is er ook sprake van
een harmonieuze compositie met vloeiende lijnen en een verfijnde
modellering. Dit was mogelijk door de kopergravures, die veel
scherper waren dan de tot dan toe bekende houtsneegravures.
De kruisdraging verbeeld
Anne Jaap van den BergDr. Anne Jaap van den
Berg werkt sinds 1999
als bibliothecaris bij het
Nederlands Bijbelgenoot-
schap. Hij is verantwoor-
delijk voor het beheer en
de inhoudelijke ontslui-
ting van de bibliotheek-
collectie. Daarnaast doet
hij wetenschappelijk
onderzoek en schrijft hij
boeken en artikelen.
Maarten de Vos, De kruisdraging, ca. 1585
BIBLIOTHEEKSCHATTEN
22
Bijbels kijken in de Goudse Sint-Jan
Bezoek van 8 april tot en met 31 oktober de bijbeltentoonstelling
in de Sint-Janskerk in Gouda. Bewonder oude en bijzondere bijbels
uit de bibliotheek van het Nederlands Bijbelgenootschap. Openings-
tijden 9.00-17.00 uur (maandag t/m zaterdag), toegang € 5,- Meer
informatie: www.bijbelgenootschap.nl/bijbeltentoonstelling.
Bekijk op onze website alvast een aantal prenten.
23
LEDENVOORDEEL
Speciaal voor leden van het NBG
Cadeau voor leden
Meer ontdekken over de Matthäus Passion?Ontvang gratis het e-book Matthäus Passion Bach. Nieuw licht op een bekende tekst.
• de volledige Duitse tekst met de Nederlandse vertaling (NBV) van de Matthäus Passion;
• een andere kijk op ’s werelds beroemdste en meest uitgevoerde muziekstuk;
• bijbelse achtergronden & ontstaansgeschiedenis;
• Gemakkelijk mee te nemen naar de uitvoering.
Vraag het e-book aan met uw relatienummer!
www.bijbelgenootschap.nl/matthausbijbeldichtbij. U vindt het relatienummer op de meegestuurde brief bij Bijbel Dichtbij.
‘Met debijbel.nl lees ik altijd en overal de Bijbel. Een
waardevolle en betrouwbare bron van informatie, waar ik
ook met één klik toegang heb tot mijn favoriete bijbels.’
Activeer met uw relatienummer debijbel.nl | volledig en
krijg gratis toegang tot meer dan twintig vertalingen; de
kopieer- en markeerfunctie en uitgebreide achtergrond-
informatie over de Bijbel.U vindt het relatienummer op de meegestuurde brief bij Bijbel Dichtbij.
Ledenvoordeel
Gebruikt u debijbel.nl al?Meer dan 100.000 accounts
Winnen
‘In elke psalm zit minstens één regel die blijft haken en daarmee ga ik dan aan de haal. Ik
maak geen moderne vertaling of bewerking, maar probeer met de psalmdichter in gesprek
te gaan.’ Predikant en kinderboekenschrijver Karel Eykman schreef bij alle 150 psalmen
een bijzonder gedicht. Deze gedichten zijn, met de bijbehorende passages uit de Bijbel in
Gewone Taal, ieder weekend te horen op NPO Radio 5 in het programma Zin in Weekend! In
de uitgave Een knipoog van u zou al helpen zijn al deze psalm-gedichten gebundeld.
Wilt u kans maken op het boek Een knipoog van u zou al helpen? Het Nederlands
Bijbelgenootschap geeft vijf exemplaren weg! Vul uiterlijk 30 april 2016 uw gegevens in op
www.bijbelgenootschap.nl/kareleykman.
Een knipoog van u zou al helpen
Bij iedere psalm een gedicht: een boek vol vrije poëzie, grappige
cabaretliedjes, enthousiaste gospelsongs en droevige blues.
‘In elke psalm zit minstens één regel die bij me blijft haken en
daarmee ga ik dan aan de haal. Ik maak geen moderne vertaling
of bewerking, maar probeer met de psalmdichter in gesprek te
gaan. Een enkele keer ga ik zelfs fel tegen hem in – dat mag
volgens mij best; die psalmdichters vragen er zelf om dat je ze
niet gedwee napraat. Een andere keer doe ik dan weer voluit
mee in hun loven en prijzen. En nu allemaal: Van je soli deo in de
gloria! Van je hela hola halleluja!’
Karel Eykman studeerde theologie en was jeugdpredikant. Als
kinderboekenschrijver ontving hij onder andere een Gouden en
een Zilveren Griffel. Hij schrijft ook voor televisieprogramma’s
als Sesamstraat en Het Klokhuis.
Eerder publiceerde hij naast een groot aantal kinderboeken en
de klassiek geworden kinderbijbel Woord voor Woord de bijbelse
gedichtenbundels Waar het om gaat en Met open ogen.
K A R E L E Y K M A N
Een knipoog van u
zou al helpenIllustraties Ceseli Josephus Jitta
Bij iedere psalm een gedicht
Bestelnummer 3662
| Meinema
Kw
intessen
sM
einema
KA
RE
LE
YK
MA
NE
en knip
oog van u
zou al help
en
Mein_omsl-Eykman-Knipoog_V3DEF 31-07-13 13:35 Pagina 1
5x
gratis
24 MAART - THE PASSION Amersfoort vormt op 24 maart het decor voor de eigentijdse muzikale vertelling
van het paasverhaal. Acteur Martijn Fischer vervult dit jaar de rol van Jezus in
The Passion. Het Nederlands Bijbelgenootschap steunt opnieuw dit event over
het hoopvolle verhaal van het lijden, sterven en de opstanding van Jezus.
Bezoek het event of kijk thuis mee. The Passion wordt uitgezonden op
donderdag 24 maart, 20.30 uur, bij de EO en KRO-NCRV, live op NPO 1.
Toegang event: gratis
Meer informatie: www.thepassion.nl
28 MEI – ELFSTEDENTOCHT MET DE SAMENLEESBIJBELIt giet oan! Het gaat gebeuren, dit jaar, op 28 mei: De Elfstedentocht met de Samenleesbij-
bel. Kom op 28 mei samen met uw (klein)kinderen naar de speciale elfstedentocht. U reist
van stad naar stad. En in elke stad komt een bijbelverhaal tot leven. Met allerlei doe-op-
drachten, natuurkundige proefjes en spelletjes. Net zoals in de Samenleesbijbel.
Locatie: Friesland
Toegang: gratis
Meer informatie over locaties en aanmelden: www.bijbelgenootschap.nl/elfstedentocht
APRIL T/M JUNI - MASTERCLASS BIJBELVERTALEN Speciaal voor predikanten en voorgangers organiseert het Nederlands Bijbelgenootschap in
de periode van april tot en met juni 2016 in elf plaatsen de masterclass ‘Moeilijke teksten
begrijpelijk maken’. Sommige bijbelboeken, bijvoorbeeld Job of Romeinen, zijn voor veel
bijbellezers moeilijk te volgen. Wat zijn de mogelijkheden om deze teksten te verduide-
lijken? Herkent u als bijbelprofessional deze vraag? Dan nodigen we u van harte uit voor
onze masterclass over de Bijbel in Gewone Taal, gegeven door een vertaalexpert.
Toegang: gratis
Meer informatie over data, locaties en aanmelden:
www.bijbelgenootschap.nl/masterclass
Beleef de Bijbel! Bezoek The Passion in Amersfoort. Of ‘schaats’ een alternatieve elfstedentocht
met uw (klein)kinderen: de elfstedentocht met de Samenleesbijbel. Met deze
gratis activiteiten heeft u gegarandeerd een leuke dag rondom de Bijbel!
VOOR IEDEREEN
VOOR KINDEREN
VOOR PREDIKANTEN
