Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant

actualisering 2017

-----

Brabantse Agenda Wonen

Hart van Brabant

28 augustus 2017

Niek Bargeman Senior adviseur bevolking en wonen Provincie Noord-Brabant

Bevolkings- en woningbehoefteprognose, actualisering 2017

• IPB-Primos-model

• Gemeente als ‘basis-rekeneenheid’

- gemeentespecifieke bevolking als basis (1-1-2017)

• Koppeling met CBS/PBL-prognoses

- actuele bevolkings- en huishoudensprognoses (2014 / 2015 / 2016)

- nationale lijn m.b.t. geboorte, sterfte, buitenlandse migratie, huishoudens ontwikkelingen

• Regio- en gemeentespecifieke verschillen in ‘demografie’

Hoofdlijnen methodiek

Prognose gepubliceerd: 31 mei 2017 /// www.brabant.nl/bevolkingsprognose

Systematiek prognose

minus bevolking in instellingen en tehuizen

(geen 'verblijfsobject met een woonfunctie')

minus huishoudens 'vrijwillig in niet-woning'

(geen 'verblijfsobject met een woonfunctie')

incl. aannames leegstand en incl./excl. inloop woningtekort

(bandbreedte)

de 'BAG' als basis

(sub)regionale afspraken over gemeentelijk woningbouwprogramma

BEVOLKING

HUISHOUDENS

WONINGBEHOEFTE

WONINGVOORRAAD

WONINGBOUWPROGRAMMA

Bevolkings- en woningbehoefteprognose, actualisering 2017

• Ontwikkeling vruchtbaarheid (aantal geboorten)

• Ontwikkeling levensverwachting (aantal sterfgevallen)

• Buitenlandse migratie (in lijn met nationale CBS-prognose)

• Binnenlandse migratie (langetermijntrend)

• Huishoudensontwikkeling

• Ontwikkeling woningbehoefte en woningvoorraad

Onderdelen van de prognose

Toename sterfte, afname natuurlijke aanwas

Natuurlijke bevolkingsgroei Noord-Brabant, 1950-2050

-15.000

-10.000

-5.000

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050

feitelijk

prognose 2017

geboorte

sterfte

natuurlijke aanwas

Recent sterke toename buitenlands migratiesaldo

Migratiesaldi Noord-Brabant, 1950-2050

-7.500

-5.000

-2.500

0

2.500

5.000

7.500

10.000

12.500

15.000

17.500

1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050

feitelijk

prognose 2017

totale migratiesaldo

buitenlands migratiesaldo

binnenlands migratiesaldo

Afnemende bevolkingsgroei, lichte krimp vanaf begin jaren ’40

Bevolkingsgroei Noord-Brabant, 1950-2050

-15.000

-10.000

-5.000

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050

totale bevolkingsgroei

natuurlijke aanwas

totale migratiesaldo

feitelijk

prognose 2017

begin jaren '30: natuurlijke aanwas slaat om in natuurlijke afname = meer sterfte dan geboorte

begin jaren '40:omslagpunt van groei naar (lichte) krimp

Afnemende bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei, regionaal, 2017-2050

bevolking bevolking

2017 2017-2024 2025-2039 2040-2049 2017-2049 2050

Noord-Brabant 2.513.700 70.600 61.800 -7.600 124.900 2.638.500

Stedelijke concentratiegebieden 1.765.000 62.600 74.800 20.200 157.600 1.922.600

Landelijke gebieden 748.700 8.100 -13.100 -27.700 -32.700 715.900

RRO West-Brabant 699.600 16.600 7.500 -7.900 16.300 715.900

RRO Midden-Brabant 400.800 13.000 15.400 3.500 32.000 432.800

RRO Noordoost-Brabant 651.200 17.500 16.700 -4.000 30.200 681.400

RRO Zuidoost-Brabant 762.100 23.500 22.100 700 46.300 808.400

2017-2024 2025-2039 2040-2049 2017-2049

(2017 = 100) (2025 = 100) (2040 = 100) (2017 = 100)

Noord-Brabant 102,8 102,4 99,7 105,0

Stedelijke concentratiegebieden 103,5 104,1 101,1 108,9

Landelijke gebieden 101,1 98,3 96,3 95,6

RRO West-Brabant 102,4 101,1 98,9 102,3

RRO Midden-Brabant 103,3 103,7 100,8 108,0

RRO Noordoost-Brabant 102,7 102,5 99,4 104,6

RRO Zuidoost-Brabant 103,1 102,8 100,1 106,1

groei-indices

bevolkingsgroei

Steeds meer gemeenten krijgen te maken met bevolkingsafname (verdeling aantal gemeenten naar groei of krimp (gemiddeld jaarlijks))

Noord-Brabant Stedelijk concentratiegebied

Landelijk gebied

Groei en krimp per gemeente

gemiddeld jaarlijkse bevolkingsgroei (of krimp)

2005 t/m 2014

Groei en krimp per gemeente

gemiddeld jaarlijkse bevolkingsgroei (of krimp)

2015 t/m 2024

Groei en krimp per gemeente

gemiddeld jaarlijkse bevolkingsgroei (of krimp)

2025 t/m 2039

Groei en krimp per gemeente

gemiddeld jaarlijkse bevolkingsgroei (of krimp)

2040 t/m 2049

Sterk veranderende leeftijdssamenstelling: ouderen hebben de toekomst

Leeftijdsopbouw Noord-Brabant

1980 - 2015 - 2040

1980 2010

1980 2015 2040

Vergrijzing is rond 2040 op haar hoogtepunt

Percentage 65+-ers en 75+-ers

Noord-Brabant, 1980-2050

Percentage 65+-ers

Stedelijke en landelijke gebieden, 1990-2050

Veranderingen in huishoudenssamenstelling

Tot 2050 komen er in Noord-Brabant nog zo’n 130.000 huishoudens bij.

Vooral het aantal alleenstaanden groeit sterk.

Verwacht wordt dat in 2050 van alle huishoudens 42% een eenpersoonshuishouden is.

Door de vergrijzing neemt vooral het aantal oudere alleenstaanden (75+) sterk toe.

.

Vooral toename van eenpersoonshuishoudens

Sterke toename aantal alleenstaande ouderen

Ontwikkeling van de Brabantse woningvoorraad

De komende jaren wacht Brabant nog een behoorlijke woningbouwopgave.

Tot 2030 zal de woningvoorraad nog met 100.000 tot 120.000 woningen moeten

toenemen, gemiddeld zo’n 10.000 woningen (netto) per jaar.

Dit om de verwachte groei van het aantal huishoudens op te kunnen vangen en

bestaande woningtekorten zo veel mogelijk terug te dringen.

Regionaal zijn er grote en toenemende verschillen in groei van de woningvoorraad.

In lijn met het provinciale verstedelijkingsbeleid concentreert de groei zich in de

stedelijke gebieden.

.

Groei woningvoorraad

woningvoorraad woningvoorraad

2017 2017-2024 2025-2039 2040-2049 2017-2049 2050

Noord-Brabant 1.104.300 84.500 62.500 10.300 157.200 1.261.500

Stedelijke concentratiegebieden 787.600 62.900 56.500 20.800 140.200 927.800

Landelijke gebieden 316.700 21.600 6.000 -10.500 17.100 333.700

RRO West-Brabant 308.200 21.200 12.300 -700 32.900 341.000

RRO Midden-Brabant 177.400 13.700 11.600 4.600 29.900 207.300

RRO Noordoost-Brabant 280.600 23.100 17.800 800 41.800 322.300

RRO Zuidoost-Brabant 338.200 26.400 20.700 5.500 52.600 390.800

2017-2024 2025-2039 2040-2049 2017-2049

(2017 = 100) (2025 = 100) (2040 = 100) (2017 = 100)

Noord-Brabant 107,7 105,3 100,8 114,2

Stedelijke concentratiegebieden 108,0 106,6 102,3 117,8

Landelijke gebieden 106,8 101,8 96,9 105,4

RRO West-Brabant 106,9 103,7 99,8 110,7

RRO Midden-Brabant 107,8 106,1 102,3 116,9

RRO Noordoost-Brabant 108,2 105,9 100,3 114,9

RRO Zuidoost-Brabant 107,8 105,7 101,4 115,6

groei-indices

groei van de woningvoorraad (scenario 'hoog')

Groei woningvoorraad, regionaal, 2017-2050

Tot 2030 nog 100.000 - 120.000 woningen toe te voegen aan de voorraad

-2.000

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

16.000

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050

feitelijke groei

prognose 2014

prognose 2017 (scenario 'hoog')

prognose 2017 (scenario 'laag')

Groei woningvoorraad Noord-Brabant, 1950-2050

Brabantse Agenda Wonen

Aantrekkelijk woon-, leef- en vestigingsklimaat (Agenda van Brabant)

- belangrijke vestigingsplaatsfactor (economische betekenis)

- ‘het wonen’ als centrale factor:

> goed functionerende woningmarkt (provinciaal én regionaal belang)

> meerwaarde van ‘het wonen’, raakt aan breed palet van uitdagingen

> urgentie: wonen optimaal inzetten voor ruimtelijk-kwalitatieve doelen

- versnellen woningbouw, vernieuwen en verduurzamen bestaande voorraad,

zorgvuldig inpassen behoefte aan nieuwe woonruimte

Doel

Goed functionerende regionale woningmarkt

wonen draagt optimaal bij aan versterken van kwaliteiten van Brabant

• Voldoende woningbouw (versnelling woningbouwproductie)

• Gevarieerd aanbod, dat aansluit op de vraag

• Kwaliteitsverbetering bestaande woningvoorraad en woonomgeving

• Inbreiden, herstructureren, transformeren en herbestemmen van leegstaand vastgoed

bijdrage van ‘het wonen’ aan ruimtelijk-kwalitatieve opgaven in stad én dorp;

zorgvuldig en zuinig ruimtegebruik

• Realisme en flexibiliteit in planning en programmering

dynamiek woningmarkt, verander(en)de woonwensen, onvoorziene ruimtelijke ontwikkelingen

• Regionaal afgewogen planaanbod voor woningbouw

- kwantitatief, kwalitatief en ruimtelijk

- grootschalige gebiedsontwikkelingen (m.n. uitbreidingslocaties)

- complementaire gemeenten in een complete regio

Goed functionerende regionale woningmarkt

wonen draagt optimaal bij aan versterken van kwaliteiten van Brabant

Brabantse Agenda Wonen

• 4 hoofdlijnen

• 6 richtinggevende principes (RP)

• 3 kernactiviteiten voor vervolg

Brabantse Agenda Wonen

• Woningbouwprogramma optimaal inzetten op binnenstedelijke (transformatie)locaties

en voor herbestemmen leegstaand vastgoed (RP 1)

• Woningbouw biedt nog een behoorlijk programma

in andere vastgoedmarkten hoeft er (per saldo) niet veel meer te worden toegevoegd aan m2

of is zelfs sprake van (verdere) afname

• Ruim baan voor goede plannen in bestaand stedelijk gebied van stad en dorp (RP 2)

• Zorgvuldig gaat voor zuinig

1. Accent op duurzame

verstedelijking

Woningvoorraad: vooral tot 2030 nog behoorlijke opgave

Brabantse Agenda Wonen

Relatie met prognose-uitkomsten

• Prognose 2017

> Noord-Brabant: tot 2030 nog 120.000 woningen toe te voegen (+11%)

(driekwart van de opgave tot 2050)

> Midden-Brabant: tot 2030 nog 19.750 woningen toe te voegen (+11%)

(tweederde van de opgave tot 2050)

• ‘Demografisch momentum’; accent op komende jaren (< 2030); urgentie geboden

• ‘Vinex-anders’

Brabantse Agenda Wonen

• Accentverschuiving: van nieuwbouw naar vernieuwbouw

• Meer nadruk op bestaande voorraad (RP 3)

- herstructurerings- en transformatieopgaven (vervangende nieuwbouw, sociale dimensie)

- energetisch verduurzamen

- levensloopbestendig

- ‘herbergend vermogen’

2. Meer nadruk op de

bestaande woningvoorraad

Brabantse Agenda Wonen

• Woningbouwplannen worden vraaggericht ontwikkeld (RP 4)

- strategische toevoegingen (‘verrijk het bestaande’)

- toenemende differentiatie van de vraag

- nieuwe woonvormen en -concepten

- tijdelijke woonvormen

‘spoedzoekers’ / ‘permanente tijdelijkheid’ / snel toegankelijk, flexibel, betaalbaar, ‘basic’

• Voorwaarde: realistisch en flexibel planaanbod (RP 5)

3. Vraaggericht planaanbod en

nieuwe woonvormen

Brabantse Agenda Wonen

• Versterking regionale samenwerking: complementaire gemeenten (RP 6)

• Regionale opgaven en prioriteiten (RP 6)

• Schaalniveau waarop de regionale woningmarkten functioneren

(functionele samenhang, ‘daily urban system’)

• Niet ‘de aantallen’ maar ‘de kwaliteiten’ centraal (ruim baan voor ‘goede plannen’)

i.p.v jaarlijkse kwantitatieve afspraken, aansluiten op ‘ritme’ van provinciale prognose

• Regionaal afgewogen planaanbod (kwantitatief, kwalitatief én ruimtelijk),

aandacht voor grootschalige gebiedsontwikkelingen en uitbreidingslocaties (RP 6)

4. Vernieuwing van de regionale

samenwerking en afspraken

‘Regionaal perspectief op bouwen en wonen’

• Actuele visie op de regionale woningmarkt

• Langetermijnperspectief, met ‘doe-agenda’ voor korte termijn

• Regiospecifieke prioriteiten, ruimte voor lokaal maatwerk

• Vernieuwde regionale afspraken over planning en programmering

• ‘Wonen’ inzetten om ruimtelijke kwaliteit te versterken en leegstand te verminderen

> regionale transformatiepotenties in beeld

‘Regionaal perspectief op bouwen en wonen’

• Vernieuwen en versterken van de regionale samenwerking

• Samenwerkende gemeenten aan zet

• Voortbouwend op lopende trajecten in de regio’s

• Vormvrij, maar niet vrijblijvend

• De 4 lijnen en 6 richtinggevende principes als leidraad

• Provinciale rol: ‘kennis en onderzoek’, richting geven, beweging stimuleren, faciliteren

Brabantse Agenda Wonen

• Opstellen ‘regionale perspectieven op bouwen en wonen’,

incl. woningbouwafspraken en een concrete uitvoerings- en vervolgagenda

• In beeld brengen van de transformatiepotenties

• Verkenning van complexe transformatieopgaven op minder courante locaties

(M7 als eerste insteek)

Drie kernactiviteiten voor vervolg

in 2017/2018