Beleidsplan beheer en inrichting

Grenspark De Zoom – Kalmthoutse Heide1999 – 2014

Samenvatting

Colofon

Eerste druk: december 1999Oplage: 2.500 ex.Druk en lay-out: drukkerij Van der Poorten (Tel. 016/25.30.58)Eindredactie:ir. Marc de Coster (Tel. 016/40.47.80)Foto’s:Marc Slootmaekers (Tel. 03/666.32.71)Verantwoordelijke uitgever:Grenspark De Zoom - Kalmthoutse Heidep/a Benelux Economische UnieDe heer Hugo AbtsMevrouw Marie-Kristine Van der MeerschRegentschapsstraat 39 - 1000 BrusselTel. 00 32 (0)2/519.39.13

00 32 (0)2/519.38.92Fax 00 32 (0)2/519.38.94Copyright:Voorzien van een bronvermelding kunnenbijdragen uit deze brochure geheel ofgedeeltelijk worden overgenomen.

De brochure is gedrukt op milieuvriende-lijk papier.Deze uitgave wordt mede gefinancierd door de Europese Gemeenschappen, in het Interregprogramma voor hetBenelux Middengebied.

1

Inhoudsopgave

Natuur over de grens heen ..................3

Voorgeschiedenis................................5

Karakteristieken.................................7

Problemen en oplossingen ..................9

Water: meer en beter........................13

Natuur: beheren en ontwikkelen ........15

Bos: open en gesloten .....................17

Recreatie en educatie.......................19

Landbouwers, militairen en jagers .....21

Organisatie en realisatie ...................23

Meer informatie ...............................24

Beleidsplan beheer en inrichtingGrenspark De Zoom – Kalmthoutse Heide1999 – 2014Samenvatting

Geelvlekheidelibel.

2

Het Grenspark ‘De Zoom - Kalmthoutse Heide’ is bijna 40 km2 groot en ligt tussen Ossendrecht en

Kalmthout. De landsgrens loopt er doorheen. Samenwerking en afstemming van het beheer over de

grens heen lossen problemen op. Het beleidsplan wil alle betrokkenen bij elkaar brengen om samen

te werken aan het behoud van en de zorg voor dit prachtig gebied.

3

De zorg voor natuur en landschap wordtin onze samenleving van dag tot dagbelangrijker.

Steeds meer mensen zijn op zoek naarstilte en schoonheid om even op ademte komen in een leven dat zo vaakbepaald wordt door een (te) drukkeagenda. Niet alleen voor kwetsbarewilde dieren en planten, maar ook voor mensen zijn grote, aantrekkelijkenatuurgebieden nodig. Ze zorgen ervoordat natuur er is voor iedereen om nog watrust te kunnen vinden, zelfs in het sterkverstedelijkte gebied tussen Antwerpen,Breda en Bergen op Zoom. Tussen dezesteden en over de landsgrens heen ligteen groot, gevarieerd en waardevol natuurgebied: het Grenspark De Zoom –Kalmthoutse Heide.

Voor dit gebied is een gedetailleerd‘Beleidsplan beheer en inrichtingGrenspark De Zoom – KalmthoutseHeide 1999 - 2014’ uitgewerkt. Voor wie niet de mogelijkheid heeft om dit uitvoerige werkstuk helemaaldoor te nemen geeft deze brochure een bondige samenvatting.

Het is een samenvatting die de beleidsvi-sie, de doelstellingen en de noodzakelijkemaatregelen weergeeft om dit gebied opti-maal te kunnen beheren en ontwikkelen.

Het Beleidsplan is geen dictaat vanbovenaf. Het legt geen nieuwe wetten of regels op.

Het Beleidsplan wil de bestaande in-strumenten optimaal op elkaar afstem-men om over de grens heen dezelfdedoelen te bereiken. Het is tot standgekomen na langdurig en uitgebreidoverleg, waarbij het niet eenvoudig wasom tegemoet te komen aan de soms erg uiteenlopende verwachtingen en wensenvan mensen.

Het Beleidsplan wil daarom alle betrok-kenen (overheden en eigenaren) bijelkaar brengen en stimuleren om samende schouders te zetten onder een zwaremaar boeiende uitdaging: het behoud van en de zorg voor ditunieke natuurgebied.

Natuur over de grens heen

Natuur stoort zich niet aan grenzen.

4

Het geheel is meer dan de som der delen.

Met het Grenspark kunnen alle betrokkenen in nauw overleg samenwerken om de natuurwaarde te

vergroten, problemen op te lossen en de mogelijkheden voor natuurgerichte recreatie te verbeteren.

5

In het begin van de jaren tachtig heeft de Benelux Economische Unie het ideegelanceerd om grensoverschrijdende parken op te richten. Het eerste initiatiefwas ‘De Zoom - Kalmthoutse Heide’.

Voor er een Beleidsplan kwam werden eral heel wat stappen gezet.Van 1987 tot 1991 is eerst een haalbaar-heidsonderzoek uitgevoerd. In 1992 is een Bijzondere Commissievan Overleg en Advies voor het grensover-schrijdend park ‘De Zoom – KalmthoutseHeide’ ingesteld. In 1996 is gestart met het opstellen van het ‘Beleidsplanbeheer en inrichting’. Dit plan is afgerond in 1999. Het plan geeft voor de periode 1999 -2014 voorstellen voor inrichting enbeheer van het gebied.

Met dit Beleidsplan worden oplossingenvoorgesteld voor grensoverschrijdendeproblemen zoals verdroging, vermestingen verstoring. De grensoverschrijdende samenwerkingmoet leiden tot een duurzame toekomstvoor de natuurwaarden in het Grenspark. De meerwaarde van dit Grenspark is dateen uitgestrekt, voldoende groot en goedgebufferd gebied over de grens heen zoingericht en beheerd wordt dat natuur en landschap zich optimaal kunnen ontwikkelen.

Natuurbehoud en natuurbeheer staanvoorop, maar andere belangrijke elementen zoals de grote cultuurhisto-rische waarde van dit landschap, recreatie, waterbeheer, voorlichting eneducatie worden zeker niet uit het oogverloren.

Met een goed doordacht aanbod vanwandel-, fiets- en ruiterpaden krijgtiedereen de kans om te genieten van derust, de schoonheid en de stilte in ditprachtig gebied.

De instelling van een Grenspark bete-kent dat alle betrokken partijen, over-heden en particuliere eigenaren/beheer-ders duidelijke afspraken maken omsamen de gestelde doelen te bereiken.

Voorgeschiedenis

Er zijn al vele stappen in de goede richting gezet.

6

De Kalmthoutse Heide is een internationaal belangrijk natuurreservaat.

7

Karakteristieken

Het Grenspark ligt op het grondgebied vande Nederlandse gemeente Woensdrecht (45 %) en de Vlaamse gemeenten Kalmt-hout en Essen (55 %) en is in totaal 3.750hectare groot.Het Grenspark bestaat overwegend uit hogere zandgronden. In het westen ligt deBrabantse Wal, een steilrand in de overgangnaar het Zeeuwse kleipolderlandschap.Centraal ligt een halfopen landschap metdroge en natte heide, stuifzanden en ven-nen. Er omheen vinden we veel naaldhout-bossen (met ertussen ook wat loofbos),landgoederen, een kleine oppervlaktelandbouwgrond en (in Nederland) eenmilitair oefenterrein. Ongeveer de helft vanhet gebied is privébezit.In het Grenspark liggen belangrijke natuur-terreinen. In Vlaanderen is dat het interna-tionaal belangrijk Vlaams natuurreservaat‘De Kalmthoutse Heide’ met een oppervlak-te (anno 1999) van 915 hectare. De natuurwaarde van dit natuurreservaatsteunt op het voorkomen van zeldzamelevensgemeenschappen van droge en natteheide, stuifzanden en voedselarme vennen.Broedvogels zoals zwarte specht, nacht-zwaluw en boomleeuwerik maken hetgebied belangrijk als speciale bescher-mingszone van de Europese Vogelrichtlijn.De Nederlandse vennen van de ‘GrooteMeer’ hebben een grote natuurwaarde,ondermeer door het voorkomen van zeld-zame plantensoorten, zoals oeverkruid.

Wat in het bosarme Nederland en Vlaan-deren opvalt, is dat bijna de helft van ditGrenspark bestaat uit (naald)bos. Dit bos is meestal vrij jong, erg éénvormigen het heeft weinig verschillende boom-soorten. De landbouwpercelen worden hoofdzakelijkgebruikt als weiland. Er liggen ook enkelemaïsakkers.Het militair oefenterrein op Nederlandsgrondgebied wordt regelmatig gebruikt alsbivakterrein en voor kleinschalige grond-oefeningen.Het Grenspark is een zeer aantrekkelijkgebied voor recreanten, met name voor wandelaars, fietsers en ruiters en natuurlijkook voor alle stille natuurgenieters.Het Natuureducatief Centrum ‘De Vroente’in Kalmthout is een belangrijk ontmoetings-punt voor het verzorgen van voorlichting eneducatie over natuur en landschap.

Heivlinder: een typische soort in het Grenspark.

8

Verdroging is één van de belangrijkste problemen in het Grenspark.

9

In het Beleidsplan voor het Grensparkzijn de actuele problemen beschrevenen zijn voorstellen voor een oplossinguitgewerkt.Verdroging, verzuring en vermesting (ook wel eutrofiëring genoemd) zijnmilieu-effecten met een negatieve invloedop de natuurwaarde van het Grenspark.Die verzuring wordt veroorzaakt doorammoniak uit de mengmest van deintensieve veehouderij, zwaveldioxide en stikstofoxiden van verkeer, huishou-dens en industrie. Bij vermesting zijn stikstof en fosfaat uit afvalwater en mest de boosdoeners. De verzurendestoffen worden niet zelden over eengrote afstand getransporteerd. De bronnen kunnen alleen maar meteen grotere, internationale aanpak ernstig teruggedrongen worden. Dit valt buiten de mogelijkheden vanhet Grenspark.

Water

Water is in de natuur altijd van levens-belang. Dat geldt zowel voor de kwaliteitals de hoeveelheid. Een heel belangrijkprobleem is de verdroging van dit gebied.Die verdroging is het gevolg van een wijzi-ging van de waterhuishouding (te veelwater wordt te snel afgevoerd) en hetoppompen van grondwater in de omge-ving. Als het grondwaterpeil daalt danraken de plantensoorten die veel (grond)-

water nodig hebben in de knoei. En metdie kwetsbare plantensoorten verdwijnenook de dieren die van deze plantenafhankelijk zijn. In het Beleidsplan wordt de verdrogingaangepakt met effectbestrijdende maat-regelen. Dat betekent met name dat gebieds-eigen oppervlaktewater langer wordtvastgehouden en meer (gezuiverd)oppervlaktewater wordt aangevoerd.Maar verdroging kan niet alleen opgelost worden door maatregelen binnen het Grenspark.In overleg met de verantwoordelijkeoverheden en instellingen moet er ookmeer aandacht gaan naar de aanpakvan waterproblemen (ondermeer hetoppompen van grondwater) buiten heteigenlijke Grenspark.

Problemen en oplossingen

Vergrassing: pijpenstrootje verdringt struikhei.

10

Een integrale visie op natuur, landschap en recreatie in het Grenspark.

11

NatuurVoor natuur is in het Beleidsplan eenstreefbeeld geschetst met een centraleopen, structuurrijke heide, omgeven dooreen zo natuurlijk mogelijk open tot geslo-ten bos. Daarbij is het hoofddoel het her-stel van de droge en natte heide, de ven-nen, hun oevers en de natte graslanden.Geleidelijke overgangen en vage grenzentussen verschillende delen van het land-schap (bijvoorbeeld tussen heide en openbos) zijn voor vele planten- en diersoortenerg belangrijk.

Bos

Opvallend is dat in dit gebied, zoals trou-wens op vele plaatsen in Nederland enVlaanderen, het bos heel sterk door men-sen beïnvloed is. In een groot deel van hetbosgebied groeien alleen maar naald-bomen. Of er staan streekvreemde, uit-heemse soorten zoals Amerikaanse vogel-kers en Rhododendrons in de ondergroei. De natuurwaarde van de aanwezige bos-sen zou nog heel sterk verhoogd kunnenworden. Er wordt dan ook gekozen voor een bosbe-heer dat zorgt voor een grotere variatie inleeftijd, soortensamenstelling en structuur.

Recreatie

Aan Nederlandse zijde is het Grensparkslechts beperkt toegankelijk. De recreatie-druk is ongelijk verdeeld tussen Vlaan-deren en Nederland. Dit leidt al jarenlangtot een te hoge druk op kwetsbare gebie-

den in het Vlaams natuurreservaat ‘De Kalmthoutse Heide’. Eén van de duidelijk zichtbare gevolgen isde sterke erosie van de landduinen.Om die problemen op te lossen en de verstoring te beperken komt er een centraal rustgebied dat maar heel beperkttoegankelijk is voor het publiek. Er komt een aantrekkelijke recreatieveinfrastructuur met routes voor wandelaars,fietsers en ruiters, vooral in de randzonevan het Grenspark.

Een bijzondere vorm van recreatie is dejacht, die uitgeoefend wordt op een aantal privéterreinen. Hier is een bijstu-ring van zogeheten ‘verbeterende maatre-gelen voor het wildbiotoop’ wenselijk. De aanwezigheid van te grote aantallenuitheemse soorten (met name de Canadese gans) kan in het natuurgebiedproblemen veroorzaken.

Canadese ganzen kunnen problemen veroorzaken.

12

Voor heel wat planten en dieren is voldoende zuiver water van levensbelang.

13

Het waterbeheer, zoals weergegeven in het Beleidsplan, is erop gericht om het (neerslag)water zo lang mogelijk in het gebied te houdenen de waterkwaliteit in de vennen, poelen, plassen en sloten te verbeteren.

In de extensief beheerde (ex-)land-bouwgronden wordt gestreefd naar vernatting.

Bij de inrichting van het Grensparkwordt de oorspronkelijke oppervlakte-waterhuishouding zo goed als mogelijkhersteld.

Daarbij wordt ook gezorgd voor denodige hydrologische buffering. Zo wordt bijvoorbeeld de waterafvoerdoor directe afwatering zo sterk mogelijk afgeremd.

In het Beleidsplan worden alleen deelementen uitgewerkt die realiseerbaarzijn binnen de begrenzing van hetGrenspark en voor zover het gaat overoppervlaktewater.

Op het terrein zelf worden concretemaatregelen genomen zoals het dichten en ondieper maken of latendichtgroeien van sloten en het plaatsenvan verstelbare stuwen.

Met de aanleg van zogeheten helofy-tenfilters (met planten die zorgen voorde zuivering van vervuild water) kaninstromend oppervlaktewater gezuiverdworden. Vennen worden opgeschoonden op de oevers wordt boomopslag verwijderd.

Er zijn ook acties in de omgeving vanhet Grenspark nodig om de waterpro-blemen goed te kunnen aanpakken,bijvoorbeeld bij de waterwinningenvoor de drinkwaterproductie.

Een goed voorbeeld van een positieveaanpak zijn de anti-verdrogingsmaat-regelen door integraal waterbeheer inhet gebied van de Brabantse Wal.

Water: meer en beter

Heikikker: elders zeldzaam, maar hier vrij algemeen.

14

Gewone dophei met rups van roodbont heide-uiltje.

Natte heide is een heel waardevolle leefomgeving in het Grenspark.

15

Het streefdoel voor de natuur in hetGrenspark is het behouden, herstellen enversterken van natte en droge heide, stuif-zanden, vennen, natuurlijk bos en nattegraslanden.Het is ook de bedoeling om de overgangentussen de bovengenoemde leefgebiedenbeter te ontwikkelen.Ook zijn specifieke beschermingsmaatre-gelen nodig voor karakteristieke en/of (vrijwel) verdwenen soorten.Om deze doelen te bereiken wordt geko-zen voor een systeem van extensieve of‘natuurlijke’ begrazing en voor specifiekemaatregelen in een aantal biotopen.Een grensoverschrijdend begrazingsgebiedis een belangrijk instrument in het toe-komstig natuurbeheer. Door begrazingwordt verruiging voorkomen en komt ereen grotere verscheidenheid in het terrein.Begrazing door hoefdieren is een wezenlijkonderdeel van natuurlijke processen ineen natuurgebied zoals ook stormen, branden en verstuivingen. Gelet op dezeer arme bodem kan in dit gebied alleeneen zeer extensieve begrazing. Dit wil zeggen dat een klein aantal dieren op een(heel) grote oppervlakte grazen. Een belangrijk probleem is het beperktevoedselaanbod in de winter. Daarom wordtgekozen voor rassen die ook in moeilijkeomstandigheden kunnen overleven opvoedsel met een lage voedingswaarde.

Er wordt ook gezorgd voor een extra voed-selaanbod in de winter door het vergrotenvan het begrazingsgebied.Er wordt gestreefd naar een systeem vanjaarrondbegrazing in een centraal kernge-bied met daaromheen zones waar alleenin de winterperiode wordt gegraasd. Een winterbegrazing helpt bij het realise-ren van open bostypes. Veeroosters worden aangelegd waar rasterseen wandelpad of een dienstweg kruisen.Als grazers wordt gekozen voor paarden,runderen en schapen. Door hun verschil-lend graasgedrag dragen ze bij tot devariatie in het landschap.Verder zijn er voor het in stand houdenvan een aantal erg bijzondere levens-gemeenschappen (natte heide, vennen,poelen, natte schrale graslanden, …) specifieke maatregelen voor beheer eninrichting genomen.

Natuur:beheren en ontwikkelen

Heide wordt al eeuwenlang in stand gehouden

door begrazing.

16

Open plekken in het bos met dood hout en natuurlijke verjonging: streefbeeld open bos.

17

Het hoofddoel bij het bosbeheer is derealisatie van natuurlijke bostypen meteen grote variatie in leeftijd en struc-tuur. Naar hoofdstructuur is gekozenvoor open en gesloten, structuurrijk bos. Bij die bosstreefbeelden zijn de bossengemengd, bestaan ze voor een grootdeel uit inheemse soorten en hebben ze een gevarieerde, vrij open structuur,met een belangrijk aandeel dood hout.Het beheer is extensief en de ingrepenvinden geleidelijk plaats. Het realiserenvan deze streefbeelden zal meerdere tien-tallen jaren duren.In het open bos zijn er meer en grotereopen plekken. Hier is er aandacht voorhet ontwikkelen van natuurlijke overgang-en van bos naar heide, naar vennen ofnaar stuifzanden en voor de ontwikkelingvan kleine heideterreinen in het bos zelf.Voor het bosbeheer zijn twee beheers-methodieken geselecteerd: bosbegrazingen geïntegreerd of natuurvolgend bosbe-heer.De bosbegrazing sluit aan bij het begra-zingsbeheer zoals voorgesteld bij denatuurdoelen en gebeurt alleen opplaatsen waar open bos gewenst is.Door regeling van de begrazingsintensiteitwordt ervoor gezorgd dat het voortbestaanvan het bos niet in het gedrang komt.Geïntegreerd of natuurvolgend bosbeheeris een flexibele beheersmethode diemogelijkheden biedt om binnen de hoofd-

doelstelling ‘bevorderen van natuurwaar-den en natuurlijke processen’ toch ooknog houtproductie na te streven.Bij geïntegreerd bosbeheer gelden vol-gende richtlijnen bij de inrichting:• loofhout stimuleren (in 25 jaar naar

25-40 %),• aandeel dood hout vergroten (liggend

en staand, streven naar 5 tot 10 %),• bestrijding van exoten (Amerikaanse

vogelkers en Rhododendron),• groepsgewijze dunnen, met meer

grootschalige dunningen bij open bos.Tijdens de beheersfase worden in hetopen bostype bosbegrazing en groot-schalige dunningen toegepast. Bij hetgesloten bostype worden er ook groepengekapt om natuurlijke verjonging enstructuurverbetering te bevorderen.

Bos: open en gesloten

Geïntegreerd bosbeheer.

18

Het Natuureducatief Centrum ‘De Vroente’ in Kalmthout.

19

Recreatie is in het Grenspark gebaseerd ophet zodanig geleiden van recreanten dat hetgebied zo optimaal mogelijk door mensenkan worden bezocht, maar met minimaleafbreuk aan de natuurdoelstellingen. Essentieel voor het recreatief medegebruikis een effectieve zonering van de recreatie.Centraal in het Grenspark ligt een rust-gebied van ruim 1.900 hectare. Recreatief medegebruik blijft hier beperkttot natuurgericht wandelen. Een deel vande huidige wandelroutes en het ruiterpadworden naar de randzone verlegd. In de zone voor extensief recreatief gebruik(aan de buitenrand van het gebied) is vooralruimte voor wandelen, fietsen en paardrij-den. De routes zijn in overleg met de terrein-beheerders/eigenaren tot stand gekomen.Het station ‘Heide’ en de deels nieuwe parkeervoorzieningen dienen als belangrijkevertrekpunten voor bezoekers.Om de geleiding van de bezoekersdruk en om de voorgestelde zonering te realise-ren zijn onder andere deze maatregelenmogelijk en/of wenselijk:• een verbetering van de bewegwijzering

naar het Grenspark,• verzorging van routes en bewegwijzering

van wandelpaden,• aanleg van nieuwe fietspaden,• (her)aanleg van ruiterpaden en aandui-

ding van ruiterroutes,• aanleg van nieuwe parkeerplaatsen,• uitbreiding informatievoorzieningen.

Al deze maatregelen blijven steeds onderge-schikt aan de hoofddoelstellingen natuurbe-houd en natuurontwikkeling.Permanente controle en onderhoud van derecreatieve voorzieningen zijn belangrijk.Voorlichting en educatie moeten vooralgericht zijn op het ontwikkelen van respecten waardering voor de natuur- en land-schapswaarden en op de vergroting van hetdraagvlak voor het natuurbehoud. Bij voorlichting en educatie vormen degrondeigenaren een belangrijke doelgroep.De deelname aan de uitvoering van hetBeleidsplan gebeurt steeds op vrijwilligebasis. Aan grondeigenaren wordt voorge-steld om actief deel te nemen aan de reali-satie van de doelen uit het Beleidsplan.In een meerjarenplan worden verder jaarpro-gramma’s uitgewerkt en worden productenen projecten (folders, brochures, tentoon-stellingen, …) verder ontwikkeld.

Recreatie en educatie

Recreatie in goede banen leiden.

20

Voor een stille wandelaar is het steeds weer een boeiende belevenis om een ree te kunnen bekijken.

21

Doelstelling is om alle landbouwgebruikop termijn af te stemmen op natuuront-wikkeling en natuurbeheer, op basis vanvrijwilligheid. De landbouwgronden worden voor zover aankoopwaardig ver-worven en opnieuw ingericht. Als landbouwgronden niet worden aange-kocht kunnen beheersovereenkomstenvoor een natuurgericht beheer wordenafgesloten.Het open karakter van de (ex-)landbouw-gronden blijft behouden, met name alsbroedgebied voor weidevogels. De kavel-structuur wordt in functie van natuuront-wikkeling aangepast. Pleksgewijze komener nieuwe houtsingels (aansluitend op hetbestaande bos). Overgangen vervagendoor ruigtestroken te laten ontwikkelen.Door de aanleg van nieuwe poelen ver-hoogt de natuurwaarde voor ondermeeramfibieën.Het beheer is gericht op hooilanden, hooi-landen met nabegrazing en graslandenmet permanente begrazing.Het militair domein (op Nederlands grond-gebied) blijft bestaan. De militaire activi-teiten worden in de mate van het mogelij-ke afgestemd op de natuurdoelen, onderandere door stuifzanden open te houdenen waardevolle biotopen te ontzien.Er wordt ook voorgesteld om militaireactiviteiten tijdelijk op te schorten, bij-voorbeeld in de voortplantingsperiode van

kwetsbare soorten en om het gebruik vanvoertuigen zo sterk mogelijk te beperken. In het kader van het beheer blijft eendaarop afgestemde vorm van jacht moge-lijk. Daarbij is het van groot belang dathet Grenspark aan Vlaamse zijde opgeno-men is als Habitat- en Vogelrichtlijn-gebied en dat deze opname langsNederlandse zijde in procedure is. Voor het Grenspark is gekozen voor eenzonering van de jacht met drie zones:• rustgebied zonder jacht• randzones met beperkte jacht• overige gebieden.Belangrijk zijn ook aanvullende maatrege-len, zoals plaatsen van wildspiegels(onder andere voor de verkeersveiligheid),instellen van bewaking en jachttoezichten het voorkomen van wildschade inland-, tuin- en bosbouw.

Landbouwers, militairen en jagers

Bij militaire activiteiten kunnen kwetsbare soor-

ten ontzien worden: levendbarende hagedis.

22

Bij geschikte inrichtingsmaatregelen krijgt de klokjesgentiaan nieuwe kansen.

23

Het sturend orgaan voor de uitvoering vanhet Beleidsplan is een Bijzondere Commissie (ingesteld door de BeneluxEconomische Unie) die de realisatie van dedoelstellingen bewaakt. Er komt een coör-dinatiepunt voor het beheer en de organi-satie bij de realisatie van het Beleidsplan.Voor de uitvoering van de inrichtingswer-ken van het Beleidsplan wordt een zogehe-ten ‘projectenlegger’ gehanteerd. Dit iseen uitgebreid overzicht van alle projectendie voorgesteld worden binnen de periode1999 - 2014. De projectenlegger geeftaan waar en wanneer welke maatregelenworden uitgevoerd en wat elk project globaal kost. De belangrijkste projecten kunnen gerang-schikt worden naar inrichtingsmaatregelenen beheersmaatregelen. Daarbij wordt ookeen fasering in de tijd gehanteerd.Er zijn projecten die in 1999 zijn voorbe-reid en uitgevoerd. Er zijn projecten die opkorte termijn (2000), middellange termijn(2001- 2005) en lange termijn (2006 –2014) worden uitgevoerd.Er is een budget beschikbaar voor de reali-satie van een reeks kortetermijnprojecten. De verschillende partners zijn hier voor 50 % het Rijk (Ministerie van Landbouw,Natuurbeheer en Visserij), de ProvincieNoord-Brabant, het Waterschap en degemeente Woensdrecht langs Nederlandsezijde en het Vlaamse Gewest (afdelingNatuur) langs Vlaamse zijde en voor de

overige 50 % het Europees Fonds voorRegionale Ontwikkeling (EFRO). De Benelux Economische Unie vervult eencoördinerende rol.Voor de realisatie van het Beleidsplan is voorde periode 2001 – 2014 naar schattingruim 3,1 miljoen € (of gemiddeld 220.000€ per jaar) extra nodig als financiering vooréénmalige inrichtingsmaatregelen.Jaarlijks is ook naar schatting bijna260.000 € nodig voor de parkorganisatieen voor (aanvullend) beheer. Dat maakt intotaal op jaarbasis gemiddeld 480.000 €.Na goedkeuring door de verantwoordelijkeVlaamse minister en Nederlandse staatsse-cretaris worden de nodige financiële midde-len voorzien door de betrokken overheden.Projecten op de (middel)lange termijn zul-len gefinancierd worden door betrokkenoverheden en mogelijk ook via anderebronnen.

Organisatie en realisatie

Grootschalig machinaal afplaggen van vergraste

heide.

24

Het volledige ‘Beleidsplan beheer en inrich-ting Grenspark De Zoom – KalmthoutseHeide 1999 – 2014’ (uitgave van juni1999) met hoofdrapport, bijlagenrapport,projectenlegger en kaarten ligt ter inzage bijde Bijzondere Commissie van Overleg en Advies, de gemeentebesturen vanKalmthout en Woensdrecht, het Natuureducatief Centrum ‘De Vroente’en bij het Consulentschap Natuur- enMilieueducatie Noord-Brabant.

Contactadressen

• Centraal contactpunt voor de BijzondereCommissie van Overleg en Advies Grenspark De Zoom – Kalmthoutse Heide p/a Benelux Economische UnieDe heer Hugo AbtsMevr. Marie-Kristine Van der MeerschRegentschapsstraat 39 - 1000 BrusselTel.: 00 32 (0)2/519.39.13,

00 32 (0)2/519.38.92Fax: 00 32 (0)2/519.38.94E-mail: h.abts@benelux.be, mc.vandermeersch@benelux.beHier kan u ook terecht voor meerexemplaren van deze brochure.

• Provincie Noord-BrabantDe heer T.T. Hagedoornp.a. Provinciehuis, Brabantlaan 1, Postbus 90151, NL-5200 MC ‘s-Hertogenbosch,Tel.: 00 31 (0)73/681.28.12E-mail: thagedoorn@brabant.nl

Nieuwsbrief WisselsU kan op de hoogte blijven van de ont-wikkelingen in het Grenspark via denieuwsbrief Wissels door uw naam enadres op te geven bij de BijzondereCommissie van Overleg en Advies of bijhet redactieadres van Wissels, dat is hetConsulentschap Natuur- en Milieu-educatie Noord-Brabant of bij hetNatuureducatief Centrum ‘De Vroente’.

Informatiepunten voor het Grenspark:

• Afdeling NatuurHugo Bulteel, tel. 00 32 (0)3/666.12.32E-mail: hugo.bulteel@lin.vlaanderen.beKarel Molenberghs, tel 00 32 (0)3/666.63.68E-mail: karel.molenberghs@lin.vlaanderen.be

• Natuureducatief Centrum ‘De Vroente’Putsesteenweg 129, B-2920 KalmthoutTel. 00 32 (0)3/666.12.28 Fax 00 32 (0)3/666.12.30

• Consulentschap Natuur- en Milieu-educatie Noord-BrabantMevr. Femke VergeestVilla Phaf - Rechterstraat 55Postbus 883, NL-5280 AW BoxtelTel. 00 31 (0)411/61.41.11Fax 00 31 (0)411/61.41.12E-mail: cnme.brabant@ivn.nl

Meer informatie

Een bijzondere broedvogel op de vennen: geoorde fuut.