Begroting Infrastructuur en Waterstaat 2018 inclusief … · 2017. 12. 27. · en Elektrisch...

14Begroting Infrastructuur en Waterstaat2018 inclusief Infrastructuurfonds (A)en Elektrisch vervoer, exclusief Klimaaten Ruimte

Aan de orde is de behandeling van:- het wetsvoorstel Vaststelling van de begrotingsstatenvan het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (XII)voor het jaar 2018 ( 34775-XII );

- het wetsvoorstel Vaststelling van de begrotingsstaatvan het Infrastructuurfonds voor het jaar 2018 ( 34775-A).

De voorzitter:Aan de orde is de begroting Infrastructuur en Waterstaat.Een hartelijk woord van welkom aan de minister en destaatssecretaris. Fijn dat u er bent. We hebben maar liefstzestien deelnemers aan dit debat. Bij een aantal fractiesheeft men meer mensen gestuurd. Vandaag doen wij determijn van de Kamer. Ik stel voor om het aantal interruptieste beperken tot drie per fractie. Ook doen wij interruptiesin tweeën. Ik hoop dat iedereen ook weer via de voorzittergaat spreken, want dat is er af en toe een beetje uitgegaan.Zo moet het allemaal goed komen. Morgen doen we deeltwee. Dan gaan we luisteren naar de beide bewindsperso-nen.

De algemene beraadslaging wordt geopend.

De voorzitter:Ik geef het woord aan de heer Van Aalst van de fractie vande Partij voor de Vrijheid, als eerste spreker van de zijdevan de Kamer. Hij heeft in eerste termijn tien minutenspreektijd. Het woord is aan hem.

De heer Van Aalst (PVV):

Dank u wel, voorzitter. Dit kabinet investeert de komendedrie jaar 2 miljard extra voor een inhaalslag in infrastruc-tuur, zo stelt het regeerakkoord. "Een inhaalslag". Dat isnogal wat mild uitgedrukt. Want waar het kabinet-Rutte IIbruggen wilde slaan, werd de geldkraan om bruggen enwegen te bouwen flink dichtgedraaid. In totaal werd er maarliefst 6,4 miljard bezuinigd op infrastructuur door Rutte IIen Kunduz. 6,4 miljard! Het is fijn dat daar nu 2 miljard vanwordt teruggedraaid. Maar dat blijft natuurlijk onvoldoende,temeer omdat er structureel slechts 100 miljoen bijkomt.Dit, terwijl daar volgens de Mobiliteitsalliantie minstens 1miljard voor nodig is. Ik hoor graag van de minister waaromhet niet gelukt is om aan de wens van deze breed onder-steunde Mobiliteitsalliantie te voldoen.

Voorzitter. "Nederland slipt dicht", zo kopte De Telegraafna het verschijnen van de Nationale Markt- en Capaciteits-analyse eerder dit jaar. Het recent uitgebrachte Mobiliteits-beeld 2017 laat zo mogelijk een nog erger beeld zien,namelijk dat het reistijdverlies de komende vijf jaar met28% toeneemt. 28% meer files, terwijl nu al filerecord nafilerecord wordt gebroken; een triest vooruitzicht. Dattemeer omdat files nu al voor 3,7 miljard aan schade aan

onze economie toebrengen. Dit wordt dus alleen maarerger.

Om dit op korte termijn zo veel mogelijk te beperken is het,naast extra geld voor infrastructuur, daarom noodzakelijkom verstandige keuzes te maken in plaats van symboolpo-litiek te bedrijven. De vrachttaks is het meest treffendevoorbeeld van zo'n symbolische maatregel. Het wordt uit-gelegd als een maatregel om files te verminderen, maarhet is gewoon een ordinaire lastenverhoging die via detransportsector wordt afgewenteld op alle burgers enbedrijven. Natuurlijk zou de PVV ook het liefst zien dat hetmerendeel van het goederenvervoer via het spoor of debinnenvaart zou worden afgewikkeld. Maar de realiteit isdat zo'n 70% van het goederenvervoer over de weg gaat.En daar verandert de komende tien tot twintig jaar nietsaan, zo laat de NMCA goederenvervoer zien. Dat komtsimpelweg doordat er voor het overgrote deel van hetwegtransport geen alternatief is, tenzij dit kabinet voorne-mens is om door ieder dorp een goederenspoorlijn aan teleggen, of tenzij dankzij de klimaatopwarming half Neder-land straks onder water staat en we onze binnensteden metschepen kunnen bevoorraden. Het mag duidelijk zijn dathet eerste punt dat de PVV deze nieuwe minister enstaatssecretaris wil meegeven is, hun beleid en de keuzeste baseren op feiten en cijfers, en niet te verzanden insymboolpolitiek.

Om te beginnen zou er wat de PVV betreft eens gekekenmoeten worden naar de verdeling van de infrastructuuruit-gaven. Die verdeling is gebaseerd op een soort van handje-klap-poldermodel om zo veel mogelijk partijen tevreden tehouden. Maar ze strookt niet met de realiteit. Het zou watde PVV betreft veel reëler en eerlijker zijn om de beschikbareinfrastructuurmiddelen te verdelen op basis van de mobili-teitsbehoefte van de Nederlandse bevolking.

En of we het nou leuk vinden of niet: dat is nog steeds deauto. Dat blijkt uit het Mobiliteitsbeeld 2017. Sterker nog,vooral onder ouderen is het aantal afgelegde autokilometersde afgelopen tien jaar met maar liefst 63% gestegen. Endus is het, met onze vergrijzende samenleving, aannemelijkdat het autogebruik ook de komende jaren zal blijven stij-gen. Kortom, het is de hoogste tijd dat we de verdeling vande beschikbare infrastructuurmiddelen aanpassen aan demobiliteitsbehoeften van de Nederlandse bevolking. Is deminister daartoe bereid?

Voorzitter. Naast het verstandiger omgaan met debeschikbare middelen, zouden we wat de PVV betreft ookverstandiger moeten omgaan met het beschikbare asfalt,zeg maar het beter benutten daarvan. De PVV heeft ookhier twee constructieve voorstellen. Ten eerste moet er eeneinde komen aan de wirwar van verschillende snelheidsre-gimes op ons hoofdwegennet. Momenteel zijn er maar liefstzes verschillende regimes: 130, variabel 120/130, variabel100/130, 120 en ga zo maar door. Het is voor de automobilistniet meer te volgen. De PVV stelt daarom voor om hetaantal snelheidsregimes op het hoofdwegennet terug tebrengen van zes naar twee, namelijk: overal 130, behalveals het vanwege de verkeersveiligheid niet anders kan, dan100, bijvoorbeeld bij drukke knelpunten en open afritten.Wat vindt de minister hiervan?

Voorzitter. Ten tweede hebben we in Nederland asfalt liggendat nauwelijks wordt gebruikt, namelijk de spits- en deplusstroken, die het grootste deel van de dag dicht zijn. De

27-14-1

28 november 2017

TK 27

Begroting Infrastructuur en Waterstaat

2018 inclusief Infrastructuurfonds (A) en

Tweede Kamer

Elektrisch vervoer, exclusief Klimaat en

Ruimte

PVV roept op om deze zo spoedig mogelijk op te waarderentot volwaardige rijstroken. Zeker voor degene die aan delinkerkant liggen, is dit een heel eenvoudige opgave. Graagook hier de reactie van de minister.

Voorzitter. Niet alleen ons wegennet slibt dicht, ook deparkeerplaatsen in met name de grensregio's wordenoverspoeld door Oost-Europese truckers. En niet alleen deparkeerplaatsen maar ook bedrijventerreinen en woonker-nen worden steeds vaker benut als illegale camping voorBulgaren en Roemenen. Bovendien zijn er nog andereproblemen in het wegvervoer met betrekking tot arbeids-marktverdringing en cabotage. Het wordt alleen maar ergerals dat vreselijke EU-mobiliteitspakket wordt doorgevoerd,temeer daar ze weten dat de pakkans nihil is en omdat erbij de inspectie structureel onvoldoende handhavingscapa-citeit beschikbaar is. Vandaar dat wij een amendementhebben ingediend om hiervoor op korte termijn 100 extrafte bij de ILT beschikbaar te stellen, wat neerkomt op meerdan 50% extra capaciteit. Ik ben benieuwd hoe de ministerhiertegen aankijkt.

Voorzitter, afrondend. De PVV ondersteunt de inhaalslagvan dit kabinet om de schade te repareren die Rutte II enhet Kunduzakkoord aan onze infrastructuur hebben aange-richt. Dat is bepaald geen gemakkelijke opgave, want de6,4 miljard aan bezuinigingen op infrastructuur poets je nietzomaar weg. Het is dan ook essentieel dat de 2 miljard vanhet regeerakkoord aan de juiste zaken wordt uitgegeven endat dit kabinet aan de slag gaat met de diverse oplossingendie ik zojuist heb aangedragen. Zo niet, dan kunnen onderRutte III automobilisten wederom vertrouwen op een toe-komst in de file.

Dank u wel.

De voorzitter:Dank u wel. Het woord is aan de heer Remco Dijkstra vande fractie van de VVD. De heer Dijkstra heeft 24 minutenspreektijd.

De heer Remco Dijkstra (VVD):

Voorzitter, dank u wel. Nederland is een dichtbevolkt landmet ruim 17 miljoen mensen, met veel infrastructuur zoalswegen, spoor, vaarwegen, vliegvelden en havens. En datallemaal in een waterrijke delta, die voor een groot deelonder de zeespiegel ligt. De wereld kijkt met bewonderingnaar Nederland. Het is knap hoe we het hier allemaal naastelkaar hebben georganiseerd op dit kleine stukje aarde. Datis zeker niet vanzelfsprekend. Dat is van oudsher tot standgekomen dankzij hard werk en knappe innovaties.

De Nederlanders verwachten dat de infrastructuur gewoongoed geregeld is, gewoon van A naar B, betaalbaar,betrouwbaar, veilig, snel en schoon. Gemiddeld legt iedereNederlander 11.000 kilometer per jaar af. Met z'n allen isdat 187 miljard kilometer. Ik heb het vergeleken met vanhier naar de zon en dan is dat 1.250 keer naar de zon; ergver in ieder geval. We maken met elkaar niet alleen intensiefgebruik van de weg maar ook het treinverkeer groeit iederjaar met 2% en dit zet door. De luchtvaart blijft ook groeien.Volgend jaar gaan we naar 77,5 miljoen passagiersbewe-gingen, waarvan Schiphol er 68 miljoen voor zijn rekeningneemt.

Veel gaat dus ook goed. Zo zit het goederenvervoer in delift dankzij een florerende economie en wereldhandel.Nederland, Schiphol en de Rotterdamse haven profiteren.Beide mainports zijn goed voor elk ongeveer 114.000 banenen elk — elk! — voor circa 9 miljard aan toegevoegdewaarde. Ondanks de groei in het verkeersvolume is de uit-stoot verminderd en de luchtkwaliteit verbeterd. Dat is knap.Nederland voldoet vrijwel overal aan de Europese normenvoor luchtkwaliteit en komt zelfs bijna in de buurt van destrenge normen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Bijstikstofoxide zitten wij er in 99,98% van de gevallen nu alaan, bij fijnstof 87%, bij ultrafijnstof een stuk lager. Dus wijmoeten daar nog knelpunten oplossen.

Voorzitter. Wij moeten ons ook realiseren dat deze mooiebeelden ver weg staan van de dagelijkse realiteit op de wegen in het ov. Helaas belanden wij net iets te vaak in de fileof zitten wij in een overvolle trein, als wij al kunnen zitten,en dat terwijl vervoer gewoon bittere noodzaak is. Wij staanecht niet voor onze lol in de file. Wij zitten ook echt nietvoor onze lol hutjemutje opgepropt in de trein. Want naastdat het zorgt voor een slecht humeur is het verlies vankostbare tijd waarin je liever bij je familie bent. De fileszorgen voor schade aan onze economie en aan het milieu.Ook zijn ze slecht voor onze banen, onze welvaart en onswelzijn.

De onvrede zit niet alleen in de toenemende files of eentraag en inflexibel openbaar vervoer. Veel automobilistenvoelen zich ook een melkkoe van de overheid. Of ze missensimpelweg een serieus vervoersalternatief. Veel reizigersin het openbaar vervoer vinden ook dat ze geen waar krijgenvoor hun geld. Dat is niet goed. Mensen willen geen filesmaar veilige en vlotte wegen. Mensen willen geen viezetreinen maar frisse treinen. Ze willen geen vertraging maarop tijd aankomen. Ze willen dat ze gewoon hun fiets kunnenstallen en dat die er ook nog staat als ze terugkomen. Zewillen geen gedoe met extra belastingen op autorijden ofingewikkelde kaartjes aanschaffen voor een bus, tram,metro of trein. De VVD wil problemen aanpakken enoplossen. Ik benoem achtereenvolgens wegen, innovatie,vernieuwing in het openbaar vervoer, het belang vanmainports, goederenvervoer en ik eindig met verkeersvei-ligheid.

De voorzitter:Een vraag van de heer Van Aalst.


U heeft nieuwe vrienden gemaakt in de coalitie: D66. Van-ochtend hebben wij allemaal een nieuw tolsysteem voorbijzien komen als experiment in Amsterdam, de opmaat naarwegbeprijzing. U noemde net het woord "melkkoe". Iswegbeprijzing voor de VVD bespreekbaar?


In het regeerakkoord hebben wij afspraken gemaakt overwat wij wel en niet doen. Het regeerakkoord lijkt mij heelerg helder. Er staat een Maut in voor vrachtwagens. Dat isniet iets wat wij bedacht hebben, maar daar komen wijmisschien later over te spreken. Ik ga niet reageren op eenvoorstel van een lokale D66-fractie, toevallig uit Amsterdam.Wij hebben hier een regeerakkoord en ik heb hier te makenmet de landelijke partijen.

27-14-2

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Ik wil even terugkomen op de vrachttaks die u zojuistnoemde. Die vrachttaks is natuurlijk een opmaat. Kan deVVD de automobilist in Nederland garanderen dat devrachttaks zoals men die nu invoert voor het vrachtverkeer,zo meteen niet ook van toepassing zal zijn op de gewoneautomobilist?


De komende drieënhalf jaar niet, want wij hebben eenregeerakkoord en daarin staat nergens dat wij auto's gaanbelasten wat dat betreft.

Mevrouw Van Tongeren (GroenLinks):

Nu wij toch een blokje interrupties hebben, dacht ik: dandoen wij dat maar onmiddellijk. Er werd door de woordvoer-der van de VVD gezegd hoe slecht de files waren. De filesworden in toenemende mate veroorzaakt door ongelukkenen ongelukken worden in flinke mate veroorzaakt doorappen achter het stuur. Daar had de woordvoerder van deVVD vanmorgen in elk geval in De Telegraaf een heftigemening over. Hij had het over telefoons innemen na eenongeluk. Ik ben benieuwd wat de VVD vindt van hetGroenLinksvoorstel om niet te wachten tot er een ongelukgebeurt, maar om van tevoren te kijken hoe je het mettechnische middelen mogelijk maakt dat je je telefoon welkunt gebruiken als je handsfree belt en als je navigatieaanstaat, maar dat je niet meer kan appen. Zou de VVD teporren zijn om goed te kijken hoe je het technisch onmoge-lijk maakt om achter het stuur te zitten appen? Minderongelukken. Minder files. GroenLinks en VVD blij.


Ja. Ik ken het voorstel niet exact, maar ik wil er zeker naarkijken, want je hebt een totaalpakket nodig van preventie,handhaving en sancties opleggen.


Dit zit zeker aan de kant van de preventie en ook van deinnovatie, waar de VVD vaak voor te porren is. Maar datbetekent wel dat je als bedrijf — de ANWB, Shell en Gasuniedoen het — als werkgever tegen je chauffeurs zegt: dit magniet meer. Of je gaat de verzekeraars aanmoedigen om tezeggen: als u bij ons verzekerd wilt zijn, mag dat niet meer.Dat wil nog weleens een enkele keer niet stroken met libe-rale principes, want dan moet je afspreken dat er iets nietmeer mag in die auto en dat iets technisch onmogelijk wordtgemaakt. Zou de heer Dijkstra er dan nog steeds voor teporren zijn?


Ik denk dat we en-en-en moeten doen. Dat kan met techno-logie die gehandhaafd kan worden. Ik ben ook blij datmevrouw Van Tongeren de rol van de verzekeraars aanstipt,want ik heb laatst in een interview aangegeven dat dienatuurlijk niet vergoeden als inderdaad blijkt dat het van-wege smartphonegebruik is. Ik denk dus dat het en-en-enis: preventie, handhaving en sanctionering. Ik vind datappen achter het stuur gewoon niet kan. De VVD vindt —dat hebben we ook uitgedragen — dat je dat eigenlijk moetkunnen scharen onder roekeloos rijden. Net zo goed als dat

nu voor drank en drugs geldt, staat dat voor appen in hetwetsvoorstel in voorbereiding. Als je dat doet, kan derechter ook, nadat alles bewezen is, een zwaardere sanctieopleggen. Het is al erg genoeg, maar bij recidive vind ik datje nooit meer achter het stuur moet kunnen zitten en datdan je rijbewijs moet worden afgepakt.

De voorzitter:U continueert.


Ik had een aantal blokjes genoemd. Ik start met wegen.

De voorzitter:Meneer Van Raan, dat u daar staat suggereert dat u wiltinterrumperen.

De heer Van Raan (PvdD):

Ik zou graag interrumperen op het blokje mainport, maarmisschien kunnen we nog even wachten tot ...


Mainport is mijn vierde punt.

De voorzitter:Dan heeft u even tijd om die interruptie voor te bereiden.


Komt u alstublieft terug.

Voorzitter. Wegen. Laat ik het maar gewoon zeggen zoalsik het vind: investeren in keiharde infrastructuur blijft hardnodig. De VVD zegt dat bewust in deze Kamer. De verwachtegroei van het wegverkeer tot 2022 wordt maar voor eendeel opgevangen door uitbreiding van het wegennet. Hetreistijdverlies kan hierdoor toenemen met 28% ten opzichtevan 2016. In zes jaar tijd gaan we dus naar bijna 30% meerreistijdverlies. De maatschappelijke kosten van files envertragingen op alleen de hoofdwegen bedragen tussende 2,8 en 3,7 miljard euro. Hartstikke zonde. En dan heb ikde secundaire wegen nog niet eens meegeteld. Ik schrikdaar echt van. De VVD wil doorgaan met de aanleg en ver-breding van wegen. Dat is hard nodig. Gelukkig zijn er inde afgelopen jaren flinke stappen gezet om Nederland beterbereikbaar te houden, maar daar moeten we mee doorgaan.Dat moet verbeteren. Ik kom bij het notaoverleg Meerjaren-programma Infrastructuur, Ruimte en Transport te sprekenover de details, maar ik wil hier toch alvast noemen de A4bij Leiden, de A7, de A15, en de verkeersaders naar hetzuiden, oosten en het noorden van het land. De A1, de A2,de A12, de A28 en de A58 wil ik bewust noemen, evenalsde rijksmiddelen van 200 miljoen die we ter beschikkinghebben gesteld voor Amsterdam, de 200 miljoen voor deregio Rotterdam/Den Haag en de 200 miljoen voor de goe-derencorridor oost.

Volgens mij zijn hiermee goede keuzes gemaakt in hetregeerakkoord. We moeten snel aan de slag. En het mooieis dat we daar nu ook het geld voor hebben. Want infra

27-14-3

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

aanleggen duurt gewoon lang en is ingewikkeld. Er is ookeen goede keuze gemaakt met de ontbrekende schakels,die deels afkomstig zijn uit het vorige regeerakkoord, zoalsde verlengde A15, de verbinding A13/A16 bij Rotterdam,de Blankenburgtunnel en de ring Utrecht. Ik besef dat hetlang duurt, dus ik wil ook quick wins voor de korte termijnen stappen zetten om juist die langdurige projecten vlot tegaan trekken.

Voorzitter. Mijn kernboodschap is: asfalt werk en filesmoeten verminderen. Het filemonster moet een kopje klei-ner worden gemaakt. Hoe ziet de minister dat? Wat gaat zijdoen om dat filemonster, dat als een soort deken over heelNederland hangt, met allerlei tentakels en lelijke koppennaar al die wegen toe, een fikse nederlaag toe te brengen?Ik besef dat we vertragingen niet helemaal kunnen uitslui-ten. Ik kan ook niet ongeremd met een asfaltwals door hetland gaan, maar doorrijden is wel altijd beter. We moetendat filemonster kleiner maken.

Natuurlijk is het ook een combinatie. Een combinatie vanasfalt met slimme oplossingen. Die combinatie is essentieel,net als een beter ov; daar kom ik zo op. Ook volgens deANWB stijgt de filezwaarte sterk. Zij zeggen: met behoorlijkegetallen tot 70% in 2030. Dat is niet acceptabel. Nederlandmag niet stil komen te staan. De mensen die dagelijks inde file staan, weten waarom ik dit hier zo benadruk. Daaromben ik ook blij dat de VVD via het regeerakkoord samen metde andere partijen extra geld voor infrastructuur heeft vrij-gemaakt. Dat geld wordt volgens een verdeelsleutel ver-deeld over wegen, spoorwegen en vaarwegen. Dat gebeurtook in overleg met gemeenten en provincies. We moetenafspraken met hen maken om ook het onderliggendewegennetwerk aan te pakken, want 60% van de vertragingenzit daar. Een goede aansluiting tussen rijkswegen en provin-ciale en gemeentelijke wegen is dus van wezenlijk belang.

Ik heb een motie voorbereid om het filemonster aan tepakken. Ik vind het een mooi frame eigenlijk: zo'n lelijk dingboven het land, zoals we afgelopen maandag en dinsdaghebben gezien. Iedereen staat stil. Dat is echt niet leuk.Laten we er met elkaar aan werken om de filedruk en defilezwaarte continu te blijven verminderen. Wat ons betreftzijn de knelpunten die ik net noemde uit het regeerakkoord,de file top 50, die we allemaal kennen, en de NationaleMarkt- en Capaciteitsanalyse bepalend. Die verdienen inieder geval prioriteit.

Maar er is meer. Denk aan innovatie, aan nieuwe ontwikke-lingen zoals de zelfsturende auto of de zelfrijdende auto.Denk aan schoner vervoer, bijvoorbeeld in de vorm van dehyperloop. Dat is een innovatief concept, een soort luchtle-dige buis, waarbij je heel snel getransporteerd zou kunnenworden. Dat verdient ruim baan en ondersteuning, zekerin de beginfase. De VVD wil dat de hyperloop serieus wordtgenomen en dat de mogelijkheden worden onderzocht. Hetliefste zie ik dat er een flinke pilot komt die kabinetsbreedondersteund wordt, met natuurlijk aandacht voor privatefinanciering, maar ook met een intensieve samenwerkingtussen kennisinstellingen, Europese gelden en eigeninvesteringsfondsen. Het is een kwestie van kansen pakkenen je nek uitsteken. Als het ergens kan, dan is het inNederland. De VVD dient samen met andere partijen eenmotie hierover in, want innovatie begint in de polder.

Om het filemonster te verslaan is het ook verstandig ombelemmeringen in bestaande wetgeving op te ruimen. Dehuidige wetgeving kan ontwikkelingen niet in de weg zitten.Met digitale data kan er nu al heel erg veel. De mogelijkhe-den zijn legio. Autofabrikanten verduurzamen hun assorti-ment. De e-auto, de elektrische auto, en de ICT-auto doenhun intrede. Waterstof komt eraan. Zelfsturend en zelfrij-dend wordt de toekomst, met meer gemak en veiligheid.Het is ook niet de vraag of, maar wanneer dat zal gebeuren.Schone, zelfsturende auto's zullen ook bij stilstand eenenergiebron zijn. Dat is ook goed voor de binnensteden,die profiteren van schonere lucht. De VVD wil wel datmensen zelf kunnen blijven kiezen of ze in een auto rijdenen zo ja, in welke auto ze dan rijden. Bij een gelijker speel-veld tussen brandstoffen en met nieuwe, betaalbaremodellen kan de consument gewoon kiezen. Het maakt mijniet uit of dat dan voor een reguliere, zuinige diesel, eenschone benzineauto, een elektrische auto, of dadelijk eenauto op waterstof is.

De wereld van de mobiliteit is in ieder geval fors aan hetveranderen. De VVD ziet dit juist als een kans voor Neder-land. Het is een kans om onze kennis en kunde kassa temaken en om vernieuwing in het bedrijfsleven samen metde universiteiten in te zetten voor een betere bereikbaarheid.Daar zijn meer experimenteerruimte en samenwerkingtussen ondernemers, overheid en onderwijs voor nodig.We moeten nieuwe mogelijkheden verkennen om samentot een slimmer en duurzamer transport te komen. Ik vindde Eindhovense regio best wel een lichtend voorbeelddaarvan.

Naast alle hightech is het nodig om gewoon te kunnendoorrijden. In Nijmegen zie ik een heel mooi lowtechvoor-beeld. Instellingen in het hoger beroepsonderwijs beginnendaar een kwartiertje eerder dan de universiteit. Deze aanpakis lowtech, maar razend effectief. 22.000 studenten reizenverspreid over de spits.

Voorzitter. In het kader van onze strijd tegen het filemonsterwil de VVD de spitsstroken beter benut zien. Ik pleit dus ookvoor meer veiligheid door wegbewijzering, matrixborden,en het sneller bergen bij ongelukken. Een oud-collega vanmij mailde me. Ik heb hem al vijftien jaar niet meer gezienof gesproken, maar hij wist me wel te vinden. Hij reist iederedag richting Utrecht. Hij stond op de A27 bij Utrecht stil.Het was 08.15 uur 's ochtends en er was een vrachtwagenmet een klapband. Dat kan gebeuren natuurlijk, maar hijzei eigenlijk: dat is toch wel een beetje de schuld van diechauffeur, want die moet niet met zulke slechte banden opweg gaan. Er was een servicewagen aan het werk, beveiligddoor rode kruizen en een pijlwagen. De file stond inmiddelstot Hilversum. Hij schreef me: "Iemand die zijn banden nietcontroleert wordt wel meteen geholpen, maar de duizendenautomobilisten die tot aan Hilversum stonden te wachtenniet. Waarom worden die daar de dupe van? Waarom gaje zo'n chauffeur niet helpen na de spits?" Ik krijg daar graageen reactie op van de minister. Wat zouden de mogelijkhe-den zijn om zo iemand dan eventjes aan de kant te schui-ven?

Voorzitter. Dan kom ik op vernieuwing in het openbaarvervoer. Gelukkig staat die wereld ook totaal niet stil. Jeplant je reis via een persoonlijke reisplanner en op basisvan je eigen voorkeur. Je kunt actueel aangeven wat hetsnelst is, het goedkoopst is of misschien het meest duur-

27-14-4

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

zaam is. Nieuwe aanbieders zoals Uber en Abel verdienendan ook een kans. De VVD wil dat de beschikbare data inhet ov — en dat zijn er best wel wat — voor alle aanbiedersvan mobiliteit worden opengesteld. Dan kun je namelijkreisadviezen op maat maken. De VVD wil van de staatsse-cretaris weten of het bedrijf dat de ov-chipkaart organiseertveel meer reisdata kan delen. De VVD vindt ook dat allemobiliteitsaanbieders toegang moeten hebben tot de ov-betaalmarkt. Hoe denkt de staatssecretaris daarover?

Voorzitter. Verder moeten we financieringsstromen van hetopenbaar vervoer, zeker voor de minder drukke delen vanons land, "ontschotten", zoals ze dat in jargon geloof iknoemen. Openbaar vervoer moet gewoon afgestemd zijnop de vraag. We gaan dus geen bussen meer laten rijdenmet warme lucht, maar bussen met reizigers, die rijden alsze nodig zijn. Misschien zijn er alternatieven denkbaar dieveel beter zijn, die we nu missen, alleen maar doordat dedienstregeling ons nu een limiet oplegt van "je moet datdoen, want dat hebben we afgesproken". Laten we daarinflexibeler en moderner worden.

De VVD wil ook dat meer treinlijnen in de regio van hethoofdnet worden afgesplitst en regionaal worden aanbe-steed, zoals ook in het regeerakkoord staat. Andere vervoer-methoden worden zo ook mogelijk. Het openbaar vervoermoet klantvriendelijker en goedkoper zijn.

Ik zie dat de heer Gijs van Dijk een interruptie heeft.

De heer Gijs van Dijk (PvdA):

Ik sloeg even aan op het betoog van de heer Dijkstra overonrendabele lijnen. Wat is dan de oplossing voor al diemensen in de regio, die moeten kunnen rekenen op eenbus die op een vaste tijd langskomt, zodat ze weten dat zevan A naar B kunnen? Ik woon zelf op Texel. Het is heelprettig om te weten dat er een bus rondrijdt. Die zit nietaltijd vol, maar die wordt hooggewaardeerd. In het toeris-tenseizoen zit hij vol, in het najaar wellicht niet, maar ikweet wel: ik kan van A naar B komen. Wat is dan eenoplossing? Van dat soort lijnen moeten we volgens de VVDaf, maar hoe moeten al die mensen in de regio dan van Anaar B komen?


Nou, ik zeg niet dat je ervan af moet, maar dat je hetmoderner en flexibeler moet maken. Juist zoals u dat zegt:rijden volgens wat de vraag is. Is er in de zomer veel vraag?Rijden! Is er in de winter blijkbaar geen vraag? Niet rijdenof alternatieven vinden die kleiner, goedkoper en flexibelerzijn en die je ook van A naar B brengen. Hoe je het organi-seert, maakt mij niet zo veel uit. Die reiziger dient centraalte staan en niet zozeer een concessie die voor zoveel jaarvastligt en die ons verplicht om bussen met warme luchtte laten rijden. Dat lijkt me niet verstandig.


Dan hoor ik twee dingen. Aan de ene kant kan je wellichtmet kleinere voertuigen rijden, want die bussen zitten nietvol. Daarin kan ik de heer Dijkstra volgen. Dat is logisch,want dat is zonde van al die warme lucht. Aan de anderekant wil die reiziger in de regio wel graag weten dat hij om

twee uur, in de zomer en in de winter, van A naar B kankomen. Hoe ziet de heer Dijkstra dat?


Ik kom zelf uit de regio. Ik ben ook regelmatig in de Achter-hoek, waar ze hier bijvoorbeeld heel innovatief in zijn. Danheb je het niet meer over bussen, maar dan is er gewooneen garagebedrijf dat auto's ter beschikking stelt die hettoch heeft staan. Denk eens buiten de box! Het gaat omvan A naar B komen op een manier die jij wilt: betaalbaar,snel, schoon, veilig et cetera. Hoe je dat organiseert, maaktmij niet uit. Dat kan met vrijwilligers zijn of met zo'n auto-bedrijf. Ik woon zelf in Lienden. Je denkt toch niet dat daardrie keer per dag een bus langskomt? Dat is ongeveer éénkeer. Mensen zijn het dus wel gewend. Je moet gewoonzorgen dat je van A naar B komt en dat je bereikbaar bent,maar er zijn allerlei denkbare oplossingen. De oplossing isecht niet om de ouderwetse bus met 50 passagiers te latenrijden, door een regio waar vervolgens niemand instapt.Dat is echt zonde.

Mevrouw Van Brenk (50PLUS):

Ik begin nu ook een beetje een kriebelig gevoel te krijgen.Voor ons is het heel belangrijk dat die bereikbaarheid er is.Ik zeg toch maar even dat die ene keer per dag voor eenheleboel mensen die daarvan afhankelijk zijn — ik denk dantoch aan ouderen en aan gehandicapten — heel belangrijkis, omdat ze ervan op aan moeten kunnen dat het openbaarvervoer bereikbaar is en ook komt. U deed de suggestie dathet ook vrijwilligers kunnen zijn. Doet u daarmee danreguliere banen gewoon weg? Dat is toch eigenlijk heel ergdom?


Het gaat mij erom dat je van A naar B kunt. Zo'n vastedienstregeling met vaste tijden, ik denk dat dat een beetjegeweest is. Je kunt ook een buurtbus opbellen. Dan komtdie langs, haalt die jou met zes mensen tegelijk op en rijdthij bepaalde tijden. Laat het alsjeblieft over aan initiatievendie er zijn vanuit de markt en organisaties. Ga dat alsjeblieftniet op die manier vastleggen, want dat is echt een achter-haald concept. Het gaat erom dat je van A naar B komt opeen veilige manier. Hoe je dat organiseert, maakt mij nietuit.


Het maakt de VVD schijnbaar niet uit dat het "maar" gebeurt,en dan door de markt en dan het liefst ook nog door vrijwil-ligers, omdat dat lekker goedkoop is. Het gaat ons eromdat er een zekerheid is en mensen ervan op aan kunnen.Als je zegt "wij schrappen dan maar lijnen en mensenmoeten het dan maar zien", ontstaat er een kip-of-eikwestie:als hij bijna niet meer rijdt, dan gaan mensen er ook nietmeer mee. Maar daarmee dupeer je een heel grote groep.Ik wil toch vragen aan de VVD of zij daar goed over nage-dacht hebben en of zij deze uitspraken misschien willenheroverwegen.


Voor mij staat de reiziger centraal. Hij moet fatsoenlijk vanA naar B kunnen. Er zijn allerlei initiatieven denkbaar, die

27-14-5

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

vaak innovatiever zijn dan het ouderwetse, wat we kennen.Laten we dat alsjeblieft een kans geven; dat is mijn pleidooi.

Voorzitter. Ik was nog bij het blok over ov. Het ov moetklantvriendelijker, goedkoper en makkelijker. Volgens mijis er best veel mogelijk als we een beetje buiten de boxdurven te denken.

Er moet ook een oplossing komen voor de slecht preste-rende hogesnelheidslijn. Ik wijs op het "three strikes out"-principe van mevrouw De Boer indertijd. Waar staan wenu? De reiziger moet waar krijgen voor zijn geld. Wat gaatde staatssecretaris daaraan doen?

Ik kom bij het blok "mainport". Daarna kom ik op de verkeers-veiligheid en vervolgens kom ik tot een afronding.

De mainport. Ik heb net al de getallen genoemd. De rol vande mainports Schiphol en Rotterdam verdient blijvendeaandacht. De VVD benadrukt het belang van deze mainportsvoor de bv Nederland. Dat is geen vanzelfsprekendheid.Wees er zuinig op. De mainports geven ons werkgelegen-heid en maken ons land zeer aantrekkelijk als vestigings-land. Deelt de minister onze mening?

Hetzelfde geldt voor het goederenvervoer. Daar zijn wegroot in, maar er worden wel heel veel eisen gesteld aangoederentransport. Soms zijn die terecht, soms gaan dieeen beetje ver. In ieder geval blijven de voorzieningenachter. Ik ben op zoek naar een soort cofinanciering omverzorgingsplaatsen voor truckers, de mensen die dagelijksop de weg zitten, voor elkaar te krijgen, zodat er zo meteenpublieke, maar het liefst private faciliteiten geboden kunnenworden rondom de belangrijkste goederencorridors richtingoost en zuidoost. Mag ik de minister verzoeken daarnaarte kijken?

Voorzitter, ten slotte verkeersveiligheid. Naast extra asfalt,slimmer openbaar vervoer en vernieuwing blijft verkeers-veiligheid belangrijk, zeker met de smartphone in het ver-keer. Iedereen groeit op met de smartphone. Alle kinderenhebben er een en gebruiken de smartphone op de fiets endenken dat die dus ook in de auto gebruikt kan worden. Datis dus niet het geval. En dan hebben we een Wegenverkeers-wet uit 1994 die daar eigenlijk onvoldoende rekening meehoudt, want toen hadden we geen telefoons in de auto. Ikvraag specifiek aandacht voor de dramatische gevolgenvan appen in het verkeer en achter het stuur. Vaak zijn hetjonge, onschuldige slachtoffers die vallen doordat iemandzo nodig moest appen in plaats van zijn handen aan hetstuur te houden. Dan wordt een kind doodgereden op eendonkere weg en wordt er onbeschrijfelijk leed aangedaan,in een split second. Niemand wil dat. Daarom streeft deVVD ernaar dat de strafmaat omhooggaat, en dat we appenindien mogelijk scharen onder roekeloos rijden en daarmeeook juridisch gelijkstellen aan andere vormen van roekeloosrijden, zoals rijden onder invloed van drank of drugs. Appenals automobilist of chauffeur kan gewoon niet. Dat moetde norm zijn, en wij moeten in dit huis die norm stellen.Iedereen weet het, maar toch gebeurt het. Maar als je hetdoet, loop je een risico. Bewustwording is dus keihardnodig, evenals preventie. Men moet elkaar er gewoon opaanspreken: het kan gewoon niet, jongens; afgelopendaarmee.

Voorkomen is het beste, maar als er schade is, dan is dieschade onnoemelijk groot en voor eeuwig. Ook verzekeraarshebben hier een rol. Ik had het daar net over met mevrouwVan Tongeren. Zij kunnen bijvoorbeeld mobiel gebruik uit-sluiten en schade die voortkomt uit smartphonegebruik bijeen zwaar ongeval gewoon niet vergoeden. De politie, dienu controleert en constateert, zeker bij ernstige ongevallen,moet zeker bij dodelijke en heel ernstige ongevallen stan-daard gaan controleren of er een smartphone in het spelwas en bepalen wat dat dan betekent. Ik wil natuurlijk graagdat dit ook juridisch standhoudt. Ik begrijp hoe ingewikkelddat is, maar dat is wel een opdracht die ik aan het kabinetwil meegeven in de aanloop naar die nieuwe wet. Wantveroorzakers van een dodelijk ongeval moeten ook daad-werkelijk bestraft kunnen worden en niet meer wegkomenmet een taakstraf.

Ik wil dus ook preventie, gerichte handhaving en sanctione-ring. Ik wil dat de veroorzaker niet meer wegkomt met eentaakstraf, maar een voorwaardelijke of onvoorwaardelijkegevangenisstraf krijgt. Ik wil ook een permanente rijontzeg-ging voor recidivisten. Ik vraag het kabinet hierop te reage-ren. Onze hufteraanpak wordt hiermee aangescherpt. Welieten al eerder onderzoek doen naar een progressief boe-testelsel, waarin lichte vergrijpen, zoals 53 km/u of 56 km/urijden, minder worden bestraft en zware overtredingen enforse overschrijdingen zwaarder. We willen dit net zo goedals hardere straffen op roekeloos rijden in ons eerderepleidooi voor verkeershandhaving.

Voorzitter. Ik kom tot een afronding. Deze begroting, metdit regeerakkoord en de nieuwe financiële middelen, zeteen mooie stap om Nederland bereikbaar te houden. Zijnwe dan klaar? Nee, absoluut niet, want de files zullen blijvengroeien. Het filemonster moeten we dus echt gaan bestrij-den. Het openbaar vervoer, waar we het net ook over had-den, kan veel vraaggerichter en moderner. Hoe precies,daar komen we over te spreken. ICT en innovatie biedenons nieuwe kansen. Laten we die gebruiken en die dataontsluiten, juist voor de reiziger. Ik heb de logistieke werk-gelegenheid, het belang van de mainports en ten slotte deverkeersveiligheid benadrukt. Het blijft uitermate belangrijk,dus laten we aan het werk gaan, of om in toepasselijketermen te blijven: werk in uitvoering.

Dank u wel.

De voorzitter:Dank u wel. Dan geef ik het woord aan mevrouw Krögervan de fractie van GroenLinks.

Mevrouw Kröger (GroenLinks):

Voorzitter. Ik heet de nieuwe minister en staatssecretarisgraag hartelijk welkom. Ik zie er echt naar uit om dekomende jaren met hen beiden samen te gaan werken opdeze prachtige groene portefeuille. Het feit dat "milieu" uitde naam van het ministerie is verdwenen, doet mij wel pijn,want dit ministerie blijft voor mij echt cruciaal voor de ver-groening van Nederland.

Dat is bijvoorbeeld het geval in de luchtvaart. De luchtvaartloopt keihard tegen de grenzen van mens, milieu en klimaataan. Schiphol, Lelystad, Rotterdam, Maastricht: overal

27-14-6

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

wringt en schuurt het. Ons luchtruim is vol. Daardoor wordthet steeds ingewikkelder om te vliegen, wat leidt tot meeroverlast en veiligheidsrisico's. Bovendien halen we, als deonstuimige groei van de luchtvaart doorzet, ook nooit onzeklimaatdoelen, zo blijkt uit recent onderzoek. We zullenminder moeten gaan vliegen. De baas van ProRail deedeen prachtige oproep voor internationaal treinverkeer alsalternatief voor vliegen binnen Europa. Dat is een oplossingvoor het klimaat, maar ook voor de groeiende drukte opSchiphol en voor ons luchtruim. Wij willen graag eenonderzoek naar wat er nodig is om meer internationaaltreinverkeer te realiseren, zodat er minder gevlogen wordt.Is de minister bereid een dergelijke analyse, van de knelpun-ten die er op dit moment liggen en van de investeringendie daarvoor nodig zijn, uit te laten voeren en die met deKamer te delen?

De luchtvaartsector zelf wil stug verder groeien. Deomwonenden zetten zich schrap. Het vertrouwen vanbewoners in afspraken met Schiphol over het beperken vande overlast lijkt tot een minimum gedaald. Trekt de ministerzich dit aan? Pogingen om klagende omwonenden hetzwijgen op te leggen, zoals in het recent afgesproken ket-tingbeding, helpen dan echt niet. Ook de papieren werke-lijkheid van de geluidsberekeningen ondermijnt het vertrou-wen van mensen. Alle prognoses en rapportages zijn slechtsop berekeningen gebaseerd. Maar geluidsexperts geventoch echt aan dat berekeningen veel betrouwbaarder wor-den als je ze staaft en valideert met metingen. Kunnen degeluidmetingen die al wel worden gedaan, worden gebruiktvoor de planning, de prognoses en de rapporten betreffendehet vliegverkeer? En kan het ministerie in kaart brengenwat nodig is voor een dekkend meetnetwerk voor geluids-overlast in Nederland? Ik overweeg een amendement opdit punt. Het is voor de bewoners ook onbegrijpelijk dat depiekbelasting niet wordt gerapporteerd. Het vliegtuig datervoor zorgt dat je om vijf uur 's ochtends rechtop in je bedzit, wordt niet meegenomen in de berekeningen vangeluidsoverlast omdat er alleen maar met gemiddeldenwordt gewerkt. Kan de minister een voorbeeld nemen aanlanden als Australië en Duitsland en kijken op welke manierdaar met piekbelasting wordt omgegaan?

Ik kom op luchtkwaliteit. Al tien jaar geleden had Nederlandaan de Europese fijnstofnorm moeten voldoen. Dat is helaasnog steeds niet gelukt. Inmiddels is door nieuw wetenschap-pelijk onderzoek duidelijk geworden dat we eigenlijk veelstrengere normen nodig hebben en heeft de rechterNederland zwaar op de vingers getikt. Het kabinet heeftuitgesproken aan de veel ambitieuzere WHO-norm te willenvoldoen. Daar is een echt ambitieus actieplan voor nodig.Wij kijken hier dan ook naar uit. Veel steden willen snel aande slag voor gezonde lucht: geen vieze diesels of tweetakt-brommers meer, goed ov en veel fietsvoorzieningen.GroenLinks heeft hierover een aantal concrete vragen.Wanneer kunnen de steden met u in overleg over hetnieuwe nationale luchtkwaliteitsplan? Gaat dat plan uitvoe-ring geven aan het vonnis van de rechter of aan de ambitievan de WHO-norm voor echt gezonde lucht, waarvoor uzich ook wilt inzetten? In het Bestuursakkoord fietsparkerenis afgesproken dat er tot 2030 nog 560 tot 700 miljoen nodigis. Alle stakeholders moeten daaraan bijdragen. Hoe gaatu ervoor zorgen dat dit ook echt gebeurt? Dit jaar is destudie naar de gezondheidsgevolgen van ultrafijnstof vooromwonenden van Schiphol van start gegaan. Wat onsbetreft is dat een echt heel belangrijk onderzoek. Het RIVMheeft aangeboden om de resultaten van de metingen ineen tussenrapportage te delen als daaraan behoefte is. Zou

u het RIVM willen vragen om deze tussenrapportage metde beschikbare resultaten volgend jaar met ons te delen?

Voorzitter. Ik kom op ons afvalbeleid en de circulaire econo-mie. De kabinetsambities wat betreft de circulaire economiezijn mooi. Maar net als bij klimaaten luchtkwaliteitsbeleidgaat het er natuurlijk om wat je concreet gaat doen. Deafgelopen jaren lag de focus op afvalscheiding, maar vooreen circulaire economie — de staatssecretaris weet datgoed — moeten er in de hele keten veranderingen plaats-vinden: zuiniger omgaan met grondstoffengebruik, ontwer-pen gericht op hergebruik, recycling en duurzaam en ener-giezuinig produceren. In vergelijking met wat er in hetregeerakkoord staat over de klimaattransitie is het nogalmager wat betreft de voorgestelde maatregelen voor decirculaire economie. Maar goed, ik kan het ook positiefinterpreteren, en dat doe ik graag: er ligt alle ruimte voorde staatssecretaris om in de komende jaren samen met deKamer te werken aan een echt ambitieus plan om de circu-laire economie vorm te geven. Ik wil de staatssecretarislaten weten dat ze aan GroenLinks op dit onderwerp eenconstructieve partner heeft. Zodra de transitieagenda's erliggen, moeten we zo snel mogelijk gaan werken aan eenconcreet actieplan, met concrete maatregelen. Kan deKamer deze transitieagenda's in januari verwachten? Mijnfractie maakt zich er wel zorgen over dat in deze begrotingnog geen geld is vrijgemaakt voor de uitvoering van dezetransitieagenda's. Is daar dan wel budget voor? En waarstaat dat gereserveerd? Ik overweeg een amendement opdit punt, dus graag een reactie.

Als er één dossier is waarop de nieuwe staatssecretarismeteen kan laten zien dat de circulaire economie haarmenens is, dan is het statiegeld. Uit onderzoeken en uitervaringen uit het buitenland wordt duidelijk dat statiegeldeen uitermate effectief middel is om zwerfafval aan te pak-ken. Wij verwachten dan ook van de staatssecretaris dat zehet statiegelddossier echt voortvarend oppakt en snel komtmet een voorstel voor statiegeld op plastic flesjes en blikjes.

Tot slot noem ik nog een vaak onderbelicht aspect van decirculaire economie: het hele onderwerp van de niet-afbreekbare stoffen. In een echt circulaire economie is ergeen ruimte voor persistente stoffen, die zich ophopen inhet milieu en in onze lichamen en slecht afbreekbaar zijn.De hele crisis rond Chemours en GenX is daarvan een mooivoorbeeld, of eigenlijk een treurig voorbeeld. Is de staats-secretaris het met mij eens in deze analyse? Zo ja, hoe wilzij ervoor zorgen dat wij dit soort persistente stoffen uitfa-seren? En welke termijn stellen we daarvoor?

Ten slotte. Ons milieubeleid is zo goed als het gehandhaafdwordt. Dit zien we bij de giflozingen bij Chemours en bij degeluidshinder rond Schiphol. Wij maken ons zeer veel zor-gen over de situatie rond de ILT. Daar lijkt nu dezelfde foutgemaakt te worden als eerder bij de NVWA, namelijkbezuinigen op de capaciteit onder het mom van meer risi-cogericht controleren en efficiencyverbetering. Dit is eenpapieren werkelijkheid. Het is essentieel dat de handhavingvan ons milieubeleid op orde is. Dat vindt deze staatssecre-taris ook. Zij heeft daarover vorig jaar als Kamerlid nog eenheel mooi amendement gemaakt. Ik vraag de staatssecreta-ris dan ook of zij bereid is om in kaart te brengen wat heteffect is van het feit dat er minder geld is voor de ILT. Opwelk type inspecties wordt er nu bezuinigd en wat zijn daarde mogelijke gevolgen van?

27-14-7

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

De voorzitter:Dank u wel. Ik geef het woord aan mevrouw Van Tongerenvan de fractie van GroenLinks.


Dank u wel, voorzitter. Ik had recent een gesprek met eengroepje jongeren, dat plotseling ging over de dood en overhun kans om zelf dood te gaan. Dus ik vroeg eens: wat denkje dan, wat zou dat dan zijn? Ze waren nogal benauwd voormoord, en voor alleen door een bos fietsen of 's avonds ophet strand zijn. Er werd ook gezegd: wij krijgen aan allekanten waarschuwingen over drugs, want je hebt een grotekans om daaraan dood te gaan. Toen zei ik dat zij ook alle-maal op de fiets zaten. Nee, dat konden ze allemaal prima,want daar hadden ze heel goed inzicht in. We zitten hiermet verkeerswoordvoerders, dus wellicht weten mensenhier het antwoord. Ik heb vanmorgen in de fractie ook evenuitgeprobeerd of mensen weten hoeveel mensen per jaarin Nederland doodgaan door moord, door drugs en in hetverkeer. In het verkeer waren het er de laatste keer dat wegemeten hebben 629, door moord 93 en door drugsmisbruik150. Die kids schrokken daar enorm van. Klopt dat wel?Waar heb je die cijfers vandaan? Laat eens zien? Ik liet zedat zien en toen zagen ze ook dat er in het verkeer 21.000mensen zwaargewond raken. Dat is geen blauwe plek ofeen schaafwond op de knie. En het is ook niet eenmalig,maar elk jaar weer.

Een van de dingen waar GroenLinks in de komenderegeerperiode samen met deze regering — het staat ook inhet regeerakkoord — aan wil werken, is veel meer aandachtvoor verkeersveiligheid. Want als we ons allemaal voor100% aan de verkeersregels zouden houden, zouden ernauwelijks doden vallen. Dus alleen met verkeersregelsuitleggen en handhaven kom je er niet. Meerderen van onshebben bij een mooie uitleg gezeten van iemand uit Zwedenover hun model. Ik vind dat daar heel aantrekkelijke dingenin zitten. Over een van die dingen had ik het zonet in eeninterruptie op de VVD. We moeten niet alleen vertrouwenop deze redenering: "Wij zijn de goede chauffeurs en deanderen zijn altijd de hufters. Zij maken de fouten; wij doendat namelijk niet. En als die hufters daar nou maar meeophouden, gebeurt er niks." Iedereen weet natuurlijk dathet zo niet werkt, want wij maken zelf ook allemaal fouten.Zou het dus niet veel beter zijn om bijvoorbeeld rond hetappen te kijken wat je maximaal technisch kunt doen omte zorgen dat het gewoon niet kan? Er zijn meerdere techni-sche mogelijkheden op de markt, die je vrijwillig kuntgebruiken, of vrijwillig met wat ondersteuning. Je kunt ookzorgen dat het überhaupt niet meer kan. Ik zou de ministerwillen vragen of zij daarnaar wil kijken en ook of zij met deeigen chauffeurs uit de eigen pool van de ministers daarmeeeen start wil maken. Er kan gewoon een systeem gekozenworden. De ANWB doet het, de Gasunie doet het en Shelldoet het. Meerdere bedrijven zijn bezig daarmee te experi-menteren en te bekijken hoe we dat verder kunnen invoerenin Nederland.

In diezelfde lijn zou ik de minister het volgende willen vra-gen. We hebben het over nieuwe voertuigen. Het regeerak-koord en verschillende woordvoerders hebben het overemissieloos en zelfrijdend, maar we blijven onze wegenplannen alsof er niks gaat veranderen. Als we meer vandeze technische mogelijkheden voor veiligheid gebruiken,

moet je iets met je weginrichting. Als we zelfrijdende auto'shebben, kan je er veel meer kwijt. Als we meer gebruik gaanmaken van elektrische snelfietsen, zou het heel handig zijnals je daar meer verbindingen voor krijgt. Zijn dezebewindspersonen bereid daarnaar te kijken? Hoe komenwe van wat we nu aan het uitrollen zijn — we hebben alplannen tot 2028, allemaal voor gewoon standaard en meerasfalt — naar een toekomstbestendig rijkswegennet datgoed aansluit op de andere vervoersmodellen? Hoe zorgenwe er ook in de toekomst voor dat iedereen die 's ochtendshet verkeer in gaat 's avonds ook weer levend thuiskomt?

Dan naar Sustainable Development Goal 9. Ik heb dat gea-dopteerd. Meerdere Kamerleden hebben SustainableDevelopment Goals geadopteerd. Deze gaat over duurzameinfra. Nu hebben we van de vorige minister al een aantalopmaatjes daarnaartoe gehoord. Ik hoor graag wat deplannen zijn en op welke termijn we iets kunnen vernemenover het duurzamer maken van de weg en het gebruik vanhernieuwbare energie rond de weg. We hebben daar vande vorige minister wat plannen voor gehoord en ik benbenieuwd hoe deze minister het gaat doen.

Dan nog een ander puntje uit het regeerakkoord, wat vasteen vergissing is. Op bladzijde 39 staat dat de informatievan de rijksoverheid wat betreft verkeer en vertragingenen dergelijke via apps beschikbaar gesteld gaat worden.Dus we willen aan de ene kant het appen ontmoedigen enaan de andere kant neemt de regering zich in het regeerak-koord voor om meer informatie via apps te communiceren,zodat je weet wanneer er files, vertragingen en omleidingenzijn. Daar zou ik graag een kleine uitleg over krijgen.

Ik ben ook heel benieuwd naar de positie van D66 rond demooie mogelijkheid van pilots met alternatieve vormen vanvervoer en betaling, omdat daar vanuit Amsterdam eenvoorstel voor gekomen is. Dat voorstel sluit aan bij zakendie GroenLinks al eerder voorgesteld heeft. Wellicht kunnenwij samen met D66 daar een mooi eerste pilotvoorstel voormaken. Ik ben ook benieuwd wat de bewindspersonendaarvan vinden.

Over de financiën hebben we eerder al vragen gesteld. Ikzou graag willen weten hoe het nu met onderhoud zit enhoe deze twee bewindspersonen daarnaar kijken. Over mijnvorige punten zijn ze al heel druk in overleg, zie ik. Je kuntonderhoud uitstellen, maar het moet nog steeds gebeuren.Net als bij het schilderen van je huis; dat kun je wel laterdoen, maar het moet nog steeds gebeuren. Die kosten gaandus niet weg. Ze vallen nog steeds ergens. Hoe gaan wedaarnaar kijken? Ik las dat een kwart van de bruggen bijvoor-beeld dringend aan onderhoud toe is. Hoe gaan we datdoen? Wat zijn de plannen daarvoor?

Ik las met blijdschap in het regeerakkoord over de Maut. Ikzou graag willen weten op welke termijn die komt en hoedie gaat worden uitgevoerd. Ook met enthousiasme las ikdat er vanaf 2030 geen nieuwe auto's meer verkocht wor-den, behalve als ze emissieloos zijn. Ik zou het graag ietseerder willen, maar het is goed dat het erin staat. Er mogendus alleen nog emissieloze nieuwe auto's verkocht worden.Maar hoe doe je dat? Dat betekent namelijk dat alle tweede-hands auto's onmiddellijk hun waarde kwijt zijn. Je hebtmogelijkerwijs grensoverschrijdende effecten. Daar moetje heel lang op anticiperen, want er zijn rijke mensen metauto's, maar ook mensen met een smalle beurs. En dat zijndegenen die over het algemeen in tweedehands auto's rij-

27-14-8

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

den. Als je dit besluit, dan verliezen zij plotseling een stukvan de waarde. Ook daar krijg ik graag een antwoord opvan de bewindspersonen.

Ik heb in de loop der jaren steeds voorstellen gedaan voorvan alles aan innovatie. Die voorstellen werden van tijd tottijd ook gesteund door de VVD, bijvoorbeeld sidewings opvrachtauto's, wat brandstofverbruik enorm vermindert. Ookdaarop hebben we wat toezeggingen gehad van de vorigeminister. Hoe staat het met die sidewings en dat zuinigerrijden met vrachtauto's? Hoe zit het met het elektrisch ladenin de plannen van dit kabinet? Komt er geen dubbele ener-giebelasting op de mensen die dat gebruiken? Hoe zit hetmet de salderingsregeling bij zelf laden of elders laden?

Ik zie dat ik bijna aan het eind van mijn spreektijd ben endus wil ik de bewindspersonen graag oproepen om samenmet GroenLinks en de andere fracties te kijken naar eenverkeerssysteem waarbij iedereen die 's ochtends de deuruitgaat, 's avonds weer binnenkomt. Ik weet dat dit eenvisie hoog over is, maar ik wil dat we daarnaar streven endat we niet accepteren dat er 628 mensen per jaar niet meerthuiskomen.

Dank u wel, voorzitter.

De voorzitter:Dank u wel. Dan gaan we luisteren naar de heer Amhaouchvan de fractie van het CDA. Hij wordt voorafgegaan doorde heer Von Martels, die negen minuten het woord tot onsgaat richten. Het woord is aan hem.

De heer Von Martels (CDA):

Voorzitter. Hartelijk dank. De CDA-inbreng wordt inderdaadeen coproductie. Mijn collega Mustafa Amhaouch zal hettweede deel voor zijn rekening nemen. Ik ga het met namehebben over twee zaken die voor ons van essentieel belangzijn, namelijk het verlagen van de filedruk en het verhogenvan de verkeersveiligheid. Dat is de essentie.

Extra infrageld voor één doel: filebestrijding. Het regeerak-koord geeft weer wat lucht. Jarenlang is er bezuinigd enbeknibbeld op het infrabudget. Gelukkig komt dit kabinetmet 2 miljard euro extra. De hamvraag is nu waar dat geldnaartoe gaat. In het regeerakkoord worden al wat wegengenoemd, zoals de A4, de A7 en de A15 in de Randstad enook de A1, de A2, de A12, de A28 en de A58, de verkeers-aders van en naar het zuiden, oosten en noorden. We gaande discussie aan in het kader van het MIRT op 11 decemberaanstaande.

Wel wil het CDA nu al het signaal afgeven dat voor ons éénaspect cruciaal is en dat is dat al het extra geld ten dienstemoet staan van het voorkomen van files. Als we dat nietdoen, staan we binnen de kortste tijd namelijk weer indezelfde file. We willen de minister daarbij expliciet wijzenop de mogelijkheden om zaken slim te combineren. Er komtdoor het regeerakkoord ook geld vrij voor bijvoorbeeld hetspoor, fietspaden en N-wegen. De uitdaging is nu om der-gelijke zaken te combineren. Denk bijvoorbeeld aan eennieuw fietspad onder het spoor bij een aangepaste N-weg.

Dan de verkeersveiligheid. Het verbeteren van de verkeers-veiligheid is een continu proces. Voorzitter, ik geloof dat ersprake is van een interruptie.

De voorzitter:Ja, die was al eerder aangekondigd, maar nu komt die echt.De heer Van Raan.


Denkt de heer Von Martels dat de RAI, de BOVAG en deANWB gek zijn?


Dat is een retorische vraag, denk ik.

De voorzitter:Ik zou hem toch maar beantwoorden.


Nee, het antwoord is uiteraard nee.


Dat is fijn om te horen. Ik ben dat ook met de heer VonMartels eens. Zij stellen namelijk dat meer asfalt helemaalniet helpt tegen files. Is de heer Von Martels het ermee eensdat het aanleggen van meer asfalt niet het instrument is?Is de heer Von Martels het dan met die niet-gekke RAI, niet-gekke Bovag en niet-gekke ANWB eens dat het enige goedewapen tegen het filemonster rekeningrijden is?


Ik heb al heel veel theorieën gehoord over hoe we het file-probleem moeten oplossen. Wat mij betreft is het nogsteeds een combinatie van factoren. Het ene kan echt nietzonder het andere. We zullen ook extra asfalt nodig hebben.Daar ben ik van overtuigd. Daar zijn wij van overtuigd. Enook dat wordt ondersteund door allerlei wetenschappersdie daarvan overtuigd zijn. Maar ik ben het met u eens: ikken de theorie van genoemde organisaties. Die zijn zekerniet gek, maar we zullen moeten bekijken hoe we de filedrukkunnen verminderen, ook in combinatie met alle zaken diezij aandragen. Ik heb echt niet de illusie dat we binnen eenaantal jaren geheel vrij zijn van files, maar we moeten weleen bijdrage leveren om bepaalde knooppunten op te lossendoor extra financiële middelen beschikbaar te stellen voorde aanleg van asfalt.

De voorzitter:De heer Laçin, want u bent al twee keer geweest, meneerVan Raan.

De heer Laçin (SP):

Ik ben wel benieuwd, want er wordt de komende jaren 2miljard geïnvesteerd in mobiliteit, wat het CDA vindt vande manier waarop het geld verdeeld wordt. Volgens deoude verdeelsleutel gaat een groot deel van het geld naarasfalt. Wat vindt het CDA daarvan in het kader van integraalkijken naar mobiliteitsvraagstukken?

27-14-9

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Ik ben ervan overtuigd dat dit kabinet straks integraleoplossingen gaat aanbieden. Uiteraard hebben wij alsKamerleden de taak om kritisch te kijken of die verdeelsleu-tel in het voorstel waar zij mee komen, op de juiste maniereen plek krijgt. U zegt dat het een ouderwetse verdeelsleutelis, maar ik denk dat alle zaken een rol spelen om oplossin-gen te bewerkstelligen. Laten we dan kritisch volgen welkevoorstellen er komen.


Dan hoor ik de heer Von Martels zeggen dat die 2 miljarder is, want dat is een gegeven, en dat we in de Kamer samenkunnen kijken hoe we die 2 miljard dan gaan verdelen.


Natuurlijk moeten we daar kritisch naar kijken, maar die 2miljard is een extraatje. Er is ook nog 500 miljoen structu-reel. Ook daar gaan we naar kijken. De voorstellen die wevan de bewindslieden gepresenteerd krijgen, laat ik graagover aan de Kamer ter beoordeling, want dat is van grootbelang natuurlijk.


Ik hoor mijn collega van het CDA net op een eerdere inter-ruptie zeggen dat alleen asfalt aanleggen niet de oplossingis; het een kan niet zonder het andere en dat de organisatiesdie net genoemd waren, niet gek zijn met hun oplossing.Begrijp ik nu dat het CDA daarmee de deur openzet voorhet rekeningrijden?


Sorry, dat laatste verstond ik niet.


Dat het CDA de deur nu openzet voor het rekeningrijden?


Nee, er is een heel duidelijke afspraak over dat rekeningrij-den. Het CDA is daar altijd een tegenstander van geweesten daar zetten we de deur zeker niet voor open. Integendeel,die blijft dicht.


De opmerking richting die organisaties, BOVAG, RAI,ANWB, dat zij niet gek zijn en dat het een niet zonder hetander kan, had dus niets te maken met het rekeningrijden?


Nee, daar niet mee. Er zijn natuurlijk bepaalde grenzen dieje aanbrengt als partij. Die hebben wij in het verleden alaangebracht en daar houden wij aan vast.

Voorzitter. Dan ga ik verder met het onderwerp verkeersvei-ligheid. Het verbeteren van de verkeersveiligheid is eencontinu proces, waaraan dus constant moet wordengewerkt. De vorige minister is geëindigd met een plan datnog niet af is: het nieuwe Strategisch Plan Verkeersveilig-

heid 2030. Het nieuwe kabinet is zich er goed van bewustdat verkeersveiligheid hoog op de agenda hoort. Dat komtook duidelijk terug in het regeerakkoord. Dat betekent nietdat daarmee de kous af is. Juist op het gebied van de ver-keersveiligheid moeten wij blijven kijken en onderzoekenhoe het beter kan.

Het regeerakkoord heeft een duidelijke opdracht ten aanzienvan de verkeersveiligheid. Hoe kan deze opdracht wordenuitgevoerd, zo vraag ik aan de minister, zeker als het gaatom het veilig inrichten van de N-wegen in de regio. Ik zougraag van de minister een duidelijk overzicht willen ontvan-gen over de voortgang daarvan en een tussentijdse evalu-atie. De maatregelen die worden genomen, moeten in depraktijk ook werken. Daarom vraag ik de minister om deKamer daarover structureel te informeren.

Weggebruikers moeten veilig aan het verkeer kunnendeelnemen. De situatie is de laatste jaren verslechterd. Hetaantal ernstige verkeersgewonden blijft stijgen en ook hetaantal verkeersdoden neemt weer toe. In 2016 vielen ermaar liefst 629 doden. Volgens mij had de vorige spreekster,mevrouw Van Tongeren, het daar ook over. Het is eenongekend aantal, hoewel we in de jaren zeventig en tachtigop 3.000 à 4.000 doden per jaar zaten. Gelukkig is daarverbetering in gekomen, maar iedere dode is er een te veel.Ruim een derde van de verkeersdoden, 231, is auto-inzit-tende en bijna een derde is fietser, 189.

Het regeerakkoord wil het aantal verkeersslachtoffers echtfors omlaag brengen door realisatie van het manifest"Verkeersveiligheid: een nationale prioriteit", door investe-ren in veilige weginrichting bij N-wegen, door slimmehandhaving en een betere registratie van oorzaken, doordatde verlichting bij snelwegen 's avonds en 's nachts aan isen door een progressief boetesysteem. De vraag is of deminister deze afspraken gaat samenvoegen met het nieuweStrategisch Plan Verkeersveiligheid 2030.


Wij zijn beiden in deze Kamer — en ik denk iedereen in dezeKamer — ervoor om het verkeer veiliger te maken. Nu krijgje steeds meer auto's op de markt die allerlei slimme snufjeshebben om fietsers uit zichzelf te vermijden, een noodstopte maken en binnen de lijntjes te blijven rijden. Maar watgebeurt er? In een krantenkop stond: slimme auto heeft lastvan domme chauffeur. Mensen kennen die features nietheel goed en zetten ze onmiddellijk uit. Ze weten ook nietgoed hoe ze die moeten gebruiken. Ze vinden het de eerstekeer raar en houden ermee op. Is uw fractie het eens metGroenLinks dat chauffeurs via dealers of op een anderewijze instructie of voorlichting moeten krijgen over diefeatures, zodat die meer gebruikt worden? Een van demanieren om wegen veiliger krijgen te krijgen is om tesleutelen aan de mensenkant. De andere kant is om detechniek goed in te zetten. Zou uw fractie daarvoor voelen?


Heel sterk. Ik stond en sta ook volledig achter het pleidooidat u net hield. In het vervolg van mijn verhaal kom ik erook op dat wij oplossingen zien in technische ontwikkelin-gen en dat wij die een kans moeten bieden. Ik zeg dus vol-mondig ja.

27-14-10

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Er is jarenlang een programma geweest, Het Nieuwe Rijdengeheten. GroenLinks zit te denken over het nieuwe enslimme rijden, om mensen een milieuvriendelijkere en eentechnisch goed ondersteunde veilige rijstijl aan te leren.Vroeger was daar wat geld voor beschikbaar. Tegenwoordigis dat er niet meer. Mocht er Kamersteun voor zijn, dan komik graag met een motie of een amendement in die richting.Maar ik hoor natuurlijk eerst ook graag wat de bewindsper-sonen hiervan vinden. Dank voor de steun. Dan gaan wekijken of we ook langs die wegen gezamenlijk kunnenoptrekken.


Wat dat betreft kunnen we elkaar vinden, denk ik. Als dithet nieuwe politiek bedrijven is, sta ik daar volledig achter.

Voorzitter, ik kan verdergaan, neem ik aan? Hoe worden deoverlegpartners erbij betrokken? Wat wordt de rol van deKamer?

Voorzitter. Vrachtverkeer is een vervoerssector die eenspecifieke aanpak vergt. Ons beeld is dat daar onnodig veelongelukken gebeuren, bijvoorbeeld als er te weinig opstel-ruimte is op verzorgings- of standplaatsen. Het ontbreektnogal eens aan veilige situaties. Mogelijkerwijs kom ik nogmet een gezamenlijke motie hierover met een collega-coa-litiepartij, maar dat hoort u eventueel morgen nog. Hetvrachtverkeer verdient wel aandacht.

We willen ook aandacht voor de fietsers. Er moeten flinkwat fietsenstallingsplaatsen bij, met name bij NS-stations,omdat die een belangrijke schakel zijn in de vervoersbewe-gingen. Ook snelfietsroutes kunnen helpen files te voorko-men. Woon-werkverkeer met een afstand van rond de 30kilometer wordt nu nog vaak met de auto gedaan. Als ereen snelfietsroute ligt, pakken meer mensen de fiets. Watdat betreft ben ik een groot voorstander van de vgv. Wehebben de tgv, de train à grande vitesse. Het lijkt me fantas-tisch als de vélo à grande vitesse in Nederland ook meeropgang zou maken. Wie weet komen er in de toekomstmeer snelfietsroutes en is de vgv dan een begrip in Neder-land.


De SP vindt ook dat het fietsgebruik gestimuleerd moetworden. Als ik de heer Von Martels zo hoor, vraag ik me afhoe het CDA ingestemd kan hebben met een btw-verhogingvan 6% naar 9%, die direct gevolgen heeft voor de kostenbij de fietsenmaker voor het repareren van een fiets. Hoestroken die zaken met elkaar?


Kunt u het misschien iets toelichten? Ik begrijp de vraagniet helemaal, of ik heb iets niet verstaan.


Het CDA stimuleert het gebruik van de fiets. Dat zegt u net.Maar aan de andere kant gaat u akkoord met een btw-ver-hoging van het lage tarief, van 6% naar 9%. Dat heeft directinvloed op de fietsenmaker en de reparatie van een fiets.Hoe stroken die zaken met elkaar?


Wat dat betreft kunnen we allerlei onderwerpen bij elkaargaan voegen. Ik had deze vraag in dit verband zeker nietverwacht. Laat ik eerst eens vertellen hoeveel fietsen hetafgelopen jaar zijn verkocht. Wist u dat de fietsverkoop delaatste jaren enorm terugloopt? Een aantal jaren geledenwerden nog 1,3 miljoen fietsen verkocht. In het afgelopenjaar waren dat er nog maar krap 1 miljoen. Vreemd genoegloopt de fietsverkoop dus terug. Toen hadden we noghelemaal geen btw-verhoging. Dat onderwerp dat u er nubij haalt, is vandaag eigenlijk niet van toepassing, zou ikhaast willen zeggen. Die 3% doet het hem dus ook niet. Erzijn minder fietsen verkocht de afgelopen jaren, maar er ismeer besteed aan het fietsen. Dat heeft alles te maken methet feit dat er meer e-bikes op de weg komen. Het aantalloopt echter terug. Het aantal kilometers voor het woon-werkverkeer is ook nog steeds op hetzelfde niveau. Daarompleiten wij ervoor om geld vrij te spelen voor de fietssnel-wegen.


Ik betrek die er vooral wel bij; het is een politieke keuze diegemaakt wordt. Ik krijg geen antwoord op mijn vraag ...


Ik ben die nog steeds aan het beantwoorden. Uiteindelijkgaat ...

De voorzitter:Wacht even, de heer Laçin is met zijn vraag bezig.


Ik krijg geen antwoord op mijn vraag, dus herhaal die. Watvindt het CDA van de btw-verhoging, die direct invloedheeft op de reparatie van een fiets bij de fietsenmaker?

Ik heb daar direct een tweede vraag bij, omdat de heer VonMartels zelf begint over de teruglopende verkoop van fiet-sen. Is de reparatie van fietsen duurder maken dan een sti-mulans om meer fietsen te verkopen? Moet ik het zobegrijpen?


Nee. Ik geef alleen maar aan dat er in de afgelopen jaren,toen er nog geen sprake was van een btw-verhoging, eenteruggang in de verkoop van fietsen te zien was. Die hadniets te maken met de aankoopprijs. Ik vind het dus jammerdat u dit onderwerp te berde brengt, want die 3% btw-ver-hoging staat los van het feit dat ik nu naar voren breng. Hetgaat mij om de verkeersveiligheid en het verminderen vande filedruk. Ik wil het best met u over het btw-vraagstukhebben, maar laten we daar een ander moment voor uitkie-zen.


Ik wil het met u op elk moment bespreken, in elk debat datwe voeren. Dat zullen we ook doen. Die 3% btw-verhogingheeft direct invloed op de reparatie van een fiets bij defietsenmaker. Dat u het loskoppelt, is uw keuze, maar ikkrijg geen helder antwoord van u.

27-14-11

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Ik zeg niet dat het effect van die 3% helemaal wegvalt, maarvoor de fietsenmaker is dat ook niet zo relevant dat mensenhun fiets minder zullen laten repareren. Het gaat nu om hetfeit dat mensen meer te besteden hebben. U weet ook datdit een uitwerking is van het regeerakkoord. Uiteindelijk zalde consument toch rustig zijn fiets aanbieden bij de fietsen-maker.


Voorzitter ...

De voorzitter:Nee, de heer Von Martels continueert. Ik heb u al drie keergehoord.


Voorzitter, ik ga verder. Er is nog een ander aspect aan deveiligheid van onze infrastructuur, namelijk de mogelijkheidvan een cyberaanval. Wij willen niet dat hackers waar danook vandaan bruggen of sluizen kunnen openzetten. Wijwillen de risico's exact in beeld hebben. De schade kanenorm zijn. Wil de minister zo'n overzicht laten opstellen?

Tot slot kom ik op het probleem van de smartphone in hetverkeer. Eerder is hierover al veel gesproken in de Kamer.De voorganger van de minister, minister Schultz, gaf aandat zij een volledig verbod overwoog. Daarnaast zou zij ingesprek gaan met onder andere telecombedrijven omslimme technologie in te zetten en zo te voorkomen datmensen achter het stuur appen en sms'en. Is de ministervan plan dit over te nemen en hier werk van te maken, ommet elkaar veiliger onderweg te zijn? Het CDA roept deminister op om een actieve campagne te voeren en daarmeeiedereen, jong en oud, bewust te maken van de gevarenvan het gebruik van de smartphone in het verkeer.

Het CDA vindt het erg belangrijk dat de regio goed verbon-den blijft met de grote steden en de stedelijke gebiedenvan Nederland. Hierbij speelt voor regio's ook een welbe-grepen eigenbelang. Als regio's goed verbonden zijn metde stedelijke gebieden, dan verminderen de nadelen voorde krimpregio's. Als je in een krimpregio woont maar dooreen goede verbinding binnen een halfuur op je werkplekbent, dan is het zelfs aantrekkelijk om in een krimpregio tewonen. Ik wil dat hier graag benadrukken en de ministervragen extra goed op te letten bij de verdeling van gelden,omdat de leefbaarheid en economische groei van onzeregio's sterk afhangt van goede infrastructuur. Kan deminister deze toezegging doen? Op welke wijze gaat deminister borgen dat de regio goed verbonden blijft met destedelijke gebieden?

Dan nog iets over het Nationaal SamenwerkingsprogrammaLuchtkwaliteit. Het CDA vindt dat de knelpunten in deluchtkwaliteit voorspoedig moeten worden aangepakt.Overal moeten we zo snel mogelijk voldoen aan de Euro-pese normen. Wanneer verwacht de staatssecretaris hetaanvullend plan voor de resterende knelpunten naar deKamer te sturen? We naderen 2020, het moment waaropde EU vereist dat wij in ieder geval aan deze normen vol-doen. Daarom zal nu waarschijnlijk een Europees beleids-traject voor de evaluatie van het vervolg op deze normen

worden gestart. Ik vraag de staatssecretaris of dit zo is. Zoja, hoe ziet de tijdsplanning hiervan er dan uit?

Dan iets over de asbestsanering. Het CDA wil dat er meerwerk wordt gemaakt van het plan van aanpak van deasbestsanering. Onlangs zijn daar moties over aangenomen,onder andere een motie om in gesprek met de sector desanering te vereenvoudigen. Gaat de staatssecretaris hiervoorspoedig mee aan de slag? Wanneer kan de staatssecre-taris hiervan een terugkoppeling geven aan de Kamer?

Dan de coördinatie van de asbestsanering. Momenteel zijndaar drie departementen bij betrokken. Wij verwachten dater meer coördinatie komt op dit terrein, met name op hetgebied van innovatie, marktwerking en de borging van dekwaliteit van de asbestsanering.

Tot zover, voorzitter.

De voorzitter:Dank u wel. Dan gaan wij luisteren naar uw partijgenoot,de heer Amhaouch.

De heer Amhaouch (CDA):

Voorzitter. Zoals in het regeerakkoord vermeld, kun je nietom goede spoor- en luchtvaartverbindingen heen omNederland mobiel en bereikbaar te houden. Nu het econo-misch goed gaat — lees: de zon schijnt — kunnen we hetbeste het dak repareren. Voor het CDA is het van belangdat we samen optrekken met de regionale overheden. Zijweten wat belangrijk is voor ontwikkelingen op het gebiedvan de economie en de leefbaarheid, nu en in de toekomst.Ze onderstrepen dit vaak ook met een behoorlijke eigencofinanciering.

Voorzitter, ik ga proberen met blokjes te werken; even kijkenof dat ook bij mij werkt.

De voorzitter:Maak ons gek.


Het eerste blokje is grensoverschrijdend spoor. Juist despoorlijnen die ons verbinden met onze buurlanden zijnbelangrijk voor onze bedrijvigheid, onze werkgelegenheiden de economische groei van de regio's. In het regeerak-koord worden spoorverbindingen met het buitenlandgenoemd. Het gaat onder andere over Hamont-Weert,richting België, en Eindhoven-Duitsland. Het CDA vindt hetvan belang dat er nog breder wordt gekeken naar spoorver-bindingen met onze buurlanden. Waar kunnen we de han-den ineenslaan met onze Duitse en Belgische vrienden?Daarom vraag ik de staatssecretaris om een overzicht vandergelijke treinverbindingen te maken. Hoe kunnen diegerealiseerd worden in de toekomst? Ook vragen we destaatssecretaris of zij zich er maximaal voor wil inzetten ombij de EU aan te kloppen om financiële steun voor dezeinternationale mobiliteit. Welke randvoorwaarden hangenhieraan vast? Voor het specifieke project Eindhoven-Duits-land, zoals verwoord in het regeerakkoord, vragen wij naastde aanpassing aan Duitse zijde ook aandacht voor station

27-14-12

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

Eindhoven, een belangrijk knooppunt in het zuiden. Weweten dat het met de hoogfrequente spoorverbindingennu heel druk is op de stations. Vanwege de ontwikkelingenin de mainportregio is het heel belangrijk dat zaken zowelop het station als rondom het station aangepakt worden.Eens kijken of we dat weer samen met de regio kunnendoen.

Het CDA vraagt om meer daadkracht voor behoeften diepassen in de huidige en toekomstige regionale ontwikkeling,met cofinanciering van de regio's, gemeenten en provincies.Zo vraag ik de minister of, indien gemeenten en provinciesbereid zijn mede te investeren, het Rijk dit kan realiseren.Het CDA vraagt specifieke aandacht voor de realisering vande Maaslijn Nijmegen-Sittard: voor de elektrificatie, decapaciteitsvergroting en de ontsluiting via station Grubben-vorst-Greenport Venlo. Dit project loopt op dit momentkostbare vertraging op, gezien de onduidelijkheden, en eris onbegrip bij veel burgers, studenten en ondernemersover het wel en niet realiseren van het complete project,inclusief het genoemde station. Het CDA vraagt zich af ofde financiering van de Maaslijn goed gaat. Kan de ministeraangeven of zij bereid is om dit project vlot te trekken insamenspraak met de betrokken provincies?

Ik ga naar het volgende blokje, voorzitter, over optimaalgebruik van het bestaand spoor. Het CDA denkt dat we meerdan ooit moeten streven naar maximalisering van hetcapaciteitsgebruik van het spoor. Het CDA wil daarom dater bij de aankoop van nieuw materiaal nadrukkelijk gekekenwordt naar de effecten op het spoorgebruik. Nu blijkt, vol-gens onze informatie, dat er mede door verminderd gebruikvan de dubbeldekstreinen — blijkbaar worden er nog steedsenkeldekstreinen besteld — een opstelcapaciteitsprobleemis op het spoor. Ik vraag de minister hoe dat kan en hoe wedaar in de toekomst effectief en efficiënt mee kunnenomgaan. Daarnaast vraag ik de minister ... Dat moet destaatssecretaris zijn, vergeef mij. Die wisseling zal nog weleven doorgaan. Daarnaast vraag ik de staatssecretaris ofer bij het onderhoudswerk aan het spoor gekeken kanworden of er binnen de veiligheidsnormen toch zo optimaalmogelijk gebruik gemaakt kan worden van de sporen. Kande minister samen met ProRail zorgen voor een werk-aan-het-spoorplan zodat de reiziger er zo min mogelijk last vanheeft?

De voorzitter:De heer Van Dijk, want het klonk alsof u naar een nieuwblokje ging.


Ja, heel goed. Dat werkt goed met die blokjes.


Het is heel overzichtelijk met die blokjes, ook dank daarvoor.De heer Amhaouch stelt een aantal terechte vragen. Het iste druk op het spoor. Er moet meer capaciteit bij. We zienin de spits dat treinen overvol zitten en dat mensen moetenstaan. Maar ik heb ook het regeerakkoord gelezen en daarinstaan plannen om na 2025 het spoor open te stellen voorandere aanbieders en voor meer marktwerking. Mijn vraagaan de heer Amhaouch is hoe dit met elkaar overeenkomt.Aan de ene kant willen de heer Amhaouch en het CDA

terecht dat het spoor beter wordt benut maar als je hetspoor vervolgens gaan opknippen en aan allerlei aanbiedersgaat aanbieden, dan is mijn vraag in hoeverre dat decapaciteit en vooral het gemak voor de reiziger vergroot.


Ook bij die marktopening zal de reiziger centraal moetenstaan. Volgens mij is het spoor nu al open. Arriva en de NSzijn al op het spoor. Ik ben het overigens wel met u eensdat er een goede balans moet zijn. Als we het allemaal gaanopknippen in heel kleine stukjes, dan verliezen we volgensmij een bepaalde kritische massa om de grote en misschienook wel onrendabele pieken op te vangen. Dus we zullenheel goed moeten kijken hoe we dat gaan invullen.


Dat is namelijk wel een van mijn zorgen bij het opknippenvan het spoor, waar ik zelf niet voor ben en waarover ikstraks ook nog wel wat zal zeggen. We zien nu al bij Arrivain het noorden dat treinen niet op elkaar aansluiten, dat erminder personeel op de trein zit en dat de sociale veiligheidvoor conducteurs daar minder is en bij de NS juist groter,dus dat er kwaliteitsverschillen ontstaan. Is dat de weg diehet CDA verder op wil gaan?


Ik kan niet meegaan met de suggestie van de heer Van Dijkdat het voor conducteurs onveiliger is. Ik zou dan eerst welgraag van de staatssecretaris willen weten of dat zo is. Hetkan niet zo zijn dat afhankelijk van wie er op het spoor zit,er een verschil in veiligheid is voor de reizigers en het per-soneel. Ik ben het wel met de heer Van Dijk eens dat er eenbalans moet zijn en dat we niet alle sporen in allerlei kleinemootjes moeten hakken, want dan zouden we niet goedbezig zijn. Ik hoor hierop ook graag de reactie van destaatssecretaris.


De heer Amhaouch is woordvoerder spoor en komt ook opvoor het spoor, wat goed is, maar er is nog meer dan spoor.Spoorinvesteringen zijn best wel duur en zijn niet zosuperflexibel. Wat vindt hij bijvoorbeeld van zo'n flexbusof FlixBus, waarbij je voor €5 naar Antwerpen, voor €7 naarBrussel en voor €29 naar Berlijn kan? Hoe gaat die trein invredesnaam concurreren met dit soort initiatieven die jegewoon echt brengen naar waar je moet zijn?


Maar ook een bus moet over de weg. We hebben net algezegd dat de weg vol staat met files. Het kan een oplossingzijn en natuurlijk moeten we het mobiliteitsvraagstuk inte-graal bekijken, maar ik denk dat er ook op het spoor nogheel wat te winnen is. Bijvoorbeeld in het zuiden van hetland begint de A73 nu al dicht te slibben. Ik heb het zo-evengehad over de Maaslijn. Als we daar de A73 kunnen ontlas-ten voor de studenten richting Nijmegen dan hebben weal heel wat gewonnen. Dus ik denk dat je moet balancerenen je moet uitgaan van het integraal mobiliteitsvraagstuk,maar ik ga hier niet zeggen dat die flexbus of FlixBus deoplossing is voor alles.

27-14-13

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Ik denk dat het goed is om te kijken waar investeringen hetmeeste rendement hebben. Soms zijn het niet alleen maaroverheidsinvesteringen maar juist dit soort initiatievenwaardoor mensen goedkoper en veiliger van A naar Bkunnen gaan. Als de heer Amhaouch toch kijkt naar spoor,wil hij dan ook alsjeblieft kijken naar andere verbindingendan alleen degene in Limburg die op dit moment genoemdworden? Denk bijvoorbeeld aan de lijn Amsterdam-Utrecht-Arnhem en dan de grens over.


Volgens mij heb ik net in blokje 1 dat ging over grensover-schrijdend spoor, gezegd dat we graag een inventarisatiewillen van alle grensoverschrijdende sporen. Nederlandheeft behoorlijk wat grenzen, in het noorden en in Overijs-sel, Drenthe, Gelderland, Limburg, Brabant en Zeeland.Volgens mij zijn er zeven provincies betrokken bij internati-onaal spoor. Dus onze blik gaat verder, maar ik benoemdenet een aantal die ook in het regeerakkoord staan die welprioriteit hebben, zeker in het zuiden, waar veel economi-sche ontwikkelingen gaande zijn, wat wij niet uit het oogmoeten verliezen.

Dan ga ik verder naar mijn derde blokje. Dat is smartmaintenance, slim onderhoud. Hier kunnen wij ook weerinnovatie toepassen om het bestaande spoor maximaal tebenutten. ProRail werkt al mee en meldt ons dat het aantaltreinvertragingen met bijna de helft kan worden terugge-bracht door het voorspellen van storingen, predictivemaintenance in het Engels. Technische problemen wordenal verholpen nog voordat ze het spoor lamleggen. Metsensoren en combinaties van allerlei datagegevens kanProRail nu voor wissels voorspellen wanneer het misgaaten dus tijdig onderhoud plegen. Het CDA wil dat dit systeemveel meer wordt toegepast voor onder andere bruggen ensluizen. Kan de minister aangeven wat de mogelijkhedenhiervoor zijn?

Dan maak ik een vlucht naar boven toe, naar de luchtvaart.De piloten en de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegershebben de noodklok geluid over de onveiligheid vanSchiphol als het gaat om de veilige afhandeling van hetvliegverkeer, onder andere naar aanleiding van het rapportvan de OVV. Het CDA vindt dat veiligheid vooropstaat.Daarom moet die topprioriteit krijgen. Ik roep de ministerop om de expertise van de mensen op de grond en in delucht vanuit verschillende stakeholders te betrekken bij deoverleggen die hiervoor worden gevoerd. Alle ideeën diebijdragen aan vergroting van veiligheid moeten serieusworden genomen en geïmplementeerd onder het motto"pas toe of leg uit". Kan de minister uiteenzetten wat haaraanpak zal zijn bij het implementeren van alle adviezen vande OVV?

Dan het luchtruim. Er is in deze Kamer al veel gesproken,en er komt nog een aantal debatten over de herindelingvan het luchtruim, onder andere met betrekking tot LelystadAirport. Het wordt steeds voller in de lucht. Daarom is hetluchtruim ingedeeld in gebieden waar specifieke bevoegd-heden en restricties gelden. In het kader van de herinrichtingvan het luchtruim, die onder meer nodig is voor LelystadAirport, helpt het nu te horen dat uw collega, de ministervan Defensie, zich gaat inzetten om alle mogelijkheden tebekijken bij de herinrichting van het luchtruim, en waar

Defensie kan bijdragen aan een effectievere toepassing,ook voor de burgerluchtvaart. Daarvoor willen we deminister van Defensie hier ook bedanken. Ik hoop ook datdeze minister in samenwerking met Defensie kritisch gaatbekijken hoe beide ministeries beter kunnen samenwerkenom het luchtruim in te delen.

Ten slotte.

De voorzitter:Eén seconde. De heer Van Raan.


Voorzitter. Dit is de tweede interruptie van mij, geloof ik.

De voorzitter:Ja, dat is het geval.


Ik werd er even door getriggerd dat veiligheid vooropstaaten ook dat het OVV-rapport daarin leidend is. Als je hetOVV-rapport leest, staat daar eigenlijk in dat bij de uitbrei-ding van vliegbewegingen boven Nederland, of dat nuLelystad is of Schiphol, eerst de overheid de centrale regiemoet terugnemen en ook dat er een luchtruimindelingsbe-sluit moet komen, structureel, voordat we kunnen sprekenover uitbreiding, anders komt de veiligheid in gevaar. Ishet CDA het daarmee eens?


Nu al, in de huidige situatie, dus voordat we het luchtruimgaan herindelen, was veiligheid belangrijk, is die belangrijken blijft die belangrijk. De OVV heeft in het rapport duidelijkaangegeven dat het nu niet onveilig is, maar waarschuwter wel voor dat de veiligheid niet achteruit mag gaan, dusdat wij alle mogelijkheden moeten aangrijpen om het nogveiliger te maken. Ja, met de herindeling van het luchtruimkunnen we weer wat ruimte creëren, ook voor groei voorSchiphol daar waar die nodig is en zodat we nog veiligerkunnen vliegen.


Het CDA zegt dat veiligheid belangrijk is. Dat is mooi.


"Prioriteit" hebben we het zelfs genoemd.


Prioriteit zelfs. Hartstikke goed. Maar is het voor het CDAde belangrijkste prioriteit, en het belangrijkste? Of is heteen van de prioriteiten?


Veiligheid is prioriteit.

27-14-14

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Nummer één? Of nummer twee? Of nummer drie?


Prioriteit. Wij gaan niet mensen in gevaar brengen, wij gaangeen omwonenden in gevaar brengen. Wij gaan geenmensen in het vliegtuig in gevaar brengen. Wij gaan geenmensen op de baan of die daar werken in gevaar brengen.Veiligheid is prioriteit.


Dat is dus nummer 1; goed om te weten.


Dan kom ik bij mijn laatste blokje. Het is ook door de collegavan de VVD genoemd: de ontwikkelingen met de hyperloop.Ook dat is innovatie die mij aan het hart gaat. Het CDA heefteen oproep ontvangen van een groot aantal bedrijven enpartijen voor een eenmalige investering in een hyperloop-testfaciliteit in Nederland. Daarmee kan de standaard wor-den gezet voor de Europese hyperloop. Dat zou een enormestimulans zijn voor een duurzaam vervoerssysteem eninnovatie in Nederland. Graag hoor ik van de minister hoezij hiertegen aankijkt en welke mogelijkheden er zijn. Wordtdit een private constructie of een pps-constructie? Wijgeloven wel in deze innovatie, zeker met de vraagstukkendie op ons af komen inzake de toekomstige mobiliteit ende spin-off.

De voorzitter:Dank u wel. Dan de heer Laçin van de fractie van de SP.


Dank, voorzitter. Vandaag praten we over de eerste begro-ting IenW van het kabinet-Rutte II, ofwel Shell I zoals weafgelopen zaterdag op het VVD-congres zagen. Het is eenkabinet dat kiest voor het grootbedrijf en buitenlandseaandeelhouders en de rekening voor die keuzes neerlegtbij miljoenen Nederlanders. Enerzijds geeft het kabinetjaarlijks 1,4 miljard cadeau aan aandeelhouders en belas-tingdiensten in het buitenland, anderzijds mogen miljoenenmensen in ons land meer gaan betalen voor hun dagelijkseboodschappen en diensten.

De voorzitter:Meneer Laçin, u heeft een helder stemgeluid. Als u ietsjeafstand tot de microfoon houdt, kunnen de mensen weergewoon in hun zetel achteroverleunen.


Excuus, voorzitter.

Dat geldt zelfs voor het meest elementaire goed dat wekennen: schoon en veilig drinkwater, een product dat tochal onder druk staat door lozingen van de chemische indu-strie en mest en gif vanuit de landbouw. Elke reis met hetopenbaar vervoer wordt duurder door de 50%-verhogingvan het lage btw-tarief. En tegenover de 100 miljoen voor

het aanjagen van het fietsgebruik staat dat elke reparatieaan die fiets simpelweg meer kost. Ik wil de heer Von Mar-tels dan ook datgene meegeven wat ik hem in een interrup-tie, die niet werd toegestaan, wilde vragen. Hij zei dat hetvoor de fietsenmaker niet zo veel uitmaakt. Ik vraag hemof hij überhaupt met fietsenmakers heeft gesproken voordathij dit zei.

Dit zijn geen keuzes die horen bij het groenste kabinet ooit.Het zijn keuzes van een net iets minder grijs kabinet. Voor-beelden van deze keuzes voor kapitaal boven mens enmilieu zien we overal terug in het beleid. Zo zegt het kabinetaf te willen van het maximumaantal vluchten als grens voorSchiphol. Het kabinet gaat daarmee totaal voorbij aan hetfeit dat er nu al ruim 110.000 ernstig gehinderden rondomSchiphol wonen. Dat is dus een stad ter grootte van Dord-recht die wakker ligt van vliegtuiglawaai en niet meer fat-soenlijk buiten kan zitten, maar daar kunnen volgens ditkabinet nog wel een paar mensen bij. Ligt de minister daarniet zelf wakker van?

Om de enorme groei van de luchtvaart te kunnen bijhouden,moet er in 2019 een strook asfalt in de Flevopolder wordengeopend die 2% van de vliegbewegingen van Schiphol tot2023 moet opvangen. 2% van Schiphol, terwijl Schiphol in2016 met 6% groeide; een oplossing van niks dus. Danhebben we het nog niet gehad over de fouten in de milieu-effectrapportage, waar zeer vasthoudende vrijwilligers vanactiegroep HoogOverijssel achter zijn gekomen, over de80.000 handtekeningen die zijn overhandigd en over deduizenden mails aan Kamerleden met de oproep om hetluchtruim eerst te herindelen, vervolgens de MER opnieuwte doen en daarna te kijken naar een eventuele uitbreidingvan Lelystad Airport. De beoogde laagvliegroutes zorgennaast geluidsoverlast en extra belasting van milieu ennatuur ook voor risico's op vogelaanvaringen. Wanneerlandt het idee eindelijk dat dit nergens naartoe leidt? Wathoopt de minister hiermee te bereiken?

Dan het ov, dat door dit kabinet duurder wordt gemaakt.

De voorzitter:Er is een vraag van de heer Amhaouch.


Ik heb een vraag aan de collega van de SP. Is hij nu princi-pieel tegen het vliegveld Lelystad Airport of stelt hij daareen aantal randvoorwaarden aan?


Ik stel daar een fiks aantal randvoorwaarden aan. Wij zijnniet principieel tegen, maar wij vinden de koppeling metSchiphol ontzettend belangrijk. Schiphol heeft de afgelopenjaren een ongebreidelde groei doorgemaakt, maar het heeftzich niet aan het selectiviteitsbeleid gehouden dat is afge-sproken aan de Alderstafel. Alle lowcostcarriers en Midden-Oostencarriers zijn binnengehaald ten koste van nieuwbeleid. Ik noem de cargovluchten, die het nu moeilijk heb-ben op Schiphol. Daar moet een oplossing voor komen. Ikheb dat in eerdere debatten hierover het selectiviteitsbeleid2.0 genoemd. Dan pas moeten wij kijken naar Lelystad ennaar herindeling van het luchtruim. Ook de MER moetenwij opnieuw doen, met goede gegevens. Daar hebben wij

27-14-15

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

afgelopen week nog een debat over gehad. Dan pas moetenwij bezien of uitbreiding van Lelystad überhaupt iets toe-voegt aan de huidige situatie.


Bent u het ermee eens dat Lelystad Airport in de toekomstheel belangrijk is voor de werkgelegenheid?


Voor de lokale werkgelegenheid zal het een impuls zijn,maar ik geloof niet dat het de problemen met de werkgele-genheid daar gaat oplossen. Ik denk dat het Rijk en de pro-vincie ook heel andere investeringen kunnen doen om dewerkgelegenheid in Flevoland en Lelystad aan te jagen.


Als de werkgelegenheid terugloopt, maakt u dat niets uit?


Dat zijn uw woorden, dat zeg ik niet. Ik zeg dat de werkge-legenheid, ook in Lelystad, door keuzes van het Rijk en deprovincie ook op een andere manier kan worden aange-jaagd.

Voorzitter dan kom ik op het ov. In plaats van volop in tezetten op continentale hogesnelheidstreinen als schoon enstil alternatief voor de groei van de ouderwetse luchtvaart,wil dit kabinet buitenlandse commerciële partijen de vrijehand geven om te concurreren met de NS. Ook hierbij zienwij dat de belangen van buitenlandse aandeelhouders gaanboven die van de gewone Nederlander. De reiziger wilgewoon goed van A naar B, met een simpel betaalsysteem.Hij wil zich geen zorgen maken over de vraag: kan ik daarnu wel of niet instappen? Dat moet de gedachte zijn. Watdrijft het kabinet toch om door te denderen op het doodlo-pende spoor van marktwerking, terwijl er wereldwijd eentrend ontstaat om privatiseringen terug te draaien en meerpubliek te gaan doen?

Voorzitter. De SP is blij met de 2 miljard die de komendejaren extra wordt geïnvesteerd, maar vindt de oude verdeel-sleutel, waarbij het geld toch voor een groot deel weer naarasfalt gaat, een gemiste kans. Een echte transitie, waarbijwe integraal kijken naar verschillende vormen van vervoer,dus spoor en binnenvaart, om de drukte en de milieuvraag-stukken op te pakken, komt er op deze manier onvoldoende.

Dan het milieu, te beginnen met de luchtkwaliteit. De SPmaakt zich grote zorgen over de luchtkwaliteit in Nederland.2017 was wat dat betreft een belangrijk jaar. Milieudefensiestapte naar de rechter om schonere lucht af te dwingen enwerd hierbij in het gelijk gesteld. Het huidige programmaluchtkwaliteit is wat ons betreft te vrijblijvend en de over-heid onderneemt onvoldoende actie om de door haarzelfgestelde doelen te halen. Het RIVM stelde recentelijk nogvast dat vooral in drukke straten in grote steden de normvoor stikstofdioxide hardnekkig wordt overschreden.

Een deel van de Nederlanders leeft korter door luchtvervui-ling. Het is dan ook belangrijk dat wij dat oppakken enoplossen. Ik vraag het kabinet dan ook welke maatregelenhet voor de korte termijn gaat nemen om de uitstoot van

fijnstof en stikstofdioxide terug te dringen. Wat de SP betreftzijn vrijblijvende afspraken met de industrie en de intensieveveehouderij niet meer genoeg. Wij kijken dan ook hoopvolnaar de dure belofte van dit kabinet om de luchtkwaliteit telaten voldoen aan de norm van de WHO.

Mevrouw Van Tongeren is net weggelopen. Zij noemdeenkele voorbeelden van jaarlijkse aantallen doden. De ver-keersveiligheid werd genoemd en nog een aantal punten,die ik nu even ben vergeten. Maar ik miste één belangrijkpunt, en dat is asbest. Asbest zorgt jaarlijks voor 900 tot1.300 doden. Dat is zeker ook een belangrijk punt dat wijals SP willen adresseren. Dit aantal ligt hoger dan het aantaldoden per jaar in het verkeer. 2016 was een treurig diepte-punt, met een recordaantal slachtoffers. Helaas weten wijuit onderzoek dat tot 2035 het jaarlijkse aantal doden doorasbest niet gaat verminderen.

In 2024 gaat ook het asbestdakenverbod in. Daar zijn wijvanzelfsprekend blij mee, maar we maken ons grote zorgenover de voortgang. Reuzestappen zijn nodig om alle dakenin 2024 schoon te krijgen. Acht de minister het resterendebudget van 35 miljoen afdoende of gaat het kabinet op zoeknaar extra middelen? Is het kabinet het eens met de SP-fractie dat het verwijderen van asbest op daken ook eenuitgelezen moment is voor het installeren van techniekenvoor winning van schone energie? En hoe gaat u uitvoeringgeven aan de aangenomen SP-motie om slachtoffers vanasbest zonder juridische omwegen te compenseren? Graageen reactie.

De heer Bisschop (SGP):

Ik zou graag een verduidelijking horen van de heer Laçin.Onlangs hadden wij een rondetafelgesprek, waarbij onderanderen ook een vertegenwoordiger van de GGD aanschoof.Wat mij in zekere zin zeer verraste, was dat deze medicusheel kritisch was op de doelstelling om in 2024 alle dakenasbestvrij te hebben. Zijn verhaal was: er moet wat gebeu-ren, maar zolang het er zit, gebeurt er in principe niks. Hetis pas riskant als er vezels vrijkomen. Wat je dus moet doen,is het slimmer aanpakken. In plaats van er massief overheente gaan, kun je beter kiezen voor een slimme aanpak dooreen goede risico-inventarisatie te maken en het vervolgensop die manier in te richten. Voelt u voor deze aanpak?


Sorry, ik werd door de voorzitter afgeleid. Wilt u de vraagherhalen?


Ik zag dat u werd afgeleid. Ja, de voorzitter hè.

Het verhaal van de GGD-vertegenwoordiger was: zorgervoor dat je een goede risico-inventarisatie maakt, trekdaar geld voor uit, kijk in welke volgorde het moet gebeurenen pak het dan gewoon systematisch aan in volgorde vannoodzaak. Dat betekent dat je helemaal niet zo strak op die2024 hoeft te gaan zitten. Je kunt je budget veel beter opeen andere manier inzetten. Steunt u die aanpak?

27-14-16

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Ik steun dat deels, want ook ik vind dat we risicogericht aande slag moeten, dat we goed moeten inventariseren waarhet risico op het vrijkomen van de vezels het hoogst is endat we daar als eerste aan de slag gaan. Tot daaraan toeben ik het eens met de GGD. Alleen gaat de GGD in mijnoptiek voorbij aan het feit dat asbest dodelijk is. Uit zoveelonderzoeken blijkt dat asbest jaarlijks veel doden maakt.We moeten juist blij zijn met het asbestdakenverbod datingaat op 1 januari 2024. Daarop moeten we volop inzetten.Dat gedeelte van het betoog kan ik dus niet onderschrijven.Wel ben ik het ermee eens dat we risicogericht aan de slagmoeten en eerst moeten gaan saneren waar het hoognodigis.


De meest risicovolle daken zijn in feite de oudste daken,waar spontaan vezels bij vrijkomen. Als je die aanpakt,voorkom je asbestdoden. Dat betekent dan toch dat je opdie manier je middelen goed kunt inzetten? Dan kun je jede tijd gunnen om het ordelijk en rustig te doen in plaatsvan er als het ware met een stormram doorheen te gaan.Dat laatste zou zelfs tot extra slachtoffers kunnen leiden,lijkt mij.


Daar duidt u op een goed punt. Ook wij vinden dat er heelgoed gekeken moet worden naar het aantal saneerders indeze sector. Zijn het er voldoende om die opgave voor 2024te halen? Als dat zo is, halen we het makkelijk met een forsestimulans, ook vanuit het Rijk. Maar ik kom ook even terugop uw andere punt. Wat ons betreft is het asbestdakenver-bod per 2024 een goed besluit. Daar willen wij voor gaan.Om dat te bereiken kiezen wij er niet voor om 2024 los telaten. Nee, dan moeten we kijken of het budget, of de sub-sidie voldoende is, of er voldoende saneerders zijn, zodatwe in 2024 asbestvrij zijn. Want asbestslachtoffers voorko-men we niet door alleen een andere aanpak. Asbestslacht-offers zijn nog steeds voornamelijk mensen die vroegermet asbest in aanraking zijn gekomen, onder andere op hetwerk. Met het asbestdakenverbod of met een andere aanpakzullen we dus nooit voorkomen dat er asbestslachtoffersvallen.

Mag ik door, voorzitter?

De voorzitter:Jawel.


Oké. Ik wil kort nog een aantal punten aanstippen. Allereerstde circulaire economie. GroenLinks zei daar ook al het eenen ander over. In het regeerakkoord staan niet meer dantwee zinnen over de circulaire economie. Op welke wijzegaat dit kabinet concrete invulling geven aan het rijksbredeprogramma Nederland circulair in 2050? Graag een reactievan het kabinet.

Dan microplastics en statiegeld. Er wordt meer dan ooitaan plastic en verpakkingen geproduceerd, maar de huis-houdens zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor de juistewijze van afvalscheiding. Zij krijgen boven op alle andere

stijgende kosten ook steeds vaker een rekening voor hetophalen van het restafval of voor het inleveren daarvan.De verpakkingenindustrie zelf wordt geen strobreed in deweg gelegd. Ondertussen voldoet de huidige wijze vanplastic inzamelen niet. Vandaag hebben we kunnen lezendat Schoon Belonen in twee jaar tijd 6.000 kleine flesjes enmaar 300 grote flessen heeft kunnen inzamelen. In tweejaar tijd! Graag een reactie van het kabinet.

Wat wel bewezen is, is dat de uitbreiding van het statiegeldleidt tot veel minder zwerfafval. Waarom staat er in hetregeerakkoord niet direct dat er een uitbreiding van hetstatiegeldsysteem moet komen?

Ik heb nog heel even, en maak een laatste punt over de ILT.Wij pleiten al jaren voor meer middelen voor de inspectie-diensten. Deze zijn namelijk de afgelopen jaren kapotbezui-nigd, waardoor misstanden lang niet altijd opgespoordkunnen worden en de handhaving tekortschiet. Gisterenhebben we het tijdens het wetgevingsoverleg Water noggehad over een tweede bedrijf dat GenX loost. Prompt dieavond stond het in de media. Het bedrijf bleek CustomPowders te zijn, uit Helmond. Maar dan zijn we nog niet bijhet eventueel derde bedrijf, dat dus in Eindhoven heeftgeloosd, waarbij 130 nanogram per liter is gevonden, bijnade grens die het RIVM voorschrijft. Dus hoe staat het daar-mee? Is er een derde bedrijf? Wij vragen ons serieus af watons nog te wachten staat op dit punt. Chemours heeft eenvergunning voor het lozen. Nu komt er een ander bedrijfen in Eindhoven is er een ander bedrijf wellicht: wat staatons te wachten? Kan de minister hierop reageren?

Ook hebben we de afgelopen maanden vaak beelden gezienover misstanden in de transportsector. Dit is mijn allerlaat-ste punt. Er wordt niet gehandhaafd op cabotage en rij- enrusttijden, en op de parkeerplekken is de toestand voorchauffeurs schrijnend. Uitbuiting en verdringing vanchauffeurs is aan de orde van de dag en wij laten hetgebeuren. Hoeveel signalen heeft deze minister nog nodigom te onderstrepen dat de ILT momenteel tekortschiet dooreen gebrek aan capaciteit? Gaat de minister dit tekortrepareren? Ik overweeg op dit punt een amendement in tedienen.

Bedankt, voorzitter.

De voorzitter:Dank u wel. Dan gaan we luisteren naar de heer Jetten vande fractie van D66. Ik stel vast dat we nog een uur en drieminuten aan zuivere spreektijd hebben. Dat zou betekenendat we om 19.00 uur klaar zijn. Dan laten we dinerpauzegewoon zitten. Dit te uwer informatie.

Het woord is aan de heer Jetten.

De heer Jetten (D66):

Voorzitter, dank u wel. Ik zie hier "acht minuten" staan, maarals het goed is, heb ik er wat meer in eerste termijn.

Voorzitter. Namens team IenW van D66 heet ik de tweebewindspersonen van harte welkom. Ik wens hen ook veelsucces toe. Collega Jessica van Eijs zal zo de thema's milieu

27-14-17

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

en circulaire economie behandelen en ik richt mij allereerstop bereikbaarheid en vervoer.

Voorzitter. De economie trekt aan en dat merken we aande drukte op de weg en in de trein. Dat vraagt om extrainvesteringen in de infrastructuur en om een andere kijk opbereikbaarheid. Niet een vervoersvorm moet centraal staan,maar de snelste manier om comfortabel en schoon van Anaar B te komen. Nieuwe technieken bieden hiervoor volopkansen. Het regeerakkoord speelt daar slim op in.

D66 wil op de eerste plaats dat mensen meer en makkelijkerde fiets pakken. De meeste Nederlanders wonen op minderdan 25 kilometer van hun werk, een ideale afstand voor defiets, zeker voor de e-bike. We willen daarom het netwerkvan fietsverbindingen verbeteren, meer fietsenstallingenbij stations en een veilig en comfortabel fietspad. Daaromben ik blij dat dit kabinet 100 miljoen uittrekt voor de fiets.Als gemeenten en provincies met ons mee investeren,ontstaat er een enorm fonds om die fiets nog aantrekkelijkerte maken. Dat is tegelijkertijd ook goed tegen files en vooronze gezondheid en het milieu.

Enkele vragen aan de staatssecretaris. Hoe gaat zij ditbedrag maximaal inzetten? Hoe gaat zij met gemeenten enprovincies tot een investeringsfonds voor de fiets komen?Hoe zorgt de staatssecretaris ervoor dat de nieuwe fietsinfraen de nieuwe stallingen voldoen aan de eisen van deze tijd?Dus geen paaltjes voor de verkeersveiligheid, maar ookmeer ruimte voor e-bikes en bakfietsen bij de stallingen.En hoe kunnen we bij grootschalige infraprojecten altijdslim kijken of we ook voor de fiets een en ander kunnenverbeteren?


U wilt het fietsen bevorderen. Daar ben ik het helemaal meeeens. In het woon-werkverkeer zien we de afgelopen jareneen stagnatie. Ondanks de goede aanbevelingen en goedeideeën daaromtrent maakt dit nauwelijks een groeiontwik-keling door. Ziet u daar mogelijkheden? Heeft u misschiengoeie ideeën hoe we dat kunnen bevorderen?


Ik denk dat we met die extra investering die we hebbenvrijgemaakt, heel veel kunnen doen. Ik woon zelf in de regioArnhem-Nijmegen. Daar is de afgelopen jaren fors geïnves-teerd in snelfietswegen tussen de grote steden en tussende bedrijventerreinen. Er zijn ook veel meer fietsstratenbinnen in de stad. Je merkt dat het fietsgebruik dan enormtoeneemt. Laten we de lessen die op een aantal plekken inhet land al zijn getrokken, nou ook in de rest van het landtoepassen door meer te investeren in fietssnelwegen, doorslim te kijken waar we fietsverbindingen kunnen verbeterenen door de fietsenstallingen comfortabel te maken en vol-doende capaciteit te geven. Ik denk dat dan heel veel men-sen graag voor de fiets zullen kiezen. Ik zei net al dat de e-bike echt perfect is voor de gemiddelde woon-werkafstandvan 25 kilometer. Als we er gewoon voor zorgen dat mensenvoor de fiets kunnen kiezen, laten ze vaker de auto staan.

Voorzitter. Naast de fiets kiest D66 voor het openbaar ver-voer. Door de komende jaren fors meer te investeren in hetspoor en nieuwe ov- en taxiconcepten ruim baan te geven,zetten we in op slim en snel vervoer van deur tot deur. Hetextra geld uit het regeerakkoord is vooral bedoeld voor

grens-ov en de stedelijke regio's. Extra treinen, trams enmetro's zijn nodig vanwege de enorme drukte in het stads-ov en de megaopgave voor woningbouw in die gebieden.Maar ook in de regio moet en kan het ov beter. Het is netook al besproken: de ouderwetse streekbus moeten weinruilen voor veel meer vraaggericht vervoer. Is de staats-secretaris bereid om op korte termijn met de metropoolre-gio's Rotterdam-Den Haag en Amsterdam-Utrecht te komentot een gezamenlijke agenda voor beter ov in de Randstad?Welke weten regelgeving gaat zij op korte termijn aanpas-sen om nieuwe ov-concepten in de regio mogelijk te maken?En is de staatssecretaris bereid om de Kiwa-tarieven vooreen taxivergunning zo snel mogelijk te verlagen tot eenkostendekkend tarief, zodat ondernemers daar meer ruimtekrijgen?

Op het gebied van spoor kiest het kabinet ook voor 3kV-bovenleidingspanning. Treinen kunnen daardoor snelleroptrekken en zo ontstaat extra capaciteit op het spoor. Opwelke termijn kunnen we aan de slag met de uitrol van 3kV?3kV leidt ook tot een energiebesparing en daarmee eensluitende businesscase. Ziet de staatssecretaris mogelijkhe-den om deze businesscase deels met privaat geld en Invest-NL te financieren? En is de elektrificatie van de Maaslijn inLimburg niet een prachtig pilotproject om op korte termijn3kV uit te rollen en daarmee ervaringen op te doen?


We kennen D66 als een partij die duurzaam en groen ookin transport en vervoer graag wil stimuleren. Is D66 het metde SP eens dat het hanteren van de oude verdeelsleutel,waarbij ruim 53% van die 2 miljard toch weer naar asfaltgaat, een gemiste kans is? Kunnen we in de Kamer samenbekijken of we die 2 miljard niet anders kunnen besteden,bijvoorbeeld in meer spoor en vooral ook meer binnenvaartom goederen te vervoeren? Is D66 bereid om daarin meete denken?


Ik kom straks nog uitgebreid terug op de investeringen inwegen die dit kabinet gaat doen. Ik kan u meteen geruststel-len: we hebben in het regeerakkoord ook afspraken gemaaktom water en spoor veel aantrekkelijker te maken voorgoederenvervoer. Dus daarin vinden we elkaar. We hebbenin het regeerakkoord ook afgesproken dat we vanaf 2030naar een mobiliteitsfonds gaan. Ik denk dat de afsprakendie we daarover hebben gemaakt, beter zijn omdat je danintegraal bekijkt hoe je per regio de bereikbaarheidsopgavezo goed mogelijk kan aanpakken. Tegelijkertijd zitten wenu met de MIRT-systematiek en het Infrafonds. We moetenook gewoon erkennen dat we daar als Rijk al afspraken overhebben gemaakt met heel veel overheden, met provinciesen gemeentes die blij zijn dat ze de komende jaren kunnenbeginnen met die projecten waar ze al zo lang mee bezigzijn. Ik vind het ook behoorlijk bestuur om het Infrafondstot die tijd netjes af te maken. Laten we als Kamer in detussentijd met deze bewindspersonen goed kijken hoe wedat mobiliteitsfonds vanaf 2030 zo goed mogelijk kunnenlaten bijdragen aan die integrale bereikbaarheidsoplossin-gen.

27-14-18

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Wij zien dat mobiliteitsfonds ook heel erg zitten. Het isalleen jammer dat het pas na 2030 komt. Waarom niet eer-der, zou ik dan vooral die kant op willen vragen.

U zegt dat u de binnenvaart en het spoor aantrekkelijkerwilt maken voor het goederenvervoer. Als we toch vasthou-den aan die oude verdeelsleutel, hoe ziet de D66-fractie datdan voor zich? Hoe gaan we dat doen?


Ik denk dat de heer Laçin ook moet erkennen dat dit kabinet,zoals de heer Van Aalst van de PVV het zo mooi zei, eeninhaalslag maakt als het gaat om investeringen in infrastruc-tuur. Het vorige kabinet heeft daar veel te weinig aangedaan. Wij gaan fors meer investeren in wegen, in hetspoor en zelfs 100 miljoen extra voor de fiets. Het is echtuniek dat de fiets zo'n prominente plek in een regeerakkoordheeft gekregen. We werken als nieuw kabinet al aan diemix en we gaan met allerlei slimme oplossingen er ookvoor zorgen dat goederenvervoerders veel vaker voor wateren het spoor kiezen.

Voorzitter. Ik had net al kort gesproken over 3kV, maar ikheb ook nog een vraag over de extra middelen voor hetspoor. Ik ben benieuwd naar de stand van zaken van depotentiële tekorten voor beheer en onderhoud die eerdermet de Kamer zijn gedeeld. Ik ben benieuwd welke moge-lijkheden de staatssecretaris ziet om die tekorten op tevangen. Ik sluit mij aan bij de woorden van het CDA overslim onderhoud op het spoor, maar ik ben ook benieuwdof de staatssecretaris bereid is om met de regionale vervoer-ders en concessieverleners te kijken naar meer werkzaam-heden in de late avond, zodat de kosten van het onderhoudnaar beneden kunnen.

Voor D66 betekent volop inzetten op slimme en duurzamemobiliteit ook kiezen voor innovatie. Juist een klein en drukland moet het hebben van nieuwe technologieën. Het receptvan almaar meer asfalt is immers onvoldoende. Nederlandbehoort nu tot de internationale top van innovatie. Denkaan SmartwayZ in Brabant, transportbedrijven die werkenaan truck platooning en studenten van onze TU's die inter-nationaal de toon zetten met solarauto's.

In Delft werkt men momenteel ook aan een nieuw mogelijkwonder, de hyperloop: in enkele minuten van Amsterdamnaar Groningen of van Amsterdam naar Parijs. Dat zougeweldig zijn en onder andere een groot deel van hetautoverkeer en het vliegen overbodig maken. Internationaalis er behoefte aan een goede testlocatie. Flevoland lijktdaarvoor een ideale locatie. Is de regering bereid om hiermet het bedrijfsleven werk van te maken? Een aantal anderefracties hebben daar net ook al over gesproken. Samenoverwegen wij een motie op dit punt in te dienen.

Innovatie vraagt ook om digitale veiligheid voor onze vitaleinfrastructuur. Ik denk daarbij aan bruggen, sluizen enwaterkeringen. In het regeerakkoord hebben we zo'n 7miljoen uitgetrokken voor cyberveiligheid. Ik hoor graagvan de minister welke plannen zij heeft om op dit terrein tewerken aan die cyberveiligheid.

Voor D66 ligt, zoals ik net al zei, het zwaartepunt bij de fiets,het ov en innovatie. Maar de toenemende drukte op de weg

vraagt ook daarom actie tegen files en voor een schonerelucht. D66 wil de extra middelen voor wegen vooral inzettenop slimme investeringen. We willen daarbij met name deverkeersveiligheid en de doorstroming verbeteren. Denkdaarbij bijvoorbeeld aan langere open afritten op drukkesnelwegen, meer digitale informatieborden en slimmereinzet van slimme verkeerslichten, turborotondes en datsoort zaken. Is de minister bereid om in de filosofie van hette vormen mobiliteitsfonds bij knelpunten op snelwegenook de komende jaren al te kijken naar slimme oplossingenvoordat wordt ingezet op extra asfalt?

We kunnen onze infra ook nog beter benutten door automo-bilisten te verleiden om op andere tijdstippen de weg opte gaan. Dankzij ICT en apps kunnen we dat simpel en slimorganiseren.

Dit kabinet gaat met de Mobiliteitsalliantie pilots uitvoerenom te kijken wat de meest effectieve vormen zijn van beta-len naar gebruik. Is de minister bereid om het voortouw tenemen om samen met bedrijven en regio's een aantal vandie pilots in deze kabinetsperiode te starten?

In het regeerakkoord is afgesproken om samen met de staden de provincie te werken aan verbetering van de Noorde-lijke Randweg Utrecht. Door daar te zorgen voor ongelijk-vloerse kruisingen verbeteren we de verkeersveiligheid ende doorstroming. De gemeenteraad en Provinciale Statenhebben daar al extra geld voor uitgetrokken. Is de ministerbereid om zo snel mogelijk afspraken te maken met de regioUtrecht over de bijdrage van het Rijk aan de NRU? En wilzij zich inspannen om de verbeteringen aan de NRU zo snelmogelijk uit te voeren?


Ik hoor mijn collega van D66 zeggen dat hij blij is met ver-nieuwing en niet alleen asfalt wil aanleggen. Hoe blij ismeneer Jetten van D66 met het idee van het tolsysteem,de wegbeprijzing, van zijn collega's in Amsterdam?


Wij hebben in het regeerakkoord afgesproken dat we pilotsgaan starten met regio's en met bedrijven. Ik vind het goedals regio's en bedrijven met de minister in gesprek gaanover welke pilots zij zouden willen uitvoeren. Wij hebbenin het regeerakkoord ook helder afgesproken dat we afmoeten van die ouderwetse discussie over tolpoortjes.Volgens mij kunnen we tegenwoordig met al diesmartphones en al die slimme auto's heel andere manierenbedenken om mensen te belonen of te verleiden om opandere momenten de weg op te gaan. Laten we gewoonmet een aantal pilots onderzoeken wat effectief is.


Ik mag dus concluderen dat D66 blij is met het rekeningrij-den zoals dat nu in Amsterdam ingevoerd gaat worden?


In Amsterdam wordt nog niets ingevoerd. Ik constateer dateen aantal fracties in Amsterdam al het voortouw nemenom met voorstellen te komen voor pilots om te onderzoeken

27-14-19

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

wat effectieve vormen zijn van betalen naar gebruik en datis precies wat we in het regeerakkoord hebben afgesproken.


Dus D66 is blij met betalen naar gebruik?


Als we de files willen bestrijden en Nederland in bewegingwillen houden, kunnen we dat doen door extra te investerenin asfalt, door extra te investeren in spoor en door de fietsaantrekkelijker te maken. Maar we moeten ook kijken naarmanieren waarop we mensen kunnen verleiden om op eenmoment de weg op te gaan waarop die weg voldoendecapaciteit en ruimte heeft en dat gaan we onderzoeken.

Naast zorgen bij onze fractie over het onderhoud van hetspoor, leven er ook zorgen over het uitgesteld en achterstal-lig onderhoud van wegen. Volgens de begroting is er nu aleen tekort van circa 0,5 miljard en dat zou in de toekomstvoor hoofdwegen en vaarwegen kunnen oplopen tot eenpotentieel budgettekort van 1,2 miljard euro. Hoe gaat deminister dit aanpakken?

Voorzitter, dan verkeersveiligheid. Er is al veel overgesproken en dat is terecht, want voor alle deelnemers aanhet verkeer moet veiligheid voorop staan. Het aantalongevallen in het verkeer neemt toe en voor jongeren zijnverkeersongevallen op dit moment de belangrijkstedoodsoorzaak. Het aantal slachtoffers moet omlaag. Ik bener dan ook trots op dat we in het regeerakkoord hebbenafgesproken om het manifest "Verkeersveiligheid: eennationale prioriteit" te omarmen. Brancheorganisaties,gemeenten en politie staan te trappelen om hier handenen voeten aan te geven. Mijn oproep aan de minister is: ganou niet een jaar op het ministerie nadenken over wat erte doen staat, maar pak dit manifest en ga direct met datmanifest in de hand aan de slag.

D66 vraagt daarbij speciale aandacht voor twee onderwer-pen: ten eerste het verbeteren van de registratie van onge-vallen, zodat we gerichter onveilige situaties en locatieskunnen aanpakken, en ten tweede — het is net ook al eenaantal keren gezegd — telefoongebruik in het verkeer. WatD66 betreft moet dan echt de nadruk liggen op preventieen bewustwording. Ik trek graag de vergelijking met debobcampagnes. We hebben er jaren over gedaan om metdie bobcampagnes de sociale norm voor alcohol achter hetstuur te wijzigen. Dat zal ook bij telefoongebruik het gevalzijn, dus we moeten daar echt fors op gaan inzetten.

De minister heeft ook een pittig dossier gekregen, namelijkluchtvaart. In de komende jaren moeten we de hinder vanvliegen nog beter beperken, omwonenden van vliegveldenbeter informeren en het luchtruim drastisch herindelen. Datvraag om regie, daadkracht en zorgvuldigheid. De ministerheeft deze woorden de afgelopen week al enkele malengebruikt en dat schept verwachtingen, maar ook vertrou-wen. Het kabinet komt met een nieuwe luchtvaartnota enD66 wil met die nota voor de langere termijn rust en duide-lijkheid creëren op het luchtvaartdossier. We leggen daarbijde focus op hinderbeperking voor een betere leefomgevingen luchtkwaliteit. Alleen als er minder geluid en minderuitstoot is, kan er meer gevlogen worden.

De sector staat aan de lat voor slimmere en schonerevliegtuigen, maar ook wij als overheid kunnen de vergroe-ning aanjagen. Welke inspanningen gaat de minister plegenom aankomend jaar op Europees niveau tot een accijns opkerosine en btw op vliegtickets te komen? De overheid heeftook zelf inkoopmacht, met de green deal voor biokerosine.Welke inspanningen gaan wij als overheid plegen om ervoorte zorgen dat de biokerosine meer gebruikt gaat wordendoor luchtvaartmaatschappijen die Nederland aandoen?Daarbij moeten we natuurlijk wel bekijken of de biokerosinedie wordt gebruikt ook echt fatsoenlijke biokerosine is, zodatwe niet een probleem elders op de wereld veroorzaken.

De grootste uitdaging om tot minder overlast te komen engroeiend vliegverkeer te faciliteren, is de herindeling vanhet Nederlandse luchtruim. D66 pleit hier al jaren voor. Opwelke termijn ontvangt de Kamer een plan van aanpak voorde herindeling van het luchtruim? Hoe borgt de ministerdat belanghebbenden een rol krijgen in dit proces?Belangrijk bij die herindeling van het luchtruim zijn afspra-ken met Defensie en met onze buurlanden. Minister Bijle-veld heeft bij de behandeling van de begroting van Defensieal aangegeven welwillend te zijn, maar we weten nog nietgoed wat we kunnen verwachten van onze buurlandenBelgië en Duitsland. Kan de minister aangeven waar zijstaat in dit proces en op welke termijn daar resultaten zijnte verwachten?


"De luchtvaart is de nagel aan de doodskist van het klimaat".Ik ben benieuwd of mijn collega Jetten deze kop vanochtendheeft gelezen in de Volkskrant. Ik heb hier het onderzoekwaar dit artikel over ging. Mijn vraag is of D66 de analysedeelt dat alleen met minder vliegen de doelstellingen vanhet klimaatakkoord van Parijs kunnen worden gehaald, dusdat echt het terugdringen van het vliegverkeer nodig is.


We moeten twee dingen constateren. Op de eerste plaatsis de vraag naar vliegen in de afgelopen jaren enorm toege-nomen. Als we de voorspellingen mogen geloven, zal dievraag ook in de komende decennia enorm groeien. Mensenwillen gewoon vliegen: voor hun werk, voor familiebezoekof voor vakantie. Ik vind dat we goed moeten kijken hoe wedat op een fatsoenlijke manier kunnen faciliteren.

Ik ben het niet met u eens dat we de luchtvaart alleen maarkunnen vergroenen door minder te vliegen. Het is wel eenenorme uitdaging. De luchtvaart is het vieze jongetje vande klas als het gaat om transport. Daar moet de luchtvaart-sector zelf mee aan de bak. Ik vind het dan ook wel vertrou-wenwekkend om te zien dat partijen zoals easyJet al hebbenaangekondigd dat ze op korte termijn ook met volledigelektrische vliegtuigen korte afstanden in Europa willengaan aanbieden. Ik vind het vertrouwenwekkend dat we inhet regeerakkoord afspreken dat vieze en lawaaiige vliegtui-gen extra toeslagen krijgen, zodat we op die manier lucht-vaartmaatschappijen prikkelen om de schoonste en destilste vliegtuigen te kopen. Ik denk dat op dit punt D66 enGroenLinks van elkaar verschillen. Ik kijk graag naar deuitdaging hoe we de luchtvaartsector zo snel mogelijk groenen stil kunnen krijgen. Ik hoop dat we u de komende jarenook aan onze zijde gaan vinden.

27-14-20

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Mijn vraag was niet of u het met mijn analyse eens was,maar mijn vraag was of u het eens was met de analyse uitdit onderzoek, waaruit blijkt dat ondanks alle technologischevooruitgang en ondanks alle innovatie die nodig is, en dieGroenLinks ook echt wil toejuichen en aanjagen, we tochnaar minder vliegen toe zullen moeten om de doelstellingenvan Parijs te halen. Ik herhaal mijn vraag. Alle winst die wenu bij het beperken van de CO2-uitstoot halen door techno-

logische vooruitgang, wordt op dit moment tenietgedaandoor de groeiende vraag naar vluchten. Ziet de heer Jettende mogelijkheden om meer bereikbaarheid te genererenmet minder vliegen?


D66 is een groot voorstander van treinverbindingen overde grens. Ik heb net ook gesproken over de hyperloop. Datsoort alternatieven moeten we ook ontwikkelen. Daar zieik enorme kansen voor de toekomst. En voor de luchtvaartzijn dit soort rapporten gewoon hele goede wake-upcalls.We moeten in de komende jaren naar schoner en stiller.Daarom hebben we ook in het regeerakkoord afgesprokendat we ons in Nederland niet meer gaan blindstaren optotale of maximale aantallen vliegbewegingen, maar datwe in Nederland gaan sturen op beperking van hinder.Daarbij staat de luchtvaartsector zelf aan de lat. De overheidkan daar extra op sturen, bijvoorbeeld door een accijns opkerosine. Daar liggen de uitdagingen. Als we dat voor elkaarkrijgen, kan die luchtvaartsector groeien. Wordt het nietschoner en stiller? Ja, dan is die ruimte voor groei gewoonerg beperkt.


Steunt de heer Jetten dan ook het voorstel van GroenLinksom aan het kabinet te vragen om echt met een concreetplan te komen om meer internationaal treinverkeer binnenEuropa te faciliteren, zodat er minder gevlogen hoeft teworden in Europa? Steun hij dat we een concreet onderzoekkrijgen? Aan welke knoppen kunnen we draaien en welkemaatregelen moeten worden genomen om dat te bereiken?


Ik denk dat analyses over hoe we internationaal treinverkeerverder kunnen verbeteren, nooit kwaad kunnen. Ik kijk dusuit naar de beantwoording van de staatssecretaris op datpunt.


Toen D66 nog voor een vleestaks was, is er een congresgeweest dat heeft gezegd: we moeten geen vleestaks heb-ben. De heer Pechtold heeft in dit huis toen ook gezegd: ja,het congres is nu eenmaal het hoogste bestuursorgaan, endat volgen wij. Dat was voorlopig het einde van de vlees-taks. Nou heeft het D66-congres ook een motie aangenomenover de herindeling van het luchtruim en de opening vanLelystad. Die luidt dat Lelystad niet kan worden geopendvoordat het luchtruim zodanig is ingedeeld dat de overlastminimaal is. Dat betekent in gewonemensentaal dat het deherindeling betreft van na 2023. Dus is de heer Jetten heteens met het congres van D66, dat heeft gezegd dat Lely-stad, als het al opengaat, niet eerder open kan gaan dan na2023? Of legt de heer Jetten de uitspraak van het hoogste

orgaan van D66 naast zich neer en gaat hij dus selectiefshoppen in de uitspraken van het congres?


Deze Kamer heeft dit najaar volgens mij een tiental motiesaangenomen over Lelystad Airport. D66 was bij veel vandie moties een van de mede-indieners. Die moties hebben,toen nog de staatssecretaris, een aantal opdrachten meege-geven voor de opening van Lelystad Airport. Daarbij gaathet erover dat er alleen maar vliegbewegingen vanafSchiphol naar Lelystad verplaatst mogen worden, zodat jedaar niet weer die gekke autonome groei krijgt die we deafgelopen jaren op Schiphol hebben gezien. We hebbenmoties aangenomen over versnelling van de herindelingvan het luchtruim. We hebben moties aangenomen overhet beperken van de hinder boven Oost-Nederland. Sindsdat debat in het najaar is een hoop gebeurd. Sinds dat debatis er nieuwe informatie naar buiten gekomen over de MERvoor Lelystad en hebben wij een aantal heel interessanteanalyses gekregen van onder andere HoogOverijssel. Datheeft ertoe geleid dat onze fractie opnieuw kritisch aan hetkijken is naar Lelystad Airport. Daarom houdt de Kamer opdit moment ook een aantal technische briefings. U weetook dat die technische briefings op initiatief van D66 en hetCDA worden voortgezet. De minister komt binnenkort metde vliegroutes voor Lelystad. Wij zullen heel kritisch gaanbeoordelen wat de overlast is van die vliegroutes en of deMER voldoende goed is uitgevoerd. Dan zullen wij waar-schijnlijk in januari een uitgebreid debat met de ministervoeren over de vraag of de voorwaarden voor Lelystadvoldoende zijn ingevuld of niet.


Dank voor het antwoord. U geeft eigenlijk antwoord op eenandere vraag, namelijk: zijn er moties ingediend door D66in dit huis? Dat klopt, maar de vraag was: gaat D66 de ophet eigen congres aangenomen motie overnemen? Gaatde D66-fractie in dit huis de aangenomen motie van hetD66-congres overnemen, ja of nee?


Wij zien als fractie de motie van ons congres als in lijn metde inzet die wij al maanden plegen op Lelystad Airport,namelijk de lijn dat wij heel erg kritisch zijn op de mogelijkeoverlast en hinder die door Lelystad Airport ontstaan. Demotie die door het congres is aangenomen, is een belang-rijke duw in de rug voor onze lijn. Dat betekent dat wij bijde komende debatten, bij de nieuwe informatie vanuit deMER, bij de vaststelling van de vliegroutes heel kritischzullen kijken of er aan de voorwaarden is voldaan.


Dat is een verheugend antwoord, want met D66 zullen wijook kritisch kijken of D66 inderdaad die motie van het eigencongres uitvoert.


Dat is mooi.

Voorzitter. Mijn laatste blokje is goederenvervoer. Neder-land is het meest gewilde EU-land voor transportbedrijven

27-14-21

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

om zich te vestigen. Om die positie in de wereldtop tebehouden moeten onze mainports, brainports en greenportsgoed kunnen blijven concurreren. Dit kabinet zorgt vooreen eerlijker speelveld voor onze havens en zet fors in ophet stimuleren van binnenvaart en spoorgoederenvervoer.Dat biedt kansen voor duurzaam en slim vervoer en voorontlasting van ons weggennet.

Belangrijk is ook de invoering van de Maut. Transport houdtzich immers niet aan grenzen en vraagt om een gelijkEuropees speelveld. Met Maut betalen alle vrachtwagenseerlijk mee aan onze infra en niet alleen de Nederlandsekentekens. Bovendien is afgesproken dat wij de Maut deelsinzetten voor vergroening en innovatie van de transportsec-tor. In het regeerakkoord staat letterlijk dat de Maut zo snelmogelijk zal worden ingevoerd. Wat gaat de minister doenom dat ook echt zo snel mogelijk te doen? Kan zij de Kamereen stappenplan en een grove planning laten toekomen?

Tot slot. Het regeerakkoord stelt ook dat er een green dealmet de binnenvaart en de scheepvaart zal worden gesloten.Gezien de duurzame kansen die deze transportvorm biedt,wil D66 dit graag snel oppakken. De Tweede Kamer heeftal het initiatief genomen om hier volgende week een ronde-tafel over te organiseren. Maar ik hoor ook graag van deminister welke rol zij ziet voor de rijksoverheid in het makenvan die green deal.

Dank u wel.

De voorzitter:Dank u wel. Dan mevrouw Van Eijs van dezelfde fractie.

Mevrouw Van Eijs (D66):

Voorzitter. Wie dacht dat milieuzaken alleen voor geitenwol-lensokkentypes zijn, heeft zich vergist. Afgelopen weekmeldde het AD dat de milieusector bloeit. Het is zelfs eenheuse banenmotor geworden. Zorg voor het milieu levertook banen op, concludeerde het AD. Economen van hetCBS concludeerden dat er in 2015 140.000 fulltimebanenin deze sector bij zijn gekomen. Dat zijn mooie conclusiesvindt D66. Naast de mensen met geitenwollen sokken ishet milieu nu ook iets voor de mensen met vigognewollensokken in de Oxfords dan wel loafers.

Voorzitter. Er zijn mooie afspraken gemaakt in het regeer-akkoord over het milieu. De rijksoverheid blijft verantwoor-delijkheid nemen voor gezonde lucht voor inwoners.Daarom wordt er een nieuw nationaal Actieplan Luchtkwa-liteit opgesteld en krijgen gemeentes meer mogelijkhedenom te zorgen voor gezonde lucht en mogen zij kiezen vooreen milieuzone. D66 ziet de milieuzones als een belangrijkmiddel om te zorgen dat de inwoners van steden schonerelucht inademen. Daar hebben zij recht op. Ik zie een groterol voor gemeentes om hier hun eigen keuzes in te maken.Zij weten immers wat het beste werkt in hun stad.

Ook het nationaal actieplan voor schonere lucht speelt eengrote rol om de knelpunten op bepaalde plekken op te los-sen en zo aan de Europese normen te voldoen. D66 wilhaast maken met het nationaal Actieplan Luchtkwaliteit envraagt de staatssecretaris of zij deze urgentie ook ziet.Daarnaast krijgen wij graag meer duidelijkheid over het

plan van aanpak en wat voor concrete stappen op hetgebied van luchtkwaliteit zij op deze drie punten al heeftgenomen.

D66 wil dat al het openbaar vervoer zo snel mogelijk uit-stootvrij is, op groene stroom of op waterstof rijdt en dater dus zo snel mogelijk geen dieseltreinen meer rijden inNederland. Veel ov rijdt ook juist in de steden, waar lucht-kwaliteit een knelpunt is. Ziet de staatssecretaris kansenom in het overleg hierover met de lagere overheden demooie voorbeelden die we nu in het land zien, zoals elektri-sche en waterstofbussen, breder uit te rollen?

Dat dieselgate aan het licht kwam, is alweer twee jaargeleden. Destijds stelde mijn fractie daar vragen over. Nogsteeds houden wij dit nauwlettend in de gaten, ook inEuropa. Vandaag ook weer het nieuwsbericht dat de ACMtot een boete voor Volkswagen heeft besloten. In hetregeerakkoord is afgesproken dat vanaf 2030 alle nieuweauto's emissieloos zijn. Europa presenteerde onlangs ookhaar ambities ten aanzien van elektrische auto's. Dit laghelaas niet helemaal in de lijn met onze ambities. Daaromvragen we de staatssecretaris of ze mogelijkheden ziet omdeze mismatch in beleid op te lossen. Ziet zij mogelijkhedenom steun in Europa te vinden voor meer ambitie op ditgebied of de mogelijkheid om op dit terrein een Europesekopgroep te vormen? We horen het graag van de staatsse-cretaris.

Voorzitter. U zult vast begrijpen dat ik blij was toen ik ver-nam dat staatssecretaris Van Veldhoven aan de slag zougaan met de portefeuille circulaire economie. Met haarambitie en inzet in het verleden op dit terrein heb ik er allevertrouwen in. Maar ik zal haar natuurlijk ook kritisch volgenen controleren of de afspraken uit het regeerakkoord welsnel genoeg worden uitgevoerd en of het lopende beleidop circulaire economie nog wel ambitieus genoeg is. Hetwas toch staatssecretaris Van Veldhoven zelf die destijdsals Kamerlid een motie indiende die vroeg om een monito-ringsprogramma voor het rijksbrede Programma CirculaireEconomie? Graag vraag ik daarom aan de staatssecretarishoe het staat met de uitvoering van deze motie en of we alresultaten kunnen zien.

In 2016 hebben we met elkaar de transitieagenda's bepaald.Als het goed is, mogen we begin 2018 deze agenda's ont-vangen. Op dit moment is er een agenda voor biomassavan voedsel, kunststoffen, maakindustrie, bouwen con-sumptiegoederen in de maak. Maar er is nog geen speci-fieke transitieagenda voor textiel, terwijl textiel toch ookeen grote impact heeft op het milieu. Wist u dat de produc-tie van een spijkerbroek 8.000 liter water kost en van éénkilo katoen 17.000 liter water? D66 wil daarom hoogwaar-dige recycling van textiel stimuleren. Het Leger des Heilstrok hierover onlangs ook aan de bel. D66 vraagt zich af:zijn de huidige transitieagenda's of het convenant duurzamekleding en textiel voldoende middelen om die hoogwaar-dige recycling ook daadwerkelijk te stimuleren?

Om bij dit onderwerp te blijven: textiel bestaat uit veelverschillende materialen. Het is niet altijd duidelijk welkestof nu goed of slecht is. Wanneer je er meer over wiltweten, is er veel tegenstrijdige informatie. Is biologischkatoen of polyester nu de meest duurzame keuze? Dit isverwarrend voor zowel producent als consument en hethelpt niet mee om voor een duurzame textielsoort te kiezen.Daarom vraagt D66 de staatssecretaris of zij kan zorgen dat

27-14-22

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

er helderheid komt over wat wel en wat niet duurzaam is,zodat duidelijk is wat de duurzame keuze is.

Voorzitter. We hebben met elkaar afgesproken dat Neder-land in 2050 volledig circulair wil zijn. En hieronder valt ookhet maatschappelijk verantwoord inkoopbeleid. Dit moetzo veel mogelijk duurzaam zijn. De overheid heeft immerseen groot inkoopvolume en zo de kracht om op een slimmemanier maatschappelijk transities te stimuleren. D66 vindtdat bij alle aanbestedingen duurzaamheid een beoordelings-criterium moet zijn. Dan loont het namelijk ook echt voorbedrijven om duurzaam te zijn. Wij vinden het dan ooklogisch dat de overheid rekening houdt met de maatschap-pelijke kosten van niet-duurzame producten of diensten,zoals maatschappelijke kosten van CO2-uitstoot. Ook eerder

hebben we hiervoor aandacht gevraagd, maar we zettener graag weer op in en vragen daarom de staatssecretaris,te kijken naar de mogelijkheden om deze maatschappelijkekosten voortaan mee te nemen als criterium bij de inkoopvanuit de overheid en hierbij ook kansen te bieden voornieuwe maatschappelijk verantwoorde ondernemers, zodatook zij kunnen meedoen en hun inzet gestimuleerd wordt.Ik hoor graag hoe de staatssecretaris hiernaar kijkt. Ik hoorgraag hoe de staatssecretaris hiernaar kijkt.

Voorzitter, tot slot. Een wijs man zei ooit: elk recht impliceerteen verantwoordelijkheid, elke kans een verplichting, elkbezit een plicht. We hebben het recht op schone lucht, dusook de verantwoordelijkheid om deze lucht schoon te hou-den. De circulaire economie biedt volop kansen en daaromzijn wij verplicht om deze kansen met beide handen aan tegrijpen. We bezetten een plek in deze Tweede Kamer endat brengt de plicht met zich mee dat wij zorg dragen vooronze leefomgeving en de wereld om ons heen. We hebbenmaar één aardbol; laten we daar zuinig mee omgaan.

Tot zover.

De voorzitter:Dank u wel. Dan de heer Gijs van Dijk van de Partij van deArbeid.


Voorzitter, dank u wel. Vandaag behandelen we de begro-ting van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Ikheet beide bewindspersonen welkom. Het is uw eerstebegroting en dat geldt ook voor mij, dus hopelijk scheptdat een band. Voordat ik begin, wil ik de heer Dijkstrageruststellen, want de bus naar Lienden rijdt ieder uur. Dusu kunt vanavond gewoon naar huis met de bus. Niet metde auto, dat is goed voor het milieu. Dan is dat rechtgezet.


Punt van orde. Ik woon een beetje in het buitengebied. Datis drie kilometer lopen. Ik ga lekker met de auto vanavond.


Drie kilometer lopen is nog gezond ook. Maar goed, dan isdat punt rechtgezet.

Voorzitter. Als mensen 's morgens van huis wegrijdenrichting werk of opleiding, willen ze er zeker van zijn dat dit

zo veilig mogelijk kan. Iedereen wil er zeker van zijn dat hijveilig aankomt en dat hij aan het eind van de dag weerveilig thuiskomt. Dat lijkt een open deur, maar die zekerheidvraagt veel inzet in een vol en complex land met een over-volle infrastructuur. Onze snelwegen zijn op piekmomentenflink gevuld met verkeer en mensen. En onze treinen enstations zitten vol met reizigers. Allemaal vinden zenatuurlijk comfort belangrijk, maar de veiligheid is van hetgrootste belang. En het is aan de overheid om de randvoor-waarden daarvoor te creëren. Met deze blik zullen we ookde begroting en de nieuwe plannen van het nieuwe kabinetbeoordelen. Je wilt er dus zeker van zijn dat de trein op tijden veilig rijdt en dat je een zitplaats hebt, ook in de spits.En ook voor de auto geldt dat je veilig onderweg wilt zijn.

Voorzitter. Ik richt me op drie punten: de aanbesteding vanhet spoor, het vrachtverkeer en, als ik daar nog tijd voorheb, de plasticsoep. Ten eerste, het spoor. In het regeerak-koord staat dat richting 2025, bij het aflopen van de conces-sie van de NS, op het hoofdrailnet de optie voor marktope-ning van het spoor wordt opengehouden. Dat betekentpotentieel: aanbesteding en meer partijen die op dat hoof-drailnet gaan rijden. Dat brengt het grote risico van duurderreizen en versnippering van het spoor met zich mee. Devraag is voor wie dit bijdraagt aan zekerheden, behalvevoor een aantal nieuwe marktpartijen. En voor welk pro-bleem is dit een oplossing? NS en vakbonden zijn er nietvoor. Natuurlijk moet de NS kwaliteit leveren, en daarmoeten we ook bovenop blijven zitten, maar als ze dat doenis er geen reden om de reizigers en de medewerkers bij deNS in onzekerheid en een versnipperd spoor te storten. Dereiziger wil rustig op reis en geen gedoe met overstap enwachttijden. Ons eigen hoofdnet in mootjes hakken, watschiet de reiziger daarmee op? Wat schieten de medewer-kers ermee op? De reiziger wil rust op het spoor. Graag eenreflectie van de staatssecretaris.


Ik ben het volledig met de heer Van Dijk eens dat de reizigercentraal moet staan. Maar is hij het ook met mij eens datin de afgelopen jaren, decennia op een aantal regionale lij-nen meer andere vervoerders zijn gaan rijden en dat er opdie lijnen, waar de NS vroeger nog één oude stoptrein inhet uur liet rijden, nu een goed product is voor de reiziger,met soms wel vier keer per uur een stoptrein, die perfectaansluit op het busvervoer? Dus is de heer Van Dijk het metmij eens dat we juist als het gaat om die regionale bereik-baarheid de regionale overheden in de lead moeten zetten,zodat zij regionale concessies kunnen uitgeven met eenslimme combinatie van bus, trein en andere concepten?


Er zijn twee discussies. De ene gaat over de vraag of je ookhet hoofdrailnet zou moeten aanbesteden. Dat staat in hetregeerakkoord. Dat hoofdrailnet is nu aan de NS. De NSvoert dat nu uit en daar kunnen wij als Kamer bovenopblijven zitten. Want wij kunnen via het kabinet, via destaatssecretaris sturing geven aan de NS. Wij kunnenvoorwaarden stellen aan de NS. Het klopt dat er in eenaantal regio's andere vervoerders rijden en dat die ervoorzorgen — dat zit ook in die aanbesteding — dat ook onren-dabele lijnen blijven rijden, want dat is voor de regio vancruciaal belang. Daar voerden we net ook een debatje over.Ook in de regio moet je altijd met het openbaar vervoer

27-14-23

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

van A naar B kunnen gaan. Je wilt mensen daar niet wegja-gen. Wat het kabinet nu doet, of wat het wil voorstellen, isom het hoofdrailnet ook te gaan aanbesteden, in ieder gevalna een evaluatie. Daar heb ik grote zorgen over. Ik waar-schuw daar dus voor. U heeft terecht al gezegd dat onsspoor hartstikke vol zit. Een aantal andere fracties hebbendat ook gezegd. We moeten er alles aan doen om de capa-citeit te vergroten, met nieuw materieel, maar niet metnieuwe aanbieders. Dat is niet de weg die we moeten gaan.Uit de regio van Arriva horen wij van conducteurs van NSdat zij zich zorgen maken over de sociale veiligheid bijArriva. Wij horen dat Arriva niet met dezelfde voorwaardenen hetzelfde personeel werkt en dat er geen rekening wordtgehouden met de sociale veiligheid. Daar zijn zorgen overen daar moeten we ook bij de huidige aanbesteding opletten.


Ik concludeer dus dat de heer Van Dijk een deel van hetregeerakkoord steunt, namelijk het voornemen om teonderzoeken of een aantal stoptreinen of stoplijnen ook inde regionale concessies kunnen worden opgenomen. Deheer Van Dijk is alleen kritisch over een mogelijke verdereaanbesteding van het hoofdrailnet, maar we vinden elkaarop het punt dat er gewoon heel duidelijke randvoorwaardenaan NS moeten worden meegegeven, dat we kritischmoeten zijn als de prestaties niet worden gehaald en datwe daar dan ook consequenties aan moeten durven verbin-den.


Ik wil daar nog één ding aan toevoegen dat van belang is.Het gaat namelijk om een integrale verantwoordelijkheid.Dat geldt met name voor de NS. Je hebt het dan ook overde stations en over voortdurend overleg met het ministerieover bijvoorbeeld de sociale veiligheid en het personeel.Die macht, om het zo maar uit te drukken, hebben wij nietten aanzien van die regionale aanbieders. Ik vind dat zorge-lijk. Er zijn op dit moment inderdaad een aantal lijnen uitbe-steed en aanbesteed en dat werkt nu goed voor de regio,maar ik vind dat we daarbij wel moeten blijven letten opde veiligheid en dat we daarvoor dezelfde kwaliteitsnormenmoeten stellen als voor de NS.

Ik mag verder, hè?

De voorzitter:Zeker.


Ik blijf bij het punt van de aanbesteding. Hoe ziet de ministeraspecten als veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheidbij een versnipperd en verknipt hoofdrailnet met de marktaan zet in plaats van een betrouwbare partner, waarop deoverheid kan en moet sturen?

En dan nog dit: gisteren berichtten diverse media dat deprovincie Limburg al een aanbesteding van een intercitylijnwil gaan starten, namelijk die van de rechtstreekse intercityEindhoven-Düsseldorf. Daarmee wordt vroegtijdig al voormarktbenadering gekozen voor een intercitytraject en dusvoor het begin van onzekerheid en versnippering. Wat is

de positie van het kabinet en wat is de positie van destaatssecretaris in dezen? Hoe garandeert de staatssecreta-ris de kwaliteit en de zekerheid voor de reizigers op dit tra-ject?

Dan het vrachtverkeer. In de vrachtwagen op de weg is voorveel chauffeurs in Nederland een way of living. Het is eenmooi beroep. De transportsector is niet voor niets eenbloeiende sector met trotse medewerkers. Toch ervarenveel chauffeurs dat hun beroep wordt gekaapt door trans-portondernemingen die de concurrentie aangaan met oudeOost-Europese vrachtwagens met chauffeurs die als beestenworden behandeld. Maandenlang zitten zij in een cabinevoor een hongerloon. Dat is niet goed voor deze mensenen dat is niet goed voor de veiligheid. Het is slecht voor desector en het vergroot de overlast op de parkeerplaatsenin Nederland die vol staan met buitenlandse vrachtwagens.

Strengere Europese regelgeving is daarbij hard nodig. Ikheb hier recent ook vragen over gesteld. Er komen regelma-tig signalen over wildwesttaferelen, waarbij er zorgen zijnover de mate van controle en grip op de verkeersdeelnamevan buitenlandse vrachtwagenchauffeurs, vooral metbetrekking tot de wettelijk verplichte rust- en rijtijden en decontrole hierop. Kan de minister ingaan op dit punt? Wil zijvoorzien in plekken die verantwoorde omstandigheden enveiligheid dichterbij brengen? Hoe wordt bijvoorbeeldomgesprongen met internationale chauffeurs die nu debetaalde parkeerlocaties mijden en die daardoor lastiger tetraceren en te controleren zijn op het punt van de te hante-ren rust- en rijtijden? Op welke wijze speelt de InspectieLeefomgeving en Transport hierop in? Is er voldoendecapaciteit bij de ILT? Hoe wordt er samengewerkt met hetministerie van Sociale Zaken en de Inspectie SZW? Is hetniet tijd voor een gezamenlijk plan van aanpak van de ver-schillende inspecties? Ik krijg daarop graag een reactie vande minister.

Ten slotte de plasticsoep. In mei ontving de Kamer eenkabinetsbrief over de in de Kamer breed gedeelde ambitieom binnen drie jaar het aantal kleine plastic flesjes in hetzwerfafval met 90% terug te brengen. Er wordt gekozenvoor deze grote en belangrijke ambitie als het gaat om hetterugbrengen van het zwerfafval, omdat het beter is voorhet milieu en omdat het bijdraagt aan een verbetering vande leefomgeving van veel mensen. Maar het vraagt eenvergaande ambitie om die ambitie waar te maken. De vorigestaatssecretaris gaf dat in een brief aan de Kamer ook aan.Ik citeer: "De petitiemotie van de Plastic Soup Surfer vraagtom effectieve maatregelen en stelt een hoge ambitie vanreductie van kleine flesjes in het zwerfafval met 90% binnendrie jaar. Zonder goede onderbouwing kan de haalbaarheidmomenteel onvoldoende worden ingeschat. Ik verwachteind 2017 een onderbouwde uitspraak te kunnen doen overde haalbaarheid van de ambitie." Hoe staat het met de uit-voering van deze ambitie, die mede gesteund wordt doordiverse partijen van de huidige coalitie? Hoe wil het kabinetvanuit het regeerakkoord en vanuit deze begroting bijdragenaan de ambitie om dit binnen drie jaar te realiseren? Hoezou een plan om dit waar te kunnen maken eruitzien? Watgaat de Nederlander hiervan merken en hoe betrekken wede industrie hier goed bij? Ten slotte: welke budgettairekeuzes is dit kabinet bereid te maken om deze noodzakelijkeambitie te financieren?

Dank u wel.

27-14-24

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

De voorzitter:Dank u wel.

Ik schors voor een paar minuten, opdat de dames uit vak-K hun handen kunnen wassen. Dan gaan we straks weerverder. Ik hoop dit debat voor de dinerpauze af te kunnenmaken.

De vergadering wordt van 18.38 uur tot 18.45 uur geschorst.

De voorzitter:We gaan vrolijk verder. We gaan luisteren naar mevrouwDik-Faber van de fractie van de ChristenUnie.

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):

Dank u wel, voorzitter. "Vrolijk verder" zelfs!

Ik begin met de minister en de staatssecretaris van hartewelkom te heten in de Kamer. Voor beiden is het parlementnatuurlijk bekend terrein. Het is goed dat beide bewindsper-sonen ervaring hebben met de dossiers waarmee ze zichgaan bezighouden: infrastructuur, mobiliteit, milieu enwater.

Voorzitter. De ChristenUnie zet zich in voor verbetering vande lucht- en waterkwaliteit in ons land. We moeten ervoorzorgen dat onze kinderen en kleinkinderen schone luchtkunnen inademen en voldoende en veilig drinkwater heb-ben. De ChristenUnie wil ook dat mobiliteit slim, duurzaamen integraal wordt. Dat betekent schoner vervoer en slimmemobiliteitsoplossingen. Dat is hard nodig, want Nederlandloopt vol. De filedruk is hoog en de treinen zijn overvol. DeChristenUnie wil daarom investeren in lightrail in deRandstad en in kortere reistijden en meer directe verbindin-gen op het spoor. De ChristenUnie zet zich ook in voor eencirculaire economie.

Voorzitter. Met dat laatste wil ik beginnen. Het is niet voorniks dat ik SDG 12 heb omarmd, een van de duurzamedoelen van de Verenigde Naties. Dat doel betreft duurzameconsumptie en productie. Ik begin met de circulaire econo-mie. Producten en materialen eindigen nog te vaak alswaardeloos afval. Het is goed dat er sinds kort een grond-stoffenakkoord is. Ik hoop dat de transitieagenda's die nuworden uitgewerkt ook echt leiden tot het sluiten vankringlopen en bovendien leiden tot minder zwerfafval. Depilot Schoon Belonen is net geëvalueerd Vandaag hebbenwe die evaluatie ook van de staatssecretaris ontvangen.Wat vindt de staatssecretaris van de uitkomsten? Hoe wilde staatssecretaris met deze resultaten een verminderingvan 90% van het zwerfafval in drie jaar bereiken, zoals datook is opgenomen in de petitiemotie van de Plastic SoupSurfer?

Voorzitter. Ook op het gebied van kleding liggen er heelveel kansen om te hergebruiken. Onder meer het Leger desHeils zamelt veel kleding in, jaarlijks 27 miljoen kilo textiel.Ook de overheid moedigt het inzamelen aan. Het groteprobleem blijkt de hoogwaardige recycling van de ingeza-melde textiel, onder meer door de grote hoeveelheid fastfashion in de winkels. Mij is ook ter ore gekomen dat delabeling vaak niet klopt. Dat is niet echt behulpzaam voorconsumenten die wel een duurzame keuze willen maken,

maar dat dus niet kunnen omdat ze de informatie niethebben.

Voorzitter. Ik ben daarom blij met de antwoorden op mijnKamervragen. De staatssecretaris gaat in overleg met dekledingbranche en andere betrokkenen, ook over concreteafspraken over het percentage gerecycled textiel. Wanneergaat de staatssecretaris hierover in overleg? Daarnaastwordt via het eigen inkoopbeleid van de geüniformeerdediensten daadwerkelijk gebruikgemaakt van gerecycledtextiel. Mijn vraag is of dit ook overheidsbreed gaatgebeuren, dus niet alleen door de rijksoverheid, maar ookdoor andere overheden.

Voorzitter. Ik vind het opvallend dat 76% van de gemeentenhet wagenpark niet duurzaam inkoopt en niet om minimalerandvoorwaarden voor milieu vraagt. Dat blijkt uit onder-zoek van Natuur & Milieu, dat ons afgelopen week bekendis geworden. Omdat op de laagste prijs wordt gegund, komthet vaak neer op de inkoop van diesels. Wat vindt destaatssecretaris van deze uitkomst? Is zij bereid om met deVNG hierover in gesprek te gaan? Hoe zit het met de inkoopvan auto's door de rijksoverheid zelf?

Voorzitter. Een onderwerp waar mijn fractie de laatste jarenvaak aandacht voor heeft gevraagd, zijn de brom- en snor-fietsen. Per 1 januari mogen de meest vervuilende brom-mers en scooters niet meer worden verkocht. In de beant-woording van eerdere vragen antwoordde de toenmaligestaatssecretaris dat zij de suggestie om de snorfiets uit tefaseren een interessante optie vindt die zij zou gaan verken-nen. Rond de jaarwisseling zou hierover meer informatiekomen. Kan de nieuwe staatssecretaris hier al meer overmelden?

Dan de fiets. De ChristenUnie is verheugd dat het nieuwekabinet 100 miljoen uittrekt om te investeren in fietsinfra-structuur, zodat we fietssnelwegen en fietsenstallingenkunnen uitbreiden. Hoe gaat de minister hiermee aan deslag, samen met de provincies, gemeenten, maatschappe-lijke organisaties en andere betrokkenen? Er is eenbestuurlijk akkoord genaamd de Tour de Force, maar er zijnook maatschappelijk belangrijke partners, zoals de ANWBen de Fietsersbond. Is de minister bereid om een investe-ringsplan te maken samen met al deze partners, dus metoverheid en maatschappelijk middenveld?

Voorzitter. Ook door anderen genoemd is de veiligheid vanhet verkeer. Het gebruik van een smartphone in de auto isletterlijk levensgevaarlijk, niet alleen voor jezelf, maar vooralook voor andere weggebruikers. In het verkeer moet je jebezighouden met wat er op de weg gebeurt. We willendaarom dat het kabinet sterker inzet op het aanpakken vansmartphonegebruik achter het stuur en op het voorkomenvan ongelukken. Wat gaat de minister hieraan doen?

Voorzitter. Ik kom op de binnenvaart. De binnenvaart leverteen belangrijke bijdrage aan het ontlasten van het wegver-keer en het beperken van de uitstoot van transport.

De voorzitter:Mevrouw Kröger, u heeft al drie interrupties gehad. Nou,we doen er nog eentje, maar heel kort dan en in één keer.Ik ben een zwakke voorzitter. Ik zet ook nog uw geluid aan;zover gaat het vandaag.

27-14-25

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte


Dank u wel, voorzitter. Nog heel even over het blokje vande circulaire economie. De ChristenUnie is altijd voorstandergeweest van statiegeld. Ik wil even helder hebben ofmevrouw Dik-Faber er nog steeds een voorstander van isdat we snel een statiegeldsysteem voor flesjes en blikjesgaan invoeren in Nederland.


De ChristenUnie is inderdaad altijd voorstander geweestvan uitbreiding van statiegeld. Dat blijven we ook, maar ikdenk dat we wel even moeten kijken wat de logische volg-orde der dingen is en welke afspraken we met elkaargemaakt hebben. Er is een raamovereenkomst en er is eenpilot Schoon Belonen. Die heb ik vandaag gekregen. Ik hebdaar eerlijk gezegd nog niet naar kunnen kijken. Ik heb alwel geluiden gehoord dat de resultaten tegenvallen. Daarwil ik dus eerst een kabinetsreactie op. De Kamer heeft zelfook nog een rondetafel afgesproken, waarvan GroenLinkseen van de initiatiefnemers is. Dat proces gaan we dusallemaal doorlopen en dan gaan we kijken wat de slimsteoplossing is om het zwerfafval op straat tegen te gaan.

De voorzitter:Heel goed. U continueert.


Oké. Ik was bij de binnenvaart. De binnenvaart levert eenbelangrijke bijdrage aan het ontlasten van het wegverkeeren het beperken van de uitstoot van transport. Het is goeddat het regeerakkoord ook inzet op een green deal met desector voor verduurzaming van de zeevaart, de binnenvaarten de havens. De sector is zich al zeer bewust van denoodzaak tot vergroening. Op welke wijze gaat de ministerde sector en de brancheverenigingen betrekken bij hetopstellen van deze green deal?

Voorzitter. Er zijn veel mogelijkheden om de binnenvaartte verduurzamen, bijvoorbeeld door hybride motoren testimuleren. Het varen op elektromotoren binnen havenge-bieden vermindert de uitstoot enorm. Daar zijn oplaadpun-ten voor nodig, maar ook kunnen wachttijden verminderendoor in de Rotterdamse haven meer kadekilometers terealiseren. Is de minister bereid om ook deze maatregelenmee te nemen in de green deal? Ik overweeg op dat punteen motie.

Mijn laatste punt is al vaak in de Kamer aan de ordegeweest: de sluis bij het Kornwerderzand. Verbreding ende verdieping van de sluis bij het Kornwerderzand is vangroot belang voor de maritieme sector en de regionaleeconomie. Het geeft een impuls aan de scheepswerven,mogelijk tot 2.600 extra banen, en het draagt bij aan deverschuiving van vervoer over de weg naar vervoer overwater. Vorig jaar is een motie aangenomen over een rijks-bijdrage van 30 miljoen. Kan de minister toezeggen dat zosnel mogelijk gestart kan worden met de realisatie nadatde financiering rond is? En ziet de minister kansen om dewerkzaamheden aan de Nieuwe Afsluitdijk tegelijkertijdmet verbreding van de sluis te laten plaatsvinden?

Voorzitter, dank u wel. Ik zie uit naar de beantwoording vanal mijn vragen.


Ik heb het niet in de bijdrage van mevrouw Faber gehoord,maar ik ben benieuwd naar de ratio van het mogelijkeaanbesteden van het hoofdrailnet vanaf 2025. Dat staat inhet regeerakkoord. Dat betekent dat de NS wellicht nietmeer de vaste vervoerder zal worden, maar wellicht eenandere vervoerder. Hoe staat de ChristenUnie in dit debat?


Laat ik eerst vaststellen dat het nu nog geen 2025 is. Wehebben dus nog een hele tijd te gaan. In het regeerakkoordstaat ook niet dat we gaan aanbesteden, maar dat we datals optie achter de hand houden. Waarschijnlijk loopt dePartij van de Arbeidfractie nu dus te ver en te fors op allerleizaken vooruit.


Ik hoop het. Ik hoop dat ik mij onnodig zorgen maak overdie mogelijke aanbesteding, maar ziet mevrouw Faber ookdat diverse privatiseringsacties in het verleden vaak niethebben geleid tot beter vervoer en meer efficiëntie maarjuist tot het tegenovergestelde en dat dat voor veel menseneen goede reden is om zich zorgen te maken, bijvoorbeeldde mensen die werken bij de NS en die zich afvragenwaarom dit überhaupt als optie in het regeerakkoord staat?Deelt u die zorgen van die mensen van de NS maar ookvan de reizigers?


Bij het openbaar vervoer vind ik het in de allereerste plaatsvan belang dat er goed, adequaat en betaalbaar openbaarvervoer is voor de openbaarvervoerreizigers in ons land.Wat is er de afgelopen jaren gebeurd? Van bepaalde lijnenhebben we gezegd dat we die gaan aanbesteden. Dan ishet niet meer de NS die daar rijdt maar dan is de aanbeste-ding gewonnen door een andere maatschappij. Dat levertvaak betere prestaties op. Dat was niet dankzij de steun vande Partij van de Arbeid, maar wel met de steun van demeerderheid van de Kamer. Het heeft gezorgd voor werk-gelegenheid. Het heeft gezorgd voor betere ov-prestatiesen voor een betaalbaar ov voor mensen. Op plaatsen waareerst geen treinen reden of waar dreigde dat er geen treinenmeer zouden rijden, zijn vervolgens wel treinen gaan rijden,soms wel vier keer per uur. U kent allemaal de Valleilijn,die door mij als woordvoerder vaak naar voren is gebracht.Dat was allemaal niet dankzij de Partij van de Arbeid, maardankzij onder andere de ChristenUnie, met steun van demeerderheid van de Kamer. We gaan elkaar dus nog spre-ken over dit onderwerp.

De voorzitter:Het woord is aan de heer Van Raan van de fractie van dePartij voor de Dieren.


Dank u wel, voorzitter. Ook wij zullen onze bijdrage intweeën doen. Collega Ouwehand gaat in op schadelijkestoffen. Ook ik heb een verhaal in drie blokjes. Dat is mijgoed bevallen.

27-14-26

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

De voorzitter:Dat is de trend van vandaag: blokjes.


Ja, het thema van vandaag is "blokjes". Dat had ik eerstniet, maar nu wel. Het eerste blokje is "een mooi vergezicht".Het tweede blokje is "een moeilijke spagaat". Het derdeblokje is "een elegante uitweg".

Eerst het vergezicht: zou het niet mooi zijn als we leven ineen wereld met schone lucht, duurzame mobiliteit enduurzame omgang met grondstoffen en als we schadelijkestoffen zouden uitbannen? Dat zijn precies de speerpuntenuit de beleidsagenda die staan op pagina 9 van de voorlig-gende IenW-begroting. Dat schetst een mooi beeld. Totzover ook het blokje "een mooi vergezicht".

We gaan nu naar het blokje "moeilijke spagaat". Als we deelementen uit de IenW-begroting in samenhang zien, danontstaat er een heel ander beeld. De coalitiepartijen zienheel graag "de samenhang", "het totaalbeeld". We zagendat ook in de discussie over het Belastingplan: "het totaal-pakket". Dat andere beeld is het beeld van de moeilijkespagaat. Een van de speerpunten is: naar een schone lucht.Nou, hartstikke mooi, maar tegelijkertijd wordt dwangmatigingezet op groei van de luchtvaart, waaronder de uitbreidingvan Schiphol en de opening van Lelystad Airport, met grotegevolgen voor veiligheid, milieu, klimaat en de leefomge-ving van de omwonenden. Er worden geen maatregelengenomen tegen de toename van ultrafijnstof die gepaardgaat met de groei van de luchtvaart. Dat is een bekendverschijnsel. Onderschrijft de minister onze conclusie datals de resultaten van het onderzoek, dat wel wordt uitge-voerd, pas over drieënhalf jaar bekend worden, een moge-lijke uitbreiding allang geschied zal zijn? Het zou heel ver-velend zijn als je er dan achter komt dat die fijnstofuitstootheel schadelijk is. Graag een mening.

Tegelijkertijd heeft de Staat hoger beroep ingesteld in eenzaak van Milieudefensie waarin juist meer inzet voor schonelucht wordt geëist. De Staat is gesommeerd om per directalles te doen of na te laten wat nodig is om de luchtkwaliteitte laten voldoen aan de EU-normen. Toch bleef "uitstel" hetmagische woord. Een nieuw actieplan luchtkwaliteit laatnog weer een extra jaar op zich wachten, zo hebben wegehoord. De Staat heeft al twaalf jaar uitstel gehad op hetgebied van uitstoot van fijnstof. Genoeg is genoeg, dunktons. Graag in dezen een reactie van de staatssecretaris.

Een ander speerpunt is: naar een duurzame mobiliteit. Maartegelijkertijd wordt de btw op treinkaartjes verhoogd.Dagelijks zal dit, niet volgens ons maar volgens de NS,duizenden mensen de trein uit jagen. Het speerpunt is "naareen duurzame mobiliteit", maar tegelijkertijd wordt juisthet wegverkeer gestimuleerd. "Van A naar B" noemt deVVD dat. Wij noemen het "van A naar afgrond", want weweten dat meer asfalt niet werkt. Los van de onwenselijk-heid van opoffering van grond voor extra asfalt is meerasfalt geen oplossing voor het fileprobleem. Meer wegenleiden immers niet tot minder files. Graag een reflectiedaarop.

En dan: duurzaam omgaan met grondstoffen. Maar tegelij-kertijd lijkt de nadruk bij de circulaire economie nog steedste liggen op recycling, terwijl we eigenlijk toe moeten naar

een verminderde consumptie. Zelfs als het gaat om recy-cling laat de regering haar oren hangen naar conservatievebrancheorganisaties, die zich blijven verzetten tegennoodzakelijke ingrepen, zoals het uitbreiden van het statie-geldsysteem.

Mijn collega Esther Ouwehand gaat straks wat dieper in ophet laatste punt: de uitbanning van schadelijke stoffen.

Voorzitter. Het is dus een uiterst moeilijke spagaat: aan deene kant schitterende voornemens en aan de andere kantzaken uitvoeren die die voornemens om zeep helpen. Ikben benieuwd naar de reactie van de minister op dit gebied.

En dan het blokje "de mooie uitweg". Om dit gespletenbeleid recht te trekken is, zacht gezegd, overduidelijk nogheel wat werk aan de winkel. Een mooi uitgangspunt omuit dat doolhof, die spagaat te komen, zou zijn te beseffendat het systeem van oneindige groei op een eindige planeetons gevangen houdt. Is de minister het met ons eens datwat eens een goed systeem leek, inmiddels achterhaald envastgelopen is, en dat we onze basisvoorzieningen zullenmoeten halen binnen de grenzen van het ecosysteem?Misschien hoort zij hierin al een beetje het boek DoughnutEconomics van Kate Raworth. Als zij het niet kent, kan zijte rade gaan bij minister Kaag, want die heeft inmiddelseen exemplaar van het boek. We moeten onze basisbehoef-ten halen binnen de grenzen van de planeet.

Als we vaststellen dat het huidige systeem is vastgelopen,wil ik inzoomen op twee voorbeelden. Die gaan over watde staatssecretaris in haar vorige rol als Kamerlid zo mooizei, bijvoorbeeld over luchtkwaliteit: in haar ActieplanGezonde Lucht breekt D66 een lans voor het invoeren vanmilieuzones, het beperken van snelheidsverhogingen enhet verkleinen van de veestapel. Is de staatssecretaris hetmet ons eens dat we hier nog steeds op in moeten zettenen we daar vandaag een eerste stap in kunnen zetten? Detweede zaak is zwerfafval en de langverwachte uitbreidingvan het statiegeldsysteem. Er ligt hier een prachtige doel-stelling om het aantal flesjes in het zwerfafval in drie jaartijd met 90% terug te dringen. Onderzoek heeft uitgewezenwat hiervoor de beste methode is, namelijk uitbreiding vanhet statiegeldsysteem. Nederland is hierin allang niet meerde koploper die het wel wenst te zijn. We vertrouwen eropdat de staatssecretaris hierin de juiste vervolgstappen zalzetten. Wat is in haar ogen de juiste vervolgstap?

Wij hebben in tweede termijn nog een aantal prachtigemoties, die de staatssecretaris en de minister zeker zullenaanspreken.

Dank u wel, voorzitter.

De voorzitter:Daar zien wij nu al naar uit. Het woord is nu aan mevrouwOuwehand. Zij gaat drie minuten het woord tot ons richten.We zijn erg benieuwd hoeveel blokjes dat zullen zijn.

Mevrouw Ouwehand (PvdD):

Voorzitter, dank u wel. Allereerst welkom aan de bewinds-lieden, die we nog kennen uit een vorig leven hier in deKamer.

27-14-27

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

Er is een glyfosaatoorlog gaande. Gisteren is in Europa ietsbesloten over glyfosaat, het meest gebruikte landbouwgifter wereld. Het zit ongeveer in al onze lichamen; zo veelwordt het gebruikt. Je kan geen biertje drinken of boterhameten zonder glyfosaat binnen te krijgen. Europa was vanplan om te zeggen dat het nog tien jaar lang gebruikt mochtworden. Het goede nieuws is dat dit nu gereduceerd is totvijf jaar. Het slechte nieuws is dat vijf jaar natuurlijk nogveel te lang is. We voerden daar in deze Kamer al heel veeldebatten over. Samen met D66 heeft de Partij voor de Die-ren in 2014 al een motie aangenomen gekregen waarinstond: laten we dan in elk geval dat omstreden landbouwgifniet meer aan particulieren verkopen. Een verbod dus opRoundup van Monsanto en een verbod op de verkoop vanglyfosaat aan mensen die hun boodschapjes doen in eentuincentrum of waar dan ook. Het kabinet heeft toen gezegddat die motie niet helemaal uitgevoerd kon worden en isovergegaan tot het volgende compromis: het mag nog welverkocht worden, maar mensen mogen het dan niet op detegels gieten. Wij zeiden toen al dat dat een tikkie onhaal-baar was. We weten inmiddels uit de verhalen van de heerDijkstra van de VVD dat hij dat glyfosaat gewoon nog steedsop zijn tegels giet, omdat hij daar lekker zijn algen mee wegkan halen. Dus dat het niet handhaafbaar was, blijkt uit deverhalen van de VVD-fractie.

Ik zie een interruptie.


Ja, inderdaad een interruptie. Bent u niet bij het verkeerdedebat aanwezig? Volgens mij heeft u de verkeerdebewindspersonen voor u, want mevrouw Schouten gaatover gewasbeschermingsmiddelen. Daar heeft u het nuover, volgens mij.


Jazeker, maar de staatssecretaris van Infrastructuur enWaterstaat, voorheen Milieu, gaat over het gebruik vanlandbouwgif buiten de landbouw. Dat betreft dus de ver-koop van chemische bestrijdingsmiddelen aan particulieren,maar ook het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelendoor gemeenten om onkruid te bestrijden. Haar voorgangerheeft verschillende initiatieven in gang gezet. Als het goedis, wordt het gebruik fors teruggedrongen, maar we zijn ernog niet helemaal. Ik wil daar dus wel een paar vragen overstellen, hopelijk met steun van het CDA.


Dit onderwerp is al zo vaak besproken. Ik weet niet hoe vaaku het nog onder de aandacht wilt brengen, maar als datwekelijks is dan denk ik op een gegeven moment: volgensmij is er nu genoeg over gezegd. In Europa is men tot deconclusie gekomen met vijf jaar te verlengen. Wij confor-meren ons daar in Nederland aan, zeker ook omdat ook deminister dat standpunt heeft ingenomen.


Dat is hartstikke leuk, maar het mooie is dat er rond glyfo-saat heel spannende dingen gebeurd zijn. In het EuropeesParlement hebben verschillende partijen, die ook in dit huisvertegenwoordigd zijn — en niet in de laatste plaats hetCDA — gestemd vóór een resolutie die zegt: binnen vijf jaarmoeten we van dat spul af, zowel binnen als buiten de

landbouw. Zelfs Esther de Lange van het CDA blijkt het metons eens te zijn. Ik had nooit gedacht dat ik het zou zeggen,maar hulde voor Esther de Lange, die voor die resolutieheeft gestemd. Een andere CDA-collega in het EuropeesParlement heeft ook voor die resolutie gestemd. Dat wildeik maar voorleggen aan dit kabinet. Het is grappig, want dehuidige minister was op dat moment, denk ik, in gesprekmet premier Rutte over haar aanstaande post. Zij heeft diestemming dus gemist, maar bij mij hangt-ie op mijn prik-bordje achter mijn bureau. De enige partijen die niet vindendat je glyfosaat zou moeten uitfaseren en ervan af zoumoeten, zijn de VVD en de SGP. Dat waren de enige tweepartijen die tegen waren. De rest zegt met elkaar: kom opjongens, maak een einde aan glyfosaat. Dat is toch eenunicum?

Dus mijn vraag aan de staatssecretaris — want die gaatdaar wel degelijk over — zou zijn: moeten wij niet hetvoorbeeld van Frankrijk volgen? Dat zegt er binnen drie jaarvanaf te zijn. Klaar. Dan gaat het vooral over haar porte-feuille buiten de landbouw. Dat is ook van groot belangvoor wat we aan boeren gaan vragen. We vragen ook aanboeren om het gebruik echt fors te minderen. Dan zou jezeggen: we geven buiten de landbouw als eerste even hetgoede voorbeeld. En dan moeten we dus niet naar de heerDijkstra kijken, die het alsnog gewoon op zijn tegeltjes giet.

De green deals die zijn gesloten over de uitzonderingen ophet verbod op glyfosaat buiten de landbouw lopen in 2020af. Kunnen we met elkaar afspreken dat er, als het metvrijwillige maatregelen niet gelukt is, binnen drie jaar weleen wettelijk verbod komt op het gebruik van glyfosaat opal die uitzonderingen die nu nog zijn toegestaan?


Ik moet even iets rechtzetten. Ik stak weliswaar mijn duimop, maar ik gooi geen glyfosaat op mijn tegeltjes. Simpel-weg omdat ik niet vaak thuis ben.


Oké, dan weersta ik de verleiding om te vragen of iemandanders dat in huize Dijkstra misschien toch doet. Het kabinetvertelt consumenten dat zij eigenlijk geen chemischebestrijdingsmiddelen mogen gebruiken, geïntegreerdegewasbeschermingsmiddelen moeten toepassen en pas inuiterste nood zo'n middeltje mogen gebruiken in eigen tuin.Het lijkt er dan toch niet op dat de VVD-fractie die aanpakvan het kabinet goed ter harte heeft genomen.

Ik zou dus met de staatssecretaris het volgende willenafspreken: in 2020 zijn we buiten de landbouw helemaal afvan het gebruik van glyfosaat. De verkoop aan particulierenzou in 2018 geëvalueerd worden. Er is al een hele poos eenwetsvoorstel in voorbereiding om de juridische grondslagte bieden om dat verbod daadwerkelijk te kunnen effectue-ren. Kunnen we dat wetsvoorstel op korte termijn tegemoet-zien, zodat we dat verkoopverbod, waar de Kamer al in 2014om heeft gevraagd, daadwerkelijk snel in gang kunnenzetten?

Dank u wel.

27-14-28

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

De voorzitter:U bedankt. Dan mevrouw Van Brenk van de fractie van50PLUS.


Voorzitter. 50PLUS kijkt uit naar vele goede debatten eneen vruchtbare samenwerking met deze beide nieuwebewindslieden. Uit cijfers blijkt dat het aantal oudere ver-keerslachtoffers toeneemt. Daar is een veelheid aan oorza-ken aan te verbinden, maar belangrijk is dat niet bij voorbaatvan het negatieve wordt uitgegaan. Stereotypering ligt opde loer en dat moeten we echt vermijden, zonder onze ogente sluiten voor problemen die kunnen ontstaan. Niet elkeoudere is te traag voor het verkeer en niet elke beginnendebestuurder is roekeloos. Het nieuwe Strategisch Plan Ver-keersveiligheid 2030 wordt in 2018 gepresenteerd alsopvolger van het huidige plan. Het is goed dat aan groepenmet een relatief hoog ongevallencijfer specifieke aandachtwordt besteed.

Wij nemen als voorbeeld de scootmobiel. Daar vragen wijook echt aandacht voor. Het aantal scootmobielen in hetstraatbeeld neemt sterk toe. In 2013 reden er al 250.000rond en er bestaan schattingen dat dit er in 2030 zo rondde 600.000 zullen zijn. Het is geweldig dat mensen mobielblijven, maar gezien het aantal is er genoeg reden om hieraandacht aan te besteden. Scootmobielen worden toege-wezen door gemeenten. Het ministerie heeft een handlei-ding scootmobielgebruik aan gemeenten ter beschikkinggesteld, maar wij vinden dit echt te vrijblijvend.

Ten eerste moeten we maar afwachten of gemeenten dezegebruiken; lang leve de beleidsvrijheid! Te vaak gebeurthet dat scootmobielen bij wijze van spreken voor de deurworden gezet: hier is het sleuteltje, dit is de rem, dit is hetgashendel en veel succes ermee! Ten tweede wordenmensen nergens op getoetst. Een scootmobiel kan zich met30 km/u voortbewegen. Het is een machine die je moetkunnen bedienen en er bestaan speciale regels voor. Hetis dus helemaal niet gek om wat meer eisen te gaan stellen,niet alleen in het belang van de bestuurders zelf, maar ookvoor de veiligheid van andere verkeersdeelnemers. Weweten dat Veilig Verkeer Nederland lokale cursussen geeft.Maar is het niet verstandig om een cursus scootmobielrijdente verplichten, gefinancierd vanuit de Wmo? Daarbij moeteen certificaat van goed gevolg worden toegekend voordatiemand de scootmobiel daadwerkelijk gaat gebruiken. Teoverwegen is ook om op bepaalde intervallen een opfriscur-sus te laten volgen.

Wij vragen ook aandacht voor het gebruik van spiegels.Kunnen die niet verplicht gesteld worden, net zoals eenhoor- en een zichttest? Daarnaast valt te overwegen om dezogenaamde driewielers uit te faseren en om vier wielentot standaard te maken. In 2015 moesten er 2.700 mensennaar de spoedeisende hulp door een ongeval met eenscootmobiel. Heel vaak kwam dat door kanteling. Als je vierwielen als standaard hebt, is het veel stabieler enbetrouwbaarder. Graag krijg ik een reactie van de ministerhierop.

De voorzitter:Er is een interruptie van de heer Dijkstra.


Slaat mevrouw Van Brenk van 50PLUS hier niet een beetjedoor? Op het moment dat je zo'n scootmobiel krijgt of alsdie jou gegund wordt, krijg je toch ook een gebruiksaanwij-zing daarbij? Pleit zij nu daadwerkelijk voor een soortscootmobielrijbewijs? Waar eindigt dit? Oudere mensenrijden ook op elektrische fietsen. Moeten die mensen zometeen ook een diploma gaan halen?


Ik ben blij dat de VVD dit vraagt, omdat er welgeteld maaréén leverancier is die een handleiding meelevert en daartoevallig ook nog bijlevert wat de verplichtingen in hetverkeer zijn. Misschien is het onbekend, maar wij horenheel veel verhalen van ouderen die nooit in een auto gere-den hebben of dergelijke. Zij waren gewend om hunboodschappen om de hoek te doen met een fiets. Nu gaanzij met de scootmobiel gewoon het verkeer in. Dat is echtwel heel zorgelijk.


Ik ben toch bang. Waar eindigt dit? Waar begint en eindigtde eigen verantwoordelijkheid van mensen? Mensen zijntoch niet gek en beseffen toch ook dat ze hier verantwoordmee moeten omgaan? Dat is toch niet zo ingewikkeld?


Het is toch helemaal niet gek als mensen leren hoe zehiermee om moeten gaan? Wij pleiten voor een certificaat.We praten niet over een rijbewijs of dergelijke. Het is eenkwestie van even een cursus volgen die Veilig VerkeerNederland aanbiedt. Als mensen deze faciliteit aangebodenkrijgen vanuit de Wmo, lijkt het ons verstandig dat ze datandere er ook even bij krijgen.

Voorzitter, ik ga door. Stichting Wetenschappelijk OnderzoekVerkeersveiligheid is in februari 2005 een diepgravendonderzoek gestart naar de veiligheid van scootmobielen,maar er is nog geen enkel resultaat bekend. Kan de ministerons informeren over de voortgang? Is zij het met 50PLUSeens dat hier meer prioriteit aan gegeven moet worden?

Ik ga door naar het openbaar vervoer. In Amsterdam gaateen proef plaatsvinden met gratis openbaar vervoer voorouderen. In Rotterdam is dit al het geval. Gepensioneerdenkunnen daar na de ochtendspits gratis reizen en in Eindho-ven ook. Dat gebeurt in het kader van armoedebestrijding.Inmiddels ligt dat onderdeel ook al op het bordje van degemeente. 50PLUS juicht deze proef toe. Het kan wat onsbetreft niet zo zijn dat mensen thuisblijven omdat zij eenbuskaartje niet kunnen betalen. Volgens ons kan openbaarvervoer ook een bijdrage leveren aan het verminderen vaneenzaamheid, want die is ook groot onder 65-plussers. Datweet de minister ook, want in het regeerakkoord wordt klip-en-klaar gepleit voor bestrijding van eenzaamheid. Er iszelfs geld voor vrijgemaakt. 50PLUS vraagt zich af of eenkortingskaart, buiten de spits en gebonden aan inkomen,niet belangrijk is om mensen vanwege die armoede teondersteunen. 50PLUS vraagt wat de minister denkt vaneen bredere pilot, op meer plaatsen in het land, met alsdoel om dit landelijk in te voeren.

27-14-29

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

Voorzitter. Wij maken ons zorgen over de bereikbaarheidvan de minder dichtbewoonde gebieden. We zien steedsvaker gebeuren dat men lokaal voor de keus wordt gesteld:of vrijwilligers gaan de buurtbus bemannen of het openbaarvervoer vervalt helemaal uit de kernen. Juist door dezeontwikkeling verdwijnen er reguliere banen en wordenmensen de auto weer ingejaagd, of men blijft noodgedwon-gen thuis. Voor ouderen is dit rampzalig. 50PLUS vindt diteen slechte ontwikkeling en wil weten wat de minister gaatdoen om dit te verbeteren, zeker in het licht van die een-zaamheidsbestrijding. Om die laatste reden is openbaarvervoer ook belangrijk voor ouderen en mensen met eenbeperking. Hoe houdt de minister de toegankelijkheid, ookin verband met het VN-verdrag, en de betaalbaarheid vanopenbaar vervoer en het doelgroepenvervoer in stand?

Enige weken geleden heeft 50PLUS de antwoorden ontvan-gen op vragen inzake een kwestie waaruit bleek dat hetzonder medische onderbouwing mogelijk was bij het CBReen geloofwaardige melding te maken van slecht rijgedrag.In dat geval wordt het rijbewijs per direct opgeschort. Hetis goed als er snel kan worden ingegrepen, maar dit kanook leiden tot misbruik van de regeling. Als iemand eenslechte verhouding heeft met zijn bejaarde moeder ofgewoon iemand een hak wil zetten, dan kan dat dus. Ermoeten wat ons betreft duidelijk omschreven criteria wor-den vastgesteld op basis waarvan iemands rijbewijs kanworden opgeschort, anders leidt het tot willekeur. Is deminister hiertoe bereid?

Daarbij geeft de Regeling rijvaardigheid een nogal bredevisie op de bedrevenheid om aan het verkeer deel te nemen;slecht kijkgedrag bijvoorbeeld. Ik geef een citaat uit onder-deel II, artikel 1: "Hanteren van een verkeerde kijktechnieken een slecht kijkgedrag al of niet met gebruikmaking vanspiegels waardoor in gevaarlijke situaties niet of niet vol-doende op het overige verkeer wordt gelet."

Zo bekeken kom je op een willekeurige ochtend in de fileveel kandidaten voor opschorting tegen. Het is ongelofelijkhoeveel mensen er zitten te appen achter het stuur. Formeelmag dat niet, maar het neemt hand over hand toe en is eenbedreiging voor de verkeersveiligheid. Hoe verbeteren wede handhaving op dit punt? Hoe maken we appen achterhet stuur sociaal onacceptabel? Kan de minister aangevenwelke aandacht er in de rijopleiding bestaat voor de gevarenhiervan? 50PLUS steunt het voorgenomen verbod op appenvoor fietsers en wat ons betreft kunnen we andere deelne-mers daaraan toevoegen. De vorige minister heeft eenvoorstel aangekondigd. Wanneer kunnen we dit verwach-ten?

Voorzitter. De luchtvaart loopt links en rechts tegen grenzenaan: geluid, uitstoot, een overvol luchtruim. De dilemma'szijn legio. In het regeerakkoord wordt de invoer van eenvliegtaks als optie genoemd. Dat moet natuurlijk in EU-verband, want anders gaan Nederlandse passagiers naarDüsseldorf en Dortmund. In hoeverre acht de minister dezemaatregel in EU-verband haalbaar? Is zij bereid hier eerderdan in 2019 mee te starten? Waarvan is een eventuele hef-fing op lawaaiige en vervuilende vliegtuigen afhankelijk?

In de luchtvaartparagraaf wordt verder gewag gemaakt vanslimmer en schoner vliegen. Wat wordt er precies metslimmer bedoeld? 50PLUS pleit in dit verband voor meerinzet op stillere en schonere methoden van vliegen, bijvoor-

beeld elektrisch. D66 vertelde dat ook al. Welke methodenziet de minister om dit te stimuleren?

Daarnaast vraagt 50PLUS de minister dringend haast temaken met de herindeling van het luchtruim. Deskundigenlaten ons weten dat je echt niet tot 2023 hoeft te wachten.Het kan ons heel veel winst opleveren in de geluidsbelas-ting. Graag een reactie.

Over luchthaven Lelystad is het laatste woord nog nietgezegd. HoogOverijssel toonde opnieuw aan wat al langeraan het rondzingen was: er is veel misgegaan rondom demilieueffectrapportage. Sowieso heeft de hele gang vanzaken rondom de uitbreiding van deze luchthaven eengevoel van "het moet en het zal", alsof de uitkomst al vast-staat en daarvan niet afgeweken mag worden. Het lijkt eropdat de verkeerde gegevens over geluidsbelasting zijngebruikt. De verschillen zijn zo groot dat een nieuwe milieu-effectrapportage wat 50PLUS betreft onvermijdelijk is. Dezekeer moeten vanaf het begin alle relevante partijen erbijbetrokken worden. Grote beslissingen met grote consequen-ties moeten op de juiste feiten gestoeld zijn. Hoe is het tochmogelijk dat deze grote fouten gemaakt zijn en dat dit zolang onder tafel is gebleven? Graag een reactie.

De Provinciale Statenfracties van D66 en 50PLUS in Zuid-Holland hebben een motie ingediend, die door de gedepu-teerde besproken zou worden met de vorige staatssecreta-ris. Het gaat hierbij over het onderzoeken van de mogelijk-heden voor een vliegveld voor de kust in zee. Kan deminister aangeven of zij bekend is met dit initiatief en hoezij daartegen aankijkt?

Dank u wel.

De voorzitter:We gaan luisteren naar de heer Bisschop van de Staatkun-dig Gereformeerde Partij.


Voorzitter, dank u wel. Gisteren heb ik reeds mijn vreugdeuitgesproken over de samenwerking met de minister, diewe gespannen tegemoet zien ... Nee, vol verwachtingtegemoet zien; de tijd van het jaar is ernaar. Nu mag ikdezelfde verwachting uitspreken in de richting van destaatssecretaris. Ik zie uit naar de samenwerking en hebdaar veel verwachtingen van.

Voorzitter. Het is een bekend gezegde: wie snel wil reizen,reist alleen; wie ver wil reizen, reist samen. Als je datgezegde even op je laat inwerken, realiseer je je dat het eenoud gezegde moet zijn. Een hedendaagse variant zou ietsworden in de trant van: wie snel wil reizen, reist samen;wie alleen reist, staat stil. Dat moet even indalen, maar dansnapt u 'm ook. Dit is een link naar de enorme filedruk waarwe in onze samenleving mee te maken hebben.

Ik wil als eerste stilstaan bij de waterwegen. De passeertij-den bij sluizen voldoen bij belangrijke vaarwegen niet aande streefwaarden. De capaciteit van de Volkerak-, Kreekraken Krammersluizen verdient uitbreiding. Hoe gaat deminister dit aanpakken?

27-14-30

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

De Algemene Rekenkamer constateert dat er in 2020 eentekort van bijna een half miljard euro dreigt te ontstaanvoor beheer en onderhoud van hoofdwegen en vaarwegen.Dat baart zorgen. Chauffeurs en schippers zijn steeds meertijd kwijt door storingen bij bruggen en sluizen. Onderhoudmoet op orde zijn. Hoe gaat de minister een budgettekortvoorkomen? Of gaat het ten koste van de 2 miljard extrainfraeuro's uit het regeerakkoord?

Het is overigens goed dat het kabinet inzet op een vergroe-ning van de scheepvaart. Voor binnenvaartschippers zijndeze investeringen echter nogal eens lastig. Daarom pleitde SGP voor een werkbare reeks aan emissie-eisen en inzetop innovatie. De scheepvaart heeft allerlei eigen bedrijfs-economische ritmes. Als daarbij aangesloten zou kunnenworden, dan denk ik dat vergroening op een goede eneconomisch haalbare manier gerealiseerd kan worden.Daarnaast komt er een green deal. Mijn vraag aan hetkabinet is: komt hier budget voor beschikbaar?

Ik wil ook graag onderzoeksinstituut MARIN genoemdhebben. Pas geleden heb ik daar nog een werkbezoek aangebracht en ik was onder de indruk van wat dat onderzoeks-instituut presteert in de sfeer van de scheepvaart. Nu is hetbudget voor maritiem praktijkonderzoek gedaald. De Kamerheeft daarom bij motie verzocht om het budget substantieelte verhogen. Hoe gaat de minister dit doen?

Vervolgens wil ik stilstaan bij de asfaltwegen. Daarbij ga ikallereerst in op het punt van de verkeersveiligheid. Collega'shebben er al aan gerefereerd dat het aantal dodelijke ver-keersslachtoffers sinds jaren is toegenomen en dat hetaantal ernstig gewonden is gestegen. Het is goed dat dit inhet regeerakkoord ook wordt benoemd en dat het regeerak-koord ook het manifest Verkeersveiligheid omarmt, maarhet Haagse papier is nogal geduldig. Het moet wat onsbetreft een nationale prioriteit worden. Het ligt niet alleenop het bordje van de gemeenten of de provincies maar ookop dat van het Rijk. Daarom is mijn vraag aan de ministerof zij werk wil maken van een bestuursakkoord verkeersvei-ligheid. Is zij bereid om in dat kader er bij haar collega vanJustitie en Veiligheid op aan te dringen dat er flink meerstaandehoudingen in het verkeer plaatsvinden en meeralcoholcontroles worden gehouden in plaats van minder?De cijfers daarover baren nogal wat zorgen. Gaat het kabinetook ruimte geven voor meer inzet van gemeentelijke boa's,buitengewoon opsporingsambtenaren, bij verkeershandha-ving? Hun bevoegdheden zijn op dit moment namelijk welerg beperkt.

In de MIRT-prioritering moet niet alleen gekoerst wordenop de Nationale Markt- en Capaciteitsanalyse maar moetook rekening gehouden worden met verkeersveiligheid enbelangrijke regionale verkeersaders. In dat verband noemik twee punten en ik doe dat omdat ik bij het uitgesteldeMIRT-debat helaas niet aanwezig kan zijn; ik breng zedaarom nu graag in. Het gaat om twee concrete trajecten.Dat is in de eerste plaats de N50 bij Kampen. Daar zijnafspraken over gemaakt maar het lijkt erop dat de ministerhier een beetje in de vertraging gaat, ondanks de aangeno-men motie die vraagt om snelheid. En dan bedoel ik nietsnelheid op die weg maar snelheid om die weg veiliger temaken. Het kan toch niet zo zijn dat er geld op de plank blijftliggen door een personeelstekort? De minister verwijst naarde Nationale Markt- en Capaciteitsanalyse maar die houdtgeen rekening met het ongevallenrisico. Ik dring er namensmijn fractie dan ook graag op aan om meer vaart te maken.

Als tweede concrete traject noem ik de N59, een belangrijkeverkeersader voor Zuidwest-Nederland. Voor het Hellegat-splein is relatief vaak sprake van filevorming en ongelukken.De regio wil zelf meer dan 10 miljoen uittrekken voor ver-breding. Ziet de minister mogelijkheden om met gecombi-neerde middelen dit traject versneld te verbeteren?

Bij de begroting voor 2014 heb ik een motie ingediend dieKamerbreed gesteund is, om de prijs voor de verplichtetachograafkaarten sterk omlaag te krijgen. Er is inmiddelsveel gepraat maar er is nog niet zo veel gebeurd. We zienverwachtingsvol uit naar het optreden van de minister,daadkrachtig en doortastend. Wij constateren dat de tarie-ven nog steeds hoger liggen dan de daadkwerkelijke kost-prijs en de tarieven in de omliggende landen. Het zounatuurlijk mooi zijn als de minister als eerste daadkrachtigedaad stelt om de tarieven naar beneden te brengen en zenetjes in overeenstemming te brengen met andere tarieven.

Voorzitter, ik zie dat de tijd vliegt. Ik maak nog een korteopmerking over de spoorverbinding kleinere steden. Er lijkteen tendens te zijn waardoor kleinere steden een beetjelosraken van het spoorwegennet. Ik noem Woerden-Utrechten Zeeland, dat nauwelijks een intercityverbinding behield.Is dat inderdaad een tendens en wat gaat de staatssecretariseraan doen om ook kleinere plaatsen voldoende aangehaaktte houden bij de snelle ov-verbindingen?

Tot slot een opmerking over Schiphol en Lelystad. Mijnvraag is tweeërlei. Het lijkt ons verstandig om met deopenstelling van Lelystad te wachten tot het luchtruimopnieuw is ingedeeld. Laagvliegherrie moet zo mogelijkworden voorkomen. Is de minister daartoe bereid? Is deminister bereid om de herindeling van het luchtruim innauwe samenspraak met Defensie voortvarend op te pak-ken? Op welke termijn kunnen we afspraken daarovertegemoetzien?

Voorzitter, ik dank u zeer.

De voorzitter:Ik dank u. De laatste spreker van de zijde van de Kamer voorvandaag is de heer Azarkan van de fractie van DENK.

De heer Azarkan (DENK):

Voorzitter, dank. Laat ik beginnen met mijn gelukwensenover te brengen aan de minister en de staatssecretaris. Ikhoop uiteraard op een vruchtbare samenwerking en wenshun beiden veel succes.

Voorzitter. Als volksvertegenwoordigers is het onze taaken onze plicht om te zorgen dat we niet alleen ergernissenvan mensen constateren, maar ook kijken hoe we die in hetparlement kunnen oplossen. Zo'n beetje de allergrootsteergernis van de burgers in het land op het gebied vaninfrastructuur is het aantal files; daar is al een paar keerover gesproken. Uren wachten op de snelweg onderwegnaar het werk of onderweg naar huis kost ongelofelijk veeltijd en ergernis en kan onze economie ook enorm schaden.Dat kan oplopen tot 3,7 miljard euro. Dit probleem wordtde komende jaren alleen maar groter. Volgens cijfers vande ANWB nam het het afgelopen jaar toe met 12%. Met hetaantrekken van de economie valt te verwachten dat de

27-14-31

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

logistieke aderen van Nederland verder zullen dichtslibben.Actie is dus nodig.

Volgens DENK valt de meeste winst te boeken met hetattractiever maken van het openbaar vervoer. Daarmeeontzien we onze snelwegen en maken we Nederland ookduurzamer. Investeringen in het openbaar vervoer zijn kei-hard nodig. Te veel treinen rijden te laat, er zijn nog teweinig zitplaatsen en veel treinstellen zijn nog niet voorzienvan de nodige voorzieningen. Waarom zouden mensen detrein pakken als de reis van Den Haag Centraal naarAmsterdam Centraal een uur duurt en zij de hele tijd moetenstaan? Daarom is DENK in zijn verkiezingsprogramma ende doorrekening daarvan kampioen investeren in hetopenbaar vervoer. Daarmee willen wij verbeteringen aan-brengen en zorgen voor gratis openbaar vervoer voor bij-standsgerechtigden en ouderen. Wij willen het kabinetoproepen om hetzelfde te doen. Volgens de bestaandeverdeelsleutel gaat op dit moment 53% van de investeringenin infrastructuur naar wegen en slechts 39% naar hetopenbaar vervoer. Wat DENK betreft, passen we die verdeel-sleutel zodanig aan, dat er veel meer geld naar het ov gaat.Met dit geld moet de landelijke overheid regionale proevenmet gratis openbaar vervoer in spitstijden gaan stimuleren.Want die files moeten echt verdwijnen. Het ov moet aan-trekkelijker en Nederland moet duurzamer.

Niet alleen het openbaar vervoer moet aantrekkelijker; ookde fiets moet een reëel alternatief zijn voor de auto. Datbegint bij betere en veiligere fietspaden. Maar ook eenander probleem moet worden opgelost, namelijk dat men-sen hun fiets niet kwijt kunnen bij het station of in de trein.ProRail gaf vandaag aan dat er een tekort dreigt van 150.000fietsplekken bij treinstations. Wij willen dan ook aan deminister vragen hoeveel van de 100 miljoen die het kabinetinvesteert in de fietsinfrastructuur gebruikt zal worden voorhet realiseren van meer fietsplekken bij stations en in detreinen.

Voorzitter. Ik wil graag afronden met een zeer groot puntvan zorg voor de DENK-fractie. Een groep die DENK zeeraan het hart gaat, zijn de taxichauffeurs. Het zijn keihardewerkers die van vroeg in de morgen tot laat in de nachtklaarstaan om mensen van A naar B te brengen. Ze hebbende afgelopen jaren al veel voor hun kiezen gehad: verliesvan een vaste baan, verlies van omzet, verlies van eengoede concurrentiepositie. Wij zijn dan ook erg teleurgestelddat het kabinet voornemens is om de taxichauffeursopnieuw keihard te pakken door de teruggaaf van de bpmvoor taxichauffeurs af te schaffen. Hiermee wil het kabinet37 miljoen euro weghalen uit de taxisector, die nu al zoenorm onder druk staat door bijvoorbeeld oneerlijke con-currentie met Uber-chauffeurs. DENK heeft hier eigenlijkalleen het volgende over te zeggen tegen de minister: ver-slechter de concurrentiepositie van taxichauffeurs niet,vergroot de rekening van de passagiers van taxi's niet, stopermee en pak de taxichauffeurs hun belastingteruggaveniet af.

Dank u wel.

De voorzitter:Dank u wel, meneer Azarkan. De heer Azarkan was de laat-ste spreker van de zijde van de Kamer. Tot zover het debatvan vandaag, althans de eerste termijn van de Kamer.

De algemene beraadslaging wordt geschorst.

De voorzitter:Morgen om 17.00 uur gaan we luisteren naar de antwoor-den van de bewindspersonen. Tot zover de vergaderingvan vandaag. Ik sluit de vergadering.

27-14-32

28 november 2017

TK 27



Tweede Kamer


Ruimte

Begroting Infrastructuur en Waterstaat 2018 inclusief … · 2017. 12. 27. · en Elektrisch...

Documents

Transcript of Begroting Infrastructuur en Waterstaat 2018 inclusief … · 2017. 12. 27. · en Elektrisch...