Auke van der Woud - Steden maken beter

45

description

We zouden het haast vergeten, maar onze (moderne) stedenbouw heeft haar wortels in de gezondheidszorg. De aanleg van riolering, waterleiding, het opschonen en opruimen van krottenwijken, de aanleg van parken voor ontspanning en groen: een voor een zijn het voorbeelden van ingrepen die vanaf de negentiende eeuw een belangrijk doel hadden: het komen tot een gezonde stad, zonder ziekten en epidemieën. Die traditie heeft zich lang voortgezet, zowel in de stedenbouw als in de architectuur. Toch zijn beide disciplines elkaar uit het oog verloren. Emeritus hoogleraar architectuur- en stedenbouwgeschiedenis Auke van der Woud gaat in op de oude wortels en laat zien hoe sterk gezondheid en stedenbouw eigenlijk met elkaar verbonden zijn.

Transcript of Auke van der Woud - Steden maken beter

Page 1: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 2: Auke van der Woud  - Steden maken beter

C.J. Nieuwenhuijs, Med. & Chir. Doctor, Proeve eener geneeskundige plaatsbeschrijving (topographie) der stad Amsterdam, 1816-1820, 4 delen ‘Wat toch baten koophandel, voorspoed, rijkdom? Waartoe dienen de wetten, die den burger voor zijne veiligheid en vrijheid waarborgen, indien niet eene voorspoedige gezondheid hem in staat stelt daarvan het genot te kunnen hebben?’

Page 3: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 4: Auke van der Woud  - Steden maken beter

Nederland 1888

sterfte onder kinderen van 0-5 jaar, per 1000 geboorten

(Angola en Congo nu: per 1000 geboorten overlijden 200 kinderen van 0-5 jaar)

Page 5: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 6: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 7: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 8: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 9: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 10: Auke van der Woud  - Steden maken beter

mesthopen in Amersfoort, 1860

Page 11: Auke van der Woud  - Steden maken beter

S.E. Stratingh, Groningen als woonplaats beschouwd (1855)

Page 12: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 13: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 14: Auke van der Woud  - Steden maken beter

Utrechtsch Nieuwsblad 1893

Page 15: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 16: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 17: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 18: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 19: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 20: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 21: Auke van der Woud  - Steden maken beter

tonnenstelsel

• na 1870 in steeds meer Nederlandse steden • dure openbare werken niet nodig

• goedkope optie voor gebruikers

• vrijwillige deelname, dus partiële oplossing

Page 22: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 23: Auke van der Woud  - Steden maken beter

rond 1910, een halve eeuw na de eerste waarschuwingen van artsen,

in Rotterdam, Amsterdam en Den Haag:

‘tout à l’égout’

alles via het riool de stad uit – naar Moeder Natuur

Page 24: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 25: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 26: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 27: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 28: Auke van der Woud  - Steden maken beter

Louis Hermans, Krotten en sloppen (1901)

Page 29: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 30: Auke van der Woud  - Steden maken beter

licht, lucht

Page 31: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 32: Auke van der Woud  - Steden maken beter

groen, zonering, psychologie

Page 33: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 34: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 35: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 36: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 37: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 38: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 39: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 40: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 41: Auke van der Woud  - Steden maken beter

terugblik en blik vooruit

1.  massaal gedrag had, en heeft, ruimtelijke eigenschappen

2.  pathogene eigenschappen waren en zijn: grootschalige vervuiling, overbelasting en uitputting

Page 42: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 43: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 44: Auke van der Woud  - Steden maken beter
Page 45: Auke van der Woud  - Steden maken beter

•  stedenbouw is het ruimtelijk organiseren van massaal gedrag

•  naar analogie met de volksgezondheidsproblemen van honderd, honderdvijftig jaar geleden:

•  de grootschalige vervuiling, overbelasting en uitputting vraagt om een interdisciplinaire aanpak van artsen, natuurwetenschappers, ingenieurs, stedenbouwkundigen en architecten

•  plus bijbehorende wetgeving & handhaving