Attractiviteit Perceptie van attractiviteit door cliënt = Perceptie van attractiviteit door cliënt =

mate waarin HV vriendelijk, aardig, prettig mate waarin HV vriendelijk, aardig, prettig in de omgang is en overeenkomst vertoontin de omgang is en overeenkomst vertoont

Effect attractiviteit is grootst bij Effect attractiviteit is grootst bij wederkerige aantrekkingwederkerige aantrekking

Relatie-ondersteunend + stereotiepe Relatie-ondersteunend + stereotiepe gedachten omtrent attractieve personengedachten omtrent attractieve personen

Attractiviteit = zowel fysiek als Attractiviteit = zowel fysiek als interpersoonlijke dimensies interpersoonlijke dimensies

Fysieke attractiviteit vooral in eerste sessiesFysieke attractiviteit vooral in eerste sessies

Attractiviteit In latere sessies verdwijnt effect In latere sessies verdwijnt effect

attractiviteit door effect competentieattractiviteit door effect competentie Fysieke attractiviteit omvat stijl, gewicht, Fysieke attractiviteit omvat stijl, gewicht,

verzorging, naast puur fysieke kenmerkenverzorging, naast puur fysieke kenmerken Attractiviteit ook interpersoonlijk door Attractiviteit ook interpersoonlijk door

gekend non-verbaal gedrag + zelfonthulling gekend non-verbaal gedrag + zelfonthulling en ‘structuring’en ‘structuring’

ZelfonthullingZelfonthulling: moderaat niveau, graad van : moderaat niveau, graad van intimiteit afhankelijk van stadium therapie, intimiteit afhankelijk van stadium therapie, bij problemen gelijkend aan die cliëntbij problemen gelijkend aan die cliënt

Attractiviteit ‘‘Structuring’Structuring’: om perceptie van : om perceptie van

overeenkomst te maximaliserenovereenkomst te maximaliseren Verwijst naar een interactioneel proces Verwijst naar een interactioneel proces

tussen HV en cliënt waarin ze tot een tussen HV en cliënt waarin ze tot een overeenkomst komen wat betreft rol van de overeenkomst komen wat betreft rol van de HV, begrip van wat gebeurt in therapie en HV, begrip van wat gebeurt in therapie en wat de doelstellingen zijnwat de doelstellingen zijn

Verwijst ook naar ethische plicht om cliënt Verwijst ook naar ethische plicht om cliënt te informeren rond doelstellingen, te informeren rond doelstellingen, technieken en beperkingen therapietechnieken en beperkingen therapie

Attractiviteit ‘‘direct structuring’: HV brengt op een direct structuring’: HV brengt op een

actieve en directe manier structuur rond actieve en directe manier structuur rond doelstellingen, proces, rol --> + perceptie doelstellingen, proces, rol --> + perceptie overeenkomst cliënt en HV en veiligheid in overeenkomst cliënt en HV en veiligheid in relatie --> + attractiviteitrelatie --> + attractiviteit

Belangrijk bij transitiemomenten in therapieBelangrijk bij transitiemomenten in therapie Richtlijnen: Richtlijnen:

Structuur onderhandelen, niet opleggenStructuur onderhandelen, niet opleggen Nooit als straf (bvb. Beperkingen)Nooit als straf (bvb. Beperkingen) Reden voor structuring geven (ande fase)Reden voor structuring geven (ande fase)

Attractiviteit Richtlijnen (vervolg): Richtlijnen (vervolg):

Let op of cliënt er klaar voor isLet op of cliënt er klaar voor is Teveel is niet goed (te rigide, HV is Teveel is niet goed (te rigide, HV is

teveel bezig met controle houden)teveel bezig met controle houden) Kan competentie niet vervangenKan competentie niet vervangen

Attractiviteit: checklist Gebruikte de HV:Gebruikte de HV:

Structuring?Structuring? Moderaat niveau self-disclosure?Moderaat niveau self-disclosure? Inhoud self-disclosure gelijklopend met Inhoud self-disclosure gelijklopend met

bezorgdheden en ervaringen cliënt?bezorgdheden en ervaringen cliënt? Responsief non-verbaal gedrag Responsief non-verbaal gedrag

(oogcontact, leunen naar cliënt, (oogcontact, leunen naar cliënt, glimlachen)glimlachen)

Vertrouwen Vertrouwen is perceptie cliënt dat HV Vertrouwen is perceptie cliënt dat HV

hem/haar op geen enkele manier zal hem/haar op geen enkele manier zal misleiden of onrecht aandoen, benadelenmisleiden of onrecht aandoen, benadelen

In eerste gesprekken vooral gebaseerd op In eerste gesprekken vooral gebaseerd op ‘maatschappelijk aanzien’, nadien vooral op ‘maatschappelijk aanzien’, nadien vooral op gedrag HVgedrag HV

Meestal initieel vertrouwen dat verder Meestal initieel vertrouwen dat verder groeit, tenzij reden is om niet te vertrouwengroeit, tenzij reden is om niet te vertrouwen

Wanneer cliënt uit minderheidsgroep komt, Wanneer cliënt uit minderheidsgroep komt, meestal omgekeerd: initieel wantrouwen en meestal omgekeerd: initieel wantrouwen en vertrouwen moet worden verdiendvertrouwen moet worden verdiend

Vertrouwen Soms moeilijk te installeren, maar heel Soms moeilijk te installeren, maar heel

makkelijk te brekenmakkelijk te breken Vraagt tijd, verandert steeds, vraagt Vraagt tijd, verandert steeds, vraagt

wederkerige interactieswederkerige interacties Is basis voor goede exploratie cliënt eigen Is basis voor goede exploratie cliënt eigen

problemen en oplossingenproblemen en oplossingen Non-verbaal gedrag vertrouwen uitstraalt:Non-verbaal gedrag vertrouwen uitstraalt:

Congruentie verbaal/non-verbaal gedragCongruentie verbaal/non-verbaal gedrag Non-verbaal aanvaarden onthulling cliëntNon-verbaal aanvaarden onthulling cliënt Non-verbale responsiviteit en dynamismeNon-verbale responsiviteit en dynamisme

Vertrouwen Eroderen van vertrouwen vooral door:Eroderen van vertrouwen vooral door:

Incongruentie, Oordelen of evaluatieve Incongruentie, Oordelen of evaluatieve reacties en Passiviteitreacties en Passiviteit

Verbaal gedrag dat vertrouwen uitstraalt:Verbaal gedrag dat vertrouwen uitstraalt: Accuraat parafraserenAccuraat parafraseren Consistentie tussen zeggen en doenConsistentie tussen zeggen en doen VertrouwelijkheidVertrouwelijkheid Openheid en eerlijkheidOpenheid en eerlijkheid Accuraatheid van informatie gevenAccuraatheid van informatie geven Niet defensief reageren op “test” cliëntNiet defensief reageren op “test” cliënt

Vertrouwen Vertrouwen tussen cliënt en HV ontwikkelt Vertrouwen tussen cliënt en HV ontwikkelt

niet altijd automatischniet altijd automatisch Cliënt soms behoefte aan expliciete test Cliënt soms behoefte aan expliciete test

vertrouwen HVvertrouwen HV Cliënt zal echter zelden direct vragen om dit Cliënt zal echter zelden direct vragen om dit

te bespreken, eerder subtiele manoevers om te bespreken, eerder subtiele manoevers om gegevens over vertrouwen HV te bekomengegevens over vertrouwen HV te bekomen

= “vertrouwenstest”= “vertrouwenstest” HV herkent dit niet steeds, reageert op HV herkent dit niet steeds, reageert op

inhoud, ziet cliënt als vijandig of reageert inhoud, ziet cliënt als vijandig of reageert zelf defensiefzelf defensief

Vertrouwen 6 vaak voorkomende “vertrouwenstests”:6 vaak voorkomende “vertrouwenstests”:

Informatie vragenInformatie vragen (kan jij mij helpen?). (kan jij mij helpen?). Is het vraag naar feiten of naar Is het vraag naar feiten of naar

opinie/opvattingen HV? opinie/opvattingen HV? Bvb. Heb jij kinderen? Hoe lang bent Bvb. Heb jij kinderen? Hoe lang bent

u gehuwd? u gehuwd? Is meestal zoeken naar bevestiging dat Is meestal zoeken naar bevestiging dat

HV zal kunnen begrijpenHV zal kunnen begrijpenAntwoord HV rond begrip vertrouwen Antwoord HV rond begrip vertrouwen

(ja, ik heb 2 kinderen. Ik vraag me af (ja, ik heb 2 kinderen. Ik vraag me af hoe dit me helpt u te begrijpen)hoe dit me helpt u te begrijpen)

Vbn. Informatie vragen als test Heb jij ooit al met zo’n ernstig geval als ik Heb jij ooit al met zo’n ernstig geval als ik

gewerkt?gewerkt? Antwoord wat niet helpt: ja, heel vaak; af Antwoord wat niet helpt: ja, heel vaak; af

en toe; oh, voor mij ben jij niet zo’n ernstig en toe; oh, voor mij ben jij niet zo’n ernstig geval,…geval,…

Wat wel helpt: het gebeurt wel vaker dat Wat wel helpt: het gebeurt wel vaker dat mensen waarmee ik werk zich op een mensen waarmee ik werk zich op een bepaald moment verward voelen of bepaald moment verward voelen of overweldigd voelen. Ik vraag me af of jij overweldigd voelen. Ik vraag me af of jij graag wil weten of ik de competentie heb graag wil weten of ik de competentie heb om jou te helpen... om jou te helpen...

Vertrouwen Geheim vertellenGeheim vertellen (kan ik me kwetsbaar (kan ik me kwetsbaar

opstellen?)opstellen?)Test of HV cliënt kan aanvaarden zoals Test of HV cliënt kan aanvaarden zoals

hij/zij is, vertrouwelijkheid bewaart en hij/zij is, vertrouwelijkheid bewaart en kwetsbaarheid niet misbruiktkwetsbaarheid niet misbruikt

Meestal is geheim irrelevantMeestal is geheim irrelevantHV mag zeker niet beoordelend HV mag zeker niet beoordelend

reageren, dit is de test, wel verbaal en reageren, dit is de test, wel verbaal en non-verbaal open reagerennon-verbaal open reageren

Vb. Reactie dit is geheim tussen onsVb. Reactie dit is geheim tussen ons

Vbn. Geheim vertellen als test Ik heb dit nooit aan iemand kunnen Ik heb dit nooit aan iemand kunnen

vertellen, zelfs mijn man niet, maar ik heb vertellen, zelfs mijn man niet, maar ik heb een abortus gedaan een paar jaar geledeneen abortus gedaan een paar jaar geleden

Wat niet helpt: een abortus, echt? Je hebt Wat niet helpt: een abortus, echt? Je hebt het zelfs niet aan je man verteld?het zelfs niet aan je man verteld?

Wat wel kan: wat je me nu zegt is ons Wat wel kan: wat je me nu zegt is ons geheim, iets tussen jou en mij, je kan erop geheim, iets tussen jou en mij, je kan erop vertrouwen dat ik het aan niemand zal vertrouwen dat ik het aan niemand zal zeggenzeggen

Vertrouwen Een gunst vragenEen gunst vragen (ben jij betrouwbaar?) (ben jij betrouwbaar?)

Gunst vragen in context vertrouwenGunst vragen in context vertrouwenOf je gunst verleent of niet is niet Of je gunst verleent of niet is niet

belangrijk, wel hoe betrouwbaar je belangrijk, wel hoe betrouwbaar je beloftes nakomtbeloftes nakomt

Soms kan het wel, bvb. Boek lenenSoms kan het wel, bvb. Boek lenenBij weigering, direct en tactvol zijnBij weigering, direct en tactvol zijnBvb. Vraag om cliënt thuis te bezoeken Bvb. Vraag om cliënt thuis te bezoeken

om tijd te sparen. Ik waardeer je om tijd te sparen. Ik waardeer je bezorgdheid, maar werk liever zonder bezorgdheid, maar werk liever zonder afleidingen die ik niet ken.afleidingen die ik niet ken.

Vbn. Gunst vragen als test

Zou u dat boek willen terugbrengen, ik durf Zou u dat boek willen terugbrengen, ik durf mij daar niet meer te vertonen; zou u voor mij daar niet meer te vertonen; zou u voor mij willen bellen naar mijn baas?mij willen bellen naar mijn baas?

Wat niet helpt: iets beloven wat je niet kan Wat niet helpt: iets beloven wat je niet kan waarmakenwaarmaken

Wat wel kan: enkel iets beloven dat je kan Wat wel kan: enkel iets beloven dat je kan waarmaken en waarmaken wat je belooftwaarmaken en waarmaken wat je belooft

Vertrouwen Cliënt diskwalificeert zichzelfCliënt diskwalificeert zichzelf (kun jij me (kun jij me

accepteren?)accepteren?)Zal HV me nog mogen/accepteren als Zal HV me nog mogen/accepteren als

ik donkere kant laat zien?ik donkere kant laat zien?Bedoeld om HV te choqueren, waarbij Bedoeld om HV te choqueren, waarbij

elk (non)verbaal gedrag HV elk (non)verbaal gedrag HV aandachtig wordt gevolgd.aandachtig wordt gevolgd.

HV kan best neutraal reageren: HV kan best neutraal reageren: reflecteren, interesse tonen; niet + of -reflecteren, interesse tonen; niet + of -

Bvb. Wist u dat ik 3 abortussen had in Bvb. Wist u dat ik 3 abortussen had in 3 jaar? Het is mijn eigen fout.3 jaar? Het is mijn eigen fout.

Vbn zelfdiskwalificatie als test

Ik ben niet opgewassen tegen al de druk van Ik ben niet opgewassen tegen al de druk van het reizen en winnen, toen ze me drugs het reizen en winnen, toen ze me drugs aanboden leek me dat de enige oplossingaanboden leek me dat de enige oplossing

Wat niet helpt: wist je niet dat je je lichaam Wat niet helpt: wist je niet dat je je lichaam schade toebracht als je doorging zoals je schade toebracht als je doorging zoals je deed?deed?

Wat wel kan: de druk was zo hard dat het Wat wel kan: de druk was zo hard dat het moeilijk was om er onderuit te kunnen.moeilijk was om er onderuit te kunnen.

Vertrouwen HV in ongelegenheid brengenHV in ongelegenheid brengen (heb jij (heb jij

grenzen?)grenzen?)Tijdstip veranderen, sessie afbellen, Tijdstip veranderen, sessie afbellen,

vragen om te bellen tijdens sessievragen om te bellen tijdens sessieHV kan best open en direct reagerenHV kan best open en direct reagerenGrenzen door HV geeft veiligheidGrenzen door HV geeft veiligheidBvb. Cliënt die 3 maal te laat komt. Bvb. Cliënt die 3 maal te laat komt.

HV “ik heb gemerkt dat je te laat komt, HV “ik heb gemerkt dat je te laat komt, brengt mij in moeilijkheden. Liever brengt mij in moeilijkheden. Liever ander tijdstip of kan ik erop rekenen?ander tijdstip of kan ik erop rekenen?

Vbn. Ongelegenheid als test

Mag ik uw GSM eventjes gebruiken voor Mag ik uw GSM eventjes gebruiken voor we beginnen, ik zou nog eens moeten bellenwe beginnen, ik zou nog eens moeten bellen

Wat niet helpt: ofwel ja natuurlijk, doe nog Wat niet helpt: ofwel ja natuurlijk, doe nog maar eens, of nee, zeker nietmaar eens, of nee, zeker niet

Wat wel kan: de laatste 2 keer dat ik je zag, Wat wel kan: de laatste 2 keer dat ik je zag, vraag je mijn GSM te gebruiken voor de vraag je mijn GSM te gebruiken voor de sessie. We hebben dan minder tijd voor de sessie. We hebben dan minder tijd voor de sessie. Zou het mogelijk zijn om je sessie. Zou het mogelijk zijn om je telefoons ergens anders op een ander telefoons ergens anders op een ander moment te doen, of wil je een ander tijdstipmoment te doen, of wil je een ander tijdstip

Vertrouwen Motivatie HV in vraag stellenMotivatie HV in vraag stellen (is jouw (is jouw

zorg voor mij echt?)zorg voor mij echt?)Eerlijkheid/echtheid is belangrijkEerlijkheid/echtheid is belangrijkTest “is het enkel je job?”Test “is het enkel je job?”Bvb. Vraag naar hoeveel andere Bvb. Vraag naar hoeveel andere

cliënten, hoe HV ze allemaal uit elkaar cliënten, hoe HV ze allemaal uit elkaar haalt, of HV denkt over cliënt haalt, of HV denkt over cliënt tussendoortussendoor

Antwoord dat cliënt gezien wordt als Antwoord dat cliënt gezien wordt als mens “je voelt je onzeker over je plaats mens “je voelt je onzeker over je plaats hier, of ik er echt om geef...hier, of ik er echt om geef...

Vbn motivatie in vraag als test

Ik kan me niet voorstellen dat iemand Ik kan me niet voorstellen dat iemand zoveel energie heeft om de hele dag mensen zoveel energie heeft om de hele dag mensen te zien. Je moet wel uitgeput zijn te zien. Je moet wel uitgeput zijn

Wat niet helpt: ofwel oh, nee, ik kan daar Wat niet helpt: ofwel oh, nee, ik kan daar tegen; of ja, ik ben nu wel bekaftegen; of ja, ik ben nu wel bekaf

Wat wel kan: voel je je onzeker over Wat wel kan: voel je je onzeker over hoeveel energie ik nog heb om naar jou te hoeveel energie ik nog heb om naar jou te luisteren? Wat me bij jou helpt om energie luisteren? Wat me bij jou helpt om energie te krijgen is...te krijgen is...

Vertrouwen: checklist

Gaf HV (non)verbaal te kennen dat hij/zij Gaf HV (non)verbaal te kennen dat hij/zij cliënt aanvaardt?cliënt aanvaardt?

Hoe dynamisch was HV?Hoe dynamisch was HV? Gebruikte HV accurate parafrasering?Gebruikte HV accurate parafrasering? Respecteerde HV vertrouwelijkheid?Respecteerde HV vertrouwelijkheid? Was HV open en eerlijk en direct met Was HV open en eerlijk en direct met

cliënt?cliënt? Was verbaal en non-verbaal gedrag HV Was verbaal en non-verbaal gedrag HV

consistent?consistent? Reageerde HV adequaat op vertrouwenstestReageerde HV adequaat op vertrouwenstest