april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het...

16
Stichting Pensioenfonds TNO Pensioenkrant 11e jaargang nummer 1 april 2011 Naar een duurzaam pensioencontract Onstuimigheden de baas?

Transcript of april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het...

Page 1: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

Stichting Pensioenfonds TNO

Pensioenkrant

11e jaargang

nummer 1april 2011

Naar een duurzaam pensioencontract Onstuimigheden de baas?

Page 2: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

2 Pensioenkrant april2011

In dit nummer

* Herstelplan bladzijde

* Pensioenplanner

* Lezerspanel

* Kracht van leven

* Pensioencontract

* Visitatiecommissie

En verder blz.Resultaten2010 3Pensioenoverzicht 8Drs.J.A.Veltmanherbenoemd 8UwTOP 12Bijsparen 13Eigenkeuze 14SociaalPensioenfonds 15Overledenpensioengerechtigden 15

Colofon

DePensioenkrantiseenuitgavevanhetPensioenfondsTNOvoordeelnemersenpensioengerechtigden.

Redactie/design/fotografie:mr.BerendH.deRijk

Redactieadres:Postbus7018,2280KA,[email protected]

Website: www.pensioenfondstno.nlDruk: Quantes,RijswijkOplage:9.700exemplaren

RechtenNietsvandezeuitgavemagwordenovergenomenofvermenigvuldigdzon-der toestemmingvanhetPensioen-fondsTNO.AandeinhoudvandezePensioenkrantkunnengeenrechtenwordenontleend.

Personalia Pensioenfonds TNO

Bestuur

Benoemd door de RvB TNOIr.D.Ph.Schmidt voorzitterIr.L.Hoedemaker plv.voorzitterDrs.C.H.M.vanGervenMw.mr.I.C.vandenBroekGekozen door de deelnemersIr.drs.J.B.M.LouwesecretarisDrs.F.PhillipsonDrs.J.A.VeltmanIr.J.W.Vethaak

Gekozen door de gepensioneerdenIr.drs.P.D.vanderKooghProf.ir.J.Witteveen

DirectieDrs.J.T.RuijgrokMBA directeurMr.A.vanLuijkadjunctdirecteur

4

7

6

9

5

Van de redactie

Onstuimige omstandigheden....

Depensioensectorstaat telkensweervoornieuweuitdagingen.Zowordthetbesturenvaneenpensi-oenfondsenhetuitvoerenvandepensioenregelingsteedscomplexer.Veranderendemaatschappelijke-,politieke-ensocialeopvattingendragendaaraanbij.Tellenwedaar-bijzakenopalsverantwoordver-mogensbeheer,risicomanagement,bestuurlijkedeskundigheid,vergrij-zing,afbrokkelendesolidariteit,lan-gerleven,betaalbaarheidenonze-keretoekomstscenario’s,danwordthetdenkikwelduidelijkdaterveelaandehandis.HetPensioenfondsTNOiseriniedergevalknapdrukmee.Hetgaatomdefinancieringvanuwenmijnoudedagsvoorzie-ning.Kunnenwehetwelstandsni-veauhandhavenwatwehebbenbe-oogdalswe65jaarworden?Daar-voorissteedsmeergeldnodig.Eenbestuurscommissiestudeertopaldezezaken.Dezecommissiepoogtonderonstuimigeomstandighedeneenkoersuittezettenvooreengoedenbetaalbaarpensioen.Wiltuvoorbereidzijnopuwpen-sioentoekomst?KijkdaneensoponzevernieuwdePensioenplan-ner.BinnenkortkrijgtuookalsdeelnemerweerhetjaarlijksPen-sioenoverzicht.Uweetdanwaaruopbasisvandehuidigestandvanzakenaantoebent.

Metvriendelijkegroet,mr.BerendH.deRijk

10

Page 3: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

Pensioenkrant april2011 3

Resultaten 2010 (voorlopige cijfers)

• Dekkingsgraadeinddecemberis107,8%• Rendement2010is12,0%

HetvermogenvanhetPensioen-fondsTNOisin2010gegroeid.Debeleggingenontwikkeldenzichgunstig.Erwerdoverhethelejaareenrendementbehaaldvan12%.Naast een stijgendvermogennamenechterookdepensioenverplichtingentoe.HetPensioenfondsmoetnuenindetoekomstmeerpensioenuitbe-talendanvoorheenisberekend.Eenbelangrijkeoorzaakdaarvanisdesnellestijgingvandelevens-verwachtinginNederland.Dedekkingsgraaddiedever-houdingweergeeft tussenhetvermogenendeverplichtingenisuitgekomenop107,8%.Voorzienwaseendekkingsgraadvan112%.Ditbetekentnietdatdepensioenennugekortmoetenworden.Welbesloothetbestuurdepensioenenin2011niettela-tenmeestijgenmetdealgemeneloonstijgingbijTNO.Ookwerddepensioenpremieverhoogd.

Beleggingen Rendement 2010

Aandelen 19,8%Obligaties 5,1%Hedgefunds 7,7%Vastgoed -8,9%Privateequity 23,2%Subtotaal 8,7%Vatuta-overlay -1,6%Rente-overlay 4,9%Totaal 12,0 %

Ontwikkelingbezittingenenverplichtingen---------------Debezittingenvanhetfondsstegenin2010met€190mln.naar€2.168mln.Dezetoenamewerdmetnamebehaalddoorgoederendementenopdebeurs-enniet-beursgenoteerdeaandelen.Tegelijkertijdstegendepensioenverplichtingenmet€219mln.naar€2.011mln.Belangrijkeoorzakenvandezetoenamewa-reneendalendemarktrenteenhetdoorberekenenvandesnellestijgingvandelevensverwachtinginNederland.

Beleggingsrendementen---------------Vandebelangrijkstebeleggingscategorieënisprivateequityhetmeestgestegen.Hetresultaatwas23,2%.Deaandelen-enobligatieportefeuillesstegenmetrespectievelijk19,8%en5,1%.Dehedgefundportefeuillesteegmet7,7%.Eennegatiefresultaatvan-8,9%werdbehaaldmetdevastgoedportefeuille.

Debeslissingomdebelangrijkstevreemdevaluta’sgedeeltelijkaftedekken,kosttehetfonds1,6%aanrendement.Destrategischeafdekkingvanderentege-voeligheidvan75%vandepensioenverplichtingenleverdein2010eenrende-mentopvan4,9%.Inclusiefdevaluta-enrenteafdekkingishettotaalrendementdaar-dooruitgekomenopafgerond12,0%.

Page 4: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

4 Pensioenkrant april2011

Ontwikkeling dekkingsgraad

Vanafeind2009washetfondsmeteendekkingsgraadvan110%offici-eelhersteldvanhetdekkingstekort.Erissprakevaneendekkingstekortalsdedekkingsgraadminderbedraagtdan105%.Hetherstelplanlooptechternogdooromdatvooreenvolledighersteleendekkingsgraadisvereistvan122,9%.Pereind2010isdedekkingsgraad107,8%endaarmeeloopthetfondsachterophetherstelplan.Doelstellingwasomdaneendekkingsgraadtebe-reikenvan112%.Per31maart2011bedraagtdedekkingsgraadvolgensvoorlopigecijfers110,3%.

Stijgende verplichtingen

Oorzakenvanhetachterlopenophetherstelplaniseengedaaldemarkt-renteendeversneldestijgingvandelevensverwachting.Voordelangerelevensduurmoesteenextravoorzie-ninggenomenwordenvan5,3%.In2009washiervooral4%opgenomen.Zonderdezeextralastzoudedoelstel-lingvanhetherstelplanruimschootsgehaaldzijn.

Rapportage herstelplan bij De Nederlandsche Bank ingediend

HetPensioenfondsTNOheeftinfebruari2011DeNederlandscheBankgerapporteerdoverdestandvanzakentenaanzienvanhetherstelplan.Datplanwasin2009nodigomdateind2008dedekkingsgraadonderdevereiste105%wasgezakt.Ondertussenzijnstappenvoorherstelgenomen.Depremieisverhoogd,depensioenenzijnnietmeegeste-genmetdeloonmaatregelvanTNOendepensioenregelingisopeenonderdeelaangepast.

Vermogenin€mln.

Dekkingsgraadontwikkeling Pensioenfonds TNOdecember 2007 t/m december 2010

1.200

1.300

1.400

1.500

1.600

1.700

1.800

1.900

2.000

2.100

2.200

2.300

dec-07

mrt-08jun-08

sep-08

dec-08

mrt-09jun-09

sep-09

dec-09

mrt-10jun-10

sep-10

dec-10

95%

100%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

135%

140%

bezittingen verplichtingen dekkingsgraad

Dekkings-graadin%

Geen korting

Hetfondsheeftinhetherstelplangeenkortingsmaatregelopgenomeneneenkortingisopgrondvandehierbovengerapporteerdeontwikkelingooknietteverwachten.

Genomen stappen voor herstel

Debelangrijkstestappendiehetpensioenfondsheeftgenomenomtothersteltekomenzijn:-premieverhogingin2009,2010en2011;dezestegennaarrespectievelijk16,5%,17%en18%vandetotalesalarissommetdaarnaastin2009en2011eenextrawerkgeverspremievan2%.-indezelfdejarenzijndepensioenennietmeteen(indexerings)toeslagverhoogd;-in2010isdepensioenregelingaangepastmetbetrekkingtotdeopbouwvanhetpartnerpensioenindeplaatsvaneenuitruilbaarextraouderdomspensioen;daardoorisdestijgingvandekostendekkendepremiebeperkt.

Page 5: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

Pensioenkrant april2011 5

Pensioenplanner vernieuwd

MetdePensioenplannerheeftudirectinzichtinuwpensioensituatie.Ukuntsimulatiesuitvoerenzoals:minderwerken,eerderoflatermetpensioenennuookuitruilpartnerpensioenvooreenverhoogdouderdomspensioen.

DePlanneriseenhandiginstrumentominzichtinuwpensioensituatietekrijgen.Eenstukjefinanciëleplan-ningisdaarmeedichterbijgekomen.Uhoeftzichnietmeertelatenverras-sentegendetijddatudaadwerkelijkmetpensioengaat.

Naasteengrafischeweergavewordenookdepensioeneninbrutoennettobedragenweergegeven.Iederkwartaalwordendegegevensvernieuwd.Erwordtgerekendmetdemeestrecenterekenfactoren.

ZoalseerderaangekondigdisdePensioenplannervernieuwd.Personenouderdan62jaar,maarnietouderdan65,hebbennuooktoegang.HetgebruikendepresentatieisgemoderniseerdendejongstereglementswijzigingoverhetpartnerpensioenisnuookindePensioenplannerverwerkt.

Inloggen----------UkuntopdePlannerinloggenviadehomepagevanonzewebsite:www.pensioenfondstno.nl.Bijhetinloggenwordtgevraagdomuw:-registratienummer;-wachtwoord;-hetovernemenvandebeveiligings-codedieinhetschermstaat.

Deeerstekeerdatuinlogtmoetudeeerderaanutoegezondenactive-ringscodegebruiken.Heeft u deze niet meer? Vraag dan een nieuwe aan via e-mail: [email protected]. Daarnakuntuuwburgerservicenum-merinvullenenuwwachtwoordregis-treren.Tenslottewordtomuwe-mailadresgevraagd.Ditishandigwanneerulateruwwachtwoordkwijtbent.

U hoeft

zich niet

te laten

verrassen Stichting PensioenregisterUkuntvanafjanuari2011uwpen-sioenookinzienviadewebsite:www.mijnpensioenoverzicht.nlDanzietuallepensioenendieubijdiversepensioeninstantiesheeftop-gebouwd.HiervoorheeftuuwDigiDcodenodig.DigiDisuweigeninlogcodevoordeoverheid.

Page 6: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

6 Pensioenkrant april2011

LezerspanelBoodschappen duidelijk overbrengen

Beginjanuariishetlezerspanelvoordeeerstekeerbijeengekomen.Omdatikbengeïnteresseerdindepensioen-ontwikkelingenalertbendoordedis-cussiesoverdedekkingsgraad,hebikmehiervooropgegeven.Daarkomtnogbijdatikna1januari1950bengeboren,waardoorervoormijnogalwatregelsdoordeoverheidveranderdzullenzijnalsikmetpensioenga.

OmdatikookdePensioenplannereenaantalkerengebruiktheb,vindikhetleukommeetewerkenaandeverbe-teringvandecommunicatievanonspensioenfonds.Mijnuitdagingdaarbijisdathetgoedoverbrengenvaneenboodschapvereistdatjeookdeinhoudgoedkent.

Hetlezerspanelisnutweekeerbijeengeweest.Hetiseenenthousiastegroepvaneentientalpersonenmetverschil-lendeachtergronden.Deelsgepen-

sioneerdendeelsnogwerkzaambijTNO.VanhetexterneadviesbureauTaalleerdenwedatje,afhankelijkvandedoelgroep,verschillendetaal-niveau’skangebruiken.Maardatmoeilijkeonderwerpenhetbestbegre-penwordenwanneerdezeineenvou-digNederlandsgeschrevenzijn.Metdieachtergrondhebbenweeenaantalpensioenbrochuresbeoordeeld.Dieaanpakblijktvoormijnanderecor-respondentietrouwensookerghan-digtezijn.JemerktdathetPensioenfondsdezakenbestgoedgeregeldheeft.Eenuitdagingiswatjemetdenieuwecommunicatiemiddelenkandoenenwaarvoorje,geziendedoelgroep,brochuresmoetblijvenmaken.Jewilteigenlijkmeermetnieuwecommuni-catiemiddelendoen,maarhetisdevraagofhetopkortetermijnopzettenvaneen70+twitteraccounteengoedestapis…..

Entochmisiknogiets.DeafgelopenjarenhebikbijTNOverschillendeini-tiatievenopgezet,waarbijikveelhebsamengewerktmet jong-TNO-ers.Waarschijnlijkhoorikzelfalbijnatotdegeneratiediezegt“wedoenhetalmeerderejarenzo,dusishetgoed”.Mijnervaringisdatveelonverwachte,envaakvernieuwendeensuccesvol-leoplossingenwordenbedachtdoormensendieaanhetbeginvanhunloopbaanstaan.Alhoewelikmevoorkanstellendateentwintigernunietdirectaaneenactievebetrokkenheidbijeenpensioenfondsdenkt(alkandatgeziendehuidigepubliciteitbestveranderen)zouikheteenaanwinstvindenalsookjong-TNO-ersaanhetlezerspanelmeegaandoen.

Isdezeboodschapduidelijk?

TonvanStrienlidlezerspanel

V.l.n.r.: Ton van Strien, Kai Waterreus, Philip van Dongen, Ingrid Molenaar, Hans Schmidt, Pieter Jan Brandenburg; Miep Verwoerd en Jan van Veen.

Hetzouleukzijnalsookjong-TNO-ersmeezoudendoen!

Page 7: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

Pensioenkrant april2011 7

DickKnookheeftalsdirecteurvanTNO-VerouderingsonderzoekenhoogleraargerontologieinLeidenveelgepubliceerdoverhetverouderingsproces.Op23november2010sprakhijopdeprépensioneringsdagvanhetfondsovergezondheidenpensioen.

Dekrachtvan jeleven

DickKnookstarttezijnpresentatiemetenkelebelangrijkevragen,zo-als:wathoudthetverouderingsprocesin?Ishettevertragenenzoja,hoe?Daarinzijnwenatuurlijkallemaalge-interesseerd.Wewillenvooralgezondouderworden.Enouderwordendoenwemetvelen.ZoteltNederlandnu5,3miljoenvijftigplussers.In2025zijndater7miljoen.Spectaculairisbijvoorbeelddatindeafgelopen170jaardelevensverwach-tingvanvrouweninZwedenconstantisgestegenmet13wekenperjaar.

Deontwikkelingvandelevensver-wachtinginNederlandzieteralsvolgtuit.

*)CentraalBureauvoordeStatistiek/ActuarieelGenootschap

Langere levensverwachting

Weblijkennulangertelevendanverwacht.Zoblijktdatbijvoorbeeldvrouwennahun65stezo’n10%lan-gerlevendanvoorspeld.Datbetekentdat10%langerAOWenaanvullendpensioenmoetwordenuitbetaald.

Neder-land 2010 2030 2060

CBS/AG*)

mannen 78,4 81,1 83,9/85,9vrouwen 82,5 85,3 86,3/87,6

Bijdehuidigeprognosesvoordele-vensverwachtingwordtnoggeenre-keninggehoudenmeteenpilvooreenlangerleven.Tochwordthieronder-zoeknaargedaan.Zoiserthanseenmiddeldatdelevensduurverlengtvanouderemuizen.Bijmannetjesisdelevensverlenging9%en14%bijdevrouwtjes.

Verouderingsproces in notendop

Onslichaambestaatuit100.000mil-jardcellen.Elkeceliseeningewik-keldemachinerievan25.000genen,duizendeneiwitten,honderdenmeta-bolietenalsglucoseencholesterol.

Bijhetouderwordenkomenersteedsmeerbeschadigde,nietmeergoedwerkendeendodecellen.Daardoorgaanorganenmindergoedfunctione-renendatgeefteenverhoogdekansopziekten.Hetprocesisechterveelcomplexer.Zospelenbijvoorbeeldontstekingsreactieseenbelangrijkerol.

Een gezond pensioen

DickKnookgeefteen8-taladviezenvooreengezondeoudedag.

-rookniet-houdgewichtbinnenperken-eetveelgroenten,fruitengranen-eetnietveelroodvleesenvet,welregelmatigvis-matigalcoholgebruik(maximaal2tot3glazenperdag)-wandeleenhalfuurperdag-vermijdteveelstress-draagjeveiligheidsgordel,ofwelgebruikjegezondverstandenhandeldaarnaar.

Ditennogveelmeerkuntulezenineeninterressantenleukboekjevoorvijftigplussersdienog lang indekrachtvanhunlevenkunnenblijvenendaarietsaanwillendoen.

ExemplarenzijntebestellenbijDickKnook:[email protected].

Page 8: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

8 Pensioenkrant april2011

Werknemerslid Hans Veltman herbenoemd

Hij is tevens voorzitter van de CommissieToekomstigPensioencontract.Dezecommissiewerktvoorstellenuitvooreenduurzaampensi-oen.Zieookhiernaast.

Drs.J.A.Veltman

Volgenshetroostervanaftredeneindigdein2010dezittingstermijnvandeheerJ.A.Veltmaninhetbestuurvanhetfonds.Hijheeftzichherkiesbaargesteldenopdeop-roepvoortegenkandidatenzijngeenreac-tiesontvangen.Gevolgisdathijautoma-tischisherkozen.

HetbestuurverheugtzichdeheerVeltmantemogenbenoemenvooreennieuwezit-tingstermijn.

Uniform Pensioenoverzicht

2010 voor de

deelnemersAlsdeelnemerontvangtujaarlijkshetUniformPensioenoverzicht(UPO)vanhetPensioenfondsTNO.Ditover-zichtgeeftinzichtinuwuitkeringbijpensioneringenarbeidsongeschikt-heid,maarookindeuitkeringdieuweventuelepartneren/ofkinderenkrij-genalsuoverlijdt.

AllepensioenfondsenenverzekeraarsinNederlandgebruikenhetzelfdeoverzicht.Datmaaktuwtotalepen-sioensituatieeenstukduidelijker.Enhetkanhetmakenvanuwfinanciëleplanningvereenvoudigen.

Inapril/meiwordendeoverzichtenvan2010aandedeelnemersver-stuurd.Hierinisdereglementswij-zigingvanvorigjaaroverhetpart-nerpensioenverwerkt.DezeenallevoorgaandeUPO’szijnintezienopdePensioenplannervanhetfonds.DePensioenplannerisviaonzewebsitewww.pensioenfondstno.nltebenade-ren.ZiehiervoorookeldersindezePensioenkrant.

De pensioengerechtigden hebben begin april de UPO over 2010

ontvangen.

Page 9: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

Pensioenkrant april2011 9

Op weg naar een duurzaam pensioencontract

In de Pensioenkrant van maart en november 2010 is melding gemaakt van het toekomstbestendig maken van de pensioenregeling. Onderdeel daarvan is de vorig jaar ingevoerde regelementswijziging over het partnerpensioen. In de 2e fase gaat het om meer zaken.

PENSIOEN

Nieuwebeleidsstaffel

Hetpensioenfondsisdoordefinan-ciëlecrisisflinkgeraaktenhadeind2008eenlagedekkingsgraad.Doordelangerelevensverwachtingishetfondsopnieuwonderdrukkomentestaandoorforsoplopendepensioen-verplichtingen.Hetfondswilzoveelmogelijkdepensioenenveiligstel-len,maardientookvoorbereidtezijnopsituatiesalsonvoldoendever-mogensgroei,datkanleidentoteenonderdekkingvandeverplichtingen.Hetkanimmerszijndatrendemen-tenachterblijvenbijhetgeenbeno-digdis.Financiëlemarktenbewegenzichgrillig.

Thansisdewijzevanhetkortenoppensioenenbijeentelagedekkings-graadnietgespecificeerdenomge-keerdisvoorafnietduidelijkaanwiedevoordelenvaneenzeerhogedek-kingsgraadtoevallen.Daaromiseennieuweleidraad(staffel)inontwik-kelingwaarinbeterdeindicatiestenaanzienvanpremies,(herstel)toe-slagenenkortingenbijeenbepaaldedekkingsgraadwordenaangegeven.

Nadertebestuderen

Naasteennieuwebeleidsstaffelwor-denindeeerstehelftvanditjaarnogmeervoorstellenuitgewerkt.DezevoorstellenwordenaangebodenaanTNOendeCentraleOndernemings-raad.Hetgaatdaarbijondermeerom:-vergrotingvandeflexibiliteitindepensioenregeling;-bijspaarregelingvoorpensioen;-stapsgewijzeverhogingvandepensioenleeftijd;-herzieningvanderisicoverdelingtussenwerkgeversenwerknemers;-detoeslagambitie.

Dedefinievevoorstellenzijnooknogafhankelijkvandeuitkomstvanhetcentraalakkoordtussenwerk-gevers,vakbondenendeoverheid.Momenteelisdaarenigevertragingingekomen.

Page 10: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

10 Pensioenkrant april2011

Intern toezichthoortbijgoedbestuur.Devisitatiecommissietoetsteinoktober/november2010hetfunctionerenvanhetbestuur.Naaraanleidingdaarvansteldederedactieaandevoorzitterenkelevragen.

Drs. Peter Dirks Voorzitter Visitatiecommissie

Devisitatiecommissiebestaatuitdrs.P.B.A.Dirks,mw.H.C.M.Vedder-Wubbenenprof.dr.J.Koelewijn.Zijbestudeerdendiversestukkenenvoerdengesprekkenmetdedirectie,eenvijftalbestuursleden,tweeledenvandedeelnemersraad,eenlidvandebeleggingsadviescommissieendeactuaris.

Doel van de visitatieiseenoordeeluittesprekenoverdebeleids-enbe-stuursprocessen.Geoordeeldwordtoverhoewordtomgegaanmetgege-vens,ofdejuisteprocedureszijnaf-gesprokenennageleefd.Hoehetpro-cesisgeweestvanbesluitvormingbijafwijkingen.Metbehulpvando-cumentenentehoudengesprekkenwordteenoordeelgevormdoverhet‘incontrol’zijnvanhetbestuur.Ditlooptvanstrategietotenmetuit-voering.Ookwordtgekekennaardewijzewaaropdeuitvoeringvanderegelingwordtaangestuurdenhoehetbestuuromgaatmetrisico’sopkorteenlangeretermijn.

De bevindingen van de commissie zijn te lezen in het Jaarverslag 2010 van het Pensioenfonds TNO. Dit jaarverslag verschijnt eind juni en kunt u downloaden van onze website.

Visitatiecommissie

Hoe bent u in deze rol terecht ge-komen?

‘IkwasachtjaarvoorzittervanPNOMedia,hetpensioenfondsvoordemedia.BijnadiegeheleperiodewasikookbestuurslidvandeVerenigingBedrijfstakpensioenfondsen.Danbenjeniethelemaaleenonbekendeinpensioenland.DevijffondsenvandePensioengroepZuidHoorninRijs-wijkwildenmethulpvanhetNatio-naalRegistervoorCommissarissenenToezichthoudersgezamenlijkeenvisi-tatiecommissieinstellen.Hetvervolgisgeschiedenis.’

De visitatiecommissie bestaat uit 3 leden met specifieke deskundigheid. Wat is uw specifieke expertise?

‘Indeeersteplaatservaringsdeskundi-geophetgebiedvanhetbesturenvaneenpensioenfonds.Alsjedatbentdanbenjemeteenredelijkdeskundigophetgebiedvandegovernancevanpen-sioenfondsen.Daarnaasthebikvanuitmijnopleidingeneerderefunctieseenredelijkeexpertiseinfinanciëlezaken.Bovendienweetjenaachtjaartochwelvrijveelvandewetenregelge-ving.’

Hoe verhoudt zich dat tot de twee andere leden?

‘Wathunexpertiseszijn?MevrouwVedderisactuarisenProfessorKoe-lewijnisbeleggingsdeskundige.Medunktdatspreektvoorzich.’

Wat zijn dan de onderscheidende rollen?

‘Wehebbengeenduidelijketaakver-deling.Welliggendeprimaireaan-dachtsgebiedennatuurlijkophetter-reinvaniedersexpertise.Weprobe-renalleonderwerpenmetonsdrieëntebehandelen.Misschienleidtditniettotdekortstedoorlooptijd,maarhetisweleenmethodedienaaronzemeninghetmeestrechtdoetaanhetintegralebeleidwaareenpensioenfondsbestuurvoorverantwoordelijkis.Belangrijkisenblijftdeafwegingvandeverschil-lendebelangen.Datkanalleenalsjehetgeheeloverziet.’Zijn er ook regels verbonden aan uw onderzoek?

‘Erisnognietzoietsalseenstandaardwaaraaneenvisitatiecommissiemoet

Page 11: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

Pensioenkrant april2011 11

voldoen.Jewordtgeachtmetkennisvanzakenhetfunctionerenvanhetbestuurtebeoordelen.Hetfenomeenvisitatieisvoorpensioenfondsbestu-rennogergjong.Naverloopvanen-kelejarenzallangzamerhandeenbestpracticeuitkristalliseren.’

Zijn er beperkingen?

‘Debeperkingisdatjenietoveralbijkuntzijnenbesturenkentnueenmaalnaastdeformelevergaderingen,dos-siersenverslagenheelveelinformeleinteractietussenbestuursledenendeverschillendebetrokkenpartijenmethuneigenbelangen.’

Hoe gaat u te werk?

‘Aansluitendopdevorigevraag;eengoedbestuurlegtdeoverwegingendieaanzijnbeslissingentengrondslaglig-genvastindeverslagen.Datisvooronshetstartpunt.Daarnaastnemenwekennisvandevastegegevensvanhetfondszoalsstatutenenreglementen,deActuariëleenBedrijfstechnischeNota,deorganisatievandeonder-steuningvanhetbestuurenvandeuitvoering.Heelbelangrijkomdeafwegingenvanhetbestuurtebegrijpeniskennisvandecontextwaarinhetfondsopereert.Isheteen(bloeiende)bedrijfstakofeenonderneming,verjongtofvergrijsthetdeelnemersbestand,wieonderhan-delenoverderegeling,watishunken-nisvanpensioenen,isersprakevanscherpearbeidsrelaties.Zokaniknogwelevendoorgaanmetvragendiein-

zichtgevenindebelangenwaarmeehetbestuurrekeningmoethouden.Alsheteennieuwfondsvooronsis,danisdithetmeesttijdrovendedeel.Nietal-leenmoetjeveelstukkendoornemen,maarookishetnodigveelinterviewsaftenemendiedekleuraandebe-vindingengeven.Wesprekendanmetdedirectievanhetbestuursbureau/uitvoeringsorganisatie,ledenvandegroeperingenuitdedeelnemersraadenhetverantwoordingsorgaan.Somsookmetdeondernemingsraad,werk-geversverenigingenofdirectiesvandewerkgeveralsdieeenrolspelenbijhetgestaltegevenaanderegelingendaarmeeaandepensioenverwach-tingenvandeelnemers,pensioenge-rechtigdenenwerkgevers.Debelang-rijkstebesprekingenvindennatuurlijkplaatsmetdebestuursledenzelf.’

Wat wilt u boven water krijgen?

‘Ofdebestuursledeninhetonderhouddatwijmetzehebbendeonderwer-penopdezelfdemanierbelichtenalsblijktuitdebeleidsdocumentenendeverslagen.Ofzijdeverbindingenzientussendeverschillendeonderwerpen.Alleendankunnenzijdeconsequen-tieszienvoorhetintegralebeleid.’

Zijn er in de visitatie dingen aan de orde gekomen die verbetering be-hoeven?

‘Alsikdathiervertelleestniemandmeeronzerapportageinhetjaarver-slagvanhetPensioenfondsTNO.Veel

meermensenzoudendatjaarverslageensmoetenlezen!’

Ziet het besturen van een pensioen-fonds er over 5 jaar anders uit?

‘Hetbesturenvaneenpensioenfondsissindshetjaar2000enormveran-derd.Vaneentijdshorizonvandertigjaar,waarbinnennietveelzouveran-deren,zijnweineensituatieterechtgekomenwaarinbinneneenpaarmaandendevooruitzichtenwezenlijkveranderen.Ditvraagtvanbesturendatzijveelsnellerdanvroegerzichmoetenafvragenofdeveranderendeomstandighedenaanleidinggeventotbijstellingvanhetbeleid.Zelfsalsdatniethetgevaliszalhetbestuurbijelkeveranderingmoetenmotiverenwaaromzijmenendathetroernietomhoeft.Datvergtheelveeltijdenveeldeskundigheid.’

Wat zijn daarbij aandachtspunten?

‘Inditverhaalsprakikoverdecon-textwaarinhetfondswerkteneindigmetdedeskundigheidvanhetbestuur.Hetaccentlijktmeerderichtingvandeskundigheidopteschuiven.Heelbelangrijkisdat inhetbestuurdecontextendedeskundigheidineven-wichtblijven.Vroegerwashetwelheelveelcontext.Ikhoopdathetindetoekomstnietalleenmaareentech-nocratiewordt.DatzullenzebijTNOwelbegrijpen.’

Veel sneller danvroegermoet eenbestuur zichafvragenofdeveranderendeomstandighedenaan-leidinggeventotbijstellingvanhetbeleid.

Page 12: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

12 Pensioenkrant april2011

In dienst voor 1-1-2006

1. Geboren vóór 1 januari 1950?Uendewerkgeverbetalenpremiemeteventueelnogeenaanvullen-depremievanhetfonds.

3. Geboren na 1 januari 1950?Ervindtgeenpremiebetalingplaats

2. Geboren tussen 1-1-1950 en 1-3-1957? Uontvingmogelijkeenovergangs-premie. Deze premie wordt totmaximaal62jaarviadewerkgeveraangewendvoordeLevensloopre-geling.

Sinds1996voerthetfondseenprépensioenregelinguit.Depremieisop1-1-2006gestoptvoorwerknemersgeborenopofna1-1-1950.HiervoorisdeLevensloopregelingindeplaatsgekomen.Hetopgebouwdekapitaalindeprépensioenregelingheeftechternogsteedseenpensioenbestemming.

UW TOP Voor werknemers in dienst vóór 1-1-2006

DeprépensioenregelingisbedoeldomeenkapitaaloptebouwenvooreenTijdelijkOuderdomspensioen(TOP).Ditkapitaalwordtvolledigvoor risicovandedeelnemerviaeen beleggingsrekening bij INGIMopgebouwd.Met het kapitaalwordt op de ingangsdatum eentijdelijk pensioen ingekocht.Hetismogelijkhetpensioenintelatengaantussen59en65jaar.Ukunthet kapitaal ook gebruiken voorhet verhogen van het levenslangouderdomspensioenvanaf65jaarinsamenloopmethetpartnerpen-sioen.

AandelenObligatiesmetlangelooptijdObligatiesmetkortelooptijdGeldmarktKapitaalbescheming(zondergarantie)

100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

30jaar

20jaar

10jaar

5jaar

DefensieveLifeCycleMix

Gemiddeldaandelen%

DeLifeCycleMix

Deuitvoeringvandepensioenbeleg-gingenisuitbesteedaanING.Alsdeelnemerkuntuonlinedeontwik-kelingvanuwpensioenkapitaalvol-genenzelfeenbeleggingsmixsamenstellen.Isgeenrisicoprofieldooruopgege-ven,danwordtstandaarddeLifeCy-cleMixDefensieftoegepast.

DeLifeCycleMixDefensief(ziegra-fiek)iseengespreideportefeuillemetbeleggingenineenaantalbeleggings-fondsen.DeverdelingisafhankelijkvandetijddieresteerttotdeingangsdatumvandeTOP.Naarmatedetijdverstrijkt,wordtdeportefeuilleautomatischaan-gepastzodatderisico’safnemen.

EigenVerdelingofVrijeKeus.

EendeelnemerisnietverplichtomindeLifeCycleMixtebeleggen.Ukuntookzelfbeleggen.Hiervoormoetmenbijvoorkeuralenigeervaringhebbenopgedaan.Alszelfwordtbelegdkanditgedaanwordenvolgens‘EigenVerdeling’of‘VrijeKeus’.

Spaarproduct

Viadeoptie‘VrijeKeus’kanmendeportefeuillegeheelofgedeeltelijkli-quideaanhouden.Daaroverwordteenvariabelerentevergoedingontvangen.Omdaterookdeelnemerszijndiege-woonwillensparenvoorhunpensioenzonderbeleggingsrisico,isbegin2010eenapartespaarrekeningalsproductvoordeTOPopgenomen.

Page 13: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

Pensioenkrant april2011 13

LifeCycleMix

EigenVerdeling

VrijeKeus

Sparen Gemiddeld

Defensief 7,07% 4,91% 8,98% 5,52% 7,87%Neutraal 9,15% 12,50% 12,09% 5,88% 9,24%Offensief 11,50% 13,45% 15,44% 6,23% 12,70%Gemiddeld 8,05% 12,00% 11,46% 5,65% 8,14%

Indeonderstaandetabellenwordthetgemiddelderendementgegevenperbeleggingskeuzegesplitstnaarbeleggingsprofiel.

Tabel1:1-1-2010t/m31-12-2010

Tabel2:vanafaanvangbijING:1-7-2007t/m28-2-2011

Meerinformatie

Jaarlijksontvangendedeelnemerseenoverzichtvanhetpensioen-kapitaalvanINGIM.HetPensioenfondsverstrektjaarlijkseenUniformPensioenoverzichtwaarindepensioenaanspraakwordtweergegeven.Informatiekuntuookonlineverkrijgen.ZiedewebsitevanINGIMhttps://mijnpensioen.ingim.nlUkuntinloggenviaeentoegezondenwachtwoordengebruikersnaam.Uzietdandeactuelewaardeenhetrendementvanuwpensioenrekening.OokopdePensioenplannervanhetPensioenfondskuntuuwTOP-aansprakeninzien.DePlanneristebenaderenviawww.pensioen-fondstno.nl

BijsparenTNOheeftaanhetPensioenfondsge-vraagdteonderzoekenwatdemoge-lijkhedenzijnomdewerknemersnaastdehuidigepensioenregelingdemoge-lijkheidtebiedenombijtesparenvoorhetpensioen.

Hiervoormoetenzakenwordenafge-stemdmetonderanderedefiscusoverdemogelijkhedeneneriseentrajectgestartvoorhetselecterenvaneenexterneuitvoerder.Voorwaardeisdateenenanderookmoetpassenbinnendeadministratievemogelijkhedenvanzoweldewerkgeveralshetpensioen-fonds.Tenaanzienvandeexternepartijgaathetvooralomzakenals:- deadministratievandeelnemersenhetopenenenonderhoudenvanrekeningen;- hetvermogensbeheervoordedeel-nemers;- decommunicatiemedeinhetkadervandewettelijkezorgplicht;-deinformatievoorzieningviaover-zichtenenPlanners;-organisatievormenkostenefficiëntie.

OokwordtonderzochtinhoeverredeTOP-regelingkanaansluitenofzelf-standignaastdebijspaarregelingkanblijvenbestaan.Wellichtisdezeopter-mijnovertehevelennaardebijspaar-regeling.Deverwachtingisdathierovermedio2011eenbesluitwordtgenomen.

LifeCycleMix

EigenVerdeling

VrijeKeus

Sparen Gemiddeld

Defensief 1,68% -3,29% 4,17% 3,21% 1,73%Neutraal -0,58% -6,65% 1,82% 1,71% -0,47%Offensief 0,83% -2,95% -0,31% 1,81% 0,29%Gemiddeld 1,49% -3,91% 2,38% 2,80% 1,51%

Page 14: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

14 Pensioenkrant april2011

Vanmijnouderskreegikhetad-viesgeldtesparenennietuittegevenaandingendieiknietno-dighad.EenWalkmanwaswelleuk,maar ik had het niet echtnodig.Met sparen kreeg ik 5%eninsommigejarenzelfsbijna10%rente.OndertussenzijndebrodeninSurinameduurderge-worden.Eenbroodkost nuon-geveer60eurocent.

BroodisinSurinamedusongeveer2à3keerzoduurgeworden.Mijngeldopdebankisdoorderentedieikkreegookongeveer2à3keermeergeworden.Datiswaardevastzaljedenken,omdatikna30jaarmetmijnspaargeldnogsteeds2.000brodenkankopen.HetgeeftongetwijfeldeenZwitserlevengevoel,alsjeover30jaarnogsteeds2.000brodenkankopenmetjespaargeld!Helaasisditgeenfictiefverhaal,maarderealiteit.

DerealiteitvanSuriname.Mijn1000guldenspaargeldisweliswaarmetderentebijna3000guldengeworden,maardoorhyperinflatieenongunstigewisselkoersenishetomgerekendnuslechts70eurocentwaard.Eénbroodiswatikernogmeekankopen.Vandebankkrijgikgeenoverzichtenmeer.Ikvermoeddatmijnrekeningzondermijninstemmingisopgeheven.Maarvoor70centzalikmijntijdnietverdoenomhiereenpuntvantema-ken.Welsneuvoordegepensioneer-deninSuriname,diemetomgerekend100europermaandmoetenzienrondtekomen.

Metditsoortexcessenleerjerelati-verenenhetbelangvangoedecono-mischbeleidendeeurotewaarderen.Ikbenvanmeningdatdeeurohetbes-teiswatonspensioenisoverkomen.Deeurogeefteconomischestabiliteit.Deeuroiseenbelangrijkebasisvooronstoekomstigpensioen.Watjestrakskrijgtisineuro’sendaarmeewiljenetzoveelbrodenkopenalsjenuzou

Eigen keuze...

kunnenmetdeeuro’sdiejeinlegt.DeelnemenaanhetPensioenfondsTNOisverplichtomdatjebijTNO(ofaangeslotenwerkgever)werkt.BuitendekeuzeombijTNOtewerkenhadjegeenkeuzedanjouwpensioenbijhetPensioenfondsTNOoptebouwen.Jijbentvanhetfondsafhankelijkindematewaarinjouwpensioenwaarde-vastkanwordengehouden.

Heb jij nog keuzes? Dezogenaamdederdepijler(1eisdeAOW,2eishetpensioenfonds)vanhetpensioensysteemisjouwkeuze.Jijhebtzelfdekeuzeomgeldindevormvankoopsompolissenbijeenverze-keraarwegtezetten.Ofjekoopteeneigenhuis.DitlaatsteiswaaromveeloudereninSuriname,naastdesteunvanhunkindereninhetbuitenland,nogeendakbovenhethoofdheb-ben.Hetinvullenvandederdepijlerisjouwverantwoordelijkheid.Weeshiervanbewust!

BryanBusropanVoorzitterdeelnemersraad

30 jaar geleden had ik 1000 gulden op mijn bankrekening. Met dat geld kon ik toen on-geveer 2.000 broden kopen van 50ct!

Page 15: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

Pensioenkrant april2011 15

Overleden pensioengerechtigdenNovember 2010 Woonplaats leeftijdMw.J.J.Gaastra-Leemans Wageningen 84C.J.Broeder Nieuwegein 85H.J.M.Assink Almelo 70Mw.E.Matthijsen-Plomp Groningen 87L.Boon Almelo 75J.H.Douma DeBilt 89Mw.I.H.deJong Voorburg 78K.W.P.Krom Sassenheim 79E.Jansen Wageningen 80J.Lever Amsterdam 88J.H.Groeneveld Delft 91B.Bink Leiden 94J.F.Rijsdijk Rijswijk 89Mw.J.M.deJager Diepenveen 90December 2010Mw.S.Hooimeijer Delft 81Mw.G.A.Eecen Delden 95Mw.J.deKoster Leerdam 85P.M.Kersten Zoetermeer 90Mw.G.H.Berlang Bennekom 84D.E.Masdorp Wageningen 82Mw.A.Brons Heerenveen 74G.A.vanderSpek Maarn 75Mw.W.R.D.M.Florie Epen 86L.H.J.Willigers Rotterdam 87F.deHaas Bilthoven 86Mw.F.A.Rem Eindhoven 80T.C.Hofman DenHaag 82T.Jager Wageningen 91Januari 2011Mw.S.T.M.deMeulemeester DenHaag 85Mw.A.M.J.J.Deckers Tilburg 99J.W.L.M.Minis Tilburg 81Mw.M.G.Noordhoff Utrecht 79Mw.M.Schimmel Kampen101L.Ponsen Wassenaar 86C.M.Puijk Delft 86H.Smeijers DenHaag 90Mw.A.Riksen Zoetermeer 87Mw.C.Kapteijn Gouda 83H.vandeKlomp Soesterberg 77D.L.A.Osseman Wassenaar 88Mw.J.C.T.Elberse Apeldoorn 71H.J.Keukens Wageningen 72Februari 2011Mw.C.P.Bakker Delft 89Mw.J.M.J.Berends Voorburg 89Mw.A.C.Poot Delft 86Mw.A.vanderBaan Rotterdam 94Mw.S.W.V.Bunders Wageningen 80A.L.M.Koop Soest 80H.H.A.Pelckmans Waalwijk 78Mw.J.vanZanen Zoetermeer 95W.Drenth Utrecht 85Mw.C.M.G.vanTurnhout DenHaag 90W.G.Zelvelder Wageningen 89W.L.deWit Doesburg 74Mw.M.Humperdinck Puttershoek 74M.Deutekom Zoetermeer 77Maart 2011 Mw.C.vanWalsum DenHaag 92J.H.Elbers Wageningen 92Mw.C.C.E.Haak Voorburg 87Mw.M.T.Wesdorp Beekbergen 71H.C.Bartlema Zelhem 88Mw.C.J.Feld-vanWissen Waalwijk 94Mw.M.A.A.Schipper Baarn 88H.J.Huldy Zevenhuizen 86A.Verbraeck Leidschendam 79Mw.M.T.Remmerswaal Dedemsvaart 88Mw.E.Hartman Venlo 77Mw.G.H.Ruijsch Wageningen 87Mw.L.M.vanderVaart Apeldoorn 86G.W.Cruys Holten 77K.Pleijsier Boskoop 92J.M.J.Fray Amstelveen 76L.Lenting Wageningen 73Mw.M.Bos Wageningen 94

Stichting Sociaal Personeelsfonds

TNO

Voordegenenvoorwieo.a.eenvakantieomsocialeofmedischeredengewenstis,maarnietbe-taalbaar.

HetSociaalPersoneelsfondsisontstaanuiteensolidariteitsgedachte.Alsweallemaaleenkleinbeetjebijdragenkunnenweeenaantalmensenhelpenmetfinanciëleproblemendoormedischeofsocialeoorzaken.Indepraktijkbetekentditdathetgaatomschenkingenenrentelozeleningen.Ookkunnendeelnemersaanhetfondseenberoepdoenopeenfinanciëlebijdrageaaneendoorhenzelftekiezenvakantie.Ditkanindienmendoorbijzondereomstandighedennietindegelegenheidisomopeigenkostenmetvakantietegaan.Voordevaststellingvandebijzondereomstandighedenendehoogtevandebijdragewordtaltijdgekekennaardeindividuelesituatie.Daarbijwordtrekeninggehoudenmetdemedischeensocialeindica-tieenmetdefinanciëleomstandighedenvandeaanvrager.

Voormeerinformatie,lidwordenofhetaan-vragenvanformulierenkanjeterechtbij:

SecretariaatStichtingSociaalPersoneelsfondsTNO

Postbus6098,2600JADelftOfviae-mail:[email protected]

Indien je gebruik wilt maken van de vakan-tiefaciliteit 2011 van het Sociaal Personeels-fonds TNO, kun je een aanvraagformulier hiervoor opvragen en deze ingevuld zo spoe-dig mogelijk retourneren.

Bezoekookonzeinformatieophetintranet:http://intra.tno.nl/organisatie/diversen/soci-aal_personeelsfonds/index.html.Ookbereik-baarviaHR-plaza.

Page 16: april 2011 Pensioenkrant · 2011. 7. 8. · van uw en mijn oude dagsvoorzie-ning. Kunnen we het welstandsni- ... Een negatief resultaat van -8,9% werd behaald met de vastgoedportefeuille.

16 Pensioenkrant april2011

Het TNO-pensioen bestaat uit verschillende voorzieningen, zoals:

• Tijdelijkouderdomspensioen• Ouderdomspensioenvanaf65jaar• Partner-enwezenpensioenvoordenabestaanden• Arbeidsongeschiktheidspensioen

Stichting Pensioenfonds TNO

LaanvanZuidHoorn1652289DDRijswijkPostbus70182280KARijswijk

Telefoon:0704138602Telefax:0704138620E-mail :[email protected]:www.pensioenfondstno.nl