Hier een appetizer

1

Vve-doelgroepkinderen in voorschoolse voorzieningen:

indicering en aanbod

Annemiek VeenGeert Driessen

Maartje van Daalen

ORD18 juni 2015

2

Twee vragen1. Hoe vindt indicatiestelling plaats?

2. Hoe gaan de instellingen/pedagogisch medewerkers om met kinderen met verschillende indicaties?

Opdrachtgever: ProBO, NROUitvoering: ITS en Kohnstamm Instituut

3

OnderzoeksaanpakSteekproef: 12 gemeenten (3 groot, 6 middelgroot, 3 klein)Vraag 1:Documentstudie gemeentelijke documenten (doelgroepcriteria; werkwijze indicatiestelling); interviews 11 JGZ-stafmedewerkersVraag 2: Interviews 25 stafmedewerkers/pm-ers van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, 2 per gemeenteHoofduitkomsten vraag 1 en 2:Voorgelegd aan deskundigenpanel (30 personen; schriftelijk), knelpunten en mogelijke oplossingen 4

Uitkomst vraag 1

• Gemeenten verschillen in doelgroepdefiniering en indicatoren voor vve-verwijzing

• Variatie in door JGZ gebruikte instrumenten bij de indicering van doelgroepkinderen voor vve

• Leidt tot heterogene instroom in voorschoolse voorzieningen

5

Indicatoren voor vve

• opleidingsniveau ouders• thuistaal• taalomgeving• taalachterstand• sociale, sociaal-emotionele

en sociaal-medische factoren

6

Vraag 2

Hoe gaan de instellingen/pedagogisch medewerkers om met die heterogeniteit?

• Zijn zij op de hoogte van de indicatie?• Zijn ze adequaat geschoold mbt de specifieke

indicaties?• Wordt het vve-aanbod afgestemd op de

verschillen?• Zijn de beschikbare programma’s geschikt?• Hoe worden ouders bij de aanpak betrokken?

7

Interviews met 25 pm-ers (peuterspeelzalen, kinderdagverblijven), 2 per gemeenteGespreksleidraad (open en gesloten vragen):-Achtergrondgegevens-Voorbeelden van kinderen-De organisatie van vve in de groep

8

Voorbeelden van kinderen, gebaseerd op- Indicatoren- Uiting in de groep- Thuissituatie

9

Vignet 1(Dreigende) taalachterstand

Sami is een jongetje van 2,5 jaar, en is nog maar kort in de groep. Hij spreekt nog geen enkel woord Nederlands. Dat is niet zo gek, omdat bij hem thuis een andere taal wordt gesproken. Hij spreekt vlot zijn eigen taal met andere kindjes in de groep die dezelfde taal spreken. Hij is wel leergierig, en luistert aandachtig naar de leidster.

10

Aanbod door pm-ers

• Zorgen voor veiligheid kinderen• Vve-programma gebruiken• Extra materiaal en activiteiten

inzetten• Stimuleren van ouders

11

Differentiëren • Door observeren en plannen maken• Goede voorbereiding en planning• Taakjes aanpassen aan niveau kind• In kleine groepjes werken• Losse momenten gebruiken

12

Knelpunten

• Teveel doelgroepkinderen in één groep

• Combinatie baby’s en peuters• Ouders die geen Nederlands spreken

of geen interesse tonen

13

Vignet 6 (Dreigende) achterstand in sociaal-emotionele ontwikkeling en

zelfstandigheid

Lara is ruim 3 jaar en heeft het thuis niet gemakkelijk omdat haar ouders haar niet goed verzorgen. Haar ouders hebben teveel problemen met zichzelf. Lara is nog niet zindelijk en heeft ook hulp nodig met andere dingen die kinderen van haar leeftijd al zelf kunnen doen. Zo kan ze haar jas nog niet zelf aantrekken.

14

Aanbod

• Deze kinderen moeilijk op te vangenVoor zover mogelijk:• Zorgen voor veiligheid kinderen• Vertrouwen ouders verkrijgen• Hen helpen externe hulp te zoeken

15

Nodig

Deskundigheid in • signaleren• betrekken ouders–niet als bemoeial overkomen–niet te ver met hen meegaan

16

Uitkomsten vraag 2:• Bijna alle pm-ers weten van de meeste of alle

kinderen wat de indicatiegrond is geweest• In peuterspeelzalen grotere variatie/heterogener

dan in kinderdagverblijven• Nauwelijks kinderen met (sociaal)medische

problemen

17

Aanbod:• Doelgroep- en niet doelgroepkinderen zitten bij

elkaar• Pm-ers zeggen geen onderscheid te maken op

basis van de officiële doelgroepdefinitie, maar kinderen de individuele hulp te bieden die nodig is

• Zolang het gaat om kleine problemen in de ontwikkeling kunnen ze het aan

18

Maar als sprake is van zwaardere problematiek of ‘teveel’ kinderen met problemen: • Moeilijk om ieder kind de juiste steun en

stimulering te bieden• Volstaat de groepsgrootte van 1: 8 niet (dan is 1-

op 1 contact nodig) • Bieden vve-programma’s te weinig houvast • Is contact met ouders moeilijker• Hulp van buiten is dan gewenst

19

Experts:• Pm-ers wel pedagogisch en praktisch, maar te

weinig ‘educatief’ • Nederlandse taalvaardigheid pm-ers laat te

wensen over

20

Aanbevelingen• Besteed in de opleiding van de leidsters

nadrukkelijker aandacht aan sociaal-emo tio nele, gedrags- en ontwikkelingsstoornissen, opbrengstgericht werken, interactie vaar dig heden, differentiëren, eigen taalvaardigheid Nederlands, ouderparticipatie.

21

• Verbeter de samenwerking tussen de verschillende partijen, zoals consultatiebureau/JGZ, kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, basisscholen en gemeenten.

• Investeer in ouderbetrokkenheid en -participatie, thuis en in de groep.

• Zet onderzoek uit naar de effecten van nieuwe aanpakken of programma’s die gericht zijn op zorgkinderen of combinaties van kinderen met zorg en achterstanden in de voorschoolse voorzieningen.

22

Geert Driessen, Annemiek Veen & Maartje van Daalen m.m.v. Yolande Emmelot & Iris BollenVVE-doelgroepkinderen in de voorschoolse fase. Indicering en aanbod. Nijmegen: ITS (2015).

its.ruhosting.nl/publicaties/pdf/r2026.pdf

23

Dank voor uw aandacht!

24

25