ANGST de BAAS! · In 2008 kwam ik Chris Irwin tegen en voor mij vormde de paardenkennis van deze...
16
1 ANGST de BAAS! Maak van je angst je kracht met de ‘VOEL’ methode
Transcript of ANGST de BAAS! · In 2008 kwam ik Chris Irwin tegen en voor mij vormde de paardenkennis van deze...
1
ANGST de BAAS!
Maak van je angst je kracht
met de ‘VOEL’ methode
3
Even Voorstellen:
V.l.n.r.: Fly Girl, Linda Polak, Josselien Janssens, Raya du Mont D’Etanges
Linda Polak - Chris Irwin Instructeur (dubbel zilver), Centered Riding Instructeur, Orun
Instructeur; en beeldend kunstenaar afgestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie.
Mijn zoektocht naar de ultieme harmonie met het paard heeft ertoe geleid dat ik mijzelf
moest ontwikkelen op allerlei gebieden. Deze ontwikkeling is nog lang niet ten einde! Ik heb
zelf veel angst moeten overwinnen op andere vlakken van mijn leven (zoals mezelf durven
presenteren voor een groep en het opgroeien in de schaduw van de oorlogsgeschiedenis
van mijn Joodse familie). Rond paarden ben ik eigenlijk nooit bang – zelfs als zij het wel zijn.
In 2008 kwam ik Chris Irwin tegen en voor mij vormde de paardenkennis van deze Canadese
trainer de ‘missing link’ tussen de dressuurwereld en Western Riding. Ik geef les in
‘natuurlijk paardrijden’ waarin je leert omgaan met het paard vanuit zijn natuurlijke gedrag.
Je werkt aan jouw eigen behendigheid als ruiter, gebruikmakend van de nieuwste
technieken. Ik ben getrouwd en moeder van een dochter.
Fly Girl is de onbetwiste hoofdmerrie van mijn kleine stal met Quarter Horses en Paints.
Een dame op leeftijd die heel veel heeft meegemaakt en een geweldige leermeesteres is
voor zowel mijzelf als mijn lesklanten.
4
Josselien Janssens – Eponaquest Instructeur ervaringsgericht leren met paarden opgeleid
door Linda Kohanov; en leiderschapsontwikkeling/teambuilding trainer
Na een loopbaan in de journalistiek en de internationale milieubeweging ben ik me vanaf
2004 actief gaan verdiepen in natuurlijk paardrijden en communiceren met paarden via
lichaamstaal. Door de manier waarop een paard dat ik vaak bereed op mij reageerde, kwam
ik erachter dat ik posttraumatisch stressyndroom (PTSS) heb, een veelvoorkomende
angststoornis die bekend is van oorlogsveteranen. Ik ontdekte equitherapie en
ervaringsgericht leren met paarden (ELP) en kwam in de opleiding van de Amerikaanse
bestsellerauteur Linda Kohanov, een pionier op dit vlak, die regelmatig werkt met veteranen
en traumaslachtoffers. Ik ben nu instructeur in haar methode die me, samen met een
therapeutische aanpak, cruciale handvaten heeft gegeven om m’n PTSS te overwinnen.
Naast het coachen van ruiters in het omgaan met angst, concentreer ik me als trainer op
leiderschapsontwikkeling- en teambuilding met paarden om organisaties optimaal te helpen
functioneren.
Raya du Mont D’Etanges is sjiek Frans voor Raya van de Geitenberg. Ze is een Mérens merrie
– een Pyrenees bergpaard die al mijn eigen uitdagingen terugspiegelt met grootse finesse (ik
noem haar stiekem wel eens ‘dRayaakje’...) Ik heb hulp van vier geweldige verzorgsters die
ieder de confrontatie met zichzelf aangaan om hun relatie met haar beter te snappen. Ik
ben supertrots op haar en dat team, en ook op mijn Shetland pony Billy, een vrije geest die
zich niet aan banden laat leggen, en de onbetwiste koning is bij ons op stal.
Over Angst de Baas!
Wij, Linda en Josselien, hebben elkaar leren kennen tijdens een Chris Irwin clinic
in 2009. We ontdekten dat we heel veel aanvullende kennis hebben en begonnen
elkaar les te geven.
Het Angst De Baas! programma is een gezamenlijk initiatief dat ‘organisch’ is
ontstaan in onze samenwerking van de afgelopen jaren.
5
INHOUD
Voor wie is dit E-book? ............................................................................... 6
Hoe gaan paarden om met angst? De 5 basistypen. ................................... 7
Hoe ga je om met de 5 basistypen? De 5 mensenreacties! ....................... 9
Is er verschil tussen koudbloeden, warmbloeden en volbloeden? ............ 11
Hoe voorkom je paniek? Hoe ga je ermee om?
Wat kun je wel doen, en wat moet je vooral niet doen............................. 12
Veiligheid begint met goede voorbereiding! De checklijst van 5 ..................... 13
Vijf dingen die je kunt doen om te voorkomen dat je paard in paniek raakt ..... 14
Vijf dingen die je kunt doen als je paard toch in paniek raakt ........................ 14
Wat moet je NIET doen als je paard schrikt? 5 levensgevaarlijke fouten ......... 15
Vervolg! ................................................................................................... 16
6
Voor wie is dit E-BOOK?
Merk jij dat je door angst beperkt word in je vrijheid van beweging?
Doe jij dingen met je paard liever steeds op dezelfde manier om onverwachte situaties
of reacties te voorkomen?
Vermijd jij wel eens buitenritten en evenementen waar je graag aan mee wilt doen uit
angst voor heftige reacties van je paard?
Dan is dit E-book, en ons Angst de Baas! programma, voor jou!
Wanneer je naar je angst leert luisteren als raadgever, wordt je angst de baas zonder hem te
onderdrukken, en krijg je jouw vrijheid terug. Dat geldt niet alleen voor je omgang met
paarden, maar eigenlijk als metafoor voor je hele leven: de vrijheid om te gaan en staan
waar je wilt, die prachtige buitenritten te maken waar je van droomt, de hindernissen te
nemen (letterlijk en figuurlijk) die je stiekem zo graag wilt overwinnen.
Het beste wapen tegen angst is de combinatie van kennis en oefening. Wij hebben die
gebundeld tot een heel effectief programma dat op alle vlakken in je leven toegevoegde
waarde heeft. We kijken evenveel naar angst bij mensen, als bij paarden, omdat die twee
elkaar evenveel beïnvloeden.
We beginnen bij het paard, omdat je paard begrijpen de sleutel is tot het beter begrijpen
van jezelf. De eerste stap is dit E-book. Hierin laten we je kennis maken met de vijf
verschillende paardentypen in de manier waarop ze angst tonen, en wat de beste manier is
om met elk van die vijf om te gaan. In de rest van ons Angst de Baas! programma komen de
belangrijkste factoren, die van angst je kracht kunnen maken aan bod. Het samen oefenen
van deze technieken in onze clinics is een belangrijk onderdeel van dit leerproces, omdat de
kennis en ervaring die je nodig hebt om van angst je kracht te maken niet alleen uit boeken
gehaald kan worden.
Onze missie is om jou en je paard te bevrijden van onnodige beperkingen. Hoe? Door jou te helpen van je angst je kracht te maken. Onze belofte is dat je weer met plezier en ontspanning met je paard om kunt gaan. Op stal, in de bak, op wedstrijd, in het bos of op het strand!
7
Hoe gaan paarden om met angst? De 5 Basistypen
1. De angsthaas
De angsthaas is een paard dat voor àlles bang is. Het schrikt vaak en heftig. Het durft niets
alleen te ondernemen en verschuilt zich graag achter een lid van de kudde dat zekerder is
van zichzelf. Hij is dus heel onzeker en wantrouwt alles. Vaak staan deze paarden laag in de
rangorde, maar de angsthaas kan ook een dominant paard zijn. Deze laatste is door de
combinatie met de schrikachtigheid extra moeilijk om mee te werken.
2. De zenuwpees
De zenuwpees is een heel energiek paard, die zijn aandacht werkelijk overal tegelijk lijkt te
hebben. Dit soort paarden moet je bezig houden. Als jouw aandacht ook maar even
verslapt, gaan zulke paarden alweer ergens van ‘schrikken’. Dit woord staat expres tussen
aanhalingstekens, omdat deze paarden niet altijd echt bang zijn, maar doordat ze overal hun
Vanuit onze ervaring met de vele individuele paarden die we in de loop van ons
leven zijn tegengekomen, hebben we 5 basistypen leren onderscheiden in de
manier waarop paarden angst tonen. De meeste paarden zijn goed herkenbaar
als voornamelijk een van deze basistypen, met hier en daar trekjes van een van
de andere typen. De vijf basistypen zijn:
1. De angsthaas
2. De zenuwpees
3. De verkenner
4. De tijdbom
5. De rots in de branding
Onthoud wel dat paarden, net als mensen, in de loop van hun leven kunnen
veranderen in hun gedrag – en dus een ander type kunnen worden.
8
aandacht aan willen geven kan het ook zijn dat ze ‘schrikken’ uit verveling. Het lijkt er vaak
op dat dit soort paarden door hun schrikgedrag je leiderschap op de proef stelt.
3. De verkenner
De verkenner is van nature geen angstig paard, maar juist heel nieuwsgierig. Deze paarden
zijn altijd op zoek naar een uitdaging. Hij is wel heel voorzichtig. Bij nieuwe dingen zal hij
eerder stilstaan en snuiven dan wegrennen. Daarna stapt hij juist op het potentiële gevaar
af i.p.v. ervoor weg te willen lopen! Het zijn meestal vrij hoog in rang staande paarden, maar
niet de allerhoogste leiders, die er als verkenner op uit gestuurd worden. Als de verkenner
het heeft ‘overleefd’ en de rest van de kudde het gevoel heeft dat het veilig is, dan volgen ze
de verkenner en komen ze ook nieuwsgierig het gevaar onderzoeken.
4. De tijdbom
De tijdbom lijkt ogenschijnlijk rustig, maar schijn bedriegt en het eerst zo kalm en bedaard
lijkende paard kan zomaar ineens ontploffen! Dit type paard is in zichzelf gekeerd en wil niet
laten merken dat het angstig is. Als het kookpunt bereikt is en het paard heeft de spanning
tot een onaanvaardbaar hoog niveau laten oplopen, zonder dat de omgeving veranderd is,
dan kan zo’n paard ineens exploderen. Het implodeert eerst, om daarna te exploderen.
5. De rots in de branding
De rots in de branding lijkt werkelijk nergens bang voor. Het is meestal een dominant,
zelfverzekerd paard. Ook al lijken ze stoïcijns: dit type paard kan ook schrikken, hoor! Maar
dat zal niet vaak voorkomen. Het zijn over het algemeen hele rustige, vriendelijke en goed
geaarde paarden, die meestal onverstoorbaar dooreten, terwijl de wereld om hen heen
instort. Het is vaak ook het moedertype: bijv. een dominante merrie die het veulen
beschermd. Zo’n paard kan soms moeilijk in beweging te krijgen zijn.
9
Hoe ga je om met de 5 basistypen?
De 5 mensenreacties!
1. Hoe ga je om met de angsthaas?
Om de angsthaas vertrouwen in het leven te geven, is het belangrijk regelmatig oefeningen
te herhalen, liefst op vaste tijden. Routine en structuur zijn heel belangrijk. Door die
oefeningen en patronen versterk jij als leider de band tussen jou en dit paard, waardoor jij
hem beter leert kennen, en hij jou beter leert vertrouwen wanneer jullie buiten de normale
paden treden. Om dat voor elkaar te krijgen moet je natuurlijk zelf leren om niet
‘aangestoken’ te worden door de angst! In het Angst de Baas! programma leer je
verschillende technieken om zelf rustig te blijven in aanwezigheid van een ‘angsthaas’ of
een ‘zenuwpees’ (zie 2).
Cognitieve oefening (dus het kennis laten maken met verschillende voorwerpen en
situaties) helpt om dit soort paarden zekerder van zichzelf te maken. De klassieke
schriktraining –een parcours met verschillende objecten – is juist voor dit type een heel
geschikte oefening, terwijl die voor sommige andere typen soms minder effectief is. Ook
‘dual aktivierung’ (met blauwe en gele objecten om de verschillende hersenhelften te
stimuleren) kan voor dit type paard een hele goede trainingsmethode zijn.
2. Hoe ga je om met de zenuwpees?
Het is belangrijk om goed te herkennen of je met een angsthaas of een zenuwpees te maken
hebt, want ze lijken in uiterlijk gedrag op elkaar maar de aanpak moet heel verschillend zijn!
Dit paard moet je dus juist NIET te veel herhaling geven, omdat het dan alleen maar sneller
verveeld raakt, en dus sneller afleiding zal zoeken! Dit paard heeft afwisseling nodig en veel
actie.
Dit type paard heeft een sterke, rustige leider nodig, die over goede rij- en
begeleidtechnieken beschikt om het fysiek te helpen ontspannen. Als je een zenuwpees als
paard hebt moet je dus vooraleerst zelf sterk in je schoenen staan, omdat je anders elkaars
angst versterkt. Het belangrijkste is om zelf rustig adem te blijven halen en heel bewust
bezig te blijven de aandacht van je paard te vragen. In het Angst de Baas! programma leer je
diverse technieken hoe je dat kunt doen.
10
3. Hoe ga je om met de verkenner?
Geef de verkenner de kans die dingen waar hij sterk op zou kunnen reageren ook echt te
verkennen! Heb geduld met een verkenner en wacht totdat hij zelf op het object af gaat
waar hij in eerste instantie bang voor is. Het zijn de meer zelfstandig denkende typen die
het verkennersgedrag vertonen. Blijf wel in contact en wees voorbereid op de mogelijkheid
dat ze toch willen vluchten. Geef deze paarden voldoende cognitieve uitdaging, zodat ze
blijven nadenken. Bij dit type paarden zal een obstakelparcours zeer concentratieverhogend
kunnen werken. Dit type paard is zeer ambitieus en kan een goed wedstrijdpaard zijn, als je
het voor elkaar krijgt om z’n aandacht te focussen.
4. Hoe ga je om met de tijdbom?
Om te beginnen is het belangrijk om goed te leren herkennen of je met een ‘tijdbom’ of met
een ‘rots in de branding’ (type 5) te maken hebt. Een tijdbom bouwt langzaam spanning op
van binnen, als een snelkookpan. Een rots in de branding blijft daadwerkelijk kalm, totdat
het een keer ECHT schrikt – en bouwt dus niet langzaam spanning op maar snel en heftig, als
een springlading met een korte lont.
Bij twijfel kun je dus checken of je paard uiterlijk kalm is terwijl het van binnen spanning
opbouwt. Tekenen hiervan zijn: verhoogde spierspanning en het oppervlakkig worden, of
zelfs helemaal stoppen, van zijn ademhaling. De lichaamshouding: dicht op elkaar geknepen
lippen, verstarde, naar binnen gekeerde blik en argwanende (schuin naar beneden
wijzende) staart, meestal gecombineerd met een hoge- of juist heel lage hoofdhouding.
Deze paarden moet je zien af te leiden en hun aandacht richten op jou in plaats van het
voorwerp van angst. Het paard moet vooraleerst vertrouwen in JOU krijgen. Jij moet
zijn/haar rots in de branding worden en het gevoel geven dat jij hem beschermt. Als je zulke
paarden gaat bestraffen, zal dit tot gevolg hebben dat dit paard zich nog meer naar binnen
gaat keren en alleen maar schrikkeriger zal worden. Dit paard moet je aanmoedigen om
steeds dapperder te worden, en dus vaak, duidelijk, en direct belonen voor gewenst gedrag:
jou volgen, zijn aandacht bij jou houden.
11
5. Hoe ga je om met de rots in de branding?
Het is per definitie moeilijk om ‘de rots’ zo ver te krijgen dat hij jou de leider laat zijn. Als wij
dingen van dit soort paarden gedaan willen krijgen, moeten we stevig in onze schoenen
staan en superconsequent zijn. Altijd doorvragen tot je een antwoord krijgt op je hulp.
Anders gaan ze jou domineren, en krijg je geen overwicht, wat in noodsituaties
problematisch kan worden.
Een rots in de branding kan veel hebben en blijft lang onverstoorbaar. Maar ALS zo’n paard
schrikt, dan is dat vaak een verrassing voor alle partijen en kan dit onverwacht en heftig zijn.
Het beste wat je kunt doen is, zoveel mogelijk zelf niet reageren op de angst van dit paard,
maar focussen op wat het paard goed kent. Het is belangrijk om tijdens het rijden en
werken met dit paard vaak op verschillende manieren zijn aandacht te vragen door middel
van buigoefeningen omdat het geneigd is zich in angstreacties recht te maken en schrap te
zetten. Bij dit paard is het daarom belangrijk om veel buiging in het lichaam te vragen – niet
alleen voor het gymnastiseren van zijn lichaam, maar ook om zijn geest soepel te houden.
Is er verschil tussen koudbloeden, warmbloeden en volbloeden?
Vaak word er beweerd dat koudbloeden minder schrikkerig zijn dan warmbloeden of
volbloeden. Dat is echter niet onze ervaring. Er zijn tinkers die bij het minste geringste in
paniek raken en volbloed arabieren die een heuse ‘Rots in de Branding’ zijn.
Er is echter wel een groot verschil in de reactie op angst bij koudbloeden t.o.v. de
warmbloeden en volbloedtypen. Dit verschil vind zijn oorsprong in de natuurlijke habitat
van de diverse typen. Waar de steppe- en woestijnpaarden zich beter snel uit de voeten
konden maken bij nadering van een roofdier, was dit voor bergpaardenrassen juist weer
niet zo’n slimme tactiek. Je zou namelijk bij een onvoorzichtige vlucht van de berghelling
kunnen storten.
Grofweg zijn er dus twee primaire uitingen van angst die deze twee typen onderscheiden:
die van vluchten (warmbloed/volbloed), of die van verstijven (koudbloed).
De vijf basistypen die we hier bespreken gelden voor zowel koudbloeden,
als warm- en volbloedpaarden, en voor alle paardenrassen.
12
Hoe voorkom je paniek? Hoe ga je ermee om? Wat kun je wel doen, en wat moet je vooral niet doen?
Een paard is een prooidier. Zijn eerste instinct is vluchten als hij iets eng vind. Houd dus
ALTIJD rekening met mogelijke schrikreacties, van zelfs het meest rustige paard, en wees
er gewoon op voorbereid.
Hoe goed je ook de vijf typen herkent, en hoe goed je je eigen paard snapt, soms ben je niet
op tijd met je reactie en raakt je paard in paniek. Dat is een risico dat je nooit helemaal kunt
uitsluiten.
Accepteer dat je – net als iedereen – kwetsbaar bent. Als je daarvan uit gaat, in plaats van
die mogelijkheid te proberen uit te sluiten en er dan door te worden verrast, ben je in de
beste positie om echt gevaar te voorkomen.
LET OP:
Onze tips zijn een aanvulling op de algemene voorwaarden voor veilig
paardrijden die je in Nederland bij een goede paardrijschool leert.
De punten die we hier noemen komen meestal te weinig in standaardlessen aan
bod, terwijl ze, volgens ons, onderdeel zijn van de essentiële basis voor veilig
paardrijden.
Veiligheid zit ’m namelijk niet alleen in goede optoming en uitrusting! Weten hoe
je moet reageren volgens de natuur van het paard en je eigen natuur is minstens
even belangrijk.
13
Veiligheid begint met goede voorbereiding! De checklijst van 5:
1. Volg je buikgevoel! Als iets NIET GOED voelt, DOE HET DAN NIET!
Zo lang je in contact bent met je eigen gevoel, ook als dit een onprettig gevoel is, kan je
contact blijven houden met je paard. Als jij je ‘stoerder’ voordoet, dan je in werkelijkheid
bent, of je overgenomen wordt door je angst, dan doorziet je paard dat en vertrouwt hij
het zaakje niet meer.
2. Vermijd vermijdingsgedrag! Zoek regelmatig de grenzen van je comfortzone op, en
verleg die grens telkens een heel klein beetje in het werken en rijden met je paard.
Verander niet drastisch van aanpak, maar probeer wel steeds iets nieuws, in plaats de
bekende rondjes te blijven draaien. Oefen eerst iets nieuws in een veilige omgeving,
totdat je controle over je paard begint te krijgen en het routine begint te worden. Dan
pas is het tijd om weer een stapje verder te gaan.
3. Denk in kleine stappen, vooral bij het maken van grote plannen! Hoe je in stappen
kunt blijven denken, ook terwijl je al aan het werk bent, behandelen we in onze clinics.
Door je acties in duidelijke stappen onder te verdelen, merkt je paard dat je intentie
helder is, en blijft hij meer op jouw leiding vertrouwen.
4. Oefen op zowel rustige als spannende momenten met het vestigen van je aandacht op
je ademhaling. Dit heeft tot gevolg dat je ‘uit je hoofd’ en ‘in je lichaam’ komt waardoor
het makkelijker is te ontspannen. We komen hier in onze clinics uitgebreid op terug.
5. Bevestig alles wat je samen met je paard leert, door veel en vroegtijdig te belonen.
Je bereikt bij een paard veel meer met geduld en vriendelijk vragen, dan door straf en
dwang!
14
Vijf dingen die je kunt doen om te voorkomen
dat je paard in paniek raakt:
1. Doe buikademhalingsoefeningen, om zelf rustig te kunnen blijven.
2. Ontspan je paard door het ‘ontspanningsknopje’ te masseren. (Dit is een
acupressuurpunt achter de singel, waar je normaliter met de onderkant van je kuit drijft.
In de clinics leer je precies waar het zit en hoe je het kunt masseren!)
3. Leer wendingen om de voorhand te maken en daarbij NIET TEGEN DE BUIGING in te
gaan!
4. Leer contact te houden met je paard zijn mond, zonder aan de teugels te trekken.
5. Maak kennis met de voorwaarden voor een goede houding en zit, zodat je balans
verbetert.
Vijf dingen die je kunt doen als je paard toch in paniek raakt
(zowel op de grond als te paard):
1. Als je onder de indruk bent geraakt van een onverwachte schrikreactie van je paard,
wees hier dan eerlijk over naar jezelf. Accepteer dat je bang bent (het is immers een
heel natuurlijke reactie!) Ga jezelf vooral niet overschreeuwen. Dat veroorzaakt
namelijk incongruentie in je lichaamstaal, waar je paard nog banger van wordt. Je paard
heeft heel nauwkeurig door, of jij zeker van jezelf bent, of dat je een toneelstukje
opvoert. Als er iets niet klopt tussen jouw lichaamshouding en je acties, dan wordt het
paard er alleen maar nerveuzer van. Of zelfs wantrouwig tegenover jou en dan ben je
nog verder van huis. Je krijgt je zelfvertrouwen terug door eerlijk te zijn, door te ademen
en oefeningen te doen die jullie al kennen.
2. Ontspan jezelf door ademhalingsoefeningen, zodat je kunt blijven denken!
3. Ontspan je paard door hem spiraalsgewijs de cirkel te laten verkleinen.
4. Ga NIET TEGEN DE BUIGING in, maar masseer het ‘ontspanningsknopje’!
5. Hou op tijd op met hulpen geven, dus op het moment dat je paard erop reageert!
15
Wat moet je NIET doen als je paard schrikt?
5 levensgevaarlijke fouten:
1. Aan de teugels trekken. Deze impuls moet je absoluut doorbreken. Probeer
je paard niet meteen te remmen! Als je hem probeert tegen te houden,
ben je in de ogen van je paard het roofdier dat hem wil vangen! Daar gaat elk
prooidier juist harder van lopen... Maak ophoudingen vanuit je zit, maar
houd je teugels niet krampachtig strak.
2. Niets doen. Je moet wel ingrijpen anders blijft hij rennen. Dan is de kans
groot dat hij steeds harder zal gaan lopen en jullie allebei (en mogelijk
anderen) in gevaar brengt.
3. Het paard rechtdoor laten lopen. Leer de ‘one rein stop’, de noodstop.
Deze moet je in de praktijk goed leren toepassen, met de juiste timing, van
een gekwalificeerde instructeur. De noodstop leren we je in de clinics.
Bij incorrecte toepassing loop je juist meer kans op ongelukken.
4. Schreeuwen. Ook dat versterkt de paniek bij het paard.
5. Je vastklemmen. Probeer zoveel mogelijk ontspannen te zitten en knijp niet
met je benen en/of billen om hem niet nog meer voorwaartse impuls te
geven. Als je gaat klemmen is de kans groot dat je voorover buigt en je jezelf
kleiner maakt. Hierdoor raak je juist sneller uit evenwicht. Blijf rechtop.
Maak je lang. Zit en adem diep.
16
Vervolg!
Vond je dit nuttige informatie? Wil je profiteren van het complete programma om van je
angst je kracht maken? Kom dan naar een van onze introductieclinics, of de driedaagse
verdiepingsmodule.
In deze clinics introduceren we de ‘VOEL’ methode waarmee je in elke situatie op de beste
manier kunt reageren. Je krijgt meer inzicht in hoe je verschillende emoties bij een paard
kunt herkennen. Je leert verschillende typen angst bij jezelf herkennen, en van elkaar
onderscheiden. Je oefent met diverse technieken om met de verschillende paardentypen
en je eigen gevoel om te gaan, en zo de bron van je kracht en zelfvertrouwen aan te boren.
In omgaan met angst is het zoals met alles: oefening baart kunst! Als je op een goede
manier de uitdaging aangaat waar je angst de boodschapper van is, leer je niet alleen steeds
meer genieten van het paardrijden, maar ook van het leven in het algemeen.
Je vind de agenda op www.angst-de-baas.nl
Graag tot ziens!
Josselien & Linda
