I:

I

•M

§8

- ua

mm

_

§%I8§2%%%2888222

Zones-; nptember 4.20—5.50. Fragimenten uit Ora- toria. Het versterkte Birmingham Studh'io Orkest '0. 1. v. Frank Canted. 'Diriigent: Joseph Lewis. Isabel Bailie, sopraan. Eilic Greene, tenor Herbert Simmonds, ihas. A Harvest Sohigy Lee Williams. Een gewijde cautate voor sola stem, koor en o rkeslt.

4.40. Fragmenten uit iDie Schop- ftunig, Hay-din.

5.40. The Rose -of Siharon, Ko- raaL-seene, The Procession of the Ark.

10.50—11.20. Finsche tiederen, te zingen door Dili SuoLaihti-.

11.35. Dansmiuiziek door de K a-p e,l P in kius-La nge r.

8.00. Sportbericihten.8.15. Weeribericilit.8.20. Concert. Medewerkenden:

Holmeister-Schramimein, ‘ Georg Ott, Maria Einodshofer, Dr. Ernst Piindter, lvarl Piin:dlt.er, Sigmund Haaigy het ‘NoragHKoor en het Scarpa^Orkest.

10.50. Nieuiws--, weer- siport- ei.i diiv-erse beriichten. N'oondi- en Oostzee weerberifchft.

11.20. Uit 'Hannover: iDamsmu- ziek variant bet Wiener CaifLHilversum, 298 M. Na 6 u. 1070 M.

8.25—9.20. NGRV. .Morgen- w-ijidiiiig.

10.10— 12.00. KRO. (1071 M.) Hoogimis uit ide iKerk van den H. Johannes den iDooper te Wage- nimgen.

12.30— 1.30. 1KIRO. Concert d. het KRO.-Trio.

1.30— 2.00: iKiRO. Lezing over Het 'Katholieik standpoint inzake lichaamscuiltuiur.

2.00— 2.30. iKRiO. Lezing over •De Sprooikjes van Andersen.

2.30— 4.30. IKRiO. Con-ce r t.4.30— 5.00. iKiRO. Ziekenha.f-

uiurtje.5.30. -NCR'V. 'Kerkidienst van uit

de Geref. ;Kenk te Amersfoort.7.30— —8.00. KRO. Lezing over

het Congres van den R.-tK. Mid- den.stand s!bo nid' te Alimelo.

8.01— 8.10. iKiRO. Praatje door den KRO.-Voorzitter.

8.10— 10.45. KIRO. Orkest 10.45—11.00. IK'RO. Eipiloog d.

Ite»t Klein ;Koor.

Berlijn, 418 M.Proigramma, uitgez. door Zeesen.

7.20. - Ocihten digym n asti ek- onderricht.

8.20—9.15. Voor de Lan.clbo.u- wers.

9.15. Klokgeliui van de PuG- diarnnier, Garnisonskerk.

9.20. Mo rge n wijd iirng.Kloikgel'ui van de Behlijnsclhe Dorn.

10.20. W ee rberich.t.10.50. Uitzemdiing nit Merce'des-

P a las t, N eirkbin.: J euigdiwi jidli-n g.1 t.5u.: Voor de Oarderen.12.20'. Midi.daigconce.rt door

Hansheinrich Dranemann e.n zijn Titania-Orkest.

2.20. Erich Kastner leest eigen gedichten.

2.50. ‘Concert.3.50. *" Kathe Haa-ok verfeilt

sprookjes.4.00. Sprookjes.5.25. . Een mirtje Operadrama-

tuiflgie^ iramofooiiplaten en voor- iezinjg),

5.20. Concert.9,50—12.50. Dausmnziek door

de iKapet Dajos Bela. .In de paiize: 'Bee’lidiuafzendin.g.

Hamburg, 372 M.Havenconcert. .Concert a. boord

van het s.s. New-Y orlk van de in amiD'urg-Am erika-Lij n.

7.20. De 'Klokken van Gro.sse Michel.

7.25. Morgenigroet van Horst Platen gevoligd door concert.

8.35. rijdsein.8.40. W eerberi'cht.8.45. N i e uiwsb enich ten.9.00. (Or. Geiss: Die norddeut-

sehen /Ware-ndi.auser.9.20. iHeino Landlrd'Clk; Die Vo

gel ziehen!9.40. Morgenwijding. Medewer-

kendien: Het Koor der Christus- kerk (Baclwereen.) o. L y, onga:- inist Ntirnberger. Uitzending uiit Hannover.

Daarna:

van uit6.50—8.10. . iKerkdiensit de Kathe'd'raail te Birmingham o. 1. v. Rev. Dr. R. J. Canupbell.

9.05. Liefdadigiheidsoproep ten bate van de Stantord^ Riutland1 and General In firm,any door de Marchioness of Exeter.

9.10. Weerbericht en nieuws- beriehten.

9.20. Symipho nie-c;oneert van ui t de town Hall te iBinminglham. The British Women’s Symiphony Orchestra o, L v. Dr. Malcolm Sargent. Eva 4'oiiliworthy, alt. Mary Abbott, piano.

10.30 oa. Orgelconcert d. Fred Dnmhilil, v'ahiuit de ikathedraad te Birmingltam.

10.50. Epiloog.

11.20. Carl Heitimiun: JessBnnd'sen, dien Maler imserer Land- schaft und unserer Baudenkmaler. (bij zijn lOOen sterfdag op 22 September).

11.50. Concert uit Rest. Oster-man.n.

12.35. Wijidiingsuurtje. Gestalte deiin Leiben. Toespraak door Otto Meyer. Zaug door de Singgemeiu- schaft de;r SAJ und jSV o. 1. v. Heinz Vassmer: het Norag-4ciwartet

1.25. Concert.2.20. Kinder-.zaiigimirtje.3.20. Uit Bremen: Concert door

de Ma’rbdoili'ne- en. Guitaarcliib Miigiion o. 1. v. Tlheo Bieiwend.

4.20. Uiit 'Kie'l: Composities v. cello en piano van Theodor Ger- lach. John de jager, cello. Prof. Theodor Gerlach, piano.

5.05. Uit Kiel: Oude volks'liiede- rem en madrigalen geizongen door Kathe Trass, sopraan* en de Koor- vereeniging Riel o. 1. v. Hans Gah|enbedk.

5.50. U.-it Hannover: recital door Willy Craney.

6.50. Uit Hannover: Walsen nit Opera/s ,gesipeelid door het Norag- Orikest o. 1. v. Otto Ebel von Sosen

7.50. Ui't Kiel: Hniigo Je'ssen: Die Turn- und) Sportbewegung auf deni Lande.

Frankfurt, 390 M.7.20. Havenconcert van Hamr-

binig,8.35^-9,35. Mo rgen wijidi-n,g.12.20. Roindgang door de Zo-

olbgische Tuin. Spreker: Dr. Kurt Priemel en. Dr. Pauli- haven.

1.30 2.30. Concert door de Zanigenboird' Sangerkranz, E. V. Diietzenbaeh.

2.50. Voo-r de Jeqgd.3.50. Stunde des Landes. Lei-

di.nig; Dr. Cart Gebhardt.4.50—6.20. Concert door het

Radio Orkest.6.20—6.50. Uurtje der Rheiii-

Mainische Verband fiir ' Volksbil- duriig.

8.20. D'r. Herbert Graf: Das Frankfurter Opernhaus van 22. bis 26, Septemlber.

8.35. Sportbericht.8.50. -Concert door het Radio-

()rkest o. I. v. Willy Name m. m. \ Gil Valeriano, Spa-ansohe tenor.

Brussel, 509 M.Vanaf 7.50 oni dc 1% u'u,‘ tot

aan het oplaten der duiven, be- ridhten omtrent de povStduiven- vluchten over de navolgende etap- pes: -.Momignies, Sodres-Samibre, Brussel, Quievrain, St. Quentin, No-yon, CreiiL, ;• Camibrai, Arras, Breteuil, Clermont, Compiegne.

5.20. Dansimiuziek door Dansorkest van Palau's de Danse.

6.20; Kinderuuirtje.6.50. Gramofoonpliaten.7.50. Beridht-ein,.8.35*. Concert door het Radio-

Orkest m.m.v. Maddme Boulanger em d'eh heer Aulber. Na ,het .concert Laatste beridhten.

HUIZEN, 1875 M.8.00— 8.30. Causerie.9.00. iMededeeli.ngen. voor Post-

d'ii iv enli efhebibe rs.9.02. Gr am Oifo o nmluizaek.9.10. Mededeel'ingen in ’t Es

peranto.9.25. Concert.10.30. Kerk-uitzending uit Drie-

bergen-Doorn.12.00. Tijldsein v. d. AVRO-klok12.00— 12.40. Lezingree'ks over

het onderwerp: De ontwi'kik-eling id!, sterrenkuinde, door C. -:H. Sluiter. 11. D e r eve! u t i e van he t w ereld- bee'Ildl in de-16de ee-uw.

het

Piano-

Daventry Exp., 479 M.3.50. Voorl-ezing van gedichten.

Both great and small. Een selectie van gediahten over dieren, voor- gelezen door Mr. Ronald Watkins.

44- DOMINIT DE BETERE ACCU VOOR ALLE DOELEINDEN ACCUMULATORENWERK HOPPECKE A.G. INGENIEURBUREAU

7

12.40—2.00. Luncheoncert door het AVRO-Octet o. 1. v. Louis Schmidt. SokHviool: Boris Lensky.

2.00— 2.30. AVfRO. Tooneel- halfuurtje.

2.30— 3.00. Kinderzang door de Zang- e>: Operettevereeniging Onderling Genoegen. Directeur: J. Post. Dumbed, Arn. Spo-eti Sproei- liedje, Hendr.. van Tussenbroek. Ruim 'baan, Cath. v. Rennes. Het liedje van dc.n scharensliep, E. v. Beck Bullebroeck. Wo-udcantate, Nico v. d. Linde. Naar Thuis, N.

d. Linde'. Aan den vleuigel: Mej. v. d. Haak.

3.00— 3.30. Pianorecital door Sophie Vos. Menuet, Paderewski. Etude en forme de valse, Sainf- Saens. Pagamini-Etude No. 4, Fr. Liszt. Ballade Op. 23 g. kl. t., Chopin.

3.30— 5.00. Middagconeert door het Omroeporkest o. .1. v. Nico Treep. Solist: Philip Swaab, fluid. Programma: Ouverture Athalia, Mendelssohn. Balletsuite u. d. opera Kassya, Delibes. Concert v. fluitm iD gr. t.', Mozart. Philip Swaab. a. Nmr wer die Sehnsuvhl kennt, Tsjaikofski. b. Humoresque, Tsjaiikofsfci. Valse de concert, Gla- zoenof. Potpourri (Der fidele Bauer, Leo Fall, Einzugsmarsch der Bojaren, iHaWorsen. ’ In de rustpoozen tusschen 4.15 en 5.00: Sportuitslagen. van Vaz Dias. .

5.00. iK-leuteruurtje.5.40, Wekelijksch nieuws.0.00. Concert.7.30— 8.00. Gramophoonmuziek.8.00. Tijdsein v. d. AVRO-klok.

Pers- ien sportnieuws Vaz Dias.8.08. Concertgebouw Amsterdam

Volksconcert door het Con-certge- bouiworkest. Na afloop: Gramo- phoonm-uziek.

12.00. Slutting.

10.25—11.25. Orkest- en so- listenconcert. Radio-Orkest. John Aidqvist (Unit), Ernst Mikkelsen (waaldhoorn), Svend Aage Andersen (bazuin).

11.20—12.50. Dansmuziek.12.20. Uurslag en klokkenspel

van. het Raadhu,s.

Louden 356 en Daventry 1553 M.10.50. (aileen Dav.) T ij dseiri

en weerbericht.3.50. Concert door het Gors-

hofli Parkington Quintet. Hilda Blaise, sopraan en .Mildred Dilii :g, harp.

5.30—5.50. Recital door Paul5.50. Lezen uit den Bij'bel. Paul

of Tarsus, VI, Athens and the Unknown. God, Handelingen XVIi, 1—34.

6.05—6.35. Kerkcantate No. 114 Bach.

6.50. iKerkdienst in Wales dialect. Uitzending uit Parish Church, Ystradyfodlw.g, Rhondda.

8.20. .Kerkdienst in de Studio 0. 1. v. Dr. Rufus M. Jones, D.D.

9.05. Llefd. oproep door Rt. Hon. The Countess of Birkenhead.

9.10. Nieuws-, weerbericht. Plaatselijk nieuws. (aileen Dav.) Scheepsber.

9.25. Militair concert door het Radio Militair Orkest o. 1. v. B. Walton O’Donnell. Ethel Fenton, alt. Anatole Melzak, viool.

10.50. Epiloog.Motala, 1348 M.

11.20. Kerkdienst.1.05. Weeibericht.5.20. Gramoloonmuziek.5.50. Recitaties door Gabr. Alw.6.20. Kerkdienst.7.35. Die grosse Rolle: tooneel-

spcl in vier acten van Runar Schildt. Regie; Olof Molander.

9.05. ChO'puii-cncert. Torsten Cas- sel, solist.

10.00. Ohkestconcert.Parijs „Radio Paris”, 1725 M.

8.20. Berichten.12.20. Religieuse causerie: Le

Clerge Indigene dans les Missions door Monseign. Clichon.

Daarna: Religieus Concert.1.05. Gramofoonplaten.4.50. Gramofoonplaten. In de

paieze: Persberichten.6.50. Gramofoonplaten.7.25. Landb. berichten.7.40. Sportbericht.8.05. Guignol Radio-Paris.8.35. Concert o. 1. v. Maurice

Andre.In de ipauze: Nieuwsberichten.

Daventry Exp., 479 M.3.20. Concert vanuit de Grange

Super Cinema o.l.v. Haydn Heard. Joseph Bourne, tenor.

4.20. Balladcn concert. Megan Tel-ini, sopraan. Ceredig'Jones, ba- riton.

4.50. Dansmuziek door Jack Payne en het B.B.C. Dansorkest.

5.50. Kinderuurtje,'6.35. Tijdlsein van Greenwich,

weerbericht en niauiwsberibhten.6.50. Lichte muziek daor het

Birmingham Stulio-Orkest o. I. v. Joseph Lewis. Odette de Foras, sopraan. Dorothy Wilson, piano.

8.20. Thai's, van J. Massenet, (Eerste en tweede bedrijf) uitge- zonden vanuit de Parlophog Studios.

9.20. Weerbericht ein niettws- berichten.

9.35. Thais. Derde bedrijf. 10.40—11.35. Dansmuziek door

Bertini’s Dansorkest vanuit de Tower Ballroom, Winter Gardens, Blackpool. (Her-uitzending van Manchester).

Frankfurt, 390 M.12.35. Gramoofonplaten.5.45—6.20. ‘Concert door het

Radio-Orkest.6.30. Alexander Maass leest u.

de werken van Jack London.6.55. Dr. Paul Laven: Wo ums

der Schuh driickt: Der Qgrichts- vollz-ieher.

7.20. Dr. C. A. Schleussner, Ernst Becker en Dr. Paul Laven: Rundifunk undi Fernsehen auf der Grosser Funkaiisstellunig.1929.

7.40. Engelsche litteratuiur.7.55. Engelsche spraakles.8.20. iLitteraire voordracht.9.20—10.20. Concert 5oor het

Radio Orkest o. 1. v. Eugen Bodart m.

12.50. Orgeiconcert door Edward O’Henrey, van Madame Tus- saud’s Cinema.

1.20. Lioht Concert door Leonardo Kemo van Piccadilly Hotel.

2.20. Schooluitzending.2.40. Intermezzo.2.50. Miss Rboda Power: Days

of Old: The Middle Ages. I, Tournament iDay at the Castle.\ 3.20. Intermezzo.' 3.25. Miss Rhoda Power: Stories for Yo linger Pupils; Why the Jelly, fish is Soft.

3.40. Intermezzo.3.50. iDansmuziek door Jack

Payne en het BBC.-dansorkest.4.36. Licht Concert door Ai-

Phonse diu Clos en zijn Orkest v. Cecil Hotel.

5.35. Kinderuurtie.6.20. Mr. F. Dillinstone: How

to crow Violetfs.6.35. Tijdsein, weer- en nieuws-

berichten.6.50. Muzikaal intermezzo.7.05. De grondslagen der Mii-

ziek. Pia.nodiuetten van Weber, Mendelssohn en Schumann, gesp. door Ethel Bartlett en Rae Rj- herfson. Romanze, Menuetto Op. 3 An'dantiino; Rondo Op. 10, Weber

7.20. Mr. Desmond MatcCarp thy: Litteraire kritiek.

7.45. Monsieur E. M. Stephan, Fransche causer.ie. Voorlezing nit La Pipe, van Andre Theuriet.

8.05. Joodsche liederen, te zin-. gen door Mary Bonin, sopraan.

8.20. Promenade-concert door Sir Henry Wood en zijn Symphonic Orkest. May Busby, sopraan. Horace Stevens, bas-bariton. Wagner Concert.

10.00. Weer- en nreuwsberidi- ten. Plaatselijk nieuiws (alleen Dav.) ScheepsberiiChten.

■ 10.20. Mr. T. A. Glover: Some Modern Jungle Tales.

10.35. Fen Chaiminade Pro- gramma. Concert door het Gers- hom Parkington Quintet.

11.20. iDansmuziek door Bei- t,ini’s Dance Band van The Tower Ballroom, Blackpool.

11.35—12.20. Teddv Brown en zijn Band van Ciro’s Club.

12.20—12.35. Beeldiuitzending.

6.40—710. Fratische les.7.10—7.20. Weerbericht.7.20. Persberichten.7.35. Tiidsein.7.36—8.20. Voordracht.8.20. Uurslag van het Raadhuis.8.20—9.35. Concert door het

Radio-Orkest 0. 1. v. Launv Gr6n- dahl. Sooliste: Signe Liliequist, Finsche chcertzangeres, Finsche composities. Aan den vleugel; Fol- mer lensen.

9.35— 9 50. Moderne dialogen. Familien Hansen, 1-acter van Jens Locher. Daarna persberichten.

1005—10 35. Voorlezing,10.35— 11.25. Kamermuziek door

het Rafn-Kwartet. Gerhard Rafn (le viool), Carlo Andersen (2e viool), Niei$ Borre (viola), Torben Anton Svendsen (cello).

4.05. Symphonie concert. (Gramafoonplaten).

5.15. Berichten en koersen.6.50. Koersen.6.55. Gramofoonplaten-concert. 7.45. Landb. causerie.8.10. Berichten.8.20. Sportcauserie en her.8.35. 'Concert.9.20. Koersen en berichten. Daarna: Vervolg Concert.10.20. Berichten etc. In de

pauze: N'ieuwsberichten.

HU1ZEN, 1875 M.10.00. Tijidsein v. d. AVRO-kiok10.00— 10.15. Morgenwijding.12.00. Poiitieberichten.12.15— 2.00. Lucohmuziek door

het AVRO-kwartet o. 1. v. Simon ,van Leeuwen.

2.00— 2.30. G ramoph 0 bn muziek 2.30—4.30. Remibrandt-Theater

Amsterdam. Hfustratieve filmmuz. Het orkest o. 1. v. David Hartugs. Mr. Gustav Wei'hs, orgel.

5.00— 6.00. Kinderuurtje door C. Setaaake .Verkozen.

6.00. Tijdsein v. d. AVRO-k'ok6.00— 7.15. Dinerconcert door

het AVRO-kwartet. Program,rna: Cartmen-Marsch, Beck. Serenade, Braga. Standlcher, J. Heykens. Fragmenten uit Paljas, Leoncavallo,. ’Moment critique, S. v. Leeuwen. Vioolsolo. 1001 Nacht, Wals, Job. Strauss. Madrigals, Gaubcrt. Potpourri Les Saltimban- ques, L. Ganne. Awakening of love Davido. Finale.

7.15— 7.45. Declamatie door Frans Hulleman. Trui naar Zwit- serland.

7.45. Politieberichten.8.00. Tijdsein v. d. AV'RO-k'ok. 8,01 —9.00. Ver een i gi ngsuu r be

m.rh.v;' de Amsterdamsche Tram- Harmofiie. Directeur-: De hecr joh. Sohuitmakcr. Het Maitnenkoor Kunst en Vriendlschap, Directeur: L. C. Keereweer. Programma: Ad Honores, Marsch, Sam Vlessing, Harmonie. a. Levenslust, Gregon, arr. Schuitmaker. b. Angelas, Massenet, Harmonie. a. Jesu didcis meimoria, Korte. h. De Vesper, L. v. Beethoven, c. Kersf-'edje, B. Diamatit. Kunst en Vriendschap. Ouverture Joseph, Mehul, Harmonie. a,' Lente, L. C. Keereweer. b. Teh.uis, Jac. Bonset, Kunst en Vriendschap. Marche militaire, Fr. Schubert. Pro Gloria, Marsch, Jac. Grit. Harmonie.

9.00— 11.00. Concert door he! Omroeporkest o. 1. v. Nico Treep. Ouverture Vert-Vert, Offenbach. Estudiantina, Wals, Waldteufeh a. Pantomime, Friml. b. Canzonetta, Friml. Alhambra, Semler. Praatie door Fred Fry. Voortz. van het concert. Von Butane, Potpourri, Fetras.

10.00. Persberichten van Vaz Dias. Die Werber, Wals, Lanrer. Tintoretto, Intermezzo, Kockerl. Leha’riana. Potpourri, Geiger. My Hobby, De Berrie. iMarsohpof- pourri. Zimmer. Daarna: Gramo- pho mi muziek.

12.00. SI ui ting.

Dinsdaq 24 Sept.Bcrlijn, 418 M.' 9.50. Tijdsein, weerbericht, nieuwsberichten. Sportbericht. Beelduitzending.

Brussel, 509 M.5.20. KamerrHutaiek door het

Radio Trio,.6.35. Causeriie.6:50. Gramofoonplaten.7.50. Berichten.8.35. Concert dbor het Radio

Orkest m.m.v. MademaiseHe Dja- nel. rang.

9.20. Nieuwsfbericbten. Daarna: vervolg concert. Na het concert: Laatete berichten.

Langenberg, 473 M.7.05—7.20. Lichaamsoefeningen.7.23—8.15. Gramofoonmuziek.8.20— 9.20. Concert uit Bad

Salzufpn door het Stedel. Orkest van Hildesheim o.l.v. Reichert.

10.35— 11.30. Gramofoonmuziek.10.50— 11.00. N'euwsberichten.11.35— 12.15. Uitz. v. scholen.12.30. Gramofoonmuizek.1.10. Weerbericht.1.15. Tiidsein vail Nauen en

nieuwsberichten.1.25—2.50. Concert door het

Werag-Orkest o. 1. v. Buschkotter. Solist: Sauerteig fluit.

2.59. Reclame.2.50. Reclame.3.20— 3.50. Kinderuurtje.Daarna: financieele berichten.4.45—5.10. Voor de vrouw.

Oberstudiendirektor Dr. Ludwig Voss: Warum schon jetzt? (1) Unser Kind vor dem Schulwechsel.

5.15—5.55. Voor de jeugd.5.55—6.50. Gramofoonmuziek.6.50— 7.10. Dr, Wilhelm Ley-

hausen: Aus Kiplings Kleinen Ge- schichten (2). Daarna nieuws- en financieele berichten, weerbericht en SDOrtberichten.

7.35— 8.00. Dr. Timmermanhs: Wesen und Bedeufung der indus- tricllen Psvchotechnik (1).

8.00—8.20. Ouderuurtje.Dr. Paetsch: Der Schularzt.

8.20— 9.15. Concert door het Werag-orkest o. 1. v. Kiihn. Solist: Schneiderhan, viool.

9.20. Muzikale diereraverhalen. Medewerkenden: Josef Lodenstein, soreker: Katht Esche, sopr.; Elsa Stahhl-Finke, alt: Eugen Siemsen. tenor Egbert Tobi, tenor; Eduard Scherz, bas: Hubert Flohr, piano; leden van het Stedelijk Orkest.

Daarna nieuws- en sportberich- ten, reclame. Vervo'gens tot 17,20 concert vanuit Breidenbacher Hof. Dusseldorf door de kapel Ernesto Arcari,

Daventry Exp., 479 M.3.20. Dansrouziek door Jack

Pavne en het B.B.C.-Dansorkest.4.20. Uit de lichte Massieken.

Concert door 'het Birmingham Studio-jOrkesit o. 1. v. Frank Cant'd!. Herbert .Cave, tenor. Harry Stainer, cello.

5.50. Kinderuurtje.6.35. Tiidsein _ van Greenwich,

weerbericht en ni0uwS‘berichfQn.6.50. lack Payne en het B.B.C.-

Da.tisorke’st.7.20. Li'crttemuziek door Patti-

son’s Sa1'o»n Orkest o. 11 v. Norris Stanley. Uitgezonden vanuit Cafe- Festaurant. Corooration Street, Birmingham. Solisten: Norris Stanley. viool Harry Miller, cello.

8.70. Promenade concert vanuit He Gueen’s Hall te 'I Oinden. Dora ' -ahhette, sonraan. Robert Easton, hariton. Arthur Catterali, viool. Aubrev Brain, hoorn.

10 00. Weer- en nieuwsiber. ;10 15. Concert door het Radio

M'lriair Orkest o. I. v. B. Walton O’Donnell. Solisten: Muriel Midd^ i“tpn, alt. Herbert Simmonds, ba- riton.

11.15—11.35. Ork»st:

Motala, 1348 M.7.35—8 05. Gvmnastiek.1.70. Schooluitzending.5.70. O-amofooTOlaten.6 70. Kmderuurtje.6 50. Concert door het Radio-

Orkest.7 70. Voor de Huisvroouw.7 35. Vervolg Concert.7.50. Engelsche spraaldes.8.70. Voordracht.8,40. nuitaarmuziek.9 10. Pianosonate Op. 2 No. 3.

Be“thnven.10 fO. Voordracht.10 q0. StrUkkwartet A-moll Op.

29, Franz Schubert.

Ouver-tnne Romeo en Julia, TschaikowskiFrankfurt. 390 M.

1.50—2 50. OramofoonDlaten.4 35—6 20. Concert door het

Rad'o Orkest m. m. v. solisten.6.30. Voo'dezing uit de Deca-

mero.ne van Boccaccio, door 0. W. Sti'dtmann.

6 50. Peririhten.7.00. Oarteningspektor B'ecfce!:

Was ist bei der Ohsternte und Lamerunig zu beachten?

7 70. Rad'o-Hooveschool. Dr. Oxenius: Organisation des Ret- tit’gowesens.

7 40. Snheak'r'rfie.8 PO, Prof. O(-irr: Die V.ifttirr-

''edentimcr der deutscheni Medizin im Ausiand.

Kalundborg, 1153 (Kopenh. 281 M.)7.50— 8.00. Gvmnastiek.11.20— 11.30. Weerberjcht.11.35—12 05. Uitz. v. schoierr. 12.20.; Uurslag en klokkenspel

van het Raadhuis.12.20— 2.20. Concert uit Rest.

Wivel doro het Strijkorkest o. I. v. K. ingemann Palmhoj.

3.50— 3 55. Voor de huisvrouw. 3.55—5.55. Concert door h.et

Radio-Orkest o. 1. v. Emil Reesen. SoJist: Henry Munck (hobo). In de pauze te ca. 4 40- Voordradit.

6 00. Beursberichten.6.10—6.40. Voordracht.

Louden 356 en Daventry 1553 M.10.35. Morgenwi.idmg.10 50. (alleen Dav.) Tijdscm

en weerbericht.11.05. Miss Sydney M. BusheH:

Comtnotisense in Household Work, III, The House with a Maid.

11.20. (alleen Dav.) Gramo- foonolaten.

12 20. Ballade-concert door Adelaide Turnbull, alt. Lucas Bassett, tenor.

Parijs „Radio Paris”, 1725 M.8 20. Berichten.11, 05. Koersen en berichten.17 50, Gramofoonplaten.1 70. Koersen.1.25. Vervolg Gramofoonplaten-

Coneert.2 70. Oneirieerakoersen Periis. 3.50 Slot Parijs en opening

New-York.

«iOi&k

8.20. Concert door het Strijk- kwartet uit Zurich.

9.20—'10.20. :Der Tod5.30— 6.00. Gramophoonmuziek6.00. Tijidseim v. d. AVIRO-klok. 6.01—7.15. Dinerconcert door

.let A VRO-kwartet. Proigraminu: Ouverture Le nouveau Seigneur du village, Boicldieu. Pas outdid, VV. Pailke. Mon reve, Wakiteufel. Ron- d-ino over een theina van Beethoven, Krcisler, Vioofcolo. Fragmen- ten uit Samson et Delila, C. Saint Saens. Coeurs et fleurs, Czibmka. Wenn zwei si oh iliebem uitiDer Kas- telb-inider, Lehar. Siamesischcr Brautzuig, l.ohr. Potpourri Fin Walzertraum, 0. Strauss. Finale.

7.15—7.45.. Schetsen uit de ge- schiedenis der Natuur.ku.nde in de 16e en- 17e eeuw door 'Dr. C. A. Crommelin. II. Christiaan Huygens . 7.45. Politieberichten.

8.00. Tijtteein v. d. AViRO-klok 8.01 —8.30. A ViRO-Boelken h a 1 f-

uurtje.8.30— 9.00. Concert door het

Omroeporkest o. I. v. Nico Trnep. Progratnma: Ouyerture Semiramis, Rossini. Pique Dame, Suite, Tsjai- kofs'ki. Ecossajses, Beethoven.

9.00. iRadio-Tooneet. Opvoering van Lanseloet van Denemarkrn, een Abelspel o. I. v. Kontmer Kleyn

10.00. Persberichten van Vaz

Rt. Hon. the Earl of Cottenhan: Long Journeys.

7.35. MuziJkaal intermezzo.7.45. 'Prof. J. W. Gregory: How

the World Began, The Earth arid its Origin.

8.05. Lioht Concert door het .Radio Orkest o. 1. v. John Anseil. Doris Vane, sopraan. Gladys Ripley. alt. Hubert Eisdell, tenor.

8.20...8.50. (alleen Dav.) Prof.WPG. de Burgh: Tine Meaning of Ethics. I. What is Moral Philosophy?

8.50. Vaudeville. Lina Tyber, Parijsche lie'dieren. Sandy Rowan, Scliots komie'k. Anna Filfpova, Rusisische liedereu. Joe Sargent en Stuart iRoss, gesyme. harmonic. Veres Caroly’s Hongaarsche Zi- geuner Kapel. Congo Night een schets van Richard HHighest een

' Variete-mimimer van het London Alhambra. Jack Payne en het BBC- d-ansorkest.

10.00. Weer-, nieuwsberichton. Pilaatselij'k niemws (al'teen. Dav.) Scheeip'sbericihten.

10.20. Sir Walford Davies: Music and tile Ordinary Listener. [Xeerie Words and Music.

10 40- 12.20. Dansmuziek door de Piccadilly Players o. 1. v. Ray Starita en het Piccadilly Grill Orkest o. I. v. Jerry Heoy.

Latigenberg, 473 M.7.05—7.20. Lichaamsoefeningen.7.20— 8.15. Gramofoonmuziek,8.20— 9.20. Concert uit Bad

Salzuflen door het Sted. Orkest van Hildesheim o. 1. v. Reichert.

10.35— 11.30: Gramofoonmuziek.10.50— 11.00. Nieitwsherichten.11.35— 12.15. Uitz. v. scholen.12.30. Gramofoonmuziek.1.10. Weerbericht.1.15. Tijdsein van Nauen en

nieuwsberichten.1.25 2..50. Concert o. 1. v.

Eysoldt. Solist: Pensis, viool.'2.50. Reclame.3.20— 3.50. Kinderuurtje.Daarna: 'Financieele berichten.4.50— 5.15. Boekbespreking door

Willi Schafetdiek.5.20— 5.55. Uiteending v. scho-

!en. Ob.erstudiendirektor Dr. Maier: Oesterreich und' Deutschland, die grossdcutsche Frage ini Geschicht- unterricht.

5.55—6.50. Concert door het Weraig Kamerkoor o. 1. v. Zimimer- mann. Solisten: Wessel (harp); Fritzsche (fluit), Grefke (klarinet), Scheldt (fagot). Grape (piano).

6.50— 7.10. Rabbijn Dr. Rosenthal: Aus d:er talmudischen Weltanschauung (2). Daarna nietiws- en financieele berichten, weerbericht en sportberichten.

7.35— 8.00. Dr. Timmerrmanns: Wesen unid Bedeutung der indus- trielU'ri Psychotcchnik.

8.00—8.20. Die mouerue Ge- nosschenscliaftebiewegunig (2): Hamdelsgerichtsraf Anton Deutz- mann: Selbsthilfe, Selbstvcrwaltung und Sel-bstverantwortung.

8.20— 9.15. Concert door het Werag-Tnio: Bronislaw Mittniann, viool; Dodja Feldin, cello; Egbert Grape, piano. Daarna nieuws- en sportberichten, reclame. Vcrvolgens sluiting.

vonMe’nda:, hoorspel van Kurt Hey- nicke.

10.35. Concert.Hamburg, 372 1W.

11.20. F. Maass: Die Tiere ini Volksmund.

11.50. Uitzerading voor scholen.4.35. Uit Kiel: Concert door

het Norag-Orkest o. 1. v. Hans Doring, m.m.v. Mia Huper-Buff, co lo ratu ur-zange res.

5.20. RadiopZangimrtje o. 1. v. Prof. Fritz Jode.

6.10. Studienrat Hevekerl: Von der Elbequelle znr Elbrniindlung VI.

6.35. Concert.7.20. iDr. Ahrens: Die Fisoherci

im Hehbst.7.45. Prof. Dr. Friedr. Peemol-

ler: Niels Ryibeng Finsen, dem Begriinder der LiichtstrahlenvThe- rapie. (Bij’ zijin 25steir sterfda-g op 24 Sept.).

8.10. iMarktberic'h.ten.8.15. Woeitbericht.8.20. Uit Hannover: Osna-

briic'k. Ein Albenrf aus dem Saale des Westfali^dhen Friedens von 1648 in Osnabriick. Het Stedeiijk Orkest o. I. r. Otto Volikmunn Vocale so'Hste' en koor.

9.50. GasSen'hauer. Fine Revue der Gassen.hattcr, ihre Psychologie und FaSzin.atiOiiwkrnfr. Venbindendc woorden door ■ Rudolf Seniger. Medewerkeud'en: Erwin Bolt en het Norag-Orkest. I.eiriing: Fritz Gartz.

11.20. Nieiuwsberichten, weer- bericht, sport- e.n diverse berichten Noord- en Oostzee-weerberidit,

11.35. Uit Bremen: Concert varouiiit het Europa-Cafc.

Dias.10.15—11.00. Populair concert

door het Omroeporkest o. 1. v. Nico Treap.. Keler Eela-iKomzak- Kalman. Sipaansche Blijsipel-Ouver- turc, Keler Bela. Souvenir de Bade. Wals, Komzaik. a. Kommt Ziigauy! b. IKomim mit n a all Varasdin! uit Grafin Martea, Kalman. iDer Scrim der iHerde. Czardas, Keler Bela. a. Vollksliedchen. Komzaik. Marchen Koimzak. Voulez-voulez, Papachen uit iDie Herzogin von Chicago, Kalman. Daarna: Dansimaiziek door de The Raimblers. o. I. v. Theo Uden Masman. Uit het Cabaret La Gaite, Amsterdam.

12.00. Sluiting.

Paiijs ..Radio Paris”, 1725 M.8.20. Berichten.1105. Koersen en herieltliui.12.50. Symphonic concert van

Gramoloonplaten.1.29. Koersen.1.25. Vervolg Gramofoo’nplaten-

concert.2.20. Openingskoersen '

Parijsche beurs.3.50. Slot Parijs en opening

Nrw-York.4.05. Concert. Marcel Briciot,

piano; Jennv Joly, viool; Iiucienhe Radisse, cello,

5.15. Koersen.6.50. Koersen etc.6.55. Gramofoonpiaten.7.30. Landb. berichten.7.55. Diverse berichten.8.05. Sportcauserie.8.20. I.itteraire kroniek.8.50. Koersen.8.55. Concert.9.20. Berichten etc. ;Daarna: Vervolg Concert..10.20. Berichten etc.

Hilversum, 298 M. Na 6 u. 1070 M.Uilsluitend KRO.-Uitzendingen. 11950—12.00. Godtedienstig

ha'Muu'rtje.12.15— 1.15. Concert door bet

KRO.-Trio,.1.15— 2.00. Graimofo’Onmnziek.2.00— 3.00. Vrouiwen'U'Urtje.5.00— 6.30. Gramofoonmiuziel:. 6.30—6.45. Lezing over den

Knipcursus.6.45—7.00. Esperanto-.praatie7.00— 7.25. Lezing: Over de

gesohiieden.iis' van fief Kortschrift.7.35—8.(KL Lezing over: Soor-

ten rechts.8.01— 8,25. Lezing.8.25—11.00. Concert9.30. ‘Nienwslbericlhten.11.30. Sluiting.

Londen 356 en Daventry 1553 M.Kalundborg, 1153 (Kopenh. 281 M.)

7.50— 8.00. Gymnastiek.11.20— 11.30. Weerbericht.12.20. Uurslag en klokkenspel

van het Raadhuis,12.20— 2.219. Concert uit Rets.

Wivel door het Strijikorkest o. 1. v. K. Ingemann PaltmMij.

3.. 20—5.20. Concert door het Radio-Orkest o. 1. v. I.auny Gron- dahl, m. m. v. den acteur Richard Christensen.

5.20— 5.50. Uitz. voor kinderen.6.00. Beursbenichten.6.40—7.10. Duitsche les 7.10—7.20. Weerhericht.7.2B. Persberichten.7.35. Tijdsein.7.36—8.35. Voordracht.8.35. Radio-Bal.8.35— 9.20. Ouderwctsche dans-

muziek door het Radio-Orkast D. 1. v. Emil Reeseh.

Daarna pefsberichfcn.9.35— 11.20. Modcrne dansmuz.

door Preil’s .Radio-Dansorkest.11.20— 12.50. Dansmuziek door

hetorkest uit Palace Hotel o.- I. v. Teddy Petersen.

12.20. Uurslag en klokkenspel van het Raadhuis.

12.50— 2.20. Dansmuzieij dloor het orkest uit Rest. Nimb o. 1. v. Jens Warney.

10.35. Morgenwijding.10.50. (alleen Dav.) Tijdsein

en weerberidht.11.05. Miss Marjorie Guy:

First Aiid in. the Kitchen.11.20. (alleen Dav.- Granio-

fooniplatenenncert.12.20. Orgelconcert d. Edgar

T. Cook. Uitzendtnig uit Southwark Cathedral.

1.20— 2.20. Light Concert door Alphonse du Clos en zijn Orkest van Cecil Hotel,.

2.20— 2.45. (alleen Dav.) Proefbeeliduiitzending.

3.50. Intermezzo.3.55. Fransdbe es voor berpn-

ners o. 1. v. E. M. Stephan.4.20. Fred Kitchen en zijn Or

kest met Patfcman nan he: Orge! van Brixtoii Astoria.

4.35. Causerie voor Fchoien.4.50. Vervolg vain 4.20.5.35. Kinderuurtje.

'6.20. Gedichten van Robert Nichols voongelezen dloor Mr. Ronald Watkins.

6.35. Tijdsein. weer- en nieirws- 'be rich ten.

6.50. Muzikaal intermezzo.7.05. iDe grondlslagem d. Muzick

Pianoduetten van Welber, Mendelssohn en Schumann, gespeeld door Ethel Bartlett eat Rae Rohertso.

7:20. Voor de Motorrijder: The

Woensdag 25 Sept.Berlijn, 418 M.

9.50. Dansmuziek door he Kapel Gerhard Hoffmann. In de pauze: Be el d.uii tze n d i ng.

12.50. Nachtconcert.

HUIZEN, 1875 M.10.00. Tijdlsein v. d. AVROJklok 10.00—10.15. Morgenwijding.12.00. PoritieberichitCn.12.15—1.45. Lunchconcert door

het Tnschinslki-Orkest o. 1. v. Max Tak.

Brussel. 509 M.5.20. Graimofopniplalen.6.20. Vioolconicert.6.35. Causerie.-6.50. Grampfoonplaten.7.50. iBe rich ten.8.35. Fragmenten uit De groot-

hertogin van Gerolstein. Operette van Offenbadh. Medewerkenden: Madame 'Delia. Mademoiselle Sau- ctn.'.De lieeren Letroye, Geodel en Bracpny. Daarna Laatste berichten

1 '.45—2.00. 'Gram opho o n mil z iek2.00— 2.45. Weaken op het ge-

>bied van kooklkunst door P. J. Kers2.45—3.00. Praatje door Mevr.

de Leeuw-van iRees.3.00— 4.00. Maak-h-et-Z'elf! door

C. Schaakc-Vcrkozen,4.00— 4.30. iRustpoos.4.30—5.30. Microfoon-debu-

tanten.

* '■&L# *$

ADIGWERELv /VVAj% -SPs&iligSr ■ ■■-^y^irWj

Weekblad voor Nederlandsche Radio-Amateurs en Luisteraars g*.* ^ *

19 SEPTEMBER 1929 ZESDE JAARGANGNo. 38

I ABONNEMENTNEDERLAND / 7.50 PER JAAR

/ 4.- PER X JAAR BUITENLAND EN N.O.-INDlfi:

/ 42.- PER JAAR LOSSE NUMMERS / 0.25

(IN BELGlfi Frs. 4.-)

ADMINISTRATE:ENGERS & FABER

N.Z. Voorburgwal 250, AMSTERDAM (C) TELEFOON 37121 - GIRONUMMER 41280

Abonnementen kunnen op elk tijdstip ingaan, doch eindigen op 30 Junl of 31 December. Zonder opzegging, v66r een dezer data, worden

zij stilzwijgend verlengd

REDACTIE:N.Z. VOORBURGWAL 250,

AMSTERDAM (C.)TELEFOON 37121

♦

i !!!;

ALLS RECHTEN OP DEN 1NHOUD WORDEN VOORBEHOUDEN NADRUK VERBODENi

DE VIERDE I.R.T.A,D INSDAGMIDDAG heeft de offi- cieele opening van de Irta plaats gevonden. Voor deze officieele opening waren velen belangstellenden in de koffiekamer van gebouw Bellevue ver- eenigd. Allereerst nam de directie der ten- toonstelling, de Heer H. S. Engers het woord, die de aanwezigen welkom heette. Spreker wees op de groote moeilijkheden, die bij de organisatie van deze tentoon- stelling overwonnen moesten worden. Een groot bezwaar vormde het feit, dat te Amsterdam, na de verwoesting van het Paleis van Volksvlijt geen groote expo- sitieruimte meer beschikbaar was, naast de schouwburgnood bestaat er een drin- gende behoefte aan behoorlijke ruimte voor meetings en tentoonstellingen. Het is een overheidsplicht, aldus spreker om hiervoor zorg te dragen. Niettegenstaande vele fabrikanten afgewezen moesten worden, biedt deze expositie een volledig overzicht van de moderne vorderingen der radio-techniek.

De heer A. v. S a n t e n, voorzitter van den Nederlandschen Bond van Radio- handelaren, sprak daarna als volgt:

Het is mij een buitengewoon hooge eer en niet minder een groot genoegen, U op dit oogenblik eenige woorden van welkom te mogen toeroepen .Een woord van welkom in de eerste plaats tot den heer Enserinck, Referendaris bij het Hoofd- bestuur der P.T.T., die namens den Di- recteur-Generaal der P.T.T., welke heden door ambtsbezigheden verhinderd is tegenwoordig te zijn, de tentoonstelling zal openen. Vervolgens een woord van welkom tot de hier aanwezige autoritei-

ten, tot de vertegenwoordigers der ver- schillende omroeporganisaties en corpo- raties op commercieel gebied en op dat der nijverheid en een woord van welkom tot de vertegenwoordigers der Pers. Een woord van welkom en dank tot de leden van het Eere-comit£, tot de Tentoonstel- lingscommissie en tot mijn medebestuur- deren, welke zich alien zooveel moeite hebben gegeven om deze tentoonstelling in elk opzicht te doen slagen.

Wanneer ik thans een woord van dank richt tot den heer Engers, noem ik dezen in het bijzonder, en wel om de volgende reden:

Het is juist vijf jaar geleden, dat in deze zelfde zaal de opening plaats vond van de eerste radiotentoonstelling. Deze radiotentoonstelling, georganiseerd door den heer Engers, bracht voor den eersten keer een aantal radiohandelaren in nau- wer contact met elkaar. In de geschiede-

nis van het korte bestaan van den Ne- derlandschen Bond van Radiohandelaren, welke in het laatste nummer van N.B.R. is opgenomen, werden abusieveiijk enkele anderen genoemd als degenen, die den stoot hebben gegeven tot de oprichting van den Nederlandschen Bond van Radiohandelaren, terwijl deze oprichting toch in het bijzonder te danken was aan het initiatief van den heer Engers.

Ook thans weer heeft de heer Engers zich zeer veel moeite gegeven om deze tentoonstelling te doen slagen en veel van hetgeen gij straks zult bewonderen is te danken aan zijn onvermoeide energie en werkkracht.

Het is, zooals ik reeds zeide, in deze zelfde zaal, dat vijf jaar geleden de tentoonstelling door den heer Engers werd geopend, en hoewel de Nederlandsche Bond van Radiohandelaren op dat oogen- blik nog niet was opgericht, viel toevallig mij de eer te beurt, de openingsspeech van toen met enkele woorden te mogen beantwoorden.

Binnen enkele dagen zullen wij offi- cieel het vijfjarig bestaan van onzen Bond herdenken; de Bond, waarvan de oprich- tingsbijeenkomst ook weer in deze zelfde zaal werd gehouden. Ik zal thans niet uitweiden over den Bond zelf, doch het verheugt mij te constateeren, dat de radiohandel en -industrie in den loop van vijf jaren een vlucht hebben genomen, welke in de geschiedenis ongeevenaard is. Vergelijking der in- en uitvoercijfers van toen en nu kan U reeds een beeld geven van de enorme beteekenis, die de radio thans in Nederland heeft, want dat er nu weer een tentoonstelling wordt gehouden, is alleen te danken aan het feit, dat het groote publiek kennis wenscht te maken met de nieuwste producten op radiogebied.

Deze tentoonstelling onderscheidt zich in zooverre van de groote Berlijnsche en Londensche vaktentoonstellingen, dat in deze beide wereldsteden uitsluitend producten van nationalen bodem mogen wor- den geexposeerd, terwijl Holland, de tra- ditie getrouw, op deze tentoonstelling niet alleen inheemsche, maar ook vreemde producten doet zien.

U zult hier een groote verscheidenheid vinden op velerlei gebied en het is juist deze verscheidenheid, die de tentoonstelling zoo belangwekkend maakt. Ons volk kenmerkt zich toch nog altijd door een groote mate van individualisme. Wanneer wij waarnemen, dat b.v. in Amerika door de daar heerschende uniformiteit van geest millioenen menschen hetzelfde koo- pen, op dezelfde wijze wonen, zich op dezelfde wijze kleeden, hetzelfde voertuig bezitten, enz., dan verheugt het ons, dat in ons land de smaak dermate ontwik- keld is, dat het publiek niet tevreden is met 66n product, maar een keuze uit vele wenscht te doen.

Bovendien zal de omstandigheid, dat thans voor den eersten keer in Nederland

aan het publiek gelegenheid wordt gegeven, de uitzendingen daadwerkelijk te zien, zeer zeker ertoe bijdragen, de groote belangstelling, die reeds voor deze ex- positie bestaat, te verhoogen.

Ten slotte zullen onze gasten en be- zoekers kennis maken met de vernuftige vinding van den heer Geervliet, den me- chanischen mensch, die zich, naar ik ver- trouw, straks persoonlijk aan U zal wil- len voorstellen.

Er zal thans niemand meer zijn, die fwijfelt aan de enorme beteekenis, die de radio zich in de maatschappij heeft weten te veroveren. Het kon niet uitblijven, of dit van leven, geest en daadkracht brui- sende element moest op verschillend ge-

Het cultureele nut, dat de radio- en dan denk ik hier in de eerste plaats aan den radio-omroep — kan afwerpen is huiten- gewoon groot en het is dan ook niet te verwonderen dat men in bijna iedere wo- ning de uitzendingen van de verschil- lende omroeporganisaties hier te lande en ook van het buitenland kan beluisteren, terwijl voor hem, die niet kapitaalkrach- tig genoeg is om zich een eigen ontvang- toestel aan te schaffen, de distributie- centrale zorgt, dat hij althans alle bin- nenlandsche programma’s in zijn huis- karner kan genieten.

Er is evenwel niets, dat een mensch zoo spoedig als iets gewoons en van zelf sprekends gaat beschouwen als datgene waarmede men dagelijks meer vertrouwd raakt. Wie denkt er bij het gebruik van electriciteit voor verlichting en andere nuttige doeleinden nog aan, dat het nog zoo heel lang niet geleden is, dat men zich voor verlichting met petroleum moest behelpen. Doch hierin kan het ge- vaar schuilen, dat de belangstelling voor de nieuwste vindingen op radio-gebied verflauwt en daarom moet elke tentoonstelling, wil zij slagen, iets geven, dat de aandacht van het op radio-gebied reeds zoo verwende publiek, gebonden houdt.

Doet zij dit, dan heeft zij meteen haar bestaansrecht aangetoond.

Ik twijfel niet of het zal blijken, dat aan dit criterium door deze tentoonstelling wordt voldaan.

Een gelukkig denkbeeld acht ik het, dat hier gelegenheid is gegeven om ieder- een te laten zien hoe een uitzending in een studio plaats vindt. Hoe weinig luis- teraars toch, die ’s avonds in de huiska- mer van de goede prestaties der omroeporganisaties genieten, weten eigenlijk iets af van de wijze, waarop de uitzendingen plaats hebben en de zorgen, die daaraan moeten worden besteed.

Het kan niet anders of de luisteraars, die zulks tot dusver nalieten, zullen zich bij het zien van een studio in werking gedrongen voelen om dadelijk het omroep- instituut hunner keuze daadwerkelijk te stcuncn.

En dan de mechanische mensch, die naar ik hoop wel zoo goed zal willen zijn straks enkele woorden tot de aanwezigen te sprcken. Een staaltje van technisch ver- nuft, zooals naar ik ineen nog niet op een tentoonstelling te zien en te hooren was.

Doch laat ik het niet te lang maken. Men is hier niet gekomen om lange rede- voeringen aan te hooren, doch om te genieten van datgene, wat als nieuwste en beste op radio-gebied wordt aangeboden.

Namens den Directeur-Generaal bied ik de organisatoren de beste wenschen aan voor het welslagen der tentoonstelling, spreek ik de hoop uit, dat de resul- taten daarvan ook ten goede zullen ko- men aan de groote cultureele taak, die de radio te vervullen heeft en verklaar deze tentoonstelling voor geopend.

H. S. ENGERSDIRECTEUR ie I. R T.A.

bied aanleiding geven tot veel wrijving, doch aan den anderen kant is de radio ongetwijfeld van enorm groot nut en kan zij medewerken tot geestelijke en maat- schappelijke verheffing.

Moge in het bijzonder de radiohandel zich bewust zijn van zijn belangrijke taak, opdat deze het zijne ertoe kan bijdragen. dat de radio een zegen voor de mensch- heid wordt.

Vervolgens nam de heer P. A. Ense- r i n k het woord, die namens het hoofd- bestuur van P.T.T. de volgende rede hield:

De Directeur-Generaal der Posterijen, Telegrafie en Telefonie, die tot zijn leed- wezen wegens drukke ambtsbezigheden verhinderd is hier aanwezig te zijn, heeft mij opgedragen hem op deze plaats te vertegenwoordigen.

Aan deze opdracht voldoe ik gaarne, omdat het goed is te verkeeren te midden van menschen, die voor iets belangrijks het initiatief durven nemen en daarmede blijk geven voldoende vertrouwen te hebben in de belangstelling van het publiek voor hetgeen wordt ondernomen.

Er is op technisch gebied wel haast geen enkel onderdeel, dat meer in de al- gemeene belangstelling staat als de radio, ook daarom omdat deze techniek met buitengewoon groote sprongen verder schrijdt op den weg der vervolmaking.

702

Het evenement van deze officieele opening was echter de toespraak van den Mechanischen Mensch. Onder luide toe- juichingen van de aanwezigen sprak hij als voIgt:Dames en Heeren,

Na de vriendelijke woorden van den heer Enserink meen ik niet na te kunnen laten ook enkele woorden hij de opening van deze vierde internationale radioten- toonstelling te spreken.

Weliswaar ben ik de jongste van dit gezelschap, maar uit hoofde van mijn af- komst meen ik wel te kunnen zeggen, dat ik vrij nauw met de radio-techniek ge- lieerd ben. Ik dank zelf mijn bestaan aan de nieuwste vorderingen op het gebied der draadlooze, en U vindt dan ook in mij belichaamd, datgene wat onze Ne- derlandsche radio-technici dank zij hun ijver en energie wisten te bereiken. Een woord van hulde voor alle technici die mede geholpen hebben in den weten- sehappelijken wedstrijd om ons land de vooraanstaande plaats in te iaten nemen, die het op het gebied der radio vervult, moge dan ook niet achterwege blijven. Het is echter verheugend, dat de eigen successen onze landgenooten niet de oogen hebben doen sluiten voor de resul- taten, die ook de buitenlandsche radio- industrie weet te bereiken en dat de or- ganisator van deze tentoonstelling een ruimer standpunt ingenomen heeft, dan te Berlijn en Londen gebeurt, alwaar de buitenlandsche producten nog steeds niet op de tentoonstelling worden toegelaten.

m4 >sooo ooo

k\ I*,IS ooo ooozoooooo ntooo ooo 500 OOOroo ooo

ooo ooo

s ooo 3.0 0 o t ooo

so o 300

w*5&soto'J.MeebsSJ® >jr'S.

___is deze lang gezochte betrouwbare hoog'ohmige weerstand, die niet uit draad bestaat, geen poeder bevat en aan alle eischen, ook wat betreft hooge belastbaarheid, voldoet. Ver^ schillende waarden zijn te verkrijgen:

Van 200—5000 Ohm: voor automatische negatieve roosterspanning, enz.Van 200—50000 Ohm: voor regeling van spanningen in plaatstroom-apparaten enz. Van 200 — 500000 Ohm: voor anodeweer- stand, sterkteregelaars, enz.Van 200 Ohm—5 MO: voorlekweerstand in ontvangers en amateurzenders.

Prijs voor alle waarden. . . f 2.90

► <► <

Kr► <.j

d : H q IKEIZEPSGR. 77. TELEF.95359 . AMSTERDAM

Maar naar mijn bescheiden meening spant deze vierde tentoonstelling wel de kroon. Naast de vele interessante inzen- dingen van exposanten heb ik vooral het oog op de attracties, die wij zoo dadelijk zullen bekijken. In de allereerste plaats de modelstudio van den N.D.O., een ge~ legenheid voor de vele duizenden luiste— raars om het omroepbedrijf nu eens van nabij te kunnen gadeslaan. En daarnaast wil ik ook mijn persoontje niet vergeten, ik meen ook een gast op de tentoonstelling te zijn, wiens aanwezigheid door ve- len op prijs gesteld wordt. Ik maak van deze gelegenheid dan ook gebruik om er op te wijzen, dat ik gaarne alle belang- stellenden inlichtingen zal geven over de kwesties, die zij mij ter beoordeeling voor zullen leggen. Alvorens mijn plaats in de zaal in te nemen, waar ik voor iederen be- zoeker te consulteeren zal zijn, wil ik niet nalaten mijn gelukwenschen aan te bieden aan bestuur en directie van deze tentoonstelling en de hoop uit te spreken, dat deze vierde Irta nog door vele an- deren gevolgd moge worden. Ik heb ge- zegd.

Als mechanische mensch ben ik min of meer kind in huis bij de organisator van deze tentoonstelling geweest de laatste weken voor mijn optreden in het openbaar en zoodoende heb ik met eigen oogen na kunnen gaan welke groote moeilijkheden de heer Engers te overwinnen heeft gehadriante aanblik kreeg, die U zoo dadelijk bij Uwe rondwandeling door de zalen zal opvallen. Zon- der aan het alijverige bestuur iets te kort te doen, zonder aan haar energie en toewijding een oogen- blik te twijfelen, meen ik toch wel dat de heer Engers de stu- wende kracht is geweest, die het welslagen van deze tentoonstelling verzekerd heeft. De duizenden, die in de komende dagen dit gebouw betreden zullen, zijn zonder twijfel er op voorbereid ook op deze vierde Irta, waar voor hun geld te krijgen, zij zijn van vroeger gewend op de Irta een keurcollectie nieuwe artikelen te zien en vele attracties, in den vorm van nieuwe mogelijkheden, die de techniek biedt, te kunnen gadeslaan.

alvorens de 4e Irta de

Een uitvoerige bespreking der verschil- lende Stands op de 4e I.R.T.A., wordt in

het volgend nuntmer opgenomen.De Mechanische Mensch met zijn constructeur, de heer P. Geervliet Jr.703

EENKEURCOLLECTIE

NIEUWEPRODUCTEN!

SARC OS de resultaten van langdurige experimenten en tot in alle details verzorgde fabricage-methoden

brengtNIEUWE LUIDSPREKERSVolmaakt van Vorm en KlankNIEUWE SPOELENSelectief - Sierlijk - Practisch

NIEUWE VERSTERKERSZuiver - Eenvoudig - Betrouwbaar

sJS.RCOS verrast alle bezoekers der Tentoonstelling met zijn

s ONTVANGERS voor algeheele Wisselstroomvoeding. Het betere Toestel voor het betere publiek

ARCOS

704

DRAAGBARE TELEV1SIE-ONTV ANGERS EN VER=ZIEN BI) DAGLICHT

i| Televisie bij daglicht ii thans mogelijk.

Klank en beeld op hundoor weg naar de

Dr. ALBERT NEUBURGER ii luistervinken.

ELEV1SIE zal dan pas volmaakt zijn, wanneer zij niet meer aan een bepaalde ruimte gebonden

is en men de televisie-apparatuur overal op kan stellen, evenals dit tegenwoordig bij de microfoon mogelijk is. Ook de mi- crofoon was aanvankelijk aan de studio gebonden. Pas later werd de gemakke- lijke verplaatsbaarheid mogelijk, die oor- zaak is van de actualiteit van de radio- uitzending. De microfoon vertegenwoor- digt de duizenden luisteraars op de ren- baan, het sportterrein, geeft een „kijkje” in alle bedrijven, waarvan men de klan- ken en een mondelinge beschrijving via de zenders de wereldaether instuurt.

Op een dergelijke wijze zal ook in de toekomst de televisie het waarnemings- bereik van de massa verruimen, zal het mogelijk zijn thuis de belangrijke gebeur- tenissen, op hetzelfde oogenblik dat deze plaats vinden, te zien. Doch een dergelijke mogelijkheid kan alleen bestaan, wanneer twee bezwaren, die in den aan- vang bestaan, overwonnen zijn. Deze twee bezwaren zijn, in de allereerste plaats het feit, dat televisie-uitzendingen alleen van- uit de speciaal donker gemaakte studio konden plaats vinden en in de tweede plaats de mogelijkheid om de opneem- apparaten te vervoeren en in vrij beperk- ten tijd elders op te stellen. Evenals de microfoon moet de opneemapparatuur via de telefoonkabel met den zender te ver- binden zijn.

Om deze mogelijkheden te bereiken is heel veel studie en experiment noodig ge- weest. Toen televisie met behulp van kunstmatige belichting reeds een zekere graad van perfectie bereikt had, was dag- lichttelevisie nog onmogelijk. Het leek in den aanvang onvermijdelijk het voorwerp waarvan men het beeld wilde uitzenden, door zeer sterke lampen te belichten. Hiervoor gebruikte men de bekende Ju- piterlampen, die ook bij filmopnamen toe- gepast worden.

Voor het uit te zenden onderwerp was een blootstelling aan dit licht alles be- halve aangenaam. Men vreesde terecht

dat het uitzenden van bekende personen op zeer veel moeilijkheden zouden stuiten, daar zij niet geneigd zouden zijn zich aan een dergelijke bestraling bloot te stellen.

Het beeld, dat uitgezondcn moet worden, wordt als het ware afgetast door een lichtstraal. Deze lichtstraal bestaat uit een zeer intensieve lichtbundel, die door speciale lenzen geconcentreerd is. Het „af te fasten” voorwerp moet zich daarom echter in het brandpunt bevinden, de deelen, die daar buiten vallen, komen maar onscherp over. Vandaar dat de televisie nog aan vele beperkingen onder- hevig is.

Wil men een actueel gebeuren uitzenden, bijv. een scene uit een bepaald too- neelstuk of een openluchtspel, dan moet het uit te zenden fragement in een be- perkt gezichtsveld worden opgesteld. Dit is alleen bereikbaar door de toepassing van een soort fotografische camera. Door de bekende optische verschijnselen ver- krijgt men dan een verkleind omgekeerd

beeld op het matglas, dat dan door de lichtstraal afgetast kan worden in een be- perkten tijd.

Een volgende vordering maakte het overbodig een matglazen schijf te gebrui- ken. Beelden, die voldoende verlicht zijn, kunnen zonder meer naar de televisie- zender doorgegeven worden. Een instal- latie, die hiertoe in staat is, werd door von Mihaly ontworpen. Hij maakte bij deze proeven gebruik van een gewoon photografisch atelier, waarbij het eigen- lijke daglichtatelier, een vertrek met gla- zen overkapping als opnameruimte diende, terwijl de ruimte, die daar aan grensde als donkere uitzendkamer ge- bruikt werd. De personen, wier uiterlijk uitgezonden moeten worden, nemen in het glazen atelier plaats. Hier kunnen desgewenscht heele tooneelstukken ge- speeld worden.

Uit ondervinding is gebleken dat op heldere zomerdagen tot een uur voor zonsondergang uitzendingen zonder kunstmatige lichtbron kunnen plaats vin-

De Mihaly daglichtzender in bedrijf.Op den achtergrond het glazen atelier, waar het „sujet" opgenomen wordt.

705

clcn. Bij bewolkte hemel wordt ten hoog- ste eens gebruik gemaakt van enkele gla- zen spiegels om ’n goede reflectie van het daglicht te verkrijgen. Deze spiegels wor- den draaibaar opgesteld, terwijl ook hun onderlinge positie gewijzigd kail worden.

In de donkere kamer, die door middel van een deur van de opnameruimte ge- separeerd is, ontstaat dan het omgekeerde reeele beeld verkleind. Het wordt echter niet op een matglazen schijf opgevangen. Op de plaats, waar deze zich zou moeten bevinden, draait de Nipkow’sche schijf. De variaties tusschen licht en donker van het beeld worden door de gaten in de schijf onmiddellijk toegevoerd aan een foto-electrische cel, vanwaaruit de stroomvariaties naar den zender gevoerd worden. Slechts een foto-cel is voor de overbrenging noodzakelijk.

Ook Baird heeft een ,,daglichtzender” gebouwd, die het beeld opneemt in een ruimte, die door het daglicht verlicht wordt en waarbij de overbrenging plaats vindt met behulp van de Nipkow’sche schijf. Maar deze installaties zijn nog al- tijd aan een vaste plaats gebonden. De gemakkelijke methode om de apparatuur te verplaatsen ontbreekt hier nog altijd.

Von Mihaly is er toe overge- gaan een draagbaren zender te bouwen. In principe komt deze zender overeen met de hierboven beschreven installatie. Alleen bestaat hij hier uit een soort foto- grafische camera, waarvan de matglazen zoekruit door een Nipkow’sche schijf ver- vangen is. De zender zelf is zoo klein dat hij onder den arm gedragen kan worden. Uit practische overwegingen wordt het objectief niet direct op de personen ge- richt, wier beeld uitgezonden moet worden. De grootste activiteit ontwikkelt dit apparaat namelijk naar boven. Boven de camera bevindt zich een samenstel van spiegels, die het beeld naar binnen wer- pen. Vandaar ook dat de draaiende schijf niet loodrecht is opgesteld. Het spreekt van zelf dat het beeld zeer scherp inge- steld moet worden. Vandaar dat nog een extra zoeker de instelling van het apparaat vergemakkelijkt. Dit is een soort pe- riscoop, die een haarscherpe instelling mogelijk maakt. Behalve deze onderdee- len bevat de draagbare zender nog een electromotor en de foto-electrische cel. Tot slot twee versterkerlampen, waarvan de gloeistroomvoeding met behulp van een accu moet plaats vinden. Deze accu moet ook stroom leveren voor het drijven van den motor.

De Mihaly ,,daglicht"-tclevisieontvanger. Het beeld verschijnt in de opening links boven.

zijn volgens hetzelfde principe gecon- strueerd als de gewonen Mihaly televisie- ontvangers. Zij bevatten een motor, een Nipkow’sche schijf en een glimlamp. Bo- venin de deksel bevindt zich het kijkgat, waarin het beeld verschijnt. De constructs is dus zeer eenvoudig. De gebruiker van dezen ontvanger heeft dus niets te doen, dan een knop om te draaien, ten- einde de motor in te schakelen. Voor hem bevindt zich het kijkgat, dat bij het begin van de overbrenging een rood licht uit- straalt, dat door de glimlamp verspreid wordt. Draait men aan de afstemknop, dan ontstaan er streepen in het gelijkma- tige roode licht, waaruit bij nauwkeurige afstemming het beeld ontstaat. Aanvanke- lijk staat het beeld vaak scheef of op zijn kop, maar bij fijnregeling van de instelling komt het beeld rechtop midden in het kijkgat voor den toeschouwer goed waar- neembaar. Dit is het bewijs, dat de motor van het ontvangtoestel synchroom met die van den zender loopt. Is dit eenmaal be- reikt dan blijft ook bij langdurige uitzen- ding het beeld scherp en onvervormd.

Deze zender werkt ook reeds bij zwak licht. De gevoeligheid is zoo groot dat het voile zonlicht te sterk is en getemperd moet worden. De door de foto-electrische cel opgewekte stroomvariaties gaan door een loodkabel naar den voorversterker en dan naar den zender. Met behulp van een koptelefoon kunnen zij gecontroleerd worden. De sterkte van het geluid, dat men daar in hoort, geeft aan of de in- tensiteit voldoende is en of de uitzending regelmatig verloopt.

Nu wij toch de acoustische contrdle van een televisiezender aanroeren, zij nog opgemerkt dat Baird een systeem uitge- werkt heeft om de door televisie-ontvan- ger opgenomen beelden op gramofoon- platen vast te leggen. Hierdoor is de ge- legenheid ontstaan uit gramofoonplaten later weer een beeld langs electrischen weg te reconstrueeren, zoodat men daar- door gebeurtenissen, die zich thans af- spelen weer over jaren of desnoods eeuwen opnieuw kan laten zien.

De ontvangers voor daglichttelevisie 706

707

HOOGBOVEN

ALLEN!Voor korten tijd konden wij een „verbeterden" ELION aankondigen, thans kunnen wij berichten, dat een ..nieuwe" ELION electro-dynamische luidspreker in aantocht is. Zooals alle ELION-fabrikaten, een toonbeeld van precisie en geluidsweergave, belooft de electro- dynamische ELION wederom een „Schlager" te worden.

IMPORTEURS VOOR NEDERLAND EN KOLONIfiN:HandeB en Industrie-Maatschappij „MEMURA”KEIZERSGRACHT 243TELEFOON; 35887 en 44812

AMSTERDAM C.

Het betereis de vijand

van het goede!

JOHA 1 ^ 8 **m LANCEmPADIO-APPAPATE

FABRIK G.M.B.H. PLAUEN

Onder dit devies introduceeren wij op de I.R.T.A.,Stand 37,denieuwste Meesterwerken van de pioniersop het gebied der geluidversterking:

LANGE „Imperator”LANGE ,.President”LANGE Versterkers met en zonder inge-

bouwden luidsprekerALLEENVERTEGENWOORDIGERS VOOR NEDERLAND EN KOLONlEN:

JOH. C. A. JANSSE & Co. - Keizersgracht 243 - Amsterdam C.TELEFOON: 35887 en 44812

LANGE Pick-up en toonarm LANGE MicrofoonLANGE Ontvangtoestellen voor wisseL en

gelijkstroom

Verzuimt nietbij een bezoek aan de l.R.T.A. onzen Stand No. 37 te bezichtigen

708

OP DE I.R.T.A., STAND 29VINDT U VAN BALTIC

Een nieuwe Wisselstroom-ontvanger„ELECTRODYNE" Drielamps-wlsselstroom-ontvanger met de prestaties van een vierlamper. Ingebouwde luidspreker. Prijs geheel compleet met lampen FI. 240.—.

Een nieuwe Spoeleenheid,,S. P. R.” speciaal geconstrueerd voor gebruik met de moderne schermroosterlampen als A 442 en RES 044 en voor wisselstroom. Zeer soliede, geheel nieuwe constructie.

Een nieuwe Laagfrequent Transformatorop moderne wijze berekend. Speciale IJzerkern van bijzonder materiaal. — Hooge primaire impedantie; Bedoeld achter lampen als A 415 en RE 084. Prijs FI. 7,50.BEZOEKT ONZEN STAND; wij hebben zeer interessante d i n g e n, om U te laten zien.

BALTIC-RADIO, Den Haag, Noordeinde 188

VERZUIMTin & een &eval een bezoek te brengen aan:

STAND 16-17 op de 4e I.R.T.A.U vindt daar wat U noodig hebt:

„Transforma!’RADIO-ARTIKELEN

N.V. Transformatoren- en Apparatenfabriek„Transformer Worhs”

FILIALEN TE GRONINGEN, DEVENTER EN VENLOAmsterdam? s

709

Een Nieuwe Methode van Afscherming in Radiotoestellendoor EDMOND HUSTINX

Stroomkringen AfschermingWij brengen met dit artikel bet begin van een publicatie van Edmond Hustinx, waarin hij een beschrijving geeft van zijn vinding

betreffende een nieuwe methode van afscherming.Het eerste artikel is bedoeld als in- leiding, hierop zal als tweede volgen een beschouwing over de wijze van afschermen, terwijl als slot de voor• j deelen der nieuwe methode en nieuwe gezichtspanten in de techniek van den j toestelbouw beschreven zullen worden. j

INLEIDING Zijn A en C geleiders, die elkaar be- invloeden, dan plaatst men een metalen scherm er tusschen B.

Een stroom die van A naar C wil weg- lekken, wordt daarbij onderschept door het scherm B en daarlangs afgevoerd, gewoonlijk naar de aarde.

Goed afschermen is moeilijk, vooral bij meervoudig afschermen. Het middel kan erger worden dan de kwaal. De aardver- bindingen kunnen niet alien even kort zijn. Er kunnen parasitaire stroomen ont- staan van A naar andere geleiders. De af- stand van B tot A en C is kleiner dan die van A tot C. Bovendien is de oppervlakte van B grooter. De lekstroom via B kan daardoor veel grooter zijn dan die van A naar C. Daardoor kunnen vele compli- caties ontstaan. Stel dat het afschermen wel doelmatig is toegepast en gunstige resultaten geeft. Wordt de tusschenlucht vermengd met stoffen, die andere dielec- trische constanten bezitten, bijv. indien de lucht vochtig wordt, dan krijgen de capacitieve koppelingen weer andere waarden. Om een natuurlijke ontvangst te bekomen, zou men opnieuw moeten neutraliseeren.

Bij zeer korte golven, van 10 Meter en minder, worden de ultra-capacitieve koppelingen veel gevoeliger.

De capaciteit van smoorspoelen, lam- pen, antenneleidingen, van toesteldraden, metalen schermen en isolatiemateriaal maakt de ontvangst onstabiel. Lekverlie- zen worden groot.

Om inzonderheid ultra-korte golfont- ganst ideaal te maken moet naar een andere afscherming omgezien worden, welke geheel verliesvrij is, capaciteitsvrij en constant is.

N een radiotoestel (zoowel zend- als ontvang-apparaat) treft men vele stroomkringen aan. Men vindt deze

van gelijkstroom (o.a. plaatstroom) doch voornamelijk van wisselstroom en deze laatste in de meest verscheidene frequen- ties. De radiotechniek kent frequences van ongeveer 15 duizend tot 30 millioen per seconde en spoedig zal dit getal nog wel hooger worden.

De audiofrequentie richt zich naar de toonhoogte der te verwerken geluiden en wel van 50 tot 8000 perioden per seconde.

Bovendien heeft men bij een toestel dat gevoed wordt uit een wisselstroomnet in de voedingsdraden der lampen en van het plaatspanningsapparaat eene stroom- wisseling overeenkomstig de frequentie van het plaatselijk net. Verder heeft men te doen met de frequenties, welke de ra- diolampen zelf genereeren en met de interferences welke daardoor tot stand komen.

A! deze electrische stroomingen tracht men te leiden over de daarvoor bestemde geleiders. Om een ideale werking van het radiotoestel te verkrijgen behoort dit uit— sluitend daarover te geschieden en wel vanaf den antenne-aard-kring tot en met den luidspreker (microfoon) kring, en bovendien zonder ongewenschten invloed uit te oefenen op de naburige geleiders.

De gelijkstroom blijft vrijwel op zijn baan, doch van alle wisselstroomkringen blijft geen enkele uitsluitend op de daar- toe aangewezen geleiders. Men krijgt hier stroomovergang tusschen de geleiders in, welke de geluidsreproductie zeer kan be- nadeelen. Daardoor heeft men slechts zel- den een z.g. volmaakte ontvangst.

Deze wisselstroom-overbrenging heeft plaats:

1) via het magnetische veld in het dielectricum (door inductie),

2) door condensatorwerking (capaciteit .

IWanneer een electrische stroom over

een geleider wisselt, ontstaat in het om- gevende dielectricum een veranderend magnetisch veld. Tengevolge dezer ver- andering ontstaan in de naburige geleiders wisselstroomen correspondeerende met de oorspronkelijke stroomverande- ring.

Indien 2 naburige geleiders gescheiden zijn door een niet geleidende middenstof wordt een condensator gevormd. Het is ieder bekend dat een condensator weer- stand beteekent voor gelijkstroom, doch niet voor wisselstroom.

Bij het toenemen der frequentie wordt de inductieve weerstand grooter, de capacitieve weerstand kleiner. Het is bekend hoe moeilijk een h.f. smoorspoel te con- strueeren is voor zeer hooge frequenties vanwege de capacitieve koppelingen tusschen de wikkelingen.

De fabrikanten der radiolampen ver- melden in den laatsten tijd bij de karak- teristiek de anode-rooster-capaciteit en trachten deze speciaal in de superlampen zoo gering mogelijk te houden, vanwege het storende der capacitieve koppelingen. Bij het plaatsen van hoogfreq.scherm- roosterlampen in serie kunnen de gering- ste capacitieve koppelingen vervorming veroorzaken. Hoogfreq.versterking van de ultra-korte golven wordt eerst doelmatig bij afwezigheid der anode-rooster-capaciteit.

Deze ongewenschte stroomoverbren- ging tusschen de geleiders onderling tracht men algemeen op te heffen door afscherming.

We hopen u in een volgend artikel deze geheel nieuwe wijze van afschermen voor te stellen; daarna de voordeelen aan te toonen, welke daaruit voortspruiten voor het uitgestrekte gebied der radio, benevens de nieuwe gezichtspunten welke daardoor ontstaan.

710

ll§!®f l®tl®f i#!f#i !#f t®H®| f®ii©ll®t§#i§®i§#§llldm mB

BDe Mechanische Mensch B

dwingt op de „I.R.T.A.” ieders bewondering af!

DEZELFDE BEWONDERINGB Bzult U hebben voor het

N. S. F. - 4 Toestel!!! mmet algeheele wisselstroomvoeding m.

Bde HOOFDAGENTE derVraagt vrijblijvende demonstratie aan

NEDERLANDSCHE SEINTOESTELLEN FABR1EK BB (Radio — Hilversum)4 de N.V. Instrumenthandel v.h. P. GEERVLIET a' OUDE SPIEGELSTRAAT 3 — Teeefoon 37728 AMSTERDAM

B Gemakkelijke betalin&sconditienfaoaoae

LIII&

DE WECO .AU Iwm*i:Af&eschermde Drie ------V

1% rvoor zelfbouwersWECO

dankt o.a. zijn SpoeleenheidPrijs FI. 17.50SUCCESWECO

Fijnregelknop met verlichte octaal

Prijs FI. 2.75 aan de

nevenstaande

ONDERDEELENWECO

Hffl Algeh. Wisselstroom voedingscombinatie Triplo A-E.

Ruim bemeten kern. Prima Isolatie

HARABouivschema’sPrecisie Draaicondensator

Talrijke Montage mogelijkheden door verstelbare hoeksteentjes Prijs FI. 22.50gratis verkrijgbaar onder vermelding :

Adv. ,,Radio Wereld”Prijs Fl. 4.75

Prijs compleet stel onderdeelen Algeheel Wisselstroom Ontvanger „

(excl. Lampen) FI. 98.75Voor gelijkstroom voeding

Bezoehi onzen Stand No. 13 op deI.R.T.A. Gebouw Bellevue, Amsterdam

N.V. Technische Handelmij. v/h Biedermann & Co.N.Z. Voorburgwal 274, Amsterdam

UTRECHTARNHEMTILBURGGRONINGENROTTERDAMKleine Oord 4 Voorstraat 59Zomerstraat 27Nieuwe Haven 167 Oosterstraat 46

712

TOEPASSING VAN SCHERMROOSTERLAMPEN

Twee Trappen Hoogfrequent=Versterkingroepgolven een beduidende versterking, zelfs op de korte golf is dit nog zeer waarneembaar.

Het schema voor den bouw van een dergelijk apparaat geven wij in figuur 1. De roosterkring van de eerste trap hoog- frequent is afgesteind en aperiodisch met de antenne gekoppeld. In de plaatkring van deze schermroosterlamp is de weer- stand W I, groot 200.000 Ohm, aange- bracht. De trillingen worden op de vol- gende hoogfrequentlamp overgebracht via het blok C2, waarvan de waarde va- rieeren kan tusschen 500 en 2000 c.M. De roosterweerstand heeft een waarde van 2—3 megohm. De schermroosters krijgen een spanning van 60—75 Volt. Absoluut noodzakelijk is de condensator, aan de gloeistroomleiding, die een waarde van 0.5 tot 1 MF. bezit. De beide trappen hoogfrequentversterking zijn in afzonderlijke blikken afschermkastjes on- dergebracht. De trillingen bereiken de detector via een hoogfrequenttransformator, die een aan de schermroosterlamp aan- gepaste verhouding bezit, namelijk 1 : 1 of 1 : 1.3. Een terugkoppeling is niet absoluut noodzakelijk, men verkrijgt er ech- ter naast een grootere selectiviteit een grootere geluidssterkte door. De groepen spoelen L3, L4, L5 evenals LI en L2 zijn als eenheden geschakeld, maar zijn ech- ter uitwisselbaar opgesteld. Men kan of een der handelsstellen koopen of ze zelf maken. In het laatste geval moeten zij op pertinax-buis van 6 c.M. doorsnede ge- wikkeld worden. De anodespoel in de de- tectorkring heeft ongeveer duizend win- dingen en het verdient aanbeveling deze in verschillende schijven te wikkelen. Zoo noodig kan men nog een tweede trap laagfrequentversterking toevoegen. Als

werkje, dat iedere amateur zonder ver- dere ervaring op dit gebied volbren- gen kan.

Er blijft dus maar e£n mogelijkheid over, namelijk het aantal hoogfrequent- lampen uitbreiden. Hierbij staan twee wegen open: neutrodyne of super-hetro- dyne. De laatste methode is zoowel uit financiee! oogpunt als uit een oogpunt van constructie-moeilijkheden voor den doorsnee-amateur niet aan te bevelen. Neutrodyne-ontvangers kunnen gebouwd

NKELE jaren geleden was het populaire radiotoestel de vier- lamps-ontvanger, bestaande uit

eenmaal hoogfrequent, detector en twee trappen laagfrequentversterking. De voor- keur voor een dergelijk toestel was wel te verklaren. Het complete fabriekstoe- stel, volgens een dergelijk schema ver- vaardigd, was niet overmatig kostbaar, de amateur zelf kon het bovendien vrij gemakkelijk bouwen en was in de meeste gevallen vrijwel zeker van goede resul-

Jf

taten. Bijzondere moeilijkheden traden meestal niet op, waren montage en onder- deelen in orde, dan bestond er vrijwel geen enkele oorzaak, die de goede wer- king van het geheel in den weg zou staan. Nog eenvoudiger werd de bouw bij het verschijnen van een schermroosterlamp voor hoogfrequentversterking. Bovendien is een kleine antenne, die langzamerhand in de groote steden noodzakelijk is ge- worden, voldoende voor een krachtige kamerweergave.

Maar er zijn toch ook vele gevallen, waarin, niettegenstaande vier lampen worden toegepast, de verkregen geluid- sterkte niet voldoende is. Vooral wanneer men binnenhuisantennes gebruikt, zal men nog vaak met dit euvel te kainpen heb- ben. Een trap laagfrequentversterking bijvoegen brengt geen oplossing voor de moeilijkheid, daar dan het geruisch en eventueele bijgeluiden de ontvangst gaan bederven. Het bouwen van een drietraps laagfrequentversterker is nu eenmaal geen

worden zonder al te veel kosten of tech- nische moeilijkheden. Bij het gebruik van schermroosterlampen is de naam neutro- dyne-ontvanger eigenlijk niet juist meer, daar de karakteristieke werking, het neu- trodyniseeren vervalt.

Een nadeel van dergelijke ontvangers is echter dat iedere hoogfrequentkring een eigen afgestemde kring heeft, zoodat bij toepassing van twee trappen reeds drie afstemknoppen met een afstelling, die zeer veel nauwkeurigheid vereischt, onvermijdelijk zijn. Bovendien moet de terugkoppelcondensator geregeld worden.

Een oplossing biedt, eenige jaren geleden veel gebruikte, weerstandskoppe- Iing voor hoogfrequentversterking. Thans kan men, zij het ook in eenigszins gewij- zigde vorm dit toepassen, om zoo het aantal afstemknoppen tot twee terug te bren- gen, terwijl toch de geluidssterkte be- langrijk vergroot wordt. De schermroosterlamp A 442 of E 442 geeft namelijk in bovengenoemde schakeling op alle om-

#1 HnIowJH Iff -•4 75

■•*150

■«-C

713

eindlamp is een pentode zeer zeker aan te bevelen vooral wanneer men slechts een trap laagfrequentversterking toepast.

Wanneer men deze ontvanger voor wisselstroomvoeding wil inrichten zijn en- kele kleine veranderingen noodzakelijk. I let schema wordt dan als in figuur twee aangegeven is. Met uitzondering van de eindlamp moeten alle gloeidraden indirect verhit worden.

Uitvoe^ing . N ' foSO mm DRALOWID-KON5TANTW\

(y LEKWEER5TANDENY J inalfc waarden van 0.005 tot 20

VJ

vitvoering^Universaiy / 00De gloeistroomleidingen, die gewoon-

PJIijk de oorzaak van een optredende brom- toon zijn, moeten van Ioodkabel uitge- voerd worden, waarvan de mantel geaard wordt.

fa ma Uifcvoening „ N" J0 90%gloeistroomtransformator

wordt buiten het toestel opgesteld en door een snoer van goede kwaliteit, dat gemak- kelijk 4 Ampere doorlaat, er mee ver- bonden.

De g:&RAL0WID- POLYWATT LEKWEEWTANDEMtlJ^ 0ej chikt voor belasfing van /Waft by maxim sp r jbo K 1Wil bij het beproeven de detector niet onmiddellijk genereeren, dan moet de te-

rngkoppelspoel even omgepoold worden.Kjit vocring. Universa/' f/.’/Q

%fS>

§A DRALOWID-FARAD - UNIVERSAL [0 BLOKCOMDENSATOREn.

in a//e waarc/en van 50 ~ 10.000 cm geg. doors! sp op lOOO V

JO.fO . /./o ./.do

RADIOKASTEN EN RADIOMEUBELFABRIEK

OJ. BRIEDE m van 5o-&ooc.m vvn /ooo ■ sdQQ c.m. ran 2ooo 30Qoc.mROTTERDAM

GAFPELDWARSSTR. 10RAMIE UNION

ENSCHEDE8:m'.i sum m

1*1 5TANGELAAGFREQUEnTTRAfDFOPMATOREN

mi geg doors I. sp op i OOO V

? Meest gangbane ft: 3 - / • 4 - t 5) venhoudingen uit voonraad.S

MIT BESTS OP MET CEBIED VAN L.F. TRANSFORM ATO RENallll

„I.R. T.A.” Stand No. 21Wij brengen oudergewoonte op deze Tentoonstelling een ruime collectie nieuwe en verbeterde Radio-Artikelen, o.a. eenige nieuwe modellen „HEGRA" Electro-Dynamische Luidsprekers en de nieuwe

„HEGR A”iiuMODEL 280 "Mammouth” Electro-Dynamische Luidspreker.

Hoogte 120 cM., breedte 65 cM., diepte 37 cM., Ebonietmaat 50/25 cM.; ook andere maten te leveren. Draaiend deksel met versteklijst. Zeer soliede uitvoering

Als bizondere Attractie wordt door onze Firma iederen dag 6en „HEGRA” Elec.-Dynamische Luidspreker aan een der be- zoekers der „I.R.T.A." gratis ter hand gesteld.

voor

PRIJS f 36.-

N.V. TEV 4-RadioOok verkrijgbaarte AMSTERDAM: Kinkerstr. 91 te DEN HAAG: Ged. Gracht 23/25 APELDOORN, Asselschestraat 173 Telefoon 964AMSTERDAM, Prinsengracht 336/8 Telefoon 3S273

714

Welhnieuws bren&t „Blaupunht”?BLAUPUNKT NS. IV, 4-Iamps Wisselstroom-Ontvangeruitgevoerd met de nieuwste schermroosterlamp. Deze ontvanger bezit een speeiale schakeling, die het mogelijk maakt de plaatselijke zender uit te schakelen. Het toestel kan met of zonder zeefkring gebruikt worden. Bij het openen van het toe- stel wordt de netspanning automatisch uitgescliakeld, zoodat het apparaat geheel stroomloos is. Het golfbereik van 200 tot 2000 M. wordt bereikt door omzetting van een schakelaar. Daar Pick Up aansluiting is aangebracht kan het apparaat dienst doen als gramophoonversterker met een vermogen van 5 Watt, hlk apparaatkan door kleine wijziging geschikt gemaakt worden voor alle voorkomende wisselstroom-netspanningen.

f 275.Prijs compleet met lampen

Krachtversterker type N.K.W. 10 Wattkan voor alle mogelijke combinaties gebruikt worden. Hij is voldoende krachtig voor alle vertrekken, uitgezonderd zeer groote zalen.Deze versterker bezit een uitgangstransformator met aftakkingen waardoor aansluiting van electrodynamische zoowel electromagnetische luidsprekers mogelijk is.Door het gebruik van een voorzetapparaat, bestaande uit een speciaal hiervoor gebouwd detectorge- deelte, wordt de krachtversterker een 3-lamps wisselstroom-ontvanger voor 200—2000 M. De bediening van den versterker is zeer eenvoudig. De versterker kan voor alle netspanningen geleverd wordent Prijs van krachtversterker alleen zonder afsluitkap met lampen f 187.50

-195.—,, metmet detectorgedeelte en m. lampen in mooi afgew. metalen kast - 245.—

BLAUPUNKT El. Dynamisch RingluidsprekerDe luidspreker is vervaardigd voor veldvoeding uit een Gelijkstroombron van 110 — 220 Volt. Hij bezit geen spoel meer en is volgens een nieuw principe geconstrueerd. De luidspreker heeft een ingebouwden uitgangstransformator die als Secondaire wikkeling een enkele winding draagt, die als aluminium ring in het veld zweeft. Hij is daardoor natuurlijkerwijze van den Anoden- stroom der eindlamp onafhankelijk, niet aan weersinvloeden blootgesteld en zijn centreering kan niet geschaad worden. De buitengewoon krachtige constructie voorkomt elke verandering en later optredende resonatieverschijnselen. Hij kan tot 6 Watt spreekstroom (70 Watt eind- energie) belast worden.Prijs van chassis alleen...............................Prijs van chassis in notenhouten kast

f 70.-- 100.-

Het nieuwe BLAUPUNKT systeem type 66 Ris een bijzonder groot en krachtig 4-polig regelbaar ankersysteem. Het is zoodanig geconstrueerd dat het direct aan krachtversterkers aangesloten kan worden. Het systeem is derhalve bijzonder geschikt voor den bouw van luidsprekers die een buitengewoon toonvolume moeten bezitten. Hiermede kan een geluidssterkte verkregen worden zooals men ze tot dusver slechts van enkele Dynamische systemen kon verwachten. Het systeem 66 R heeft een volledig uitgebalanceerd anker, zeer krachtige magneten, gelamelleerde poolschoenen en is de regeling zoodanig, dat men den luidspreker op absoluut volmaakte weergave kan instellen. Door zijn bijzondere hooge gevoeligheid worden alle frequences, van de hoogste tot de laagste, in de juiste verhouding weergegeven. Dit systeem kan ook zeer zwaar belast worden zonder dat het neiging tot klirren vertoont.

f 19.—Prijs

Imp.: ALFRED LUDERT, Gr. Koppel 1, Amersfoort, Telef. 549Depot: GRONINGEN, ZUIDERBINNENS1NGEL 41, TELEFOON 4191

Gehoorzaal: AMSTERDAM, ING. L. FILIPSON, CORN. SCHUYTSTRAAT 39, TELEFOON 20452 ---------------------- I.R.T.A. (BELLEVUE) VAN 17 t.m. 26 SEPTEMBER STAND 7______________

715

=

Sensationeele ommekeerop het gebied van electro-dynamische Luidsprekers!

ACUSTON brengt iets nieuws!Vanaf 18 September leveren wij een ACUSTON ELECTRO-DYNAMISCHE LUIDSPREKER voor f 30.- Hierbij is geen Transformator noodig!IIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIIIIIMIIIIinilllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIII!llllllllll

Nieuwe modellen te zien op onzen stand op de I.R.T.A.III III III 11 III I!I III IIIIII Mil 11lllllllll!Illlllllll!111llllll111llllllIII 11llllllll111lllllllII!IIIIII III!IllllMill IlllllIII!11lllllllllI III III III IiIIIllllllIllllllllllIlllllllll!11llllllll111llllllllI!I III III 111 lllllllll!111111 Mil I lllllllll 11 lllllllll! 1lllllMil llllll

Wij geven gratis het nieuwe bouwschema der LOTUS SUPER W3 op de tentoonsteliing uit!

m

=

NIJMEGENVerkoopkantoor der N.V. SPLENDOR

in716

Kleine OorzakenOver Corrosie-verschijnselen Groote Gevolgen

bij Antenne=installatiesENKELE VOORBEELDEN (JIT DE PRAKTIJKdoor M. LEEUWIN

De tand des tijds knaagt ook aan Uw antenne.

NDER corrosie, een woord afge- leid van het latijnsche „rodere” dat ,,knagen” beteekent, ver-

staat men een reeks verschijnselen, welke bij elk materiaal, dat blootgesteld is aan invloeden van weer en wind en andere vernielende invloeden, optreden.

Oeologen hebben geconstatccrd, dat zelfs gebergten onder invloed van erosie, een speciale vorm van corrosie, in den loop der eeuwen zijn afgesleten en tot zand vermaald, hetwelk het aannemelijk maakt, dat zelfs de sterkste materialen ten slotte zullen worden aangetast. Meer populair uitgedrukt zou men de verschijnselen erosie en corrosie, den ,,tand des tijds’' kunnen noemen.

Het soms waargenomen onaangename verschijnsel, dat de radio-ontvangst na langen tijd onberispelijk te zijn geweest, slecht wordt, moet wel eens worden toe- geschreven aan een defect aan de anten- ne-installatie, hetwelk veroorzaakt werd

o

waaruit de antenne is geconstrueerd, be- stand moet zijn kunnen wij als volgt in- deelen:

1. weer en wind; temperatuursin- vloeden;

2. chemische invloeden;3. electrolyse (chemische ontleding

door werking van den stroom).Wi! men een radio-installatie hebben,

die werkelijk betrouwbaar is, dan dient men bij den bouw voldoende aandacht te besteden aan de constructie, opdat niet zeer spoedig een of ander onaangenaam defect optreedt.

De aardleiding.Corrosie van de aardgeleiding treedt

bij vrijwel elke radio-installatie op. Fig. 1c toont wat er over was van een aan de waterleiding bevestigde aardklem, welke een jaar in gebruik was geweest. Indien men niet de waterleiding als aarde gebruikt maar een aardpijp of een aard- plaat, zal op de plaats waar de aardge-

door corrosie. De verschillende vernielende invloeden waartegen het materiaal,

\

717

.... ■ CLMet een korte bin-

nen- of buiten-

antenne bereikt U

EEN ENKELalle stations, waar-HEFBOOMPJEvan ontvangst ver-

wacht kan worden; voor alles: voor in- en uit-schakelen, insteilen van dedoor een speciale gewenschte golfgebieden,en aansluiting van den elec-schakeling heeft de trischen gramofoonopnemer

degrootte van

antenne-capaciteit

geen invloed op de

afstemming.

Nu kan elke handelaaronmiddellijk een ontvang-toestel No. 2511 leveren

PHILIPS718

Zeer sterke verwering treedt bij z.g. Litzendraad, dat is samengevlochten uit onderling niet ge'isoleerde draadjes en dus eigenlijk den naam „Litzendralit” niet ten voile verdient. Zeer spoedig zul- len enkele der draadjes gebroken zijn, wat niet alleen een vermindering der signaalsterkte tengevolge heeft, maar bovendien ,,kunstmatige luchtstoringen” zal veroorzaken. Bij den eersten den bes- ten storm zal dan bovendien de antenne kunnen breken, zooals het geval is ge- weest met de antenne, waarvan het object getoond in fig. Id decl uitmaakte. Deze afbeelding toont nog 2 andere fouten n.l. verkeerde bevestiging van den antenne- draad, waardoor de isolator op trek en niet op samendrukking belast wordt en bovendien een onverglaasd gedeelte van den isolator.

Door het onverglaasde gedeelte kan vocht en roestwater binnendringen, waardoor niet alleen isolatie minder goed kan worden, maar bij vorst bovendien kans op springen bestaat.

Fig. 3 toont een antenne-isolatorketen, waarvan de isoiatoren door een Iaag roet- en zout-neerslag overtrokken zijn, waardoor natuurlijk de isolatie zeer achteruit gaat ten koste van de radio-ontvangst. Deze afbeelding toont bovendien nog, dat de gevolgde methode ter onderlinge ver- binding der isoiatoren foutief is, daar bij draaiing de verbindingslussen den inid- delsten isolator kortsluiten.

Fig. 4 toont hoe een isolator dient te worden gemonteerd.

Gewaarschuwd moet worden tegen het

7% 39

leiding onbeschermd, de aarde verlaat, de draad spoedig door electrolyse zijn weggevreten. Hetzelfde geldt voor het contact tusschen aardgeleiding en aard- huis of aardplaat. Beiden moeten van gelijksoortig materiaal zijn, omdat an- ders een galvanisch element gevormd kan worden, dat electrolyse tengevolge heeft. Verbindt men een koperen draad aan een ijzeren pijp, dan zal de verbinding zeer spoedig vernield worden. De aardgeleiding moet op het punt, waar zij de aarde verlaat, beschermd worden door een stuk aarden pijp. Het verdient steeds aanbe- veling laschplaatsen met ecu goed iso- leerenden lak te bestrijken.

schijnt op plaatsen, waar de draad ge- knikt is geweest, electrolyse optreedt, welke er toe leiden kan, dat het koper op die plaats geheel wordt weggevreten en tenslotte een onderbreking ontstaat binnen in de isolatie van den draad, zoo- dat de fout dus met het bloote oog niet is waar te nemen. Daar in dergelijke ge- valien steeds nog een zwakke geleiding blijft bestaan door een Iaagje metaal of metaalzout, kan het soms uiterst lastig

De antenne.

Een zeer veelvuldig voorkomend cor- rosie—verschijnsel is het doorroesten van onbeschermd staaldraad, datveel gebruikt wordt voor het tuien van antennemasten. Het behoeft geen betoog, dat het breken van tuien van cen zwaren mast zelfs ge- vaarlijk kan worden. Fig. la toont een doorgeroest stuk staaldraad van de tuien van een mast, welke bij stormweer is omgewaaid. Teneinde dergelijke dingen te vermijden, dient men verzinkt, of op

zijn, om de fout op te sporen, indien niet tevoren weet iti welke richting

gezocht moet worden. Fig. lb toont een dergelijke door electrolyse onderbroken draad, waarbij de voor electrolyse karak- teristieke puntvorming duidelijk te zien is en welke een storing veroorzaakte,

heeft moeten zoeken.

men

waarnaar men uren Hetzelfde is het geval met de breuk in

gei'soleerden invoerdraad, welke wordt getoond door de Rontgenopname van fig. 2. Hier gaat het echter niet om een breuk door electrolyse, doch door mechanische beweging. De antenne zelf wordt in de lucht spoedig bedekt met een Iaagje oxyden en carbonaten, welke een beschermende fluid tegen verdere verwe-

een

| I'm EIFiguur 4. ring vormen.Icder amateur of vakman zal wel eens

waargenomen hebben, dat zelfs het hard- ste bronsdraad na enkele jaren in de lucht te zijn geweest, veel van zijn taaiheid heeft verloren. Ook dit moet worden toe- geschreven aan de verwerende invloeden van de buitenlucht.

andere wijze beschermd staaldraad te gebruiken. Het blijkt, dat vooral in fabriekssteden een staaldraad van 3 m.M. in enkele maanden totaal verroest is.

Een ander nog onaangenamer ver- schijnsel, dat dikwijls voorkomt bij gei'so- leerde invoerdraden, is, dat naar het

Figuur 6.(Vtrvolg op biz. 720)

719

KORTE GOLF'NIEUWS DE BEROEMDE_CAIis volgens de laatste technische zienswijze getdoor M. W. H. DE GORTER

ET was mijn plan om deze week weer eens een rapportje te doen verschijnen over de door mij ge-

hoorde K.G.-stations, doch de resultaten van de afgeloopen twee weken zijn zeer pover. Ik heb avonden meegemaakt, dat ik uren de 40 en 80 M. band af heb zitten zoeken en in totaal drie of vier telefonie- stations hoorde, amateurstations wel te verstaan, terwijl ook het aantal telegrafie- stations zeer gering was. Ook andere amateurs deden dezelfde ervaring op en algemeen hoorde men op amateur bijeen- komsten de klacht, dat het op het oogen- blik zoo verbazend stil is in de lucht. Wat hiervan de oorzaak is weet ik niet, doch ik vermoed, dat het mooie weer, dat ditmaal zoo lang aanhoudt, hieraan zeker wel in eenige mate debet is. Intusschen is speciaal de afgeloopen week ’s avonds noga! eens afgewisseld met een onweers- bui, welke zich reeds uren van te voren in de koptelefoon aankondigde en het zoeken vooral naar zwakke stations nu bepaald niet veraangenaamde.

Nu we dus blijkens de resultaten in een slappe tijd zitten, meen ik goed te doen,

met u den raad te geven eens een paar avonden te besteden aan Uw K.G.-ont- vanger en hem weer prima te maken, tegen dat de kortegolvers weer bij bosjes komen opzetten. in vele gevallen zal het heusch niet. overbodig zijn, wanneer het toestel eens geheel opnieuw gebouwd wordt. En dan niet afwijken van het schema om eens een nieuw te probeeren, maar hetzelfde schema, waar u thans mede vertrouwd geraakt bent, eens zorg- vuldig opnieuw bouwen en hierbij dan op kleinigheden letten, die aanvankelijk over het hoofd zijn gezien. Om een paar voor- beelden te noemen.

Wanneer u een uurtje aan uw toestel heeft zitten zoeken, al maar draaiend aan de condensatorknoppen, dan wordt u moe in Uw hand. Hoe komt dat? Omdat de knoppen van Uw fijnregelschalen zoo- danig op de frontplaat zitten, dat Uw handen geen steun hebben. Plaats ze dus bij het overbouwen wat lager, waardoor bij de bediening Uw armen op tafei kun- nen liggen en lang zoo spoedig geen ver- moeidheid zal optreden.

Een van de belangrijkste punten is ook

H

H H. RADIO HANDELAREN:Vraagt onze nieuwe prijscourant 1929, m

N.V. v h GE6R. PETERS, Prinser

(Vervolg van biz. 719)gebruik van zuur of looghoudende sol- deermiddelen, welke vrijwel steeds langs chemischen weg onderbreking der ver- binding tengevolge hebben. Een slecht gesoldeerde lasch, welke bij meting een zeer hoogen overgangsweerstand bleek te bezitten tengevolge van chemische ver- wering, wordt getoond door fig. 5.

Schakelaars.Niet alleen aan de geleidingen doet

corrosie zich op hinderlijke wijze gevoe- len, meer nog aan in de buitenlucht ge- monteerde schakelaars en beveiligings- apparaten, welke hiertegen niet bestand zijn. In het algemeen neemt men waar, dat na een verblijf van enkele maanden in de buitenlucht de koperen onderdeelen hard en bros zijn en spoedig afbreken, of wel hun veerkracht hebben verloren, wat in beide gevallen tot onderbreking of slechte contacten Ieidt. Bovendien wor- den onvoldoend beschermde materialen

spoedig met een dikke laag roest bedekt, waardoor ook de functioneering van be- doelde apparaten kan worden verhinderd; dat zulks bij bliksem-beveiligingsappa- raten wel eens gevaarlijk kan worden, behoeft geen betoog.

Enkele van de weinige materialen, welke goed tegen buitenmontage bestand zijn, zijn bepaalde glassoorten en goed verglaasd porcelein. Daarom is dan ook

bekende antennebeveiliging, welke is afgebeeld in fig. 6, gemonteerd in een glazen houder, waarop een por- celeinen klok geschroefd is, welke aan de binnenzijde van een gummiring ter af- dichting is voorzien. Een dergelijke constructs voldoet aan alle eischen voor be- drijfszekere buitenmontage.

Indien dit korte opstel aantoont, dat het noodzakelijk is, om bij de constructs van een anfenne, waarvan men befrouw- bare werking verwacht, goede materialen en goede werkmethoden moet toepassen, zal zijn doel volkomen bereikt zijn.

Electro-d;Luidsj

4-pol. Ankersys met Chassis

een zeer

Koper-Oxyd

Bij elken Radio-G

720

het vraagstuk der handeffecten, vooral nu men steeds met de golflengten naar be- neden gaat en boven de 40 al bijna geen K.G. meer is. Het beste is het geheele toe- stel te bouwen in een metalen kast, bijv. alluminium of koper, waardoor het geheel volkomen is afgeschernid. Bij gebruik van metalen kast zou ik aanraden om de spoelen nict buitenop, doch binnenin onder te brengen. Hierdoor zal vooral last van plaatselijke storingen, welke dikwijls door de spoelen zelf worden opgevangen, aanzienlijk verminderen. Plaatst men de spoelen toch bovenop, dan gaat een groot gedeelte van het voordeel der afscherming weer verloren. Niet alle luisteraars beschikken echter over de noodige gereedschappen om een dergelijke kast te vervaardigen en te be- werken. Hen zou ik aanraden gebruik te maken van de dubb. frontplaat methode, waarbij tusschen eerste en tweede frontplaat de versterker is gemonteerd en ach- ter de tweede frontplaat de detector. De bediening der condensatoren geschiedt vanaf de voorste frontplaat door middel van ebonieten verlengstukken. Een derge- lijk toestel is eenige weken geleden be- schreven.

doorgezonden. Men dient deze rapporten zelf rechtstreeks te verzenden aan de be- treffende biutenlandsche QSL-bureaux, of wat nog beter is, rechtstreeks aan den geadresseerde.

Inlichtingen omtrent de adressen van deze buitenlandsche QSL-bureaux, als- mede van buitenlandsche stations kunnen worden aangevraagd aan ’t QRA-bureau, den heer A. H. L. Fortuin, Vlamingstraat 37, Haag. Niet-leden der N.V.I.R. moe- ten hierbij porto voor antwoord insluiten.

Het QSL-bureau, dat tot voor kort ge- vestigd was te Voorschoten, is thans ge- vestigd te Rott