OFF

ICIE

EL O

RGA

AN

K

NB

B

April 2011 Nummer 4

Datum Jaargang 45 AKIET

DISTRICT AMSTERDAM

RESTAURANT

VOOR AL UW PARTIJEN

SLOTERWEG 1345 AMSTERDAM-SLOTEN TEL : 020- 6143210 m.scheerboom@worldonline.nl www.dehalvemaen.com

TEGENOVER DE MOLEN VAN SLOTEN Gratis parkeren

In 2007 ruime biljartzaal aangebouwd met 5 Wilhelmina biljarts. Elke dag geopend van 11.00 uur tot 24.00 uur. Onbeperkt biljarten voor € 16,- per maand.

Niet leden € 5,- per dag.

Bankras Biljart en Snookercentrum Clublokaal voor 14 verenigingen 10 biljarts Info bij Leo Beeren 3 matchtafels 4 snookertafels Wij kunnen (bedrijfs)feesten organiseren van 30 tot 3000 personen, al dan niet met een sportief karakter.

Gratis parkeren Oostelijk Halfrond 9 in Amstelveen Telefoon 020-645 42 60 Fax 020-640 87 97 Email: horeca@sportbedrijfamstelveen.nl Reserveren gewenst www.sportbedrijfamstelveen.nl/algemeen

SMIT SPORTPRIJZEN

EIGEN GRAVEER

INRICHTING

EIGEN ZEEF

DRUKKERIJ

SNELLE 24 UURS SERVICE

Nassaukade 351 Aalsmeerweg 314 Herenstraat 77 1053 LZ Amsterdam 1432 CZ Aalsmeer 2313 AG Leiden Tel: 020 - 612 99 54 Tel: 0297 - 323 166 Tel: 071 - 512 67 50 Fax: 020 - 612 43 33 Fax: 0297 - 323 166 Fax: 071 - 512 67 50

E - mail: cj.smit@wxs.nl

IMPORT - EXPORT BOKALEN - MEDAILLES - VANEN

Uw gastheer en gastvrouw, Piet en Ria Clublokaal van de biljartverenigingen:

Linnaeus De Roemer ‘41 De Raptapper Linnaeusstraat 88 1092 CP Amsterdam Telefoon 020 665 37 52

Gezelligheid in Amsterdam – Oost

Café Linnaeus

Thuislokaal van: Oud Diemen 1 en 2 ‘t Pandje 1 en 2 Pandora Dagelijks geopend vanaf 15:00 uur ‘s woensdag gesloten

IN DIT NUMMER: VAN DE VOORZITTER MEDEDELINGEN EINDSTAND TEAMCOMPETITIE UITSLAGEN VAN FINALES WEDSTRIJDKALENDER BILJARTEN VOOR DUMMIES

ARIE KIL

Uw belastingformulier Ingevuld waar u bij bent

Ook voor het verzorgen van uw

* Boekhouding * Aangifte * Inkomstenbelasting

v. Oldenbarneveldplein 1 Amsterdam Tel. 682 79 10

Ook ‘s avonds bereikbaar KOPIJ AANLEVEREN VOOR JULI

UITERLIJK 20 JUNI

DISTRICTSBESTUUR VOORZITTER J.M. HORNEMAN STICHTSTRAAT 10 - 2 1079 RE AMSTERDAM TELEFOON: 020-6441166 Email: horneman57@gmail.com SECRETARIS E. HOLZHAUS HAARLEMMERDIJK 23 C 1013 KA AMSTERDAM TELEFOON: 020-6269578 ALGEMENE CORRESPONDENTIE Email: holzhausblanken@hetnet.nl PENNINGMEESTER F.A. van HOEVE EGELANTIERSGRACHT 514 1015 RR AMSTERDAM TELEFOON: 020-6385354 f.vanhoeve@upcmail.nl WEDSTRIJDLEIDER TEAMCOMPETITIE R. ORDELMAN FILIPS VAN ALMONDESTRAAT 6 - B 1057 ZT AMSTERDAM TELEFOON: 020-7700542 Email: r.ordelman@chello.nl WEDSTRIJDLEIDER PK's K.J.W. LOUTER BORSTELGRASSTRAAT 11 1313 BC ALMERE TELEFOON: 06-51988578 Email: kees.louter@gmail.com COÖRDINATIE ARBITRAGE R.J. KONING BARBARIJE 13 2132 TP HOOFDDORP TELEFOON: 023-5657667 Email: rolfjkoning@planet.nl COMMISSIES AKIET (REDACTIESECRETARIS) H.TAMMELING VAN HEUVEN GOEDHARTLAAN 499 1181 KT AMSTELVEEN TELEFOON: 020-6170121 Email: tammeling@casema.nl UNIE VAN LOKAALHOUDERS SECRETARIS R. ZEEGERS P/A BC SLOTERDIJK W. LEEVENDSTRAAT 28 - 30 1055 KC Amsterdam TELEFOON: 020-6865277 REKENINGNUMMER DISTRICT POSTBANK 479 45 00 T.N.V. KNBB DISTRICT AMSTERDAM Vermeld altijd duidelijk waar de betaling voor dient. WEBSITE DISTRICT AMSTERDAM http://www.knbbamsterdam.nl

Van de voorzitter

Allereerst een paar blijken van hulde: met veel plezier kan ik melden dat André Voet (ABC Rembrandt) zich geplaatst heeft voor het Nederlands kampioenschap 4e klasse bandstoten. André werd gewestelijk kampioen tijdens de finale bij de Halve Maen en ging als 7e geplaatste deelnemer het NK in. Helaas kon hij het in dit zeer sterke gezelschap niet redden en eindigde op de laatste plaats. Wel een mooie ervaring! Verder NK nieuws is het feit dat Sander Jonen de derde plaats heeft behaald in de Masters Artistiek. Het driebandenteam Van den Broek Biljarts is eind maart gepromoveerd naar de eredivisie, een prachtig resultaat. Laatste nieuws op de valreep is dat Ruben van Hetten (IN3N) als tweede geëindigd is in de regiofinale 2e klasse bandstoten. Hij wordt afgevaardigd naar het Nederlands Kampioenschap in Maarland-Eijsden (Zuid-Limburg) op 13 t/m 15 mei a.s. Allen van harte gefeliciteerd!

Competities De kampioenen van de competities zijn bekend. Allen van harte gefeliciteerd en veel succes in de regiofinales op 21 en 22 mei a.s. De finales van de B1 en de C2 worden door ons district ge-organiseerd in biljartcentrum Osdorp. Ik dank hiervoor bij voorbaat Dick Adrichem en Feicko de Boer die vrijwillig de wedstrijdleiding op zich nemen. Nu de landscompetitie ten einde is, gaan we weer starten met de bekercompetitie. Dit jaar is de organisatie in handen van de ABB. Het is verheugend om te melden dat we met 36 teams van start gaan, verdeeld in 4 poules driebanden-klein en 4 poules libre. De finaledag is op zondag 5 juni in biljartzaal Sloterdijk. Hou hier alvast rekening mee.

Wedstrijdleidersvergadering Op dinsdag 26 april a.s. houden we weer een wedstrijdleidersvergadering, aanvang 19.30 uur in biljartcentrum Osdorp. Dit is vorig jaar goed bevallen en het is nuttig om direct na het seizoen allerlei zaken te bespreken en te evalueren. Mocht u iets te melden hebben, geef dat dan door aan de wedstrijdleider van uw vereniging. Wat mij hier alvast van het hart moet, is dat we nog steeds te weinig medewerking krijgen om de zaken goed te kunnen regelen. Ik doel hier op de organisatie van voorwedstrijden: inschrijf-data worden vergeten, voorkeuren zoals gewenste speelavond worden niet opgegeven, er wordt geen rekening gehouden met de periode voorwedstrijden etc. Dit zijn de problemen waar de wedstrijdleiding alsmaar weer mee geconfronteerd wordt. Wij publiceren niet voor niets in elke Akiet (en op de website) de wedstrijdkalender! Ik hoop op een goede opkomst op 26 april en een vruchtbare vergadering.

Groetend, Janneke Horneman

Carambole - , Pool - en Snooker Biljarts

Wilhelmina billards sinds 1898

,,SUPER DE LUXE”

Cees van Oosterhout en Zonen

Een begrip …...voor topniveau.

Stadhouderskade 127 1074 AV Amsterdam Tel: (020) 662 19 19 Fax: (020) 662 06 19

http://www.wilhelmina-billards.nl

Algemene Mededelingen

Nationale Landscompetitie 2010-2011

De laatste caramboles zijn gespeeld, de kampioenen zijn bekend. U vindt de volledige einduitslag op de volgende pagina en uiteraard kunt u deze ook bekijken op de website. Alle kampioenen hebben de gelegenheid om ons te vertegenwoordigen in het gewest. Hieronder vindt u de indeling voor dit jaar. Hierbij is tevens opgenomen de vertegen-woordiging van de damescompetitie, waarin Pandora kampioen is geworden. Alle fina-les vinden plaats op 21 en 22 mei. Elk team dient zelf voor één arbiter te zorgen voor het hele weekend. In de C4 en C5 wordt nog gespeeld met 4 man dus daar zullen de teams worden aangevuld met een extra speler. Deze moet al onderdeel uitmaken van het bij ons opgegeven team en minstens 4 wedstrijden hebben gespeeld in dezelfde spel-soort.

Amsterdamse Beker Competitie ( ABC toernooi 2011 )

In de eerste week van april is het ABC toernooi weer van start gegaan. De wedstrijd-leiding is in handen van de ABB en de wedstrijdleider is dit jaar Leo Wessels. U heeft allen het wedstrijdboekje ontvangen waar u alle details van dit toernooi in kunt terug-vinden. Wat nog wel even het vermelden waard is, is dat de finaledag gepland is op zondag 5 juni 2011 in biljartzaal Sloterdijk.

PLAATS GEWESTELIJKE FINALES TEAMS SEIZOEN 2010 - 2011 (21 en 22 Mei)

Klasse Team Organisatie District Speellokaal Vereniging Plaats A - N.n.b. B1 T.O.G. / H. Maen – 2 Amsterdam Biljart- & Dartcent. Osdorp District Amsterdam Amsterdam B2 IN3N – 3 Het Sticht De Baat HBV De Bun Huizen C1 IN3N – 5 Betuwe Veenendaal Biljartcentrum Carambole Carambole Rumpt C2 Victoria – 4 Amsterdam Biljart- & Dartcent. Osdorp District Amsterdam Amsterdam C3 T.O.G. / H. Maen – 7 Eem- en Flevoland Biljartcentrum Lelystad Stichting B.C.L. Lelystad C4 BV de Gracht – 1 Eem- en Flevoland Sportpark De Schelp B.B.C. Biddinghuizen C5 T.O.G. / H. Maen – 10 Het Sticht Cafè De Windhoek De Windhoek Utrecht

Dames Pandora Betuwe Veenendaal Biljartcentrum Brand Brand Veenendaal

IN3N - 6 / Nw Amstel – 3 Betuwe Veenendaal Biljartcentrum Brand Brand Veenendaal

Eindstand seizoen 2010-2011

Driebanden klein B1 Libre C2 Pos. Team Gesp. Punten Pos. Team Gesp. Punten

1 T.O.G. / H. Maen - 2 22 680 1 T.O.G. / H. Maen - 7 20 613 2 Roemer '41 - 1 22 658 2 K.O.T. - 1 20 607 3 Oud Diemen - 2 22 655 3 PAW - 2 20 597 4 Blauw Wit-de Klos - 1 22 641 4 ABC Rembrandt - 1 20 577 5 T.O.G. / H. Maen - 3 22 640 5 Victoria - 4 20 576 6 Eik - 1 22 628 6 Muiden - 2 20 576 7 IN3N - 1 22 624 7 T.O.G. / H. Maen - 8 20 571 8 Excelsior - 1 22 607 8 Blauw Wit-de Klos - 3 20 571 9 Oud Diemen - 1 22 606 9 Albatros - 1 20 570

10 T.O.G. / H. Maen - 4 22 595 10 Blauw Wit-de Klos - 4 20 553 11 Nw. Amstel - 1 22 593 11 Sloterdijk - 1 20 484 12 T.O.G. / H. Maen - 1 22 590

Driebanden klein B2 Libre C3 - 1 Pos. Team Gesp. Punten Pos. Team Gesp. Punten

1 IN3N - 3 16 501 1 BV de Gracht - 1 21 660 2 Muiden - 1 16 495 2 Sloterdijk - 2 21 626 3 IBM/Plan Zuid - 1 16 490 3 Nw. Amstel - 3 21 622 4 IN3N - 4 16 463 4 Excelsior - 3 21 611 5 Roemer '41 - 2 16 444 5 Marco Polo - 1 21 609 6 Victoria - 1 16 438 6 Sloterdijk - 3 21 578 7 IN3N - 2 16 425 7 K.O.T. - 2 21 577 8 Nw. Amstel - 2 16 400 8 PAW - 3 21 526 9 Blauw Wit-de Klos - 2 16 387

Libre C1 Libre C3 - 2 Pos. Team Gesp. Punten Pos. Team Gesp. Punten

1 IN3N - 5 18 369 1 T.O.G. / H. Maen - 10 18 558 2 T.O.G. / H. Maen - 6 18 361 2 T.O.G. / H. Maen - 9 18 534 3 PAW - 1 18 349 3 Pandora - 1 18 524 4 Excelsior - 2 18 337 4 IN3N - 6 18 492 5 T.O.G. / H. Maen - 5 18 311 5 IN3N - 7 18 491 6 Victoria - 3 18 300 6 ABC Rembrandt - 2 18 486 7 Victoria - 2 18 292 7 Blauw Wit-de Klos - 5 18 486

Recreanten Seizoen 2010-2011 Pos. Team Gesp. Punten

1 't Rietland - 1 18 561 2 S.B.O. - 1 18 534 3 BC Osdorp - 2 18 520 4 BC Osdorp - 1 18 513 5 Time Out - 1 18 498 6 't Rietland - 2 18 478 7 S.B.O. - 2 18 476

Finale bandstoten 3e klasse

nr naam prt pnt alg.moy. part.moy. serie 1 Bart Balk 6 10 1,81 2,50 9

2 John Mittemeijer 6 8 1,68 2,11 11

3 Glen Doekhie 6 6 1,73 2,03 12

4 Arnold van Keller 6 6 1,67 2,11 14

5 Jan van der Steen 6 4 1,84 1,83 13

6 Janneke Horneman 6 4 1,69 3,23 16

7 Ruud Hudepohl 6 4 1,58 1,83 8

Toernooigemiddelde: 1,71

Finale bandstoten 2e klasse

nr naam prt pnt alg.moy. part.moy. serie

1 Ruben van Hetten 6 9 2,34 2,67 23

2 Chang Liu Hing 6 8 2,32 3,12 15

3 Richard Gustke 6 4 2,46 4,16 21

4 John Busman 6 2 2,47 2,58 18

5 Frans van Hoeve 6 2 2,12 2,27 28 *

eersteklassers (100 car.):

Martijn Schreuder 6 9 3,68 4,54 20

Surin Doekhie 6 8 3,12 3,84 20

* evenaring van record

Toernooigemiddelde: 2,62

Finale driebanden groot 2e klasse

nr naam prt pnt alg.moy. part.moy. serie 1 Derek Brink 7 14 0,622 0,806 5 2 Bert Veldman 7 10 0,647 0,806 6 3 Henk Meijer 7 8 0,475 0,833 5 4 Jos Harte 7 6 0,548 1,087 5 5 John Doodeman 7 6 0,488 0,735 6 6 Sjouke Brink 7 4 0,485 0,641 6

7 Pieter Lammerts 7 4 0,415 0,520 4 8 Toon Schaap 7 4 0,399 0,609 5 Toernooigemiddelde: 0,504

Gewestelijke finale bandstoten 4e klasse

nr naam prt pnt alg.moy. part.moy. serie 1 André Voet * 7 12 1,48 2,35 11 2 Nas Schouten 7 10 1,32 1,60 10 3 Dominique van Andel * 7 9 1,64 2,50 11

4 Jos van der Kuilen 7 6 1,51 2,66 12 5 Aart Prijn 7 6 1,42 1,81 11 6 Freek Grit 7 5 1,33 1,81 8 7 Bjorn Veldhuizen 7 4 1,25 2,00 14

8 Rinus van Geerenstein 7 4 1,20 2,00 7

* uit district Amsterdam

Toernooigemiddelde: 1,39

Café Hans WierdaFrederik Hendrikplantsoen 361052 XS AmsterdamTel: 020-6845486Fax: 020-6848517E-mail: hanswierda@planet.nlBereikbaar: Tram lijn 3 of 10 ; Bus lijn 18

BV ’82

de Pool

3 3 biljartsbiljarts -- 2 2 dartbanendartbanen -- pooltafelpooltafel -- videoschermvideoscherm

maandag- en vrijdagavond vrijclubleden overdag gratis trainen

Frans Hals

IN3N

DISTRICT FINALES SEIZOEN 2010 / 2011

SPELSOORT / KLASSE FINALEDATUM ORGANISATIE LOKALITEIT Halve finales kadercompetitie 22 en 23 mei Sander Jonen Osdorp

Invitatietoernooi Artistiek 26 en 27 juni Sander Jonen Osdorp Invitatietoernooi Artistiek 21 en 22 augustus Sander Jonen Osdorp

Osdorp bokaal 28 en 29 augustus Sander Jonen Osdorp Driebanden klein 3de 4 en 5 september IN3N Café Hans Wierda Driebanden klein 2de 11 en 12 september IBM / de Eik Osdorp

Libre 6de 18 en 19 september Krijt Op Tijd Bankras Driebanden klein 1ste 25 en 26 september T.O.G. Restaurant de Halve Maen

Libre 5de 2 en 3 oktober H.E.T.E.Y. Sloterdijk Libre 4de 9 en 10 oktober ABC Rembrandt Osdorp Libre 3de 16 en 17 oktober Nieuwer Amstel Bankras

Hans Wierda Toernooi 23 en 24 oktober Lydia Wierda Café Hans Wierda Libre 6de regio 30 en 31 oktober Victoria Sloterdijk

Driebanden groot 3de 6 en 7 november Blauw Wit / De Klos Sloterdijk Driebanden klein hoofd 13 en 14 november T.O.G. Restaurant de Halve Maen

Libre 2de 20 en 21 november Sloterdijk Sloterdijk Bandstoten 5de 27 en 28 november Push And Win Sloterdijk B.C.L. toernooi 11 december Rob Zeegers Sloterdijk

Libre 1ste 18 en 19 december T.O.G. Restaurant de Halve Maen Driebanden klein hoofd regio 7, 8 en 9 januari Sloterdijk Sloterdijk

Bandstoten 4de 15 en 16 januari Victoria Sloterdijk Annette den Boer bokaal 22 januari Marlène Scheerboom Restaurant de Halve Maen

Hoofdklasse libre 22 januari districtsbestuur Sloterdijk Kader 38/2 3de 29 en 30 januari Excelsior Sloterdijk Bandstoten 3de 5 en 6 februari IN3N Café Hans Wierda

Bandstoten 4de regio 12 en 13 februari T.O.G. Restaurant de Halve Maen Teams dames 19 en 20 februari districtsbestuur Sloterdijk

Driebanden groot 2de 26 en 27 februari EDO / BCTO Osdorp Bandstoten 2de / 1ste 5 en 6 maart Marco Polo Sloterdijk

Dames open individueel 26 en 27 maart districtsbestuur Café Hans Wierda Driebanden groot 1ste 2 en 3 april EDO / BCTO Osdorp

Dames open individueel 16 en 17 april districtsbestuur Café Hans Wierda Driebanden klein KVA 6, 7 en 8 mei EDO / BCTO Osdorp

Dames open individueel regio 14 en 15 mei districtsbestuur Osdorp Teams regio 21 en 22 mei districtsbestuur Osdorp Bekerfinale 5 juni KNBB/VABB/ABB Sloterdijk

Driebanden groot KVA 3, 4 en 5 juni EDO / BCTO Osdorp Ned. Kamp. G-teams 26 juni Sander Jonen Osdorp

Finale driebanden groot 1e klasse

nr naam prt pnt alg.moy. part.moy. serie 1 Richard van de Erf 7 14 0,711 1,111 7 2 Frans v.d. Assem 7 10 0,640 1,304 7 3 Jaap Klinkhamer 7 8 0,737 0,967 5 4 Eduard Langhout 7 8 0,698 1,000 6 5 Cor Zomerdijk 7 6 0,794 1,111 7 6 Ben Katwijk 7 6 0,648 0,789 4

7 Leo Portengen 7 2 0,685 1,153 7 8 Sjaak Groen 7 2 0,488 0,833 4 Toernooigemiddelde: 0,668

Biljarten voor Dummies Frans van Hoeve E-mail: f.vanhoeve@upcmail.nl copyright: F.A. van Hoeve

Les 4 Trekstoten zijn de moeite waard (vervolg)

Inleiding In deze les behandel ik trekstoten. Eerst herhaal ik nog wat punten uit de vorige les, waarom het beheersen van eenvoudige trekstoten zo belangrijk is. Daarna geef ik een paar regels hoe je bij een bepaalde hoek tussen de ballen kunt bepalen met welke dikte je bal2 moet aanspelen. Tenslotte ga ik nog in op de invloed van zijeffect bij een trekstoot. Waarom trekstoten zo belangrijk zijn Tja, trekstoten! De meeste spe(e)l(st)ers uit de lagere klassen zijn daar niet zo gek op. Vaak kiezen ze liever een oplossing via één of meer banden. Maar heel vaak is de oplossing via een trekstoot beter. En waarom? Voor een trekstoot geldt vaak het volgende: • Wanneer je de techniek van een trekstoot voldoende beheerst, is het risico van missen kleiner

dan bij een stoot over één of meer banden. • De snelheid van de stootbal is beter te controleren. • de richting waarin bal2 zal (weg)lopen is beter te voorspellen evenals zijn snelheid. • je komt met weinig snelheid op bal3, waardoor die niet al te ver wegloopt. Dat geeft weer een

gunstig uitgangspunt voor de vervolgstoot. • je hebt een goede kans om bal2 en bal3 vóór je te houden, zodat je niet eindigt tussen de ballen

in.

Welke trekstoten moet je beheersen? Iemand die een moyenne speelt van 1,75 of hoger, moet elke trekstoot kunnen maken, waarbij bal1 en bal3 allebei niet verder van bal2 vandaan liggen dan 25-30 cm. Wanneer je ontdekt dat je dat niet beheerst, terwijl je wel dat moyenne speelt, dan is dat een duidelijke aanwijzing hoe je je moyenne kunt opkrikken: oefenen op die trekstoten en zodra je die (veel) beter beheerst zul je zien dat je moyenne omhoog gaat. Voor iemand met een lager moyenne mogen we de lat wat lager leggen. Maar zeker niet zo laag dat trekstoten zoveel mogelijk worden vermeden. Ook een beginner moet er op oefenen. Een goede oefening is om bal2 op een afstand van zo’n 20 cm van de stootbal neer te leggen en dan te proberen de stootbal recht terug te trekken. Lukt dat, dan kun je de afstand wat vergroten en daarna kun je gaan oefenen om de bal onder verschillende hoeken terug te trekken. Hoe dik je daarvoor bal2 moet aanspelen, zal hieronder aan de orde komen.

Welke variaties zijn er allemaal mogelijk bij het uitvoeren van een trekstoot? Naarmate spelers meer gevorderd zijn, maken ze meer gebruik van trekstoten. Bij de uitvoering van een trekstoot zijn er allerlei variaties mogelijk, zoals: - de snelheid van de afstoot: harder of minder hard; - het raakpunt op de stootbal: zo laag mogelijk of minder laag; - de dikte van aanspelen van bal2; - het al dan niet geven van zijeffect. Een goede speler zal die mogelijkheden zodanig proberen te combineren dat het resultaat van de stoot een zo goed mogelijk eindresultaat oplevert. Door heel veel ervaring doen die spelers dat “op gevoel”. Ze schatten hoe dik bal2 moet worden aangespeeld en of er zijeffect nodig is. Daarna bepalen ze hoe laag de stootbal moet worden geraakt. Voor een minder gevorderde speler is dat allemaal veel te ingewikkeld. Daarom zal ik hier een standaardmethode methode uitleggen, die een bruikbare aanpak levert om elke trekstoot te kunnen maken wanneer de drie ballen niet te ver uit elkaar liggen. Dat zal niet altijd het optimale resultaat opleveren, maar dat kun je later altijd nog verbeteren. Voorlopig gaat het erom dat je elke eenvoudige trekstoot kunt maken.

Trekstoten waarbij de trekhoek tussen 0o en 90o ligt Hier leggen we eerst een aantal uitgangspunten vast. Dan kunnen we daarna een eenvoudige regel geven, die bepaalt hoe dik je bal2 moet aanspelen bij een bepaald patroon. We kiezen de volgende uitgangspunten: 1. De afstand van de stootbal tot bal2 is ongeveer 28 cm (op een klein biljart is dat exact de afstand

tussen twee diamonds). 2. We spelen de stootbal met maximaal trekeffect. 3. We geven de stootbal een behoorlijke aanvangssnelheid van 225 (dat is ongeveer de benodigde

snelheid om de aquitstoot te maken). 4. We spelen altijd zonder zijeffect. Als we ons aan deze uitgangspunten houden, dan blijkt er een eenvoudige formule te zijn die aangeeft hoe dik we bal2 moeten aanspelen bij een bepaalde trekhoek. Om aan te geven wat ik bedoel met de trekhoek, kijken we naar figuur 4.1. Daarin zijn drie voorbeeldpatronen getekend. Onder de trekhoek verstaat we de hoek die je krijgt als je de middelpunten van de drie ballen met elkaar verbindt. Bij Bal-1 heb je een trekhoek van 90o; bij Bal-2 is dat 60o en bij Bal-3 is dat 30o.

Figuur 4.1 Voorbeeld van verschillende trekhoeken

30o

30o

30o Bal-1

Trekhoek:… Aanspeeldikte: … Bal-2Startsnelheid: 225 Trekeffect: maximaal Zijeffect: geen

Bal-3

Wat is nu de regel om bij elke trekhoek de aanspeeldikte te vinden? Voor trekhoeken tussen 0o en 90o geldt: [aanspeeldikte%] = 100 – [trekhoek] / 2 In figuur 4.2 passen we dit toe op de verschillende trekhoeken. Dat levert het volgende op: trekhoek = 30o aanspeeldikte = 100 – 30 / 2 = 85% trekhoek = 60o aanspeeldikte = 100 – 60 / 2 = 70% trekhoek = 90o aanspeeldikte = 100 – 90 / 2 = 55% Alle figuren uit dit hoofdstuk zijn getekend met mijn simulatieprogramma.Voor de duidelijkheid heb ik in figuur 4.2 alleen de stootrichting en de looplijn van de stootbal tot aan de derde bal getekend. Een stippellijn betekent dat de bal slipt, zodra de bal is overgegaan op zuiver rollen, wordt dat aangegeven door een getrokken lijn. Via het getekende “harkje” in de rode bal kun je de aanspeeldikte zien. Mikken op het middelpunt van bal2 is 100% vol aanspelen; mikken op de rand van bal2 is 50% vol aanspelen; mikken op een halve baldikte buiten bal2 is 0% vol aanspelen.

Figuur 4.2 Aanspeeldiktes en looplijnen bij verschillende trekhoeken Het is je misschien al opgevallen dat in figuur 4.2 bij een trekhoek van 90o een aanspeeldikte van 50% is gebruikt en niet 55%, zoals de formule dat aangeeft. Waarom? De gebruikte formule is niet helemaal correct. Eigenlijk is de juiste formule: [aanspeeldikte%] = 100 – 0,55 * [trekhoek] Toch heb ik ervoor gekozen de eenvoudiger variant te gebruiken en wel om de volgende redenen: 1. Het schatten van de trekhoek is vrij lastig. Zit die in de buurt van de 90 o of van de 45o, dan is

dat niet zo moeilijk, maar ergens daar tussen in is dat best lastig. Je zult daarbij gauw een fout maken van 5o–10o. Dan maakt die kleine onnauwkeurigheid in de formule ook niet veel uit. Je lost dat op door de trekhoek liever iets te groot te schatten dan iets te laag.

2. Wanneer bal3 niet verder van bal2 ligt dan 28 cm, dan heb je bij de berekende dikte van aanspelen nog behoorlijk wat speling. Ik neem de trekhoek van 30o als voorbeeld. De berekende aanspeeldikte is 85%. Maar je raakt bal3 bij alle aanspeeldiktes tussen 78% en 88%. Dus als je de trekhoek op 40o had geschat of op 25, dan was dat nog nauwkeurig genoeg geweest. Bij een trekhoek van 30o heb je dus een speling van 10% en naarmate de trekhoek groter is, wordt die speling ook groter: bij een trekhoek van 90o raak je bal3 bij alle aanspeeldiktes tussen 40% en 60%! En daarmee zie je ook, dat bij een trekhoek van 90o een aanspeeldikte van 50% het gemiddelde is.

Tenslotte: hoe bepaal je nu de aanspeeldikte bij een trekhoek tussen 0o en 90o?

Trekhoek: 30o Aanspeeldikte: 85% Startsnelheid: 225 Trekeffect: maximaal Zijeffect: geen

Trekhoek: 60o Aanspeeldikte: 70% Startsnelheid: 225 Trekeffect: maximaal

Trekhoek: 90o Aanspeeldikte: 50% Startsnelheid: 225 Trekeffect: maximaal Zijeffect: geen

Zijeffect: geen

Je schat eerst de trekhoek en je denkt bijvoorbeeld: “dat is iets meer dan 45o”. Je moet de hoek niet te klein kiezen dus je kiest: 48o. De aanspeeldikte wordt dan 100 – 48/2 = 76%. Je moet bal2 dan dus driekwart vol raken. Foute methode om de aanspeeldikte te bepalen In biljartboeken kom je nog wel eens een andere methode tegen om de aanspeeldikte te bepalen. Die methode werkt als volgt: trek de lijn tussen de middelpunten van bal2 en bal3. Daarna moet je als mikpunt het punt nemen waar die lijn de omtrek van bal2 snijdt. In figuur 4.3 is dat punt S. Deze methode is goed bij doorschietstoten, zoals ik in les 2 heb laten zien, maar bij trekstoten werkt het niet. Voor trekhoeken bij 0o en 90o is het resultaat hetzelfde als bij mijn methode, maar tussen 20o en 70o zijn de verschillen veel te groot. In figuur 4.3 laat ik het verschil tussen beide methodes zien voor een trekhhoek van 60o. Dat levert een verschil in aanspeeldikte op van zo’n 15% en dat is genoeg om royaal te missen.

Trekhoek: 60o Startsnelheid: 225 Trekeffect: maximaal Zijeffect: geen

S

correcte miklijn

verkeerde miklijn

Aanspeeldikte: 70%

Aanspeeldikte: 55%

Figuur 4.3 Voorbeeld van foutieve methode om aanspeeldikte te bepalen Trekstoten waarbij de trekhoek tussen 90o en 120o ligt Ook bij die hoeken moet er getrokken worden. Wanneer de afstand tussen de aanspeelbal en bal3 vrij klein is, is dat vrij eenvoudig, daarom heb ik in figuur 4.4 de afstand tot bal3 twee keer zo groot gemaakt (56 cm = 2 diamonds). Ook bij deze hoeken geldt er een eenvoudige formule, maar die is wat afwijkend van de vorige.Voor trekhoeken groter dan 90o geldt: [aanspeeldikte%] = 140 - [trekhoek] Dat betekent dus: trekhoek = 90o aanspeeldikte = 140 – 90 = 50% trekhoek = 100o aanspeeldikte = 140 – 100 = 40% trekhoek = 110o aanspeeldikte = 140 – 110 = 30% trekhoek = 120o aanspeeldikte = 140 – 120 = 20% hoek = 130o of meer er hoeft niet te worden getrokken: afstoten boven het midden met de juiste aanspeeldikte In figuur 4.4 zijn als voorbeeld de trekhoeken 100 en 120o uitgewerkt en getekend.

Trekhoek: 100o

Figuur 4.4 Aanspeeldiktes en looplijnen bij de trekhoeken 100 o en 120 o

Figuur 4.5 Andere methode voor trekhoeken tussen 90o en 100o Alternatieve methode voor trekhoeken tussen 90o en 100o Voor trekhoeken in deze range is er ook een andere methode, die minstens even betrouwbaar is en die als voordeel heeft dat je bal2 veel voller kunt aanspelen. Dan loopt je speelbal dus minder hard en kom je rustiger aan op bal3. Bij die methode moet er voor gezorgd worden, dat je met minimaal trekeffect aankomt op bal2. Bij de afstoot geef je dus (heel) weinig trekeffect: je stoot af ongeveer ½ - ¾ pomeransdikte onder het hart van de bal. In figuur 4.5 zie je dat bal2 na de botsing dan

Aanspeeldikte: 40% Aanvangsnelheid: 225 Trekeffect: maximaal Zijeffect: geen

Trekhoek: 120o Aanspeeldikte: 20% Aanvangsnelheid: 225 Trekeffect:maximaal Zijeffect: geen

Trekhoek: 100o Aanspeeldikte: 70% Snelheid: 225 Trekeffect: weinig Zijeffect: geen

vrijwel een rechte baan volgt. Dat komt doordat de stootbal bij de botsing bijna geen rotatie heeft. Je hebt wat aanspeeldikte betreft een flinke speling van minstens 8% naar beide kanten. Ook extra hard afstoten maakt geen groot verschil. Bij een trekhoek van 100o is de gemiddelde aanspeeldikte 70% en bij 90o is dat 80%. Voor grotere trekhoeken werkt deze methode ook, maar dan is hij minder zinvol, omdat je dan toch vrij dun moet aanspelen: bij een trekhoek van 120o is de gemiddelde aanspeeldikte met deze methode 40%. De invloed van de stootsnelheid en de afstanden tot bal2 In figuur 4.2 kun je zien dat de stootbal na de botsing eerst een curve maakt, totdat hij is over-gegaan op zuiver rollen. Daarna volgt hij een rechte lijn in een richting die ik maar even aanduidt als de gerealiseerde trekhoek. Die wordt exact bepaald door de dikte van aanspelen en de hoeveelheid trekeffect bij de botsing. De gerealiseerde trekhoek moet ongeveer gelijk zijn aan de trekhoek of zelfs wat kleiner, omdat door de curve de stootbal nog wat extra zijwaarts “wegloopt”. Er is een standaardregel die zegt: “Je kunt een trekstoot nooit zacht spelen”. Waarom niet? Als je een trekstoot te zacht speelt, is het trekeffect bij de botsing (grotendeels)verdwenen en dan zal je gerealiseerde trekhoek (veel te) groot worden. Hoe minder trekeffect bij de botsing hoe groter de gerealiseerde trekhoek. Bij de gekozen startwaarden (startsnelheid: 225; trekeffect: maximaal; afstand tot aanspeelbal: 28 cm) heeft de stootbal bij de botsing met bal2 nog ca. ¾ van zijn maximale trekeffect. Wat kun je verwachten wanneer de stootbal verder weg ligt? Ligt bal2 op de dubbele afstand, dan is het trekeffect bij de botsing nog maar 1/3 van het maximum. We kunnen dat oplossen door zo’n 30% harder af te stoten; daarmee komt het trekeffect bij de botsing weer op ca. ¾ van het maximum. Maar door dat hardere stoten wordt de curve na de botsing weer groter, waardoor de stootbal verder zijwaarts gaat “weglopen”. We zullen dat moeten oplossen door dikker aan te spelen. Berekeningen met het simulatiemodel hebben het volgende resultaat opgeleverd: - Wanneer de stootbal dichterbij ligt dan 1 diamond, hoef je geen correctie toe te passen. - Wanneer de stootbal op een afstand ligt van 1 tot 2 diamonds, dan moet je zo’n 30% harder

stoten en 5% dikker aanspelen. - Wanneer bal3 op een grotere afstand ligt hoef je je aanspeeldikte niet te corrigeren, behalve

wanneer je daarvoor harder moet afstoten. Bij 30% harder afstoten moet je 5% dikker aanspelen.

De invloed van zijeffect Het geven van zijeffect heeft duidelijk invloed op de richting van de bal na de botsing. In figuur 4.6 hebben we weer als voorbeeld de trekhoek van 30o genomen met als aanspeeldikte 85%. Die trekstoot is op drie manieren gespeeld: zonder zijeffect en met ¾ maximaal rechts en links zijeffect. In de figuur zijn de drie looplijnen getekend. Het is goed te zien dat met rechts effect de trekhoek duidelijk groter wordt en met links effect duidelijk kleiner. Het simulatieprogramma geeft aan dat het verschil naar beide kanten zo’n 7o is. Hoe is dat te verklaren? Door de wrijving tussen de biljartballen. Wanneer de stootbal met zijeffect op bal2, komt zet hij zich als het ware af op bal2. Bij rechts effect ondervindt de stootbal dan een kracht naar rechts in de richting van het pijltje in de figuur. Door die extra kracht naar rechts, gaat de stootbal dus een baan volgen, die meer naar rechts ligt dan wanneer er zonder zijeffect was gespeeld. Bij links effect gebeurt het omgekeerde. Het zijeffect heeft ook nog wat invloed op de loop van bal2. Die neemt een beetje zijeffect over van de stootbal en zijn looprichting verandert ook een paar graden. Ik heb ook gekeken wat er gebeurt bij een trekhoekvan 90o en een aanspeeldikte van 50%. De invloed van het zijeffect wordt dan kleiner, in beide richtingen ongeveer 3o. Bij 100% vol aanspelen is de invloed van het zijeffect het grootst: 10o.

rechts

effect links effect

zijef¾ links

Aanspeeldikte: 85% Startsnelheid: 225 Trekeffect: maximaal

zijeffect ¾ rechts fect

geen zijeffect

Figuur 4.6. De invloed van zijeffect

Aanspeeldikte: 60% Startnelheid: 300 Trekeffect: maximaal Zijeffect: half maximaal (rechts) Keuhoek: 20o

Figuur 4.7 Trekbal met een schuine keu Wat kunnen we hier nu van leren? Sommige spelers denken dat, wanneer je een bal moet trekken naar rechts, dat het dan “helpt” om rechts effect te geven. Dat is dus zeker niet waar. Het geven van zijeffect maakt je stoot minder zuiver en geeft je een grotere kans om te missen. Die onzuiverheid wordt nog groter wanneer je zijeffect geeft, terwijl je afstoot met een schuine keu. Bij trekstoten houden de meeste spelers hun keu al een beetje schuin en wanneer je een trekstoot wilt maken terwijl de stootbal vrij dicht bij de band ligt, kun je niet anders dan je keu schuin houden. Welke risico’s dat met zich meebrengt, wil ik toelichten aan de hand van figuur 4.7. De ballen liggen daar onder een trekhoek van 90o. Maar het is vrij lastig om deze bal te trekken. Allereerst ligt de stootbal bijna een half biljart van bal2 af en daarbij ligt hij zo dicht onder de band dat je hem alleen met een schuine keu kunt trekken. Toch is die stoot technisch gezien nog best uitvoerbaar wanneer je maar niet de fout maakt met zijeffect te spelen. Dat is in dit voorbeeld wel gedaan. De bal is gestoten met een schuine keu en extra hard. Hoewel je stootbal daardoor minder laag kunt raken kun je door de schuine stootrichting toch wel net zoveel trekeffect geven als met een vlakke keu. Omdat bal2 erg ver weg ligt is er voor gekozen om extra dik aan te spelen: niet 50% vol maar 60% vol. Dat is allemaal prima en op die manier zou de carambole ook zeker gemaakt zijn, als er maar niet voor gekozen was om ook wat zijeffect naar rechts te geven. Waarom? Ja, waarschijnlijk toch vanwege het onjuiste denkbeeld dat de bal dan gemakkelijker naar rechts gaat. Bij een stoot met een vlakke keu had dat voor deze trekhoek weinig uitgemaakt maar op deze grote afstand is dit fataal bij een afstoot met een schuine keu. Want dan gebeurt het volgende: wanneer er met een schuine keu wordt afgestoten met zijeffect, dan volgt de bal een kromme baan totdat hij overgegaan is op zuiver rollen. Hoe steiler de keu en hoe meer zijeffect, hoe krommer de baan. Dat is het duidelijkst te zien bij masséstoten waarbij de keu heel erg steil wordt gehouden. Bij een stoot zoals in dit voorbeeld, wordt de keu maar een klein beetje schuin gehouden. Dat de stootbal een kromme baan volgt, is met het blote oog dan ook vrijwel niet te zien. Maar het gebeurt wel degelijk! Bij de afstoot is het mikpunt 60% vol op bal2, maar het resultaat is dat bal2 maar 40% vol wordt geraakt. In de aanspeeldikt maken we dus een fout van 20%. Dat is een afwijking van 20% van de baldiameter, dus maar 1,2 cm. Maar dat is wel voldoende om te missen. Conclusie: wanneer je een trekstoot moet maken met een schuine keu, gebruik dan nooit zijeffect. Samenvatting 1. Wanneer de stootbal en bal3 allebei niet verder dan 25-30 cm van bal2 af liggen (dat is

ongeveer 1 diamond), dan is het ook voor weinig gevorderde spelers goed mogelijk alle mogelijke trekstoten te maken.

2. Voor alle trekhoeken tussen 0 en 90o kun je dan de juiste aanspeeldikte op bal2 vinden met de formule: [aanspeeldikte%] = 100 - [trekhoek] / 2

3. Je moet dan wel rekening houden met het volgende: stoot voldoende hard ( minstens het tempo van de aquitstoot); geef maximaal trekeffect; gebruik geen zijeffect.

4. Stoot je harder af dan nodig is, dan maakt dat niet zo veel verschil, maar je kunt bal2 dan een paar % dikker aanspelen.

5. Ligt bal2 verder weg dan moet je wat harder spelen en bal2 zo’n 5% dikker raken. 6. Gebruik bij een trekstoot nooit zijeffect omdat daardoor de gerealiseerde trekhoek wel 5o tot

10o kan veranderen. Bij afstoten met een schuine keu zorgt zijeffect er voor dat na de afstoot de bal een gekromde baan gaat volgen waardoor je bal2 onzuiver aanspeelt.

7. Bij trekhoeken tussen 90 en 120o geldt een andere formule: [aanspeeldikte%] = 140 - [trekhoek]

8. Bij een trekhoek tussen 90o tot 100o kun je ook een andere methode gebruiken: raak de speelbal ½ tot ¾ pomerans onder het hart en raak bal2 70% tot 80% vol. Die methode werkt goed als bal2 een grote afstand moet afleggen en je bal1 met weinig snelheid op bal3 wilt laten komen (amortiseren).

Sander & Chantal heten u hartelijk welkom

Wij zijn enorm trots dat het team van den Broek Biljarts Amsterdam promotie heeft afgedwongen naar de Eredivisie. Agenda: • 6, 7 en 8 mei KVA 3 banden klein hiervoor kunnen spelers

zich nog opgeven 06-55708178 • 14 en 15 mei Dames open regio finale. • 21 en 22 mei regio finale teams • 3 t/m 5 juni KVA 3 banden groot hiervoor kunnen spelers

zich nog opgeven 06-55708178 • 26 juni Kampioenschap van Nederland voor verstandelijk

gehandicapten

Neem ook eens een kijkje op de nieuwe website

www.biljartendart.nl

Je komt er VANZELF steeds vaker!

W.Leevendstraat 28 - 30 1055 KC Amsterdam Tel: 686 52 77

Uw gastheer Rob Zeegers 14 Biljarts w.o. 4 matchtafels plus een speciale tafel “Artistiek”

Clublokaal: Maandag: B.V. SLOTERDIJK B.V. MARCO POLO Dinsdag: B.V. SARPHATI B.V. E.R.G. Woensdag: B.V. BLAUW WIT / DE KLOS Donderdag: B.V. H.E.T.E.Y. 1922 / INSULINDE 1911 B.C. EXCELSIOR Vrijdag: B.V. PUSH AND WIN B.C. VICTORIA Dinsdag (overdag) BBC. 65 + AMSTERDAM

Dagelijks van 18.00 - 01.00 uur Dinsdag van 11:00 - 01:00 uur Zaterdag / zondag gesloten

Biljartfabriek Van den Broek Van Ostadestraat 177 1073 TL Amsterdam Tel: 020 - 673 84 70 www.vandenbroekbiljarts.nl