Nieuwsblad van deStichting Wings to Victorynovember 2017

www.wingstovictory.nlinfo@wingstovictory.nl

A I RMA I L 62

Deze foto toont de Taylorcraft Mk V Austeren de Boeing Stearman in formatie boven hetVliegveld Midden Zeeland tijdens de ZeeuwseLuchtvaartdagen 2017.

In 2018 zijn de Zeeuwse Luchtvaartdagengepland op 10 en 11 augustus.

2

COLOFON INHOUD

Stichting Wings to Victory

PostadresWestweg 304413 EG KRABBENDIJKETelefoon: 0113-503372Website: www.wingstovictory.nlMailadres: info@wingstovictory.nl

Museum:Vliegveld Midden ZeelandCalandwegARNEMUIDEN

Bestuur

Martien van Dijk - voorzitterAart Walraven - secret. / penningm.Jan van Huuksloot - adviseurPeter de Meester - adviseurMike van der Straaten - adviseurHans Vergeer - adviseurWillem Visser - adviseur

Redactie Nieuwsbrief

Martien van Dijk - hoofdredactieHenk Backer - eindredactie / opmaak(vacant) - verspreiding

Bankrelatie:

Rabobank rekeningnummerNL10 RABO 0128 7643 68ten name vanStichting Wings to Victory

Kamer van Koophandel MiddelburgKvK nummer 22062433

Colofon 2Van de voorzitter 3Lezingen 3Uitbreiding Bestuur 4"Hoog" bezoek 4BBQ 5Sopwith Camel 5Uitbreidingsplannen 6Monument Krabbendijke 8Geschiedenis Halifax 9Halifax verliezen 11Adoptieprogramma 12Herdenking Zoutelande 13Adoptie WOI graf 14Signalement Koolhoven FK 51 15Herdenking Steenbergen 16Onderhoud Lancaster 17Museumstuk 18Onze sponsors 19Rules of Flying 20

DoelstellingStichting Wings to Victory

Het blijven gedenken van de velevliegeniers die zijn omgekomen in WestEuropa tijdens de Tweede Wereldoorlog,alsmede het doorgeven van de veleinformatie hierom-trent aan volgende

3

Hierbij de Airmail van november.

Veel aandacht en tijd wordt momenteelbesteed aan het afronden van de uitbreid-ingsplannen op vliegveld Midden Zeeland.Een uitgebreid artikel en enkele foto’sgeven een indruk van onze plannen. Wezien met spanning de verdere ontwikke-lingen tegemoet want het gemis aanruimtes om onze doelstellingen te ver-wezenlijken gaat zich steeds sterker voe-len.

Er staan weer een drietal lezingen gep-land. We hopen dat deze weer goed be-zocht gaan worden zoals we dat uit hetverleden gewend zijn.

De Herfst is opnieuw het jaargetijde vanherdenkingen, waaraan Wings to Victoryop de een of ander manier heeft bijgedra-gen. Bijzondere vermelding van hetvernieuwde monument in Krabbendijkeop initiatief van leerlingen van het CalvijnCollege aldaar.

Veel leesplezier.

VAN DE VOORZITTER

Deze winter organiseert Wings to Victoryopnieuw een aantal lezingen.

Datum: 11 januari 2018Onderwerp: “De vlieger zonder benen, Dou-glas Bader en RAF Fighter Command“Met veel foto’s, informatie en filmmateriaalen voorwerpen uit het museum.

Datum: 15 februari 2018Ondewerp: “Guy Gibson en RAF Bomber Com-mand”Misschien wel de meest beroemde RAF pi-loot en Bomber Command de bommenwer-per afdeling van de RAF,.cMet veel foto’s, informatie en filmmateriaalen voorwerpen uit het museum.

Datum: 22 maart 2018Ondewerp: “Reddingsmiddelen RAF, Air SeaResque en RAF Coastal Command”Reddingsmiddelen die beschikbaar warenvoor RAF vliegers.Met veel foto’s, informatie en filmmateriaalen voorwerpen uit het museum.

Alle lezingen worden gehouden op vliegveldMidden-Zeeland.Aanvang 19:30Entree: € 5,00Donateurs en vrijwilligers gratis toegang.

LEZINGEN

4

In de eerste week van oktober werd menig luchtvaart-enthousiast verrast door een nietalledaags geluid. Een Avro Lancaster Bomber PA474 "The City of Lincoln" was de No-ordzee overgestoken en gestationeerd op Vliegbasis Woensdrecht. Er zijn in de dagen er-na nog verschillende vluchten gemaakt, o.a. boven Groningen waar een gecrashte Lancast-er wordt geborgen en over Steenbergen als een saluut aan de graven van Guy Gibson enJames Warwick. De foto's werden welwillend ter beschikking gesteld door Fred Bosma enJaco van Gelder.

"HOOG" BEZOEK

Het bestuur van WtV is onlangsuitgebreid met drie leden die alsadviseur hun specifieke deskundig-heid zullen inbrengen, te weten:

Hans Vergeer heeft als project-manager in het publieke platformervaring met het functioneren vanorganisaties en gezien de relatiemet provinciale en gemeentelijkeoverheden kennis van en toegangtot vergunning verlenende dien-sten. Momenteel werkzaam bijVlieg-werk Holland.

Mike van der Straaten is ICTconsultant en enthousiast pilooten als zodanig eigenaar van eenBoeing Stearman en een TigerMoth.

Willem Visser is in het dageli-jkse leven hoofd van een ma-chinewerkplaats, bij Wings to Vic-tory actief bij het 109 project enop dit moment verantwoordelijkvoor de restauratie van de DB605motor.

UITBREIDING BESTUUR

5

Het bestuur van Wings to Victory heeft op 22 september2017 de vrijwilligers uitgenodigd voor een Barbeque in hetRestaurant Van Vliegveld Midden Zeeland. Dankzij hetmooie weer konden een dertigtal gasten op het fraaie ter-ras genieten van een prima verzorgde BBQ. Het bestuurgebruikte de gelegenheid om enige toelichting te geven opde de activiteiten om te komen tot een vernieuwdehuisvesting. Tevens werden de vrijwilligers bedankt voor -enerzijds - hun inzet bij de bouw van de Sopwith Camel en- anderzijds - voor hun geduld nu de realisering van deplannen op zich laatwachten. Gelukkigbleek tijdens dezesamenkomst dat desfeer en de bereid-willigheid om dehanden uit demouwen te stekenonveranderd aan-wezig zijn.

BBQ

De bouw van de Sopwith Camelvordert gestaag. Het stadium isbereikt dat de gehele vorm vanhet historische vliegtuig nuherkenbaar is. Onderdelen wor-den geïnstalleerd, stuurkabelsaangebracht en afstellingen uit-gevoerd. Het richtingroer is metdoek bekleed en kan geverfd wor-den. De bediengskabels van demotor worden aangebracht, olie-en benzinetanks aangesloten. Eeneerste proefdraai moment komtgeleidelijk aan dichterbij. De ent-housiaste groep vrijwilligers zienhun inspanningen langzamerhandbeloond met tastbare resultaten.

SOPWITH CAMEL

6

Het is bekend dat Wings to Victory wil uit-breiden. We willen een groter museum,meer vliegtuigen, vaker vliegen, meer ac-tiviteiten, meer bezoekers. Hiervoor zijn inhet verledenplannen gemaakten onderzoekenverricht naar dehaalbaarheid.Uiteindelijk is eenplan ontwikkelddat doordeskundigen alshaalbaar is beo-ordeeld. Daar-naast heeft ookVliegveld MiddenZeeland niet stil gezeten en op grond vanonderzoeken erkend dat er mogelijkhedenliggen in de ontwikkelingen van WtV.

De benodigde ruimte zou kunnen wordengevonden in de plaats die onder meer is vri-jgekomen door de sloop van het voormaligerestaurant. Hier is een perceel vanongeveer 1500 vierkante meter beschikbaaralwaar de plannen tot hun recht zoudenkomen. Het plan omvat een hangaar voorde vliegtuigen en een multifunctionele

ruimte voor bezoekers, presentaties, ex-posities en “clubgebouw”.Het geheel zou moeten wordenopgetrokken in de stijl van de toenmalige

Engelse

vliegveldentijden deTweedeWereldoor-log. De be-bouwingsluit dannaadloosaan bij dede doel-stellingenvan WtV en

is aanlokkelijk voor bezoekers. Daarbij valthet niet uit de toon bij de bestaande be-bouwing van het vliegveld, terwijl de openruimte in het midden van het vliegveld opeen aanlokkelijke manier wordt ingevuld.

Ons streven is er mede op gericht het be-zoek aan het vliegveld te vermeerderen,zowel van passanten als van bezoekendevliegtuigen. Ons plan staat deels los van deactiviteiten, die gepaard gaan mt de vliegbe-wegingen en is derhalve aantrekkelijk voornieuwe doelgroepen zoals toeristen en

UITBREIDINGSPLANNEN

7

scholen. Wings to Victory wil een geïnteg-reerd onderdeel uitmaken van VliegveldMidden Zeeland. Met het oog hieropvoorziet het plan in het bieden van onder-dak aan historische vliegtuigen. Momenteelzijn er gesprekken gaande om het huidigeaantal van negen toestellen uit te breiden.Het realiseren van het uitbreidingsplan kostveel geld. Voor een belangrijk deel is destichting dan ook afhankelijk van in-vesteerders. Inmiddels heeft een aantal be-langstellenden zich gemeld en we streven ernaar om het plan voor het eind van het jaarfinancieel af te dekken. Een uitgebreideprospectus is voor investeerders beschik-baar. Momenteel zijn we in overleg met dedirectie van het vliegveld om de plannen op

een bevredigendemanier in debestaande structurenin te passen en omdraagvlak te creërenbij de aandeelhoud-ers.

Het model illustreerthoe het plan er in2018 uit zou kunnenzien.

Wordt vervolgd.

UITBREIDINGSPLANNEN (vervolg)

8

Sinds 1946 staat er op de Noorddijk bij Krabbendijke eenmonument ter herdenking van zeven verongelukte beman-ningsleden van een Lancaster. Enkele jaren geleden is dit mo-nument geadopteerd door leerlingen van het Calvijn Collegealdaar. Ieder jaar op 12 mei wordt de crash herdacht waarbijleerlingen en vertegenwoordigers van de Gemeente Reimers-waal en van de Koninklijke Luchtmacht een eerbetoonbrengen aan deze zeven jong omgekomen mannen.De huidige generatie leerlingen vond het monument wel erggedateerd en eenvoudig en besloot zelf een meer eigentijdsontwerp te maken. Met behoud van de steen met de namenwerden informatieborden met het verhaal van de crash en metde foto’s van de bemanning ontworpen, Voorts werd bij de in-richting van de plek gebruik gemaakt van de helling van de dijken werd gedacht aan bankjes en een gemakkelijk te onderhou-den groenvoorziening.

MONUMENT KRABBENDIJKE VERNIEUWD

Greg Brown en Hans de Kunder

Leerlingen van het Calvijn College

Het vernieuwde monument

De omgekomen vliegers

Informatietableau

De Gemeente Reimerswaal heeft de aanleg van het ontwerp opzich genomen en op donderdag 26 oktober 2017 is het nieuwemonument onthuld. Hans de Kunder, wethouder van deGemeente Reimerswaal, memoreerde in het bijzijn van leerlingenvan het Calvijn College het belang van het herdenken van geval-lenen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een neef van één van debemanningsleden, Greg Brown was speciaal vanuit Chicagoovergekomen. Hij sprak namens de familie zijn waardering uit voorde aandacht die aan de gevolgen van de noodlottige crash blijvendwordt besteed.Hierna werd het monument onthuld door vier leerlingen die bijhet ontwerp waren betrokken, samen met de wethouder en GregBrown. De ceremonie werd muzikaal ondersteund doordoedelzakspeler Arie van Meerwijck.

9

GESCHIEDENIS VAN DE HALIFAX IN HET KORT (Pieter Wielhouwer)

Deze keer een beknopte beschrijvingvan de Handley Page Halifax bom-menwerper van de RAF. De Halifaxof “Hallybag”, zoals ze door haar be-manningen werd genoemd, is hetminder bekende zusje van deonovertroffen Avro Lancaster. DeHalifax was minder bekend en mindersuccesvol dan de Lancaster, maar waswel een jaar eerder in operationeledienst en wel vanaf maart 1941.Twaalf moeilijke maanden lang was deHalifax het meest effectieve en mod-erne wapen van de Bomber Com-

mand totdat deLancaster kwamin maart 1942.De Halifax wasfeitelijk altijdtweede na deLancaster. DeHalifax Mk II konniet hoger dan18.000 voet(5.490 m) hoogvliegen en was

dus kwetsbaar voor flak. Daarom wasde Halifax vaak verplicht om onderde wolken te vliegen, waarbij het sil-houet tegen het wolkendek zichtbaarwas, in plaats van gebruik te makenvan de dekking vande wolken. De Lan-casterboys juichtenwanneer ze verna-men dat de lagervliegende en langza-mere Halifaxes henzouden begeleidennaar een doelwit.

Dan zouden de Halifaxes wel de klap-pen opvangen voor de Lancastercrews. De Halifax was duurder teproduceren, kon minder bommenlad-ing vervoeren dan de Lancaster enook nog over een kortere afstand.Langzaam maar zeker begon men deHalifax in de squadrons te vervangenvoor de Lancaster. Desondanks bleefde Halifax gedurende de gehele oor-log in productie. De Halifax wasoverigens wel zeer populair onder deeigen crews. De Halifax crews noem-den de Lancaster ”the Daily MirrorBomber” vanwege het feit dat dezelaatste zo vaak de krantenkoppenhaalde. De Halifax had doorgaans ☞

Halifax Mk II

Halifax Mk III

10

een bemanning van 7 personen.De vroege varianten van de Halifaxincasseerden zware verliezen. Ditwaren de Mk II Halifaxes met Merlinlijnmotoren. Deze motoren waren erde reden van dat de Halifaxes aan-vankelijk niet echt hoog kondenvliegen. Overigens kon de Short Stir-ling, de andere viermotorige bom-menwerper van de RAF, nog minderhoog komen. De latere, met Herculesstermotoren, uitgeruste Halifax Mk IIIkon wel hoger vliegen en had eenlager verliescijfer dan de latere ver-sies van de Lancaster. Ook had de be-manning van de Halifax een grotereoverlevingskans wanneer ze werdenneergeschoten dan die van de Lan-caster of de Stirling.

De Halifax bleek verder een goedmulti-purpose vliegtuig. De ruimeromp maakte de Halifax geschiktvoor bijvoorbeeld air-borne en tran-sport operaties. Het was ook eengoed platform voor meteorologisch,verken-ningswerk en speciale oper-

aties voor deSOE (Special Op-erations Execu-tive). O.a. bij delanding in Arn-hem werd deHalifax ingezet alssleper voor deHorsa zweefvlieg-tuigen en voorhet droppen vanvoorraden.

Halifax Mk III met crew

Motoren: 4 Bristol Hercules VI of XVI stermotoren met14 cylinders in 2 rijen, 1615 pk per stuk

Prestaties 454 km/h op 13.500 ft, max 24.000 ft,bereik 3195 km

Gewicht leeg 17690 kg, max. startgewicht 30.845 kg

Afmetingen: spanweidte 30,07 m, lengte 21,82 mhoogte 6,32 m

Bewapening: 5 machinegeweren 7.62 mm en eenbommenlading van 6577 kg

GESCHIEDENIS VAN DE HALIFAX IN HET KORT (Vervolg)

11

Zoals altijd bij de beschrijving van eenbepaald vliegtuigtype wordt dedatabase van Wings to Victorygeraadpleegd voor wat betreft deverliezen en eventuele bijzonder-heden. Uit de database blijkt dat ervanaf 2 juni 1942 tot het einde van devijandelijkheden 27 Halifaxbommenwerpers in en om Zeeland(inclusief Goeree Overflakkee) zijnneergekomen. Bijgaand enkele bijzon-dere verhalen die uit de databasevallen op te maken. Als je deverliezenlijst langsloopt kom jeonvermijdelijk onder de indruk vande verliezen van de RAF gedurendede oorlog. Elke neergeschotenbommenwerper vertegenwoordigtweer een nachtelijk drama. Gelukkigliepen niet alle crashes fataal af.Bijgaand enkele bijzondere verhalen:

Op 1 augustus 1942 wordt eenHalifax Mk II omstreeks 02.39 uur op16.500 voet boven GoereeOverflakkee door een nachtjageraangevallen en beschadigd. De Halifaxweet de nachtjager af te weren metde boordbewapening en vliegtzuidelijk richting Zeeland, wordt

vervolgens geraakt door flak en moetditchen in de monding van deWesterschelde. Omstreeks 09.30 uurkomt een Ju 88 terug van eenverkenningsmissie over Engeland enziet de 5 koppige crew van de Halifaxin een rubberbootje drijven. De Ju 88komt op 10 meter hoogte over dedinghy en dropt kleurstof eromheen.Later die morgen wordt de gehelecrew gered door een Dornier 24 vanSeenotstaffel Schellingwoude.

Op 25 april 1944worden er bij een raidvan 637 RAFbommenwerpers opKarlsruhe 19toestellen neergehaald,waaronder een HalifaxMk III van het 425stesquadron RCAFvliegend vanafTholthorpe Yorkshire.De Halifax wordt dooreen nachtjageraangeschoten bovenAntwerpen en komt 4km uit de kust bijKrabbendijke in de

Oosterschelde terecht. De pilootsneuvelt maar de rest van de crewkomt met parachutes aan de grondop diverse plaatsen in Zeeuws-Vlaanderen en wordt grotendeelsgevangen genomen. Sergeant G.Draper weet te ontkomen. Hijverstopt zich in een schuurtje enwordt gevonden door een man uitClinge en een goede marechausseedie zich samen over de vliegerontfermen. Zij weten de Duitse☞

HALIFAX VERLIEZEN BOVEN ZEELAND (Pieter Wielhouwer)

Halifax Mk III

12

patrouilles te ontlopen en dragenhem over aan het Belgische verzet inDe Klinge waarna hij wordt bevrijd inSint Niklaas in september 1944. Inapril 1950 komt hij terug naar Clingeom zijn redders opnieuw teontmoeten.

Halifaxes werden zoals eerderaangegeven ook gebruikt voorspeciale operaties van de SOE.Daarbij werden vaak wapens engeheim-agenten gedropt in Frankrijk,België en Nederland. De Halifaxes diehiervoor werden gebruikt noemdenze “specials” en hadden geenneusbewapening maar eengestroomlijnde neus. Op 3 juni 1944

was een Halifax Mk V Special van het138ste Squadron op weg om eendropping uit te voeren voor hetBelgische verzet en had wapens,explosieven en geheim agenten aanboord. Hij werd bij Scherpenisseneergehaald door een nachtjager. Op

één na kwamen allebemanningsleden om hetleven bij de crash midden inde nacht. De Duitsersbeslisten dat de stoffelijkeresten van debemanningsleden moestenblijven liggen voor de vogelsomdat ze met eensabotagemissie bezig waren

geweest. Uiteindelijk mochten dedorpelingen de doden pas op 20 juni1944 begraven.

HALIFAX VERLIEZEN BOVEN ZEELAND (Vervolg)

Halifax Mk II Special

Het is belangrijk om van tijd tot tijd deaandacht te vernieuwen voor ons pro-gramma ter adoptie van oorlogsgraven.Wings to Victory biedt in samenwerkingmet de Common Wealth War GravesCommission de mogelijkheid om eenoorlogsgraf te adopteren. Ook 72 jaar nahet einde van de Tweede Wereldoorlogzijn er nog talloze graven die kunnenworden geadopteerd.Adoptanten zoeken vaak contact metnabestaanden. Hieruit kan informatieomtrent de omgekomen strijder bekendworden, niet zelden aangevuld met foto’s.Als deze informatie aan ons wordtdoorgegeven, zorgt Wings to Victoryvoor de verwerking in de “online”database. Zo krijgen de vele omgekomenvliegeniers als het ware weer een gezichten delen we al deze informatie met derest van de wereld. Dit levert ook weerreacties op! Het uiteindelijke doel vanhet adoptieprogramma is om meer aan-dacht te genereren voor de gevallenen.Het is belangrijk dat adoptanten de regelsvan de CWGC en van de desbetreffendebegraafplaatsen in acht nemen. Uitgebrei-de informatie is beschikbaar op onzewebsite (https://wingstovictory.nl/

ADOPTIEPROGRAMMA

13

HERDENKING ZOUTELANDE

CWGC_Graven_Adoptieprogramma) Be-langstellenden kunnen zich via e-mailinfo@wingstovictory.nl opgeven, waarnaSamira Cleys contact zal opnemen.In het voorjaar van 2018 wordt een daggeorganiseerd waaraan de adoptanten hunmedewerking kunnen verlenen en ervarin-gen kunne uitwisselen. Nadere informatiehierover in een volgende Airmail.Door Wings to Victory zelf zijn een viertalgraven geadopteerd. Het betreft allemaalgraven op de Noorderbegraafplaats teVlissingen waarvan de identiteit van devlieger niet is vastgesteld. Vaak zijn dezegraven voorzien van de tekst; “Known un-to God” en “We will remember them”.

Op 2 november is de jaarlijkse herdenking gehouden bij het graf van F/OA.P. MacLeod.Hij verongelukte op 29 januari 1944 samen met zijn piloot. Zijn lichaam spoelde pas op5mei 1944 aan op het strand van Zoutelande. Op verzoek van de familie is Angus PeterMacLeodniet herbegravenopeen centrale begraaf-plaats.Depiloot van deDeHavillandMosquito, Fl/Lt Brachi, is nog steeds vermist.

Deze herdenking wordt jaarlijks bijgewoond door een lokale schoolklas en doorbelangstellenden uit Zoutelande. De Koninklijke Luchtmacht verzorgde een flyby meteen North American Harvard afkomstig van de Koninklijke Luchtmacht HistorischeVlucht te Gilze-Rijen. Wings to Victory heeft een krans gelegd.

Een Schotse krant is bezig aan een speurtocht naar familieleden van F/O MacLeod.Mogelijk vernemen we daar in de toekomst meer over.

ADOPTIEPROGRAMMA (vervolg)

14

ADOPTIE VAN EEN WOI GRAF

Enkele maanden geleden heb ik via Wingsto Victory dit graf uit "World War I" opde begraafplaats in Vlissingen geadop-teerd.Private David O’Sullivan, van Tallow,Co. Cork, IerlandService N°: CH/21243Royal Marine Light Infantry RegimentZoon van Denis en Margaret O'sullivan,van Glenreigh, Ballynol, Tallow,Co. Cork, Ierland.Op dinsdag 5 september 2017 had ik deeer om de familie van mijn geadopteerdesoldaat te ontmoeten, het was eenbijzondere en vooral emotionele

ontmoeting. Eerst en vooralbrachten we een bezoekjeaan het graf en nadien haddenwe nog een gezellige babbelin het centrum van Vlissingen.Een woordje uitleg over demilitaire carrière van DavidO'Sullivan:David, geboren op 14november 1898, ging op 30maart 1917 op 19 jarigeleeftijd in dienst bij de RoyalMarine Light Infantry,Chatham Division, 4th Royal

Marines Battalion.In april 1918 was hij betrokken bij eenRoyal Navy aanval op de haven vanZeebrugge. Het plan was om drie oudeschepen te laten zinken juist voor deingang van Zeebrugge en zo de havenonbruikbaar te maken als eenonderzeeboot basis.David maakte deel uit van het RoyalMarine Light Infantry Regiment op deHMS Hindustan. Bij het naderen van dehaven veranderde de wind van richting enhet rookscherm van de vloot ging naarzee. De Duitsers openden het vuur enpaniek sloeg toe bij de Britse vloot. De

zonder hun zware wapens en één vanhun blokkade schepen was al verlorenvoordat de ingang van de haven nog maarin zicht kwam. De twee andere schepenwerden tot zinken gebracht op deverkeerde plaats en daardoor was dehaven maar enkele dagen onbereikbaarvoor duikboten voordat de Duitsers eenkanaal groeven rond deze gezonkenschepen.Ongeveer 227 Britten sneuvelden en 356waren gewond, David O'Sullivan was éénvan de slachtoffers op die dag, 23 April1918, hij was bij de vermisten. Eenmaand later spoelde zijn lichaam tengevolge van een storm, echter inNederland aan en werd hij begraven opde Noorderbegraafplaats in Vlissingen,WO1 plot, I. 14.De familie zal nog een foto opsturen enmeer persoonlijke info, zo krijgt zijnnaam dan een gezicht, dat maakt hetallemaal zo veel meer persoonlijk enintens."Altijd in herinnering"Danielle RoubroeksAntwerpen - België

15

SIGNALEMENT KOOLHOVEN FK 51

Op 11 januari 1886 werd Sytse FredrikWillem Koolhoven (Frits Koolhoven) inBloemendaal geboren als enig kind vanAbraham en Adriana Koolhoven.Abraham werd in 1886 aangesteld alspenningmeester van de in 1883opgerichte ANWB.

Frits doorliep de lagere en middelbareschool in Haarlem en besloot in 1904 tegaan werken in de Minerva auto fabriek inAntwerpen. Hij werd daar monteur ,later ook coureur waar hij diverse prijzenwon, en importeur. Echter de vliegerijhad zijn belangstelling en hij haalde zijnvliegbrevet op 8 november 1910 inFrankrijk.

In 1911 kreeg Frits een functie bij deSociétè Provisoire des AéroplanesDeperdussin.Daar ontmoete hij een zeer begaafdevliegtuig ontwerper, ArmandDeperdussin, waar hij enorm veel vanheeft geleerd.

In 1912 vertrok hij naar Engeland enheeft daar als constructeur diversevliegtuigen gebouwd, oa. bij Amstrong

Whitworth (FK1 t/m/ FGK 21) en BAT(FK22 t/m FK28)In Nederland bij de NVI (NationaleVliegtuig Industrie) waar hij de FK29 t/m/FK 39 ontwierp en bouwde.

In 1934 zette hij de nv KoolhovenVliegtuigen op.Pas met de FK 51 kwam het commercieelsucces, zowel de LVA , als de MLD en inIndie werden deze trainer/waarnemingsvliegtuigen ingezet. OokSpanje kocht er in 1935 40 stuks.

Technische gegevens

Motor type: Amstrong Siddeley CheetahIX van 350 pkMax snelheid: 235 km/u op 2280 mhoogteStartgewicht: 1500 kg.Spanwijdte: 9,00 m.Lengte: 7,85 m.

16

De jaarlijkse herdenking voor W/C GuyGibson en S/L Jim Warwick werd op debegraafplaats in Steenbergen gehoudenop 19 september 2017. Aanwezig warenonder meer de Burgemeester van deGemeente Steenbergen, de heer R vanden Belt, en een delegatie van Group 617vanuit Engeland.

De PH-NET, de Taylorcraft AOP Mk Vvan Wings to Victory, gevlogen doorDick de Ruiter, maakte een fly-by.

Het gedicht, dat tijdens de ceremoniewerd voorgedragen willen wij u nietonthouden.

Don't grieve for me, for now I'm free,I'm following the path God laid for me.I took his hand when I heard his call,I turned my back and left it all.

I could not stay another day,To laugh, to love, to work, to play.Tasks left undone must stay that way,I've found that peace at the close of the day.

If my parting has left a void,Then fill it with remembered joy.A friendship shared, a laugh, a kiss,Ah yes, these things I too will miss.

Be not burdened with times of sorrow,I wish you the sunshine of tomorrow.My Life's been full, I savoured much,Good friends, good times, a loved one's touch,

Perhaps my time seemed all too brief,Don't lengthen it now with undue grief.Lift up your heart and share with me,God wanted me now, He set me free.

HERDENKING STEENBERGEN

17

Recent kwamen we op internet dezefoto tegen van het onderhoud aan eenLancaster bommenwerper. Alles werddoor deze monteurs in het werk gesteldom de bommenwerpers tijdig en veiligvliegklaar te hebben. Hangars waren opveel vliegvelden niet of onvoldoendeaanwezig, zodat het onderhoud buitenwerd uitgevoerd, ook onder mindergunstige weersomstandigheden. Demonteurs hadden dan ook een zwaretaak en maakten lange werkdagen. Hiereen aantal monteurs aan het werk aanéén van de vier Merlin-motoren. Hetbeeld van de benen van de persoon op degrond geeft goed weer op welke hoogtede monteurs aan het werk zijn. Eentamelijk ongemakkelijke situatie.Een aantal details vallen op, zoals detankdop net achter de spinner. Deze be-hoort bij het reservoir voor dekoelvloeistof van de motor. De afdek-plaat van de uitlaatpijpen is gedemon-teerd. Ter vergelijking: aan de "inboard"motor is deze afdekplaat nog gemonteerdzichtbaar. Deze plaat zorgde ervoor datde gloeiende uitlaatpijpen en -gassen inhet donker minder zichtbaar waren zodatde Lancaster minder snel kon worden ge-traceerd door de vijand.

ONDERHOUD AAN EEN LANCASTER

18

Deze keer een pamflet.Pamfletten werden met regelmaatdoor vliegtuigen van de RAF uitge-worpen. Tijdens een missie richtingeen doel werden de bundels pamflet-ten uit het vliegtuig geworpen. Hier-toe had het vliegtuig een specialevoorziening aan boord. De ene keereen pamflet met informatie over hetKoninklijk huis, de andere keer metinformatie over de voortgang van destrijd tegen de Duitsers, maar ookkonden deze pamfletten eenwaarschuwing bevatten. Afhankelijkvoor wie de boodschap bedoeld was,werden deze boven het vastelandvan Europa uitgeworpen.Dit pamflet opgesteld door de “ned-erlandsche regeering”, bevat eenwaarschuwing aan de Nederlandsebevolking. Een waarschuwing dat deluchtbombardementen boven Ned-erland verzwaard zullen worden, omsteeds meer doelen van de bezetterte treffen.De tekst spreekt verdervoor zich. WtV heeft een grote col-lectie met tientallen verschillendepamfletten.

MUSEUMSTUK

19

ONZE SPONSORS

Wings to Victory , het museum over de luchtoor log in de reg io