Découvrez nos promotions !

de meeste van

onze 220 Spar winkels

op zondag open zijn.

Wist je dat...

Je kan ze vinden op www.sparretail.be

5ELNGFR*cadeic+[D\R

©kv

2­7

Middenklassesmelt wegOp de arbeidsmarkt groeit het aandeel van hoog­ enlaagbetaalde banen. De traditionele middenklasse kwijnt weg.

V A N O N Z E R E D A C T E U R

RUBEN MOOIJMANBRUSSEL | De arbeidsmarkt is

aan het polariseren. Laagbetaaldebanen en jobs aan de bovenkantvan de markt worden belangrij­ker, terwijl het aandeel van ar­beidsplaatsen met een doorsneesalarisniveau afneemt.Dat schrijven de onderzoekersMaarten Goos (KU Leuven), AnnaSalomons (Universiteit Utrecht)en Alan Manning (London Schoolof Economics) in het toonaange­vende tijdschrift American Econo­mic Review. In België boette hetaandeel van het middensegmentop de arbeidsmarkt tussen 1993en 2010 met 12 procentpunt aan

belang in. De onderkant won 3procentpunt aan belang, de bo­venkant 9 procentpunt. Het ver­schijnsel doet zich in heel Europavoor, maar op Ierland na is de ach­teruitgang van het middenseg­ment in België het sterkst. De te­loorgang van de Belgische auto­industrie is er een bewijs van.De oorzaak van het verschijnsel isde invloed van de technolo­gie. ‘Lang werd gedacht dat daar­door vooral de laagstbetaalde jobsin gevaar zouden komen, maardat is niet zo’, legt Salomons uit.‘Vooral het routinematige werk inde industrie of op kantoren is ge­voelig voor technologische ont­wikkelingen zoals automatise­

©ap

ring. Voor schoonmaken, op ba­by’s passen of opdienen in een res­taurant geldt dat veel minder’.De polarisering van de arbeids­markt brengt een risico op meerongelijkheid met zich mee, beves­tigt ze. ‘Al zullen de gevolgen daar­van in landen met een sterke wel­vaartsstaat minder groot zijn danin bijvoorbeeld de Verenigde Sta­ten’.BLZ. 12 Een jaarloon in tweedagen.

Obamaheeft eindelijk een IS­plan

19

PascaleNaessens

veegt de vloermet de stoemp

saucisse

D10­D11

Pesticiden verstorenhormonen van adolescenten

11

BELGIË KRIJGTGEEN

CADEAUSVAN JUNCKER

MarianneThyssen moet

functie zelf topmaken

©bl

g

DONDERDAG 11 SEPTEMBER 2014DAGBLAD / EDITIE VLAAMS­BRABANT 91STE JAARGANG, NR.211 WWW.STANDAARD.BEBELGIE € 1,40 NEDERLAND €2,10 LUXEMBURG €2,00

12 POLITIEK DE STANDAARDDONDERDAG 11 SEPTEMBER 2014

maakt ten opzichte van het bui­tenland. Maar hij voegt er meteenaan toe dat er recentelijk wel spra­ke is van matiging aan de top, me­de onder invloed van een plafondvoor salarissen bij overheidsbe­drijven. ‘In België is de loonspan­ning zeker niet excessief. Je kanlang discussiëren over hoe grootdie spanning moet zijn, maar mijnindruk is dat de toestand hier nietongezond is. Een faire spanningmoet er zijn’.Janssens zegt dat de spanning tus­sen verschillende functieniveausnog wel wat mag toenemen. ‘Hetverschil tussen een hulpboekhou­der en een chef­boekhouder is inBelgië vrij klein. Daardoor is de fi­nanciële aanmoediging om je ver­der te bekwamen tamelijk ge­ring. Die spanning mag best watgroter worden’.België bevindt zich wat betreft deloonspanning tussen top en basisin de middenmoot. Maar achter degemiddelden gaan wel grote ver­schillen schuil. De multinationalAB InBev tekende in zowel 2003als 2013 voor een brede loon­kloof. In 2013 verdiende een lid

meerderheid. In de Verenigde Sta­ten verdiende de gemiddelde ceo774 keer het salaris van de minstbetaalde werknemer, zo bereken­de de vakbond AFL­CIO eerder ditjaar. In Nederland zou de verhou­ding tussen de best betaalde ma­nagers en het minimumloon tus­sen 2007 en 2011 gezakt zijn vanongeveer 90 naar ongeveer 50.Het is moeilijk om te bepalen wateen gezonde verhouding is, zegtprofessor Xavier Baeten van deVlerick Business School. ‘Dat issterk afhankelijk van de sector. Inmeer kapitaalsintensieve secto­ren, zoals IT, zullen de gemiddeldesalarissen hoger liggen, waardoorde spanning vermindert. In secto­ren met meer laaggeschoolde jobszal de spanning dan weer hogerliggen.’

Faire spanning

Walter Janssens van Hay Group,die bedrijven advies geeft in belo­ningskwesties, bevestigt dat deloonspanning tussen de top en debasis de afgelopen tien jaar geste­gen is in België. De Belgische ceo’shebben een inhaalbeweging ge­

V A N O N Z E R E D A C T E U R

RUBEN MOOIJMANBRUSSEL | In 2003 moest ie­

mand met het minimumloon36 jaar werken om het jaarloonvan een manager te evenaren. Inde tien daaropvolgende jaren ste­gen de toplonen sneller dan de mi­nimumlonen. Vorig jaar verdien­de een gemiddeld lid van het ma­nagement 40 keer het wettelijkeminimumloon. De kloof is in eendecennium dus 11 procent bredergeworden. Vorig jaar nam een ge­middelde ceo zelfs 86 keer het mi­nimumloon mee naar huis, zoblijkt uit de jaarrapporten van eenstaal van beursgenoteerde onder­nemingen.Dat lijkt een forse kloof, maar ininternationaal opzicht is de loon­spanning vrij bescheiden. In Zwit­serland, waar vorig jaar een refe­rendum werd gehouden over eenwettelijke beperking van de klooftussen de top en de basis, bedroeghet ceo­loon bij de grootste bedrij­ven 172 keer dat van een poets­vrouw. Het referendum steldevoor om dat te beperken tot eenfactor 12, maar het haalde geen

ONGELIJKHEID IN BELGIE (4)

Ongelijkheid is na het grensverleggende boek ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’ van de Fransman ThomasPiketty het meest spraakmakende sociaaleconomische thema van dit moment. Ook in ons land. Hoe

ongelijk is België eigenlijk? Hoe ver liggen de inkomens uit elkaar? Hoe herverdelend werkt onsbelastingstelsel? Biedt ons onderwijs iedereen gelijke kansen? Groeit de kloof, of krimpt zij? De

Standaard zoekt het een week lang uit aan de hand van nooit eerder gepubliceerd statistisch materiaal.

Een jaarloon intwee dagen

De spanning tussen het loon van de bedrijfstop en de minst betaalde

werknemers is de afgelopen tien jaar breder geworden in België.

‘IN BELGIË IS DELOONSPANNING

ZEKER NIETEXCESSIEF’

WALTER JANSSENSHay Group

Weinig betaaldGemiddeld betaaldGoed betaald

Verloning

MIDDENKLASSEJOBS VERDWIJNENJobvolume volgens verloning, evolutie tussen 1993 en 2010

DS-infografiek

+3%+9%

+2%+5,6% +2,4% +4,3%

DUITSLANDNEDERLANDBELGIË-12%

-7,6% -6,7%

IN DE VSVERDIENDE DE

GEMIDDELDE CEO774 KEER HET

SALARIS VAN DEMINST BETAALDE

WERKNEMER

van het topmanagement 71 keerhet minimumloon, en ceo CarlosBrito zelfs 206 keer. Brito deed erdus minder dan twee dagen overom een bedrag te verdienen waareen minimumloontrekker eenjaar voor moest werken.

Internationale dimensie

Dat is wel verklaarbaar, want ditbedrijf – verreweg het grootste opde Brusselse beurs – speelt eigen­lijk in een andere competitie dande rest van het beursgenoteerdepeloton. De verloning van de be­drijfstop is navenant. ‘Bij dergelij­ke grote bedrijven, waar de mediagraag naar kijken, hebben de sala­risniveaus een internationale di­mensie. En die ligt meestal eenstuk hoger’, zegt Baeten.De laagste loonspanning vindenwe bij de meer bescheiden beurs­genoteerde ondernemingen, dievaak nog het karakter hebben vaneen familiebedrijf. De afstand tus­sen top en werkvloer is er letter­lijk klein en dat wordt weerspie­geld in de manier waarop beidecategorieën beloond worden voorhun werk.

DE STANDAARDDONDERDAG 11 SEPTEMBER 2014 POLITIEK 13

© Rhonald Blommestijn

BRUSSEL | Door technologische ontwikke­lingen, zoals de automatisering, neemt de pro­portie van modale arbeidsplaatsen af, tenvoordele van laag­ en hoogbetaalde jobs (gra­fiek links). ‘Dat leidt tot belangrijke verschui­vingen op de arbeidsmarkt’, zegt onderzoek­ster Anna Salomons van de UniversiteitUtrecht, die daarover onlangs samen mettwee collega’s een onderzoek publiceerde.‘Technologie zorgt op lange termijn voorgroei, en daar worden we allemaal betervan. Maar op korte tot middellange termijnworden sommige groepen harder getroffendan andere. Vooral in een periode van econo­mische crisis kan dat tot arbeidsdestructie lei­den, bijvoorbeeld in de auto­assemblage.’Voor een goed begrip: het onderzoek van Salo­mons gaat niet over de hoogte van de lonen,en evenmin over het absolute aantal ba­nen. Wel over de proportie van de verschillen­de soorten werk in de totale economie. Auto­matisering zorgt ervoor dat bijvoorbeeld kan­toorwerk en industriële jobs afnemen. Daar­door worden vooral hoogbetaalde banen rela­tief belangrijker, maar laagbetaaldeook. Dienstverlenende functies in de horeca ofde zorg zijn immers niet makkelijk te automa­tiseren.Overheden kunnen op die trend inspelen viaonder meer scholing, zegt Salomons. ‘Wiegoed opgeleid is, zal makkelijker kunnen over­stappen naar een baan waar nog wel groei inzit. Technologie zorgt ervoor dat de vraag naarhoger opgeleid personeel toeneemt.’ Ook eenvangnet voor wie uit de boot valt, is volgenshaar belangrijk. ‘Het is een proces met win­naars en verliezers. Maar wie goed opgeleid isen flexibel, kan zich aanpassen’.Het proces van arbeidspolarisatie is gelinktmet de theorie van de Fransman Thomas Pi­ketty, die stelt dat de kapitaalsaanwas op lan­ge termijn groter is dan de economische groei.‘Sommige vormen van technologie lijken deproductiefactor kapitaal ten goede te komen,andere de factor arbeid’, zegt Salomons. (rmg)

Meerongelijkheiddoorpolarisering

‘Wie goed opgeleid is,kan overstappen naar eenbaan met wel nog groei’ANNA SALOMONSOnderzoekster Universiteit Utrecht