9 Gevonden nep-Picasso - CC Maasmechelen › files › downloads › tc-nrc-print-201… · versie...

1
Gevonden nep-Picasso zorgt voor sterke theatervoorstelling THEATER De vondst van een gestolen Picasso uit de Kunsthal haalde de wereldpers maar was in scène gezet voor True Copyvan theatergroep Berlin. Vals en authentiek lopen compleet in elkaar over. Theater True Copy van theatergroep Berlin. Gezien 27/11 in Cult. Centrum Het Perron, Ieper. Internationale tournee t/m 18/5/19. Inl: berlinberlin.be *#5 D e Vlaamse theater- groep Berlin balan- ceert op het scherp tussen theater en re- aliteit. Echt en niet echt, vals en authen- tiek. Het kan wel en het kan niet bij Berlin zijn de gekste dingen waar en de normaalste juist niet. Voor True Copy , hun nieuwste voorstelling, bedient Berlin zich ra- zendknap van de werkelijkheid van de Nederlandse kunstvervalser Geert Jan Jansen. Een cultheld. Een schelm. Echt of niet echt doet er niet toe, als de kwaliteit maar goed is, zegt hij. Zijn allereerste verval- sing, een Karel Appel, werd her- kend als echt door Appel zelf. Jansen is een meestervervalser. Meester, dat vind ik mooi, zegt hij. Maar dat vals niet. Want wat hij maakt is niet vals, zijn schilde- rijen worden volgens hem vanzelf echt . In True Copy verhaalt hij, in een decor van kantelende kunstwer- ken, over zijn methodes. Het pu- bliek maakt kennis met de psycho- logische oorlogsvoering van de op- lichter. Charmant en knuffelbaar is die. Alleen als je beter kijkt, zie je daar doorheen. Maar het punt is nou net dat je er niet doorheen wilt kijken en daarover gaat deze voor- stelling. De schilder verdwijnt het decor in. Daarachter is een atelier, we volgen hem via camerabeelden. We zien hem in een ommezien een Matisse vervaardigen. Of niet? Berlin daagt het publiek uit om te kiezen. Geloof ik dit? Is het echt? En als dat niet zo is, is dat dan erg? Het zaallicht gaat aan. Er wordt een grote tekening geveild, Jansens portret van Dora Maar van Picasso. Er wordt afgehamerd op 3.000 euro. Echt? De man naast me, die net te laag bood, krijgt een kleine Jansen- Picassoals troost. Hij zegt dat hij er echt niet bij hoort. Ik verkies hem te geloven. Deel van True Copy was een po- ging om Picassos tekening Tête dun arlequin te herenigen met de Rotterdamse Kunsthal waar hij in 2012 werd gestolen. Jansen maakte een vervalsing, de groep verborg die in een Roemeens bos. Alles is gefilmd door een verborgen camera aan een boom. We zien de beelden tot en met de echte triomfkreten van de vinders: de Nederlanders Frank Westerman en Mira Feticu horen nu bij True Copy . Zij deelden hun vondst met de opgetogen wereldpers. Het is uit de hand gelopen, zegt Berlin-lid Yves Degryse na afloop. Of niet. Dit is wat de kunstmarkt oproept: een fa- taal overspannen reactie. Hierop baseert een vervalser als Jansen zijn tactiek. Meestervervalser Geert Jan Jansen in de voorstelling True Copy van theatergroep Berlin. FOTO KOEN BROOS

Transcript of 9 Gevonden nep-Picasso - CC Maasmechelen › files › downloads › tc-nrc-print-201… · versie...

Page 1: 9 Gevonden nep-Picasso - CC Maasmechelen › files › downloads › tc-nrc-print-201… · versie van Lara Croft –gesponsord door de wapenindustrie –tot schieten laat ver-leiden,

nrcDONDERDAG�29�NOVEMBER�2�0�18 C21

Van Weezels fietstocht toont verschillendeelementen van een complex conflict

I n de vierdelige VPRO-serie Na ta s ch a’sbeloofde land fietst Natascha van Wee-

zel (32) door Israël en Palestina, en gaathet gesprek aan met mensen aan beidekanten van de scheidsmuur. Ze zit op eenberg met een voormalige elitemilitair,ontdekt het nachtleven van de Palestijnsestad Ramallah en probeert het niet uit teschreeuwen bij radicale types aan beidekanten. Dat gesprek lukt een beetje, maarleidt niet per se tot meer begrip.

Het sterkste punt van de serie wordt inde eerste aflevering meteen duidelijk:Van Weezel, een Joods-Nederlandse jour-naliste die eerder haar positie als klein-kind van Holocaustoverlevenden onder-zocht via de camera, gaat wederom uitvan zichzelf. Ze is terug in het land dathaar jaren geleden als Joodse jongeretrakteerde op een gratis tripje dat ze toenfantastisch vond en nu, ouder en wijzergeworden, een „b r a i nw a s h” noemt. VanWeezel pretendeert niet neutraal te zijn –gelukkig maar. „Ha daar heb je de Holo-caust, altijd een leuk onderwerp”, laat zezich in een andere aflevering ontvallentegenover een Amerikaanse soldaat in hetIsraëlische leger die haar een gewetens-vraag wil stellen, terwijl hij net trots heeftverteld over het nieuwste model tank.

De serie is daarmee behalve een intro-ductie tot Israël en Palestina en een po-ging om verschillende elementen van eencomplex conflict te laten zien, vooral ookeen persoonlijke zoektocht. De interes-santste momenten zijn de persoonlijke

overwegingen die tussendoor steeds te-rugkomen. Zoals wanneer Van Weezelzich toch maar niet door de Israëlischeversie van Lara Croft – gesponsord doorde wapenindustrie – tot schieten laat ver-leiden, oprecht boos klinkt over het eeu-wige slachtofferschap, of worstelt met hetverbergen van haar identiteit tegenovereen Palestijnse militant die „de Joden” bijvoorkeur terug naar Europa ziet gaan.

Dat Van Weezels overwegingen pasachteraf komen, heeft voor- en nadelen.Ter plekke vraagt Van Weezel niet altijdkritisch door waar je dat als kijker zouwillen, maar zo biedt ze haar gespreks-partners wel de ruimte. Soms is er eenlichte mismatch tussen de oppervlakkig-heid van een interview en de daaraan ge-koppelde, „d i e p e re” overwegingen. Ooklijkt soms haar naïviteit gespeeld. Als jebewust op zoek gaat naar mensen met ex-treme opvattingen, zou je dan echt ge-schokt zijn als ze vervolgens de enge din-gen zeggen die je van ze verwacht?

Het blijft een tricky business, zo’n serieover Israël en Palestina. De kleurrijke col-lectie van mensen die Van Weezel heeftopgetrommeld, is ook net iets te hapsnapom tot grote verrassingen te leiden ofnieuwe inzichten te bieden. Maar als inte-gere poging om echt met mensen te pra-ten, ongeacht hoe dichtbij of veraf ze vanje eigen perspectief staan, is Na ta s ch a’sbeloofde land hoe dan ook verfrissend.

Jannie�Schipper

Reisserie

N�a�t�a�s�c�h�a’s�beloofdelandVier�delen�van�40�minu-ten,�(VPRO).Vanaf�donderdag,NPO3,�21.20-22.10u.*#3

Innerlijke logica en suspense ontbreken

N achtdienst in het mortuarium in Bos-ton is de nieuwe baan van Megan.

Ooit verstijfde ze als politieagent, datkostte een collega het leven. Daarna raak-te ze aan de drank en pillen. Innerlijke de-monen dus, en laat het lijk van de tienerHannah Grace daar nu ook mee kampen.Hannah sneuvelde drie maanden geledenbij uit de hand gelopen duiveluitdrijvingen arriveert nu pas danig toegetakeld inhet lijkenhuis. Daar zijn de poppen al snelaan het dansen: deuren die zomaar open-gaan, knipperende tl-buizen. De lijkenstapelen zich op, ook buiten de koelcel.

The Possession of Hannah Grace is eenhorrorfilm van de Nederlandse regisseurDiederik van Rooijen, de grote man ach-ter Pe noza. Met deze film gaat hij Ameri-ka niet veroveren, valt te vrezen. Het ideeis aardig, de set van brutalistisch betonwordt mooi belicht, de griezeleffectenogen vakkundig. Maar helaas haalt hij

niet – zoals Matthijs van Heijningen jr.met de geflopte The Thing (2011) wel luk-te – de onderdrempel van horrorroutine.Daarvoor is het script te onhandig in el-kaar geflanst en de montage te onder-m a at s .

Z o’n nacht in het lijkenhuis moet hethebben van timing, van escalatie van ve-ge voortekens via dreiging naar bloediggooi-en-smijtwerk. Helaas ontbreekt diefinesse en blijkt het demonische lijk eenchaosartiest die in lukrake volgorde alseen spin langs de muren kruipt, subtielballetjes over de grond rolt, creepy doodspeelt in de koelcel, nachtwakers tegenhet plafond brult. Wat wil dat lijk toch?Lekker eng doen. Innerlijke logica en sus-pense ontbreken, de onbeholpen finalelijkt tijdens een desperate coke-binge ge-m o nte e rd .

Coen�van�Zwol

Ho r ro r

The�Possession�ofHannah�GraceRegie:�Diederik�vanRo�o�i�j�e�n�.Met:�Shay�Mitchell,Grey�Damon,�StanaKatic.�In:�68�bioscopen*#1

Gevonden nep-Picassozorgt voor sterket h e a te r vo o rs te l l i ng

T�H�E�AT�E�RDe ‘vo n d s t ’ van een gestolen Picasso uit de Kunsthal haalde dewereldpers – maar was in scène gezet voor ‘True Copy’ van theatergroepBerlin. Vals en authentiek lopen compleet in elkaar over.

Theater

True�Copy�van�theatergroep�Berlin.Gezien�27/11�in�Cult.�Centrum�HetPerron,�Ieper.�Internationale�tourneet/m�18/5/19.�Inl:�berlinberlin.be*#5

D e Vlaamse theater-groep Berlin balan-ceert op het scherptussen theater en re-aliteit. Echt en nietecht, vals en authen-

tiek. Het kan wel en het kan niet –bij Berlin zijn de gekste dingenwaar en de normaalste juist niet.Voor True Copy, hun nieuwstevoorstelling, bedient Berlin zich ra-zendknap van de werkelijkheid vande Nederlandse kunstvervalserGeert Jan Jansen. Een cultheld. Eenschelm. „Echt of niet echt doet erniet toe, als de kwaliteit maar goedis”, zegt hij. Zijn allereerste verval-sing, een ‘Karel Appel’, werd her-kend als echt door Appel zelf.Jansen is een meestervervalser.„Meester, dat vind ik mooi”, zegthij. „Maar dat vals niet.” Want wathij maakt is niet vals, zijn schilde-rijen worden volgens hem „v a n ze l fe c ht ”.

In True Copy verhaalt hij, in eendecor van kantelende kunstwer-

ken, over zijn methodes. Het pu-bliek maakt kennis met de psycho-logische oorlogsvoering van de op-lichter. Charmant en knuffelbaar isdie. Alleen als je beter kijkt, zie jedaar doorheen. Maar het punt isnou net dat je er niet doorheen wiltkijken – en daarover gaat deze voor-stelling. De schilder verdwijnt hetdecor in. Daarachter is een atelier,we volgen hem via camerabeelden.We zien hem in een ommezien eenMatisse vervaardigen. Of niet?Berlin daagt het publiek uit om tekiezen. Geloof ik dit? Is het echt?En als dat niet zo is, is dat dan erg?

Het zaallicht gaat aan. Er wordteen grote tekening geveild, Jansensportret van Dora Maar van Picasso.Er wordt afgehamerd op 3.000euro. Echt? De man naast me, dienet te laag bood, krijgt een kleineJa n s e n - ‘Pic asso’ als troost. Hij zegtdat hij er „echt niet bij hoort”. Ikverkies hem te geloven.

Deel van True Copy was een po-ging om Picasso’s tekening T ê te

d’un arlequin te herenigen met deRotterdamse Kunsthal waar hij in2012 werd gestolen. Jansen maakteeen vervalsing, de groep verborgdie in een Roemeens bos. Alles isgefilmd door een verborgen cameraaan een boom. We zien de beeldentot en met de echte triomfkretenvan de vinders: de NederlandersFrank Westerman en Mira Feticuhoren nu bij True Copy.

Zij deelden hun ‘vo n d s t ’ met deopgetogen wereldpers. Het is uit dehand gelopen, zegt Berlin-lid YvesDegryse na afloop. Of niet. Dit iswat de kunstmarkt oproept: een fa-taal overspannen reactie. Hieropbaseert een vervalser als Jansenzijn tactiek.

Meestervervalser�Geert�Jan�Jansen in�de�voorstelling�True�Copy van�theatergroep�Berlin.

FOTO

�KOEN

�BROOS

Zoeken naar de vonkbij politieserie ‘Lois’

Z ap

Woensdag was een zware dag voor voetbal-vluchtelingen; de servers van Netflix zul-len overuren hebben gedraaid. Sommigemensen willen immers níét naar PSV-Bar-celona kijken. Met elf Nederlandse televi-siezenders voor een algemeen publiek zou

je denken dat er dan keus genoeg is, maar dat viel tegen. Ikvond: twee herhalingen van buitenlandse misdaadseries, eenfilm met Keanu Reeves, een verbouwingsprogrammafinaleen vier dingetjes met bekende Nederlanders – de stopverf vande vaderlandse televisie-industrie.

D e ernstkijker had Foc us en Z e mbla (NPO 2), maar om-dat ik me even niet kon zetten tot een gifgrondschan-daal belandde ik na een halfuurtje voetbal bij de eerste

aflevering van de nieuwe politieserie Lois op NPO 1. Die vielvooraf op door de royale lengte van de afleveringen (ander-half uur, precies een voetbalwedstrijd) en het feit dat alles aleen tijdje online te zien was bij NPO Extra Plus.

De publieke omroep wil concurreren met Netflix en anderestreamingdiensten: series maken waarvan de kijker meteenméér wil. Die ergens in het begin een vonk hebben waardoorje denkt: het is eigenlijk al laat, maar ik kijk toch verder. Zoalsde eerste scène waarin Jacob Derwig in Kle m Barry Atsma alsmisdaadmakker omhelst, of het moment waarop Muis in Mo -cro Maffia zijn eerste stapeltje bankbiljetten uittelt op zijnkinderbed. Die laatste serie is trouwens in zijn eentje hetabonnement op Videoland al waard.

Waar zit de vonk bij L o i s? De serie is genoemd naar eenstuurse Alkmaarse rechercheur die slecht ligt bij haar teamge-noten omdat ze haar oude collega Fred, die in een noodsitua-tie niet snel genoeg een trap beklom, heeft gerapporteerd.Fred werd ontslagen. Waarna Lois, eenmaal aangekomen ophet dak, een situatie met een zelfmoordenaar fataal verkeerdaanpakte. Het aangeven van Fred had iets van een vader-moord en een heldin die fouten maakt is altijd interessant.

Die zaken komen op het conto van Simone van der Vlugt opwier boeken de driedelige AVROTROS-serie is gebaseerd. Ookzijn er fijne flarden dialoog, wanneer Lois (Noortje Herlaar)een jonge collega terechtwijst: „Dit is geen leermoment, dit iseen moordzaak.” Of wanneer de paniek van de naar het don-kere platteland verhuisde zus van Lois zich uit in een panie-kerig: „We hebben uilen!” Er is een schitterende scène meteen oude man, die plotseling met spijt constateert: „Dit zijngeen routinevragen.” Ook zit er een fraaie spiegeling tussende genoemde dakscène en een cruciale scène aan het eind.

Aan de randen zit het dus wel goed met de serie, maar daarstaat tegenover dat de scènes tussen de agenten op hetAlkmaarse bureau maar niet willen verrassen: de ongemak-kelijke grappen van de vervelende collega, de voor de handliggende fouten van de nieuweling, het biertje na de werkdag(dat Lois uiteraard overslaat), de chef die onze heldin eenbeetje uit de wind houdt. Je kunt de vakjes op de Nederland-se politieserie-bingokaart moeiteloos aankruisen.

Voeg daarbij dat de moordzaak maar niet echt spannendwil worden en je vraagt je af waarom de aflevering eigenlijkanderhalf uur moest beslaan. Dit had heel goed met een lijkjeminder gekund.

Z o dreigde ik Lois in teleurstelling af te sluiten, tot Fredweer ten tonele verscheen, die inmiddels privédetecti-ve was. Hij, uitgerekend hij, onthulde dat Lois al eerder

een soort vadermoord had gepleegd, al was het ergens juistgéén vadermoord. Verwarrend en fascinerend – precies vol-doende vonk om ook te volgende Lois te willen zien.

Arjen�Fortuin

Noortje�Herlaar als�agente�Lois�Elzinga�in�Lo�i�s�.

A�d�ve�r�t�e�n�t�i�e

Bel 050-3136000 of kijk op

www.bbi-travel.nl/ijslandstunt

IJSLAND

STUNTAANBIEDING

6-Daagse

vliegreis vanaf

€ 699 pp

Vertrek 22 mei 2019