430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar...

20
Jaarstukken 2012 ECN P.O. Box 1 NL-1755 ZG Petten the Netherlands ecn.nl 430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 1-1 27-05-13 13:30

Transcript of 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar...

Page 1: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

Jaarstukken2012

ECNP.O. Box 1

NL-1755 ZG Petten

the Netherlands

ecn.nl

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 1-1 27-05-13 13:30

Page 2: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

2 3

ECN heeft plannen om in Eindhoven een nieuw te bouwen hal en kantoorgebouw te betrekken. Eind 2012 heeft ook het Duitse Forschungsinstitut Jülich zich aangesloten bij Solliance.

ADEM (Advanced Dutch Energy Materials innovation lab) is een gezamenlijk initiatief van ECN en de drie Nederlandse techni-sche universiteiten (Delft, Eindhoven en Twente), gericht op het stimuleren en versnellen van innovaties op het gebied van geselecteerde energietechnologieën. In augustus 2012 is de Green Deal aanbieding getekend door de Minister en in december is de definitieve nieuwe beschikking ontvangen. In het derde kwartaal van 2013 zal het ADEM project de interesse en participatie van de industrie moeten aantonen. De verwachting is dat de industrie-partners van ADEM in deze economische tijden toch enthousiast genoeg gemaakt kunnen worden om in dit veelbelovende onder-zoek te investeren.

Voor ECN en NRG is het zogeheten RAP-project, dat de afvoer van het “historische” hoogradioactieve van Petten naar COVRA in Zeeland behelst, zeer belangrijk. Een gedegen analyse heeft uitgewezen dat de verwachte kosten van het voorgestelde scenario aanmerkelijk hoger zouden uitvallen dan oorspronkelijk was ingeschat. Dit onder meer als gevolg van gewijzigde technolo-gische inzichten. De voorziening op de balans bleek ontoereikend om de kosten te dekken. Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering bij EZ aangevraagd en verkregen.

Ten einde de beheersbaarheid van een en ander verder te ver-groten is er een Programmamanager benoemd voor het meer overkoepelende Radioactive Waste Management Program. Dit programma integreert alle radioactief afval projecten en activiteiten op de OLP. Ook toekomstig afval, dat ontstaat bij het ontmantelen van nucleaire faciliteiten zoals de Lage Flux Reactor, het HCL en het JGL laboratorium maken deel uit van het programma.

Werken in de nucleaire sector vereist een eerste prioriteit voor veiligheid. Ook in het afgelopen jaar bleef de focus onverminderd gericht op een veilige manier van werken en het continu reali-seren van verbeteringen van de veiligheid en de onderliggende veiligheidscultuur. Dit bleek onder meer uit het feit dat NRG voor haar nucleaire faciliteiten de Europese robuustheidstest heeft laten uitvoeren. Op 1 oktober werd door de verantwoordelijke minister van EZ aan de Tweede Kamer gerapporteerd dat de nucleaire installaties van de vergunninghouder NRG veilig zijn naar de huidige maatstaven. Er was in de eerste helft van 2012 een zeer grote urgentie om het beveiligingsniveau van NRG naar een hoger niveau te brengen. Dit betrof fysieke maatregelen zoals be-waking, hekwerken e.d. NRG diende daarbij vóór 1 juli te voldoen aan de eisen van de ministeriële regeling teneinde sancties van de overheid te vermijden. Voor het verstrijken van de deadline kwam

de goedkeurende verklaring voor het NRG beveiligingspakket van de minister van EZ. De komende maanden zullen we doorgaan met het verder implementeren van de voorgenomen maatregelen.

In november 2012 heeft NRG melding gemaakt dat bij de periodieke controle van het grondwater een geringe verhoogde concentratie tritium in een grondwatermonster is gemeten. NRG heeft het programma voor het opsporen en wegnemen van de oorzaak verder opgeschaald en de autoriteiten geïnformeerd. De gemeten concentraties vormen geen gevaar voor de gezondheid.

Medio 2012 is een nieuw traject opgestart waarin het NRG/ECN management samen met de vakbonden en de OR werken aan een nieuwe CAO voor het personeel. In 2012 zijn geen aanpassingen aan de lopende CAO-bepalingen gedaan. Er is geen algehele loonaanpassing voor 2012 geweest.

Op 1 november 2011 is door het Gerechtshof Amsterdam een uitspraak gedaan, ten nadele van ECN en NRG, in het al lang lopende, juridische geschil met de Vereniging van Oud Mede-werkers ECN&NRG (OMEN) over de pensioenindexatie. ECN is veroordeeld tot het alsnog voldoen van de benodigde dotaties voor een volledige indexatie voor medewerkers die op 31 decem-ber 2006 uit dienst waren. De hieruit voortvloeiende verplichtin-gen zijn van dien aard dat ECN/NRG cassatieberoep bij de Hoge Raad tegen het arrest heeft ingesteld. ECN/NRG en OMEN zijn overeengekomen dat beide partijen gezamenlijk de uitspraak van de Hoge Raad betreffende de cassatie afwachten. De uitspraak van het cassatieberoep wordt verwacht in het eerste halfjaar 2013.

De geconsolideerde jaarrekening van Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) omvat de jaarrekening van ECN en de jaarrekening van de groepsmaatschappijen:• V.o.f.NuclearResearchandconsultancyGroup(inclusiefNRG

Personeel v.o.f.)• NRGNuclearServicesB.V.• ECNNucleairB.V.• ECNWindEnergyFacilitiesB.V.(WEF)• ECNWindturbineTestparkWieringermeerC.V.• SunLabB.V.

De onderzoeksactiviteiten op het gebied van de nucleaire techno-logie zijn sinds 1998 ondergebracht in V.o.f. Nuclear Research and consultancy Group (NRG). Als expertisecentrum heeft NRG zich een goede positie verworven binnen de relevante, internationale wetenschappelijke wereld. Centraal daarbij staat de ontwikkeling van kennis, producten en processen voor veilige toepassing van nucleaire technologie voor energie, milieu en gezondheid. ECN is houder van een 70% kapitaalsaandeel in NRG. De resterende 30% wordt gehouden door ECN Nucleair B.V., een vennootschap die 100% eigendom is van ECN. Deze structuur is nog een restant van de situatie (tot 2006) dat het 30% belang werd gehouden door Kema.

AlgemeenECN, een privaatrechtelijke instelling, is een instituut dat door zijn kennisaanbod op het gebied van (duurzame) energie een unieke plaats inneemt in Europa. Door haar hoogwaardige onderzoeksin-frastructuur is zij tezamen met het bedrijfsleven in staat kennis en innovatieve technologie (verder) te ontwikkelen en te benutten. ECN wil grensverleggend onderzoek verrichten met grote invloed op de energietransitie, waarbij kennis en technologieontwikkeling naar feitelijke toepassing wordt gebracht.

De wereld verandert in een snel tempo en de vraag naar innova-tieve oplossingen en slimme toepassingen voor een duurzame samenleving is dringend. ECN onderschrijft deze noodzaak van duurzame verandering en heeft een nieuwe koers ingezet. In 2011 is hard gewerkt aan een nieuw strategieplan voor de jaren 2012 t/m 2015. Het vertrekpunt van dit ambitieuze strategieplan is dat een transitie naar een duurzame energiehuishouding onontkoombaar is.

Het strategieplan beschrijft de veranderingen die de aanzet tot de koerswijziging hebben gegeven, de vernieuwde missie en de ambities van de organisatie. Onze koerswijziging is erop gericht samen met en voor partners en relaties een transitie naar een samenleving met een duurzame energiehuishouding te realiseren. Met deze nieuwe koers sluit ECN nauw aan bij het innovatiebeleid van de rijksoverheid.Wij werken mee aan het streven Nederland in de wereldtop-5 van kennis economieën te brengen.

Het jaar 2012 was het eerste jaar waarin uitvoering is gegeven aan de nieuwe strategie. Een belangrijke stap in het realiseren van de strategische doelstellingen is dat per 1 januari 2012 is overgegaan op een nieuwe organisatiestructuur waarin Program Development en Business Development als afdelingen zijn toegevoegd teneinde de marktgerichtheid te vergroten. Ook is een cultuurverandering in gang gezet waarin ondernemend en resultaatgericht werken centraal staat

De transitie naar een duurzame energiehuishouding is een antwoord op de internationale vraagstukken rondom voorzienings zekerheid, klimaatverandering en duurzaamheid. De duurzame vormen gekoppeld aan energieproductie en energieverbruik vor-men de grondslag voor de activiteiten van ECN. Energiebesparing en hernieuwbare energie zijn hierbij de aandachtsvelden, waarbij de beleidsmatige aspecten van de energietransitie ook worden meegenomen.

Als onderdeel van het nieuwe innovatiebeleid van de overheid zijn negen topsectoren gedefinieerd. Bedrijfsleven en kennisinfra-structuur werken samen in Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI’s). De Topsector Energie is een van de negen sectoren. ECN heeft zich daarbinnen goed gepositioneerd in de TKI’s Biobased Economy, Gas, Wind, Solar en Energiebesparing in de Industrie (EBI). Een en ander is geschied door de onderzoeks- en

ontwikkelingsprogramma’s aan te sluiten op de innovatie- contracten van de TKI’s.

De onderzoeksactiviteiten van ECN zijn met name gericht op meerjarige vraag gestuurde programma’s, die nu zijn ingepast binnen de innovatiecontracten en de topsectoren. De kwaliteit van het huidige ECN-onderzoek is over de gehele linie hoog en in een aantal gevallen toonaangevend in Europa.

Het economisch klimaat stagneert al enige tijd in dit grote deel van de wereld. Dat en het laat op gang komen van goedgekeurde innovatiecontracten (december 2012!) waren van grote invloed op het bedrijfsresultaat van ECN. Het was noodzakelijk om maatregelen te treffen teneinde 2012 te kunnen afsluiten met een positief bedrijfsresultaat.

In vergelijking met voorgaande jaren is de overheidsbijdrage voor 2012 afgenomen met € 4.090. De overheidsbijdrage van € 1.626 inzake het I&M-programma is op het niveau van voorgaand jaar (2011: € 1.625). Naar verwachting zal de overheid gedurende de komende jaren meer moeten bezuinigen, dit zal leiden tot een verdere verlaging van de subsidiegelden.

De wereldmarkt voor met name de zonneceltechnologie zit op slot. Desondanks ziet de toekomst er redelijk uit omdat in een aantal landen het stadium van grid parity is bereikt. In 2012 werden € 2,4 mln. licentie inkomsten op het gebied van zonnecel-technologie gerealiseerd waarvan € 1 mln. het resultaat was van een opdracht uit voorgaande jaren.

Op het gebied van windenergie heeft een herbezinning plaatsgevonden op de strategische positie in de markt. De ondernemingsraad heeft in februari 2013 positief geadviseerd op de nieuwe strategische richting van de unit. De markt heeft positief gereageerd op de nieuwe koers van de unit wind.

De positieve ontwikkelingen rond biomassa hebben zich in 2012 verder doorgezet, de order portefeuille was in 2012 goed gevuld en de nodige inspanningen zijn geleverd om de capaciteit op het gewenste niveau ingevuld te krijgen.

ECN is in overleg met de Europese Commissie ten aanzien van de in het verleden gehanteerde tarieven. De resultaten van dit overleg worden in de loop van 2013 verwacht.

Het Samenwerkingsverband Solliance is een samenwerking van TNO Industrie & Innovatie, IMEC, TU Eindhoven en Holst Centre onder penvoerderschap van ECN. Het doel van deze krachten-bundeling is om samen met het bedrijfsleven ontwikkeling van techniek voor vervaardiging van dunne film zonnepanelen in regio Eindhoven-Leuven-Aken te stimuleren. De verhuizing van medewerkers van ECN is in 2012 succesvol afgerond en ook een deel van de infrastructuur in Eindhoven is inmiddels operationeel.

Directieverslag

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 2-3 27-05-13 13:30

Page 3: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

4 5

Het risicobeleid binnen ECN is op dit moment in ontwikkeling, waardoor we nu nog deels in staat zijn om getallen te hangen aan bijvoorbeeld de benodigde buffer. Vanuit de risicoanalyse komen de volgende meest relevante bedrijfsrisico’s en mitigerende maatregelen naar voren.

Commerciële risico’s Met commerciële risico´s wordt bedoeld de risico´s die ECN loopt bij het op commerciële wijze aangaan van verplichtingen. Om deze risico’s te mitigeren wordt bij het opmaken van offertes en contracten steeds een risico-inventarisatie gehouden. Indien er risico’s worden onderkend dienen er adequate mitigerende maat-regelen te worden getroffen alvorens de offerte en/of het contract aan de klant wordt aangeboden. Ter ondersteuning van dit proces is een hulpmiddel, de zogenaamde RAM tool ontworpen.

Markt- en conjuncturele risico’sDe markten waarop ECN zich in toenemende mate moet begeven zijn niet alle stabiel en vrij van conjuncturele ontwikkelingen. Ook ligt het gevaar van de zogenaamde captive customer op de loer. Om deze risico’s te mitigeren wordt er naar gestreefd om niet afhankelijk te zijn van een of enkele specifieke markten of opdrachtgevers. Business Development zorgt ervoor dat ECN voldoende op de hoogte is van de ontwikkelingen op de verschil-lende markten en bij de verschillende marktpartijen. Dit moet ECN in staat stellen om tijdig te kunnen reageren. Daarnaast zal een actief portfoliomanagement moeten worden gevoerd om de risico’s te spreiden. Politieke risico’sECN is voor een belangrijk deel afhankelijk van publieke gelden (subsidies). De ontwikkeling van het innovatiebeleid is politiek bepaald. Door het onderhouden van goede contacten met Politiek Den Haag kan goed op de ontwikkelingen worden ingespeeld.

LiquiditeitsrisicoOp de balans staan grote voorzieningen. Het is een grote zorg dat de benodigde liquide middelen voor het realiseren van de gebeurtenissen waarvoor deze voorzieningen zijn getroffen tijdig aanwezig zijn. De maatregelen die ECN heeft getroffen om hier op een verantwoordelijke manier mee om te gaan zijn tweeledig: 1) het adequaat plannen van de bedoelde gebeurtenissen en 2) het afstemmen van deze gebeurtenissen op de inkomsten en overige uitgaven.

Pensioenen en historisch radio actief afvalECN kent twee historische dossiers met een zeer hoog risico voor de vermogens- en liquiditeitspositie van ECN. Ten eerste is er het dossier met betrekking tot de indexatie van pensioenen. ECN heeft het systeem van indexatie eenzijdig gewijzigd omdat de kosten van het toen geldende systeem niet meer waren op te brengen en de continuïteit van de organisatie in gevaar zou wor-den gebracht. Een deel van de rechthebbenden verenigd in OMEN

heeft hiertegen in juridische procedures bezwaar gemaakt. Voor het geval dat de uiteindelijke uitkomst voor ECN negatief is zijn scenario’s ontwikkeld hoe het beste kan worden opgetreden. Ten tweede is er het dossier afvoer en de opslag van het radioactief afval en de ontmanteling van de nucleaire gebouwen en installa-ties. Door ECN en NRG zijn maatregelen getroffen om de uitgaven zodanig te beheersen dat het gebudgetteerde bedrag niet wordt overschreden. Nieuwe inzichten en onvoorziene omstandigheden kunnen in dit dossier leiden tot aanzienlijke hogere uitgaven.

VPB en BTWHet risico van een eventuele belastingplicht voor de Vennoot-schapsbelasting bestaat voor ECN. Tevens is een risico ten aanzien van de BTW aanwezig waarbij een eventuele beperking van de vooraftrek van de BTW zou worden opgelegd. ECN is in overleg met de belastingdienst over deze risico’s. Begin 2013 is ECN, ondersteund door haar belastingadviseurs, een onderzoek gestart naar haar mogelijke belastingplichtige activiteiten. De uitkomsten van dit onderzoek vormen input voor de afspraken met de belastingdienst.

Vermogen tot veranderen/kwaliteit interne organisatieDe organisatie is momenteel bezig met een omslag naar een meer marktgerichte organisatie met de daarbij passende cultuur. Om daadwerkelijk alle kansen te benutten in een omgeving die steeds competitiever wordt, is het noodzakelijk de ketengericht-heid en kwaliteitsniveau van de ondersteuning te verhogen. Dat is gelegen in houding, competenties, werkprocessen, cultuur, activiteiten en in leiderschap en managementstijl. Deze onder-delen worden in 2013 verder ontwikkeld, enerzijds op een meer structurele wijze door aanpassingen in de organisatiestructuur en de uitvoer van een management development programma. Anderzijds middels Project Staven waarbij een sterke kwaliteits-verbetering in elk afdelingsplan prominent aanwezig is.

Doelmatigheid/projectbeheersing primaire proces en stavenECN loopt het risico dat er projectverliezen ontstaan, projecten uit de tijd lopen of dat er niet voldoende kwaliteit wordt geleverd. In het kader van doelmatigheid en projectbeheersing wordt in 2013 een uitgebreide opleiding projectmanagement, via de PrinceII systematiek, uitgerold. Samen met de doorontwikkeling van de RAM-tool, de introductie van een capaciteits-managementtool en het mobiliteitsplein zal dit een impuls aan de projectbeheersing geven.

VergunningenOm haar experimentele werk te kunnen doen beschikt ECN over de noodzakelijke vergunningen. Overschrijding van de vergunningsvoorschriften kan leiden tot intrekking van deze vergunningen, en het ontstaan van gevaarlijke situaties voor mens en milieu. Om dit te voorkomen beschikt ECN over competente medewerkers, een adequaat managementsysteem en een up-to-date veiligheidscultuur.

NRG vertolkt een voortrekkersrol bij de realisatie van de nieuwe Pallas reactor, die de Hoge Flux Reactor (HFR) zal moeten vervangen. Op 20 januari 2012 werd bekend gemaakt dat het kabinet groen licht heeft gegeven voor de komst van de nieuwe onderzoeksreactor in Petten. Het kabinet en de provincie Noord-Holland willen hiervoor elk € 40 miljoen vrijmaken. Het geld zal worden aangewend ten behoeve van het ontwerp, de aan-besteding en de vergunnings-procedure van de nieuw te bouwen reactor. Het is voor het eerst sinds 1973 dat in Nederland weer aan een nieuwe kernreactor wordt gewerkt. Door de toegezegde bijdragen van de Rijksoverheid en de Provincie Noord-Holland is de financiering van de meest risicovolle fase van het project veilig- gesteld. Voor de Pallas reactor wordt een nieuwe juridische entiteit opgericht, volledig onafhankelijk van NRG en ECN. De activiteiten van ECN Wind Energy Facilities B.V. betreffen de exploitatie van een testpark voor megawatt-windturbines, waarbij intensieve metingen en beoordelingen van de windturbines wor-den uitgevoerd. Teruglevering van de opgewekte energie, alsmede verhuur van testruimte aan derden t.b.v. plaatsing van eigen prototypes windmolens vormen onderdeel van het servicepakket. Ultimo 2003 zijn de windmolens via een sale en lease back trans-actie verkocht aan NIB Capital. In september 2008 is aan het park een ‘schaalpark’ toegevoegd waar onderzocht wordt hoe windtur-bines in grote windparken op elkaar reageren. SunLab B.V. brengt meerdere meetapparaten voor zonnecellen op de markt. Met deze apparaten kunnen fabrikanten de productie van zonnepanelen optimaliseren via producten als het Busbar to Busbar resistance measurement instrument, kortweg de SunLab B2B.

Toestand per balansdatumDe solvabiliteit (eigen vermogen ten opzichte van balanstotaal) nam af tot 10,0 % (2011: 11,0%). Voornaamste oorzaken hiervan zijn de toename van de voorziening voor Radioactief Afval alsmede de vooruitontvangen gelden van EZ. De liquiditeitspositie nam toe van € 97,1 miljoen tot € 113,2 miljoen. Een fors deel van deze middelen staat niet tot de vrije beschikking van ECN, thans € 78,7 miljoen (2011: € 47,9 miljoen).

Het aantal medewerkers in 2012 bij ECN daalde (-43,8) maar nam toe bij NRG (11,2). In totaal is het personeelsbestand per ultimo 2012 afgenomen met 20 personen ten opzichte ultimo 2011 namelijk van 939 (ECN 526/NRG 413) naar 919 (ECN 496/NRG 423). Het aantal full time equivalenten (FTE’s) per ultimo nam af van 857 (ECN 479/NRG 378) naar 835 (ECN 452/NRG 383).

ResultatenDe som der bedrijfsopbrengsten nam toe tot € 145,2 miljoen (2011: € 142,0). Het gerealiseerde resultaat bedraagt € 0,34 miljoen (2011: € 1,7 miljoen). De inkomsten uit licenties bedroegen € 2,7 miljoen (2011: € 3,1 miljoen). Verder werden 11 nieuwe octrooien in 2012 (2011: 18 nieuwe octrooien) geregistreerd.

In 2012 is een bedrijfsresultaat van € 874 gerealiseerd. Het achterblijven van het resultaat wordt onder andere verklaard door de lastige marktomstandigheden. Ook heeft de organisatie meer moeite gehad dan verwacht met de omschakeling naar de nieuwe organisatiestructuur. Dit blijkt onder andere uit het achterblijven van het percentage directe uren. Tot slot heeft het nieuwe innova-tiebeleid van de overheid via de TKI’s in 2012 niet of nauwelijks tot extra financiële middelen geleid, terwijl er wel extra inspanning is geleverd bij de totstandkoming van de innovatiecontracten. Verwacht wordt dat in 2013 deze financiële middelen wel beschikbaar zullen zijn. Daarnaast heeft de Tritium en Bottom Plug problematiek binnen de HFR het resultaat sterk beïnvloed. De HFR is vanaf medio november 2012 niet meer in bedrijf geweest, met aanzienlijke gevolgen voor de omzet en resultaten van NRG.

De mutatie van loonkosten ten opzichte van voorgaand boekjaar, een toename van € 4.401, is slechts deels het gevolg van mutaties in personeelsaantallen. Deze mutaties zijn met name het gevolg van het uitvoeren van het reorganisatieplan bij ECN van € 1,4 miljoen. NRG daarentegen heeft een toename van € 1,6 miljoen als gevolg van een toename in het personeelsbestand van NRG. In 2012 heeft geen algehele loonsaanpassing plaatsgevonden en waren alleen kostenmutaties als gevolg van persoonlijke loonontwikkelingen aan de orde.

Het resultaat over afgelopen boekjaar van SunLab B.V. werd veroorzaakt door een daling in de marge alsmede een daling van de omzet. Daarnaast werden hogere kosten gemaakt voor uitbreiding van de productportfolio waarmee SunLab B.V. alert reageert op de eisen van de markt, om continuïteit te kunnen waarborgen.

De deelneming WEF B.V. heeft in 2012 een positief resultaat gerealiseerd van € 572 na belastingen (2011: € 774). De deelneming SunLab B.V heeft in 2012 € 207 verlies gerealiseerd (2011: € 448 winst) na belastingen. Het totaal behaalde netto resultaat na belasting uit deelnemingen in groepsmaatschappijen bedraagt € 385 (2011: € 3.670).

In 2012 is een totaalbedrag van € 9,5 miljoen (2011: 5,6 miljoen) geïnvesteerd (inclusief groot onderhoud).

Risico’s en onzekerhedenECN werkt deels met maatschappelijk kapitaal. Zij voelt zich verantwoordelijk om de haar ter beschikking gestelde resources maximaal te benutten teneinde haar maatschappelijke taken uit te voeren. De eis die ECN stelt aan haar vermogenspositie is gebaseerd op de risico’s die zij loopt. Het vermogen moet toereikend zijn om tegenvallers op te kunnen vangen, zodat de continuïteit op langere termijn, ook bij politiek en economisch slecht weer, gewaarborgd is.

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 4-5 27-05-13 13:30

Page 4: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

6 7

Verwachtingen voor 2013

Naar de mening van het management biedt de huidige en toekom-stige markt voor duurzame energie voldoende kansen voor ECN om haar positie te handhaven dan wel uit te breiden. Uiteraard is het van belang dat ECN hierbij goed inspeelt op de zich veranderende markt. De economische crisis en moeilijke over-heidsfinanciën blijven dominante issues. Zo is een groot deel van de PV markt voor Solar Energy weggevallen en zorgen bezuini-gingen in de Wind Energy markt voor nieuwe uitdagingen. Ook de groei van energiebesparing en hernieuwbare energie gaan gepaard met financieringsissues. Omstandigheden waarin het voor ECN een uitdaging is om haar groeiambities te realiseren. Desondanks zijn er ook positieve ontwikkelingen zoals het topsectorenbeleid en de doelstelling van het nieuwe kabinet dat in 2020 16% van de totale energieproductie duurzaam is.

Het organiseren van de vraagsturing binnen de Topsector Energie is een proces dat voor ECN van groot belang is. Zaak is om ook in 2013 proactief aan het proces deel te nemen, dit om te komen tot een gedragen gezamenlijke programmering. Daarnaast vormt het opzetten van diverse publiek-private samenwerkingsverbanden (PPS) in Europees kader, dit als opmaat naar het nieuwe Horizon 2020 programma, een belangrijk punt. Een aanzienlijk deel van de onderzoeksgelden van de EU zal op termijn via deze PPS’en gaan lopen en een goede positionering van ECN hierin is essentieel.

Nadat de nieuwe organisatiestructuur van de staven in 2012 is ingevoerd, zal 2013 in het teken staan van de transitie om de gestelde doelstellingen voor de staven te realiseren. De belang-rijkste doelstellingen voor de staven zijn het verbeteren van de dienstverlening aan het primaire proces en een noodzakelijke kostenreductie van 20% om concurrerend te kunnen blijven. Het is onze taak om een goed lopende ‘machine’ te maken van onze interne organisatie. Samenwerking staat hierbij centraal, zowel tussen Business Development en Program Development en de units als tussen de units en de staven.

Er is een eerste inventarisatie gemaakt van de gewenste investeringen voor de aankomende jaren. De uitkomst van deze inventarisatie is in lijn met de strategische doelstellingen. In een later stadium zullen deze investeringen worden getoetst op noodzakelijkheid en op basis van de onderliggende business case. Daarnaast zal een prioritering worden gemaakt waarin ook de investeringen van NRG worden meegenomen. Dit wordt vervolgens afgezet tegen de beschikbare liquide middelen.

Ondanks de lastige marktomstandigheden verwachten wij in 2013 een omzet van € 77 mln. wat een lichte groei is ten opzichte van 2012. Deze groei wordt met name veroorzaakt door de goede positionering van ECN binnen de TKI’s, want zowel de middelen voor 2012 als die voor 2013 komen beschikbaar, maar ook vanuit de markt wordt een kleine omzetstijging verwacht. Zorg is

dat ten aanzien van de innovatiemiddelen die door de overheid beschikbaar worden gesteld ook na 2013 een verder dalende trend waarneembaar is.

Een belangrijke uitdaging voor 2013 is te komen tot een oplossing van de pensioenproblematiek. Dit is sterk afhankelijk van de uitspraak van de Hoge Raad die in het eerste halfjaar 2013 zal plaatsvinden.

Van de verschillende projecten voor decommissioning en het afvoeren van het historisch radioactief afval, staan in 2013 vooral het RAP project, de decommissioning van de LFR en de activiteiten die hiervoor randvoorwaardelijk zijn centraal.NRG heeft besloten om de HFR in het eerste kwartaal van 2013 niet op te starten. NRG neemt de benodigde tijd om tot een veilige en betrouwbare oplossing te komen om de afwijking in het koelwatersysteem te verhelpen. NRG beschouwt het als haar verantwoordelijkheid om zich maximaal in te zetten voor een veilige en betrouwbare bedrijfsvoering van haar nucleaire faciliteiten en het continu verbeteren hiervan. Daarnaast heeft NRG een intensief onderzoeksprogramma ingevoerd. Dit programma, genaamd Asset Management Programma, is er op gericht de veiligheid en betrouwbaarheid van de reactor en de overige faciliteiten van NRG voor de rest van de beoogde levensduur te borgen. Dit is gelet op de leeftijd van de reactor ( ruim 50 jaar) noodzakelijk. Uit het programma zullen technische en organisatorische maatregelen en noodzakelijke investeringen voortvloeien; wat hiervoor nodig is wordt in fase twee verder uitgewerkt. Met een team van interne en externe specialisten werkt NRG aan dit project.

Voor WEF B.V. worden geen negatieve invloeden voorzien. In 2012 is gestart met een nader onderzoek naar mogelijke uitbreiding van het windpark. In 2013 zal hieraan verder invulling worden gegeven.

Bij SunLab.B.V. wordt verwacht dat de wijziging in de productport-folio een positieve invloed zal hebben op omzet en resultaat.

Petten, 26 maart 2013

Ir. P.A.O.G. Korting

Geconsolideerde balans (x € 1.000)(voor resultaatbestemming)

Activia Toelichting 31-12-2012 31-12-2011

Vaste Activa

Immateriële vaste activa 1 2.123 1.858

Materiële vaste activa 2 48.886 49.849

Financiële vaste activa:

•Overigedeelnemingen 3 31 33

•Effecten 3 5.869 5.592

•Overigevorderingen 3 1.773 2.600

Totaal financiële vaste activa 7.673 8.225

Totaal vaste activa 58.682 59.932

Vlottende Activa

Voorraden 4 11.132 10.837

Onderhanden projecten 5 30.330 18.229

Vorderingen en overlopende

activa

6 17.234 19.189

58.696 48.255

Liquide middelen 7 113.229 97.080

Totaal 230.606 205.267

Geconsolideerde balans (x € 1.000)(voor resultaatbestemming)

Passiva Toelichting 31-12-2012 31-12-2011

Groepsvermogen 8

Aandeel rechtspersoon in het

groepsvermogen

22.939 22.595

Aandeel derden in het groeps-

vermogen

41 41

22.980 22.636

Voorzieningen

Voorziening afvloeiingskosten 9 2.875 3.871

Voorziening pensioen indexatie 10 5.446 7.091

Voorziening tegemoetkoming

bij aanvang pensioenen

11 1.060 1.135

Voorziening Regeling

Bezwarende Functies (RBF)

12 189 363

Voorziening voor

jubileumuitkering

13 1.078 1.146

Voorziening voor radioactief

afval

14 107.771 86.753

Voorziening onderhanden

projecten

15 1.468 991

Andere voorzieningen 16 6.942 7.008

126.829 108.358

Kortlopende Schulden

Vooruitontvangen van derden 17 52.010 36.557

Crediteuren 17 8.536 8.833

Belastingen en sociale lasten 17 3.273 3.196

Schulden ter zake van overige

personeelskosten

17 7.759 8.280

Schulden ter zake van

pensioenen

17 4.190 4.937

Overige schulden en

overlopende passiva

17 5.029 12.470

80.797 74.273

Totaal 230.606 205.267

Geconsolideerde jaarrekening ECN

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 6-7 27-05-13 13:30

Page 5: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

8 9

Geconsolideerde winst- en verliesrekening (x € 1.000)

Bedrijfopbrengsten Toelichting 2012 2011

Opbrengsten

•SubsidiedoorStaatder

Nederlanden

18 34.697 38.787

•Opdrachtenenoverige

financiering

19 79.660 89.530

•Wijzigingeninonderhanden

projecten en voorraad gereed

product

13.256 -1.598

127.613 126.719

Geactiveerde productie voor

eigen bedrijf

20 6.331 4.285

Overige bedrijfsopbrengsten 21 11.262 10.993

Som der bedrijfsopbrengsten 145.206 141.997

Bedrijfslasten

Kosten van grond- en

hulpstoffen

22 6.367 9.161

Lonen en salarissen 23 57.573 54.120

Sociale lasten 23 6.303 5.757

Pensioenen 23 8.523 8.121

Afschrijvingen op immateriële

vaste activa

1 229 194

Afschrijvingen op materiële

vaste activa

24 8.081 8.397

Overige bedrijfskosten 25 57.256 53.562

Som der bedrijfslasten 144.332 139.312

Bedrijfsresultaat 874 2.685

Aandeel in resultaat van niet

geconsolideerde deelnemingen

waarin wordt deelgenomen

-7 -33

Financiële baten en lasten 26 -396 -559

Geconsolideerd resultaat uit

gewone bedrijfsuitoefening

voor belasting

471 2.093

Belastingen resultaat uit

gewone bedrijfsuitoefening

27 -127 -378

Geconsolideerd resultaat na

belastingen

344 1.715

Waarvan aandeel derden 0 0

Resultaat toekomend aan de

rechtspersoon

344 1.715

Overzicht van totaal resultaat van de rechtspersoon

2012 2011

Geconsolideerd netto resultaat 344 1.715

Rechtstreekse mutaties in het eigen

vermogen

0 0

Totaal resultaat na belastingen 344 1.715

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (x € 1.000)

(volgens de indirecte methode) 2012 2011

Bedrijfsresultaat 874 2.685

Afschrijvingen immateriële vaste activa 229 194

Afschrijvingen materiële vaste activa 8.081 8.397

Mutatie voorzieningen 19.120 -8.781

Mutaties in werkkapitaal

•Onderhandenprojecten -12.101 5.351

•Voorraden -1.155 -3.753

•Vorderingenenoverlopendeactiva 2.815 519

•Kortlopendeschulden 5.936 -5.669

-4.505 -3.552

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 23.799 -1.057

Financiële baten: ontvangen interest 1.950 1.523

Betaalde winstbelasting -190 -266

1.760 1.257

Kasstroom uit operationele activiteiten 25.559 200

Investeringen immateriële vaste activa -494 -624

Investeringen materiële vaste activa -9.010 -5.029

Desinvesteringen materiële vaste activa 1.893 83

(Des) Investeringen overige financiële activa 824 -150

-6.787 -5.720

Kasstroom uit investeringsactiviteiten 18.772 -5.520

Financiële lasten (betaalde interest) -2.298 -94

Kasstroom uit financieringsactiviteiten -2.298 -94

Netto kasstroom 16.474 -5.614

Koersverschillen- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen -325 159

Mutatie liquide middelen 16.149 -5.455

Beginstand liquide middelen 97.080 102.535

Eindstand liquide middelen 113.229 97.080

Mutatie liquide middelen 16.149 -5.455

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 8-9 27-05-13 13:30

Page 6: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

10 11

AlgemeenVoor zover niet anders aangegeven zijn alle bedragen in het jaarverslag vermeld in x € 1.000.

Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) is statutair gevestigd te Petten, gemeente Zijpe. De stichting heeft tot doel kennis en ervaring op het gebied van energie te verwerven en ertoe bij te dragen dat deze op doelmatige wijze dienstbaar worden gemaakt aan het algemeen belang en de daarbinnen te onderscheiden deelbelangen.

ActiviteitenDe activiteiten van ECN en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit:a) Het verrichten en doen verrichten van fundamenteel, stra-

tegisch en op toepassing gericht onderzoek en daarop gerichte studies op werkterreinen die worden bepaald op eigen initiatief, of in opdracht van rijksoverheid, lagere overheden, ondernemingen met inbegrip van elektriciteits-bedrijven, andere maatschappelijke groeperingen en natuurlijke personen.

b) Het toegankelijk maken en overdragen van resultaten van onderzoek en studies, zoals bedoeld onder a), alsmede het be-geleiden en ondersteunen bij de toepassing van die resultaten.

c) Het samenwerken met ondernemingen, met inbegrip van energiebedrijven, en andere onderzoekinstellingen ter zake van onderzoek en studies zoals bedoeld onder a).

d) Het leveren van bijdragen aan de coördinatie van onderzoek en studies in Nederland en aan internationale samenwerking op dit gebied.

GroepsverhoudingenECN staat aan het hoofd van een groep ondernemingen. Een overzicht van de gegevens, vereist op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW, is onderstaand opgenomen:

Geconsolideerde deelnemingen:

Naam Statutaire zetel Aandeel in

geplaatst

kapitaal

NRG v.o.f. Petten, gemeente Zijpe 70%

NRG Personeel v.o.f. Petten, gemeente Zijpe 70%

NRG Nuclear Services B.V. * Arnhem 100%

ECN Nucleair B.V. ** Petten, gemeente Zijpe 100%

ECN Wind Energy Facilities B.V. Petten, gemeente Zijpe 100%

ECN Windturbine Testpark

Wieringermeer C.V.

Petten, gemeente Zijpe 100%

SunLab B.V. Petten, gemeente Zijpe 100%

* NRG Nuclear Services B.V. draagt zorg voor de

vercommercialisering van licentierechten op het gebied van de belading van reactoren in de USA.

** ECN Nucleair B.V. is houder van het overige 30% belang

in NRG v.o.f. en NRG Personeel v.o.f.

Niet-geconsolideerde deelnemingenVoor een specificatie van de niet-geconsolideerde deelnemingen wordt verwezen naar de toelichting op de deelnemingen in de geconsolideerde balans.

Grondslagen voor de consolidatieIn de geconsolideerde jaarrekening van ECN zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschap-pijen en andere rechtspersonen, waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. Ingeval van een te verwaarlozen betekenis voor het beeld van de geconsolideerde jaarrekening zijn deze deelnemingen buiten de consolidatie gehouden. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van ECN. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen, onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de gecon-solideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en vennootschappen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum. Op die datum worden de activa, voorzieningen en schulden gewaardeerd tegen reële waarden. Betaalde goodwill wordt in het jaar van aankoop van de rechtspersoon volledig ten laste van het resultaat gebracht. De resultaten van afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop de groepsband wordt verbroken.

Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekeningDe geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepa-lingen van Titel 9 Boek 2 BW. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd volgens het kostprijsmodel. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balans-datum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Financiële instrumentenOnder de financiële instrumenten worden zowel primaire finan-ciële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht als deze afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting op de niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. Financiële derivaten waarbij de onderliggende waarde niet beursgenoteerd is worden tegen kostprijs opgenomen. Indien per balansdatum de reële waarde lager is dan de kostprijs dan wel negatief is, wordt het derivaat ten laste van de winst-en verliesrekening afgewaardeerd naar de lagere reële waarde.

Omrekening van vreemde valutaVorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers die geldt op de datum van de transactie. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.

Vergelijkende cijfersTer wille van het inzicht en de vergelijkbaarheid heeft een herrubricering plaatsgevonden voor de vergelijkende cijfers. De herrubricering heeft geen invloed op het resultaat en het vermogen. De belangrijkste herrubriceringen betreffen:• Ziektekostenvanlonenensalarissennaarsocialelasten

(2012: 2.839; 2011: 2.274)• Wijzigingindevoorraadonderopbrengsteninplaatsvan

onder kosten van grond- en hulpstoffen (2012: 1.155; 2011: 3.753)• AfvoervanSlibDWTondervoorzieningRadioactiefAfvalin

plaats van onder overige schulden (2011: 649);• VooruitbetaaldevoorraadbrandstofHFR(2012:768;2011860)

van vorderingen en overlopende activa naar voorraden.

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 10-11 27-05-13 13:30

Page 7: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

12 13

Immateriële vaste activaDe immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het bedrag van de bestede kosten, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waarde-verminderingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een vast percentage van de bestede kosten, zoals nader in de toelichting op de balans is gespecificeerd, met uitzondering van de rechten op opslagruimte voor radioactief afval, die zijn gewaardeerd c.q. afgeschreven op grond van het aantal verbruikte HABOG posities. De economische levensduur en de afschrijvingsmethode worden aan het einde van elk boekjaar opnieuw beoordeeld.

Materiële vaste activaDe materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen vervaar-digingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte econo-mische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de vervaardigingsprijs, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Periodiek groot onderhoud wordt volgens de componentenbena-dering geactiveerd. Hierbij worden de totale uitgaven toegewezen aan de samenstellende delen. De kosten die noodzakelijk worden geacht voor de afwikkeling van de herstelverplichting voor ontmantelingskosten van gebouwen, worden geactiveerd als onderdeel van de boekwaarde van het actief.Materiële activa in aanbouw worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De vervaardigingsprijs bestaat uit materiaalksoten, directe arbeidskosten en een toerekenbaar deel van de indirecte productiekosten. Periodiek groot onderhoud wordt volgens de componentbenadering geactiveerd. Hierbij wor-den de totale uitgaven toegewezen aan de samenstellende delen.

Financiële vaste activaDe niet-geconsolideerde deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de netto vermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze netto vermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van ECN.

Deelnemingen met een negatieve netto vermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de stichting geheel of ten dele instaat voor de schulden van de betreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de stichting ten behoeve van deze deelnemingen.Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd

op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervol-gens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. De onder de financiële vaste activa opgenomen obligaties (beursgenoteerd en niet-beursgenoteerd), die eveneens niet behoren tot een handelsportefeuille en die worden aange-houden tot het einde van de looptijd worden gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs of lagere marktwaarde. Wanneer de marktwaarde lager is dan de geamortiseerde kostprijs wordt een bijzondere waardevermindering verantwoord. Terugneming van een bijzondere waardevermindering geschiedt tot maximaal de geamortiseerde kostprijs die zou zijn bepaald als geen sprake zou zijn geweest van een bijzondere waardevermindering.

Voorraden De post voorraden bestaat uit grond- en hulpstoffen t.b.v. de dagelijkse operationele activiteiten en brandstoffen nodig voor de bedrijfsvoering van de Hoge Flux Reactor (HFR). De voorraad grond- en hulpstoffen wordt gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, welke is bepaald op de gemiddelde inkoopprijs, of lagere netto-opbrengstwaarde. De voorraad brandstoffen wordt gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, gebaseerd op het FIFO principe of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraad items.

Onderhanden projectenDe onderhanden projecten worden gewaardeerd tegen bestede kosten, vermeerderd met toegerekende winst, verminderd met de op balansdatum reeds gedeclareerde termijnen en op balansdatum reeds voorzienbare verliezen. De bestede kosten omvatten het directe materiaalverbruik, de gerealiseerde mensuren en apparatuureenheden tegen kostprijstarief en de overige kosten, die rechtstreeks aan het onderzoeksproject kunnen worden toegerekend. De aan het project toe te rekenen financieringsbate wordt bepaald op basis van de op balansdatum aan het project bestede kosten. De op de onderhanden projecten betrekking hebbende gedeclareerde termijnen, worden in mindering gebracht op onderhanden projecten. Een eventueel hieruit voortvloeiend negatief saldo onderhanden projecten wordt gepresenteerd onder de kortlopende schulden.

Liquide middelenDe liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

Vorderingen en overlopende activaDe vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden op individuele basis vastgesteld en in mindering gebracht.

Aandeel van derden in het groepsvermogenHet aandeel van derden in het groepsvermogen betreft het minderheidsbelang van derden in het eigen vermogen van geconsolideerde maatschappijen. Het aandeel van derden in het resultaat van geconsolideerde maatschappijen wordt in de winst-en verliesrekening in mindering gebracht op het groepsresultaat.

Voorzieningen

Voorzieningen voor personeelsbeloningenIn 2006 is het pensioenreglement gewijzigd, waardoor het karakter van de pensioenregeling is veranderd van een toegezegde pensioenregeling naar een toegezegde bijdrageregeling. Bij deze regeling betaalt de stichting vaste bijdragen aan pensioenverzekeraars en fondsen en heeft de stichting geen nadere betalingsverplichtingen dan deze vaste bedragen. De bedragen worden als kostenpost opgenomen wanneer deze verschuldigd zijn.

Deze pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder’ benadering. In deze benadering wordt aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst- en verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo, ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waaronder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten voor de groep en worden in de balans opgenomen in een voorziening.

De voorziening pensioenindexatie wordt gewaardeerd tegen contante waarde.

Langlopende personeelsbeloningen welke deel uitmaken van het beloningspakket, zoals beloningen wegens jubilea, tijdelijk verlof en dergelijke hebben een langlopend karakter. De netto verplichting voor de personeelsbeloningen is het bedrag van de toekomstige uitkeringen die werknemers in ruil voor hun diensten hebben verdiend in huidige en vorige verslagperioden. Actuariële winsten en verliezen op overige langlopende personeelsbeloningen worden direct in de winst- en verlies- rekening verwerkt.

Vertrekregelingen betreffen verplichtingen uit hoofde van het vóór de nominale pensioendatum beëindigen van dienstverban-den met werknemers. Ontslagvergoedingen worden verwerkt indien aantoonbaar sprake is van een verplichting tot beëindiging van dienstverbanden met werknemers. Vergoedingen worden tegen reële waarde opgenomen. De verplichting wordt als zodanig opgenomen en toegelicht onder de voorzieningen. Voor bonusregelingen en winstdelingen op basis van de relevante prestatieregelingen wordt een verplichting onder kortlopende schulden opgenomen.

Voorziening voor radioactief afvalDeze voorziening is bestemd voor de kosten van toekomstige verwerking c.q. opslag van op balansdatum aanwezig radioactief afval en de afwikkeling van de herstelverplichting van ontman-telingkosten van nucleaire gebouwen en installaties. Het deel van de voorziening bestemd voor de kosten van toekomstige verwer-king c.q. opslag van op balansdatum aanwezig radioactief afval wordt gewaardeerd op basis van nominale waarde. De voorziening voor de afwikkeling van de herstelverplichting van ontman- telingkosten van nucleaire gebouwen en installaties wordt jaarlijks gecorrigeerd voor inflatie.

Voorziening ReorganisatieDeze voorziening heeft betrekking op kosten in verband met de reorganisatie van activiteiten als gevolg van het beëindigen van de regeling “Energie Onderzoek Subsidie” (EOS). De voorziening is gebaseerd op de verwachte kosten als uitvloeisel van een geformaliseerd sociaal plan en de implementatie na balansdatum van een reorganisatieplan. Tevens zijn hier de kosten voorzien die voortkomen uit de reorganisatie van de stafafdelingen in 2012. Deze voorziening is gebaseerd op de verwachte kosten gebaseerd op het geformaliseerde sociaal plan en de implementatie na balansdatum van het reorganisatieplan.

Overige VoorzieningenTenzij anders vermeld worden de overige voorzieningen gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de betreffende verplichtingen af te wikkelen.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat

BedrijfsopbrengstenOnder de bedrijfsopbrengsten wordt verstaan de opbrengst uit hoofde van de in het verslagjaar verleende diensten en geleverde producten, onder aftrek van de over de omzet geheven belastin-gen. Opbrengsten van projecten worden opgenomen naar rato van voortgang. De bestede kosten van deze projecten worden aan dezelfde periode toegerekend.

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 12-13 27-05-13 13:30

Page 8: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

14 15

ExploitatiesubsidiesExploitatiesubsidies worden ten gunste van de winst- en verliesrekening gebracht in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde uitgaven komen/waarin de opbrengsten zijn gederfd/waarin het exploitatietekort zich heeft voorgedaan.

Aandeel in resultaat van deelnemingenAls resultaat van deelnemingen, waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de stichting toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij ECN geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder “financiële baten en lasten”.

BelastingenDe vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij zonodig rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winst-berekening. Actieve belastinglatenties (indien van toepassing) worden slechts gewaardeerd voor zover de realisatie daarvan waarschijnlijk is.

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerde kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen een gemiddelde koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Winstbelastingen, ontvangen interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest en betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.

Toelichting op de geconsolideerde balans

Vaste activa

1. Immateriële vaste activaDe specificatie en het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt

HABOG Concessies,

vergunningen

en intellectuele

eigendommen

Kosten van

onderzoek en

ontwikkeling

Totaal 2012 Totaal 2011

Aanschafwaarde

Per 1 januari 1.697 983 171 2.851 2.227

Investeringen 0 181 313 494 624

Desinvesteringen 0 0 0 0 0

Per 31 december 1.697 1.164 484 3.345 2.851

Afschrijvingen

Per 1 januari -617 -128 -54 -993 -799

Afschrijving boekjaar 0 -195 -34 -229 -194

Desinvesteringen 0 0 0 0 0

Per 31 december -617 -323 -88 -1.028 -993

Boekwaarde

Per 1 januari 1.080 855 117 1.858 1.428

Investeringen 0 181 313 494 624

Desinvesteringen 0 0 0 0 0

Afschrijving boekjaar 0 -195 -34 -229 -194

Per 31 december 1.080 841 396 1.090 1.858

HABOG betreft extra rechten op opslagruimte voor hoog radioactief splijtstof afval bij Covra N.V. De boekwaarde ultimo 2012 bedraagt 1.080 en is gebaseerd op de nog te gebruiken HABOG posities. Onder de post concessies, vergunningen en intellectuele eigendommen zijn tevens software licenties opgenomen. Intellectuele eigendommen en de kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 5 jaar afgeschreven. Onder de post kosten van onderzoek en ontwikkeling is ontwikkelde software geactiveerd. Deze software is per ultimo 2012 nog in ontwikkeling en daarom nog niet afgeschreven.

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 14-15 27-05-13 13:30

Page 9: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

16 17

2. Materiële vaste activaDe specificatie en het verloop van de materiële vaste activa is als volgt

Gebouwen en

terreinen

Bedrijfsinst.

en inrichting

Instrumenten

en machines

Bedrijfs-

middelen in

uitvoering

Totaal 2012 Totaal 2011

Aanschafwaarde

Per 1 januari 82.038 51.621 64.717 3.233 201.609 197.176

Investeringen 1.554 4.212 1.767 1.478 9.010 5.029

Overboekingen 700 1.622 29 -2.274 77 0

Desinvesteringen -1.030 -1.921 -1.454 0 -4.405 -596

Per 31 december 83.262 55.534 65.059 2.437 206.291 201.609

Afschrijvingen

Per 1 januari -52.304 -42.872 -56.584 0 -151.760 -143.876

Afschrijving boekjaar -3.463 -1.542 -3.075 0 -8.081 -8.397

Overboekingen 1 -37 -41 0 -77 0

Desinvesteringen 845 807 860 0 2.512 513

Per 31 december -54.921 -43.644 -58.840 0 -157.406 -151.760

Boekwaarde

Per 1 januari 29.734 8.749 8.133 3.233 49.849 53.300

Investeringen 1.554 4.212 1.767 1.478 9.010 5.029

Overboekingen 701 1.585 -12 -2.274 0 0

Desinvesteringen -185 -1.114 -594 0 -1.893 -83

Afschrijving boekjaar -3.463 -1.542 -3.075 0 -8.081 -8.397

Per 31 december 28.340 11.889 6.219 2.437 48.886 49.849

Onder gebouwen en terreinen is ultimo 2012 een bedrag van 11.781 voor decommissioning opgenomen (2011: 12.444) en voor groot onderhoud 3.070 (2011: 3.406).

De afschrijving geschiedt lineair, waarbij de volgende termijnen worden gehanteerd:• Bedrijfsgebouwen 20tot30jaar• Tijdelijkegebouwenenterreinvoorzieningen 10jaar• Bedrijfsinstallatiesen–inrichting 10jaar• Instrumenten,machinese.d. 5jaar• Computerapparatuurenprogrammatuur 3jaar

De herstelkosten decommissioning nucleaire gebouwen en instal-laties worden afgeschreven met ingang van 31 december 2000 tot het moment van herstel c.q. decommissioning.Het terrein is in 1957 van Staatsbosbeheer in erfpacht verkregen. De termijn van erfpacht is gedurende 2009 verlengd met 20 jaar en loopt nu tot 2051.

3. Financiële vaste activa

Het verloop van de deelnemingen is als volgt:

2012 2011

Stand per 1 januari 33 48

•Investeringen -1 0

•Resultaatdeelnemingen -1 -2 -15 -15

Stand per 31 december 31 33

Overige deelnemingen

De volgende deelnemingen in kennis- en overige ondernemingen zijn ultimo 2012 tegen de daarbij vermelde waarde opgenomen.

Vestigings-

plaats

ECN belang

(in %)

2012 2011

Sundye B.V. Petten 100,0 16 16

Aster Intellectual

Properties B.V.

Veessen 18,0 0 0

Solsilc Develop-

ment Company

Trontheim 0,0 0 1

BO2 Energy Con-

cepts B.V.

Petten 100,0 5 6

ToN2 B.V. Petten 95,0 3 0

Solar Academy B.V. Petten 100,0 0 0

Sulphcatch B.V. Petten 100,0 0 0

Fest GmbH Achen 100,0 7 10

Totaal

per 31 december

31 33

De deelneming Solsic Development Company is verkocht in 2012. De activiteiten van Solar Academy B.V. zijn in 2011 gestaakt en in 2012 zijn de leningen beëindigd en de liquide middelen verdeeld.Bovenstaande vennootschappen waar overheersende zeggen-schap is, zijn niet mee-geconsolideerd omdat deze gezamenlijk van te verwaarlozen betekenis zijn.

EffectenDe effectenportefeuille bestaat geheel uit obligaties van één fonds dat in september 2015 expireert. De nominale waarde van de portefeuille bedraagt ultimo 2012: 6.013 (2011: 6013). De marktwaarde ultimo 2012 bedraagt 5.869 (2011: 5.592).

Het verloop van de portefeuille is

2012 2011

Stand per 1 januari 5.592 5.321

•Waardeverschillen 277 271

Stand per 31 december 5.869 5.592

Overige vorderingenOnder de Overige vorderingen is de vordering op Covidien B.V. (voorheen Tyco Mallinckrodt B.V.) uit hoofde van verschuldigde leasetermijnen inzake het leasecontract Molybdeengebouw opgenomen. De basis hiervoor is een investering van 20.000 en een contract met doorlooptijd van 20 jaar. Op grond van een contractuele bepaling heeft per 2006 een renteherziening plaats-gevonden, waardoor de leaseprijs voor de op dat moment nog resterende termijnen (40 kwartalen) opnieuw is vastgesteld. De nog openstaande vordering ultimo 2012 bedraagt: 2.600. De aflossing in 2013 bedraagt 827 en is als zodanig opgenomen onder de vlottende activa.

Het verloop van de Overige vorderingen is

2012 2011

Stand per 1 januari 2.600 3.389

•Overboekingnaar

vorderingen en over-

lopende activa

-827 -827 -789 -789

Stand per

31 december

1.773 2.600

Specificatie van de vorderingen naar looptijd

< 1 jaar > 1 jr. < 5 jr.

> 5 jaar Totaal

Leasecontract

Covidien B.V.

Molybdeen gebouw

827 1.773 2.600

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 16-17 27-05-13 13:30

Page 10: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

18 19

Vlottende activa

4. Voorraden

2012 2011

Voorraad magazijn 145 157

Voorraad scanners 276 424

Voorraad brandstof HFR 10.711 10.256

11.132 10.837

In de voorraad brandstof HFR is vooruitbetaalde voorraad opge-nomen ad. 768 (2011: 860).

5. Onderhanden projecten

2012 2011

Onderhanden projecten 30.330 18.229

Voorziening op onderhanden projecten* -1.468 -991

Voorziening op EU-projecten* -6.057 -6.160

Stand per 31 december 22.805 11.078

* De hierboven genoemde voorzieningen zijn aan de creditzijde van de balans

opgenomen.

6. Vorderingen en overlopende activaDe vorderingen zijn opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van benodigde voorzieningen. De vorderingen vervallen binnen één jaar en zijn als volgt verdeeld.

2012 2011

Handelsdebiteuren 12.580 13.928

Overige vorderingen en overlopende activa 4.654 5.261

Stand per 31 december 17.234 19.189

Per ultimo 2012 is een voorziening voor dubieuze debiteuren van 437 (2011: 414) getroffen.

Het verloop van de totale voorziening dubieuze debiteuren is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 414 426

•Toevoeging 68 182

•Onttrekking 0 -14

•Vrijval -45 -180

Stand per 31 december 437 414

7. Liquide middelenVan het totaal van de liquide middelen staat 78.739 niet ter vrije beschikking (zie specificatie hierna). De spaargelden van ECN zijn verpand tot maximaal de waarde van de verstrekte kredietfacili-teit bij de ING Bank (5.000).

2012 2011

Kas 4 3

•ABNAMRO 13.629 4.528

•ING 99.596 92.549

Stand per 31 december 113.229 97.080

Niet ter vrije beschikking staan

•INGEscrowaccount 64.502 26.759

•ING6e en 7e kader rekeningen 1.118 7.092

•SaleenleasebackverplichtingbijWEFB.V. 3.274 3.274

•Vooruitontvangenbedraginzake

reorganisatie

2.875 3.870

•MeetmastRWE 730 706

•ADEMproject 4.030 3.480

•Sollianceproject 2.210 2.692

Totaal 78.739 47.873

Aan de ING Escrow account wordt jaarlijks rente gedoteerd. De rentedotatie geschiedt vanuit de vrije liquide middelen van ECN en bedraagt in 2012 1.405.

Passiva

8. GroepsvermogenVoor de toelichting op het eigen vermogen verwijzen wij naar de enkelvoudige jaarrekening. Het aandeel van derden in het groepsvermogen betreft kapitaal inbreng van de stille vennoten in ECN Windturbine Testpark Wieringermeer C.V.

Het verloop van het aandeel derden in het groepsvermogen is als volgt:

2012 2011

Stand per 1 januari 41 41

•Mutatie 0 0

Stand per 31 december 41 41

VoorzieningenDe hieronder vermelde voorzieningen hebben overwegend een lange termijnkarakter.

2012 2011

Voorziening afvloeiingskosten 9 2.875 3.871

Voorziening pensioen indexatie 10 5.446 7.091

Voorziening tegemoetkoming bij

aanvang pensioenen

11 1.060 1.135

Voorziening Regeling Bezwarende

Functies (RBF)

12 189 363

Voorziening voor jubileumuitkering 13 1.078 1.146

Voorziening voor radioactief afval 14 107.771 86.753

Voorziening onderhanden projecten 15 544 991

Andere voorzieningen 16 7.866 7.008

126.829 108.358

9. Voorziening afvloeiingskostenDeze voorziening is bestemd ter dekking van kosten als gevolg van de afvloeiing van personeel ten gevolge van reorganisaties.

Het verloop van de voorziening is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 3.871 9.335

•Onttrekking -2.350 -5.464

•Vrijval 0 0

•Toevoeging 1.354 0

•Rentedotatie 0 -996 0 -5.464

Stand per 31 december 2.875 3.871

10. Voorziening pensioen indexatie De tot en met 2006 opgebouwde (premievrije) pensioenaanspra-ken voor zowel de nog actieve medewerkers als de oud medewerkers zijn ondergebracht bij pensioenverzekeraar Centraal Beheer Achmea (CBA). De pensioenvoorziening, zoals gepresen-teerd, heeft feitelijk het karakter van “nog te betalen premies aan CBA”; ofwel dit betreft geen in eigen beheer opgebouwde pensioenverplichting. Genoemde aanspraken, behoudens de aanspraken die zijn gebaseerd op het pensioenreglement van 1964 (de aanspraken met een vaste 3% jaarlijkse stijging), zullen door ECN en NRG jaarlijks voorwaardelijk worden geïndexeerd zoals hierna beschreven. De financiering van de indexering geschiedt separaat van de nieuwe pensioenregeling bij het ABP ingaande 1-1-2007. De regeling streeft naar indexering ter hoogte van de prijsindex, doch is in enig jaar beperkt tot hetgeen met de hier-voor beschikbare middelen kan worden verkregen. In verband hiermede zijn daartoe de indexeringsclausules in de verschillende pensioenreglementen (eenzijdig) aangepast. Met deze indexeringssystematiek wordt, binnen de beperkte financiële ruimte, maximaal aansluiting gezocht bij hetgeen marktconform is.

Voor de financiering van de indexering zijn de volgende middelen beschikbaar, respectievelijk stellen ECN/NRG vanaf 2007 de volgende middelen beschikbaar:• Gedurendeeenperiodevan10jaarzullenECN/NRGeen

jaarlijks vast bedrag van 2 miljoen storten in het depot.• Gedurendeeenperiodevan10jaarzaljaarlijksbijvoorrang

een uitkering van 1 miljoen van het behaalde resultaat worden gestort in het depot (preferente bijdrage). Deze uitkering is uitsluitend afhankelijk van een voldoende resultaat. Bij een positief resultaat kleiner dan 1 miljoen, zal het volledige resultaat worden gestort in het depot.

• Gedurendeeenperiodevan10jaarzaljaarlijkseenuitkeringvan 1/3 van het positieve resultaat tussen 1 en 4 miljoen worden gestort in het depot. Deze uitkering is uitsluitend afhankelijk van een resultaat dat groter is dan 1 mijoen.

• Gedurendeeenperiodevan10jaarzaljaarlijkseenuitke-ring van de helft van het positieve resultaat boven 4 miljoen worden gestort in het depot. Deze uitkering is uitsluitend afhankelijk van een resultaat dat groter is dan 4 miljoen.

• Onderresultaatwordtverstaanhetnettogeconsolideerderesultaat na belastingen.

Begin 2006 is een voorziening getroffen voor de vaste storting van 2 miljoen euro per jaar op geconsolideerd niveau. Rekening houdend met een rentepercentage van 5% is de contante waarde bepaald op 16,2 miljoen euro. Deze voorziening wordt jaarlijks tegen de contante waarde opgenomen, waarbij de vaste storting voor het komend jaar wordt opgenomen onder de kortlopende schulden (reclassificatie).

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 18-19 27-05-13 13:30

Page 11: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

20 21

Het verloop van deze voorziening is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 7.091 8.659

•reclassificatie -2.000 -2.000

•vrijval 0 0

•toevoeging 0 0

•rentedotatie 355 -1.645 432 -1.568

Stand per 31 december 5.446 7.091

In 2012 is ten behoeve van de indexering geconsolideerd totaal 3.857 naar CBA overgemaakt, bestaande uit de toegezegde vaste jaarlijkse bijdrage (2.000) en de resultaatafhankelijke bijdrage over 2011 (1.857). Hierdoor is een indexatie van 1,257 % (2011: 1,073%) over opgebouwde premievrije rechten bij CBA gerealiseerd. De bijdrage voor 2012 bedraagt totaal 3.103 (bestaande uit de toegezegde vaste jaarlijkse bijdrage 2.000 en de resultaatafhankelijke bijdrage over 2012 1.103).

HerstelplanABP werd, net als vele andere pensioenfondsen, in 2008 zwaar geraakt door de crisis op de financiële markten. Daarom werd toen een herstelplan opgesteld. Hierin staat wat men wil doen om de financiële situatie binnen 5 jaar te verbeteren. Dit plan is goedgekeurd door De Nederlandsche Bank, de toezichthouder van de Nederlandse pensioenfondsen. Het dekkingspercentage bij het ABP is op 31-12-2012 op 96% (2011: 94%) bepaald.

Belangrijkste punten uit het herstelplan• Zolangdedekkingsgraadlagerisdan104,3%wordende

pensioenen niet aangepast aan de loonontwikkeling;• Depremiemoetminimaalkostendekkendzijnenbijeenlage

dekkingsgraad (dekkingstekort) bijdragen aan herstel van het fonds. Om de financiële positie te verbeteren, geldt er een tijdelijke herstelopslag op de premie voor ouderdoms- en nabestaandenpensioen;

• Hetbeleggingsbeleidisaangepastwaardoorhet beleggingsrisico lager is;

• Inhetherstelplanisruimteopgenomenomtegenvallers op te vangen. Als het herstel trager verloopt dan verwacht, kunnen bijvoorbeeld de pensioenen worden verlaagd.

11. Voorziening tegemoetkoming bij aanvang pensioenen Uit de pensioenregeling 1999 is het Overgangsrecht artikel 24 lid 7, compensatie-uitkering bij uittreden, gehandhaafd. Deze uitkering, gebaseerd op een aflopende staffel gekoppeld aan de jaren 2000 t/m 2018, genereert een ontslaguitkering van 3 maandsalarissen in 2000 tot 1,25 maandsalaris in 2018. Met inachtneming van fiscale grenzen zoals deze gelden bij jubilea en ontslaguitkeringen wordt deze vergoeding verstrekt aan mede-werkers die aansluitend aan het dienstverband met pensioen gaan.

Het verloop van de voorziening is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 1.135 1.691

•Onttrekking -75 -572

•Vrijval 0 -53

•Rentedotatie 0 -75 69 -556

Stand per 31 december 1.060 1.135

12. Voorziening Regeling Bezwarende Functies (RBF v/h FLO)Medewerkers werkzaam in continudienst konden vanaf de leeftijd van 57,5 jaar gebruik maken van de regeling Functioneel Leeftijdsontslag Ontslag (FLO). In verband met de gewijzigde wetgeving is deze regeling vanaf 2006 niet meer toegestaan. In overleg met betrokkenen is in 2006 een nieuwe regeling overeengekomen die per 1 januari 2007 geëffectueerd is. De nieuwe Regeling Bezwarende Functies (RBF) voorziet in een toekenning van een persoonlijk budget, gedurende de periode van werken in een bezwarende functie. De werknemer kan met dit budget binnen een levensloopregeling een levenslooptegoed opbouwen, dat kan worden opgenomen ter financiering van levensloopverlof voorafgaande aan de pensioendatum. Daarnaast is voor medewerkers een overgangsregeling afgesproken. De overgangsregeling regelde het alsnog toekennen van persoonlijk budget over de jaren, waarin men in een bezwarende functie had gewerkt (tot 2006) en per leeftijdscohort daarnaast een compensatie in de vorm van extra verlofaanspraken. Hiervoor is een voorziening opgenomen. Hierbij is er van uitgegaan dat de Belastingdienst de overgangsregeling op onderdelen als een fiscaal onzuivere pensioenregeling beschouwt en 26% (t/m 2010) respectievelijk 52% (vanaf 2012) boete berekent over de toegekende verlofaanspraken.

De onttrekking aan deze voorziening bestaat uit 2 delen: betalingen aan de bestaande groep uitkeringsgerechtigden uit de oude FLO-regeling en de betalingen aan de huidige medewerkers in de vorm van een toekenning van een persoonlijk budget uit de nieuwe RBF-regeling. De betaling van het persoonlijke budget is ten laste van deze voorziening genomen, evenals de kosten dit jaar voor de bestaande groep uitkeringsgerechtigden van de oude FLO-regeling.

Het verloop van de voorziening is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 363 957

•Onttrekking -8 -95

•Vrijval -166 -499

•Toevoeging 0 0

•Rentedotatie 0 -174 0 -594

Stand per 31 december 189 363

13. Voorziening jubileumuitkeringDeze voorziening is bestemd voor toekomstige jubileumuitkeringen aan werknemers.

Het verloop van de voorziening is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 1.146 1.221

•Onttrekking -146 -186

•Toevoeging 44 73

•Rentedotatie 34 -68 38 -75

Stand per 31 december 1.078 1.146

Uitgangspunten voor de vaststelling van de voorziening zijngeweest:• hetpersonelebestandper1-1-2013eneenuitvalvan3%;• eenrentedotatievan5%perjaar;• eensalarisontwikkelingvan2%perjaar.

14. Voorziening voor radioactief afvalDeze voorziening is bestemd voor de kosten van toekomstige behandeling c.q. opslag van radioactief afval en de afwikkeling van de herstelverplichting voor ontmantelingskosten.

Het verloop van de voorziening is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 86.753 86.300

•onttrekking -6.837 -3.694

•inflatiecorrectie 1.461 1.608

•dotatie 26.394 2.539

21.018 453

Stand per 31 december 107.771 86.753

De stand per 31 december 2012 kan als volgt worden gesplitst:

Voorziening voor decommissioning van nucleaire gebouwen en installaties 25.570Voorziening voor radioactief afval 82.201

De onttrekking in 2012 aan de voorziening betreft met name gemaakte kosten inzake voorbereidingen op het verwerken van historisch afval en de kosten van de decontaminatie van radio-logische laboratoria. De inflatiecorrectie voor 2012 bedroeg 1.461 ( 2011: 1.608).

De dotatie in 2012 heeft voornamelijk betrekking op de afvoer voor historisch radioactief afval. Na onderzoek naar de meest effectieve en efficiënte wijze voor het behandelen en afvoeren van het radio-actief afval uit de Waste Storage Facility in Petten naar de opslaglocatie van de COVRA in Zeeland bleek dat de verwachte kosten van het voorgestelde scenario hoger uitvielen dan oorspronkelijk was ingeschat als gevolg van gewijzigde technologische ontwikkelingen. Door EZ is een bedrag van 24.500 beschikbaar gesteld als bijdrage voor deze verwachte hogere kosten.

15. Voorziening onderhanden projecten De voorziening onderhanden projecten dient ter correctie van de waarde van de onderhanden projecten, uit hoofde van dekking van een mogelijk risico voor kostenoverschrijding van in uitvoering zijnde projecten.

Het verloop van de voorziening is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 991 606

•Onttrekking -260 -359

•Vrijval 0 0

•Toevoeging 737 477 744 385

Stand per 31 december 1.468 991

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 20-21 27-05-13 13:30

Page 12: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

22 23

16. Andere voorzieningenOnder de ‘Andere voorzieningen’ zijn opgenomen de voorzienin-gen voor “Renovatie Loodcellen”, “tariefverschillen EU projecten”, “demontage activa SOFC” en waardecorrectie claimrechten en deelnemingen.

2012 2011

Stand per 1 januari 7.008 6.113

•Onttrekking 119 -1.597

•Vrijval -216 -402

•Toevoeging 31 -66 2.894 895

Stand per 31 december 6.942 7.008

De voorziening bestaat uit:

Tariefverschillen EU projecten 6.057 6.160

Valutarisico 31 0

Loodcellen 458 458

Claim licenties 322 322

Voorziening deelneming Solar Academy B.V. 6 0

Voorziening ToN2 B.V. 0 2

Demontage activa SOFC 45 45

Voorziening deelneming Sulphcatch B.V. 23 21

6.942 7.008

Er is een voorziening opgenomen van 6.057 (2011: 6.160) voor de ingeschatte, financiële gevolgen van de herziene/nog te herziene declaraties met betrekking tot nog niet afgewikkelde projecten bij de Europese Unie (EU). Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door aanpassingen in de methodiek voor de tariefbepaling, als gevolg van gedane bevindingen gedurende audits uitgevoerd namens/door de Europese Commissie.

De voorziening voor reiniging en onderhoud loodcellen is getroffen in het kader van de Hot Cell Laboratories (HCL). De voorziening is gebaseerd op ervaringscijfers wat betreft de reinigingskosten per cel.

Eind 2009 is besloten de SOFC activiteiten te stoppen omdat er geen toekomst voor dit onderzoeksprogramma werd voorzien. Van de opgenomen voorziening resteert nog een klein deel ter dekking van de nog te verwachten kosten voor demontage en afvoer van de betrokken testfaciliteiten.

De voorziening voor de claim op licenties betreft een mogelijke claim op licentie inkomsten van voor 2008.

Op 19 oktober 2012 is een verplichting aangegaan voor de aankoop van kUSD 3.500 per 30 januari 2013 ter afdekking van een

toekomstige aankoop. Deze verplichting is later verlengd tot 7 maart 2013. De nominale waarde waarvoor het derivaat is aangegaan bedraagt 2.684 tegen een koers van 1,3039.

17. Kortlopende schuldenDe kortlopende schulden hebben een looptijd van minder dan één boekjaar:

2012 2011

1. Vooruitontvangen van derden 52.010 36.557

2. Crediteuren inzake leveringen en

diensten van derden

8.536 8.833

3. Belastingen en sociale lasten

•Vennootschapsbelasting 43 105

•Omzetbelasting 0 0

•Loonbelasting 3.230 3.091

4. Schulden terzake van overige

personeelskosten

•Pensioenlasten 4.190 4.937

•Overigepersonelelasten 991 1.350

•Reserveringvakantietoeslagen

verloftegoeden

6.768 6.930

5. Overige schulden en overlopende passiva

•Vooruitontvangengelden6e & 7e

kaderrekeningen

1.118 9.784

•Overigediverseschulden 3.911 2.686

Stand per 31 december 80.797 74.273

De post “Vooruit ontvangen van derden” bevat o.a. vooruit ont-vangen subsidiegelden (inclusief RWE meetmast) en de vooruit ontvangen bijdragen van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) voor eventuele meerkosten van de afvoer van historisch radioactief afval ad. 10.500.

Zowel de post “Vooruit ontvangen van derden” als de post “Vooruit ontvangen gelden 6e en 7e kaderrekeningen” bevat ontvangen voorschotten voor partners van lopende projecten, die ECN, in haar rol van projectcoördinator van de EU heeft ontvangen en nog dient door te geven.

Financiële instrumentenHieronder worden de met financiële instrumenten verbonden risico’s toegelicht:• Valutarisico

Voor de meeste transacties met leveranciers en afnemers hanteren ECN en dochterondernemingen de euro als betalingsvaluta. Het valutarisico van ECN en haar dochter-maatschappijen is daardoor beperkt tot een niet significant

aantal transacties buiten de eurozone. NRG maakt gebruik van termijncontracten om valutarisico’s af te dekken op de aankoop van grondstoffen. Op het moment dat het inkoop-contract in vreemde valuta wordt getekend, wordt de termijn koers vastgelegd voor het moment dat de transactie wordt gerealiseerd. Per 31 december 2012 staat een valuta contract open ter waarde van € 3,5 miljoen voor executie van een aankoopcontract in maart 2013.

• Renterisico Het belangrijkste renterisico dat ECN geconsolideerd loopt is een verschil tussen opbrengsten van beleggingen en liquide middelen versus de benodigde rentetoevoeging aan voorzieningen. Door een actief middelenbeheer trachten wij dit risico zo veel mogelijk te verkleinen.

• Kredietrisico Dit wordt gereduceerd door zo veel mogelijk zaken te doen met derden met een goede kredietwaardigheid en een actief debiteurenbeheer.

Niet in de balans opgenomen verplichtingena) ECN is, als firmant van NRG, hoofdelijk aansprakelijk voor

de schulden van deze vennootschap. Tevens is ECN Wind Energy Facilities B.V., als 100% dochter van ECN, hoofdelijk aansprakelijk als beherend vennoot voor de schulden van ECN Windturbine Testpark Wieringermeer C.V.

b) ECN heeft gedurende het jaar 2004 een bedrag van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) ontvangen ter grootte van ruim 15.800. In 2006 is een bedrag van EZ ontvangen ter grootte van 8.100. In 2012 is een bedrag van 35.000 van EZ ontvangen. Deze bedragen zijn bestemd voor de betaling van de werkzaamheden met betrekking tot het opruimen van radioactief afval. Ingeval ECN, door welke omstandig-heid dan ook, niet in staat zal zijn die werkzaamheden zelf dan wel onder haar regie uit te (doen) voeren, dan bestaat de verplichting het dan nog niet bestede bedrag aan EZ terug te betalen. Het doen van betalingen ten laste van deze specifiek daartoe geopende Escrow-rekening kan alleen plaatsvinden indien betalingsopdrachten door beide partijen (EZ en ECN) zijn getekend. Van het bedrag dat in 2012 is ontvangen zal naar verwachting 10.500 niet nodig zijn ter dekking van de verwachte opruimingskosten. Om deze reden is dit bedrag als een lening opgenomen ultimo 2012.

c) Het terrein is in 1957 van Staatsbosbeheer in erfpacht verkregen. De termijn van erfpacht is in 2009 verlengd met 20 jaar en loopt nu tot 2051. De jaarcanon is per 1 januari 2006 vastgesteld op 204 per jaar en dient per 1 januari 2009 opnieuw te worden geïndexeerd op grond van de ontwikkeling van de Consumentenprijsindex, reeks alle huishoudens. Deze indexatie heeft mede door de verlenging van de termijn per ultimo boekjaar nog niet plaatsgevonden.

d) Gedurende het boekjaar 2003 is door ECN Windturbine Testpark Wieringermeer C.V., waarvan ECN Wind Energy Facilities B.V. (WEF) beherend vennoot is, een sale and lease back-overeenkomst aangegaan ter financiering van een windturbine testveld, waar grote windturbines voor offshore locaties worden getest. De hieruit voortvloeiende leaseverplichting bedraagt 1.632 per jaar, gedurende de periode 2004 tot 2013 (zie ook punt f).

e) Wind Energy Facilities B.V. (WEF) heeft een recht van opstal van 40 per jaar met een looptijd van 25 jaar ingegaan in 2010. Tevens huurt WEF ten behoeve van het schaalpark ongeveer 2 ha land voor een verplichting van 24 per jaar ingegaan per 1 oktober 2007 met een looptijd van 6 jaar.

f) ECN en NRG zijn op 5 juli 2007 gedagvaard door de Vereniging van Oud Medewerkers ECN & NRG (OMEN). OMEN vordert in deze zaak een verklaring voor recht, dat ECN c.s. niet bevoegd was om de indexatiebepalingen in de pensioenreglementen te wijzigen ten aanzien van de ex-medewerkers van ECN. De indexatiebepalingen zijn in 2006 voor zowel actieve als inactieve medewerkers aangepast naar voorwaardelijke indexatie naar aanleiding van een eerder vonnis van de Recht-bank, waarin deze bepalingen als onvoorwaardelijk werden beschouwd. De consequenties van deze uitspraak zouden zijn dat ECN/NRG in een financiële noodsituatie zouden komen. De rechter heeft op 16 juli 2008 een tussenvonnis uitgespro-ken. Tegen dit tussenvonnis is door OMEN hoger beroep ingesteld. De belangrijkste grief van OMEN tegen dit tussenvonnis richtte zich tegen het oordeel van de rechtbank dat ECN en NRG, bij ingrijpend gewijzigde financiële omstan-digheden, bevoegd zouden zijn geweest ten opzichte van hun oud-werknemers, eenzijdig per 1 januari 2007 wijzigingen door te voeren in de pensioenreglementen. Het Hof Amsterdam heeft in zijn arrest van 29 december 2009 deze grief van OMEN ongegrond verklaard, aangezien een pensioenovereenkomst niet uitgewerkt is bij het einde van het dienstverband, maar pas op het moment dat er geen pensioenbetalingen meer verschuldigd zijn. Het Hof heeft daarbij tevens uitgemaakt dat een reglementswijziging gerechtvaardigd is, indien het belang van ECN en NRG bij deze wijziging zo zwaarwichtig is dat het belang van de oud-werknemers dat door de wijziging wordt geschaad daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken.

Na dit arrest is de procedure in eerste instantie bij de Rechtbank Alkmaar weer voortgezet. Op 8 september 2010 is vonnis gewezen, waarbij de vordering van OMEN is afgewezen. OMEN is inmiddels in hoger beroep gekomen van dit vonnis. Op 1 november 2012 is in hoger beroep door het Gerechtshof Amsterdam de vordering van OMEN toegewezen. ECN is tegen dit vonnis in cassatieberoep gegaan bij de Hoge Raad. De gevolgen

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 22-23 27-05-13 13:30

Page 13: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

24 25

van de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam zijn in afwachting van het cassatieberoep niet in de jaarrekening 2012 verwerkt. ECN en OMEN zijn, in afwachting van de uitspraak van de cassatie bij de Hoge Raad, na onderling overleg overeen-gekomen dat OMEN geen uitvoering van het arrest van het Hof zal vorderen in ruil voor een bankgarantie van € 5 miljoen die zal kunnen worden geëffectueerd als ECN door de Hoge Raad in het ongelijk wordt gesteld. Voor 2012 zal voorlopig een dotatie worden gedaan, in overeenstemming met de afspraken ultimo 2006, namelijk een storting van een vast bedrag van € 2,0 miljoen per kalenderjaar verhoogd met een aandeel uit het resultaat 2012.

g) Specificatie van aangegane contractuele verplichtingen

Omschrijving < 1 jaar >1jr <5jr >5jr

Huur panden Amsterdam (ECN),

Arnhem (NRG)

1.220 4.086 0

Leaseauto’s 424 844 0

Leaseverplichting NIB WEF 546 0 0

Huur schaalpark ECN/WEF 193 388 0

Reprodiensten 0 0 0

Schoonmaakdiensten 366 0 0

Beveiliging 0 0 0

Busververvoer 317 0 0

Onderhoud Meteo Mast 211 422 0

3.277 5.740 0

h) Onder ‘andere voorzieningen’ is een bedrag opgenomen van 6.057 voor de ingeschatte financiële gevolgen van de herziene/nog te herziene declaraties met betrekking tot nog niet afgewikkelde projecten bij de Europese Unie (EU). Dit door aanpassingen ten gevolge van strijdigheden met de voorschriften van de diverse regelingen inzake de methodiek voor tariefbepaling. De EU is hierover schriftelijk geïnformeerd. Er is echter nog geen zekerheid dat de nu gehanteerde uitgangspunten door de Europese Commissie (volledig) zullen worden geaccepteerd.

Verstrekte bankgarantiesPer balansdatum heeft ECN 5.630 en NRG 731 aan bankgaranties via ABN/AMRO en ING verstrekt. ECN heeft aan OMEN een bankgarantie verstrekt van 5.000. De overige bankgaranties zijn hoofdzakelijk verstrekt op verzoek van de EU inzake KP6/KP7 projecten en het ministerie van I&M inzake vooruitontvangen gelden voor een vatinspectie EPZ.

Toelichting op geconsolideerde winst- en verliesrekening

Bedrijfsopbrengsten

18. Subsidie door Staat der Nederlanden

2012 2011

Basis-, Engine- en Kennisfinanciering 9.534 13.766

Programma- en Samenwerkingsfinanciering 25.163 25.021

Totaal 34.697 38.787

Onder “Subsidie door Staat der Nederlanden” wordt verstaan de over het boekjaar 2012 toegekende subsidiebijdragen van het Mi-nisterie van Economische Zaken en het Ministerie van Volkshuis-vesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu. Deze subsidiebijdragen worden verwerkt in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Jaarlijks dient de rechtmatige besteding van de beschikbaar gestelde subsidiegelden te worden aangetoond. Afhankelijk van het oordeel van de betreffende ministeries is het mogelijk dat een deel van de reeds verkregen subsidies wordt verrekend met in de toekomst te verkrijgen subsidiegelden. In de opbrengsten zijn ver-werkt de door NRG ontvangen EZS gelden, totaal 9.390, de door ECN ontvangen Kennis- en Programmafinanciering, totaal 23.681, alsmede de ontvangen I&M gelden van totaal 1.626 (2011: 1.625).

19. Opdrachten en overige financieringOnder “Opdrachten en overige financiering” zijn opgenomen de inkomsten uit hoofde van 100% opdrachten voor derden, dan wel het deel voor derden uit samenwerkingsopdrachten. Onder der-den zijn o.a. begrepen de opdrachten verstrekt door Agentschap NL namens EZ en opdrachten van EU. Hieronder de specificatie opdrachten derden inclusief toe- /af-name onderhanden projecten naar opdrachtgever. De wijzigingen in voorraad gereed product 1.155 ( 2011: 3.753) zijn niet in onder-staande tabel opgenomen.

2012 2011

Bedrijfsleven binnenland 29.971 29.983

Energiesector binnenland 5.576 4.275

Europese Commissie 17.727 16.016

Bedrijfsleven buitenland 21.890 21.996

Ministeries 7.434 2.498

Kennisinstituten 4.529 2.076

Agentschap NL 4.634 7.335

Totaal 91.761 84.179

20. Geactiveerde productie voor eigen bedrijfDe “geactiveerde productie voor eigen bedrijf” betreft de eigen bedrijfskosten inzake de door eigen personeel verrichte werk-zaamheden en werkzaamheden verricht met behulp van eigen bedrijfsmiddelen die aan investeringen zijn toegerekend of die ten laste van voorzieningen zijn gebracht.

2012 2011

Materiële vaste activa 778 1.017

Voorziening Radioactief afval 5.328 2.868

Overige voorzieningen 225 400

Totaal 6.331 4.285

21. Overige bedrijfsopbrengstenDe overige bedrijfsopbrengsten hebben betrekking op het volgende:

2012 2011

Licentieopbrengsten 2.689 3.096

Energielevering aan Eneco en Agentschap NL 7.285 6.620

Verhuur prototypes 294 1.083

Huuropbrengsten uit de leaseovereenkomst

met Covidie

147 147

Overig 847 47

Totaal 11.262 10.993

Bedrijfslasten

22. Kosten van grond- en hulpstoffen

2012 2011

Kosten van grond-en hulpstoffen 5.212 5.408

Wijzigingen in voorraad gereed product 1.155 3.753

Totaal 6.367 9.161

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 24-25 27-05-13 13:30

Page 14: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

26 27

23. Lonen en salarissen, sociale en pensioenlasten

2012 2011

Dienstverband voor

(on)bepaalde tijd (in-

clusief promovendi)

48.533 45.932

Overige

personeelskosten

9.040 8.188

57.573 54.120

Sociale lasten 6.303 5.757

Pensioenlasten 8.523 8.121

Totaal 72.399 67.998

Gemiddelde personeelsbezetting (fte’s) 2012 2011

Dienstverband onbepaalde tijd 771,0 800,7

Dienstverband bepaalde tijd

(incl. promovendi)

64,2 67,1

Totaal gemiddelde over boekjaar 835,2 867,8

De genoemde bezetting in fte’s omvat niet de uitzendkrachten.

24. Afschrijvingskosten op materiële vaste activaDe specificatie van deze post is als volgt:

2012 2011

Gebouwen en terreinen 3.463 3.326

Bedrijfsinstallaties en -inrichting 1.542 1.594

Instrumenten en machines 3.075 3.477

Totaal 8.081 8.397

25. Overige bedrijfskostenDe specificatie van deze post is als volgt

2012 2011

Projectkosten 34.489 27.716

Indirecte kosten 18.781 19.481

Uitzend- en inleenkrachten 2.637 1.704

Mutatie voorziening dubieuze debiteuren 23 117

Mutatie voorziening radioactief afval 1.322 1.774

Mutatie overige voorzieningen 4 2.770

Totaal 57.256 53.562

Specificatie kosten accountant is als volgt:

2012 2011

Controle van de jaarrekening 210 145

Andere controleopdrachten 386 250

Totaal 596 395

26. Financiële baten en lasten

2012 2011

Rentebaten en soortgelijke baten 1.968 1.682

Rentelasten en soortgelijke lasten -2.364 -2.241

Totaal -396 -559

Rentebaten en soortgelijke baten

2012 2011

Rentebaten rekening-courant 1.121 1.048

Opwaardering effecten 277 271

Koerswinsten 18 159

Overige rentebaten 552 204

Totaal 1.968 1.682

Rentelasten en soortgelijke lasten

2012 2011

Rentelasten rekening-courant 108 86

Inflatie correctie voorziening radioactief afval 1.461 1.608

Toevoeging rente voorziening ontslaguitkering 0 69

Toevoeging rente voorziening Jubileum 34 38

Toevoeging overgangsrecht pensioenen 355 432

Koersverliezen 66 0

Overige rentelasten 340 8

Totaal 2.364 2.241

27. BelastingenHet nominale belastingtarief in 2012 bedraagt 20% over winsten tot 200 en daarboven 25,0% (2011: 25%). Het effectieve belasting-tarief bedraagt 26,6% (2011: 17,8%). Het verschil tussen nominale en effectieve belastingdruk ontstaat, doordat ECN en NRG zijn vrijgesteld van vennootschapsbelasting. De opgenomen belas-tingdruk heeft betrekking op de activiteiten van ECN Wind Energy Facilities B.V., SunLab B.V. en NRG Nuclear Services B.V.

Enkelvoudige balans ECN (x € 1.000)(voor resultaatbestemming)

Activa Toelichting 31-12-2012 31-12-2011

Vaste Activa

Immateriële vaste activa 28 677 691

Materiële vaste activa 29 32.365 38.631

Financiële vaste activa:

•Deelnemingingroepsmaat-

schappijen

30 12.566 13.316

•Overigedeelnemingen 31 33

•Effecten 5.869 5.592

•Overigevorderingen 1.773 2.600

Totaal financiële vaste activa 20.239 21.541

Totaal vaste activa 53.281 60.863

Vlottende Activa

Onderhanden projecten 31 21.585 12.244

Vorderingen op groepsmaat-

schappijen

32 5.424 3.933

Vorderingen op overige deelne-

mingen

33 0 0

Handelsdebiteuren 6.063 4.761

Vorderingen en overlopende

activa

2.440 4.323

Voorraden 145 157

35.657 25.418

Liquide middelen 34 94.030 72.102

Totaal 182.968 158.383

Enkelvoudige balans ECN (x € 1.000)(voor resultaatbestemming)

Passiva Toelichting 31-12-2012 31-12-2011

Eigen vermogen 35

Stichtingskapitaal 45 45

Wettelijke reserves 53 87

Overige reserves 22.497 20.748

Onverdeeld resultaat 344 1.715

22.939 22.595

Voorzieningen

Voorziening afvloeiingskosten 9 2.875 3.871

Voorziening pensioen indexatie 36 4.484 5.839

Voorziening tegemoetkoming

bij aanvang pensioenen

37 1.060 1.135

Voorziening voor jubileumuit-

kering

38 620 672

Voorziening voor radioactief

afval

39 92.797 73.048

Voorziening onderhanden

projecten

40 869 369

Andere voorzieningen 41 5.529 5.626

108.234 90.560

Kortlopende schulden 42

Schulden aan groepsmaatschap-

pijen

1.778 2.456

Vooruitontvangen van derden 35.606 18.200

Crediteuren 3.596 4.853

Belastingen en sociale lasten 2.170 1.766

Schulden terzake van overige

personeelskosten

3.790 4.090

Schulden terzake van pensioe-

nen

3.055 3.541

Overige schulden en overlo-

pende passiva

1.800 10.322

51.795 45.228

Totaal 182.968 158.383

Enkelvoudige jaarrekening ECN

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 26-27 27-05-13 13:30

Page 15: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

28 29

Enkelvoudige winst- en verliesrekening (x € 1.000)

Bedrijfopbrengsten Toelichting 2012 2011

Opbrengsten

Subsidie door Staat der Nederlanden 43 25.307 29.442

Opdrachten en overige financiering 44 24.486 34.529

Wijzigingen in onderhanden projecten 44 9.341 -3.309

Omzet in groepsmaatschappijen 44 12.800 10.798

71.934 71.460

Overige bedrijfsopbrengsten 45 3.682 3.288

Som der bedrijfsopbrengsten 75.616 74.748

Bedrijfslasten

Lonen en salarissen 46 32.439 30.596

Sociale lasten 46 3.366 3.176

Pensioenen 46 4.962 4.586

Afschrijvingen op immateriële vaste activa 28 195 164

Afschrijvingen op materiële vaste activa 47 6.516 6.698

Overige bedrijfskosten 48 21.069 25.542

Inhuur groepsmaatschappijen 49 6.976 5.058

Som der bedrijfslasten 75.523 75.820

Bedrijfsresultaat 93 -1.072

Aandeel in resultaat deelnemingen 51 384 3.670

Financiële baten en lasten 50 -133 -883

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting 344 1.715

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 0 0

Netto resultaat na belasting 344 1.715

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening ECN

De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW.

WaarderingsgrondslagenVoor de algemene grondslagen van de jaarrekening, de grondslagen van de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten, wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld.

Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiele beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van de betreffende groepsmaatschappij.

Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid.

Vaste Activa

28. Immateriële Vaste Activa

Totaal 2012 Totaal 2011

Aanschafwaarde

Per 1 januari 983 359

Investeringen 181 624

Desinvesteringen 0 0

Per 31 december 1.164 983

Afschrijvingen

Per 1 januari -292 -128

Afschrijving boekjaar -195 -164

Desinvesteringen 0 0

Per 31 december -487 -292

Boekwaarde

Per 1 januari 691 231

Investeringen 181 624

Desinvesteringen 0 0

Afschrijving boekjaar -195 -164

Per 31 december 677 691

De immateriële vaste activa bestaan uit concessies, vergunningen en intellectuele eigendommen.Stichting ECN heeft de boekwaarde van de immateriële vaste activa beoordeeld en heeft geen indicaties voor een bijzondere waardevermindering geïdentificeerd.

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 28-29 27-05-13 13:30

Page 16: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

30 31

29. Materiële Vaste Activa

De specificatie en het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:

Gebouwen en

terreinen

Bedrijfsinst. en

inrichting

Instrumenten en

machines

Bedrijfsmiddelen

in uitvoering

Totaal 2012 Totaal 2011

Aanschafwaarde

Per 1 januari 72.521 48.111 46.867 2.065 169.564 167.503

Investeringen 1.185 285 592 73 2.135 2.605

Overboekingen 701 1.212 30 -1.862 81 0

Desinvesteringen -1.030 -1.921 -1.442 0 -4.393 -544

Per 31 december 73.377 47.687 46.047 276 167.387 169.564

Afschrijvingen

Per 1 januari -49.132 -41.466 -40.335 0 -130.933 -124.748

Afschrijving boekjaar -2.893 -1.220 -2.403 0 -6.516 -6.698

Overboekingen 1 -37 -41 0 -77 0

Desinvesteringen 845 807 852 0 2.504 513

Per 31 december -51.179 -41.916 -41.927 0 -135.022 -130.933

Boekwaarde

Per 1 januari 23.389 6.645 6.532 2.065 38.631 42.755

Investeringen 1.185 285 592 73 2.135 2.605

Overboekingen 702 1.175 -11 -1.862 4 0

Desinvesteringen -185 -1.114 -590 0 -1.889 -31

Afschrijving boekjaar -2.893 -1.220 -2.403 0 -6.516 -6.698

Per 31 december 22.198 5.771 4.120 276 32.365 38.631

Onder gebouwen en terreinen is per 31 december 2012 opgenomen een boekwaarde voor decommissioning 11.394 ( 31 december 2011: 12.057) en voor groot onderhoud 3.070 (31 december 2011: 3.406).

30. Financiële Vaste ActivaDeelneming in groepsmaatschappijen

De mutaties in de deelneming in groepsmaatschappijen zijn als volgt

2012 2011

Stand per 1 januari 13.316 11.138

•Resultaatgroepsmaatschappijen 391 3.703

•Ontvangendividenden/uitkeringen -1.141 -1.525

Stand per 31 december 12.566 13.316

Vlottende Activa

31. Onderhanden projecten

2012 2011

Onderhanden projecten 21.585 12.244

Voorziening op onderhanden projecten -869 -369

Voorziening op EU-projecten* -5.455 -5.558

Stand per 31 december 15.261 6.317

*De hierboven genoemde voorziening is op de balans opgenomen onder de overige

voorzieningen

32. Vorderingen op groepsmaatschappijen

2012 2011

V.o.f. Nucleair Research consulting Group

(NRG)

5.152 3.698

ECN Wind Energy Facilities B.V. (WEF) 213 151

Sunlab B.V. 59 84

Stand per 31 december 5.424 3.933

33. Vorderingen op overige deelnemingen

De specificatie van de vorderingen op overige deelnemingen in kennis en overige ondernemingen is als volgt.

2012 2011

SulphCatch B.V. 129 124

ToN2 B.V. 0 11

Voorziening dubieuze debiteuren -129 -135

Stand per 31 december 0 0

Het verloop van de totale voorziening dubieuze debiteuren is als volgt.

2012 2011

Stand per 1 januari 385 375

Toevoeging 62 170

Onttrekking 0 0

Vrijval -46 -160

Stand per 31 december* 401 385

* Op balansdatum is onder handelsdebiteuren begrepen een voorziening dubieuze

debiteuren voor 272 en 129 betreft de deelneming SulphCatch (2011: resp. 250 en 135)

34. Liquide middelen

2012 2011

Deutsche Bank 10.095 1.195

ING/Postbank 83.935 70.907

Stand per 31 december 94.030 72.102

Niet vrij ter beschikking staan

•INGEscrowaccount 63.097 26.759

•ING6de en 7de kaderrekeningen 1.118 7.092

•Vooruitontvangenbedraginzakereorga-

nisatie

2.875 3.871

•MeetmastRWE 730 706

•ADEMproject 4.030 3.480

•Sollianceproject 2.210 2.692

Totaal 74.060 44.600

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 30-31 27-05-13 13:30

Page 17: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

32 33

Eigen Vermogen

35. Eigen Vermogen

Het verloop van het Eigen Vermogen is als volgt:

Stichtings-

kapitaal

Wettelijke

reserves

Overige

reserves

Onverdeeld

Resultaat

Totaal Eigen

Vermogen

Beginbalans per 1 januari 2011 45 116 19.182 1.536 20.879

Allocatie van het resultaat 2011 0 0 1.536 -1.536 0

Mutatie wettelijke reserve deelnemingen 0 0 0 1.716 1.716

Overig resultaat na belastingen 2011 0 -29 30 -1 0

Eindbalans per 31 december 2011 45 87 20.748 1.715 22.595

Allocatie resultaat 2011 0 0 1.715 -1.715 0

Mutatie wettelijke reserve deelnemingen 0 -34 34 0 0

Resultaat na belastingen 2012 0 0 0 344 344

Eindbalans per 31 december 2012 45 53 22.497 344 22.939

Het stichtingskapitaal bedraagt 45 overeenkomstig de statuten van de stichting. De wettelijke reserves bestaan uit niet uitkeerbare resultaten deelnemingen uit hoofde van geactiveerde ontwikkelingskosten van deelneming SunLab B.V.

Voorzieningen

36. Voorziening pensioenindexatie

2012 2011

Stand per 1 januari 5.839 7.130

•Reclassificatie -1.647 -1.647

•Rentedotatie 292 -1.355 356 -1.291

Stand per 31 december 4.484 5.839

37. Voorziening tegemoetkoming bij aanvang pensioenen

2012 2011

Stand per 1 januari 1.135 1.691

•Onttrekking -75 -572

•Vrijval 0 -53

•Toevoeging 0 0

•Rentedotatie 0 -75 69 -556

Stand per 31 december 1.060 1.135

38. Voorziening jubileumuitkering

Deze voorziening is bestemd voor toekomstige jubileumuitkerin-gen aan werknemers

2012 2011

Stand per 1 januari 672 820

•Onttrekking 0 0

•Vrijval -86 -186

•Toevoeging 0 0

•Rentedotatie 34 -52 38 -148

Stand per 31 december 620 672

39. Voorziening voor radioactief afval

Deze voorziening is bestemd voor de kosten van toekomstige behandeling en opslag van radioactief afval.

2012 2011

Stand per 1 januari 73.048 74.994

•Onttrekking -6.212 -3.554

•Dotatie 24.500 0

•Inflatiecorrectie 1.461 1.608

19.749 -1.946

Stand per 31 december 92.797 73.048

De voorziening wordt opgenomen tegen de geschatte kosten met een jaarlijkse inflatiecorrectie. De inflatiecorrectie was in 2012 1,6% (2011: 2,25%).

40. Voorziening onderhanden projecten

2012 2011

Stand per 1 januari 369 158

•Onttrekking -237 -234

•Vrijval 0 0

•Toevoeging 737 500 445 211

Stand per 31 december 869 369

41. Andere voorzieningen

2012 2011

Stand per 1 januari 5.626 4.730

•Onttrekking 119 -1.596

•Vrijval -216 -402

•Toevoeging 0 -97 2.894 896

Stand per 31 december 5.529 5.626

De voorziening bestaat uit: 2012 2011

Tariefverschillen EU-projecten 5.455 5.558

Voorziening deelneming Solar Academy B.V. 6 0

Demontage activa SOFC 45 45

Voorziening deelneming Sulphcatch B.V. 23 21

Voorziening deelneming ToN2 B.V. 0 2

Totaal 5.529 5.626

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 32-33 27-05-13 13:30

Page 18: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

34 35

42. Kortlopende schulden

2012 2011

1. Schuld aan groepsmaatschappij NRG 1.778 2.456

2. Vooruitontvangen van derden

•VooruitontvangenEZSfinanciering 9.283 5.600

•TebetalenaanmedecontractantenADEMproject 4.635 3.919

•Tebetalenaanmedecontractantenprojecten 7.789 7.791

•Overig 13.899 890

3. Schulden aan leveranciers en handelskredieten

•Tebetalenaancrediteuren 2.790 4.181

•Nogteontvangenfacturen 806 672

4. Belastingen en sociale lasten

•Omzetbelasting 362 0

•Loonbelasting 1.808 1.766

5. Schulden terzake van overige personeelskosten

•Overigepersoneelslasten 432 660

•Reserveringvakantietoeslagenverloftegoeden 3.358 3.430

6. Schulden terzake van pensioenen 3.055 3.541

7. Overige schulden en overlopende passiva

•Vooruitontvangengelden6dekaderrekening 1.118 7.092

•Vooruitontvangengelden7dekaderrekening 0 2.692

•Overigediverseschulden 682 538

Stand per 31 december 51.795 45.228

Onder de post vooruitontvangen van derden is opgenomen de ontvangen bijdrage van EZ ad 10.500 in verband met de afvoer van het Radioactief Afval. Deze bijdrage kan pas worden aangewend indien de kosten van de afvoer van het Radioactief Afval meer dan 56.500 bedragen en toestemming is gevraagd en verleend door EZ.

Niet in de balans opgenomen verplichtingenZie voor specificaties de toelichting “Niet in de balans opgenomen verplichtingen” zoals opgenomen in de toelichting van de geconsolideerde jaarrekening.

Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening ECN

Bedrijfsopbrengsten

43. Subsidie door Staat der Nederlanden

2012 2011

Basis-, Engine- en Kennisfinanciering 5.232 9.323

Programma- en Samenwerkingsfinanciering 20.075 20.119

Totaal 25.307 29.442

44. Opdrachten en overige financiering

Specificatie opdrachten derden inclusief toe- /afname onderhan-den projecten naar opdrachtgever.

2012 2011

Bedrijfsleven binnenland 17.985 16.921

Energiesector binnenland 156 51

Europese Commissie 9.545 8.739

Bedrijfsleven buitenland 5.708 6.113

Ministeries 4.935 1.603

Kennisinstituten 3.664 1.269

AgentschapNL 4.634 7.322

Totaal 46.627 42.018

45. Overige bedrijfsopbrengsten

2012 2011

Licentieopbrengsten 2.689 3.096

Huuropbrengsten uit de leaseovereenkomst

met Covidien

147 147

Overig 846 45

Totaal 3.682 3.288

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 34-35 27-05-13 13:30

Page 19: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

36 37

Bedrijfslasten

46. Lonen en salarissen, sociale en pensioenlasten

2012 2011

Dienstverband voor (on)bepaalde tijd (inclusief promovendi) 25.380 24.478

Overige personeelskosten 7.059 6.118

32.439 30.596

Sociale lasten 3.366 3.176

Pensioenlasten 4.962 4.586

Totaal 40.767 38.358

Gemiddelde personeelsbezetting (fte’s) 2012 2011

Dienstverband onbepaalde tijd 422,4 464,0

Dienstverband bepaalde tijd

(incl. promovendi)

30,0 32,2

Totaal gemiddelde over boekjaar 452,4 496,2

47. Afschrijvingen op materiële vaste activa

2012 2011

Gebouwen en terreinen 2.893 2.775

Bedrijfsinstallaties en -inrichting 1.220 1.104

Instrumenten en machines 2.403 2.819

Totaal 6.516 6.698

48. Overige bedrijfskosten

2012 2011

Projectkosten 6.509 10.059

Indirecte kosten 11.905 10.882

Uitzend- en inleenkrachten 2.637 1.704

Mutatie voorziening dubieuze debiteuren 18 127

Mutatie voorziening voor afvoer radioactief

afval

24.500 0

Ontvangen bijdrage EZ voor afvoer

radioactief afval

-24.500 0

Mutatie overige voorzieningen 0 2.770

Totaal 21.069 25.542

De mutatie voorziening voor afvoer radioactief afval betreft de dotatie aan de voorziening voor het opruimen van radioactief afval. De ontvangen bijdrage van EZ betreft de bijdrage ultimo 2012 ontvangen van EZ voor de meerkosten voor het afvoeren van het radioactief afval.

49. Inhuur groepsmaatschappijen

2012 2011

V.O.F. Nucleair Research consultancy Group

(NRG)

6.703 4.789

ECN Wind Energy Facilities B.V. (WEF) 273 269

Totaal 6.976 5.058

50. Financiële baten en lasten

2012 2011

Rentebaten en soortgelijke baten 1.687 1.258

Rentelasten en soortgelijke lasten -1.820 -2.141

Totaal -133 -883

Rentebaten en soortgelijke baten

2012 2011

Rentebaten rekening-courant 843 774

Opwaardering effecten 276 271

Overige rentebaten 568 213

Totaal 1.687 1.258

Rentelasten en soortgelijke lasten

2012 2011

Rentelasten rekening-courant bank / giro 29 62

Toevoeging rente voorziening afvloeiingskosten 0 0

Toevoeging inflatiecorrectie voorziening radioactief afval 1.461 1.608

Toevoeging rente voorziening ontslaguitkering 0 69

Toevoeging rente voorziening Jubileum 34 38

Toevoeging rente voorziening RBF 0 0

Toevoeging overgangsrecht pensioenen 292 356

Afwaardering effecten 0 0

Overige rentelasten 4 8

Totaal 1.820 2.141

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 36-37 27-05-13 13:30

Page 20: 430346 Opmaak Jaarrekening NL 2012 2 · Op basis van deze constatering is enerzijds gezocht naar besparingen om de kostenraming te verlagen. Anderzijds is aanvullende financiering

38

51. Aandeel in resultaat deelnemingen

2012 2011

V.o.f. Nucleair Research consultancy Group

(NRG)

367 2.080

ECN Nucleair B.V. -342 402

ECN Wind Energy Facilities (WEF) 572 774

SunLab B.V. -206 447

BO2 Energy Concepts B.V. 0 0

Solar Academy B.V. -6 6

Solsilc Development Company 0 0

RGS B.V. 0 0

Sundey B.V. 0 0

Enatec B.V. 0 -33

Sulphcatch B.V. -3 -6

ToN2 B.V. 5 15

FEST GmbH -3 0

Totaal 384 3.670

Bezoldiging van bestuurder en leden van de Raad van Toezicht

2012 2011

De bezoldiging van bestuurder, incl. pensi-

oenlasten

324 277

De bezoldiging van leden van de Raad van

Toezicht

59 65

In de bezolding van de bestuurder is 16% crisisheffingstoeslag opgenomen. Het bedrag over 2012 bedraagt 17.

Ondertekening van de jaarrekening 2012Petten, 26 maart 2013

Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland

Ir. P.A.O.G. Korting (Directievoorzitter ECN)

Raad van Toezicht:

Dr. ir. A.W. Veenman

Prof. H. Bijl

Dr. C.P. Jongenburger

Mevr. Drs. M. Scheltema

Drs. G.H.B. Verberg

Overige gegevens

ControleverklaringHiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.

Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat Aangezien winstrealisatie niet het primaire doel is van Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland is geen regeling in de statuten opgenomen betreffende de bestemming van het resultaat. Het over het boekjaar behaalde resultaat wordt derhalve gedoteerd aan de overige reserves van de stichting.

Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2011Het resultaat over het boekjaar 2011 bedraagt 1.715. De Raad van Toezicht en de directie hebben besloten het resultaat over het boekjaar 2011 geheel ten gunste van de overige reserves te brengen.

Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2012De directie stelt met goedkeuring van de Raad van Toezicht voor het resultaat over het boekjaar 2012 ten bedrage van 344 geheel ten gunste van de overige reserves te brengen. Dit voorstel is nog niet in de jaarrekening verwerkt.

39

Aan: de Raad van Toezicht van Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland te Petten

Verklaring betreffende de jaarrekeningWij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2012 van de Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland te Petten gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst -en- verliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als zij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van de werkzaamheden ter verkrijging van controle informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaam-heden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandighe-den. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland.

Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de

redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte inschattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekeningNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting Energie-onderzoek Centrum Nederland te Petten per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisenIngevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onder-zoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toege-voegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2: 391 lid 4 BW.

Utrecht, 26 maart 2013Deloitte Accountants B.V.

Was getekend: drs. A. J. Heitink RA

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

430346 Opmaak_Jaarrekening_NL_2012_2.indd 38-39 27-05-13 13:30