algemeen

41zorg & financiering > 3-2007

daarnaar handelt. Doen alsof de overheid debaas is, werkt niet.Om het botsen van de drie governancewereldenin de toekomst te vermijden, moet allereersterkend en geaccepteerd worden dat de combina-tie van private, publieke en professionele gover-nance bestaat. Zorgverlening aan individuelepatiënten is een private zaak gebaseerd op zake-lijke contracten en professionele standaarden.De overheid kan aan zorgorganisaties kadersopleggen, die het publieke belang waarborgen.Ze mag echter niet op de stoel van de bestuurdergaan zitten. Daarom moet ze zich ook nietbemoeien met de bedrijfsvoering. Ze kan geenverantwoording eisen over alle interne bedrijfs-

informatie nodig voor die bedrijfsvoering. Deinvloed van de publieke governance op die vande professionals moet juist vergroot worden.Beslissingen van een groep professionals diemaatschappelijke consequenties hebben (zoalshet gebruik van dure medicijnen), dienenpubliek getoetst te worden.Willen veranderingen in de zorg echt resultaathebben, dan moet er het nodige veranderen inde relaties tussen private, publieke en professio-nele governance. Het proefschrift bevat daar-voor bouwstenen.Bronnen: Stcrt. 2007, nr. 27 en ZN Journaal, 2007,nr. 8<

330 rvz: kwaliteit en verbetering van zorgresultaat speerpunt vanbeleidsagenda zorg

De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg(RVZ) adviseert het kabinet om zich in dekomende regeerperiode te richten op vier speer-punten: kwaliteit en verbetering van het zorg-resultaat, ketenzorg en preventie vanuit eenversterkte geïntegreerde eerste lijn, de herposi-tionering van de langdurige zorg en een grotereverantwoordelijkheid van de burger voor definanciering van de zorg.

Dit stelt de RVZ in het briefadvies ‘De strategi-sche beleidsagenda zorg 2007-2010’. De Raadheeft de strategische beleidsagenda voor de zorgopgesteld na raadpleging van meer dan honderdtoonaangevende professionals, bestuurders enbeleidsmakers in de zorgsector.De RVZ is voorstander van het op hoofdlijnendoorzetten van het beleid van gereguleerdemarktwerking. De herziening van het ziekte-kostenstelsel is succesvol geweest, concludeertde Raad. Verzekeraars zijn in een felle concur-rentiestrijd verwikkeld om de gunsten van depremiebetaler. De zorgpremies vielen veel lageruit dan verwacht. Ziek en gezond wisselen evenvaak van zorgverzekeraar. Tegelijkertijd pleit de

Raad ervoor om in dit beleid van gereguleerdeconcurrentie de accenten nu te verschuiven naarde inhoud van de zorg en de daarmee te behalengezondheidswinst. Het huidige ‘kostenperspec-tief ’ moet worden omgebogen tot een ‘opbreng-stenperspectief ’. Het nieuwe kabinet moet deambitie hebben de volksgezondheid en de zorg-resultaten merkbaar te verbeteren voor alleNederlanders.

Zorginkoop

Op de langere termijn moeten de voordelen vanhet nieuwe verzekeringsstelsel vooral komenvan een doelmatiger inkoop van de zorg. Dezorgverzekeraars hebben volgens de Raad totdusver beperkt vooruitgang geboekt bij hunzorginkoop. Een aantal redenen ligt hieraan tengrondslag: de focus op de invoer van de nieuwebasisverzekering, beperkte investeringen in dezorginkoopfunctie, schaarste op de zorgmarkt,inverse prikkels in de wet- en regelgeving en eenverlaging van het schadelastrisico binnen de ver-evening. Het betreft in een aantal gevallen tijde-lijke effecten. De overheid moet de resterende

ZenF-0307 cyaan.qxd 12-3-07 16:05 Pagina 41

algemeen

42 3-2007 > zorg & financiering

oorzaken van stagnatie actief wegnemen waar-door de zorginkoopfunctie de komende jarenzichtbaar zou kunnen verbeteren.Er is reeds veel voorbereidend werk gedaan vooreen doelmatiger zorginkoop. Het financierings-systeem is meer kostenconform (DBC’s en zorg-zwaartebekostiging) en men experimenteertmet vrije prijsvorming (fysiotherapie en B-seg-ment ziekenhuizen). De invoering van geregu-leerde concurrentie dient gecontinueerd teworden. Zo kunnen de integrale kapitaallasten-tarieven volgens de Raad een enorme doelmatig-heidswinst realiseren. In de AWBZ kan hetscheiden van wonen en zorg snel van de grondkomen. De Raad is geen voorstander van decombinatie van vrije prijzen en een (centraal)vastgesteld instellingsbudget. Het overheids-beleid hinkt te veel op deze beide gedachten,terwijl het veld daarentegen te veel neigt naarsnelle invoering van vrije prijsvorming. Er moetmeer duidelijkheid komen over de strategie metbetrekking tot de prijzen en budgetten.De meer ‘technische’ keuzes zijn inmiddelsgemaakt (DBC’s en zorgzwaartebekostiging)maar wat ontbreekt, is duidelijkheid over devraag hoe er met tegenvallers wordt omgegaan.Doordat er nu geen heldere spelregels zijn, leidtde beoogde erosie van de aanbodbudgetteringtot bestuurlijke onrust.

Vrije prijsvorming als sluitstuk gereguleerdemarktwerking

De Raad adviseert het nieuwe kabinet om debudgettering van de zorgvolumes los te laten.Als de zorguitgaven daardoor harder stijgen danwenselijk is, kunnen tekorten worden opgevan-gen door eigen betalingen van de burger of eenbeperking van de aanspraken. Voor instellingenblijft grosso modo een vorm van gereguleerdeprijsvorming gelden, waarbij het mogelijk moetzijn om tarieven te verlagen bij een sterk stijgen-de productie. De Raad denkt dat het nieuwekabinet er goed aan doet eerst de uitwerking vandeze maatregelen af te wachten. Indien de markt

hierop positief reageert, dat wil zeggen met eenverbetering van de zorgkwaliteit en de doelma-tigheid zonder grote betaalbaarheidsproble-men, dan komt vrije prijsvorming in beeld alshet sluitstuk van de gereguleerde marktwerking.De huidige experimenten met vrije prijzen hoe-ven dan ook niet te stoppen, maar voor hetgrootste deel van de zorg blijft de prijsregule-ring voorlopig nog gelden.

Gezondheidswinst

Het nieuwe kabinet moet de ambitie hebben devolksgezondheid en de zorgresultaten merkbaarte verbeteren voor alle Nederlanders. Voor deverzekeraars betekent dit dat zij meer moeteninkopen op basis van kwaliteit van zorg en zorg-resultaten. De Raad verwijst onder andere naarMichael Porter (2006), die stelt dat ‘value basedcompetition’ de enige effectieve strategie vormtdie marktwerking (doelmatigheid) kan verbin-den met de andere maatschappelijke doelstellin-gen (kwaliteit en toegankelijkheid).Zorgaanbieders focussen zich op continue ver-betering van kwaliteit en zorgvragers krijgendaardoor meer gezondheidswinst. Verzekeraarsproberen om deze extra kwaliteit in te kopen. DeRaad adviseert het nieuwe kabinet om dit beleidsterk te intensiveren. Een andere veelbelovendestrategie om de kwaliteit en zorguitkomsten teverbeteren, is meer ketenzorg en preventie metbehulp van een geïntegreerde eerste lijn. Deoverheid zou enkele honderden miljoenen bud-gettaire ruimte moeten creëren voor opstart-kosten van een geïntegreerde eerste lijn. Debrede geïntegreerde eerste lijn is ook een condi-tio sine qua non voor een verandering van deAWBZ. Het beroep op deze eerste lijn zal stijgendoor de vermaatschappelijking van de langdu-rende zorg.

Collectieve betaalbaarheid

Andere uitdagingen zijn de betaalbaarheid vande langdurende zorg én de maatschappelijke

ZenF-0307 cyaan.qxd 12-3-07 16:05 Pagina 42

algemeen

43zorg & financiering > 3-2007

participatie van mensen met een beperking. Ditis alleen op te lossen als de huidige AWBZ,zowel in meer institutionele als in verzeke-ringstechnische zin, grondig wordt veranderd.Als het nieuwe kabinet geen stelselherzieningwil, terwijl de problemen met de AWBZ tochworden aangepakt, dan zou het volgens deRaad, dit beleid kunnen ontwikkelen door eenkritische doorlichting van de huidige aanspra-ken met als criteria ‘verzekerbaarheid’ (d.w.z.overhevelen naar de basisverzekering), ‘partici-patie’ (d.w.z. overhevelen naar de Wet maat-schappelijke ondersteuning) en ‘eigen verant-woordelijkheid’ (d.w.z. decollectiviseren).

De collectieve betaalbaarheid van de zorgblijft onder druk staan en daardoor ontkomt eennieuw kabinet er niet aan om een duurzaamevenwicht te zoeken tussen collectieve financie-ring en eigen verantwoordelijkheid. De Raad

ziet de discussie over de no-claim als het zoveel-ste bewijs van de moeizame omgang die onsland heeft met eigen betalingen en pakketmaat-regelen: ze overleven zelden meer dan één kabi-netsperiode. De Raad acht het traditionelemotief voor eigen betalingen, namelijk remgeld,van minder groot belang. Een rem op het zorg-volume wordt zelden bereikt met eigen betalin-gen. Dit wordt mede veroorzaakt doordat depolitieke compromissen leiden tot hoge uitvoe-ringskosten. Indien de no-claim budgettair neu-traal wordt afgeschaft, betekent dit een verplichteigen risico dan wel een eigen bijdrage per lig-dag ten behoeve van de verblijfskosten. De her-oriëntatie van de langdurende zorg kan gepaardgaan met hogere eigen betalingen (nu ¤ 1,7 mil-jard).Bronnen: persbericht RVZ, 31 januari 2007 enZN Journaal, 2007, nr. 8<

Gratis sneller nieuws door e-mailnieuwsbrief én toegang tot archief

Hebt u zich al aangemeld voor de Zorg & Financiering e-mailnieuwsbrief ? U kunt zich opgeven viaonze website www.zorgenfinanciering.nl (klik op e-mailnieuwsbrief en vul uw e-mailadres in).Deze elektronische nieuwsbrief is voor u als abonnee op Zorg & Financiering gratis. De nieuwsbriefverschijnt maandelijks tussen de reguliere nummers door. Belangrijk nieuws komt daarmee eer-der onder uw aandacht.Met uw gebruikersnaam en wachtwoord kunt u de berichten in de e-mailnieuwsbrief of op de siteopenen. Bent u de gebruikersnaam of het wachtwoord kwijt? Geen nood, u kunt die gewoonweer bij ons opvragen via de website.

Extra: u kunt ook met uw gebruikersnaam en wachtwoord alle eerder verschenen nummers vanZorg & Financiering op de website inzien!

Hebt u vragen, neemt u dan contact op met de afdeling klantenservice van Bohn Stafleu vanLoghum via www.bsl.nl of bel met (030) 638 37 35 (bereikbaar van 8.30 tot 17.00 uur).

ZenF-0307 cyaan.qxd 12-3-07 16:05 Pagina 43