Ministerie van OCW

Mevrouw dr. M. Bussemaker

Postbus 19375

2500 BJ DEN HAAG

Geachte mevrouw Bussemaker,

Het moment van invoering van de kwalificatiestructuur komt naderbij. Wij constateren dat vanuit het mbo-

veld veel belangstelling is voor het ontwikkelen van keuzedelen. SBB heeft de afgelopen maanden hard

gewerkt om een groot aantal keuzedelen af te ronden, zodat ze voor 1 augustus beschikbaar zijn. Wij

bieden u hierbij 165 nieuwe keuzedelen aan en verzoeken u deze vast te stellen. Met uw vaststelling zal het

register bestaan uit 625 keuzedelen.

Aan de hand van het model en het toetsingskader heeft de Toetsingskamer een toetsing uitgevoerd en een

positief advies over deze keuzedelen uitgebracht. Het advies is bijgevoegd. Voor het keuzedeel

Ondernemend vakmanschap, geschikt voor niveau 3 en 4, heeft de Toetsingskamer zich onthouden van

positief advies op grond van overlap met een ander keuzedeel. Bestuur SBB adviseert u dit keuzedeel wel

vast te stellen omdat de betreffende keuzedelen gericht zijn op verschillende doelgroepen en omdat in de

sector gewerkt wordt aan een duurzame oplossing. Daarnaast worden een aantal reeds ontwikkelde

keuzedelen in de sector techniek en gebouwde omgeving in de komende periode nader bestudeerd door

onderwijs en bedrijfsleven, zodat deze alsnog ter vaststelling aan u kunnen worden voorgelegd per 1

oktober.

Ook twee kwalificatiedossiers zijn bijgesteld. Het kwalificatiedossier Dakdekken vergde onderhoud om beter

aan te sluiten op de beroepspraktijk. Het kwalificatiedossier Financiële Dienstverlening is bijgesteld omdat

de wettelijke beroepsvereisten zijn gewijzigd. Dit was één van de status quo dossiers waarvoor u tijd bood

om tot oplossingen te komen. Voor dit dossier zijn die gevonden.

Over de gewijzigde kwalificatiedossiers heeft de Toetsingskamer positief advies uitgebracht. Wij voegen de

wijzigingen in het overzicht van opleidingsdomeinen en kwalificatiedossiers 2016 toe. Daarin is tevens een

technische wijziging aangebracht op de kwalificatie Verspaningstechnoloog.

Voor een aantal kwalificatiedossiers leverde opname van de wettelijke beroepsvereisten problemen op. Het

gaat met name om verplichte examens die op grond van andere wet- en regelgeving dan de

onderwijswetgeving, bij een externe instantie afgenomen moeten worden. Na overleg met uw ministerie en

alle andere betrokken partijen is gekomen tot een gerichte oplossing om deze vereisten te verwerken. De

implicatie daarvan is dat de Instructie behorende bij het model kwalificatiestructuur aanpassing behoeft op

het onderdeel wettelijke beroepsvereiste. Wij verzoeken u dit gewijzigde onderdeel vast te stellen. Het

Zoetermeer, 30 juni 2016

Betreft: Aanbieding kwalificaties en keuzedelen voor vaststelling per juli 2016

Kenmerk: gev16-0724tk/BES_Alg

vormt daarmee de basis voor alle nog te wijzigen status quo dossiers. De modellen kwalificatiedossier en

keuzedelen en het toetsingskader kwalificatiestructuur mbo kunnen onveranderd blijven.

Met vriendelijke groet,

Rien van Tilburg Michaël van Straalen

voorzitter vicevoorzitter

Bijlagen

T.b.v. de wijziging van de Regeling vaststelling modellen kwalificatiedossier en keuzedeel en

toetsingskader kwalificatiestructuur mbo 2016

- Bijlage 1: wijziging van het onderdeel wettelijke beroepsvereisten in de instructie

T.b.v. de wijziging van de Regeling vaststelling kwalificatiedossiers en opleidingsdomeinen

2016

- Bijlage 1: wijziging in het overzicht van de opleidingsdomeinen en kwalificatiedossiers 2016

- Bijlage 2: inhoud van het kwalificatiedossier Dakdekken en van het kwalificatiedossier Financiële

dienstverlening: zie www.s-bb.nl/kwalificatiedossiers

T.b.v. de wijziging van de Regeling vaststelling keuzedelen

- Bijlage 1: inhoud van de keuzedelen: zie www.s-bb.nl/keuzedelen

- Bijlage 2: Koppeling keuzedelen aan kwalificaties: zie www.s-bb.nl/keuzedelen

- Overzicht keuzedelen

Alsmede:

- Advies Toetsingskamer SBB

Wijziging van de Regeling vaststelling modellen kwalificatiedossier en keuzedeel en

toetsingskader kwalificatiestructuur mbo 2016 in verband met het wijzigen van het onderdeel

wettelijke beroepsvereisten in de instructie

Bijlage 1: Wijziging van het onderdeel wettelijke beroepsvereisten in de instructie

In Artikel I van deze regeling

Beroepsvereisten (veld I & J)

Geef aan of het keuzedeel (wettelijke) beroepsvereisten bevat (Conform criteria beschreven in paragraaf

4.5.). En zo ja licht die toe.

Voor alle duidelijkheid: een keuzedeel mag geen (wettelijke) beroepsvereisten bevatten die voorwaardelijk

zijn voor de beroepsuitoefening. Het betreft hier dus altijd wettelijke beroepsvereisten die gelden voor een

ander beroep. De enige uitzondering is de eerste variant beschreven in paragraaf 4.5.1.

In Bijlage 1 van deze regeling

Paragraaf 4.5 Beroepsvereisten

Geef aan of er sprake is van (wettelijke) beroepsvereisten. En zo ja, licht die toe.

Onder (wettelijke) beroepsvereisten verstaan we volgens artikel 7.2.6 van de WEB (geparafraseerd) het

volgende:

a. Het gaat om vereisten bij of krachtens een wet, verdrag of bindend besluit van een

volkenrechtelijke organisatie, die toetreding tot een beroep of het uitvoeren van bepaalde

beroepshandelingen reglementeren;

b. Die vereisten betreffen kwaliteiten onder meer op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden

of beroepshoudingen;

c. waarover degenen die een opleiding gericht op een beroep hebben voltooid moeten beschikken.

Er is sprake van beroepsvereisten wanneer is voldaan aan het volgende:

a. Het gaat om vereisten bij of krachtens een wet (anders dan een onderwijswet), verdrag of bindend

besluit van een volkenrechtelijke organisatie;

b. Deze vereisten zijn verbonden aan voorwaarden waaraan moet worden voldaan om een bepaald

beroep uit te mogen oefenen of om bepaalde beroepshandelingen te mogen uitoefenen als

beginnend beroepsoefenaar;

c. Deze vereisten hebben betrekking op kennis, inzicht, vaardigheden en/of beroepshoudingen welke

door en in een beroepsopleiding op basis van de WEB kunnen worden verworven;

d. Het voldoen aan deze vereisten kan en moet worden ‘bewezen’ met een op grond van de WEB

afgegeven diploma of certificaat, indien de onderwijsinstelling zelf de beroepsvereisten kan

examineren; en

e. Het gaat niet om eisen aan de persoon of werkplek, zoals leeftijd, verklaring omtrent gedrag of

Arbo-eisen.

Met name criterium c en d behoeven enige toelichting: voor het uitoefenen van bepaalde beroepen of

handelingen is door het betreffende vakdepartement in de wet- of regelgeving vastgelegd dat het behalen

van een extern certificaat, examen en/of diploma de enige manier is om aan te tonen dat aan de eisen

hiervoor is voldaan. Als bepaald is dat het externe certificaat, het externe examen of externe diploma een

wettelijke beroepsvereiste is zoals bedoeld in de WEB, dan is het externe certificaat, examen of diploma

daarmee onderdeel van het kwalificatiedossier en daarmee van de mbo-opleiding. Het betreffende

vakdepartement heeft een eigen vorm van kwaliteitsborging op deze examens. De onderwijsinstelling is

dan ook niet verantwoordelijk voor de kwaliteit van een extern af te leggen examen of extern te behalen

diploma of certificaat. De kosten van een extern certificaat, examen en/of diploma zoals hiervoor bedoeld,

maken op voorhand geen deel uit van de bekostiging zoals die door het ministerie van OCW aan de

onderwijsinstellingen wordt verstrekt. In voorkomende gevallen zijn partijen (onderwijs, bedrijfsleven,

student en vakdepartement) aan zet om hierover afspraken te maken. In een dergelijke constructie kan de

onderwijsinstelling een deel van de kosten dragen. Dit vanuit de aanname dat zij anders ook examenkosten

zou hebben.

Voor de toelichting op de (wettelijke) beroepsvereisten gelden de volgende instructies:

Selecteer het verantwoordelijke vakdepartement.

Geef concreet aan wat de (wettelijke) beroepsvereisten inhouden. Dat betekent:

o Benoem de specifieke wet en het wetsartikel waaruit de vereiste voortvloeit, danwel het

verdrag of het bindend besluit. Verwijs naar een link waarin de meest recente versie van

de wettelijke beroepsvereisten wordt weergegeven en andere bronnen waarin de

beroepsvereisten beschreven staan;

o Beschrijf de (aard van de) kennis, vaardigheden en beroepshouding die de wet verlangt

van de beginnend beroepsbeoefenaar;

o Beschrijf (indien relevant) het certificaat en / of een extern examen en / of een extern

diploma dat gekoppeld is aan de beroepsvereisten.

Formuleer de eisen in een actieve vorm: "De beginnend beroepsbeoefenaar…"

Regelingen die betrekking hebben op de persoon als geformuleerd bij criterium e of die door branches zijn

geformuleerd, komen aan de orde in de verantwoordingsinformatie onder het kopje “Bijzondere vereisten”

(6.5).

De WEB vereist bij wettelijke beroepsvereisten een goedkeurende verklaring van het betrokken

vakdepartement. Zonder goedkeurende verklaring kan een dossier de eindtoets niet passeren. Zie hiervoor

paragraaf 6.4 bij de verantwoordingsinformatie.

Paragraaf 4.5.1 Verbijzondering beroepsvereisten

Sommige beroepsvereisten gelden niet voor iedereen die wordt opgeleid tot een beroep, maar zijn

afhankelijk van de invulling binnen de beroepscontext. Het is in dat geval toegestaan om beroepsvereisten

met een keuzemogelijkheid in een kwalificatie te verwerken.

Er zijn twee varianten mogelijk, waarvoor de onderstaande specifieke instructies gelden.

1) Er is sprake van beroepsvereisten, geldend voor alle beginnend beroepsbeoefenaren, en voor deze

beroepsvereisten zijn verschillende specifieke invullingen mogelijk. Alle invullingen worden opgenomen

in de kwalificatie. De eisen moeten worden verwerkt als beschreven in paragraaf 4.5. De deelnemer is

verplicht een keuze te maken uit tenminste één van de invullingen van de benoemde beroepsvereisten.

Uit de beschrijving moet blijken hoeveel (niet welke!) invullingen met goed gevolg moeten zijn afgelegd

om in aanmerking te komen voor diplomering. Een voorbeeld daarvan is het Besluit Houders van

dieren, waaruit beroepsvereisten voortvloeien die verschillen per diersoort.

In aanvulling hierop kunnen de specifieke invullingen ook worden opgenomen in afzonderlijke keuzedelen.

Voorwaarde is dat er voldoende studieomvang (240 studiebelastingsuren) geprogrammeerd moet worden

om aan de vereisten te voldoen.

2) De beroepsvereiste is niet verplicht voor alle deelnemers. De beroepsvereiste kan worden opgenomen

in de kwalificatie indien de omvang ervan substantieel kleiner is dan 240 studiebelastingsuren. De eis

moet worden verwerkt als beschreven in paragraaf 4.5. Uit de beschrijving moet blijken dat de

beroepsvereiste niet voorwaardelijk is voor de diplomering. Indien de onderwijsinstelling het aanbiedt,

de deelnemer ervoor kiest aan de beroepsvereiste te willen voldoen en het behaalt, wordt de

beroepsvereiste vermeld op het diploma. Voorbeelden van dergelijke beroepsvereisten zijn het

Vleeskuikenbesluit en Gewasbescherming A, B en C.

Als deze beroepsvereisten van voldoende studieomvang zijn en niet voorwaardelijk voor de diplomering

zijn, dan kunnen deze beroepsvereisten worden verwerkt in een keuzedeel.

Paragraaf 6.4 Beroepsvereisten

In de verantwoordingsinformatie wordt een toelichting gegeven op de (wettelijke) beroepsvereisten indien

die van toepassing zijn op de kwalificatie.

Zoals beschreven in paragraaf 4.5. spreken we van beroepsvereisten wanneer die voldoen aan de volgende

criteria:

a. Het gaat om vereisten bij of krachtens een wet (anders dan een onderwijswet), verdrag of bindend

besluit van een volkenrechtelijke organisatie;

b. Deze vereisten zijn verbonden aan voorwaarden waaraan moet worden voldaan om een bepaald

beroep uit te mogen oefenen of om bepaalde beroepshandelingen te mogen uitoefenen als

beginnend beroepsoefenaar;

c. Deze vereisten hebben betrekking op kennis, inzicht, vaardigheden en/of beroepshoudingen welke

door en in een beroepsopleiding op basis van de WEB kunnen worden verworven;

d. Het voldoen aan deze vereisten kan en moet worden ‘bewezen’ met een op grond van de WEB

afgegeven diploma of certificaat, indien de onderwijsinstelling zelf de beroepsvereisten kan

examineren;

e. Het gaat niet om eisen aan de persoon of werkplek, zoals leeftijd, verklaring omtrent gedrag of

Arbo-eisen.

In de verantwoording wordt aangeven in welke kerntaken en werkprocessen de wettelijke vereisten zijn

verwerkt. Immers wettelijke beroepsvereisten – indien van toepassing - moeten volledig zijn geëxamineerd

met examens die qua inhoud en toetsvorm passend zijn. Als de wettelijke vereisten wél eisen aan de

kwaliteiten op het gebied van kennis, inzicht, vaardigheden of beroepshoudingen van de

beroepsbeoefenaar betreffen, maar niet in kerntaken en/of werkprocessen verwerkt zijn, dient aangegeven

te worden hoe en waar de eisen dan wel in het kwalificatiedossier tot uiting komen.

Verklaring vakdepartement

In de regeling is aangegeven dat, als er sprake is van wettelijke beroepsvereisten, er een goedkeurende

verklaring van het betrokken vakdepartement aangeleverd moet worden. Het vakdepartement toetst of en

verklaart dat de beroepsvereisten correct in het kwalificatiedossier zijn verwerkt. Deze verklaring moet voor

indiening van het kwalificatiedossier naar de Toetsingskamer worden gestuurd.

Sectorkamers die al een goedkeurende verklaring van het vakdepartement in hun bezit hebben die

betrekking heeft op een oudere versie van het kwalificatiedossier én die geen inhoudelijke wijzigingen in

het kwalificatiedossier hebben doorgevoerd, hebben slechts een verklaring van het vakdepartement nodig

dat er geen relevante wijzigingen zijn geweest in de wetgeving.

Wijziging van de Regeling vaststelling kwalificatiedossiers en opleidingsdomeinen 2016

Bijlage 1: wijziging in het overzicht van de opleidingsdomeinen en kwalificatiedossiers 2016

Bijlage: Overzicht keuzedelen voor vaststelling per 1 juli 2016 1. Achtergronden van biologisch-medisch

laboratoriumwerk 2. Animatie 3. Audio-opname 4. Audiovisueel vormgeven 5. Audiovisuele techniek 6. Automotive industrie 7. AV-netwerken en AV-datatransport 8. Beveiliging van het spoor (ERTMS) 9. Bewegend licht 10. Biobased in jouw beroep van morgen 11. Biomoleculaire identificatie 12. Blessurepreventie, de juiste attitude 13. Bloedafname en omgaan met patiëntmateriaal 14. BSO 8 tot 12 jaar 15. Calculeren in de sector Techniek en gebouwde

omgeving 16. Carrosserie-constructietechniek 17. Coaching bij voeding en beweging in de wellness 18. Complementaire zorg 19. Containervaart I 20. Containervaart II 21. Creatief makerschap 22. Creatieve typografie 23. De zinkproducerende industrie: elektrolyse en

gieterij 24. De zinkproducerende industrie: loging en zuivering 25. De zinkproducerende industrie: roosting 26. Digitale voorbereiding printmediaproductie 27. Doelgericht tekstschrijven 28. Doorstroom groen hbo 29. Doorstroom naar Hoger Laboratoriumonderwijs

(HLO) 30. Downstream processing DSP 31. Droge lading I 32. Droge lading II 33. Ecologie voor het laboratorium 34. Evalueren maritieme (deel)projecten 35. Fermentatietechnologie 36. Filmen met DSLR camera 37. Fotografie basis 38. Fries in de beroepscontext A1 39. Fries in de beroepscontext A2 40. Fries in de beroepscontext B1 41. Gepersonaliseerd publiceren 42. Griptechnieken 43. Hairstyling 44. Houder van vleeskuikens 45. Infographics en uitleganimaties 46. Inkomstenbelasting en omzetbelasting 47. Inrichten van bedrijfswagens 48. Integraal waterbeheer 49. Interaction design 50. Journalistiek in de AV 51. Klankbeoordeling en klankaanpassing 52. Kunststoffen in de maritieme techniek 53. Laboratoriumrekenen en wiskunde 54. Lean en creatief 55. Leisure Leefstijlen 56. Lesgeven paardensport op instructeursniveau 57. Logistiek van erfgoedobjecten 58. Luchthaven operatie en organisatie 59. Mediabeheer 60. Mediasystemengineering 61. Mobile application development 62. Mode, geschikt voor niveau 3 en 4 63. Multidisciplinaire conceptontwikkeling en realisatie 64. Nautische oriëntatie 65. Nieuw radioformat maken 66. Ondernemend vakmanschap, geschikt voor niveau 3

en 4

67. Ondernemer Educatie, Dans, Acteren, Zang (EDAZ) 68. Online marketing en toepassen van e-commerce 69. Organiseren en uitvoeren van toolbox-meetings 70. Oriëntatie Koninklijke Marechaussee 71. Oriëntatie op applicatieontwikkeling 72. Oriëntatie op conceptontwikkeling van een media-

uiting 73. Oriëntatie printmedia 74. Oriëntatie sign 75. Paardensport op instructeursniveau 76. Packaging design 77. Passagiersvaart I 78. Pedicurebehandelingen uitvoeren 79. Plantkunde in het laboratorium 80. Pneumatiek en hydrauliek geschikt voor niveau 2 en

3 81. Podiumteksten schrijven 82. Powertrain (verdieping), voorbereiding op HBO

Automotive 83. Procesoptimalisatie industrieel produceren met hout 84. Procesoptimalisatie meubelindustrie 85. Projectleiding 86. Publishing for portable devices 87. Railvoertuigtechniek voor reizigersmaterieel 88. Recombinant-DNA-technieken 89. Rigging in de evenemententechniek 90. Serviceverlening Rail 91. Special Input-Output 92. Specialisatie eenheidsbewerkingen 93. Specialisatie kunst- en cultuursector 94. Specialisatie zakelijk-creatieve dienstverleningssector 95. Stagelight design 96. Systeembeheer voor ethernet 97. Systeemtechniek en geluidsmetingen 98. Tankvaart I 99. Technisch medewerker RDW 100. Technische productie van evenementen 101. Theatervormgeving 102. Toegepast ruimtelijk ontwerp van media-uitingen 103. Toepassing natuurlijke koudemiddelen in de praktijk 104. Topsportvaardigheden 105. Transportmodaliteiten; vervoer in en rond de havens 106. Triptiek Dance Trends 107. Triptiek Performing Arts 108. Uitvoeren proefdierhandelingen 109. Urban Sports 110. Vaarbewijs I/II + marifonie 111. Vehicle technology (verdieping), voorbereiding op

HBO Automotive 112. Veilig programmeren 113. Verbreding onderhoud bedrijfsauto's, geschikt voor

niveau 2 114. Verbreding onderhoud bedrijfsauto's, geschikt voor

niveau 3 en 4 115. Verbreding onderhoud personenauto's, geschikt voor

niveau 2 116. Verbreding onderhoud personenauto's, geschikt voor

niveau 3 en 4 117. Verbreding reparatie bedrijfsauto's, geschikt voor

niveau 2 118. Verbreding reparatie bedrijfsauto's, geschikt voor

niveau 3 en 4 119. Verbreding reparatie personenauto's, geschikt voor

niveau 2 120. Verbreding reparatie personenauto's, geschikt voor

niveau 3 en 4 121. Verdieping beeldgebruik 122. Verdieping blijvend fit, veilig en gezond werken

(geschikt voor niveau 2 en 3) 123. Verdieping blijvend fit, veilig en gezond werken

(geschikt voor niveau 4)

124. Verdieping Cargo handling ML 125. Verdieping Cargo handling OL 126. Verdieping chemie 127. Verdieping commercie: textielproducten en -

productie 128. Verdieping Controlling ML 129. Verdieping Controlling OL 130. Verdieping Cytopathologie 131. Verdieping editing 132. Verdieping Electrical systems 133. Verdieping Electrical systems ML 134. Verdieping Electrical systems OL 135. Verdieping experimental design 136. Verdieping geluid 137. Verdieping Hematologie 138. Verdieping Histopathologie 139. Verdieping klinische chemie 140. Verdieping licht 141. Verdieping Maintenance and Repair ML 142. Verdieping Maintenance and Repair OL 143. Verdieping Marine Engineering ML 144. Verdieping Marine Engineering OL 145. Verdieping maritiem technisch

146. Verdieping nautisch 147. Verdieping Navigation ML 148. Verdieping Navigation OL 149. Verdieping procesbeheersing geschikt voor niveau 2 150. Verdieping software 151. Verdieping stoom en water geschikt voor niveau 2

en 3 152. Verdieping stoom en water geschikt voor niveau 4 153. Verdieping Visserij Trawlers 154. Verkenning van de haven 155. Verpakken van levensmiddelen 156. Verpleegkundige zorg voor kwetsbare ouderen in

een kortdurende (acute) opnamesituatie 157. Voeding, industriële processen 158. Wagencontroleur 159. Weerbaarheid voor beveiligers en handhavers 160. Wellness en sauna 161. Werken in de drogisterij, geschikt voor niveau 3 162. Werken in de drogisterij, geschikt voor niveau 4 163. Werken in de sector industrieel onderhoud 164. Zendertechniek audio 165. Zorg in instabiele en acute zorgsituaties

Aan: Algemeen bestuur 23 juni 2016

Van: Ad Woudenberg, manager Toetsingskamer

Betreft: Advies Toetsingskamer

Datum: 17 juni 2016

Ons kenmerk: aw16-0692dvb

Inleiding

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt vormen de aanleiding tot het versneld veranderen van beroepen. De

herziene kwalificatiestructuur anticipeert daarop, o.a. door het vergroten van de flexibiliteit van de

beroepsopleiding door toevoeging van keuzedelen. Dit is een nieuw element dat per 1 augustus 2016 een

vast onderdeel zal vormen van de beroepsopleiding. Onderwijs en bedrijfsleven hebben zichtbaar

geïnvesteerd in de keuzedelen gericht op het verbeteren van de aansluiting van de beroepsopleiding op het

beroep en vervolgopleiding. Naast de hernieuwde inrichting van de structuur is ook gewerkt aan het

vergroten van de flexibiliteit van het stelsel door meerdere keren per jaar onderwijs en bedrijfsleven de

mogelijkheid te bieden om nieuwe dan wel gewijzigde kwalificaties, kwalificatiedossiers en keuzedelen vast

te laten stellen door de minister van OCW en staatssecretaris van EZ.

Voor de vaststelling per 1 juli 2016 ontvangt u hierbij het onafhankelijke advies van de Toetsingskamer SBB

wat betrekking heeft op nieuw ontwikkelde kwalificaties, nieuw ontwikkelde keuzedelen en advies over de

gewijzigde instructie.

Opdracht en legitimatie

De Toetsingskamer toetst in opdracht van het bestuur SBB kwalificatiedossiers, kwalificaties en keuzedelen.

De toetsing is gebaseerd op de Regeling vaststelling modellen kwalificatiedossier en keuzedeel en

toetsingskader kwalificatiestructuur mbo 2016. De regeling is op 14 februari 2016 gepubliceerd in de

Staatscourant.

Modellen, toetsingskader en instructie

Het vastgestelde model kwalificatiedossier en keuzedeel, Toetsingskader en de instructie bij het model

kwalificatiestructuur vormen tezamen de basis voor de toetsing en het uit te brengen advies. Over de wijze

waarop beroepsvereisten verwerkt worden in de kwalificatiestructuur op basis van het afwegingskader is in

de afgelopen maanden gesproken met direct betrokkenen. Aanscherping van de instructie bleek nodig, met

name vanwege de verplichte examens die, op grond van andere wet- en regelgeving dan de

onderwijswetgeving, bij een externe instantie afgenomen moet worden. Als onderdeel van het advies

ontvangt u de gewijzigde 'Instructie model kwalificatiedossier en keuzedeel'.

Kwalificatiedossiers

Op 1 augustus 2016 vormt de herziene kwalificatiestructuur de wettelijke basis voor de opleidingen in het

mbo. Alle herziene kwalificatiedossiers, inclusief de keuzedelen, zijn, na positief advies van de

Toetsingskamer, ter legitimatie aan het bestuur SBB aangeboden en op 14 februari 2016 door de minister

van OCW en staatssecretaris van EZ vastgesteld. Slechts in beperkte mate en onder strenge voorwaarden

zijn wijzigingen van bestaande dan wel toevoeging van nieuwe kwalificaties toegestaan. De belangrijkste

redenen voor wijziging vinden hun oorsprong in gewijzigde beroepsvereisten en knelpunten in de

onderwijsuitvoering. De Toetsingskamer heeft binnen deze kaders twee kwalificatiedossiers aangeboden

gekregen voor toetsing nadat de betrokken sectorkamer de ontwikkeling daarvan heeft geaccordeerd. Het

betreft de volgende nieuwe dan wel gewijzigde kwalificaties:

Kwalificatiedossier Financiële dienstverlening

Het kwalificatiedossier vormt een onderdeel van de status-quo lijst, waarvoor de minister tijd heeft

gegeven om tot een oplossing te komen voor het verwerken van de relevante beroepsvereisten. Het

betrokken vakdepartement heeft eind mei besloten om beroepsvereisten voortkomend uit de Wet

Financieel Toezicht niet als vereiste te verklaren voor de beginnend beroepsbeoefenaar. Daarnaast is er

sprake van toegenomen problemen in de onderwijsuitvoering (dalend leerlingaantal en een dalend

aanbod van opleidingsmogelijkheden). Tezamen vormt dit de legitimatie om het kwalificatiedossier

versneld in behandeling te nemen. Het dossier voldoet aan de criteria van het toetsingskader. Een

kanttekening is dat sociale partners vanwege het late moment van aanpassing werken aan de

aanpassing van het beroepscompetentieprofiel als gevolg van het niet verwerken van (wettelijke)

beroepsvereisten. Dit vormt een risico, aangezien het toetsingskader voorschrijft dat het

kwalificatiedossier gebaseerd dient te zijn op door sociale partners gelegitimeerde

beroepscompetentieprofielen (bcp's) die aansluiten bij de actuele vraag op de arbeidsmarkt. Sociale

partners hebben een verklaring ondertekend waarin zij bevestigen dat:

o de kwalificaties -zoals deze in het dossier zijn beschreven- gebaseerd zijn op beroepen in de

beroepspraktijk en dat er t.b.v. de arbeidsmarkt behoefte is aan deze opleidingen

o de inhoud van de kwalificaties overeenkomt met functies in het bank- en verzekeringswezen

en intermediairs waarop de opleiding is afgestemd

o de toezegging dat het aangepaste bcp vóór 1 januari 2017 gelegitimeerd wordt aangeboden

Met deze verklaring kan de Toetsingskamer een positief advies uitbrengen voor dit dossier, met de

kanttekening daarbij dat er voldaan wordt aan de toezegging.

Kwalificatie monteur metalen daken en gevels (niveau 2) en de kwalificatie Allround dakdekker metaal

(niveau 3), beide toegevoegd aan het kwalificatiedossier Dakdekken.

De herziening van de kwalificatiestructuur heeft geleid tot de aanpassing van een aantal kwalificaties in

deze sector. Uit evaluatie is gebleken dat voor deze beroepsgroep de herziening een ongewenst effect

op leerlingaantal en aansluiting met de beroepspraktijk met zich meebracht. Op verzoek van onderwijs

en bedrijfsleven heeft de sectorkamer Techniek en gebouwde omgeving opdracht gegeven tot

aanpassing.

De Toetsingskamer heeft de beide kwalificaties voorzien van een positief advies en adviseert het

bestuur deze, na verificatie dat de sectorkamer deze heeft gevalideerd, voor vaststelling aan te bieden

aan de minister van OCW.

Beide kwalificatiedossiers zijn al beschikbaar voor inzage op de website www.s-bb.nl/kwalificaties

Keuzedelen

Bij de overgang van de wettelijke taken heeft een deel van de keuzedelen achterstand opgelopen bij de

ontwikkeling en validering. Op 5 februari 2016 heeft het AB SBB besloten de resterende keuzedelen met

extra inzet op te leveren voor vaststelling per 1 juli 2016. De Toetsingskamer heeft in totaal 212

keuzedelen getoetst. Voor 211 keuzedelen heeft de Toetsingskamer een positief advies uitgebracht. Voor 1

keuzedeel (zie uitzondering) heeft de Toetsingskamer een positief advies onthouden.

Uitzondering Techniek en gebouwde omgeving

Van de resterende 211 keuzedelen zijn er 131 gevalideerd door de sectorkamers. Uitzondering vormt de

sectorkamer TGO, 81 keuzedelen zijn niet gevalideerd. In de bijlage is het volledige overzicht van alle

beoordeelde keuzedelen opgenomen.

Uitzondering Ondernemend vakmanschap, geschikt voor niveau 3 en 4

Het keuzedeel voldoet niet aan de eisen van het toetsingskader. Het keuzedeel kan daarom niet worden

voorzien van een positief advies. Er is sprake van ondoelmatige overlap met het keuzedeel

Ondernemerschap mbo. De Toetsingskamer heeft geadviseerd om het keuzedeel Ondernemerschap mbo te

splitsen in een basis (ondernemend vakmanschap) en een verdieping (ondernemerschap mbo min

ondernemend vakmanschap). Daarmee is het voor de gebruiker direct duidelijk wat het onderscheid is

tussen de keuzedelen. Koppeling van beide keuzedelen aan dezelfde kwalificatie is dan mogelijk (met in

achtneming van het niveau).In lijn hiermee heeft de Toetsingskamer in een pre-advies aan bestuur SBB

gevraagd om een uitwerking te laten maken van een basis keuzedeel ‘Ondernemend vakmanschap’ en een

verdiepend keuzedeel ‘Ondernemerschap mbo’. Dit is eveneens medegedeeld aan de sectorkamer Handel.

De Toetsingskamer dringt aan op herordening van de onderdelen uit het keuzedeel Ondernemerschap mbo

en Ondernemend vakmanschap als ook de al bestaande keuzedelen gericht op ondernemerschap, met 1

januari 2018 als uiterste datum voor de uitwerking.

Koppeling van keuzedelen

De toetsing van een koppeling concentreert zich op het verband tussen keuzedeel en kwalificatie met als

belangrijkste toetscriterium ‘ondoelmatige overlap’. Een belangrijk onderscheid wordt gevormd door de

strekking van een keuzedeel, beroepsspecifiek of generiek. Generieke keuzedelen worden op verzoek van

de Thema-adviescommissie Kwalificeren & Examineren gekoppeld, voor beroepsspecifieke keuzedelen

wordt een koppelverzoek ingediend door een van de acht sectorkamers. De koppelingen worden uitgevoerd

door de Toetsingskamer op voorwaarde van een positief advies en validatie door een van de sectorkamers

dan wel Thema-adviescommissie K&E. De positief beoordeelde en gevalideerde koppelingen worden

gepubliceerd in een overzicht. Dit overzicht is in te zien via de volgende link www.s-bb.nl/keuzedelen

Uitzondering koppeling keuzedelen 'Verpakken van levensmiddelen', 'Voeding, industriële processen',

'Voeding, procestechniek'.

De Toetsingskamer heeft in een eerder advies (januari 2015) gewezen op de ondoelmatige overlap die

bestaat tussen de procesoperatorkwalificaties in dossiers van de sectorkamers Techniek en gebouwde

omgeving en Voedsel, groen en gastvrijheid. De Toetsingskamer heeft geconstateerd dat met de koppeling

van deze keuzedelen aan de specifieke kwalificaties de problematiek van de overlap vergroot wordt

vanwege de toegenomen verwantschap van de nieuw gevormde combinaties kwalificatie-keuzedeel.

Het signaal over de toename van overlap op het niveau van de beroepsopleiding is ter harte genomen door

zowel het bestuur als door de betrokken sectorkamers. De sectorkamers hebben toegezegd de kwestie van

de overlap te agenderen in het kader van het onderhoud van de kwalificatiestructuur. De Toetsingskamer

adviseert om terughoudend te zijn om toekomstige nieuwe keuzedelen vast te stellen die de problematiek

van de overlap nog verder compliceren.

Conclusies:

De kwalificatiedossiers en keuzedelen die de Toetsingskamer van een positief advies heeft voorzien,

voldoen aan de eisen vermeld in het vastgestelde Toetsingskader. Alle keuzedelen vallend onder de

verantwoordelijkheid van de sectorkamer Techniek en gebouwde omgeving zijn wel voorzien van een

positief advies, echter niet gevalideerd door de sectorkamer. Op het moment van uitbrengen van dit advies

is het nog onzeker of deze keuzedelen nog gevalideerd zullen worden.

Met het aanbod van de nieuwe keuzedelen en de aangebrachte koppelingen zijn keuzedelen beschikbaar

voor het cohort 2016-2017.

Advies:

De Toetsingskamer heeft twee kwalificatiedossiers en 212 keuzedelen voorzien van een positief advies. De

bijlage bevat het overzicht van de nieuw gepubliceerde keuzedelen. De Toetsingskamer adviseert het

bestuur om de in de bijlage genoemde keuzedelen vast te stellen en door te geleiden aan de minister van

OCW en de staatssecretaris van EZ ter instemming.

Verklaring onafhankelijkheid

Als manager Toetsingskamer verklaar ik hierbij dat het uitgebrachte advies en het daartoe ingerichte

toetsproces op onafhankelijke wijze is uitgevoerd.