270611%20bezoek%20roosendaal[1]

Wijkonderneming Hambaken “geef professionals de ruimte & hou het simpel!”

27 juni 2011: Mieke van der Sanden, kwartiermaker (tot 1 juli)

Maartje de Kruijf, Zayaz

Programma

• Kennismaking• Historische context & concept van de wijkonderneming: • Ervaringen in het eerste jaar • Conclusies evaluatieonderzoek GenP: • Status medio 2011• Overwegingen/lessen! • Reflectie en discussie

Historische context

Ontwikkeling wijksamenwerking in ‘s-Hertogenbosch:

• Informatie-uitwisseling • Samenwerkingsprojecten • Ketensamenwerking • ……………

Toe aan een nieuwe fase?

• Van ketensamenwerking naar een duurzaam samenwerkingsmodel in de wijken (“projectencarrousel ontstijgen”, van “elkaar weten te vinden/afstemmen” naar “samenwerken over de grenzen van de eigen organisatie heen”)

Historische context

Basisgedachte:Vaardig wijkwerkers af in een autonoom, multidisciplinair team onder één functionele aansturing (& onder één dak).

Met als inzet:- Nadelen van verkokering ontmantelen (langs elkaar heen werken &

afschuiven verantwoordelijkheden)- Voordelen van verkokering behouden (behoud van kennis en specialisatie)- Efficiency en effectiviteit van ieders wijkgerichte inzet vergroten- Vraaggerichtheid en betrokkenheid van bewoners vergroten (“snel

inspringen op gebeurtenissen en behoeften in een buurt / leefwereld centraal”)

- Professionele autonomie versterken (“geef de ruimte aan professionals, om samen met bewoners het verschil te maken in de wijk”)

Historische contextVijf partijen: Gemeente ‘s-Hertogenbosch, MEE, Divers, Juvans, Zayaz

Afspraken vastgelegd in gemeenschappelijke verklaring, juni 2009:

- Opstart twee pilots, te beginnen in De Hambaken (kansrijk: wijk ‘in the picture’, veel wijkinzet van alle deelnemers, inhoudelijke aansluiting mogelijk op 19-puntenplan)

- Aanstellen kwartiermaker als functioneel leidinggevende (met mandaat)

- Afvaardiging wijkwerkers in autonoom, multidisciplinair team

- Opstellen van de inhoudelijke agenda (‘outputtermen’) niet vooraf, maar onderdeel maken van de opdracht van de kwartiermaker (wijkondernemingsplan).

- Werkendeweg ontwikkelen & blokkades slechten (= doorzettingsmacht voor de kwartiermaker).

Start (1e) kwartiermaker: september 2009

Concept wijkonderneming

Concept wijkonderneming

Motto: Geef professionals in de wijk de ruimte!

• Team van professionals uit diverse maatschappelijke organisaties

• Spil: de wijkondernemer/kwartiermaker

• Gemeenschappelijke basis: ondernemingsplan contract

• Binnen deze kaders: professionele handelingsvrijheid

• Doel: flexibel spel van vraag en aanbod op wijkniveau

• Dit impliceert overdracht van: mensen/professionals, activiteiten/dienstverlening, budgetten

• Daarmee ook overdracht van zeggenschap = loslaten!

• Bestuurders van de deelnemende partners: “aandeelhouders: board”

Enkele dilemma’s aan de voorkant

• Overzien partners de consequenties in voldoende mate? (zeggenschap afstaan!) afbreukrisico!

• Spanningsveld van horizontale coalitievorming en bottom-up werkwijze versus (verticale) sturing, governance en verantwoording.

• Rol huurders/cliënten?

• Spanningsveld tussen vrije regelruimte voor professionals en niet-vrije resultaatafspraken?

• Succesvolle vrije regelruimte smaakt naar meer! Waar ligt de grens?

• De gemeente is partij in de wijkonderneming, maar hoe gaat zij om met haar (drie)dubbele pet?

Pilot wijkonderneming: “hou het simpel!”Ervaringen en evaluatie

De deelnemers van de Wijkonderneming staan met elkaar op een kruispunt. Niet zo

maar een kruispunt maar het befaamde Heetmanplein in ‘s-Hertogenbosch.

Heetmanplein als metafoor


vanwege de grote verkeersstroom is het plein veranderd in een ingewikkeld knooppunt

Heetmanplein als metafoor


190908

Subtitel

Hard/repressief

190908

Subtitel

Zacht/preventief

Complementaire aanpak

190908

Subtitel

Sociaal

27-9-2009

Subtitel

Fysiek · Cameratoezicht· Ontruiming wietplantages· Sluiten van risicolocaties· Intrekking vergunningen cafés· Indammen (straat)prostitutie

· Renovatie van woningen en straten· Wijkvernieuwing· Herinrichting publieke ruimte· Groenvoorzieningen · Bijzondere gebouwen

· Sociaal beleid· Investeren in sociaal weefsel · Welzijnswerk: buurt/opbouwwerk· Wijkbeheer· Inzet ondernemers/economie in de wijk· Activering burgerparticipatie: luisteren!!· Activeren bewonersorganisaties· Wijkactiviteiten

· Aanpak hangjongeren · Tegengaan verloedering en agressie· Toezicht en handhaving (stadstoezicht)

© Sjaak Khonraad

13


8-3-2009

Subtitel

Hard/repressief

8-3-2009

Subtitel

Zacht/preventief

Complementaire Aanpak

8-3-2009

Subtitel

Sociaal

8-3-2009

Subtitel

Fysiek

organisatiesorganisaties

organisatiesorganisaties

© Sjaak Khonraad


Wijkkenmerken:

• 5.495 inwoners

• 2.191 woningen, waarvan 19% koop

• 1.639 woningen van Zayaz

• 89% gebouwd in jaren 70

• Veel eensgezinswoningen

• 76% betaalbare huur

• 35,2% gezinnen, 29,5% eenpersoonshuishoudens, 10,5% 55+

• Mutatiegraad 7 tot 8% (begin 2011)


Doel van de wijkonderneming:

“efficiënt en effectief te zijn als het gaat om het grijpen van kansen en het oplossen van problemen in onze stad. Daarbij is het een noodzakelijke voorwaarden dat producten, diensten en oplossingen aansluiting hebben bij de realiteit van de burgers in de stad.

Wijkonderneming is een voertuig om bestaande activiteiten, programma’s en projecten beter te richten.

De kracht van burgers en burgerinitiatief staat centraal in de aanpak.

Drie speerpunten benoemd:

• veiligheid

• meedoen

• schone buurt

arbeid


Het gewenste maatschappelijke resultaat:

• mensen 1 trede hoger brengen op de participatieladder

In deze wijk zijn 2 keer zoveel

werkelozen/en mensen met een uitkering als in

andere wijken van Den Bosch.


Resultaten die behaald zijn:

Fysieke locatie Wijkonderneming per 01-09-2010 op de Zirkoon

MEEDOEN/ARBEID :

• 62 mensen hebben aangegeven 1 stap hoger te willen maken op de participatieladder:

Resultaat vanaf 01-09-2010:

Gastvrouw/huismeester gestart in de Zirkoon

voor 20 uur per week mbv uitkering UWV


• Wijkbeheerder gedetacheerd als Jeugdregisseur

• Entrion houdt werving en selectiegesprekken in de wijk

• 5 met name allochtone vrouwen zijn door het Entrion toegeleid naar betaald werk (IVT, ziekenhuis, beveiliging)

• Reïntegratiebedrijf geeft groepstrainingen in de Zirkoon

• “Cursus Gastvrouw” gegeven door Divers

• KlusOK werkt vanuit de Wijkonderneming

• Wijkcatering opgestart voor evenementen

• 15 “overlast”-gevende jongeren tekenen een Door en Voor-Door en Voor-contract

• 20 mensen gestart met vrijwilligerswerk bij Divers vanuit de Wijkonderneming

• 2 marokkaanse jongens hebben een betaalde Fotoshoot gehad voor een turks/marokkaans verzorgingstehuis

MEEDOEN collectief:

• Samenwerking met Avans en Expertisecentrum Integrale Veiligheid

• Samenwerking met Vivent (wijkverpleegkundigen)

• Samenwerking met politie

• Samenwerking met Eldegroep

• Samenwerking met IVT


• Samenwerking Weenergroep

• Samenwerking KWIC en Praktijkscholen?

MEEDOEN diversen:

(gebruik Zirkoon als “ontmoetingsplek” voor bewoners en professionals):

• Werkplek voor professionals

• Avond met woonwagenbewoners, gemeente en wooncorperatie

• Dag van de Dialoog

• Heidag van de Muzerije

• Bijeenkomsten Makershuis


• Bijeenkomsten Antilliaanse bewonersgroepen in het weekend

• Bezoek bestuur Kei-centrum

• Lunch op Burendag voor bewoners uit de wijk

• 4 keten opgeknapt en in gebruik genomen (cateringkeet, jongerenkeet, ontmoetingskeet en kluskeet).

Teambuildingsdag voor professionals


Ervaringen en evaluatie

BeleidBeleidmakersmakers

UitvoerdersUitvoerders

Bewoners Bewoners



Bewoners Bewoners



Bewoners Bewoners ????

!!!!UitvoerdersUitvoerdersUitvoerdersUitvoerders

Bewoners Bewoners

Van topdown… Van topdown… … … via vraaggericht … via vraaggericht …

..naar ..naar “wederkerig “wederkerig

adequaat”adequaat”


…wat hebben we nodig?

Pilot wijkonderneming: “hou het simpel!”

…wat hebben we nodig?

© Sjaak Khonraad

Uitvoering Uitvoering

Borging Borging Sturing Sturing

Mandaat Mandaat


Kortom….

© Sjaak Khonraad

Conclusies onderzoek GenPSEV-experiment

- Digitale enquête onder professionals, middenkader en bestuurders

- Drie groepsgesprekken: professionals/middenkader, bewoners, bestuurders

- Effectenmonitor

Conclusies m.b.t. vertaalslag visie naar uitvoering:

• Professionals hebben vertrouwen in de aanpak van de wijkonderneming, mits de randvoorwaarden voldoende worden ingevuld: is nu niet het geval.

• Te veel gericht op projecten te weinig op structureel samenwerken.

• Wijkonderneming nog te weinig onderscheidend t.o.v. vele projecten Hambaken.

• Geen eenduidige afbakening wijkonderneming.

• Tussentijds niet/nauwelijks bijgestuurd.


Conclusies m.b.t. professionele autonomie:

• Randvoorwaarden voor professionals slechts beperkt gerealiseerd

• Vaak alleen projecturen ondergebracht in wijkonderneming

• Over reguliere werk nog steeds de verticale verantwoordingslijn; geen regelruimte over de grenzen van de eigen organisatie heen

• Professionals die door eigen organisatie wel goed gefaciliteerd zijn (grote verschillen!), ervaren meer professionele autonomie

• Professionals pakken ruimte niet vanzelf. Ze gaan ook niet vanzelf anders werken: dat moeten ze leren!!

beperkt effect op professionele autonomie en efficiëntie. Professionals hebben ruimte onvoldoende gekregen en genomen.


Conclusies m.b.t. samenwerking:

• Samenwerken vooral in projecten

• In 1e instantie meer concurrentiegevoel tussen partners

• Betere samenwerking en contact, maar vooral samen praten

• Meer inzicht in werk van anderen en begrip

• Nog geen ‘echt’ multidisciplinair team

• Nog geen herverdeling taken en werkzaamheden

• Nog geen gezamenlijke werkwijze/anders werken moet je leren


Conclusies m.b.t. vraaggerichtheid en bewoners:

• Bewoners zijn betrokken bij projecten

• Projecten sluiten aan op behoefte bewoners

• Vraaggerichtheid organisaties is verbeterd

• ‘nieuwe doelgroepen’ in beeld en geholpen: overlastgevende jongeren & allochtone volwassenen

• Betere afstemming dienstverlening tussen partijen

• Afstemming cliëntinformatie kan beter, nog niet structureel

• Werkprocessen beperkt veranderd

• Zirkoon = kans om drempel naar bewoners te verlagen


Conclusies m.b.t. uitgevoerde projecten:

• Wijkonderneming draagt bij aan leefbaarheid

• Vooral effect op meedoen, ontmoeten, veiligheid

• Activering bewoners

• Harde kern overlastjongeren in beeld & traject

• ‘Voor wat/ hoort wat’-constructie werkt

• Nog geen inzicht in inzet in relatie tot effect (input/output)

Status medio 2011

• Inhoud/Inzet samenwerking in Hambaken:

- (arbeids)participatie: vergroten participatie en bevorderen economische zelfstandigheid

- sociale draagkracht: verminderen aantal overlastgevende gezinnen, verbeteren opvoeding en vrijetijdsbesteding jongeren & versterken bewonersnetwerken en contacten

- veilige en leefbare wijk: aanpakken overlast, sociale onveiligheid en hangjongeren

• Uitsluitend sociale pijler: zowel repressief als preventief. Wel afstemming met spelers in het fysieke domein.

• Zorg en ouderenzorg vooralsnog niet in programma

• Verschil tussen projecten en reguliere inzet moet verdwijnen door programmatische aanpak.

Status medio 2011• Organisatie:

- Hart van de organisatie is het wijkteam: harde kern van uitvoerende organisaties in Hambaken. Bestaat uit mensen die elkaar nodig hebben voor het realiseren van doelstellingen in Hambaken.

- Afvaardiging in wijkteam voor substantieel deel van de uren (indicatie: 20 uur)

- Medewerkers blijven in dienst van eigen organisatie.

• Wijkteam wordt aangestuurd door sociaal projectleider (van de gemeente): is verantwoordelijk voor de resultaten van het programma, geeft leiding aan het wijkteam, beslist over inzet van uren en budgetten (dus: met mandaat), is het scharnierpunt tussen professionals, bestuurders en ketenpartners.

• Regiegroep: is eindverantwoordelijk voor de realisatie van het programma: energie opwekken, loslaten, ruimte geven, faciliteren, blokkades slechtem, besluitvorming over budget, programma, voortgang, afvaardigen van competente mensen. Sociaal projectleider legt verantwoording af aan regiegroep.

Enkele overwegingen/lessen• De uitgangspunten van de wijkonderneming Hambaken zijn nog niet

gerealiseerd. Met de recente besluitvorming wordt een nieuwe poging gedaan dit te kantelen. Echter: is voldoende stilgestaan bij de vraag waarom het niet gebeurd is? Hebben bestuurders elkaar voldoende in de ogen gekeken? Waarom zou het nu wel lukken?

• We hinken steeds op 2 benen (bottom-up & horizontaal organiseren versus top-down & verticaal organiseren). De strijd tussen leefwereld en systeemwereld is dagelijks voelbaar. We zijn het erover eens dat de leefwereld centraal moet staan, maar schrijven vervolgens weer zoveel op over de manier waarop we dat willen organiseren en beheersen, dat het zijn kracht verliest. Het verhaal klopt op papier, maar hoe werkt de praktijk?

• Waar is de rol van de bewoner in het recente besluitvormingsproces? We hebben het over de burger, maar spreken niet met de burger. En alleen burgers kunnen het verschil maken in de wijk. Zij zijn het kapitaal van de wijk. Wij kunnen en moeten daar ‘slechts’ dienstbaar aan zijn.

• Concurrentie tussen organisaties, projecten en initiatieven is hardnekkig gebleken. Er is strijd om de resultaten vanwege allerlei (vaak financiële en politieke) belangen. Van wie zijn ze?

Enkele overwegingen/lessen

• De kwartiermaker heeft onvoldoende positie en mandaat gehad. Erkend is dat dit moet veranderen, maar gaat dit werkelijk gebeuren? Krijgt de sociaal projectleider wel mandaat? Heeft nl met onderling vertrouwen en loslaten te maken. Hebben we dat lef?

• De gemeente geeft nu leiding aan het wijkteam als sociaal projectleider en is daarmee de spil in de wijksamenwerking. Is deze rol passend? Moet de gemeente niet meer ruimte geven aan het maatschappelijk middenveld en meer regisseren op afstand, op resultaten? Ook: verschillende petten.

• Bij start is te weinig geïnvesteerd in teamontwikkeling en ‘out of the box’ samenwerking, komt pas de laatste tijd op gang. Kunnen we deze lijn nu vasthouden? (wisselingen in team, voldoende competenties?, voldoende aandacht voor cultuuromslag?)

• Start zonder ‘inhoudelijke agenda’ was niet handig! Inhoudelijke agenda van een wijk bepaalt wie moeten samenwerken in de wijkonderneming. Inhoudelijke resultaatafspraken zijn bovendien nodig om te kunnen/durven loslaten (mensen/middelen). Inhoudelijke resultaten inmiddels wel op hoofdlijnen bepaald. Echter: zitten de juiste partners om tafel gezien de resultaten? Klopt de keten? Waar is Weener Groep? Waar is Cello? Waar zijn de reïntegratiebedrijven?

Enkele overwegingen/lessen

• Belang van een ontmoetingsplek voor professionals (en bewoners) is groot! Zirkoon 7 bewijst in korte tijd al veel meerwaarde. Zirkoon 7 blijft ook gehandhaafd als uitvalsbasis voor het wijkteam.

• Er is op dit moment veel onzekerheid bij een aantal professionals gezien de wisselingen in de wacht (zowel in leiding als in wijkteam).

• Worden de juiste mensen afgevaardigd in het wijkteam? Dat is de sleutel tot succes!!

• De uitgangspunten van het wijkteam nw stijl zijn exact hetzelfde als destijds van de wijkonderneming. Waarom dan toch alles omgooien? Geef samenwerking de tijd.

270611%20bezoek%20roosendaal[1]

Technology

Transcript of 270611%20bezoek%20roosendaal[1]