20191206 presentatie open data - FARO. Vlaams steunpunt voor … · 2020. 1. 24. ·...
30
Transcript of 20191206 presentatie open data - FARO. Vlaams steunpunt voor … · 2020. 1. 24. ·...
OPEN DATABert Lemmens, Nastasia Vanderperren, Rony
Vissers, 6 december 2019
INLEIDING
INLEIDING
https://cjsm.be/cultuur/sites/cjsm.cultuur/files/public/180710-visienota_digitale_cultuur.pdf
INLEIDING
https://cjsm.be/cultuur/sites/cjsm.cultuur/files/public/180710-visienota_digitale_cultuur.pdf
INLEIDING
https://cjsm.be/cultuur/sites/cjsm.cultuur/files/public/180710-visienota_digitale_cultuur.pdf
INLEIDING
INLEIDING
http://taalunieversum.org/sites/tuv/files/downloads/Taaluniecommissie%20Digitaal%20Erfgoed%20-%20Aanbevelingen%20over%20open%20data%20in%20de%20cultuursector.pdf
WAT IS OPEN DATA?
● vrije beschikbare informatie > open licentie● vrije toegang > voor iedereen, geen reden
nodig, geen registratie● gebruikers mogen data hergebruiken,
aanpassen en verspreiden● open standaarden > formaat is geen
drempel● machineleesbaar > CSV, JSON, XML, RDF
WAT IS OPEN DATA?
⇔ Linked Open Data?
● Semantische web / Web 3.0● Semantische zoekvragen beantwoorden
door verbanden te leggen tussen gelinkte informatiebronnen
● Voorbeeld: Wikidata ⇒ gestructureerde, gelinkte en machineleesbare informatie van Wikipedia
TIM-BERNERS LEE (2001)
https://www-sop.inria.fr/acacia/cours/essi2006/Scientific%20American_%20Feature%20Article_%20The%20Semantic%20Web_%20May%202001.pdf
TIM-BERNERS-LEELinked (Open) Data (2006; 2010)
https://www.w3.org/DesignIssues/LinkedData.html
TIM-BERNERS-LEELinked (Open) Data (2006; 2010)
4 Linked Data principes (2006):- Gebruik URI’s als namen voor dingen- Gebruik HTTP URI waardoor mensen ze online kunnen zoeken- Zorg dat URI’s nuttige informatie in een standaard formaat teruggeven (RDF*,
JSON-LD)- Link naar URI’s van andere linked data bronnen
5 sterren Linked Open Data (2010)
★ Toegankelijk op het Web (eender welk formaat) maar onder een open licentie (Open Data)
★★ Toegankelijk als machineleesbare, gestructureerde data (bv. excel ipv pdf)
★★★ plus data in een open formaat (bv. CSV ipv Excel)★★★★ plus data in een W3C-standaard formaat (RDF of JSON-LD)
die dingen identificeren, zodat mensen er naar kunnen verwijzen ★★★★★. plus links naar andere linked data
https://5stardata.info/en/l
WAT IS OPEN DATA?
● open: drempels zo laag mogelijk● bruikbaar: afstemmen op noden van gebruiker● vindbaar: duurzaam toegankelijk● bereikbaar: via online zoekactie● zichtbaar: uitnodigen tot hergebruik
open data = wegwerken van zoveel mogelijk drempels
OPEN
● in principe publiek domein of open licenties (bv. PD, CC0, CC BY) > wegwerken juridische drempels
● zonder registratie of voorwaarden > wegwerken economische drempels
● open formaten + platformen > wegwerken technische drempels● geen beperkingen op hergebruik, aanpassingen of verspreidingen
OPEN
Publiek domein / open licenties met maximaal hergebruik
CC0: afstand doen van je auteursrecht
Public Doman Mark: dit werk is in het publiek domein
vrij hergebruik, maar naamsvermelding
vrij hergebruik, maar naamsvermelding en delen onder dezelfde licentie
OPEN
Formaat:● webpagina (HTML) > gewone eindgebruiker● JSON / XML / CSV (machineleesbaar) > digital humanities, data
mining, developers, ...● JPEG, PNG, TIFF > afbeeldingen● RDF/XML, JSON-LD > linked data
BRUIKBAAR
Voldoen aan eisen van je doelpubliek● gestructureerd en uitwisselbaar > verrijking mogelijk maken● open standaarden (LIDO, JSON, XML, Dublin Core, Invulboek, IIIF)● kwaliteitseisen: vorm en kwaliteit die je publiek verwacht● persistente identificatie● gebruiksrechten
⇒ gebruiker kennen!
2014 http://smak.be/collectie_kunstenaar.php?kunstwerk_id=1461&l=a&kunstenaar_id=41VINDBAAR
2016 http://smak.be/collectie_kunstenaar.php?kunstwerk_id=1461&l=a&kunstenaar_id=41VINDBAAR
2019 http://smak.be/nl/kunstwerk/7587 > opnieuw ‘Pagina niet gevonden’?
VINDBAAR
VINDBAAR
Persistent identifiers / Persistent URI’s● online inventarisnummer● onveranderlijke identifier die verwijst naar de meest actuele data
van het object● http://● eenvoudige, leesbare vorm
BEREIKBAAR
● infrastructuur die data kan hosten en doorzoekbaar maken○ eigen platform (website, DAM …)○ bestaande platformen (bv. Wikimedia-platformen,
Erfgoedinzicht, Open Data Gent, DAMS Antwerpen...)○ op de plek waar jouw doelpubliek ze eenvoudig kan ophalen
● gebruikersverwachtingen! (verschil tussen mens en machine)
ZICHTBAAR
= content naar eindgebruiker toeleiden● meerwaarde bieden → gebruikers uitnodigen om data te
gebruiken (gebruikersvoorwaarden)● hoog scoren in zoekresultaten● aanwezig zijn op de platformen die door de eindgebruiker
gebruikt wordt (bv. Wikipedia)● data op publieke open platformen (bv. Wikidata)
ZICHTBAAR
