Linked data ngi presentatie

84
Welkom bij NS Enterprise integratie met Linked Data en Semantisch Web Ngi – NGN evenement 26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Transcript of Linked data ngi presentatie

Welkom bij NS

Enterprise integratie met Linked Data en Semantisch Web

Ngi – NGN evenement

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Programma

IntroductieLinked Data en Semantic WebOpen Data en API’sPauzeEnterprise Integratie

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

De wereld raakt steeds meer connected

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Hoe ondersteunen we dat met IT ?

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Hoe ondersteunen we dat met IT ?

gisteren

system centric

DB-koppelingen,batchprocessen

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Hoe ondersteunen we dat met IT ?

gisteren vandaag

system centric proces centric

DB-koppelingen,batchprocessen

ESB,webservices

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Hoe ondersteunen we dat met IT ?

gisteren vandaag morgen

system centric proces centric data centric

DB-koppelingen,batchprocessen

ESB,webservices

Linked Data,API’s

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Hoe ondersteunen we dat met IT ?

gisteren vandaag morgen

inspanningper connectie

ontkoppelingbron / afnemer

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Ontkoppeling door

• gemeenschappelijke infrastructuur: internet

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Ontkoppeling door

• gemeenschappelijke infrastructuur:• gemeenschappelijke standaarden:

internet

RDFURI’shttp functiesvocabularies

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Ontkoppeling door

• gemeenschappelijke infrastructuur:• gemeenschappelijke standaarden:

• ontkoppelde SW ontwikkeling

internet

RDFURI’shttp functiesvocabularies

goede API’s

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Ontkoppeling door

• gemeenschappelijke infrastructuur:• gemeenschappelijke standaarden:

• ontkoppelde SW ontwikkeling• semantische integratie

internet

RDFURI’shttp functiesvocabularies

goede API’s

SKOS, OWL

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Vragen ?

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Vraag aan de zaal

Hoe kijkt jouw organisatie naar morgen?

A. We zijn al blij als we straks van onze legacy af zijnB. We hebben net SOA* ingevoerd, niet wéér veranderen!C. Onze organisatie kan elke nieuwe technologie aan, en zal die

ook invoeren zodra duidelijk wordt welke trends doorzettenD. We hebben API management en/of Linked Data al ingevoerdE. Linked Data is zoo 2015 …

* of whatever

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Vraag 2 aan de zaal

Hoe schat je deze ontwikkelingen in?

A. Geen idee, ik volg de trends in de mediaB. ESB’s en webservices kunnen alles wat je nodig hebt,

dus waarom nieuwe technologie invoeren?C. De meerwaarde van de nieuwe technologie is niet

duidelijk genoeg om de investering te rechtvaardigenD. Zodra men begrijpt wat het kan dan is het hek van de damE. Hoezo ontwikkeling, Linked Data en API’s are here to stay!

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Vraag 3

Wanneer worden de eerste ESB en webservices vervangen door nieuwe technologie?

A. We werken er al een tijd niet meer meeB. We plannen de migratieC. Over 2 à 3 jaarD. Per 2020E. Per 2030F. Voorlopig nog niet

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Uitdagingen

“De noodzaak van vernieuwing in de bancaire sector”8 april 2015, Mandy van Tilborg: Linked Data voor het eerst als topic voor Innovatie

• steile leercurve• bestaande best practices

(paradigma wisseling, kannibalisatie)

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Actualiteit !

Computable mei 2015, hoofdtitel voorpaginaOpen data als normaalste zaak van de wereld

Nu.nl 19 mei 2015, 5000 functies komen te vervallen;1.500 extra mensen aannemen voor gespecialiseerd werk als data-analyse

Reorganisatie Belastingdienst

Financiële dagblad 16 mei 2015,1e van 9 “Wereldwijde uitdagingen, Nederlandse oplossingen”(Dutch design 4e, De strijd tegen het water 8e)

Internet of things

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

4e Industriele Revolutie

Nieuwe webtechnologieën zullen ertoe leiden dat machines, goederen en onderdelen met elkaar kunnen communiceren. Het internet of things and services heeft gevolgen die buiten ons huidige bevattingsvermogen liggen.

Aan de basis van deze paradigmawisseling staat volgens Prof. Dais de real time – beschikbaarheid van alle relevante informatie van alle relevante stakeholders voor en over machines, klanten en goederen. Door deze nieuwe verbindingen ontstaan zelf organiserende, dynamische, ondernemingsoverstijgende netwerken die toegevoegde waarde creeren en naar kosten, grondstoffen en energieverbruik kunnen worden geoptimaliseerd.

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Reorganisatie“Door slimmere IT systemen worden meer bestanden aan elkaar gekoppeld en kun je fraude makkelijker opsporen.”

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Programma

IntroductieLinked Data en Semantic WebOpen Data en API’sPauzeEnterprise Integratie

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Linked Data

URI’s

RDFSemanticWeb

LinkedData

markup

the 4 rules semantic web stack

subjectpredicate

object

serializations

triple store

SPARQL

web of data

URI as address

DNS ownership URI as

identifier

vocabularies

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Relationele DB tabel

Student

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

RDF = TriplesStudent

Student 3has family_nameMiller

subject :predicate :

object :

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

RDF Serializations

<rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/"> <rdf:Description rdf:about="http://en.wikipedia.org/wiki/Tony_Benn"> <dc:title>Tony Benn</dc:title> <dc:publisher>Wikipedia</dc:publisher> </rdf:Description></rdf:RDF>

@prefix dc:http://purl.org/dc/elements/1.1/.<http://en.wikipedia.org/wiki/Tony_Benn> dc:title "Tony Benn"; dc:publisher "Wikipedia".

RDF/

XML

N3

subjectpredicate

object

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Graph

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Graph

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Data (Assertions) en Model (Terms)Tarzan is een hondTarzan is een reuTarzan’s baas is PietPiet is een hondenbezitterPiet rijdt Opel

Hond is een diersoortReu is een sexeHondenbezitter is een persoonOpel is een soort auto

A-bo

xT-

box

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Triple Store

b.v. Oracle Spatial and Graph (DB option)AllegrographVirtuoso

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

SPARQL querytaal

RDF

RDF

RDF

SPARQLendpoint

SPARQLendpoint

SPARQLendpoint query

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Vocabulariesvocabularies define the concepts and relationships(also referred to as “terms”) used to describe and

represent an area of concern

(zeg maar: de kolomheaders of attributen)

GOUDEN REGEL:beter goed gekopieerd dan goed verzonnen

b.v.: Dublin Core, FOAF, VCard

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Linked Data

URI’s

RDFSemanticWeb

LinkedData

markup

the 4 rules semantic web stack

subjectpredicate

object

serializations

triple store

SPARQL

web of data

URI as address

DNS ownership URI as

identifier

vocabularies

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Identificatie !

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

universeel

URI als adres

https://ovi.rdw.nl/default.aspx?kenteken=49-HXP-8

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

URI als identificatie

https://ovi.rdw.nl/default.aspx?kenteken=49-HXP-8

scheme= http

domainname

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

URI als identificatie

https://ovi.rdw.nl/default.aspx?kenteken=49-HXP-8

scheme= http

domainname

een URI is “resolvable” of niet(je krijgt informatie terug of een 404 error)

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

identificerende URI’s hoeven niet resolvable te zijn

Domain Name System owner

Eigenaarschap of authentieke bron van een URIwordt impliciet bepaald door het wereldwijde DNS mechanisme dat internet domeinnamen

toedeelt

Zo maak je een http URI dus universeel uniek

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

RDF = TriplesStudent

Student 3has family_nameMiller

subject :predicate :

object :

altijd URI ! altijd URI ! URI / tekst

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Linked Data

URI’s

RDFSemanticWeb

LinkedData

markup

the 4 rules semantic web stack

subjectpredicate

object

serializations

triple store

SPARQL

web of data

URI as address

DNS ownership URI as

identifier

vocabularies

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Web of Data

linkstussen pagina’s

“typed” linkstussen gegevenselementen

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Markup

<div itemscope itemtype ="http://schema.org/Movie"> <h1 itemprop="name">Avatar</h1> <span>Director: <span itemprop="director">James Cameron</span>

(born August 16, 1954)</span> <span itemprop="genre">Science fiction</span> <a href="../movies/avatar-theatrical-trailer.html" itemprop="trailer">Trailer</a></div>

leesbare teksthyperlink

layout markupsemantic markup

(microformat)

AvatarDirector: James Cameron (born August 16, 1954)Science fictionTrailer

webpagina:

brontekst:

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

4 rules (Tim Berners Lee 2006)

Use URIs as names for things

Use HTTP URIs so that people can look up those names When someone looks up a URI, provide useful information, using the standards (RDF*, SPARQL)

Include links to other URIs so that they can discover more things.

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Semantic Web Stack

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Rich snippets

BrowniesHeiniken Music Hall

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Pagina’s met semantic markup

BBC

Onderliggende RDF architectuur

DBpediahttp://dbpedia.org/sparql

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Wikipedia in een Triple store

Semantische Wikihtt

p://

refe

renti

earc

hite

ctuu

r.nl

Machine readable samenwerken

Relfinderhtt

p://

ww

w.v

isua

ldat

aweb

.org

/rel

finde

r.php

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Betekenisvolle relaties vinden

Programma

IntroductieLinked Data en Semantic WebOpen Data en API’sPauzeEnterprise Integratie

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Open Data

Open Data is deverzameling interne gegevens

die organisaties externop internet publicerenvoor vrij hergebruik.

• vrij van rechten• vrij van commerciële kosten (?)• computer leesbaar

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Open Data NLhtt

ps:/

/dat

a.ov

erhe

id.n

l/

API

API = loketfunctie op een systeemwaarlangs andere systemen

elektronisch informatie kunnen uitwisselen.

Open (of Public of Web) API = API die iedereen via internet kan benaderen

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

API

API = koppelingmaar dan één waar over is nagedacht ;-)

“wat voor zinnige functionaliteit kan ik bieden”want (de behoefte van) de afnemer is onbekend

maximale ontkoppeling

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

OpenStreetMap API’s

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Social Media API’s

Met de Twitter API kun je bijvoorbeeldop je eigen website:

• Eigen tweets laten zien, laat de bezoeker zien wat jouw laatste tweets zijn.• Retweets van een bepaalde tweet laten

zien.• Tweets van "vrienden" laten zien.• …

Open Data marktwerking

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Open Data

Open Data Ierlandfilmpje

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Voordelen van Open Data

Transparantie en democratische controle

Participatie en publiek-private samenwerking

Verbeterde en nieuwe producten en diensten

Verbeterde efficiëntie van overheidsdiensten

Innovatie, en daarmee economische groeiBestuurlijke initiatieven• Digital Agenda van eurocommissaris Neelie Kroes (2010)• Open Government Partnership (OGP):

een internationaal platform voor landen die hun overhedenmeer “open, accountable en responsive” willen maken (2011)

• Open Government Initiative van president Obama (2013)• Actieplan Open Overheid van minister Plasterk (2013).

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Innovatie

Engineering Discovery Recombinant Innovation

methodisch labwerk ongeplande toevalstreffer

combinatie van bestaande

technologieen

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Recombinant Innovation

“The best innovators aren’t lone geniuses. They are people how can take an idea that is obvious in one context and apply it in not-so-

obvious ways to a different context.The best companies have learnt to

systematize that process”(Hagardon, Sutton 1990)

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Marktwerking van publicatie

Boston Tfilmpje

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Programma

IntroductieLinked Data en Semantic WebOpen Data en API’sPauzeEnterprise Integratie

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Programma

IntroductieLinked Data en Semantic WebOpen Data en API’sPauzeEnterprise integratie

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Marktwerking binnen Enterprise?

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Eisen aan ontkoppeling

ontkoppeling processen

ontk

oppe

ling

or

gani

satie

s

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Enterprise integratie?

Integratie

Interoperabiliteit

Communicatie

ontkoppelingfu

nctio

nalit

eit

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

de balans ligt in het midden

Factoren van interoperabiliteit

IdentifiersDistributieFormaat

Semantiekbusinesslogic

UI

businesslogic

UI

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Distributie

brief abonnement street box

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Servicedefinitie

… en wie bepaalt welke service wordt

geleverd?

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Interoperabiliteit

gisteren vandaag morgen

system centric proces centric data centric

DB-koppelingen,batchprocessen

ESB,webservices

Linked Data,API’s

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Vandaag

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Morgen

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Innovatie

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Vraag 3

Wanneer worden de eerste ESB en webservices vervangen door nieuwe technologie?

A. We werken er al een tijd niet meer meeB. We plannen de migratieC. Over 2 à 3 jaarD. Per 2020E. Per 2030F. Voorlopig nog niet

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Dank u wel

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen

Achtergrondinformatiew

ww

.ope

ndat

aarc

hite

ctuu

r.nl

26 mei 2015 | het Trefpunt | Joep Creusen