2016

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

#visitveluwe

Dorpsstraat 14, 6661 EK ElstPostbus 156, 6660 AD Elst

E partner@visitveluwe.nlvisitveluwe.nl/partners

De brochure ‘Kerncijfers Toerisme Veluwe 2016’ is een product van VisitVeluwe dat tot stand is gekomen in samenwerking met het Bureau Economisch Onderzoek van de provincie Gelderland. Aan dit product kunnen geen rechten worden ontleend. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met VisitVeluwe op 0481 366 250.

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

2 3

Gelderland staat van alle provincies nog altijd op de eerste plek als het gaat om het aantal binnenlandse vakanties. De Veluwe (incl. Veluwezoom) staat op een tweede plaats qua populairste toeristenregio. Op 1 staan de Noordzeebadplaatsen, al loopt de achterstand van de Veluwe daarop aanzienlijk terug. Het totaal aantal vakanties op de Veluwe toont een lichte groei in 2015 (1,0%) ten opzichte van 2014, terwijl het aantal doorgebrachte vakanties in de Noordzeebadplaatsen afnam (-2,3%). Dat zit in vakanties in gehuurde accommodaties, die laten op de Veluwe een groei van 13% zien tegenover een groei van 2,4% in de Noordzeebadplaatsen, waardoor de Veluwe bij deze toeristische vakanties van de vierde naar tweede plek opklimt. De groei van de toeristische binnenlandse vakanties op de Veluwe deed zich met name voor bij de middellange vakanties van 5-8 dagen. Maar ook bij de korte en lange vakanties was er sprake van een toename. In absolute zin zijn met name de vakanties in het voorjaar op de Veluwe toegenomen. Maar ook in de andere seizoenen, met uitzondering van het najaar, was er sprake van groei.

VELUWE GROEIT!

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

1. Kerncijfers Binnenlandse vakanties en herkomst toeristen

2. Kerncijfers Activiteiten en attracties3. Kerncijfers Bestedingen van toeristen4. Kerncijfers Buitenlandse gasten5. Kerncijfers Zakenreizen6. Kerncijfers Werkgelegenheid

INHOUDSOPGAVE:PAG ONDERWERP

4 >

10 >12 >14 >16 >18 >

KERNCIJFERS BINNENLANDSE VAKANTIES

4 5

VELUWE

Zuid-Holland

Noord-Holland

Noord-Brabant

29,7%

9,6%

16,8%

TOP 3 TOERISTISCHE BINNENLANDSE VAKANTIES OP DE VELUWE NAAR PROVINCIE VAN HERKOMST

In % van totaal, gemiddelde 2010-2015

Kerncijfers Binnenlandse vakanties en herkomst toeristen1

TOP 3 TOERISTISCHE BINNENLANDSE VAKANTIES NAAR TYPE HUISHOUDING

In % van het totaal, toeristengebied Veluwe, gemiddelde 2010-2015

1

2

3

44,6%

21,7%

13,8%

Tweeverdieners (vrouw ouderdan 35 jaar)

zonder kinderen

Gezinnen metkinderen, jongste

kind 0-5 jaar

Gezinnen metkinderen, jongste

kind 6-12 jaar

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie OnderzoekBron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek

KERNCIJFERS BINNENLANDSE VAKANTIES

6 7

BINNENLANDSE VAKANTIES EN OVERNACHTINGEN De vakanties die op de Veluwe doorgebracht worden kunnen onderverdeeld worden in toeristische vakanties en vaste standplaatsvakanties. Deze vakanties bij elkaar opgeteld vormen samen alle binnenlandse vakanties. Nederlanders zijn in 2015 1.771.000 keer op vakantie geweest op de Veluwe. Het betreft 1.453.000 toeristische vakanties en ca. 322.000 vaste standplaats vakanties. In 2015 vonden er 7.451.000 toeristische binnenlandse over- nachtingen plaats op de Veluwe. De toeristische vakanties namen het afgelopen jaar met ca. 13% toe, de toeristische overnachtingen met bijna 15%.

Veluwemeer

Zwolle

Zutphen

Nijmegen

IJssel

Rijn

Waal

Nederrijn

Maas

19%

3%

6%

2%

2%

6%

1%

2%

5%

2%

2%

8%

10%4%

8%

2%

9%

2%

4%0%

2%

Apeldoorn

Arnhem

Barneveld

Harderwijk

Elburg

Oldebroek

Scherpenzeel

Nijkerk

Putten

Hattem

Heerde

Epe

Nunspeet

Ermelo

Brummen

Voorst

Ede

Wageningen

RenkumRozendaal

Rheden

VERDELING (IN %1) TOTAAL AANTAL (BINNEN- EN BUITENLANDSE) OVERNACHTINGEN PER GEMEENTE

Toeristengebied Veluwe, gemiddelde op basis van de periode 2010-2014

1 De relatieve verdeling is bepaald o.b.v. de totale opbrengsten toeristenbelastingen per gemeente; hierbij is niet gekeken naar verschillen in de toeristenbelasting tarieven per gemeente.

Bron: Raming o.b.v. gerealiseerde opbrengsten

toeristenbelastingen (bron CBS),gemiddelde 2010-2014, Bureau

Economisch Onderzoek provincie Gelderland

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

ONTWIKKELING AANTAL TOERISTISCHE BINNENLANDSE VAKANTIES EN OVERNACHTINGEN (X 1000)

Toeristengebied Veluwe, 2006-2015

Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek

vakantiesovernachtingen

1500 7800

8000

6850

5950

5500

1300

vaka

nti

es x

100

0

ove

rnac

hti

nge

n x

100

0

2006 2009 2012 2015

1100

1200

1400

1000

KERNCIJFERS BINNENLANDSE VAKANTIES

8 9

BINNENLANDSE OVERNACHTINGEN NAAR LOGIESVORM Bijna de helft (47%) van alle Gelderse logiesaccommodaties is, volgens cijfers van de Statistiek Logiesaccommodaties van het CBS, per 1 januari 2016 te vinden op de Veluwe (516 accommodaties). Accommodaties op de Veluwe zijn gemiddeld iets groter dan die in de andere Gelderse regio’s. Van het totaal aantal slaapplekken in Gelderland (197.247) bevinden zich 96.710 slaapplaatsen op de Veluwe (49%). Van alle accommodatietypen op de Veluwe komen kampeerterreinen het meest voor.

Het aantal overnachtingen in een bungalow bedraagt op de Veluwe bijna de helft (48%) van het totaal van alle toeristische binnenlandse overnachtingen in 2015. Ruim een kwart van de overnachtingen vindt op een camping plaats. In 2015 is het aantal overnachtingen bij alle logiesvormen toegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar.

De zomer is nog steeds de belangrijkste periode om op vakantie te gaan, 35% van alle toeristische vakanties van Nederlanders vindt op de Veluwe in dit seizoen plaats in 2015. Ca. 31% vindt plaats in het voorjaar, bijna 18% in het najaar en 16% in de winter. Het aantal toeristische vakanties doorgebracht op de Veluwe liet in alle seizoenen in 2015 een toename zien, met name in het voorjaar. In het najaar bleef het aantal toeristische vakanties vrijwel gelijk.

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

ONTWIKKELING AANTAL TOERISTISTISCHE BINNENLANDSE OVERNACHTINGEN NAAR LOGIESVORM (X 1000)

Toeristengebied Veluwe, 2013-2015

ONTWIKKELING AANTAL TOERISTISTISCHE BINNENLANDSE VAKANTIES NAAR SEIZOEN (X 1000)

Toeristengebied Veluwe, 2014-2015

WIST U DAT?De Nederlandse vakantieganger op de veluwe...• Gemiddeld 5,1 nachten op de Veluwe verblijft.• Vooral overnacht in een bungalow.• In de helft van de gevallen voor een korte vakantie (2-4 dagen) komt.• Voornamelijk de leefstijl ‘Uitbundig Geel’ en ‘Gezellig Lime’ heeft.

Kijk voor meer informatie over de zeven belevingswerelden op recron.nl.

Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek

Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie OnderzoekHotel

Voorjaar2014

Voorjaar Zomer Najaar Winter

Zomer2014

Najaar2013

Winter2014

Voorjaar2015

Zomer2015

Najaar2014

Winter2015

Bungalow Kamperen Overig

2013

2014

2015

3000

796

3.341

2.026 361

446

261215

454

509

257 234

1.675

1.922

775978 1.045

3.113

3.570

914723

2000

1000

600

500

400

300

200

100

0

vaka

nti

es x

100

0

ove

rnac

hti

nge

n x

100

0

KERNCIJFERS ACTIVITEITEN EN ATTRACTIES

10 11

TOP 10 BETAALDE DAGATTRACTIES 2015 Toeristengebied Veluwe

1. Koninklijke Burgers’ Zoo, Arnhem (1.040.804)

2. Dolfinarium, Harderwijk (643.321) 3. De Apenheul, Apeldoorn (582.000)4. Het Nationale Park De Hoge

Veluwe, Otterlo (578.029)5. Nederlands Openluchtmuseum,

Arnhem (556.095)6. Julianatoren, Apeldoorn (475.000)7. Kröller-Müller Museum, Otterlo (378.731)8. Paleis Het Loo, Apeldoorn (356.386)9. Schateiland Zeumeren, Voorthuizen

(354.000)10. Thermen Bussloo, Voorst (325.000)

TOP 10 GRATIS DAGATTRACTIES 2015 Toeristengebied Veluwe

1. Zwolse Bos, Heerde (1.500.000)2. Nationaal Park Veluwezoom,

Rheden (1.495.000)3. Recreatiegebied Bussloo, Wilp

(1.022.000)4. Natuurpark Berg en Bos,

Apeldoorn (490.000)5. Recreatiegebied Zeumeren,

Voorthuizen (390.000)6. Strand Nulde, Putten (268.000)7. Strand Horst, Ermelo (200.000)8. Bezoekerscentrum Veluwezoom,

Rheden (200.000)9. Heerderstrand, Heerde (132.000)10. De Beeldentuin, Garderen (130.000)

TOP 10 BETAALDE EVENEMENTEN 2015 Toeristengebied Veluwe*

1. Veluws Zandsculpturenfestijn, Garderen (135.000)

2. Fashion + Design Festival Arnhem (FDFA), Arnhem (45.000)

3. Pasar Malam in de Bush, Arnhem (31.366)4. Beleef Landleven, Arnhem (30.000)5. Naar Buiten, Barneveld (25.600)6. Spirit of Winter, Apeldoorn (22.320)7. WK Beachvolleybal Apeldoorn

(22.000)8. Grolsch Drakenboot in Concert,

Apeldoorn (20.000)9. Lumido lichtjesfestival, Apeldoorn

(20.000)10. Prinsen- en prinsessendag,

Apeldoorn (20.000)

TOP 10 GRATIS EVENEMENTEN 2015 Toeristengebied Veluwe

1. World Living Statues Festival, Arnhem (250.000)

2. Koningsdag Arnhem (180.000)3. World Streetpainting Festival,

Arnhem (150.000)4. Heideweek Ede (150.000)5. Koningsdag Apeldoorn (150.000)6. Bevrijdingsfestival Wageningen

(130.000)7. Vrijheidsdefilé Wageningen (130.000)8. Streetparade Canadese Veteranen,

Apeldoorn (120.000)9 . Arnhem Veenendaal Classic,

Arnhem (100.000)10. Oud Veluwse Markt, Barneveld

(100.000)

1. Wandeling maken-19% (863.900)

2. Uit eten gaan-17% (783.400)

3. Bezoek aan natuurreservaat, natuurgebied-12% (548.000)

4. Fietsen-10% (467.600)

5. Zwemmen-9% (419.400)

6. Funshopping-8% (373.900)

7. Bezoek aan beziens- waardige gebouwen-5% (240.800)

8. Bezoek aan dierenpark, safaripark, dolfinarium-4% (190.900)

9. Bezoek aan museum, oudheidkamer-4% (188.700)

10. Bezoek aan pretpark, attractiepark-2% (101.000)

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

TOP 10 ACTIVITEITEN NEDERLANDSE VERBLIJFSTOERIST OP DE VELUWEGemiddelde, 2013-2015

DE 3 MEEST POPULAIRE DAG RECREATIEVE ACTIVITEITEN OP DE VELUWE IN 2015 ZIJN:

1. Wandelen voor plezier (15%)2. Uit eten in een restaurant/

eetcafé (11%)3. Fietstocht voor plezier (10%)Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vrije Tijds Onderzoek 2015Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek

Kerncijfers Activiteiten en attracties2

Bron: Respons* Evenementen in GelreDome buiten beschouwing gelaten.

KERNCIJFERS BESTEDINGEN TOERISTEN

12 13

AANTAL EN BESTEDINGEN TIJDENS VRIJETIJDS- ACTIVITEITENIn 2015 zijn er bijna 63 miljoen vrijetijdsactiviteiten door Neder-landers op de Veluwe ondernomen (alle (dag) recreatieve activiteiten buiten de eigen woning van meer dan twee uur); activiteiten in verenigingsverband zijn hierin niet meegenomen. De directe bestedingen hebben hierbij in totaliteit een waarde van ruim € 775 miljoen. De gemiddelde directe bestedingen per vrijetijds-activiteit zijn de afgelopen twee jaar met bijna 10% teruggelopen. Het aantal vrijetijdsactiviteiten dat op de Veluwe is ondernomen is met bijna 3% toegenomen. Per saldo zijn de totale directe bestedingen met circa 7% afgenomen ten opzichte van het vorige onderzoek uit 2012-2013.

BESTEDINGEN TIJDENS BINNENLANDSE VAKANTIESDe gemiddelde bestedingen per persoon per dag, per toeristische vakantie in Nederland, zijn licht toegenomen ten opzichte van 2014. Dit is ook op de Veluwe en in Gelder-land het geval. De gemiddelde beste-dingen bevinden zich op de Veluwe op het Gelderse gemiddelde maar onder die van Nederland. Tijdens toeristische vakanties wordt er op de Veluwe in totaliteit ruim € 270 miljoen besteed in 2015. Tellen we de uitgaven tijdens vaste standplaatsvakanties hierbij dan komt het totaal uit op € 289 miljoen.

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

GEMIDDELDE BESTEDINGEN PER PERSOON PER DAG, TIJDENS EEN TOERISTISCHE BINNENLANDSE VAKANTIE (X 1 EURO)

Toeristengebied Veluwe, Gelderland en Nederland, 2013-2015

GEM. DIRECTE BESTEDINGEN (EXCL. VERVOER EN VASTE KOSTEN) PER VRIJETIJDSACTIVITEIT (> 2 UUR)

Toeristengebied Veluwe, Gelderland en Nederland, 2012-2013 en 2015

Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek

Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vrije Tijds Onderzoek

Kerncijfers Bestedingen van toeristen3

Veluwe

Veluwe

Gelderland

Gelderland

Nederland

Nederland

2013

20122013

2014

2015

2015

32,0

28,0

13,61

12,31

13,8013,62

15,20

14,64

27,4

30,3

32,333,4

29,1

30,430,4

29,0

28,0

24,0

12,50

13,50

14,50

15,50

0

gem

idd

eld

e b

este

din

gen

x 1

eu

roge

mid

del

de

bes

ted

inge

n x

1 e

uro

14 15

GELDERLANDIn 2015 is het aantal Duitse (+23%), Belgische (+19%) en Britse (+7%) bezoekers (vakantiegangers en zakelijke bezoekers) naar Gelder-land toegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Ook nam het aantal Amerikaanse bezoekers met 29% meer dan gemiddeld toe. De landelijke groeipercentages waren voor deze herkomstlanden beduidend lager, met uitzondering van de Britse bezoekers waar de groei met 6% vrijwel identiek was. Het aantal Duitse bezoekers nam landelijk met 10% toe, bij de Belgische bezoekers bedroeg de groei 7% terwijl het aantal Amerikaanse bezoekers met 5% toenam.

VELUWEIn 2012 komt bijna 30% van de buitenlandse gasten op de Veluwe en Veluwerand uit Duitsland, een kwart is afkomstig uit België. Groot-Brittannië volgt met een aandeel van 12%. De Duitsers nemen bijna een derde deel van alle buitenlandse overnach-tingen op de Veluwe voor haar reke-ning, de Belgen ca. 24% en de Britten 12%. In totaliteit bezochten bijna 250.000 buitenlandse gasten de Veluwe waarbij zij ruim 650.000 nachten doorbrachten.Vanaf 2013 zijn er geen gegevens over de Veluwe meer bekend.

WIST U DAT?• 62% van de Duitse dagbezoekers een bezoek brengt

aan een attractie in Gelderland.• De meest bezochte attracties in Gelderland door Duitsers zijn:

1. Koninklijke Burgers’ Zoo (25%) 2. Het Nationale Park De Hoge Veluwe (15%) 3. De Apenheul (8%) 4. Nederlands Openluchtmuseum (7%) 5. Kröller-Müller Museum (5%)

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

KERNCIJFERS BUITENLANDSE GASTEN

HERKOMST BUITENLANDSE GASTEN (X 1000)

Gelderland, 2014 en 2015

Bron: CBS Statistiek Logiesaccommodaties

Bron: Monitor Inkomend Dagbezoek Duitsland 2016, NBTC Holland Marketing

Kerncijfers Buitenlandse gasten4

2014

2015

100

60

20

140

180

België Duitsland VerenigdKoninkrijk

Frankrijk OverigEuropa

Amerika Azië Overigwereld

91

108

137

168

44 47

14 18

7988

1722 19 20

7 7

gast

en x

1.0

00

16 17

MEERDAAGSE BINNENLANDSE ZAKENREIZEN OP DE VELUWEDe ca. 222.000 meerdaagse zakenreizen die door de Nederland-se beroepsbevolking in de periode oktober 2012 t/m septem- ber 2013 op de Veluwe zijn ondernomen, vertegenwoordigen een economische waarde van ongeveer € 64 miljoen. Hierbij vonden ca. 323.000 overnachtingen plaats. De meeste zakenreizen zijn van korte duur. Het aantal meerdaagse binnenlandse zakenreizen op de Veluwe en de gemiddelde bestedingen zijn als gevolg van de economische crisis ten opzichte van het vorige tweejaarlijkse onderzoek afgenomen. In 2016 wordt het Continu Zakenreis Onderzoek weer herhaald.

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

KERNCIJFERS ZAKENREIZEN

AANTAL MEERDAAGSE BINNENLANDSE ZAKENREIZEN EN OVERNACHTINGEN OP VELUWE (X 1.000)

2010/2011 en 2012/2013

Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Zakenreis Onderzoek

Kerncijfers Zakenreizen5

110.000

220.000

330.000

440.000

Reizen Overnachtingen

314.000

222.000

481.000

323.000

reiz

en/o

vern

ach

tin

gen

x 1

.000

Het Continu Zakenreis Onderzoek loopt van oktober t/m september van het daaropvolgendejaar.

2010/2011

2012/2013

KERNCIJFERS WERKGELEGENHEID

18 19

De werkgelegenheid in de vrijetijdseconomie op de Veluwe is de afgelopen 10 jaren met 2.850 arbeidsplaatsen toegenomen. Het aandeel in de totale werkgelegenheid nam toe van 5,7% naar 6,2%.

De horeca en logiesverstrekking nemen ruim tweederde (68%) van de toeristisch-recreatieve werkgelegenheid voor hun rekening. In totaliteit zijn er in de vrijetijdseconomie op de Veluwe bijna 21.700 mensen werkzaam.

KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE

Kerncijfers Werkgelegenheid6

WERKGELEGENHEID VRIJETIJDSECONOMIE, ABSOLUUT EN IN % VAN DE TOTALE WERKGELEGENHEID

Toeristengebied Veluwe, 2006-2015

WERKGELEGENHEID VRIJETIJDSECONOMIE NAAR DEELSECTOR

Toeristengebied Veluwe, 2015

Bron: Provinciale Werkgelegenheid Enqûete Gelderland/De landelijke R&T standaard IPO

Bron: Provinciale Werkgelegenheid Enqûete Gelderland/De landelijke R&T standaard IPO

werkgelegenheid vrijetijdseconomiein % van de totale werkgelegenheid

6,5

6,2

5,9

5,5

5,2

20.000

21.000

22.000

wer

kgel

egen

hei

d v

rije

tijd

seco

no

mie

aan

dee

l in

% v

an d

e to

tale

wer

kgel

egen

hei

d

2006 2009 2012 2015

19.000

Horeca Detailhandel/groothandel

Vervoer

Sport Overig

Logiesverstrekking18.000

2.520

1.180

1.810

4.610

560

840

10.140

Cultuur, recreatie enamusement