2016 - 4 / september · 2018. 2. 4. · • De Amsterdamse 'waterbeschaving': baden, zwemmen en...

2016 - 4 / september

• Zaterdag22oktober2016,bezoekaanKatwijk.• Zaterdag26november2016,bezoekuitbreiding

MuseumHetSchipteAmsterdam.

BELANGRIJKE DATA

• Vanhetbestuur:e-mailadressen,symposium,deelnameexcursies(pag2).

• ImpressiebezoekRotterdam(pag2).• Evenement: zaterdag 22 oktober 2016, bezoek aan

Katwijk(pag4).• Evenement(vervolg): zaterdag 26 november 2016,

bezoekuitbreidingMuseumHetSchipteAmsterdam(pag6).

• NieuweJugendstilenArtDecoagenda(pag.9).• DeAmsterdamse'waterbeschaving':baden,zwemmen

enwassen(pag13).• Hendrik Methorst, (Utrecht 1896 – 1969 Zeist),

edelsmid(pag15).• Boekbespreking: Een wandeling langs Haagse Art

Nouveau(pag17).• Boekbespreking:DwarsverbandenindeRoermondse

kunstsectorinde19een20eeeuw(pag18).• Tentoonstellingsagenda(pag23).

IN DIT NUMMER

VERENIGING VRIENDEN NIEUWE KUNST 1900

nieuws- en informatieblad

VAN HET BESTUUR

E-mailadressenIn deze tijd wordt veel per e-mail

gecommuniceerd.Van ongeveer 30 % vande leden beschikken we niet over eene-mailadres of is dit inmiddels gewijzigd.Onlangs hebben wij een bericht overeen symposium in het van Goghmuseumnaar die leden gestuurd waarvan we eene-mailadreshebben.Alsudatberichtheeftontvangenhoeftunietstedoen,wantdanisuwe-mailadrescorrectbijonsbekend.Alsuhetberichtnietheeftontvangenishetzijuwe-mailadresnietmeerjuistofwijkennenuwe-mailadresniet.Inbeidegevallenverzoekenwijuvriendelijkomeene-mailzousturennaar [email protected] onder vermeldingvan uw naam en lidmaatschapsnummer(nummerstaatopuwledenpas).

SymposiumHetbestuurberaadtzichopditmoment

overhetonderwerpvooronstweejaarlijkssymposium, dat in januari 2017 weergehoudenzalworden.

Vermoedelijkzalhetonderwerpwordengekozenuitdeonderwerpen:• HetSpoormetalsmogelijkethema's

- kortegeschiedenisvandeontwikkelingvanhetspoor

- stationsgebouwen,architectuur,inrichtingeneventueelhergebruik

- koninklijkewachtkamers- overigegebouwenrondhetspoorzoalsdewerkplaatsenenhergebruik

• of'OnsKoloniaalVerleden'naaraanleidingvandeexpositie'DekolonialearchitectuurvanCharles&RichardSchoemaker'dieinBronbeekArnhemvan1oktober2016t/m12maart2017gehoudenzalworden

In het eindejaarsnummer van 'Rond1900'zalmeerinformatieverstrektworden.

Deelname excursiesWij mogen ons verheugen in een

grote belangstelling voor de excursies diewe organiseren. Helaas moeten we somsmensen teleurstellenomdathetmaximumaantal deelnemers bereikt is.Wij kunnenu er van verzekeren dat we strikt hetaanmeldingstijdstip hanteren, rekeninghoudend met een dag vertraging vanopgave per post met een aanmeldstrook.Aanmelding via e-mail blijft echter zowelvoorualsvooronsheteenvoudigst.

Impressie bezoek aan Rotterdam.foto's Greetje Engelsman.

VVNK Nieuwsbrief 2016 nr 4 pagina 2 VVNK Nieuwsbrief 2016 nr 4 pagina 3

(rechts, met de klok mee te beginnen linksboven) Kiefhoek, Atlantic huis, Leuvehaven, Justus van Effen-complex (1), groep, entree gebouw met

beest, Justus van Effen-complex (2)

(onder) Noorse kerkje..

VVNK Nieuwsbrief 2016 nr 4 pagina 5VVNK Nieuwsbrief 2016 nr 4 pagina 4

ProgrammaKatwijk11:00uur Ontvangstinhetmuseummetkoffieenietserbij.11:30uur LezingEveliendeVisseroverB.J.Blommers.12:00uur Bezoektentoonstellinginhetmuseum.13:00uur Lunchinhetmuseum.13:45uur LezingLeoDubbelaaroverarchitectHendrikJesse.14:15uur WandelinglangspandenvanarchitectJesse(evt.intweegroepen).ca15:45uur Afsluitingmetkoffie/theeinStrandpaviljoen´tCentrum.

EVENEMENTEN

Zaterdag 22 oktober 2016Bezoek aan Katwijk:- de tentoonstelling B.J. Blommers (1845-1914) - de zonnige Haagse School- rondleiding langs panden van architect H.J. Jesse

De tentoonstelling B.J. Blommers (1845-1914) in het Katwijks Museum.Het Katwijks Museum toont aan de

handvanzo'n70schilderijen,aquarellenentekeningeneenoverzichtvanhetoeuvrevanBlommers,een internationaalgewaardeerdschilder.

Dekunstenaar,die jarenlang inKatwijkheeft gewoond, stond bekend om zijnzonnige strandtaferelen met spelendekinderen, wachtende vissersvrouwen envisafslag, scènes die hij in zijn ateliers teScheveningenenKatwijkvervaardigde.

EveliendeVisser,die in2013methaarmasterscriptie over Blommers meedeedaan deVVNK-scriptieprijs, zal een lezingverzorgenoverdekunstenaar.

Wandeling langs panden van architect Hendrik Jesse.HendrikJohannesJesse(1860-1943)was

eenveelzijdigarchitect,vanvilla'senkerken,vanraadhuizenenrijtjeshuizen.Veelzijdigénmeteeneigenstijleneeneigenkarakter.Artnouveauopz'nHollands,rationeel,robuust,vaak verrassend entoch herkenbaar.Rijnland vormde hetgrootste deel vanzijnwerkterrein,metnadruk op Leidenen Katwijk, al zijnontwerpen van zijnhand ook elders inNederlandinpraktijkgebracht.HijwaseenbekendevanBerlageen een vriend vanJanToorop.Hijwerdgelauwerd met verschillende prijzen enzijn orderportefeuille was ontzagwekkendgevuld. Toch heeft Jesse geen landelijkeroemgekregenenzelfsdemeesteLeienaarsof Kattekers hebben nog nooit van dearchitect gehoord. Leo Dubbelaar, kennerbijuitstekvanpandenvan Jesseen tevenssecretaris van het Cuypersgenootschap,zal een inleiding geven en ons vervolgensmeenemendoorKatwijk langspandenvanJesse.Zieook:www.hj-jesse-architect.nl

Aanmelding en kostenDekostenvoordezeexcursieexclusief

toegang museum bedragen € 20 perpersoon,jongerent/m26jaar€10.

Toegang tot Katwijks Museum metMuseumkaart of Rembrandtpas. Toeslagvoor deze tentoonstelling van€ 2 moetwordenafgerekendmetmuseum.

Aanmelden kan tot 7 oktober via dewebsite www.vvnk.nl/evenementen ofals dat echt niet lukt met bijgevoegdeaanmeldstrook. Het maximum aantaldeelnemersis50.Geenintroducees.

Route en bereikbaarheidHetKatwijksMuseum is gevestigd aan

deVoorstraat46.www.katwijksmuseum.nlBus:Vanaf Leiden Centraal lijn 31 tot

NoordeindeVanaf Den Haag Centraal lijn 90 tot

VuurbaakofBoulevardAutoVanaf deA44, afrit 8, richting Leiden/

Valkenburg/Katwijk via de N206. Betaaldparkeren in de parkeergarages Boulevarden Tramstraat (2) - op enkele minutenloopafstandvanhetmuseum-ofopenkeleparkeerplaatsenvoorennaasthetmuseum.

Bereikbaar op 22 oktober KeesvanderGeer 0653811260TheadeHilster 0623483329

Huis Duinoord (2007).

Villa Meerburg nu Museum Katwijk.Visitekaartje H.J. Jesse.

VVNK Nieuwsbrief 2016 nr 4 pagina 7

EVENEMENTEN (VERVoLG)ProgrammaAmsterdam

10:30uur Ontvangstmetkoffieofthee.

11:00uur Korteinformatieoverhetmuseum.

11:05uur Rondleidingeninhetcomplexenbezoekmuseum.

13:00uur Lunchinhetmuseum.13:45uur Startbustourmet

koffie/theeinDeDageraad.

ca.16:30uur TerugbijhetSchip.


Zaterdag 26 november 2016Bezoek uitbreiding museum Het Schip te Amsterdam

EenlanggekoesterdewensvanMuseumhetSchipisinvervullinggegaan.Hetmuseumheeft er 1200 vierkante meter bij. In hetvrijgekomen voormalige schoolgebouw,waar omheen Michel de Klerk hetwoningcomplex gedrapeerd heeft, is eengloednieuwmuseumoverdeAmsterdamseSchool ondergebracht. Er valt een groteexpositie over deAmsterdamse School tebewonderen, met als titel 'Amsterdamseschool, verbeelde idealen'. De interactieveopstellingstaatgarantvooreenverrassendbezoek voor volwassenen en kinderen.Zo wordt er gebruik gemaakt van filmen confrontatiespiegels, soundscapes enmultitouchtafels.Oplevendigewijzeervarenbezoekers hoe het is omringd te wordenmet het vakmanschap, de inspiratie en defantasierijke pracht van de AmsterdamseSchool.

De tentoonstelling laat zien hoebreed geschakeerd de AmsterdamseSchool was. Architecten, kunstenaars,

volkshuisvesters, bevlogen bestuurdersen goed opgeleide ambachtsliedenverbeeldden de idealen ieder op eigenwijze.HieruitzijnarbeiderspaleizenalsHetSchip,deDageraadenhetScheepvaarthuisvoortgekomen. Overigens zijn in heelNederlandAmsterdamseSchool-gebouwentebewonderen.

ZoalsbekendisdeAmsterdamseSchooleen kunsten architectuurstroming volromantiek, fantasie en maatschappelijkeidealen. Schoonheid en kunst waren nietalleen voor de elite voorbehouden, maarstondendehelesamenlevingtendienste.Inde tentoonstelling maakt men kennis metde rijkdom van de Amsterdamse School:de gebouwen, de kunst, de verheffingvan de arbeider en vooral de samenhangertussen.DeAmsterdamse School had alsbeweginghaarhoogtepuntinhetbeginvandetwintigsteeeuwmaarinspireertnogtotopdedagvanvandaag.

De tentoonstelling werd samengesteldmet collectie van Museum het Schip,waaronder een slaapkamerameublement

van architect Piet Kramer en een lamp,schilderijenkastvanMicheldeKlerk.OokiserveelwerkvandebeeldhouwerHildoKrop.VanhetCentraalMuseuminUtrechten het Amsterdam Museum komt eengehelewoonkamervanMicheldeKlerkdiehijvoor´tWoonhuysheeftontworpen.DeRijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeftdiverse Amsterdamse School lampen enAmsterdamse School kunstvoorwerpenvoor de expositie in langdurig bruikleengegeven.

In de ochtend bezoeken we naast deuitbreidingvanhetmuseumindevoormaligeschool ook enkele andere onderdelenvan het museum zoals het voormaligepostkantoor en een woning. Na de lunchmakenweeenbustourlangsdiversebouw-en beeldelementen uit de AmsterdamseSchool. We bezoeken het gebouw "DeDageraad", gevestigd in het gelijknamigeberoemdewoningbouwcomplex.

Beschrijving excursieWeworden ontvangenmet een kopje

koffie of thee en iets lekkers erbij. Om11:00 uur wordt een korte informatiegegeven over de ontwikkelingen van hetmuseum.

Vervolgens wordt de groep in tweeën

Blik in het museum.

Het Schip, zuidgevel Zaanstraat.

Museumwoning Het Schip.

Een Hildo Krop begroet de bezoeker,foto Marcel Westhoff.


opgesplitst. De ene groep krijgt eenrondleiding naar de diverse locaties vanhet museum allemaal gevestigd in hetwoningbouwcomplexHetSchipontworpendoorMicheldeKlerk,zoalshetvoormaligepostkantoor en een woning. De anderegroepkandanzelfdenieuweopstelling indevoormaligeschoolbezoeken.Om12:00uurwordenderollenomgedraaid.

Daarnalunchenweterplekke.Om 14:00 uur vertrekt de bus voor

de tour door de stad langs de bouw- ensierkunstwerken van de Amsterdamseschool. Tijdens een 2½ uur durendebustocht gaanwe via PlanWest naar PlanZuid.Tijdensdezetochtstoppenweinhetzogenaamde"PlanZuid"bijdedependancevanhetmuseum,hetwoningbouwcomplex"De Dageraad". Dit arbeidersparadijs iseveneens ontworpen door Michel deKlerkenPietKramer. Indienhetweerhettoelaatwordteenkortewandelinggemaaktrondom het complex naar het HenrietteRonnerplein.InDeDageraadkanmeneendocumentaireziengewijdaandearchitectMichel de Klerk. .We worden voortsonthaaldopeenkopkoffieofthee.

Omstreeks16:30uurzijnweweerterugbijHetSchip.

Aanmelding en kostenAanmelding vóór 15 november via de

websitewww.vvnk.nl/evenementenofalléénalsdatnietkanviabijgaandeaanmeldstrook.

Dekostenvoordezeexcursiebedragen€35 voor leden. Jongeren t/m 26 jaarbetalen€ 17,50.ToegangmuseumisdaarbijnietinbegrepenmaarmetMuseumkaartenRembrandtkaart is de toegang kosteloos.Dereguliereprijsis€12,50.

Hetmaximumaantaldeelnemers is48.Geenintroducees.

Adres en bereikbaarheidMuseumHetSchipOostzaanstraat451013WGAmsterdamPer openbaar vervoer:Vanaf het Centraal Station bus 22,

richting Sloterdijk en bus 48 richtingHouthavens (opstaphalte tegenover hetVictoriahotelaandewaterzijde).

Uitstappen bij halte Oostzaanstraat.Vanafdaarishetcirca4minutenlopen.

Te voet: hetmuseum isongeveereenhalfuurlopenvanafhetCentraalStationviadeHaarlemmerstraat/Haaltemmerdijk.

Per auto:ukuntindeomgevingbetaaldparkeren.

Telefonische bereikbaarheid op 26 november a.s. TheadeHilster 0623483329ElsvanVeggel 0618317871


Woningencomplex De Dageraad,Foto Paul Nieuwenhuizen.

VVNK-lid Sipke van de Peppel stelt ieder jaar de Jugendstil en Art Deco agenda's van uitgeverij Bekking & Blitz samen vanuit zijn eigen collectie boekbanden en gelegenheidsgrafiek. In dit artikel geeft hij alvast een voorproefje uit de nieuwe agenda's voor 2017.

Het samenstellen van de Jugendstil en

Art Deco agenda's van uitgeverij Bekking& Blitz is elk jaar weer een feest.Welkdrukwerkenwelkeboekbandenkiezenweuit?Watzettenweopdecover?Ditjaarvielde keus voor de omslag van de JugendstilagendaopeenkalenderbladAnnaSipkema.In de agenda vindt u 6 originele aquarel-ontwerptekeningenvoordeomslagkalender"BloemenBlad"uit1905(Afb.1).TyperendvoorSipkema's'buitenlandse'ArtNouveau-

stijl zijn de florale motieven en hetgolvende lijnenspel. Vergelijk dit met hetkalenderblad van Theo Nieuwenhuis uit1898(Afb.2)enjezietmeteenhetverschiltussen Art Nouveau en Nieuwe Kunst.Ook Nieuwenhuis gebruikt motieven uitde bloemen en plantenwereld, zoals in ditgevaldruiventrossenen-bladeren,maarzijnontwerpismeergeordend.

BoekbandenVanzelfsprekendvindtuindeJugendstil

agenda ook weer veel boekbanden. Mijn

NIEUWE JUGENDSTIL EN ART DEco AGENDA

Afb.

1.

Afb.

2.

de Parismet een grappige omslagtekeningvan jazzdanseres Josephine Baker die hethofwordtgemaaktdoorhaarjachtluipaardChiquita(Afb.8).

Vladimir BarjanskyParijswasboomingindejaren20en30.

Metzijnvelenachtclubsentheatersoefendede stad een grote aantrekkingskracht uitop buitenlandse ontwerpers die op zoekwaren naar werk. Een van hen was deRussische illustrator Vladimir Barjansky,die programmaboekjes voor verschillendetheaters ontwierp. Barjansky had zijneigen 'Russische stijl'. Zo plaatste hij zijnelegante vrouwen vaak tegen een goudenachtergrond, die doet denken aan dereligieuzeiconenuitzijnvaderland(Afb.9).

Nederlandse ontwerpersVanzelfsprekendvindtuindeArtDeco

agendaookweerveelwerkvanNederlandsekunstenaars,zoalsditstrakkecoverontwerp

persoonlijke favoriet is het symbolistischebandontwerp van Jan Toorop voor hetsprookje 'Psyche' van Louis Couperus(Afb. 3).Op de afbeelding is goed te zienhoedebandtekeningvanTooropdoorlooptoverderugvanhetboek.DitzienweookterugbijdebandvanTiesBles voor 'Wieisdeschuldige?'(Afb.4)enbijdebandvanReinierdeVriesvoordedichtbundel'StilleDalen'vanHélèneLapidoth-Swarth(Afb.5).Ookbijdezeboekenvormenvoorzijde,rugenachterzijdeééngeheel.

Charles GesmarDeomslag van deArtDeco agenda is

gebaseerdopeenmuziekbladvandeFranseontwerperCharlesGesmar,waaropactriceenzangeresJaneMarnacisafgebeeldalseenSpaanse danseres. Gesmar was een zeergetalenteerdeontwerperdievooralbekendwerddoorzijnwerkvoordegroteFranserevueartieste Mistinguett. Hij ontwierpniet alleenhaarextravagantekostuumsendecors, maar ook al het drukwerk voorhaarshows.Eenvanzijnmooistegrafischeontwerpen is het programmaboekje voorde Moulin Rouge, waarop Mistinguett isafgebeeldmet drieAfghaansewindhonden(Afb.6).

Louis GaudinNa het vroege overlijden van Gesmar

(1900-1928) werd Louis Gaudin denieuwe 'privé-ontwerper' van Mistinguett.Op zijn reclamekaart voor couturierAndré Brunswick zien we haar in eenelegante bontmantel van dit exclusievemodehuis (Afb. 7). Gaudin viel op doorzijn humoristische stijl. Zoontwierp hij in1930 een programmaboekje voor Casino


Afb.

3.Af

b. 4.

Afb.

5.

Afb.

6.

Afb.

7.Af

b. 8.

van JacobNuiver voorhet PhilipsBulletin(Afb. 10). Een van mijn andere favorietenis het programmaboekje van Piet van derHem voor Concert- en TheaterbureauBossard(Afb.11).VanderHemstonderombekend dat hij met enkele pennenstrekenhet karakter van zijn personages wist tevangen. Ook bij deze omslagtekening vanenkelewelgestelde theaterbezoekers is hijdaargoedingeslaagd.

TotzovereenkleinegreepuitdenieuweJugendstilenArtDecoagenda.Veelpleziermethetontdekkenvanuweigenfavorieten!De agenda's zijn te koop (winkelprijs:€13,99)indeboek-enmuseumwinkeloftebestellenvia

www.bekkingblitz.com.

Martijn de Jong (overgenomen uit het bericht van de Stichting Historische Interieurs)

Ziekten en epidemieën vormden eengrootprobleem in groteEuropese steden.Vooralindearmere,overbevolktebuurtenwarenzedeoorzaakvanhogesterftecijfers.In de 19de eeuw ontdekte men dat veelvan deze plagen werden veroorzaakt

door bacteriën en dat ze kondenwordenvoorkomenmeteenschoneenhygiënischelevenswijze. Vol bewondering werd doorpleitbezorgers van publieke badhuizendaarom gekeken naar Engeland,waarmenhalverwege de 19de eeuw al maatregelenhad getroffen om de gezondheid van de

DE AMSTERDAMSE 'WATER-BEScHAVING': BADEN, zWEM-MEN EN WASSEN

Affiche van de Bad- en zweminrichting van Th. van Heemstede Obelt aan de Ruyterkade uit 1881.

Het is een prachtig voorbeeld van een particulier badhuis in de Zwitserse stijl. Daarnaast hield Obelt

zich met zijn firma, Th. van Heemstede Obelt's sanitair Technisch Bureau, bezig met het inrichten

van badkamers, onder andere in Paleis het Loo (foto Beeldbank Stadsarchief Amsterdam).


Afb.

9.Af

b. 10

.

Afb.

11.


(arme) bevolking te verbeteren, zoalsin Londen en Liverpool. De bouw vanpubliekebadhuizenwasdaareenbelangrijkonderdeelvan.

In navolging van grote steden inEngeland, en later elders in Europa,riepen voorstanders het Amsterdamsestadsbestuur op tot de oprichting vanzulke volksbadhuizen. Het stadsbestuur

zag dit echter niet als haar taak en liethet aan particuliere investeerders over.VoorbeeldenvanAmsterdamseparticulierebadhuizen zijn de Bad- en zweminrichtingaan de Ruyterkade en het badhuis aande Amsteldijk van de AmsterdamscheBadinrichtingMaatschappij(1882-1883).

Deze badhuizen waren echter nietbestemd voor de armen, maar voor dewelgesteldeinwonersvanAmsterdam.Hogebezoekersaantallenblevenechteruitendatmaakte de investeringen in badhuizen nietrendabel.Aan het eind van de 19de eeuwwasdanookslechtseenhandvolvandezebadhuizengerealiseerd.Sommigebadhuizenwarenzelfsgenoodzaaktkortnadeopeningde deuren alweer te sluiten! Daaropbesloot de gemeente het initiatief over tenemen.Onder het motto 'jong geleerd isoud gedaan' begon de gemeente met hetbouwen van schoolkinderbaden. Enkelejaren later vondmen de tijd rijp om ookvolwassenentedoordringenvanhetbelangvande'waterbeschaving',eentermdiedoorhetstadsbestuur inditverbandvaakwerdgebruikt. Tussen 1910 en 1942, met eenhoogtepunt inde jaren '20,werddoordegemeenteinvrijwelelkeAmsterdamsebuurttenminste één badhuis gebouwd. In dezeperiodewerddoordeZwitsersechirurgenhoogleraarOttoLanz(1865-1935)ookhetwelbekendeZuiderbad (1912)gevestigd indevoormaligerijwielschoolVeloxuit1897.

Met de overname door de gemeenteveranderde ook de architectuur van debadhuizen. De stijlen van particulierebadhuizen liepen uiteen van de Zwitsersestijl tot eclectische ontwerpen. De eersteschoolkinderbaden werden vormgegevenin een soberdere vorm van de Zwitsersestijlenwarenfunctionelerendiscretervan

Kees van der Geer(redactie Lieske Tibbe / Toegevoegd aan de reeks monografieën op onze website)

Hendrik Methorst wordt in 1896geboren inUtrecht. In 1910 gaat hij in deleerbijzilverfabriekBegeer.In1920beginthijvoorzichzelfenopenteeneigenatelierinUtrecht.HijhoudtzichvooralbezigmetmetaalwerkindestijlvandeAmsterdamseSchool, onder andere sieraden, klokken,lampen en gebruiksvoorwerpen. Hijvoert vooral werk uit voor de fabriekvan Begeer en voor de kunstenaar CrisAgterberg (1883-1948). In 1924 loopt desamenwerkingmetCrisAgterberg na eenplagiaatkwestie ten einde. Agterberg zoueen tabakspot die door Methorst wasontworpenenuitgevoerdonderzijneigennaam hebben verkocht. Het gaat in dezeperiode goed met de zaak van Methorst:hij staat op veel tentoonstellingen metgrotenamen.Zoexposeerthij in1924op

HENDRIK METHoRST, (UTREcHT 1896 – 1969 zEIST), EDELSMID

aard.Vanaf 1920 namen de badhuizen eenstedenbouwkundig prominentere plaats inbinnen de wijk en werden ze ontworpenin de nieuwe stijl van de AmsterdamseSchool.EenmooivoorbeeldishetbadhuisontworpendoordearchitectA.J.WestermanindeDiamantbuurtinAmsterdam.

In1920waseenspecialeoverheidsdienstinhetlevengeroepen:deDienstderWasch-,Schoonmaak-, Bad- en Zweminrichtingen(W.S.B.Z.).DeAmsterdamsebevolkingbleekechtermoeilijkteovertuigen.Daaromwerddoormiddelvanposters,reclamecampagnesen voorlichtingsavonden de nieuwewaterbeschaving gepropagandeerd. Inde jaren '50 en '60 van de 20ste eeuwbeleefden de gemeentelijke badhuizenhun grootste bezoekersaantallen.Vanaf dejaren'70,toennagenoegelkgezinovereeneigen badruimte in huis kon beschikken,kelderden de bezoekersaantallen. Het lijktalsofwesindsdieninonze'waterbeschaving'zijn doorgeschoten. In een tijd waarin wewordengestimuleerdjuistminderenkorterte douchen, is het bijna niet voorstelbaardatdearmeAmsterdammerruim100jaargeledennog lieverde stoep schrobdedanheteigenlichaam.

Broche gehamerd koper, ca. 1920-1930, 7,5 x 5,5 cm, foto Olga Harmsen.

Badhuis aan de Diamantstraat in Amsterdam.

Sfeerbeeld gang Badhuis Diamantstraat, elk badhokje had een klok waarop handmatig de eindtijd van het gebruik kon worden aangegeven.


de "Tentoonstelling van kunstnijverheidte Utrecht" met onder andere Karel deBazel, Cris Agterberg, Jan Eisenlöffel enGerrit Rietveld. De samenwerking metBegeerlooptnogdoortotverindejaren'30. In 1921 trouwdeMethorst metAnnaGeertruidaKleinSprokkelhorst.Zekregendriekinderen:Dick,MarthaenElly.

In1925verhuisthetateliervanMethorstnaarZeist.Hetatelierwordtomgedoopttot"DeKlop",omdatMethorsthetmetaalwerkin het atelier "klopte" wat natuurlijk ookhet nodige lawaai maakt. Methorst staatindebuurtdoordit lawaaibekendals"deKlopgeest". In de jaren '30 richtMethorstzichsteedsmeerophetmakenenverkopen

vanmeubels.In1934verhuistDeKlopnaardehuidigelocatieaandeSlotlaan.

Methorst raakt ook betrokken bij depolitiek: tussen 1939 en 1941 zit hij in degemeenteraadvanZeist.TijdensdeTweedeWereldoorlog is Methorst betrokken bijhetZeisterverzet.VanuitDeKlopwordenonder andere verzetskranten verspreidener werd voedselingezameld vooronderduikers enarme mensen. Nade oorlog gaatMethorst terug depolitiek in, eerstals raadslid voorde PvdA en van1962 tot 1966als wethouder enlocoburgemeester.

Na de oorlogverandertDeKlopineen Goed Wonen-zaak die uiteindelijkdoorzijnzoonDickMethorstwordtovergenomen.

Methorstoverlijdtop10januari1969inZeist.

Een wandeling langs Haagse Art NouveauVerkrijgbaar bij de VVV Den Haag, Spui 68, Den Haag of wellicht gewoon via de boekhandelISBN 978 90 78417 163. Prijs € 2,50

Dit handzame wandelgidsje van 20pagina's is onder onze aandacht gebrachtdooronsimmerattentelidFredWesten.

Tussen 1850 en 1900 was Den Haageen snelgroeiende gemeente. Ook demiddenstand breidde snel uit en vestigde

zich veelal binnende grachten diehet centrumvan Den Haagomringen doorbestaande pandenaan te kopen. Debegane grondwerd verbouwdtot winkelpand,vaak in de toenpopulaire ArtNouveau stijl ofwerdnasloopvanhetoudepandeengeheel nieuw gebouw inArtNouveau stijlneergezet.

BoEKBESpREKING


Ontwerp tafelbel, 1927, 14 x 9,5 cm.

Boekensteunen gehamerd koper met bloedkoraal, ca. 1920-1930, 14 x 12 x 7,5 cm.

Tabakspot, gehamerd koper, ca. 1920-1930,

21 x 14 cm.

Zilveren gehamerde broche vissen met halfedelsteen, ca. 1920-1930, 6 x 4 cm,

foto Olga Harmsen.


Dwarsverbanden in de Roermondse kunstsector in de 19e en 20e eeuw.Cahier nr. 2 in de serie: Architecten en ateliersTekst: Willem A.J. CartignyVormgeving: Joep Pohlen, Polka designUitgeverij Fontana, Roermond, 2015; ISBN: 978-90-75084-22-1 Cahier, A4-formaat, 40 blz., 38 afbeeldingen; € 17,50 excl. verzendkosten, bij de boekhandel of [email protected]. Bij bestelling van cahier nr. 1 en 2: € 25,- excl. verzendkosten (cahier nr. 1: De Amsterdamse architect Eduard Cuypers en zijn 'Bouwbureau Roermond' ).

Eddy Engelsman

Wezijndelaatstetijdflinkverwendmetdikke boeken over megatentoonstellingenzoals over Jan Toorop in Den Haag enWonen in de Amsterdamse school inAmsterdam. Prachtige boeken, maar wezouden bijna vergeten dat er veel mooisoverminderberoemdekunstenaarswordtgeschreven inminder kloekewerken.WiewistdaterindeRoermondsekunstsectorin de 19e en 20e eeuw een veelvoud aankunstatelierswas?WillemCartignyschreefereendegelijkenmooivormgegevencahierover.

Mooie vormgeving Hetbegintalalsjehetcahierinhanden

neemt. Het kaft opA4-formaat begint alshetwaretebewegen.IneenskomjetotdeontdekkingdatjehetomslagtotviermaalA4

-datisA2-kuntuitvouwen.Debinnenkantblijkt een prachtig behangontwerp vanMathieuLauweriksopafficheformaat.

Ik moest even opzoeken wat ook alweer een cahier is. 'Gebonden met eenverdektecahiersteek'heetdat.Eénkaterndatmetééndraadgarenbijeengehoudenis.

Uweetwel,netalsdiegroeneschrijfcahiersmeteenetiketjeopdevoorkantdieuopdelagereschoolgebruikte.Maarwatisditeenmooi vormgegeven schrift, en net genoegvan omvang. Cartigny schreef al eerderin de serieArchitecten en ateliers het –eerste-cahier:DeAmsterdamsearchitectEduard Cuypers en zijn 'BouwbureauRoermond', 20 blz. voor € 12,50 ookbij Cartigny verkrijgbaar. Naast een kortoverzicht van Ed Cuypers' ontwikkelingals succesvol architect en de activiteitenvan zijnAmsterdamse bureau gaat het inhet eerste cahier over zijn ontwerpenbegin 20e eeuw inRoermond.Daarbij ligtde nadruk op het tot nu toe onbekendegegevendathijrond1920eendependancestichttevanzijnAmsterdamsekantoor,hetzogenaamde Bouwbureau Roermond. Deauteurbeperktinheteerstecahiertotderelatie van één architect, Eduard Cuypers,metéénatelierhouder,AugustHermans.

BoEKBESpREKING

(boven) kaft cahier en (rechts) binnenkant kaft cahier.

Bekendearchitectendieveel indiestijlwerkten zijn: J. Mutters, L.A.H. de Wolf,J.W.BosboomenJ.P.L.Lorrie.

Dewandelingstart inhetcentrumvanDen Haag op het Plein en voert via deLange Poten, Spui, Spuistraat, Venestraat,langs het nepwinkelcentrum dat geheelterechtdenaamHaagseBlufheeftgekregen,Nieuwstraat, Dagelijkse Groenmarkt,Noordeinde, Lange voorhout, Denneweg,Smidswater en Korte Houtstraat weerterugnaarhetPlein.

Onderwegkomtmenlangs35bijzonderpanden die alle kort in dit beknoptewandelgidsjebeschrevenworden.

Een aanrader voor wie een bijzonderdagjeDenHaagwilbeleven!

Interieur Hofstadapotheek.

VVNK Nieuwsbrief 2016 nr 4 pagina 21VVNK Nieuwsbrief 2016 nr 4 pagina 20

Rijke Roomsche LevenIn het tweede cahier gaat het over de

veleateliersinRoermond.Aanhetslotgaatde auteur specifiek in op de ateliers vanCuypersenvanNicolas.

BijRoermondmoetikaltijdeenbeetjedenkenaandesfeervanhetRijkeRoomscheLeven. Rijk was het zeker.Want de veleateliersenkunstwerkplaatseninRoermonddieuiteenlopendetoegepastekunstmaaktenvan beeldhouwwerk en metaalbewerking,totarchitectuurenglas-in-loodblijkenvelehuizen en kerken met hun werk verrijktte hebben. Kunst en ambacht zijn hierverenigd.Hetbruistevanafdetweedehelftvan de 19e eeuw van de kunstnijverheid-activiteiten. Vaak ook Rooms-Katholiekekerkelijke kunstnijverheid. Cartignyvergelijkt kunstcentra als Delft enUtrecht met vooral kunstcentrumRoermond. Ook de kunstenaars uit diesteden hadden samenwerkingsverbanden.Cartigny beschrijft ze uitvoerig; de welerg gedetailleerde informatie verstoortde leesbaarheid van de tekst echter nietomdatdiegelukkigalsnotenindemargeopdezelfdepaginaisbijgevoegd.

Delftwerd bekend vanwege glasatelier't Prinsenhof van Jan Schouten en DePorceleyne Fles met als belangrijksteontwerperAdolf leCompte,dieoverigensook voor 't Prinsenhof ontwierp.Utrecht had naast de architect Tepe, deateliers Mengelberg (beeldhouw- englasschilderkunst), Geuer (glas-in-lood) enBrom(siersmeedkunst).

Roermondse ateliersDedichtheidvanateliers inRoermond

was erg hoog. De auteur geeft zelfs eenkwantitatieveonderbouwing van de statusvan Roermond als kunstcentrum. In deuitwerking wordt vooral gekeken naar dedwarsverbandentussendediverseateliersinRoermondenelders.Vooralooktussenarchitecten en ateliers van beeldhouwers,glazeniers en schilders. De hausse aanateliersinde19eeeuwhadeenbelangrijkeinvloed op de stedelijke ruimtelijkeontwikkeling. Een vijftal ateliers wordtnader bekeken, waaronder de bekendeateliers van Ed Cuypers (architectuur enbeeldhouwkunst) en Nicolas (glazeniers).Het waren kweekplaatsen voor nieuwtalent. De auteur laat er vele van dezekunstenaars de revue passeren. En hijlaat ook de dwarsverbanden tussen deateliersindeverschillendestedenzien.Weleren zo een hele hoop minder bekendekunstenaarskennen.Tenslotteéénvande'handelsmerken'vandeVVNK:bekendheidgevenaanhetpeloton,ennietalleenaandekoplopers,zoalsonslidDéReijnedataltijdzegt.EenbeetjejammerisdatCartignydefamilierelaties tussen Pierre, Pierre jr., JosenEdCuypers,enhunpalmaresalsbekendveronderstelt.

Generaties langJuist op nationaal niveau speelden

de Cuypers- en Nicolasfamilies eenuitzonderlijke rol. Omdat velen hieldenvan de rijk gedecoreerde neo-gotischeontwerpen van de architect Cuypers konzijn atelier floreren.Zijn atelier,maar ookandere ateliers gaven ook in de eigenstad Roermond de toon aan, omdat ze algeneraties lang kunstenaars voorbrachten.Soms zelfs vier of vijf generaties lang.Het waren de families Cuypers, Nicolas,Windhausen,Oor,Lücker,Leeuw,Franssen,Lommen,Geelen,Houtermans,Stoltzenberg,Stroucken,Thissen,Turlings,etc,

Het aardige van dit cahier is dat eerstuitvoerig wordt beschreven wat eigenlijkeen atelier is en hoe ze zijn ontstaan.Devele kunstwerkplaatsen in Roermondwerden vanaf 1850 tot 1940 opgerichten tot ontwikkeling gebracht. Rond1920warendat er zo'n35.Ze gavenookwerk aan honderden werknemers. Opde afbeelding van Joep Nicolas' atelier isbijvoorbeeld te zien dat er vele mensenwerkten. Er waren enkele bijzonderefigurendiedatstimuleerden.Alsbijzondere'actoren'noemtdeauteurPierreCuypersen zoon JosCuypers en glaspionier FransNicolas en kleinzoon Joep Nicolas, maarook beeldhouwers als Jean Henri Leeuw,JosephThissenenschilderHenriLinssen.

Teeken- en AmbachtsschoolDe roemruchte Teeken- en

Ambachtssschool in Roermond heeft velekunstenaars opgeleid en was kennelijk zobelangrijk dat het onder het MinisterievanOK&Wviel.Roermondwerdsteedsmeer kunstcentrum dat ook schrijvers alsBloem, Du Perron, Huxley, Gide en Rilkealsbezoekersaantrok,ofvruchtbaregrondbleekvooronderlingebetrekkingentussenschrijvers en de Limburgse kunstenaars.Volgens Cartigny komen ook vele

buitenlandse, kundige kunstenaars af ophet ateliergebeuren in Roermond, vooraluit België en Duitsland. Men adverteerdeer zelfs mee in het buitenland. Veel vandiekunstenaarsverspreiddenzichoverdestad, zelfs de verdeling van de ateliers en'tekentafels' over de stad in vijf periodenbrengtdeauteurinbeeld.

Het is een aangenaam cahier om telezen,hetzietergoeduitenhetisuitvoeriggedocumenteerd.Eenonderwerpwaareenhoop nieuwe kennis bijeen gebracht is enwaarover je zeldenkunt lezen.Demoeitevanhetlezenwaard.Helemaalalsjeuitdiebuurtkomt.

Teeken- en Ambachtsschool.

Glas-in-loodatelier Joep Nicolas.


Alkmaar-MuseumAlkmaar072-5489789 / www.stedelijkmuseu-malkmaar.nlDe Bergense School, de allereerste expressionistische beweging in Nederland; t/m 2 mei 2026.Liefhebbers van de Bergense School

stroming kunnen hun hart ophalen inde volledig gerenoveerde bovenzaal vanStedelijkMuseumAlkmaar.IndevernieuwdevasteopstellingwordenhoogtepuntenuitdecollectieBergenseSchoolvanhetmuseumgetoond, in combinatie met bijzonderebruiklenen uit museale en particulierecollecties.

Omstreeks 1910 vestigden de eerstekunstenaars zich in het Noord-HollandseduindorpBergen.Enkelejarenlaterwashetaantal kunstenaars er sterk toegenomenen ontstond in Bergen de allereersteexpressionistische kunstenaarsbeweging

in Nederland. In verzadigde kleuren ensterke contrasten zetten de kunstenaarsvandeBergenseSchoolhunlandschappen,portretten en stillevens met grootgebaar in stevige penseelstreken op hetschilderslinnen.

De oeuvres van kunstenaars als ElseBerg, Mommie Schwarz, Leo Gestel, DirkFilarski,GerritWillemvanBlaaderen,ArnoutColnot en Piet en Matthieu Wiegmankomenruimaanbod.Daarnaastzijnerfraaieluministische en kubistische landschappenen stillevens te zien uit de periodevoorafgaande aan de Bergense School:de jarenwaarin de kunst inNederland ineen stroomversnelling geraakte. Hierdoorwordt een representatief beeld geschetstvan de ontstaansgeschiedenis van hetNoord-Hollandsexpressionisme.

Amsterdam-JoodsHistorischMuseum020-5310311/www.jhm.nlThe Power of Pictures, Fotografie en film uit de vroege Sovjet-Unie; t/m 27 november 2016.The Power of Pictures is een

tentoonstelling met foto's, filmaffiches enfilmsuitdevroegeperiodevandeSovjet-

Unie.NognieteerderwerdenfotografieenfilmkunstvanderevolutionaireSovjetavant-garde samengebracht in een expositie. Eriswerk tezienvanruim20 fotografenencineasten,onderwieAleksandrRodchenko,El Lissitzky, Arkadi Schaichet, SergeiEisensteinenDzigaVertov.

De tentoonstelling beslaat het tijdvakvandeOktoberrevolutie in1917tot1940entoonthetontstaanindejarentwintigvaneennieuweSovjetstijl.Zowelindefotografieals in de filmkunst vond een artistiekerevolutieplaatsdoortoepassingvannieuwetechnieken als collage, snelle montage enmanipulaties indedonkerekamer.Denogjongekunstvormenkwamentotgrotebloei,mede door steun van de communistischemachthebbers die foto's en films - metbeelden van heroïsche arbeiders, militaireparades en massale sportmanifestaties -zagenalskrachtigepropagandamiddelen.De

wisselwerkingdieindezeperiodeontstondtussen artistieke vernieuwing en politiekactivisme is ongekend vruchtbaar geweesten heeft wereldwijd de ontwikkeling vanfotografieencinemabeïnvloed.

Begin jaren dertig, onder de dictatuurvanStalin,legdehetsocialistischrealismedeexperimentelevrijheidvankunstenaarsaanbanden.DetentoonstellinglaatechterziendatdeartistiekevernieuwingenvandejarentwintignoglangetijdzichtbaarblevenindeSovjet-Russischefotografieenfilmkunst.

Voorheteerstwordtindezeexpositiebelicht dat een groot aantal Russischefotografen en cineasten in dit tijdvak vanjoodse afkomst was. Als leden van eennogmaarpas geëmancipeerdeminderheidomarmdenzijenthousiastdeRevolutieendecommunistischeidealendieeenbelofteinhielden van een nieuwe, gelijkwaardigewereld.

In de tentoonstelling wordenafwisselend twaalf films vertoond, onderanderePantserkruiserPotemkinvanSergeiEisenstein.

The Power of Pictures werdsamengesteld door het Jewish MuseuminNewYorkmet bruiklenen uit Europeseen Amerikaanse collecties. Een aantalbruiklenen van het Internationaal InstituutvoorSocialeGeschiedenis(IISG)zijnaandeexpositietoegevoegd.

TENTooNSTELLINGAGENDA per september 2016

Terugkomst van de akkers, ca. 1919, Leo Gestel (1881-1941),Collectie Stedelijk Museum Alkmaar.

Frans stadsgezicht, ca. 1927, Dirk Filarski (1885-1964),

Collectie Stedelijk Museum Alkmaar.

Kaufman On Skates.

Stairs.


Amsterdam-MuseumhetSchip020-4182885/www.hetschip.nlZie bij evenementen

Amsterdam-Rijksmuseum020-6747000/www.rijksmuseum.nlGispen; t/m 5 december 2016.Ter ere van het 100-jarig bestaan

van Gispen wijdt het Rijksmuseum insamenwerking met Het Nieuwe Instituuteen kleine presentatie aan de vroegeontwerpen, affiches en catalogi van deNederlandsemeubelfabrikant.

In1916richtteWillemHendrikGispeneen kunstsmederij op in Rotterdam. Hetsuccesvolle bedrijf groeide snel uit toteen 'fabriek voor metaalbewerking'. In dejaren 20 kreeg Gispen veel bekendheidmet de productie van moderne lampenonder de merknaam Giso. Daarnaast wasdit de eerste Nederlandse fabriek die in1929begonmet serieproductie van stalenbuismeubels. Door standaardisatie ennieuwe machinetechnieken kon Gispenbetaalbaar en kwalitatief hoogwaardigwoning- en kantoormeubilair voor demodernemensopdemarktbrengen.

Constructie,vormenmateriaalstondenvoorGispenindienstvandefunctievanhetmeubel.Versieringwasdaaromongewenst.

Indevormgevingvanhetreclamedrukwerkwerd diezelfde functionalistische esthetiekgebruikt.Dezenieuwestijl vanontwerpenwas typerend voor de sociaal bewogenidealen die ontwerpers en kunstenaarsnastreefden aan het begin van de 20steeeuw.Depresentatieomvatonderandere:• HanglampGisono.23,WillemHendrik

Gispen,1926• Buffetno.706,WillemHendrikGispen,

1933-1934• Fauteuilno.304,WillemHendrikGispen,

1933

Amsterdam-VanGoghMuseum020-5705200/www.vangoghmuseum.nlDe waanzin nabij. Van Gogh en zijn ziekte; t/m 25 september 2016.Waarom sneed Van Gogh zijn oor

af?Aan welke ziekte leed hij precies? Enwaarom pleegde hij zelfmoord?Voor het

eerstwijdthetVanGoghMuseummet'Dewaanzin nabij' een tentoonstelling aanVanGoghenzijnziekte.

Dewaanzinnabijneemtjemeenaardelaatsteanderhalf jaarvanVanGoghs leven.Schilderijen en tekeningen vertellen hetverhaalvandestrijdtegenzijnziekte.

EenpasontdektbriefjemettekeningenlaatziendatVanGoghzijnheleoorafsneed.Ditoorincidentwordtindetentoonstellinggereconstrueerd aan de hand van dezetekening,getuigenissenenbrieven.

Originele brieven en bijzonderearchiefstukkenbelichtenVanGoghsverblijfin het ziekenhuis en in de inrichting voorgeesteszieken.DetentoonstellinggaatookinopVanGoghszelfverkozendoodendevelediagnosesdieindeloopdertijdoverzijnziektezijngesteld.

Arnhem-MuseumvoorModerneKunstArnhem026-3775300/www.mmkarnhem.nlDick Ket, Magisch tekenaar; t/m 4 december 2016.

Dit najaar presenteert MuseumArnhem de tentoonstelling Dick Ket,magisch tekenaar. Met ruim 400 werkenheeft Museum Arnhem de grootstecollectie van Dick Ket (1902-1940) inNederland. De tentoonstelling zoomt inopzijnkunstenaarschapeninhetbijzonderzijn unieke tekenkunst. Te zien zijn 125tekeningen, voorstudies en brieven vande jong gestorven kunstenaar uit deeigen collectie, aangevuld met belangrijkebruiklenen uit het Rijksmuseum, hetStedelijkMuseum,GemeentemuseumDenHaag, Centraal Museum, De Fundatie enMuseumMore.

Ket wordt gezien als één van debelangrijkste nieuwe realisten vanNederland.Dezekunststroming iséénvande hoofdpijlers voor MuseumArnhem. In1937 kocht de toenmalige directeur vanMuseumArnhem,AugustVanErvenDorens,

Hanglamp Giso no. 23, 1926.

Buffet nr. 706, 1933-1934.

De waanzin nabij.

Dick Ket, Hynches-Schumacherstilleven, krijt op karton, 1937,

Collectie Museum Arnhem, foto Marc Pluim.


het eerste werk van Ket: een prachtigezwart-wit tekening 'Zelfportret (voorlandschap)'uit1937.DezeaankoopvormdedebasisvandeinmiddelsomvangrijkeDickKetcollectie,diebestaatuit46schilderijen,ruim 247 tekeningen, 10 schetsboekenen een collectie originele brieven enlinoleumplaten.

HetoverzichtvanKetstekeningenbevatstadsgezichten, landschappen, portrettenenzelfportretten.Debrieven,vaakàlaVanGogh geïllustreerd met tekeningen, geveneenpersoonlijkeinkijkinzijnemotioneleenfysiekeleefwereldenzijnartistiekenetwerkindejarendertigvandevorigeeeuw.

Assen-DrentsMuseum0592-377773/www.drentsmuseum.nlAlle vogels op een stokje - Dieren in het Drents Museum; 4 oktober 2016 t/m 5 maart 2017.Het Drents Museum toont een

gevarieerde selectie dierenkunst uit zijncollectie Kunst 1885-1935. Ruim honderdwerkenvankunstenaars alsGeorgeHenriLantman, Theo Colenbrander en ChrisLebeauwordengetoond.

Van de runderen in de grotten vanLascauxendedrakenopChineesporseleintot de BalloonDog van Jeff Koons en deLibraryoftheBirdsvanMarkDion:dierenhebbenkunstenaarsvanoverdehelewereldaltijd geïnspireerd. Vanwege hun functieals model (om te tekenen 'naar 't leven'),om hun symboolfunctie en wegens hunbijzondere anatomie, vormen en kleuren.Dierenzijnhoofdonderwerpvanveel17deeeuwse schilderijen en jachtstillevens enverfraaienookaardewerkenstoffen.Inde19de eeuw ontdekt een nieuwe generatieFransebeeldhouwersdierenalsonderwerpvangrotesculpturen.Zijworden'animaliers'genoemd.

Niet alleen beeldend kunstenaarsmaar ook vormgevers kijken naar dieren.Vanaf1880-1890ontstaateenheelnieuwevormentaal waarin planten en dierenin gestileerde vorm worden toegepastals versiering. In strakke, repeterendepatronen op damast, heel natuurgetrouwop aardewerk of in hout gesneden alsonderdeel van een meubel. De selectiedierenkunst die centraal staat in detentoonstellingbestaatdanooknietalleenuit schilderijen en tekeningen, maar laatookmeubels,aardewerkensculpturenzienwaarindierendehoofdrolspelen.

BergenNH-MuseumKranenburgh072-5898927/ www.museumkranenburgh.nlHier voel je dat de wereld draait; t/m 27 november 2016.Waar staat KRANENBURGH voor?

Watzijndepronkstukkenindecollectieenhoe verzamelt de culturele buitenplaats inBergen?DatistezienopdetentoonstellingHiervoeljedatdewerelddraait.DetiteliseengeliefdeuitspraakvanLeoGestel,eenbelangrijke Nederlandse kunstenaars aan

hetbeginvandevorigeeeuw.HijwoondeenwerkteronddejarentwintiginBergen.Naeentournee langsverschillendemuseais zijn topstuk Herfst uit de collectie vanKRANENBURGHweerterugophethonkinBergen.

Aanleiding voor de tentoonstellingis de komst van bijna dertig schilderijen,een bruikleen van de Rijksdienst voorhet Cultureel Erfgoed (RCE). Ook datwerk is te zien op deze tentoonstelling.De bruiklenen versterken de collectie.De overeenkomsten zijn thematisch,kunsthistorisch en soms associatief. Er iswerk te zien van verschillende generatieskunstenaars,onderwieDirkFilarski,DavidKouwenaarenEmoVerkerk.Gestelswerkuit de collectie van KRANENBURGH iste zien met een houtskooltekening enaquarelstudieuitderijkscollectie.

In Bergen raakte Gestel bevriendmet Piet Boendermaker, mecenas van deBergenseSchool.HetdorpgroeideindietijdvanbroedplaatsvandeNederlandseavant-gardekunstuittotkunstenaarskolonie.Datishetnogaltijd.Kunstenaarszoekenelkaaropenrakengeïnspireerddoorelkaarendenatuur. Het Oude Hof, de van oorsprongzeventiende-eeuwse buitenplaats, is eengeliefd onderwerp. Gestel schilderde het,evenalsMatthieuWiegman (1920) en JaapMin (1980). Hier voel je dat de werelddraait laat daarmee ook zien hoezeer dekunstenaarsopelkaarsschoudersstaan.

De bruikleen sluit aan bij de huidigeontwikkeling van samenwerking binnende museale wereld en de aandacht voorverborgen schatten in depots. De kernvande collectieKRANENBURGHbestaatuit de collectie Boendermakermet onderandere hetmonumentale portret vanZusBoendermakervanCharleyToorop.Tooropzelf, de grande dame van de Bergensekunstenaarskolonie, wordt geëerd in eenportretvanMatthieuWiegman.

Doesburg-LaliqueMuseum0313-471410/www.musee-lalique.nlArt nouveau en Japonisme, een nieuwe golf; t/m 18 juni 2017.Nadat de diplomatieke betrekkingen

tussen Amerika en Japan hersteld warendoor de conventie van Kanagawa in1854, werd handel tussen hetWesten enJapan weermogelijk. KeizerMeiji werd in

Kraaghagedis, h. 25 cm, tombak, gesign. G.H. Lantman, 1916.

Leo Gestel, Herfst, 1909, collectie KRANENBURGH.

Jan Wolter en Marinus Zwart. AbrahamKrayestein,

De kunstenaarskolonie Domburgmaakte aan het einde van de negentiendeeeuwnaamalseeneenvoudiginternationaalkuuroord, met als grote trekpleister deartsenfysiotherapeutJohanGeorgMezger(1838-1909).NaMezgersdoodendeEersteWereldoorlog(1914-1918)veranderdehetstadjelangzaamaanineenfamiliebadplaatsvoor de middenklasse. Lang bleef zijngeschiedenis verborgen, maar vanaf dejaren tachtig van de twintigste eeuw isDomburgalskunstenaarskolonieoudestijlte boek gesteld. Kunstenaars hebben vanoudsher overWalcheren rondgezworven,aangetrokken door de ongerepteschoonheidvandeomgeving,debijzonderelichtval langs de kust en de weerschijnervanoverhetdoorwateromarmdeland.Met enkele Belgische schilders als EmileClaus, Euphrosine Beernaert en CamilleVanCampomstreeks1870alsvoorlopers,beleefde de kunstenaarskolonie Domburgrond1900haareerstebloei,metvervolgenseen hoogtijperiode tijdens de bekendeDomburgsche Tentoonstellingen (1911-1921).Zijbleefbestaantoteindvandejaren

twintig. De kunstenaarskolonie Domburgkwam symbolisch tot een einde toen 'dekunstzaal' ten gevolge van hevige stormenin de winter van 1921 op 1922 instortte.Een replica van het oude gebouwtje staatenigszins verborgen als een oase van rustinhetcentrumvandebadplaatsenhuisvestsinds 1994 het Marie Tak van PoortvlietMuseumDomburg.Hetmuseumorganiseerttwee keer per jaar exposities rond dedeelnemersaandeoudetentoonstellingen,rond hedendaagse kunstenaars die eenband met Zeeland hebben en bovendien- in het kader van de contacten tussenEuropese kunstenaarskolonies onderling -rond andere spraakmakende kolonies uiteindnegentiendeenbegintwintigsteeeuw.

Dordrecht-NationaalOnderwijsmuseum078-6326820/www.onderwijsmuseum.nlStrijd! Heldhaftig verleden op schoolplaten; Veldslagen, zeeslagen en politiek

strijdtoneel. De geschiedenislessen in hetonderwijskwamentotlevenindeprachtigeschoolplatenvanIsings,JetsesenRochussen.Ook nu nog worden ze gebruikt om hetverleden in het onderwijs te verbeelden.

1868 geïnstalleerd en was zeerWestersgeoriënteerd.Hijvoerdeineenenormtempogrotemaatschappelijkeveranderingendooren JapanwerdeenmodernestaatdiekonconcurrerenmethetWesten.

Amerika en Europa maakten alsgevolg hiervan kennis met de Japanseprentkunst. Deze was beïnvloed door deJapanse staatsgodsdienst het 'Shintoïsme'.Shintoïsme gelooft in tegenstelling tot hetChristendom,nietingodmaarindenatuur.

Kunstenaars, zoalsVan Gogh, GauguinenMatisse, kregen Japanse prenten onderogen.Zijwarenonderde indruken lietenzich erdoor inspireren. De invloed vanJapanse kunst was ook zichtbaar in dekunststroming 'arts & crafts',maar ook inde'artnouveau',dieeveneensisgebaseerdop de natuur. Uiteindelijk lieten Japansekunstenaarszichvanafdejarentienvandetwintigste eeuw inspireren doorWestersekunstenaars. Er was in die zin sprake vaneenzekerekruisbestuiving.

Tijdens deze tentoonstelling zal ereenkeurvan JapanseprentenuitdeMeiji,Taisho- en Shôwa periode te zien zijnin combinatie met werk (facsimilés) vanChagall,GaugainenMatisse.DaarnaastzijneroriginelenvanBreitner,Mesdag,Mankes,VandeVelde,Horta,Mucha,LaliqueenVanDongentezien,alsookeengrotecollectietwintigste eeuwse Japanse prenten uit deNihon-no-Hangacollectie.

Een groot aantal objecten is uitinternationale particuliere collecties enheeftnognieteerderhetdaglichtgezien.

Er zijn wederom werken van het"Metropolitan Museum of Art" uit NewYork,anderemuseaenprivécollectioneursnaar het Lalique Museum in Doesburggekomen.

Domburg-MarieTakvanPoortvlietMuseum0118-584618/www.marietakmuseum.nlNaar Zeeland! Schilders van het Zeeuwse landschap; t/m 6 november 2016.Veel kunstenaars hebben zich laten

inspirerendoorhetZeeuwselandschap.OpdeZomertentoonstelling2016presenteerthetMTVPMuseumeenkeuzevanwerkenuit de eigen collectie en bruiklenen vaneenaantalmuseaenparticulieren.Ruim50werkenpasserenderevue inhetmuseum,van een vroegWalchers winterlandschapuit1822vandelandschapschilderAbrahamKrayestein(1793-1855)eneenolieverfvandekerkvanPauluspolderbijHulst,ca.1850-1854, van de portret- en genreschilderJan Haak (1829-1881) tot hedendaagselandschapsimpressies,zoalseenhelderzichtopdebaaivanZoutelandeuit2014vandeRussischeschilderKirillDatsouk(1974)eneen abstracte landschapscompositie vande in Souburg geboren kunstenaar DaveMeijer (1955) uit 2010-2014.Aandacht iserdaarbijookvoordezeeenvoorenkelekarakteristieke landschapselementen. Hetaccent ligt opWalcheren, waar zich in deloop der tijden de grootste concentratievankunstenaarsvoordeed,maarvrijweldegehele provincie komt aan bod. Er is o.a.werktezienvan(inalfabetischevolgorde)HermanusBerserik,JobGraadtvanRoggen,FerdinandHartNibbrig,KrisztiánHorváth,Charley Toorop, Jan Toorop, Hendrik


Krisztián Horváth.

Hendrik Jan Wolter.

De Noormannen voor Dorestad, Illustrator J.H. Isings, Uitgeverij J.B. Wolters, Groningen,

circa 1928, foto Jan Koorneef.

Laren-SingerMuseum035-5393939/www.singerlaren.nlKunsthandel Buffa 1790-1951 - Schoonheid te koop;t/m 8 januari 2017.De Amsterdamse kunsthandel Frans

Buffa en Zonenspeelt tussen1791 en 1951 eenbelangrijke rol ophet gebied vande internationaleprenten- enschilderijenhandel.Onder de leidingvan diverseeigenaren, bestaatde kunsthandelruim 150 jaar. In1921 komt JoopSiedenburg aanhetroer. Siedenburgspecialiseert zichin de verkoop vanmoderne schilder-

kunst uit die tijd waaronder werkenvan George Hendrik Breitner, Kees vanDongen,LeoGestelenPietMondriaan.Hijonderhoudt goede contactenmetWilliamen Anna Singer en wordt al gauw debelangrijksteadviseurvandeSingers.Ruimeen kwart van hun kunstcollectie brengenzij via de kunsthandel Buffa bij elkaar.Daarnaast zet Siedenburg zich in om hetwerkvanWilliamSinger,viahetBuffafiliaalin NewYork, onder de aandacht van hetinternationalepubliektebrengen.

Detentoonstellingtoonteenoverzichtvan 150 jaar kunsthandel en geeft inzichtin de dagelijkse gang van zaken in eenkunsthandel.De kunstwerken lichten alleneen eigen detail over de geschiedenisvan de kunsthandel uit. De diversiteit aan

relaties tussen de kunsthandelaar en zijnkunstenaars, klanten enmecenassen looptalseenrodedraaddoordetentoonstelling.

Nunspeet-Noord-VeluwsMuseum0341-250560/ www.noord-veluws-museum.nlJan van Vuuren, in perspectief; t/m 15 januari 2017.Bijna veertig jaar heeft Jan vanVuuren

(Bleskensgraaf 1871 – Nunspeet 1941)op de Veluwe gewoond, voornamelijk inNunspeet.Alvanaf1893zwerfthijoverdeVeluwe. Hij trekt een aantal zomers meenaar Elspeet met de Haagse kunstenaarsH.J.vanderWeeleenF.P.terMeulen,diedeongerepte Noordelijke Veluwe ontdektenals de plek om hun landschappen 'enplein air' te schilderen. In 1903 gaat hijin Nunspeet wonen, waar hij dag in daguit buiten te vinden is met schetsboekom hetVeluwse landschap vast te leggen.Zijnwerk is vervuld van een sterke liefdevoor schoonheid. Altijd in de voor hemkenmerkende impressionistische stijlwaaraan hij zijn hele carrière trouw isgebleven.

JanvanVuurenwordtin1871geborenals

Voordeeerstekeerworden schoolplatenuitNederland en andere Europese landenin een bijzonder vergelijkend overzichtgetoond.

Haarlem-Teylersmuseum023-5160960/www.teylersmuseum.euGroeten uit Italië, Pastels van Martin Monnickendam; t/m 23 oktober 2016.Stel je voor Venetië onder een

staalblauwe lucht en fris als op eenvroege ochtend in mei. Zo gaf MartinMonnickendam zijn geliefde Italië graagweer.VanGenuatotenmetPalermoheefthijhethelelanddoorkruistengetekend.Endatindejaren1920en1930,dusvóórhetmassatoerisme.ToenjedeTrevifonteininRomenoggeheelvoorjezelfhad.Zokleurigen levensechtzijnMonnickendamswerkendatjehemzoachternazouwillenreizen.

Martin Monnickendam (1874-1943) ismetzijnluchtigetoetsenzijnfellekleurenwelgekenschetstalseenkunstenaartussenhet impressionismeenhetexpressionismein.Tijdens zijn leven was hij een bekendeen geliefde kunstenaar, die (internationaal)

diverse prijzen in de wacht sleepte. Tergelegenheid van zijn vijftigste verjaardagkreeg hij zelfs een tentoonstelling in hetStedelijkMuseuminAmsterdam.Dathijnunietmeerzobekendis,heefttemakenmetdegrotehoeveelheidabstractekunstvannadeoorlogwaardoorveeloudere,figuratiefwerkende kunstenaars in de vergetelheidraakten. Onterecht, een kunstenaar alsMonnickendam hoort helemaal bij dediversiteitvanhetNederlandsekunstlevenindeeerstehelftvandetwintigsteeeuw.

Dat deze persoonlijke tekeningennu in Teylers' Prentenkabinet hangen iste danken aan de StichtingVrienden vande schilder Martin Monnickendam. DezeStichting, opgericht in 1973, beheert denalatenschap van de kunstenaar en zorgtervoordat zijnwerk regelmatig te zien is.ToendetweedochtersvandekunstenaardeAmsterdamsenotarisRuudvanHeldente hulp riepen, heeft deze zichzelf deopdracht gesteld om de verzameling teredden.Sindsdienzorgthijalssecretarisvande stichting voor restauratie, onderzoek,publicatiesenhetonderbrengenvanstukkenbijmuseale instellingen.ZokregendiverseAmsterdamse musea werken in 2009. NuzevenjaarlaterheeftTeylersMuseumruimdertig tekeningen en één schilderijmogenkiezen. De hoofdmoot daarvan vormtde schitterende Italiaanse pastels. In eenMuseum dat in de collectie zulke nauwebanden heeft met Italië zijn deze werkenhelemaalopzijnplaats.

Katwijk-KatwijksMuseum071-4013047/www.katwijksmuseum.nlB.J. Blommers (1845-1914) - de zonnige Haagse School; tot 12 november 2016.Zie bij evenementen


Martin Monnickendam, Ponte Vecchio te Florence, 1932, Stichting Vrienden van de schilder Martin Monnickendam, ©Pictoright.

Kees van Dongen (1877-1968), La dame au jabot, 1911, olieverf op doek, 98 x 79 cm, particuliere collectie.

Jan van Vuuren, Graaf Hendriksteeg in Elburg met de Sjoel.

zelf becommentarieerd met citaten uitzijn brieven.Daarnaastwordenook foto'sgetoond van Henri Berssenbrugge (1873-1959),dienetalsVanGoghmensenuitderafelrandenvandesamenlevingvastlegde.

Erzijnruim120werkenuitdeperiode1880-1885uitonzeeigen,omvangrijkeVanGoghcollectie zien.De nadruk ligt opVanGoghs tekeningen. Juist daarin is goed tezien hoehijworsteldeomde techniek telerenbeheersenenvolumeenbeweginginzijnfigurentebrengen.Daarbijstreefdehijernaar'hetleven'zelfweertegevenenzonodig'onjuistheden'tetekenendie'waarder'warendande'letterlijkewaarheid'.

Rotterdam - Museum Boijmans VanBeuningen010-4419475/www.boijmans.nlGispen Specials - De klant is koning; t/m 26 februari 2017.Destalenbuismeubelen,deGiso-lampen;

wiekentdezeGispenontwerpenniet?Hetbedrijf Gispen verrijkte de Nederlandseinterieurs en kantoren met een aantalbijzondereontwerpen.DeGispen-meubelenen-lampenzijnnogsteedszeergeliefdbijzowel verzamelaars als particulieren enook voor werkomgevingen blijft Gispeneenbelangrijkmerk.MuseumBoijmansVan

Beuningen viert het honderdjarig bestaanvandebekendeNederlandsemeubelfabriekmeteenjubileumexpositierondbijzondereeninkleineoplagegemaakteproducten.

De tentoonstelling toont u deonbekende Gispen-ontwerpen. Boijmansheeft ruim vijftig bijzondere en in kleineoplage gemaakte producten geselecteerd.Sommigeontwerpenzijnnognooiteerdergetoond. De specials tonen de kwaliteiten de flexibiliteit van dit bedrijf dat deNederlandse vormgeving wereldberoemdmaakte. In vrijwel alle gevallen kwamende specials voort uit een specifieke vraagvaneenklantofopdrachtgeverdieuithetreguliere aanbod van Gispen (en anderemeubelfabrieken)geenkeuzekonmaken.

Voorbeelden van specials lopen uiteenvan een smeedijzeren kroonluchter voor

zoonvaneenlandarbeiderinBleskensgraafin deAlblasserwaard,.Al op jonge leeftijdwordtzijntekentalentherkend.Plaatselijkenotabelen zorgen ervoor dat hij in deleer kan bij Roland Larij in Dordrecht.Later volgtVanVuuren ook lessen aan deAcademie van Beeldende Kunsten in DenHaag,waarhijelkjaarmedaillesofeervollevermeldingenontvangtvoorzijnprestaties.Na deAcademie krijgt hij inAmsterdamlessenvanGerritWillemDijsselhof.

VoordatJanvanVuurenzichinNunspeetvestigt,heefthijalenigebekendheid.In1896wordt hij toegelaten tot het vermaardeSchilderkunstigGenootschapPulchriStudiote Den Haag. In diezelfde periode wordthij ook toegelaten tot de Amsterdamsekunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae.Met deze verenigingen exposeert hijregelmatig. Hij exposeert zelfs in Parijsop de wereldtentoonstelling van 1900 enkrijgt daar voor een ingezonden stuk het'Diplômed'Honneur'.

Zijn liefde voor het landschap brengthemnaardeVeluwewaarhijallesvindtwathemalskunstenaarboeit.Hijwordterdeschildervandebosgezichten,maarookvandestillesmallestraatjesvandestadjesrondde Zuiderzee. Hij maakte ook aquarellenen pasteltekeningen, zoals die voor hetjubileum vanKoninginWilhelmina in 1923vandeJufferenstraatinElburgmethetSintAgnietenklooster.

Een bijzondere kwaliteit van Jan vanVuureniszijngeraffineerdegebruikvanhetperspectief,waarmeediepteineenschilderijgebracht wordt. De perspectieflijnen instraatjes en boslaantjes leiden het oognaar een punt in de verte dat hij dikwijlsaccentueerde met lichte verftoetsen,bijvoorbeeld indevormvanhetkapjevaneenboerinofeenwithuisje.

Indetentoonstellingwordenmeerdan

110 werken van Jan vanVuuren getoond,vooraluitparticulierecollecties.

Otterlo-Kröller-MüllerMuseum0318-591241/www.kmm.nlDe vroege van Gogh; 24 september 2016 - 9 april 2017.Toen Vincent van Gogh besloot

kunstenaar te worden, en zichzelf leerdetekenenenschilderen,richttehijzijnblikopdemensendiehardmoestenwerkenvoorhunbrood,inschamelewerkplaatsenenopboerenakkersinweerenwind.

Vincentwildemetzijnafbeeldingen'uithetvolkvoorhetvolk'oprechtuitdrukkinggevenaanzijnmededogenmethunbestaan.Of zoals hij het zelf in een brief aan zijnbroerTheo formuleerde: 'Ik zeg het nogeens–werktegendeonverschilligheidin–hetvolhoudenisnietmakkelijk–maarwatmakkelijkisbeteekentookweinig.'

GastconservatorAuke van derWoud,schrijver van bestsellers over 19de-eeuwsNederland (Eennieuwewereld,Koninkrijkvol sloppen en De nieuwe mens) en van1974-1981 conservator van het Kröller-MüllerMuseum,plaatst indezebijzonderetentoonstellingVincentsmotiefkeuze indecontextvandelate19deeeuw.

De werken worden door Van Gogh


Vincent van Gogh, kolenzakken dragende vrouwen in de sneeuw, november 1882.

J.F. Staal, W.H. Gispen, bank voor het PTT-kantoor in de Beurs te Rotterdam, 1939-1940, Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

W.H. Gispen, Rijdende wieg, 1935,verchroomd metaal, gelakt hout,

Collectie familie van Linge.

Brancusi, Schad, Picasso,Nussbaum,Bacon,Goldin,Trecartin,Dumas,RichterenRauchtoontMuseumdeFundatiehoekunstenaarserdeafgelopeneeuwinzijngeslaagdviadeschijnbaareenvoudige,overzichtelijkevormvanhetportretderijkdomencomplexiteitvandemodernewereldopteroepen.'Ziedemens'issamengestelddoorkunstcriticusHansdenHartogJagerdieeerdervoordeFundatie'Meerlicht'(2011)en'Meermacht'(2014)maakte.

Detentoonstelling'Ziedemens'lijktophet eerste gezicht overzichtelijk: honderdportretten van honderd mensen uit deafgelopen honderd jaar. En dan preciesuit elk jaar één, variërend van OskarKokoschka's Zelfportret (1917) tot NeoRauch's Gewitterfront (2016), van PabloPicasso'sGrandenaturemorteauguéridon(Marie-Thérèse) (1931) tot Kerry JamesMarshall's Scout Master (1996) en vanFrancis Bacons Sphinx (1953) tot TraceyEmin's Why I Never Became a Dancer

(1995). 'Zie demens' is echter veelmeerdaneenwillekeurigeportrettengalerij.

deWaalseKerkinRotterdamuit1924,eenpianolampje voor een vriend uit 1928 eneenextragrotevergadertafel voordeVanNellefabriekuitcirca1930.In1986maakteGispen 'antroposofische'bureausvoorhetGasuniegebouwenin1988stoelenvoordeRotterdamseSchouwburg.Opditmomentworden deze stoelen aangepast zodat zeeenvoudigverplaatstofverwijderdkunnenworden.HetpianolampjewerdeenvandetoonaangevendeontwerpenvanGispen.Zowerdeenspecialeenproductinoplage.

Willem Hendrik Gispen (1890-1981)had de kunstacademie in Rotterdam nieteens afgemaakt, toen hij in 1916 aan deCoolsestraat in Rotterdam zijn eigensmederijoprichtte,W.H.Gispen&Co.SamenmetarchitectenbureauBrinkmanenVanderVlugt richtte Gispen de RotterdamseVanNellefabriek in. DeVan Nellefabriek staatnuopdeUNESCOWerelderfgoedlijst.Ookwas Gispen de belangrijkste leveranciervandemeubelen inHuis Sonneveld.DezevillaopsteenworpafstandvanhetMuseumBoijmans Van Beuningen, geldt als eenbelangrijk voorbeeld van luxueuze nieuwezakelijkheid.

Zwolle-MuseumdeFundatie0572-388188/www.museumdefundatie.nlEigen collectie; t/m 31 december 2016.Naastdeverschillendetentoonstellingen

is in Museum de Fundatie ook altijd eenkeuze uit de eigen collectie te zien. ZowordtinZwollemomenteelwerkgetoondvano.a.PaulCitroen,VincentVanGogh,PietMondriaan,IsaacIsraels,CharleyToorop,Jan

Sluyters, Francis Picabia, Jan Cremer, BartVanderLeckenKarelAppel.

Zie de mens – 100 jaar, 100 gezichten; 1 oktober 2016 – 15 januari 2017.In100werkenvanondermeerKokoschka,


Isaac Israëls, Vrouw in profiel voor Van Goghs zonnebloemen, 1918, olieverf op doek.

Van links naar rechts: Oskar Kokoschka, Zelfportret (1917), Pablo Picasso, Grande nature morte au guéridon (1931), Constantin Brancusi, Le Nouveau-Né (1920), Marlene Dumas, Jesus Serene (detail; 1 van 21) (1994), Ryan Trecartin, Negative Beach + Lizzie Fitch, uit de serie 'A Lossless Fall' (2010).

Christian Schad, Maika, olieverf op doek,1929.

secretariaat

DeZevenProvincië[email protected]

redactie rond 1900teksten

[email protected]

vormgeving

EefdeHilster

[email protected]

DenHaag-LouisCouperusmuseum070-3640653/www.louiscouperusmuseum.nlVan zero tot kleine zielen; van 10 jaar galerij Orez naar 20 jaar museum; t/m 6 oktober 2016.

Groningen-GroningerMuseum050-3666555/www.groningermuseum.nlDe Vrienden van Mesdag; t/m 11 september 2016.Nieuwe Wilden, Duits neo - expressionisme uit de jaren '80; t/m 23 oktober 2016.

Heerenveen-MuseumBelvedère0513-644999/www.museumbelvedere.nlKäthe Kollwitz; t/m 9 oktober (verlengd).

Leerdam-NationaalGlasmuseum0345-612714/www.nationaalglasmuseum.nlAankoop glas-in-loodramen van Johan Thorn Prikker en Harm Kamerlingh Onnes

Nieuw-Buinen-KeramischMuseumGoedewaagen0599-616090/ www.keramischmuseumgoedewaagen.nlKunstatelier Goedewaagen-Distel 1923-1961 revisited; t/m 22 december 2016.

Roermond-Cuypershuis0475-359102/www.cuypershuisroermond.nlDesign Derby 1815-2015, het mooiste uit 200 jaar design uit België en Nederland; t/m 2 oktober 2016.

Woerden-StadsmuseumWoerden0348-431008/www.stadsmuseumwoerden.nlJeugdvrienden, Leo Gestel & Cornelis Vreedenburgh; t/m 15 januari 2017.

Tentoonstellingenuitgebreidbeschrevenineerderverschenenuitgavenvan'Rond1900'

Uitgangspunt voor de tentoonstellingis het idee dat juist honderd jaar geleden,in het decennium tussen 1910 en1920, het artistieke mensbeeld radicaalveranderde. Binnen de kunst werd defotografie belangrijker, en tegelijk bereiktede abstractie zijn grote doorbraak.Ondertussenbeleefdedewestersewereldzowel de Eerste Wereldoorlog als deRussische Revolutie. Die veranderingenhadden grote gevolgen voorhet artistiekemensbeeld. De mensfiguur werd vooraleen 'basisvorm'waarop iedere kunstenaarzijn eigen blik, zijn eigen wereldvisieprojecteerde.Detentoonstellingdraaitlaat

zienhoekunstenaarserdeafgelopeneeuwinzijngeslaagdviadeschijnbaareenvoudige,overzichtelijke vorm van het portret derijkdom en complexiteit van de modernewereldopteroepen.

2016 - 4 / september · 2018. 2. 4. · • De Amsterdamse 'waterbeschaving': baden, zwemmen en...

Documents

Transcript of 2016 - 4 / september · 2018. 2. 4. · • De Amsterdamse 'waterbeschaving': baden, zwemmen en...