15 gratis tools voor een systeemcheck Systeem checken & monitoren

We staan er eigenlijk niet bij stil hoezeer we afhangen van (de goede werking van) allerlei apparatuur: harde schijf, processor, geheugen, server, switch, netwerkkaart, (draadloze) router, printer etc. Dat besef komt vaak pas wanneer er iets hapert. Nochtans zijn er heel wat tools die vinger aan de pols houden en je op de hoogte brengen van de status van je apparatuur. We stellen je vijftien gratis ‘systeemchecktools’ voor.

Inleiding

01 DiskAlarm

Wanneer de temperatuur van je harde schijf te hoog oploopt, kan dat nadelige gevolgen

hebben. DiskAlarm houdt dan ook angstvallig de temperatuur van je schijven in de

gaten. Je legt zelf de drempelwaarde voor de schijven vast en zodra die wordt

overschreden trekt de tool aan de alarmbel: er verschijnt een pop-upvenster en je krijgt

een (zelf te bepalen) geluid te horen. Indien je dat zo instelt, gaat Windows meteen over

in slaapstand of je laat automatisch een ander programma opstarten.

DiskAlarm controleert de temperatuur standaard om de dertig seconden en legt alles

mooi in een logboek vast. Op basis van deze gegevens kunt je bovendien een grafiek

van de warmteontwikkeling binnen je schijf laten uittekenen.

http://ct.link.idg.nl/dal

02 DiskCheckup

Ook DiskCheckup monitort de temperatuur van je harde schijven en kan je zelfs via e-

mail op de hoogte brengen wanneer die te hoog oploopt.

Dit programma, dat gratis is voor persoonlijk gebruik, is echter veel uitgebreider dan

DiskAlarm. Het leest namelijk de zogenoemde S.M.A.R.T.-gegevens (Self-Monitoring,

Analysis and Reporting Technology) van je schijven uit en somt die in een overzichtelijke

tabel op. Deze tabel bevat van elk gerapporteerd schijfattribuut (zoals Raw Read Error

Rate, Spin Up Time en Uncorrectable Sector Count) onder meer de huidige status, de

drempelwaarde en de slechtst gemeten waarde ooit.

Je kunt bovendien de verandering van deze attributen opvragen en het programma

bevat tevens een paar zelf-tests voor je schijf.

http://ct.link.idg.nl/dcup

03 SpeedFan

Ook SpeedFan kan de S.M.A.R.T-waardes van je schijf inlezen, maar – zoals de naam

van de tool al suggereert - de focus ligt vooral toch op het aanpassen van de snelheid

van de ventilatoren in functie van de systeemtemperatuur. We raden je wel aan de

temperaturen eerst een paar dagen in de gaten te houden en wanneer die altijd mooi

onder de drempelwaarde blijven, dan kan je inderdaad overwegen de minimale en

maximale waarden van de ventilatoren wat aan te passen (op het tabblad Speeds).

Overigens kan SpeedFan ook de diverse voltages van je systeem monitoren en het

programma laat je zelfs toe de kloksnelheden aan te passen. Het mag duidelijk zijn:

SpeedFan is vooral bedoeld voor ervaren gebruikers en zomaar wat experimenteren kan

risico’s inhouden.

www.almico.com/speedfan.php

04 Open Hardware Monitor

Vind je SpeedFan toch wat ingewikkeld en de mogelijkheid om actief in te grijpen in

ventilator- en kloksnelheden iets te risicovol, dan heb je aan Open Hardware Monitor een

handig en veilig alternatief. Je kiest zelf van welke onderdelen je de maximale en de

actuele waarden wilt kunnen aflezen: moederbord, cpu, ram, gpu, ventilatoren en/of

harde schijven. Afhankelijk van het onderdeel lees je dan de snelheid in MHz af, de

temperatuur, of het voltage.

Handig is ook de mogelijkheid om de realtime-waarde van geselecteerde items

automatisch op te nemen in het systeemvak van de Windows taakbalk. Zo heb je altijd

zicht op cruciale onderdelen van je pc.

http://openhardwaremonitor.org

05 EventLog Inspector

Veel gebruikers zijn zich er zich niet (voldoende) van bewust dat Windows zelf allerlei

activiteiten nauwgezet logt. Nu kan je die logboeken op elk moment raadplegen (door

eventvwr.msc op te starten), maar dat is al snel bewerkelijk als je bijvoorbeeld

verschillende toestellen onder je controle hebt.

EventLog Inspector, gratis voor niet-commercieel gebruik, maakt het je makkelijker. Je

kunt de tool namelijk zo instellen dat die automatisch mails stuurt zodra één of meer

specifieke gebeurtenissen in het Windows-logboek worden vastgelegd. Het is ook

mogelijk die gebeurtenissen automatisch naar een syslog-server door te sturen, maar

dan spreken we al over stevig systeembeheer.

http://ct.link.idg.nl/elt

06 HeavyLoad

Nogal wat tools zijn erop gericht je tijdig te waarschuwen wanneer een apparaat of

systeemcomponent (al te) zwaar belast wordt. HeavyLoad laat je juist onderdelen als

geheugen, schijf, cpu of gpu extra zwaar belasten. Dat kan zijn nut hebben om

bijvoorbeeld na te gaan of je zelfgebouwde pc wel voldoende stressbestendig is, of om

te controleren of de gpu van de laptop die je van plan bent aan te kopen, niet te

luidruchtig wordt bij zware belasting.

Je bepaalt zelf welke componenten je aan een stresstest wilt onderwerpen en hoelang

zo’n test moet duren. Op elk moment kan je de voortgang van zo’n test volgen.

www.jam-software.com/heavyload

07 Memtest86+

Een onbetrouwbare geheugenmodule kan voor de meest eigenaardige problemen

zorgen: Windows crasht, je pc start niet langer op of herstart op willekeurige momenten.

Je doet er dan goed aan het geheugen grondig te testen. Dat kan met MemTest86+, dat

je downloadt in de vorm van een iso en omzet naar een cd. Hiermee start je dan je

systeem op.

Als het goed is, begint Memtest86+ meteen aan een intensieve geheugentest – een

proces dat je gerust enkele uren laat draaien. Via de C-toets beland je in een wat

rudimentair configuratievenster waarin je onder meer het adresbereik en het testtype

kunt instellen. Enigszins intimiderende opties misschien, maar op de site krijg je wel wat

technische feedback. Hoe dan ook, vooral bedoeld voor wat gevorderde gebruiker.

www.memtest86.com

08 NetGuard

NetGuard monitort je netwerkverkeer en kan je bijvoorbeeld waarschuwen zodra een

door jou ingestelde datalimiet is overschreden. Dat is natuurlijk minder interessant als je

provider je geen limieten heeft opgelegd, maar er is meer. Je leest namelijk ook af

hoeveel data er al via je netwerkadapter zijn gegaan en voor hoeveel data elk

programma verantwoordelijk was. Je kunt bovendien een gedetailleerd overzicht

opvragen van het dataverbruik over een bepaalde periode.

NetGuard toont je het dataverkeer (en de snelheid) van elk lopend proces en service en

somt alle actuele internetverbindingen op. Dat kan handig zijn als je verdachte

processen vermoedt of wanneer het netwerkverkeer onverwacht trager loopt.

www.cucusoft.com/netguard.aspx

09 PaperCut NG

Vind je ook dat je (netwerk)printer zo intens gebruik wordt, dan is het misschien tijd voor

een monitoring tool als Karen’s Print Logger (http://ct.link.idg.nl/kpl) of PaperCut NG.

Deze laatste is duidelijk moderner en professioneler, maar is alleen gratis tot maximaal

vijf gebruikers (na de proefperiode).

Je beheert het programma vanuit een webinterface en je monitort er niet alleen de

afdrukken mee (welke gebruiker print welke documenten), maar als beheerder kan je

ook allerlei beperkingen opleggen. Zo kan je bijvoorbeeld het afdrukken voor bepaalde

gebruikers(groepen) voor een periode uitschakelen. Ook de rapporteringsfunctie van

PaperCut NG is erg uitgebreid, met rapporten per gebruiker of gebruikersgroep), printer

etc.

www.papercut.com/download/ng

10 Mortens HostAlive

Om snel uit te vissen of een host bereikbaar is, kan je het ping-commando gebruiken.

Dat is eigenlijk ook wat Mortens HostAlive doet, zij het op een meer geautomatiseerde

manier. Je kunt het programma namelijk zo instellen dat die op gezette tijden een of

meer toestellen pingt. Het is echter ook mogelijk specifieke poortscans op je toestellen te

laten uitvoeren.

Je bepaalt ook zelf hoe Mortens HostAlive moet reageren. Blijkt bijvoorbeeld een host

niet langer te reageren of is de status gewijzigd, dan kan het programma je een pop-

upvenster tonen, een geluidje laten horen, een toepassing opstarten of een e-mail

versturen.

www.hostalive.net/hostalive.html

11 TamoSoft Throughput Test

Blijkt je (draadloze?) netwerkverbinding op een bepaald moment opvallend moeizaam te

verlopen, dan kan TamoSoft Throughput Test je helpen bij het lokaliseren van de

flessenhals. Deze software bestaat uit een (overigens erg eenvoudige) server en client.

De bedoeling is dat je elk op een verschillende toestel in je netwerk installeert, waarna

de client continu datapakketjes, zowel TCP als UDP, verstuurt richting server. Tegelijk

wordt allerlei informatie vastgelegd, waaronder de transfersnelheden in beide richtingen,

de roundtrip-tijden en het eventuele pakketverlies.

De resultaten lees je af in cijfers en als grafiek. Het programma kan zowel met IPv4- als

met IPv6-verbindingen overweg en houdt rekening met het aangegeven QoS-type, zoals

Voice of AudioVideo.

http://ct.link.idg.nl/tpt

12 Spiceworks Spiceworks heeft de allures van een suite. Het programma combineert namelijk

verschillende modules die interessant kunnen zijn voor ieder die een (thuis?)netwerk

beheert. Niet alleen brengt Spiceworks alle netwerkapparaten in kaart (inventarisatie),

het programma kan ook toestellen op de achtergrond monitoren. Het programma laat

zich via een – weliswaar behoorlijk drukke – webinterface aansturen.

Na een initiële netwerkscan krijg je alle gedetecteerde toestellen opgesomd, opgedeeld

in verschillende, aanpasbare categorieën. Spiceworks wist ons bijvoorbeeld al meteen te

vertellen dat in een van onze printers minder dan 10% toner resteerde. Het is ook

mogelijk allerlei alarmmeldingen (via e-mail) in te stellen, zoals bij een volgelopen schijf

of een UPS met een te hoge belasting.

www.spiceworks.com

13 CS Fire Monitor

De interface van CS Fire Monitor oogt wel wat gedateerd, maar wie zich daar niet aan

stoort, heeft een tool in handen die heel wat uiteenlopende onderdelen van een systeem

inventariseert en monitort. Lokaal en tot op zekere hoogte ook op afstand. Je krijgt

bijvoorbeeld in realtime een grafiek van het netwerkverkeer uitgetekend, je leest de

actuele snelheid van je cpu af of hoeveel ruimte een bepaalde schijf nog vrij heeft.

Het programma vertelt je ook of er, sinds de vorige controle, eventueel bepaalde

hardware is verwijderd of bijgekomen. Handig is ook dat de tool al deze informatie kan

opslaan in een database en op basis daarvan verschillende rapporten kan genereren.

www.pcwintech.com/cs-fire-monitor

14 PRTG Network Monitor

Zoals de naam al doet vermoeden monitor je met PRTG Network Monitor je netwerk. Je

kunt met name op elk moment de bandbreedte, beschikbaarheid en gebruik van allerlei

netwerkapparaten controleren. Daar horen onder meer clients, routers, switches, printers

en servers bij. Om deze informatie te kunnen verzamelen ondersteunt het programma

diverse protocollen, waaronder snmp en wmi.

Je kunt in de gratis versie tot 10 ‘sensoren’ activeren. Een sensor moet je zien als een

specifieke controlemethode voor een netwerkservice of -protocol. Dat kan bijvoorbeeld

een ping zijn, maar net zo goed een statuscheck van een harde schijf. Via

http://ct.link.idg.nl/pnm krijg je hiervan een mooi overzicht.

www.paessler.com/prtg

15 WiFi Guard

De kans is groot dat ook je een draadloos netwerk in de lucht hebt. Je hebt dat

ongetwijfeld afgeschermd met een wachtwoord, maar je weet maar nooit dat er toch

iemand in slaagt zich bij je netwerk aan te melden.

WiFi Guard draait op de achtergrond en controleert op gezette tijden alle toestellen die

via je draadloze netwerkadapter te bereiken zijn. Je merkt het dus meteen wanneer daar

een (vreemd) toestel is bijgekomen. Van alle gedetecteerde apparaten verneem je het

IP-adres, het MAC-adres, de producent en – voor zover beschikbaar – de naam van het

toestel.

www.softperfect.com/products/wifiguard

www.computertotaal.nl/abonneren

www.facebook.com/computertotaal

www.twitter.com/computertotaal

Deze presentatie wordt je aangeboden in samenwerking met de redactie van

Computer!Totaal, het grootste computermagazine van de Benelux. Kijk voor meer

informatie over abonnementen op onderstaande url.