1444 ceg: keuzevrijheid in de zorg is soms keuzeplicht
1
124 10-2006 > zorg & financiering Keuzevrijheid in de zorg biedt consumenten in een aantal gevallen voordelen, maar daar staan ook zeker nadelen tegenover. Dat stelt het Centrum voor ethiek en gezondheid (CEG) in zijn verkenning Over keuzevrijheid en kiesplicht. Keuzevrijheid voor de consument vormt welis- waar een van de pijlers van het nieuwe zorgstel- sel, maar lang niet iedereen kan of wil daar gebruik van maken. Het concept lijkt daarmee veel mooier dan het in werkelijkheid vaak is. In zijn verkenning Over keuzevrijheid en kiesplicht toont het CEG een aantal voorbeelden van pa- tiënten die in wezen helemaal niet zoveel te kie- zen hebben. Keuzevrijheid draait in een aantal gevallen uit op een kiesplicht. Zoals de man die met zijn huisarts overlegt en met een verwijzing voor de fysiotherapeut naar buiten komt. Uiteindelijk besluit hij bij de apotheek maar een spierzalfje te gaan halen, ‘want de fysiothera- peut kan ik niet betalen’. Eerder heeft hij door de financiële nood gedwongen ervoor ‘gekozen’ zich niet meer aanvullend te verzekeren. Hij beseft dat hij niet alles kan kiezen wat hij goed voor zichzelf acht, concludeert het CEG. Of neem de keuze voor de prenatale tests. In de praktijk blijkt dat naarmate de uitslag ongunsti- ger is, het gevoel van keuzevrijheid meer gaat ontbreken. Daarvoor in de plaats komt ‘keuze- stress’. ‘De ideologie en de praktijk van het kie- zen staan in zijn geval op gespannen voet met elkaar.’ Mensen die acute zorg nodig hebben, zullen doorgaans weinig te kiezen hebben: zij moeten zo snel mogelijk worden geholpen. Zodoende zijn het eerder de chronisch zieken of de men- sen die een electieve, planbare, ingreep moeten ondergaan die meer gelegenheid tot kiezen heb- ben. Een voorwaarde voor kiezen is het transpa- rant maken van de markt. Maar dit is voor de zorg geen eenvoudige opgave: de prestatie-indi- catoren die momenteel onder andere voor de ziekenhuiszorg worden ontwikkeld moeten inzicht bieden in de kwaliteit die een ziekenhuis te bieden heeft. Maar in een eerder onderzoek van ZonMw werden al zestig sets van indicatoren gesignaleerd. Deze vele indicatoren maken een transparante vergelijking van het zorgaanbod ingewikkeld. In de verkenning wordt verder ook de vraag op- geroepen in hoeverre iedereen wel de vaardig- heid of wens heeft om te kiezen. Met name in de sociaal zwakke groepen lijken de keuzevaardig- heden beperkt. Over keuzevrijheid en kiesplicht. Een verkenning van opvattingen over het keuze-ideaal in de zorg is ver- krijgbaar bij het Centrum voor ethiek en gezondheid, tel. (070) 340 58 15, [email protected]. De verkenning is ook te downloaden via www.ceg.nl of www.rvz.net. Bronnen: Stcrt. 2006, nr. 224 en persbericht CEG, 14 november 2006< > patiëntenbeleid > patiëntenrechten 1444 ceg: keuzevrijheid in de zorg is soms keuzeplicht
Transcript of 1444 ceg: keuzevrijheid in de zorg is soms keuzeplicht
124 10-2006 > zorg & financiering
Keuzevrijheid in de zorg biedt consumenten ineen aantal gevallen voordelen, maar daar staanook zeker nadelen tegenover. Dat stelt hetCentrum voor ethiek en gezondheid (CEG) inzijn verkenning Over keuzevrijheid en kiesplicht.
Keuzevrijheid voor de consument vormt welis-waar een van de pijlers van het nieuwe zorgstel-sel, maar lang niet iedereen kan of wil daargebruik van maken. Het concept lijkt daarmeeveel mooier dan het in werkelijkheid vaak is. Inzijn verkenning Over keuzevrijheid en kiesplichttoont het CEG een aantal voorbeelden van pa-tiënten die in wezen helemaal niet zoveel te kie-zen hebben. Keuzevrijheid draait in een aantalgevallen uit op een kiesplicht. Zoals de man diemet zijn huisarts overlegt en met een verwijzingvoor de fysiotherapeut naar buiten komt.Uiteindelijk besluit hij bij de apotheek maar eenspierzalfje te gaan halen, ‘want de fysiothera-peut kan ik niet betalen’. Eerder heeft hij doorde financiële nood gedwongen ervoor ‘gekozen’zich niet meer aanvullend te verzekeren. Hijbeseft dat hij niet alles kan kiezen wat hij goedvoor zichzelf acht, concludeert het CEG. Ofneem de keuze voor de prenatale tests. In depraktijk blijkt dat naarmate de uitslag ongunsti-ger is, het gevoel van keuzevrijheid meer gaatontbreken. Daarvoor in de plaats komt ‘keuze-stress’. ‘De ideologie en de praktijk van het kie-zen staan in zijn geval op gespannen voet metelkaar.’
Mensen die acute zorg nodig hebben, zullendoorgaans weinig te kiezen hebben: zij moetenzo snel mogelijk worden geholpen. Zodoendezijn het eerder de chronisch zieken of de men-sen die een electieve, planbare, ingreep moetenondergaan die meer gelegenheid tot kiezen heb-ben. Een voorwaarde voor kiezen is het transpa-rant maken van de markt. Maar dit is voor dezorg geen eenvoudige opgave: de prestatie-indi-catoren die momenteel onder andere voor deziekenhuiszorg worden ontwikkeld moeteninzicht bieden in de kwaliteit die een ziekenhuiste bieden heeft. Maar in een eerder onderzoekvan ZonMw werden al zestig sets van indicatorengesignaleerd. Deze vele indicatoren maken eentransparante vergelijking van het zorgaanbodingewikkeld.In de verkenning wordt verder ook de vraag op-geroepen in hoeverre iedereen wel de vaardig-heid of wens heeft om te kiezen. Met name in desociaal zwakke groepen lijken de keuzevaardig-heden beperkt.
Over keuzevrijheid en kiesplicht. Een verkenning vanopvattingen over het keuze-ideaal in de zorg is ver-krijgbaar bij het Centrum voor ethiek engezondheid, tel. (070) 340 58 15, [email protected] verkenning is ook te downloaden viawww.ceg.nl of www.rvz.net.Bronnen: Stcrt. 2006, nr. 224 en persbericht CEG, 14 november 2006<
> patiëntenbeleid> patiëntenrechten
1444 ceg: keuzevrijheid in de zorg is soms keuzeplicht
ZenF-1006 cyaan.qxd 13-12-2006 11:33 Pagina 124
