88 9-2008 > zorg & financiering

> diversen

1281 rapport: risico’s voor volksgezondheid door klimaatverandering

De klimaatverandering zal in de komende tien-tallen jaren uiteenlopende nadelige effectenhebben op de Nederlandse volksgezondheid. Zozal er meer ziekte en sterfte zijn door hittestressen neemt het aantal gevallen van de ziekte vanLyme door tekenbeten toe. Dit blijkt uit een rap-port van onderzoekers van Erasmus MedischCentrum, Universiteit Maastricht, het Rijks-instituut voor Volksgezondheid en Milieu(RIVM) en het Planbureau voor de Leefomge-ving. Dit rapport overhandigden zij aan hetministerie van Volksgezondheid, RuimtelijkeOrdening en Milieubeheer (VROM). De studie isgefinancierd door onderzoeksinstituut ZonMwen het ministerie van VWS.

De auteurs van het rapport hebben onderzochtwat de mogelijke gevolgen zijn van klimaatver-andering en de afbraak van de ozonlaag. Naaststerfte en ziekte door hittestress en een toenamevan het aantal gevallen van de ziekte van Lymenoemen zij meer en ernstiger klachten van aller-gische aandoeningen en meer voedselvergifti-ging. Door de verhoogde blootstelling aanultraviolette straling zal het aantal gevallen vanhuidkanker en staar waarschijnlijk toenemen.

Overigens staat daar tegenover dat de sterftedoor winterkoude mogelijk juist afneemt. Het gaat waarschijnlijk om enkele honderdensterfgevallen en enkele duizenden ziektegeval-len extra per jaar. Maatregelen gericht op beper-king van deze gezondheidsschade kunnendaarom een betekenisvolle bijdrage leveren aanbehoud en verbetering van de Nederlandsevolksgezondheid. Om de gevolgen van hitte-golven te verminderen kan bijvoorbeeld gedachtworden aan bouwrichtlijnen voor koelere huizenen zorginstellingen, stadsplanning met meergroenvoorziening en voorlichting aan publieken mantelzorgers. De auteurs vinden het noodzakelijk dat hetonderzoek op dit terrein wordt uitgebreid. Zemaken zich vooral zorgen over de langere ter-mijn. In de tweede helft van deze eeuw zal debetekenis van klimaatverandering voor deNederlandse volksgezondheid naar verwachtingfors toenemen. Op korte termijn zijn de gezond-heidsrisico’s in lage-inkomenslanden en regio’smet minder gematigde klimaten veel groter dandie voor de Nederlandse bevolking.Bron: persbericht Erasmus MC, 17 september 2008<

1282 opname hpv-vaccin in vaccinatieprogramma te vroeg

Landelijke invoering van een vaccin tegen baar-moederhalskanker in het Rijksvaccinatiepro-gramma per 1 september 2009 voor alle meisjesvan twaalf jaar is te vroeg. Volgens onderzoe-kers en artsen van het Erasmus MedischCentrum, Universitair Medisch CentrumGroningen en het Nederlands Kanker Instituutis eerst onderzoek nodig naar het effect van hetvaccin bij twaalfjarigen. Zij publiceerden hunargumenten op de website van het NederlandsTijdschrift voor Geneeskunde.

Minister Klink heeft de Tweede Kamer aangege-ven in september 2009 te willen starten met hetlandelijk vaccinatieprogramma tegen HPV(humaan papillomavirus). De bedoeling is hier-mee in de toekomst de kans op het ontstaan vanbaarmoederhalskanker te verminderen. De auteurs zijn verbaasd over de snelheid van deinvoering van het vaccin in het vaccinatiepro-gramma. Meest opmerkelijk is dat het vaccin inhet geheel nog niet is getest bij twaalfjarigemeisjes, de groep die men wil gaan vaccineren.

ZenF-0908-cyaan.qxd 15-10-2008 9:00 Pagina 88

diversen

89zorg & financiering > 9-2008

Wellicht reageren zij anders op het vaccin dande vijftien- tot 26-jarige vrouwen bij wie het vac-cin wel is getest. Onderzoeken die reeds met hetvaccin zijn gedaan lopen nu maximaal zes jaar.Dit is volgens de auteurs te kort om betrouwbareconclusies te kunnen trekken over de effecti-viteit, omdat de ontwikkeling van baarmoeder-halskanker tien tot vijftien jaar duurt. Zowel deduur en de mate van bescherming van het vaccintegen baarmoederhalskanker als de langeter-mijnbijwerkingen zijn nog niet bekend. Ook ligtde kosteneffectiviteit van het vaccin, zelfs onderzeer gunstige aannames, boven de geldendenorm van kosteneffectiviteit voor behandelin-gen. Tot slot komen de auteurs tot de conclusiedat aan vijf van de zeven criteria die de Gezond-heidsraad hanteert bij het advies over opname inhet Rijksvaccinatieprogramma nog niet ofslechts gedeeltelijk wordt voldaan.

Baarmoederhalskanker is een ernstige aandoe-ning, maar is in Nederland geen groot volksge-zondheidsprobleem meer. Het is een ziekte diesteeds zeldzamer wordt, mede dankzij een goedgeorganiseerd bevolkingsonderzoek, waarbijmet een uitstrijkje voorstadia van kanker wor-den opgespoord. Overhaaste invoering van HPV-vaccinatie is daarom niet zinvol. Volgens deauteurs moet eerst het effect van het vaccin bijtwaalfjarigen worden onderzocht en de resulta-ten over effectiviteit en bijwerkingen uit de hui-dige onderzoeken worden afgewacht. Pasdaarna kan een gedegen besluit worden geno-men over invoering en organisatie van HPV-vac-cinatie.Bron: Erasmus MC, 27 augustus 2008<

1283 minder letsels mogelijk door aandacht voor kwetsbare groepen

Het aantal doden als gevolg van ongevallen,suïcide en geweld is de afgelopen jaren gedaald.Preventie en traumazorg hebben veel aandachtgekregen en dit lijkt bij te dragen aan dezedaling. Toch komen jaarlijks nog 900.000 men-sen voor behandeling van letsel naar spoedei-sende-hulpafdelingen. Jaarlijks overlijden nog5.300 mensen als gevolg van hun verwondin-gen. De afname in sterfte is niet zichtbaar voorkwetsbare groepen, zoals fietsers en slachtof-fers van valongevallen en suïcide. Met preventievalt hier zeker winst te boeken. Er moet dan welextra aandacht uitgaan naar meer samenwerkenen onderzoek naar de werkzaamheid van inter-venties. Dit zijn enkele conclusies uit het nieu-we rapport ‘Let op letsels’ van het Rijksinstituutvoor Volksgezondheid en Milieu (RIVM),Consument en Veiligheid en het ErasmusMedisch Centrum.

Letsels vormen een groot volksgezondheidspro-bleem, bovendien kosten ze de samenleving 3,6

miljard euro per jaar. Hierin zijn alleen de medi-sche kosten en de kosten door ziekteverzuimmeegenomen. Materiële kosten en economischeschade, bijvoorbeeld door het ontstaan van filesna een verkeersongeval zijn buiten beschouwinggebleven.Hoewel preventie van letsels door ongevallen,geweld en suïcide in de brede zin blijvende aan-dacht verdient, zijn er prioriteiten aan te wijzen.Kijkend naar de dalende trend in letsels doorongevallen, zien we dat bepaalde groepenachterblijven en op basis daarvan extra aandachtverdienen. Het gaat om kwetsbare groepen alsfietsers in het verkeer, senioren met een ver-hoogd risico om te vallen en mensen met ver-hoogd risico op suïcide.Van veel bestaande en nieuwe interventies is nietof nauwelijks bekend of ze werken. Daarom ismeer kennis nodig over de effecten van letsel-preventie in de praktijk. Een onderscheid makentussen interventies met aangetoonde effecten eninterventies die geen effect hebben of niet

ZenF-0908-cyaan.qxd 15-10-2008 9:00 Pagina 89