2222

De digitale leeromgeving Acadin is

oorspronkelijk ontwikkeld voor cognitief

begaafde leerlingen. Op openbare basisschool

De Eendracht in Mijdrecht zetten ze de online

omgeving nu breder in. “Acadin is een

geweldig instrument om het onderwijs aan al

onze leerlingen te verrijken. We zijn helemaal

verkocht”, aldus leerkracht José Uithol.

Verslingerd

2323

Maandagmiddag, even voor 14.00 uur. In het computer-

lokaal van De Eendracht logt Gwendolyn (9) in op haar

eigen Acadin leeromgeving. “Ik wil verder met een

opdracht waarmee ik pas geleden ben begonnen”,

kondigt het meisje aan. “Wat ik ga doen? Uitzoeken

of er op de wereld meer jongens of meer meisjes zijn.

Als ik op school om me heen kijk, zie ik minder meisjes.

Ik vermoed dus dat er meer jongens zijn. Maar als ik dit

zeker wil weten, moet ik natuurlijk onderzoek doen.”

Ze denkt even na. “Ik kan bijvoorbeeld honderd kinderen

vragen om op een rijtje te gaan staan. En dan het aantal

jongens tellen. Maar eerst zoek ik meer informatie op

internet.” Gwendolyn surft naar Wikipedia en begint

de pittige uitleg daar aandachtig te lezen. Voor haar

zitten Vito en Stefan (allebei 10). Vito is net begonnen

aan een opdracht over het hindoeïsme. “Ik ben zelf niet

gelovig, maar wel geïnteresseerd in allerlei religies”,

vertelt hij. Stefan verdiept zich in vuurwerk. “Ik wil

graag uitzoeken wat er in vuurpijlen zit. En hoe dat

ervoor zorgt dat het vuurwerk er mooi uitziet en hard

knalt”, zegt hij.

Verzamelplaats met leeractiviteiten

Gwendolyn, Vito en Stefan zitten in groep zeven.

Wekelijks werken zij minimaal drie kwartier in Acadin,

een digitale leeromgeving die ontwikkeld is om

talentvolle en (hoog)begaafde kinderen uitdagende

en verrijkende opdrachten te bieden. In 2010 kwam

hun leerkracht Manja van Buul Acadin per toeval op

het spoor. “Ik ben nogal actief met sociale media, zoals

Twitter”, vertelt ze. “Op een gegeven moment zag ik

een tweet voorbij komen over Acadin. Mijn interesse

was direct gewekt. Ik liep er al langer tegenaan dat er

weinig geschikt materiaal is voor (hoog)begaafde

leerlingen die behoefte hebben aan iets ánders en voor

leerlingen met een snel leervermogen en/of een hoog

werktempo. Natuurlijk hebben we op school allerlei

werkbladen voor deze leerlingen, maar ik had het

gevoel dat die onvoldoende aansloten bij hun specifi eke

behoeften, interesses en mogelijkheden.

Soms ontwikkelden we als leerkrachten daarom zelf

aanvullend werk, maar dat kostte veel tijd. Toen ik las

dat er een verzamelplaats bestond met leeractiviteiten

voor begaafde kinderen, besloot ik om ermee te gaan

experimenteren.”

Van Buul meldde zich aan als moderator bij Acadin en

verdiepte zich in het verrijkingsmateriaal. “Ik was direct

enthousiast over de gigantische hoeveelheid opdrachten.

En over de diversiteit ervan”, herinnert zij zich. “Ik had

ook vrij snel door hoe Acadin werkt; na ongeveer

anderhalf uur oefenen kon ik er redelijk mee uit de

aan Acadinvoeten. Kort daarop liet ik een aantal van mijn leerlingen

kennismaken met de digitale leeromgeving. Zij vonden

het ook meteen fantastisch. Het bleek voor hen heel

motiverend om via Acadin te leren.”

Gwendolyn kan dat alleen maar beamen. “Vroeger

kreeg je een boekje met tekst en vragen. De antwoorden

stonden dan in hetzelfde boekje; je kon ze gewoon

overschrijven”, vertelt ze. “Nu is het moeilijker en

daardoor leuker.” “Je kunt met Acadin op verschillende

manieren leren”, vult Amber (10) aan. “Vorig jaar heb

ik bijvoorbeeld proefjes gedaan om uit te zoeken hoe

je vuil water schoon maakt. Ik deed dat met een glas

vuil water, een glas schoon water en een koffi efi lter.

Dat vond ik heel leuk.”

Uitdagen op eigen niveau

De leerlingen van juf Manja mogen niet ‘zomaar’ aan

Acadin werken. "Ze moeten eerst bewijzen dat ze dit

aankunnen, bijvoorbeeld door minimaal twee goede

‘gewone’ werkstukken af te leveren. “Ik vind het

belangrijk dat ze leren om zelf een onderwerp te

kiezen en van daaruit een verslag te schrijven over door

henzelf geformuleerde vragen”, licht Van Buul toe. “Zo

leren ze een werkstuk logisch op te bouwen. Als ze dat

beheersen, kunnen ze vervolgens kiezen voor wederom

een werkstuk of voor een Acadinopdracht.”

Van Buul vertelt dat in principe alle leerlingen die in

voldoende mate zelfstandig kunnen werken en

gemotiveerd zijn voor Acadin hiervoor in aanmerking

komen. “In het begin zetten we Acadin vooral in voor

de plusleerlingen. Door hun positieve verhalen raakten

veel anderen ook geïnteresseerd. Prima, want Acadin is

zeker niet alleen geschikt voor leerlingen met behoefte

aan extra verdieping/uitdaging en/of een hoog

verwerkingstempo. Als school vinden we het belangrijk

om de nieuwsgierigheid van alle kinderen te prikkelen

en ze verschillende succeservaringen te laten opdoen.

Vanuit die belangstelling werken we. Dit betekent dat

nu een grotere groep kinderen Acadin gebruikt, want

met dit instrument kun je hen uitstekend op hun eigen

niveau uitdagen. Soms, bijvoorbeeld als een leerling

extra begeleiding of remedial teaching krijgt, stel ik

voor om een opdracht te kiezen van een lager leerjaar.

Als ik uitleg dat de Acadin opdrachten pittiger zijn dan

normaal, vinden leerlingen dat meestal geen probleem.”

Desirée Houkema, projectleider Acadin namens SLO:

Teks

t: F

emke

va

n d

en B

erg

• F

oto

gra

fi e:

Ja

n S

cha

rtm

an

< José Uithol

> slo programmalijn> Excellentie, talentontwikkeling

& maatwerk

De programmalijn 'excellentie, talentontwikkeling & maatwerk' heeft als doel om recht te doen aan de diversiteit in de leerlingpopulatie.

p

“Ik was direct enthousiast over de gigantische hoeveelheid opdrachten. En over de diversiteit ervan.”

2424

“Acadin kan ook ingezet worden om het zelfsturend

vermogen van leerlingen te ontwikkelen en hun

zelfstandigheid te bevorderen, maar daarbij is dan

begeleiding door de leerkracht nodig. Verder is Acadin

ook geschikt voor leerlingen die niet meer zo gemo-

tiveerd zijn voor het reguliere aanbod, maar wel brede

interesses hebben op een ander vlak. Dan wordt Acadin

gebruikt om de motivatie aan te wakkeren en van

daaruit te werken aan belangrijke leervaardigheden.

Acadin helpt zo om talenten zichtbaar te laten worden!”

Bruggen van prikkers

Acadin is dus ook heel geschikt voor andere kinderen

dan alleen de bijzonder talentvolle leerlingen, vinden

ze op De Eendracht. “Bijvoorbeeld voor leerlingen met

dyslexie, omdat die bij Acadin veel informatie via

beeldmateriaal kunnen verwerven”, stelt José Uithol,

leerkracht van groep 6. “En voor kinderen die graag

praktisch bezig zijn, want Acadin kent ook veel

opdrachten die een beroep doen op praktische

vaardigheden. Zo hebben onze leerlingen onder meer

zelf papier gemaakt, ingewikkelde puzzels gelegd

en bruggen gebouwd met satéprikkers en draadjes.

Veel kinderen vinden Acadin gewoon geweldig.

Ze maken hun andere taken sneller en geconcentreerder

af om weer met Acadin verder te mogen en werken

soms ook thuis aan hun Acadinopdrachten. In de

vakanties vragen sommige kinderen zelfs om een

extra Acadinopdracht voor thuis!”

Uithol merkt ook geregeld dat leerlingen het leuk

vinden om hun eindresultaat te delen met anderen,

bijvoorbeeld via de eigen leeromgevingen. Van dat

laatste geeft Jaron (9) uit groep zes een voorbeeld.

Zelfverzekerd plugt hij zijn USB-stick in de desktop van

de juf. Zijn Acadinopdracht over ‘grote uitvindingen’

verschijnt op het smartboard. Rustig scrollt Jaron er

doorheen en vertelt hij over wat hij heeft geleerd, af en

toe antwoord gevend op vragen van medeleerlingen.

Juf José kijkt trots toe.

Instructie, feedback, beoordeling

De kinderen die met Acadin werken, helpen elkaar waar

mogelijk. “Niet alleen met de inhoud van de vragen,

maar ook met het programma”, zegt Van Buul. “Zo

bleek het uploaden van beeldmateriaal voor sommigen

lastig. Als de leerlingen er samen niet uitkomen,

2424

springen wij bij. Want hoewel Acadin zo ontworpen is

dat de leerlingen veel zelfstandig kunnen doen, geven

wij uiteraard ook instructie en ondersteuning.”

Als een opdracht is afgerond, wordt deze beoordeeld

door de leerkracht. Dat gebeurt grotendeels digitaal.

“Vroeger sleepte ik allerlei papieren werkstukken mee

naar huis”, zegt Uithol. “Tegenwoordig bekijk ik het

werk van de kinderen thuis vanachter mijn computer,

ook de tussenopbrengsten, en geef er feedback op.

Daarvoor gebruik ik de berichtenservice van Acadin.”

Houkema: “Acadin kent ook een social community en bij

elke leeractiviteit hoort een forum, waarin begeleiders

en leerlingen vragen kunnen stellen en beantwoorden.”

Van Buul en Uithol beoordelen het werk van leerlingen

en slaan de resultaten op in een overzicht op Acadin.

“Dat gaat goed zolang de leerlingen opdrachten

inleveren in de vorm van webpaden”, vertelt Van Buul.

“Die digitale opdrachten staan in Acadin; ik kan ze dus

eenvoudig een beoordeling meegeven. Lastiger wordt

het als leerlingen uitgeprinte werkstukken of complete

bouwwerken inleveren. Je moet die dan eigenlijk eerst

fotograferen en uploaden om ze te kunnen beoordelen.

Ik zoek dus nog een effi ciënte manier om de feedback

en administratie van zowel de digitale als papieren

opdrachten in Acadin te integreren.”

Adaptief en coöperatief

Op De Eendracht wordt Acadin inmiddels in groep 3 tot

en met 8 gebruikt. “In de groepen 3 en 4 gebeurt dat

mondjesmaat en zetten onze collega’s Acadin vooral in

voor leerlingen die veel extra uitdaging nodig hebben”,

vertelt Uithol. “Vanaf groep 5 is het werken met Acadin

gemeengoed. In groep 5 en 6 selecteert de leerkracht

samen met de leerling de opdrachten, in groep 7 en 8

doen de leerlingen dat zelf. Al vinden sommigen dit nog

best lastig en hebben ze er wat hulp bij nodig.”

Acadin sluit goed aan bij de manier van werken van

De Eendracht, vertelt Van Buul: “We willen alle

leerlingen een rijke leeromgeving bieden, zodat hun

talenten tot bloei kunnen komen. Ook geven we zoveel

mogelijk adaptief en coöperatief onderwijs. Dat kan

goed met Acadin. Zo zitten er bijvoorbeeld veel

opdrachten in die leerlingen zowel zelfstandig als in

tweetallen of groepjes kunnen doen.”

Leerling Vito heeft daar al enige ervaring mee. “Toen ik

in groep zes zat, heb ik met Rogier een opdracht gedaan

over het ontstaan en de ontwikkeling van de telefonie.

Het grootste deel van de opdracht maakten we samen,

maar we hadden ook wat werk verdeeld, zodat we er

apart aan konden werken. Verder heb ik met twee

andere leerlingen een opdracht gedaan over slecht-

horendheid en doofheid. We hebben toen een fi lmpje

gemaakt over gebarentaal, dat we op YouTube hebben

gezet. Het samenwerken ging best goed, al was het

soms lastig dat je het niet altijd meteen met elkaar

eens bent. Je hebt meer discussies over je antwoord.

Daardoor ga je er beter over nadenken en meer informatie

verzamelen. Zo wordt je antwoord uiteindelijk beter.

Dat is het mooie van Acadin.”

< Manja van Buul

“Met Acadin kun je leerlingen op hun eigen niveau uitdagen.”