10-11 ezond& el SPREEKUUR: HOGE BLOEDDRUK TE ......elaang m diameterblaas in te nsi te i t van het...
1
DE TELEGRAAF WEEKEINDE - ZATERDAG 22 AUGUSTUS 2015 V eel weet ze er niet meer van. „Ik zat thuis ge- zellig te praten met een vriendin toen ik in elkaar zakte”, ver- telt de Belgische. „Nou ja, dat heb ik ook maar van ho- ren zeggen. Ik heb een gat in mijn geheugen.” Vier dagen werd zij in coma gehouden en ze moest een maand in het ziekenhuis doorbren- gen. „Ik was voornamelijk van de wereld. De momen- ten waarop ik bij was, dacht ik alleen: als ik eenmaal thuis ben, komt het goed. Ik moet er voor mijn zoontje Tyme zijn.” Het was ook dat manneke dat haar part- ner Kurt Leen (32) op de been hield. „Ik zag meteen dat het niet goed met haar was. Die blik, die kleur: ik was in shock. Een half uur daar- voor zat ze nog met Tyme in de auto! Ik begon meteen met mond-op-mondbeade- ming en ik duwde op haar borst. Had ik nog nooit ge- daan, ik handelde heel in- stinctief.” Jelle schiet in de lach: „Dat ging je goed af als bouwvakker: al mijn ribben waren gekneusd!” Ze is haar grote liefde eeu- wig dankbaar. „De eerste een hartstilstand krijgen, in Nederland zo’n 16.000 per jaar, overleeft dit en leeft echt niet door als kasplant- je, wat vaak wordt gedacht”, vertelt onderzoekster Véro- nique Moulaert van Maas- tricht UMC en Adelante Zorggroep. Door een hart- stilstand wordt niet alleen het hart, maar ook het brein beschadigd waardoor pro- blemen met het geheugen en het denkvermogen kun- nen ontstaan. „Ongeveer de helft van de overlevenden krijgt met deze zogenoemde cognitieve problemen te maken. Daar horen ook angst en depressie bij, moei- te met sociale contacten en met terugkeer op de werk- vloer.” „Uit recent onderzoek we- ten we dat het snel na de hartstilstand aanbieden van minuten zijn van levensbe- lang.” Jelle, toen 27, bleek aan de ernstige hartritme- stoornis LQT te lijden en kreeg meteen een defibrilla- tor geïmplanteerd. „Mijn hart deed het weer, maar verder ging het helemaal niet. Nog afgezien van de in- tense vermoeidheid wist ik niet meer waar dingen la- gen. Ik was een vreemde in mijn eigen huis. Ik kon me niet concentreren en vergat afspraken. Niemand be- greep me. Wat zeurde ik nou? Ik had het toch over- leefd?” Ook Kurt merkte haar ge- dragsveranderingen op en samen besloten ze hulp te zoeken. „Ze kon wel eens onredelijk tegen me uitval- len, dat begreep ik nog”, ver- telt hij. „Maar ik maakte me natuurlijk ook zorgen over ons kind. Kon Jelle met hem alleen zijn?” Na een jaar kwam ze voor revalidatie in Hoensbroek, waar kennis- centrum Adelante een pro- gramma voor mensen met hersenletsel aanbiedt. „Een op de vijf mensen die HARTSTILSTAND Vreemde in eigen huis TWEE MAANDEN NA DE GEBOORTE VAN haar zoontje kreeg Jelle Ketelbuters (30) een hartstilstand. Dat overleefde zij, maar haar leven is voorgoed veranderd. Dankzij een revalida- tieprogramma waarbij speciale aandacht wordt besteed aan de gevolgen voor de hersenen, heeft zij alles redelijk op de rit. hulp in de vorm van het nieuwe nazorgprogramma Stilstaan… en doorgaan de kwaliteit van leven kan ver- beteren. Het blijkt dat door screenen van patiënten door gespecialiseerde ver- pleegkundigen met kennis van zowel cardiologie als neurologie, problemen eer- der onderkend worden en er dus eerder gestart kan worden met behandeling.” „Elke dag word ik nog ge- confronteerd met de ’kort- sluiting’ in mijn hoofd, maar ik kan er nu beter mee om- gaan. Ik moet toegeven aan mijn conditie en bijvoor- beeld dingen opschrijven”, vertelt Jelle. „Zelfs wanneer Tyme naar de opvang moet!” Ook Kurt heeft weer het volste vertrouwen in haar. „Soms is het moeilijk, hoor”, bekent de Belgische schone. „Aan de buitenkant is im- mers niets te zien. Als we eens naar een feestje gaan, weet niemand hoe ik me de dag ervoor daarop heb voor- bereid of die dag daarna weer kapot ben. Het is een onzichtbaar probleem.” Ze heeft zich voorgeno- men te blijven genieten. „Dood ga je toch! Ik weet in- middels, je merkt er niets van… Iedereen vraagt: heb je het licht gezien? Nee, ik heb helemaal niks gezien.” Veel beter met de gevolgen omgaan Jelle Ketelbuters met partner Kurt Leen: „Toen hij mijn leven redde, kneusde hij al mijn ribben!” FOTO FRITS WIDDERSHOVEN door Anita Zijlstra 10-11 g ezond& wel ■ OVERLEVING Dankzij de inzet van openbare defibrillatoren en actieve reanimatie- campagnes stijgt het aantal mensen dat een hartstilstand overleeft. „Door ook aandacht voor het brein te hebben, blijken patiënten door dit nazorgprogramma een jaar na een hartstilstand een aanzienlijk verbeter- de kwaliteit van leven te hebben”, zegt prof. dr. Jeanine Verbunt, hoogle- raar revalidatiegenees- kunde. „Bovendien waren al na drie maanden veel meer mensen terug aan het werk in vergelijking met de groep die het programma niet had gevolgd.”
Transcript of 10-11 ezond& el SPREEKUUR: HOGE BLOEDDRUK TE ......elaang m diameterblaas in te nsi te i t van het...
DE TELEGRAAF WEEKEINDE - ZATERDAG 22 AUGUSTUS 2015
Veel weet ze erniet meer van.„Ik zat thuis ge-zellig te pratenmet een vriendin
toen ik in elkaar zakte”, ver-telt de Belgische. „Nou ja,dat heb ik ook maar van ho-ren zeggen. Ik heb een gat inmijn geheugen.” Vier dagenwerd zij in coma gehoudenen ze moest een maand inhet ziekenhuis doorbren-gen. „Ik was voornamelijkvan de wereld. De momen-ten waarop ik bij was, dachtik alleen: als ik eenmaalthuis ben, komt het goed. Ikmoet er voor mijn zoontjeTyme zijn.”
Het was ookdat mannekedat haar part-ner Kurt Leen(32) op de beenhield. „Ik zagmeteen dat hetniet goed methaar was. Dieblik, die kleur: ik was inshock. Een half uur daar-voor zat ze nog met Tyme inde auto! Ik begon meteenmet mond-op-mondbeade-ming en ik duwde op haarborst. Had ik nog nooit ge-daan, ik handelde heel in-stinctief.” Jelle schiet in delach: „Dat ging je goed af alsbouwvakker: al mijn ribbenwaren gekneusd!”
Ze is haar grote liefde eeu-wig dankbaar. „De eerste
een hartstilstand krijgen, inNederland zo’n 16.000 perjaar, overleeft dit en leeftecht niet door als kasplant-je, wat vaak wordt gedacht”,vertelt onderzoekster Véro-nique Moulaert van Maas-tricht UMC en AdelanteZorggroep. Door een hart-stilstand wordt niet alleenhet hart, maar ook het breinbeschadigd waardoor pro-blemen met het geheugenen het denkvermogen kun-nen ontstaan. „Ongeveer dehelft van de overlevendenkrijgt met deze zogenoemdecognitieve problemen temaken. Daar horen ookangst en depressie bij, moei-te met sociale contacten enmet terugkeer op de werk-vloer.”
„Uit recent onderzoek we-ten we dat het snel na dehartstilstand aanbieden van
minuten zijn van levensbe-lang.” Jelle, toen 27, bleekaan de ernstige hartritme-stoornis LQT te lijden enkreeg meteen een defibrilla-tor geïmplanteerd. „Mijnhart deed het weer, maarverder ging het helemaalniet. Nog afgezien van de in-tense vermoeidheid wist ikniet meer waar dingen la-gen. Ik was een vreemde inmijn eigen huis. Ik kon meniet concentreren en vergatafspraken. Niemand be-greep me. Wat zeurde iknou? Ik had het toch over-leefd?”
Ook Kurt merkte haar ge-dragsveranderingen op en
samen besloten ze hulp tezoeken. „Ze kon wel eensonredelijk tegen me uitval-len, dat begreep ik nog”, ver-telt hij. „Maar ik maakte menatuurlijk ook zorgen overons kind. Kon Jelle met hemalleen zijn?” Na een jaarkwam ze voor revalidatie inHoensbroek, waar kennis-centrum Adelante een pro-gramma voor mensen methersenletsel aanbiedt.
„Een op de vijf mensen die
Ruim 30% van deNederlandse volwas-senen kampt met
hypertensie (hoge bloed-druk). De verwachting isdat dit percentage in detoekomst alleen maar zalstijgen gezien de toenamevan onder meer overge-wicht, het aantal senioren
en slechte leefgewoontes. Het probleem is dat je
een te hoge bloeddruk nietsnel opmerkt omdat ergeen duidelijke klachtenzijn. Vandaar dat men het’de stille moordenaar’noemt. Alleen als de bloed-
druk heel hoog is, krijgenpatiënten last van hoofd-pijn, duizeligheid, slechtzicht of druk op de borst.
Bij een klein deel van debetrokkenen kan het ont-staan van deze klachtenworden verklaard door eenonderliggende ziekte zoalseen bijnieraandoening ofvernauwing van de nier-slagaders. Bij het meren-deel is echter geen duide-lijke oorzaak aan te wijzen.Meerdere factoren speleneen rol: te veel zout eten,overgewicht en te weinigbeweging, maar ook gene-tische factoren. Voordatmet medicatie wordt ge-
start, is het dan ook raad-zaam om de levensstijl aante passen: meer sporten,afvallen, een zoutarmdieet.
De reden om hyperten-sie aan te pakken, is hetverhoogd risico op hart- envaatziekten op de langetermijn. De drempel ommedicijnen voor te schrij-ven, is medeafhankelijkvan leeftijd, sekse, of ie-mand rookt of niet, dehoogte van het cholesterolen bijvoorbeeld de aanwe-zigheid van suikerziekte.
Bij degenen die niet goedop medicijnen reageren, iseen aantal technieken in
ontwikkeling. Zo kunnende zenuwen rond de nier-slagaders worden beïn-vloed met ’renale denerva-tie’ (onderbreking van defunctie van de zenuwba-nen van en naar de nie-ren), een stent in de hals-slagaders of speciale pace-makers. Uiteraard is hetzaak om al deze behandel-opties met uw huisartsen/of specialist te bespre-ken.
■ Ook een vraag voor eenvan onze experts? Bezoek www.telegraaf.nl/gezondheid of mail naar [email protected]
SPREEKUUR:
dr. MICHIEL VOSKUILCARDIOLOOG UMC UTRECHT
HARTSTILSTAND
Vreemde ineigen huisTWEE MAANDEN NA DE GEBOORTE VAN haar zoontje kreeg
Jelle Ketelbuters (30) een hartstilstand. Dat overleefde zij,
maar haar leven is voorgoed veranderd. Dankzij een revalida-
tieprogramma waarbij speciale aandacht wordt besteed aan
de gevolgen voor de hersenen, heeft zij alles redelijk op de rit.
hulp in de vorm van hetnieuwe nazorgprogrammaStilstaan… en doorgaan dekwaliteit van leven kan ver-beteren. Het blijkt dat doorscreenen van patiëntendoor gespecialiseerde ver-pleegkundigen met kennisvan zowel cardiologie alsneurologie, problemen eer-der onderkend worden ener dus eerder gestart kanworden met behandeling.”
„Elke dag word ik nog ge-confronteerd met de ’kort-sluiting’ in mijn hoofd, maarik kan er nu beter mee om-gaan. Ik moet toegeven aanmijn conditie en bijvoor-beeld dingen opschrijven”,vertelt Jelle. „Zelfs wanneer
Tyme naar de opvangmoet!”
Ook Kurt heeft weer hetvolste vertrouwen in haar.„Soms is het moeilijk, hoor”,bekent de Belgische schone.„Aan de buitenkant is im-mers niets te zien. Als weeens naar een feestje gaan,weet niemand hoe ik me dedag ervoor daarop heb voor-bereid of die dag daarnaweer kapot ben. Het is eenonzichtbaar probleem.”
Ze heeft zich voorgeno-men te blijven genieten.„Dood ga je toch! Ik weet in-middels, je merkt er nietsvan… Iedereen vraagt: hebje het licht gezien? Nee, ikheb helemaal niks gezien.”
Veel beter metde gevolgenomgaan
Jelle Ketelbuters met partnerKurt Leen: „Toen hij mijn levenredde, kneusde hij al mijnribben!”FOTO FRITS WIDDERSHOVEN
door Anita Zijlstra
10-11 gezond&welIk heb geruime tijdlast van een hogebloeddruk, maar ikheb het niet op medi-cijnen. Kan ik dezeaandoening op eenandere manier te lijfgaan?
G. Zwarthoed
■ KROMMensen die vanwege deziekte van Dupuytrenhun vingers niet meerkunnen strekken, hoe-ven niet per se naar hetziekenhuis. Een ingreepdoor een getraindehuisarts lijkt net zo goedte zijn als die van eenplastisch chirurg, blijktuit onderzoek onderleiding van het Radboud-umc. De erfelijke ziektekenmerkt zich dooraangroei van bindweef-sel in de handpalm. Bijmilde klachten is hetook mogelijk om hetharde weefsel in dehandpalm door te prik-ken zodat de krommevinger(s) worden ge-strekt.
■ NIERDONORDonoren die niet kern-gezond zijn, kunnen bijleven veilig een nierafstaan. Deze extendedcriteria donoren door-staan een operatie omeen nier te verwijderendoorgaans goed, blijktuit onderzoek van JeffLafranca van het Eras-mus MC. Hij onderzochtde gevolgen van nierdo-natie bij mensen metovergewicht, hogebloeddruk, nierstenenen patiënten op leeftijd.„Door de criteria uit tebreiden, neemt dewachtlijst mogelijk af.”
INFOGRAPHIC REDACTIE ILLUSTRATIE
door DENISE HOOGLAND
SENSOR IS ONTWIKKELD ISM TU TWENTE
ONDERZOEK: BLAASVOLUME SENSOR
BEDPLASSEN
MEER TOEPASSINGENDE BLAASWERKING
NOODSYSTEEM
4 procent van de kinderen tussen 6 en 12 jaar hebben ‘ongelukjes’. Ze hebben het toiletbezoek zo vaak uitgesteld dat ze een volle blaas niet meerwaarnemen. De afdeling kinderurologie in het UMCU ontwikkelde een sensor die het kind waarschuwt naar de wc gaan.
• vangt urine op uit de nieren.Hierdoor hoeven we maar eenpaar keer per dag naar toilet.
Andere oorzaak:verkeerde rijpingvan bepaaldehersen-kernwaardoor’s nachtsteveel urinegeproduceerd wordt.
•Verpleeghuispatiënten die te lang metvolle blaas in bed liggen.•Bij dwarslaesieof spina bifida•Mogelijkbedplassen.Huidigeplaswekker geeftsignaal wanneerluier vol is.Sensor kan ditmogelijk vóór zijn.
voorsteblaaswand
voor- en achterwaartsediameter van de blaas
achterliggendeblaaswand
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0,00 2 4 6 8 10
•Meetdiameter blaas.•Is deze 4-5 cm(bij kinderen) dan isblaas vol.•Signaal naar smart-phone om naar wcte gaan.•Mogelijk kunnenkinderen weer ‘terug-leren’ om volle blaas tevoelen.
TENT
• Wanneer blaas bijnavol is, gaat signaalnaar hersenen en krijgje normaal gesprokeneen gevoel van lichteaandrang.
SENSOR
•Normaal blijft vollerwordende blaasdroog op binnenstesluitspier (blaashals).Bij nood (erg volleblaas) kunnenbuitenste sluitspieren bekkenbodemspierworden aangespan-nen. Sommigekinderen doen ditte goed; ze spelendoor zonder naarde WC te gaan.Zij verleren tijdignormale aandrang teherkennen en zijnaltijd te laat (nat) alsblaas écht wil plassen.
uitspipierernbododemmspsp
n aanngesommmig
ren ddoed; zezondC te grlerenale aan
nen en zaat (nat) a
wil plassen.
pierppanann--
een ddittttpeelee
r nanaan.tijdig
drangzijn
als
rrr
eezender
sensor
blaas-wand
huid
blaashals
sensor
bekken-bodem
urinebuis
urineleider
e lalaangngng mmmeaanngngngng mm
diameter blaas
inten
siteit
vanh
etsig
naal
zelf altijd maar zo gemakke-lijk mogelijk te maken.”A.Z.
Ook uw verhaal vertellen? Ik [email protected]
vrienden in Nederlandhelpt me ontspannen. Dankruip ik achter de computeren stel ik extra grote lettersin. Zo probeer ik het me me-
Vorig jaar zijn mijn twee-de man en ik naar Spanjeverhuisd om een kampeer-park/minicamping te begin-nen. Met Casa Tonymar inAspe, Alicante, realiserenwij onze droom. Die handi-cap frustreert inderdaadwel eens. Sommige mensenbegrijpen gewoon niet dat ikniet naar hen zwaai. Ik zieweliswaar een persoon,maar wie het is: geen idee.Vooral in de verte zie ikslecht. Een prijskaartje inde etalage kan ik evenminlezen.
Maar ik ben een doorzet-ter en doe de vele dingen dieik wel kan. Mopperen heeftgeen zin. Dan ga ik maar eenstuk in de prachtige Spaan-se natuur fietsen om me afte reageren. Of even lekkerwerken in de tuin. Ook con-tact houden met familie en
den afgewezen vanwegemijn slechte zicht. Na vijfjaar werd ik genezen ver-klaard, want het gezwel wasniet teruggekomen. Ik waszo blij! Maar toen was hetmaar de vraag of ik kinde-ren zou kunnen krijgen,want de hypofyse regelt bij-voorbeeld ook de hormoon-huishouding. Mijn twee jon-gens waren echt een ca-deautje!
MET HAAR ENE OOG ZIET MARIËTTE HUIJSKES (54) SLECHTS 30 procent en met
het andere minder dan 20. Dat had de Doesburgse al op haar 18e te accepteren
toen er een goedaardig gezwel werd ontdekt dat op haar oogzenuw drukte.
’Op school werdenmijn ogen steedsslechter. Ik dacht
dat het door het harde lerenkwam, want ik zat net voorde examens. Maar ik bleekeen tumor op mijn hypofysete hebben waardoor mijnoogzenuw werd doodge-drukt. Ik vond de operatiedoodeng; stel je voor dat zeiets anders in mijn hoofdzouden raken? Maar hetging allemaal goed en geluk-kig kon ik, met hoofddoekjeom vanwege mijn kalehoofd, herexamen doen metbehulp van aangepaste gro-te letters.
Werk zoeken daarna vielniet mee. Uiteindelijk vondik een baantje als admini-stratief medewerkster. Ikvoelde steeds maar die drukom mezelf extra te bewij-zen. Altijd bang om te wor-
Mariëtte Huijskes: „Even afrea-geren door te fietsen of door inde tuin te werken.”
’Droom in Spanje realiseren’
Mijnzoonszijn eencadeautje
IKLEEF!
■ Voor reacties en suggesties:[email protected]
■ OVERLEVINGDankzij de inzet vanopenbare defibrillatorenen actieve reanimatie-campagnes stijgt hetaantal mensen dat eenhartstilstand overleeft.„Door ook aandacht voorhet brein te hebben,blijken patiënten door ditnazorgprogramma eenjaar na een hartstilstandeen aanzienlijk verbeter-de kwaliteit van leven tehebben”, zegt prof. dr.Jeanine Verbunt, hoogle-raar revalidatiegenees-kunde. „Bovendien warenal na drie maanden veelmeer mensen terug aanhet werk in vergelijkingmet de groep die hetprogramma niet hadgevolgd.”
Hoe gezond eet Sandy?
’Ik eet het liefst zo min mogelijkkoolhydraten. Doe ik dat wel,dan ben ik sneller geneigd om
te gaan snaaien. De enige uitzonde-ring is dat ik soms brood neem als ikniet thuis lunch. Dan kies ik spelt-brood, anders raakt mijn maag vanslag. Ik ben geen emotie-eter maarwel een verveel-eter, dus ik moetbezig blijven. Ik sport veel: ongeveervier keer per week. Want afvallen isleuk, maar er moeten natuurlijk ookworden spieren gekweekt. Ooit wilik een killer body krijgen.
Vrijwel elke dag eet ik hetzelfde,op het diner na. Ik begin de dag met(detox)thee en koffie. Ik ontbijt niet.
SANDY SIERP (39) 1.80 METER, 66 KILO, is vorig jaar ruim
14 kilo afgevallen door anders te gaan eten en meer te sporten.
Zij vindt haar eetpatroon over het algemeen gezond, maar wil
weten of dat ze misschien te weinig eet.
Sandy Sierp: meer calorieën.FOTO FRANK DE RUITER
Om half een neem ik Griekse yoghurtmet eigengemaakte granola en veelrood fruit. Ik ben echt verliefd ge-worden op mijn granola. Wat ookmeteen een valkuil is, want soms doeik er een lepel chocoladepasta bij.Voor de afwisseling kies ik soms vooreieren.
Mijn diner bestaat uit veel versegroenten met vlees en vis. Bijvoor-beeld een stuk vis met spinazie of eenaubergineschotel met gehakt, tomaaten kaas. Of veel broccoli met wat kip.Als snack, ’s ochtends of ’s avonds,eet ik een banaan met pindakaas.”
Geeft zichzelf: 8,5
Voedingsdeskundige Carina NoordervlietSupergoed dat Sandy zoveel is afgeval-
len en ook dat ze haar eetpatroonhieraan heeft aangepast. Ze vraagtzich af of haar eetpatroon echt zogezond is. Op zich zijn de producten die Sandy eet
gezond. Yoghurt, kip, veel groenten,
fruit: allemaal belangrijk in een even-
wichtig dieet.Haar inname is echter te
weinig. Vooral als ik naar haar bewegingspatroon kijk, ze sport
immers regelmatig, mogen er meer calorieën bij.
Dat kan ze heel gemakkelijk oplossen door haar dag met
een ontbijt te beginnen. Sandy eet haar granola pas om
half een. Ik adviseer dat ’s ochtends te doen en dan als
lunch een salade of eieren te eten. Zo heeft zij ook een
beter ritme in haar dag. De snack, banaan met pindakaas, is er eentje die ik nog
nooit heb geproefd, maar qua voedingswaarde is het
goed voor het sporten!
Krijgt: 7 ■ Meedoen? [email protected]
HOGE BLOEDDRUK TE LIJF?
