1

Risico’s en de vertaling naar wettelijke uitgangspunten

René Hagen Basis voor Brandveiligheid

BVBSYMPOSIUM28 - VERSIE 24 OKTOBER

22

Opbouw document Basis voor brandveiligheid

De onderbouwing van brandbeveiliging in gebouwen

A: Denkraam en aanpak brandveiligheid

Hoofdstuk 1Denkraam brandpreventie

Hoofdstuk 2Brandpreventie: van regelgeving naar risicogericht

Hoofdstuk 3Risicogerichte brandpreventie (FSE)

Hoofdstuk 4Brandbeveiligingsvoorzieningen en -maatregelen

B: Kaders voor brandveiligheid

Hoofdstuk 5Risico’s bij brand

Hoofdstuk 6Wettelijk kader en doelen brandpreventie

Hoofdstuk 7Wetenschappelijke onderbouwing in historisch kader

Hoofdstuk 8Brand en brandverloop

C: Bijlagen

Bijlage AKenschets gebouwen

Bijlage BAnalysemodel vluchtveiligheid

Bijlage CCasuïstiek van branden

Bijlage DLiteratuurlijst

3

Risico’s

Waarom nemen we risico’s….

• … door te roken

• … door op wintersport te gaan

• … door een huis te kopen

4

Risico’s bij brand

kans

gevolg

grootklein

klein

groot

toenemend risico

R3

R2R4

onacceptabel

R1verwaarloosbaar

• Risicoperceptie

• Risicoacceptatie

5

Beheersing van brandrisico’s

Kader:• Vlinderdasmodel • Reductie van risico’s

Middel: • Scenario’s / oorzaak-

gevolgrelaties

• Kansreductie• Effectreductie

Oorzaken Gevolgen

Brand

Verdedigingslinie : brandbeveiligingsvoorzieningen en -maatregelen

Kerngebeurtenis

6

Kans- en effectreductie

Kansreductie Effectreductie

Veiligheidsbewustzijn verbeteren Blusmiddelen toepassen

Product- en installatieveiligheid verbeteren

Blusinstallatie toepassen

Onderhoud voorzieningen en maatregelen optimaliseren

Brandmeldinstallatie en snelle interventie

Onbrandbare materialen toepassen

Adequate inrichting BHV

Voorlichting en educatie gebruiker

Ontruimingsplan hebben en beoefenen

Voorbeelden

7

Methoden risicobeheersing

• Deterministisch: scherpe scheidslijn veilig en onveilig • Probabilistisch: geen scherpe scheidslijn veilig en onveilig -> risico’s inzichtelijk maken • Daar wringt relatie tussen preventie en repressie

• Kwantitatief: eenduidig in grenswaarden• Kwalitatief: niet eenduidig in grenswaarden

• Methode voor brandveiligheid gebouwen - kwalitatief of semi kwantitatief - kwantitatieve normstellende risicomethode nog niet mogelijk

o

8

Mens als risicodrager

• Mens centraal stellen:- zowel bij kans als bij gevolg

- zelfredzame gedrag is bepalend

 

            

Zelfredzaamheid bij brand is het menselijk vermogen om signalen van gevaar waar te nemen en te interpreteren, en om beslissingen te nemen en uit te voeren die gericht zijn op het overleven van een brandsituatie (Kobes).

9

Mens als risicodrager

Zelfredzaamheid

Overlevingsstrategieën - vechten - schuilen en wachten - vluchten

Vluchtproces - bewustwording - besluitvorming - verplaatsing veilige plaats

            

Niet zelfredzaamheid

Compenseren

            

10

Brandrisico in gebouwen

Doelstellingen risicobeheersing overheid: • Mensen• Omgeving

Doelstellingen private partijen• Schade

Risicobenadering alleen bij gelijkwaardigheid of schadebeperking

            

11

Brandrisico in gebouwen

• Risico reduceren tot maatschappelijk aanvaardbaar niveau van brandveiligheid

• In relatie tot de hoofddoelen:

            

• Het voorkomen van brand• Het veilig vluchten bij brand (ontruimen/redden)• Het beheersen van brand (geen schadepreventie in gebouwen)• Het veilig en effectief optreden bij brand (BHV en brandweer)

12

Brandrisico - indicatie

• Risicofactoren in 1e instantie - gebouw - omstandigheden van verblijf

• Risicofactoren in 2e instantie - gebruik

            

menselijk gedrag

De meest effectieve methode van risicoreductie is de kans op brand zoveel als mogelijk te beperken. Als er geen brand ontstaat, zijn er immers ook geen gevolgen

13

Gebouwen en risico’s

            

Risico-onderwerpen Risicofactoren (1e instantie)

Gebouw Hoog

Ondergronds

Bijzonder bouwvolume

Grote onverdeelde oppervlakken

Complexe indeling

Omstandigheden van verblijf van mensen

Slapend aanwezig

Niet zelfstandig in staat te vluchten

Hoge bezetting

Onbekend aanwezig

14

Gebouwen en risico’s

            

Risico-onderwerpen Risicofactoren (2e instatie)

Gebouw Belemmering vluchtroutes

Inventaris Snelle branduitbreiding, bijv. meubilair

Staat van verblijf Overmatig drank- en/of drugsgebruik

Gebruik medicijnen

15

Vertaling risico naar beveiligingsopties

Risicobenadering • Methode vooralsnog kwalitatief • Scenario-analyses zijn voorwaardelijk

Analysemethoden - risicomatrix - gebeurtenissenboom

            

16

Definitie

“Een brandscenario is een theoretische beschrijving van een reëel voorstelbare brand aan de hand van een aantal vooraf geselecteerde factoren die de ontwikkeling en het verloop van een brand (en rook) bepalen met als uitkomst de gevolgen van deze brand voor de personen in het gebouw, de inventaris van het gebouw en het gebouw zelf”

Brandscenario’s bepalen de maat

17

Brandscenario’s

• Zonder scenario geen risicoanalyse

• Scenario’bouw’-methoden: - retrospectief - prospectief

            

18

Risicobenadering in 6 stappen

Methodisch

• Vlinderdasmodel (raamwerk) • Kans-effectmatrix• Gebeurtenissenboom

Schematisch

Gebouw ofdeel van gebouw

met risico-

indicatie

Kans op

brand

Nee

Ja

ScenariodenkenBepalen

maatgevend(e)brandscenario(s)

‘Omzetten’ van scenario(s)

in beveiligingsopties

Kans op

brand?

Risicoanalyse van

beveiligingsopties

Restrisicoacceptabel?

Nee

Ja

1

2

3

6

5

4

19

Risicomatrix(kans-effectmatrix)

Overgangsgebied

Significant

Gemiddeld

Verwaarloosbaar

Onacceptabel

Kans: van nul tot maximaal, of wel van zeer onwaarschijnlijk - mogelijk - naar zeer waarschijnlijkEffect: van nul tot maximaal, of wel van onbelangrijk - gemiddeld - naar ernstig

Kans/waarschijnlijkheid

Effect/gevolg

Eerste stap:• vaststellen

gebeurtenis(sen) van kans-effectcombinaties

Tweede stap:• categorie-indeling

assenstelsel

Derde stap:• gebeurtenis positioneren

            

20

Gebeurtenissenboom

Eerste stap:• vaststellen

begingebeurtenis

Tweede stap:• toevoegen barrières (B1

t/m Bn) = inzet voorziening

Derde stap:• kans toekennen (falen)

aan gevolggebeurtenis = kans per tak kwantificeren

            

A

B1 B.. B.. Bn

Toekenning van faalkansenen berekening

A

Gevolgen----------……....………..………..……....………..………..………..………..

………..………..……....………..………..………..………..

nee

ja

21

            

Model voor risico-indicatie

- Richtinggevend hulpmiddel voor inventarisatie

- Dwingt tot nadenken over risicoprofiel

            

2222

Opbouw document Basis voor brandveiligheid

De onderbouwing van brandbeveiliging in gebouwen

A: Denkraam en aanpak brandveiligheid

Hoofdstuk 1Denkraam brandpreventie

Hoofdstuk 2Brandpreventie: van regelgeving naar risicogericht

Hoofdstuk 3Risicogerichte brandpreventie (FSE)

Hoofdstuk 4Brandbeveiligingsvoorzieningen en -maatregelen

B: Kaders voor brandveiligheid

Hoofdstuk 5Risico’s bij brand

Hoofdstuk 6Wettelijk kader en doelen brandpreventie

Hoofdstuk 7Wetenschappelijke onderbouwing in historisch kader

Hoofdstuk 8Brand en brandverloop

C: Bijlagen

Bijlage AKenschets gebouwen

Bijlage BAnalysemodel vluchtveiligheid

Bijlage CCasuïstiek van branden

Bijlage DLiteratuurlijst

23

Wettelijk kader en doelen brandpreventie

Algemene uitgangspunten brandpreventie in gebouwen

1 Voorkomen doden en/of gewonden

2 Beperken van ongewenste gevolgen door ongecontroleerde uitbreiding van brand

Brandveiligingsconcepten ’bestaande reeks’ en kennisdocument ‘Basis voor

brandveiligheid’

Relatie met doelen van bouw-, arbo (BHV) en brandweerzorgregelgeving

24

Bouwregelgeving - Bouwbesluit

Doel brandveiligheidsvoorschriften1 Het voorkomen van slachtoffers (gewonden

en doden)2 Het voorkomen dat brand zich uitbreidt

naar een ander perceel

Algemene uitgangspunten:

1 binnen 15 minuten na ontstaan - ontdekken en alarmeren2 binnen 15 minuten na alarmering zonder hulp van de brandweer

vluchten3 binnen 15 minuten na het melden de brandweer operationeel 4 brandweer moet brand binnen 60 minuten na ontstaan onder

controle hebben en de laatste door brand bedreigde personen hebben gered

Gericht op Gericht op bouwers en bouwers en gebruikersgebruikers

25

Arboregelgeving (BHV)

            

Bedrijfshulpverlening: taken

1 het verlenen van eerste hulp bij ongevallen

2 het beperken en het bestrijden van brand en het beperken van de gevolgen van ongevallen, en het in noodsituaties alarmeren en evacueren van alle werknemers en andere personen in het bedrijf of de inrichting.

Gericht op Gericht op werkgevers werkgevers

en en werknemerswerknemers

26

Brandweerzorg regelgeving

            

Besluit veiligheidsregio’s - alg. toelichting brandweerzorg

De algemene veiligheid van personen bij branden en gevaren

Het redden van levens

Het voorkomen dat brand naar belendende panden overslaat, en

Dat de normen in het besluit niet de strekking hebben burgers te beschermen tegen vermogensschade.

Wet Veiligheidsregio’s - taakstelling

Kern = voorkomen, beperken en bestrijden van brand

Gericht op Gericht op bevoegd bevoegd

gezag gezag brandweerbrandweer

27

Bouwbesluit – Besluit veiligheidsregio’s algemene toelichtingen

“Het behouden van het bouwwerk en het voorkomen van schade aan het milieu,

monumenten of maatschappelijke voorzieningen of belangen zijn geen

doelstellingen van dit besluit”.

“De normen in dit besluit hebben niet de strekking burgers te beschermen tegen

vermogensschade”.

28

Bouwbesluit - Besluit veiligheidsregio’s

Brandweer: maatschappelijke

inspanningsverplichtingResultaat = onzeker• FOTO Brand

            

29

Bouwbesluit - Besluit veiligheidsregio’s

Brandweer: maatschappelijke

inspanningsverplichtingResultaat = onzeker• FOTO Brand

            

Uit preventief oogpunt geen vastgesteld voorschot nemen op een

repressieve prestatie

30

DANK tot zo ver