1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van...

9
08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele verrijking in het vreemde talenonderwijs” Barbara De Graeve [email protected] Dag van het literatuuronderwijs – SLO Talen – 08-11-2017 PROGRAMMA 1. Literatuur en/of artistiek-literaire teksten ? 2. Literatuur als middel en als doel 3. De (inter)culturele meerwaarde van artistiek-literaire teksten: drie didactische pistes 4. Concrete ideeën voor het gebruik van artistiek-literaire teksten in de lespraktijk 5. Boîte à outils 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN ? In de eindtermen (ET)*: * Leerplannen Frans 2 de graad aso (D/2012/7841/007) + 3 de graad tso (VVKSO, D/2014/7841/009) en aso (D/2014/7841/004) 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN ?

Transcript of 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van...

Page 1: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

1

“Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele verrijking in het vreemde talenonderwijs”

Barbara De [email protected]

Dag van het literatuuronderwijs – SLO Talen – 08-11-2017

PROGRAMMA

1. Literatuur en/of artistiek-literaire teksten ?

2. Literatuur als middel en als doel

3. De (inter)culturele meerwaarde van artistiek-literaire

teksten: drie didactische pistes

4. Concrete ideeën voor het gebruik van artistiek-literaire

teksten in de lespraktijk

5. Boîte à outils

1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN ?

In de eindtermen (ET)*:

* Leerplannen Frans 2de graad aso (D/2012/7841/007) + 3de graad tso (VVKSO, D/2014/7841/009) en aso (D/2014/7841/004)

1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN ?

Page 2: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

2

1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN ?In de specifieke eindtermen (SET)*:

* Leerplan Frans 3de graad aso, met component MT (D/2014/7841/005)

1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN ?

2. LITERATUUR ALS MIDDEL EN ALS DOEL

“De hoofddoelstellingen die we met deze liederen enenkele andere artistiek-literaire teksten hierbij steeds voorogen zullen houden zijn: de interculturele competentiesintegreren, leerlingen (meer) in aanraking laten komen metliteratuur en leerlingen motiveren.”

- grammaire- lexique- phonétique- culture …= connaissances

= acteur social

savoirs

savoir-agir

savoir-faire

appliquer les savoirs et les savoir-faire dans une situation de communicatonauthentique (la tâche).

- actes de parole(cf. CECR)= compétences

2. LITERATUUR ALS MIDDEL

Page 3: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

3

Leerplandoelstellingen interculturele competentie:

* Leerplannen Frans 2de graad aso (D/2012/7841/007) + 3de graad aso (D/2014/7841/004)

(Inter)culturele gerichtheid bij literair lezen*:

“Het is belangrijk dat leerlingen inzicht krijgen in de taligeaspecten van hun eigen cultuur en van andere culturen. Viapoëzie, proza, theater en andere kunstvormen zoals filmkrijgen ze inzicht in hun eigen referentiekader en dat vanandere culturen. Je kunt door je keuze van fragmentenwaarin diverse culturen aan bod komen de leerlingen lerenom open te staan voor die culturen.”

* Leerplan Nederlands 3de graad aso-tso-kso, (D/2014/7841/001)

3. DE (INTER)CULTURELE MEERWAARDE VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN: DRIE DIDACTISCHE PISTES

De artistiek-literaire tekst als:

a) aanknoping om een thema in te leiden

Page 4: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

4

3. DE (INTER)CULTURELE MEERWAARDE VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN: DRIE DIDACTISCHE PISTES

De artistiek-literaire tekst als:

b) ondersteuning of corpus om een grammaticaal, fonetisch, lexicaal onderwerp te behandelen (reproductie – transfer – productie)

3. DE (INTER)CULTURELE MEERWAARDE VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN: DRIE DIDACTISCHE PISTES

De artistiek-literaire tekst als:

c) finaliteit (= mondelinge of schriftelijke activiteit)

Page 5: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

5

3. DE (INTER)CULTURELE MEERWAARDE VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN: DRIE DIDACTISCHE PISTES

Samenvattend: de artistiek-literaire tekst als:

a) aanknoping om een thema in te leiden b) ondersteuning of corpus om een grammaticaal,

fonetisch, lexicaal onderwerp te behandelen (reproductie – transfer – productie)

c) finaliteit (= mondelinge of schriftelijke activiteit)

3. DE (INTER)CULTURELE MEERWAARDE VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN

Leerlingen motiveren: via

interessante en afwisselende

artistiek-literaire teksten

De eigen blik verruimen door

(Franstalige) (artistiek-)literaire

teksten aan te bieden

Interculturele competenties integreren: de wereld rondom

ons (laten) ontdekken

4. CONCRETE IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN IN DE LESPRAKTIJK

Authentieke artistiek-literaire teksten:

- De roman “La carte et le territoire” van Michel Houellebecq- De film “Rien à déclarer”- Het lied “Un homme debout” van Claudio Capéo- Het lied “Carmen” van Stromae- Het lied “Je suis chez moi” van Black M

= acteur social

savoirs

savoir-agir

savoir-faire

Objectif:Débat: les élèves sont capables d’exprimer et

d’argumenter leur opinion (positive ou négative) par

rapport au point de vue de l’auteur, en ce qui concerne son regard sur les habitants

des zones rurales, en référant à l’extrait du roman « La carte

et le territoire » de Michel Houellebecq.

Bijlage 1: Michel Houellebecq – « La carte et le territoire »

Page 6: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

6

= acteur social

savoirs

savoir-agir

savoir-faire

Grammaire:• les verbes d’opinion (+ subjonctif)• les verbes de sentiments (+

subjonctif)• le discours rapporté• les pronoms relatifs• les tournures impersonnelles• les articulateurs logiques

Lexique:• les mots spécifiques qui

désignent les habitants des zones rurales

• les noms géographiques

= acteur social

savoirs

savoir-agir

savoir-faire

Savoir-faire:• le discours argumentatif• prendre position• justifier son opinion

Savoir-agir:• la connaissance

du monde, pour mieux comprendre le message (et le ton) sous-jacent du narrateur

• l’attitude ouverte du lecteur, notamment envers les autres cultures

• prendre part à une discussion

4. CONCRETE IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN IN DE LESPRAKTIJK

Bijlage 2

4. CONCRETE IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN IN DE LESPRAKTIJK

VRAAG:

Welke (interculturele) elementen van (de videoclip van) het lied zouden gebruikt kunnen worden als aanknoping van een les of als ondersteuning voor een leeractiviteit of taaltaak ?

Page 7: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

7

4. CONCRETE IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN IN DE LESPRAKTIJK (1)

4. CONCRETE IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN IN DE LESPRAKTIJK (2)

4. CONCRETE IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN IN DE LESPRAKTIJK (3)

4. CONCRETE IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN IN DE LESPRAKTIJK (4)

Page 8: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

8

4. CONCRETE IDEEËN VOOR HET GEBRUIK VAN ARTISTIEK-LITERAIRE TEKSTEN IN DE LESPRAKTIJK

Bijlage 3

5. BOITE A OUTILS: TEXTES ART./LITT. INTERCULTURELLEMENT RICHES

Objectif interculturel Textes artistiques/littérairesFaire connaître et comprendre les différentes cultures et surtout les différences et les similitudes avec sa propre culture.

le film « Qu’est-ce qu’on a fait au Bon Dieu ? » sur l’humour à la française

le film « Rien à déclarer » sur les stéréotypes des Français envers les Belges et inversement

le roman « C’est le chemin qui compte » de Marie Surgers, sur le code de la route syrien e.a.

la chanson « Les maudits français » de Lynda Lemay, sur les Français (et les Canadiens)

5. BOITE A OUTILS: TEXTES ART./LITT. INTERCULTURELLEMENT RICHES

Objectif interculturel Textes artistiques/littéraires

Faire découvrir le monde (francophone) qui nous entoure.

le film « Bienvenue chez les Ch’tis » sur le Nord et le Midi de la France,

le roman « Madame Bâ » d’Erik Orsenna sur la vie au Mali

le roman « Samantha à Kinshasa » de Marie-Louise Bibish Mumbu, sur la vie à Kinshasa

la chanson « A la campagne » de Bénabar, sur les préjugés des citadins sur la vie à la campagne

5. BOITE A OUTILS: FICHES PEDAGOGIQUES

Fiches pédagogiques de textes artistiques et littéraires:o Le français de Québec, l’image stéréotypée des Français et les

relations entre les Québécois et les Français: « Les maudits français » de Linda Lemay (http://www.cours-quebec.info/index.php?Itemid=64)

o La ville de Montréal, des événements historiques importants: « Les sommets de nos vies » de Corneille (http://enseigner.tv5monde.com/fle/les-sommets-de-nos-vies)

o Les préjugés des citadins (Paris) sur la vie à la campagne « A la campagne » de Bénabar (http://enseigner.tv5monde.com/fle/la-campagne)

Page 9: 1. LITERATUUR EN/OF ARTISTIEK-LITERAIRE · 2020-04-01 · 08-11-2017 1 “Over de grenzen van literatuur: aan de slag met liederen en andere artistiek-literaire teksten als culturele

08-11-2017

9

5. BOITE A OUTILS: TEXTES ART./LITT.

Quelques textes artistiques et littéraires intéressants à exploiter en classe (autres que ceux évoqués dans le présent atelier):o L’humour comme langage interculturel, sa force et ses limites dans les

cartoons français / belges / canadiens / … (p.ex. à la suite des attentats à Paris: http://www.lefigaro.fr/bd/2015/11/15/03014-20151115ARTFIG00083-attentats-de-paris-les-illustrateurs-brandissent-leurs-crayons.php; http://www.cartooningforpeace.org/actions-pedagogiques/supports-pedagogiques/)

o La vie dans un lycée français de Casablanca, dans « Une année chez les Français » de Fouad Laroui.

5. BOITE A OUTILS: OUVRAGES INTERESSANTS Deux publications intéressantes:

5. BOITE A OUTILS: BIBLIOGRAPHIE

• Dantzig C. (2005). Dictionnaire égoïste de la littérature française, Paris, Grasset.• Fiévet M. (2013). Littérature en classe de FLE, Paris, CLE international.• (2010). M. Houellebecq, La carte et le territoire (p. 407). Paris: éditions Flammarion.• Léon R. (2010). Activités de lecture littéraire – Au jour le jour, Paris, Hachette éducation.• Poslaniec C. (2010). Donner le goût de lire, Paris, Editions de la Martinière• Robert J.-P. e.a. (2011). Faire classe en FLE – Une approche actionnelle et pragmatique, Paris,

Hachette.• Sartre, J.-P. (1948). Qu'est-ce que la littérature? Paris: Edtions Gallimard.• Sercu L., Intercultureel vreemde-talenonderwijs – Van taalvaardigheid en civilisation naar

interculturele communicatieve competentie, Leuven, KU Leuven.• VVKSO. (D/2014/7841/005). Leerplan secundair onderwijs - Frans derde graad ASO. Brussel:

VVKSO.• VVKSO. (D/2014/7841/008). Leerplan secundair onderwijs - Frans Derde graad KSO-TSO.

Brussel: VVKSO.• VVKSO. (D/2014/7841/004). Leerplan secundair onderwijs Frans derde graad ASO - Pedagogisch-

didactische wenken. Brussel: VVKSO.

5. BOÎTE À OUTILS: SITOGRAPHIE

• « Il était une fois, une fois… » (extrait sur les accents belges): https://www.youtube.com/watch?v=0uJyOzWwSiY

• « Bienvenue chez les Ch’tis » (extrait sur « le Nord »): https://www.youtube.com/watch?v=Yr6hYQRmiOc

• « Le ballon rouge »: https://vimeo.com/15187075• « Un homme debout » de Claudio Capéo:

https://www.youtube.com/watch?v=Y9GCM9DZUJo• Dis-moi dix mots:

http://www.dismoidixmots.culture.fr/ressources/depliant-2017-2018

• Créer votre bande-dessinée: http://www.cree-ta-bd.info/creer-ma-bd.html