1

DuizendjarigWoudProjecttoelichting,oktober2016Onderwerp: Toelichtingmetbegrotingversie8Projectnaam: DuizendjarigWoudOpdrachtgever:KunststichtingSint-Oedenrode Secretaris:H.J.M(Harrie)vandenBrand Postbus102,5490ACSint-Oedenrode hvandenbrand@praktijkonderwijs.nl 0651500291

2

Inhoud ProjectsamenvattingInleiding..............................................................................................................................................4Aanleiding...........................................................................................................................................4Contextenomgeving..........................................................................................................................5DuizendjarigWoud.............................................................................................................................5Oorsprongentoekomst......................................................................................................................5Moerasbosenklimaatbestendigeaanplant.......................................................................................6Wandelpad,dommeloversteek,eentrekpontje..................................................................................6F-ORM.................................................................................................................................................6Wandelpaden.....................................................................................................................................6Kwaliteit..............................................................................................................................................7Draagvlakensamenwerking...............................................................................................................7Aansluitingbijinitiatievenenprogramma's.......................................................................................8Doelstelling.........................................................................................................................................8DuizendjarigWoudopkaart...............................................................................................................9Tijd/planning......................................................................................................................................9Projectonderdelen......................................................................Fout!Bladwijzernietgedefinieerd.ProjectA...........................................................................................................................................10Prestatie............................................................................................................................................10ProjectB...........................................................................................................................................10Prestatie.......................................................................................Fout!Bladwijzernietgedefinieerd.Projectpartner..................................................................................................................................10Kunstwerk.........................................................................................................................................10AhrendBV.........................................................................................................................................10Betrokkenpartijen............................................................................................................................10AhrendterreinOmgevings-gebied....................................................................................................11Kunst-................................................................................................................................................11opdrachten/project-onderdelenenconcreteresultaten...............................................................11Omgevings-kunstobjectWoudLochtenburgenlevensboom...........................................................12KunstobjectVerhoogdpadLochtenburg..........................................................................................12VoorbeeldverhoogdpaduitdeNARtoolkit.....................................................................................13Kunstobjectwaterinlaat...................................................................................................................14KunstobjectLandschaps-voorziening...............................................................................................14KunstobjectPoort.............................................................................................................................15Ahrend..............................................................................................................................................15Groenewoud.....................................................................................................................................15Lochtenburg......................................................................................................................................15Henkenshage....................................................................................................................................15ProjectC............................................................................................................................................16Prestatie............................................................................................................................................16Projectpartner..................................................................................................................................16Kunstwerk.........................................................................................................................................16GemeenteSint-Oedenrode...............................................................................................................16Betrokkenpartijen............................................................................................................................16KunstobjectPoort.............................................................................................................................17WoudMoerveldHetLaar.................................................................................................................17Omgevings-kunstobjectWoudMoerveldHetLaarenlevensboom.................................................18VoorbeeldDoorsteekenDommelover-steek...................................................................................18Uitkijk-eninformatiepuntHetLaar..................................................................................................19

3

ProjectD...........................................................................................................................................20Prestatie............................................................................................................................................20Projectpartner..................................................................................................................................20Kunstwerk.........................................................................................................................................20Voorbeeldtrekpontje.......................................................................................................................20Boomstambrug.................................................................................................................................21Bankje...............................................................................................................................................21Trapje................................................................................................................................................22Uitkijkpunt........................................................................................................................................22ProjectE............................................................................................................................................23Prestatie............................................................................................................................................23Projectpartner..................................................................................................................................23KunstwerkHooibrug.........................................................................................................................23VerbindingRijsingen–Kienehoef.....................................................................................................23HeldenvanKien................................................................................................................................23HooibrugoverdeDommel...............................................................................................................23Ca.1940............................................................................................................................................23VoorbeeldinvormenmateriaaluitdetoolkitvanKunstA50.........................................................24ProjectF…………………………………………………………………..………………………………………………………...........23Prestatie............................................................................................................................................25Projectpartner..................................................................................................................................25Kunstwerk.........................................................................................................................................25Toegangspoort..................................................................................................................................25Lochtenburg-Henkenshage...............................................................................................................25HerinrichtingvoorgebiedAhrend-Kofferen....................................................................................25Inhoudelijkeaanknopings-punten....................................................................................................26Betrokkenpartijen............................................................................................................................29Communicatieendraagvlak.............................................................................................................29ProjectG...........................................................................................................................................30Prestatie............................................................................................................................................30Projectpartner..................................................................................................................................30Kunstwerk.........................................................................................................................................30Boomstambrug.................................................................................................................................30Bankje...............................................................................................................................................30Trapje................................................................................................................................................31Uitkijkpunt........................................................................................................................................31ProjectH…………………………………………………………………………………………………………………………………….30Prestatie............................................................................................................................................32Projectpartner..................................................................................................................................32Rijsingenleef-,natuur-enwatermilieu............................................................................................32ProjectI………………………………………………………………………………………………………………………………………33Projectpartners.................................................................................................................................34Overall..............................................................................................................................................34F-ORM...............................................................................................................................................34FestivalOpenbareRuimteManifest.................................................................................................34

4

ProjectsamenvattingInleidingHetkunstproject“DuizendjarigWoud”iseeninitiatiefvandeKunststichtingSint-Oedenrode.HetDuizendjarigWoudiseenbelevingsproject,eenkunstzinnigetoevoegingaandenatuurdiehetlandschapversterktenwaarmeehetwandelendoorstadenommelandvanSint-OedenrodeenlangsdeDommeleenintensieverebelevingwordt.VerledenentoekomstwordenmetelkaarverbondendooreenwoudtelatenverrijzenopeenplekdieduizendjaargeledenbepalendwasvoorhetontstaanvanSint-Oedenrode.Hetthema‘duizendjarig’geeftaanleidingomviadatverreverledennatedenkenovereen(verre)toekomstentebenadrukkendatgeschiedenis,natuur,religieenschoonheideeneeuwigheidswaardehebben.Hetwouddataangeplantwordt,bestaatuitbomenenplantendiebestandzijntegenklimaatsveranderingen.Zezulleneroverduizendjaarnogstaanennogsteedsvoornalatenschapzorgen.Hetwoudwordtmeteenwandelpadverankerdinzijnomgeving,slingerendlangsenoverdeDommelmetbruggenentrekpontje.Bestaandeennieuwekunstlangsdewandelroutevoegteenextrabelevingtoe.HetDuizendjarigWoudwordteenlandmarkdietotdeverbeeldingzalsprekenalseeninnoverendevormvanlandschapsarchitectuurtussendorpskernenommeland.Hetmaaktopeentoegankelijkeenaansprekendemanierduidelijkdatkunstennatuurnietlosvanelkaarstaan.AanleidingHetprojectDuizendjarigWoudisdeafrondingvanhetproject‘SlotjesvanSint-Oedenrode,7waarvan3’(hierna'hetSlotjesproject'genoemd),datdecultuurhistorischeenlandschappelijkekwaliteitenvanSint-Oedenrodetastbaarenbeleefbaarmaakt.MetvijfkunstprojectenkunneninwonersenbezoekersvanSint-Oedenrode(hernieuwd)kennismakenmetsporenvaneenfascinerendverleden.Degeschiedenisvandeslotjesgaatruim1300jaarterugenkanwordengezienalseenvandeoudsteaaneengeslotencultuurhistorischeuitingenenontwikkelingenvanBrabant.Diehistorieisaanleidingvoornieuweontwikkelingendienaardetoekomstleiden.Uitgangspuntvoorditprojectvormdehetomgevingsarchitectonischraamwerk‘7waarvan3’,eenonderzoekvanlandschapsarchitectPaulRonckennaardehistorischeontwikkelingvanhetcultureleennatuurlijkeerfgoedvanRooi.HetdoelvanditprojectisdeinwonersenbezoekersvanSint-Oedenrode(hernieuwd)kennistelatenmakenmetdesporenhiervan,dievoorheenvaakalleennogvoordedeskundigeblikzichtbaarwaren.Ditresulteerdeinvijfonderdelen:Hetwandelpad;eenorakel;eenserieofeenenkeletijdelijkemanifestatie(s);eenhedendaagserelikwie;hetovergedimensioneerdproject.Dragerishetverbeeldingsvolle,landschappelijkwandelpad,ontworpendoorRoncken,waarallewerkenaangeschakeldzijn.Voordeoverigeonderdelenzijnkunstenaarsuitgenodigd.DewerkenvanChristiaanZwannikken,DinieBesems,CiliaErens,Honored’OenFrankHavermanszijninmiddelsopgeleverd.OmdewandelroutetevervolmakenheeftFlorisAlkemadetweebruggenoverdeDommelontworpen,ookdezekunstbruggenzijninmiddelsuitgevoerdengeplaatst.Inaansluitingopditprojectzullennogpermanentekunstwerkenwordengerealiseerd:"TOREN",eenprojectvanLucasLengleteneenprojectvanHermanKuijer,beideopdeRioolWaterZuiveringsInstallatieSint-Oedenrode[RWZI],aansluitendopenterafrondingvanhetwandelpadaandezuid-westkantvanSint-Oedenrode.DezewerkenfungerenalsgroenekunstpoortrichtingHetGroeneWoud.Tevenszullenzijalseindpuntaansluitenop'Landeninhetgroenewoud',ontwikkelddoorhetBKKCendatstartbijdewaterzuiveringinTilburg,tevensdelocatievanSlotjeMoerenburgTilburg.Voorinformatiezie;www.kunstinsint-oedenrode.nl,www.groetenuitrooi.nl,www.skor.nl,www.ciliaerens.nl,www.frankhavermans.nlenwww.paulroncken.nlTerinformatieishierbijhetRaamwerk“SlotjesvanSint-Oedenrode,7waarvan3”alsbijlagetoegevoegd.

5

ContextenomgevingSint-OedenrodealsgroenekunstpoortSint-OedenrodeisuitgegroeidtotknooppuntinengroenekunstpoortvoorHetGroeneWoud,waarkunstprojectenenlandschapsbelevingsamenkomen.DoordathetSlotjesprojectinverbindingstaatmeteennetwerkvanverschillendeinontwikkelingzijndeprojecten,zoalsKunstA50,LandschapvanAllure,LandeninhetGroeneWoudenLandkunst,isereenactueleaanleidinghetDuizendjarigWoudterealiseren.LiggingaandeDommelDerivierisalshetvloeibaregeheugenvanhetlandschapendestedendiehijinzijnstroomdoorsnijdt.AanderivierdeDommel,dienabijhetBelgischePeerontspringtennaDenBoschuitmondtindeMaas,zijnopverhoogdepunteninhetbeekdalmeerderekunstinitiatieven,-projectenen-instellingentevinden,waaronderkunstparkKlankenbosinNeerpelt,hetVanAbbemuseuminEindhoven,enhetSlotjesprojectmetkunstdirectaandeDommel.StadsLandgoedStapeleninBoxteliszichaanhetontwikkelentoteennieuwekunstschakelinditcultureleDommellandschap.DeDommeleindigtindeDiezenabijhetmuseumkwartierin’s-Hertogenbosch.HetKloppendHartvanhetGroenewoudHetGroeneWoudisonzetrots.HetprojectgebiedmetdenatuurkernendeMortelen,deScheeken,hetDommeldalendeGeeldersvormtwerkelijkhet‘kloppendhart’vanHetGroeneWoud.Ditgroenehartvan‘s-Hertogenbosch,EindhovenenTilburgisalsvestigingsfactorvanonschatbarewaardevooraldiemensen,bedrijveneninstellingendieinenrondomditgebiedleven,werkenenrecreëren.De14projectpartnersvanhetprojectKloppendHart,hebbenbeslotengezamenlijkdezebetekenisteversterkendoordenatuurgebiedentotééngrootschalignatuurgebiedteverbindenmeteenecoduct,hetedelhertteintroducerenenalsoverheden,maatschappelijkeorganisaties,bewonersenondernemerseenverregaandesamenwerkingaantegaanvoordeontwikkelingeninstandhoudingvanditlandschap.SindsdeoprichtingvanhetNationaalLandschapHetGroeneWoudhebbennognooitzoveelnieuwepartijengeïnvesteerdinhetlandschap.Wijhebbenelkaargevondenomdathetlandschapvooronsallendebasisisvoorecologische,socialeen/ofeconomischewelvaart.DuizendjarigWoudHetDuizendjarigWoudisgelegenaan‘HetWandelpad’,hetlaatsteprojectuithetSlotjesprojectdatgerealiseerdwordt.Metditpadwordenrelatiesgelegdtussendehuidigeomgevingenoude,vergetenlandschappelijkepatronenenculturelerelatiesdiehetaanzienvanSint-Oedenrodedoordeeeuwenhebbenbepaald.Hetpadiseenblijvendkunstwerkopzich,eenbeleveniswaarlangseenfijnmaziggeheelvanhistorischelagenensubtieledetailszichaandewandelaarontvouwt.HetpadslingertlangsenoverdeDommelendoorHetGroeneWoudnaarkasteelStapeleninBoxtel.DeDommel,alsdragendlandschapselement,verbindtdeprojectenhetDuizendjarigWoudenhetStadsLandgoedStapelenmetelkaar.OorsprongentoekomstHetprojectverwijstnaardejarenwaarinSint-OedenrodevanuiteenoorspronkelijkenederzettingaandeDommelbegontegroeiennaarhaarhuidigevorm.Vanuiteenopengekapteplekineenbebostgebiedwerdhetwoudindeloopdertijdsteedsverderuitgehaktomerslotjes,boerderijen,kerkenenhuizentebouwen.Opdeoost-enwestzijdevanSint-Oedenrode,aanbeidezijdenvandeDommel,o.a.opeenplekwaarduizendjaargeledenhetkasteeltjeLochtenburgheeftgestaan,wordtdeambitiegerealiseerdomookdenogkomendeduizendjaarietsnatelaten.Opditmomentstaanwedusinhetmiddelpuntvaneenfascinerendverledeneneenrijketoekomst.HetDuizendjarig

6

WoudheeftallekenmerkeninzichomdeliggingvanLochtenburgopeenhedendaagseenvooralgroenewijzetastbaarenbeleefbaartemaken.MoerasbosenklimaatbestendigeaanplantInhetDuizendjarigWoudstaanbomendieminstensduizendjaaroudkunnenworden.Hetiseenbosvanbomendieinvierleeftijdsklassenenverschillendevariatieswordenaangeplant,endiebestandzijntegenklimaatveranderingenendieoptimaalgedijeninhetdynamischemilieuvandeDommel,metzijnregelmatigeoverstromingen.HetisnietalleeneenbetoverendmoerasbosdatdeDommelsiert,maarhetisookeeneducatiefvoorbeeldvanklimaatbestendigeaanplant.Debomenkrijgeneenvollegroeneondergroeidiedoorhetjaarheenvoortdurendverandert.DezenieuwebiotoopzaldefloraendefaunalangsdeDommelversterken.Wandelpad,dommeloversteek,eentrekpontjeHoeweldeDommeldoorhetdorpSint-Oedenrodeloopt,washettoteenpaarjaargeledennognietmogelijkomvanuitdedorpskerndeDommelovertestekenendaarmeelangsderomantischemeanderingdoorhetommelandtestruinen.ErzijninmiddelstweeuniekebruggenvanarchitectFlorisAlkemadegerealiseerd.ErisechternoggeenoversteekmogelijkoverdeDommelnaardedriekunstwerkenaandenoordwestzijdevandeRWZI(waterzuivering).Omallerecentelandschappelijketoevoegingenaaneenterijgenaaneensamenhangendwandelpadeneenommetjetekunnenbelopen,wordennogenkeleDommeloverstekengerealiseerd:trekpontjeseneenhooibrugdiedebelevingvanwaterzullenbenadrukkenensamenmetHetWandelpadhetgebiedverderzullenontsluiten.Hetwoudkenteenhogebrug(naarhetontwerpvankunstenaarsduoKikienJoost),eenuitgedieptevalleieneenregulerendesluisnaardeDommel.InhetkunstprojectA50hebbenontwerpersKikienJoosteentoolkitontworpenvoorhetonderdeelNieuweArcadischeRoute[NAR]waaruit'prothesen'gemaaktkunnenwordendiehetstruinendoorhetlandschapmogelijkmaken,zoalsbruggetjes,trapjesenoverstappen.Uitdezetoolkitzullenookdetrekpontjeswordensamengesteld.F-ORMFestivalOpenbareRuimteManifest.DuizendjarigWoudvormtdeafsluitingvanhetkunstprojectSlotjesvanSint-Oedenrode,7waarvan3.DitprojectmaaktdecultuurhistorischeenlandschappelijkekwaliteitenvanSint-Oedenrodetastbaarenbeleefbaar.Inwonersenbezoekersmaken(hernieuwd)kennismetsporenvaneenfascinerendverledenenbelevendeontwikkelingvandetoekomstbewustmee.OmditnieuwecultureleerfgoedvoordetoekomsteendefinitieveplektegeveninSint-Oedenrodeenomgevingzijner,innavolgingvaneerdergerealiseerdekunstprojecten,plannenindemaakvoordeorganisatievaneentweejaarlijksfestival,getiteldF-ORM:FestivalOpenbareRuimteManifest.HetfestivalgebruiktdeopenbareruimtevanSint-OedenrodeendeKerkdorpenalseenuniekepresentatieplaatswaarinonderzoek,experiment,productie,presentatieenpublieksparticipatieonlosmakelijkmetelkaarverbondenzijn.Hetfestivaliseenkruisbestuivingtussenkunst-enlandschapsbeleving(endorpslandschap)engaatverbindingenenverdergaandesamenwerkingaanmetverschillendecultureleorganisatiesenbestaandefestivalszoalsFabriekMagnifique(Meierijstad).WandelpadenPlaatselijkzalookaansluitingwordengemaaktopbestaandewandelroutes.VanafdepoortlocatieLochtenburg/HenkenshagezaleenwandelverbindingwordengecreëerdviahetSlotjeHenkenshagerichtingDiependaalrichtinghetzuiden.RichtinghetnoordenzalhetwandelpadvervolgenlangshetobservatoriumvanFrankHavermansvervolgenshetbuurtschapRijsingenrichtinghetgemeentelijkparkdeKienehoef.Allenieuweenbestaandewandelrouteszullenopkaartwordensamengebrachtenineennieuwewandelroutekaartwordenopgenomen.

7

Ineengroterverbandmaakthetkunstprojectonderdeeluitvanhetproject“DuizendjarigWoud”,“SlotjesvanSint-Oedenrode7waarvan3”en“KunstA50”m.n.hetprojectde“NieuweArcadischeRoute”(NAR)eenprojectdatdoorbkkcinopdrachtvandeachtA50gemeentenwordtontwikkeld.DitwandelnetwerkwordtuitgezetaandehandvanbelangrijkeontstaanslijnenengrenzenvandeA50-regioenzalmetbehulpvansmartphone/GPSverhalenookvandenieuwstetechnologieënwordenvoorzien.ViawaterofpaddeomgevingverkennenEenbezoekaanhetDuizendjarigWoudzalaltijdindebrederecontextwordenervarenvanvelewandel-enfietsroutesdoorditdeelvanBrabant.Eeneconomisch-toeristischeformulediedeontwikkelingvanonderandereBedandBreakfasts,cultureleenculinairepleisterplaatseneenimpulsgeeftomzichverderteontwikkelen.VanafhetslotjeLochtenburgkandebezoekerperkanooverdeDommelofalwandelendoverlandHetKloppendHartbereiken,opwegnaarStadsLandgoedStapelen.KwaliteitOorspronkelijkheidHetprojectbenadruktdecontinuïteitvanhistorieinhetalgemeenendievanSint-Oedenrodeinhetbijzonder.DuizendjarigWoudkijktnietalleenterugopeenduizendjarigverleden,maarbliktvooralvooruitopeen(minimaal)duizendjarigetoekomst.Quaconceptishetprojectoorspronkelijkenbijzonderomdathetlocatiespecifiekismaartevensgaatoverbrederemaatschappelijkethema'salsklimaatverandering.VakmanschapOpdrachtgeverwerktmetprofessionalsdiehunsporenhebbenverdiendindevormgevingenverbijzonderingvandeopenbareruimte.BijvoorbeeldmetFlorisAlkemade,sindskortdenieuweRijksbouwmeester,woonachtiginSint-OedenrodealwaarhijzijnburoFAAheeft.HijisbetrokkenbijhetIABRprojectatelierBrabantstad,isprofessorinGentenheefteenlectoraatbijdeAcademievanBouwkunstinAmsterdam.BedenkervanhetDuizendjarigWoudislandschapsarchitectPaulRoncken.HijisondermeerdocentaandeWageningenUniversiteit,metalsspecialisatieLandschapenDesign.RonckenistevensauteurvanhetRaamwerkkunstA50,metondermeerdeNARroutewaarvoordeNARtoolkitisontwikkeld.ArtistiekekwaliteitAlsinitiatorsvankunstindeopenbareruimteheeftdekunststichtingeneenbijzondereverantwoordelijkheid.HetisdanookdeambitievandeKunststichtingSint-Oedenrodealleenkunstteinitiërenwaarvooreenherkenbareverantwoordingkanwordenafgelegd.Dithoudtopditmomenteenstreveninomkunstwerkenteontwikkelenwaarmeenadrukkelijkwordtingaanopdeonderliggendestructuurvanhetdorpenwaarmeebetekenisaandegeschiedeniseneigenschappenvaneenlocatiewordtontleend.Kunstwerkendiezichonlosmakelijkverbindenmethunplekendieonzichtbare,verbandenleesbaarmaken.(Inter)NationalebetekenisDuizendjarigWoudisnietalleenvanlokaleenregionalebetekenis.VanwegedeliggingvanSint-OedenrodeaandeDommel,dienabijhetBelgischePeerontspringtennaDenBoschuitmondtindeMaas,maakthetdeeluitvaneengroternetwerkvankunstinitiatieven,-projectenen-instellingendieaanderivierzijngelegen,waaronderkunstparkKlankenbosinNeerpelt,hetVanAbbemuseuminEindhoven,enhetSlotjesprojectmetkunstdirectaandeDommel.OokStadsLandgoedStapeleninBoxteliszichaanhetontwikkelentoteennieuwekunstschakelinditcultureleDommellandschap.DraagvlakensamenwerkingKunststichtingSint-OedenrodezoektsamenwerkingmetondermeerAhrendBV,GemeenteSint-Oedenrode,BrabantsLandschap,WaterschapDeDommel,RioolWaterZuiveringsInstallatie(RWZI)

8

Sint-Oedenrode,bkkc,StichtingKunstA50,DeGasthoeve,ProRail,StichtingKnoptorenkerk,GasthuishoeveenBoomkwekerijVandenHurk,BoomkwekerijGebr.VandenBerk,KasteelStapeleninBoxtel,PaulRoncken(landschapsarchitect)enFlorisAlkemade(architect);samenwerkingendietevensleidentotmaatschappelijkdraagvlak.Sint-OedenrodeismetderealisatievanhetDuizendjarigWouduitgegroeidtotknooppuntinengroenekunstpoortvoorHetGroeneWoud,waarkunstprojectenenlandschapsbelevingsamenkomen.Aansluitingbijinitiatievenenprogramma's. ProvinciaalProgrammaLandschappenvanAllure,programmaHetKloppendHart;beleven,

verbindenenversterkenvanhetlandschap.. OntwikkelingvanStadsLandgoedStapelen.. LandeninhetGroeneWoud.. Landkunst(bkkc). KunstA50,deNieuweArcadischeRoute(NAR)Doelstelling. ToegankelijkmakenvanhetDommellandschapinenrondSint-Oedenrode.. Zichtbaarenbeleefbaarmakenvandeverbindingtussenkunst,historieennatuur.. Appellerenaaneenonderdruktverlangenomalswandelaarineenexotischwoudrondte

lopenendeeindelozetijdtekunnenervaren.. Samenwerkingmetbelanghebbendepartijen.. Hetwandelnetwerkvergroten.. EenbijdrageleverenaandeCO2-discussieenanderemaatschappelijkcompenserende

maatregelen.. Ontwikkelenvaneentoeristischicoonmeteenpositiefeconomischeffect.Kunstinhet

landschapzonder‘openingstijden’biedteenaantrekkelijkedimensievoorrecreanten.DeinwonersvanSint-OedenrodeenderegiokunnenduurzaamkennisnemenvanhetSlotjesproject(doorbijvoorbeeldeenwandelkaart),datnuwordtuitgebreidmethetDuizendjarigWoud.DegeschiedeniskrijgthaarherkenbareplaatsterugindeinrichtingvanHetKloppendHart.Demensvoeltzichverbondenmetplekkenwaaraanverhalenzijnverbonden.OrganisatieInitiatiefnemerenprojectverantwoordelijke: KunststichtingSint-Oedenrode Secretaris:H.J.M(Harrie)vandenBrand Postbus102,5490ACSint-Oedenrode hvandenbrand@praktijkonderwijs.nl 0651500291Projectadvies: PaulRonckenenFlorisAlkemadeProjectleidingenbegeleiding: PetervandenBerkenWoutHoogendijkPRenCommunicatie: n.t.b.Educatie: PhoenixCultuur

9

DuizendjarigWoudopkaartOmgevings-kunstobjecteninhetkunstprojectDuizendjarigWoud

Tijd/planningGeplandeeinddatumdecember2018

10

ProjectonderdelenvandeterealiserenwerkenToelichtingopdebegrotingversie8

ProjectA OntwerpKunstwerkDuizendjarigWoud

Prestatie

-Ontwerpenenadviest.b.v.uitvoeringDuizendjarigWoud(projectonderdelenBenC)

Schetsontwerp2defasemetVOenDOtervoorbereidingopdeuitvoering

ProjectB KunstwerkWoudLochtenburg

Prestaties

-Levensboom1500M2(kunstwerk1,inprojectonderdeelBenC,tezamen2500M2)-Groenepoort1stuks(kunstwerk2,inprojectonderdeelBenC)-Verhoogdepad(kunstwerk9,inprojectonderdeelB)-Waterinlaat(kunstwerk10,inprojectonderdeelB)-Parkeerplaats1000M2(inprojectonderdeelBenC,tezamen1500M2)-Wandelpad250M1(inprojectonderdeelB,C,D,E,F,GenH,tezamen3500M1)

Projectpartner AhrendBV

Kunstwerk WoudLochtenburg

AhrendBV GrondeigenaarendeinternationaalopererendefirmaAhrendBVisenthousiastgewordenominaansluitingophetkunstproject‘7waarvan3’ditDuizendjarigWoudteadopterenentebeherenenvoordetoekomst10jaartewaarborgen.Hetwaarborgenvaneenlandschapmeteenlevensverwachtingvanduizendjaarisopzichaleenbijzondereopgavevoorderuimtelijkeordeningenisvoornemenshet‘DuizendjarigWoud’optenemenindeontwikkelingvanaanliggendebedrijfsgronden.AhrendBVzieteeninvesteringinhetlandschapenhetopenbaarmakenvaneendeelvanhaarterreinalseeninnovatiefMVOproject(MaatschappelijkVerantwoordOndernemen).VrijweliederepresentatievanAhrendaanklantenenondernemersbevatopditmomenthetbeeldvanhetwouddathetduurzaamimagovandefirmaendehistorischebandmetSint-Oedenrodeversterktenheldersymboliseert.Ahrendnummer1dienstverlenervanNederlandMT100

Betrokkenpartijen

AhrendBVGemeenteSint-OedenrodeBrabantsLandschapWaterschapDeDommelbkkcStichtingKunstA50HenkWiersmaFlorisAlkemade,architectPaulRoncken,landschapsarchitectBoomkwekerijGebr.VandenBerk

11

AhrendterreinOmgevings-gebied

Kunst-opdrachten/project-onderdelenenconcreteresultaten

-Omgevingskunstobjecten. KunstwerkinrichtingpoortgebiedAhrend-Lochtenburg-Henkenshage. WoudLochtenburg. LevensboomLochtenburg. VerhoogdpadLochtenburg(uitNARtoolkit*). WaterinlaatLochtenburg. LandschapsvoorzieningLochtenburg. PoortGroenewoud

IndenabijheidvanAhrendwordeninhetkadervanhetDuizendjarigWoudookeenaantalanderekunstingrepenontwikkeld.Indeontwikkelingenuitvoeringzullendiverseprojectteamsonderlingoverleggenenafstemmen.Hetgaatom:

• Ontsluitenkasteellaan,terugplaatsenleeuwenpoorti.s.m.HeemkundigeKring• VoorterreinvanAhrend:landschappelijkeingreep,inzichtelijkenbeleefbaarmaken

wallenstructuur,i.s.m.Dommelmozaiek.• AansluitenopHetWandelpad,i.s.m.projectteamDuizendjarigWoud.

*NARtoolkituithetkunstprojectA50;artificiёleingrepeninhetlandschap(landschapsprotheses),diehetwandelaarsmogelijkmakendiepdoortedringeninhetlandschapvandeA50.

12

Omgevings-kunstobjectWoudLochtenburgenlevensboom

DUIZENDJARIG WOUD2,25 m

vooraanzicht poort en f rame met let ters zi jaanzicht poort en f rame met let ters

eventuele steun van de frame naar achteren maakt het poort ru imtel i jker

2,00 m

-0,80 m

1,80 m

muur/zit element (te ontwerpen i.s.m. Ahrend) informatie verstrekking geintegreerd

bestaande wilg

bestaande reeks kunstwerken‘het wandelpad’

reeds gerealiseerde brug van Floris Alkemade

nieuwe sluis

-1

-2

stroomrichtin

g Dommel

kiki&joost prothese A50 project

parkeeruitbreiding PM

uitbreiding woud PM

‘vergroenen’ van bestaande parkeerplaats PM

helling 1:3Taxodium aanplant Elzen helling 1:1

helling variabel tot aan huidig maaiveld

hoog hoog water

minimale afstand 5 meter

hoog water

gemiddelde waterstand

laag laag water

doorsnede nieuwe dijk

Duizendjarig Woud - Voorlopig ontwerpseptember 2011Volle Hoop Reiziger / Paul Roncken / Tomas Degenaar / Elsa Sitzen

Sint-Oedenrode, Noord Brabantkunststichting Sint-Oedenrode / Ahrend BV

noord boven

5m0m 15m10m 25m20m

bestaande situatie bomen en grondwerk paden en hagen

kiki&joost prothese A50 project

bestaande wilgnieuwe sluis

-1

-2

stroomrichtin

g Dommel

KunstobjectVerhoogdpadLochtenburg

13

VoorbeeldverhoogdpaduitdeNARtoolkit

14

Kunstobjectwaterinlaat

KunstobjectLandschaps-voorziening

15

KunstobjectPoortAhrendGroenewoudLochtenburgHenkenshage

16

ProjectC KunstwerkWoudMoerveldHetLaarNaderteontwerpen

Prestatie

-Levensboom1000M2(kunstwerk1,inprojectonderdeelBenC,tezamen2500M2)-Pontje(kunstwerk3,inprojectonderdeelC)-UitkijkenInformatiepunt(kunstwerk7,inprojectonderdeelC,DenG)-Poort(kunstwerk2,inprojectonderdeelBenC)-Parkeerplaats500M2(inprojectonderdeelBenC,tezamen1500M2)-Wandelpad350M1(inprojectonderdeelB,C,D,E,F,GenH,tezamen3500M1)

Projectpartner GemeenteSint-Oedenrode

Kunstwerk WoudMoerveldHetLaar(oostzijde)

GemeenteSint-Oedenrode

Grondeigenaarenin2000degroenstegemeentevanEuropagewordenisenthousiastominaansluitingophetkunstproject‘7waarvan3’ditonderdeelvanhetDuizendjarigWoudteadopterenentebeherenenvoordetoekomst10jaartewaarborgen.EenvergelijkbaaronderdeelzoalsbijAhrend.

Betrokkenpartijen

GemeenteSint-OedenrodeBrabantsLandschapWaterschapDeDommelbkkcStichtingKunstA50HenkWiersmaFlorisAlkemade,architectPaulRoncken,landschapsarchitectBoomkwekerijGebr.VandenBerk

17

Voorbeeld:KunstobjectPoortWoudMoerveldHetLaar

18

Voorbeeld:Omgevings-kunstobjectWoudMoerveldHetLaarenlevensboom

Voorbeeld:DoorsteekenDommelover-steek

19

Uitkijk-eninformatiepuntHetLaar

20

ProjectD KunstwerkVreeburg

Prestatie

-Pontje(kunstwerk3,inprojectonderdeelCenD)-Trapje(kunstwerk8,inprojectonderdeelDenG)-Boomstambrug(kunstwerk7,inprojectonderdeelC,DenG)-Wandelpad2000M1(inprojectonderdeelB,C,D,E,F,GenH,tezamen3500M1)

Projectpartner WaterschapDeDommelenRioolWaterZuiveringInstallatieSint-Oedenrode(RWZI)

Kunstwerk VreeburgEenvoortzettingenhetOmmetjevanhetwandelpadlangsdeDommelenaandeoverzijdeviahetterreinengebiedvanhetRioolWaterZuiveringsInstallatie(RWZI)

Voorbeeldtrekpontje

21

Boomstambrug

Bankje

22

Trapje

Uitkijkpunt

23

ProjectE KunstwerkHooibrugRijsingen

Prestatie

-Hooibrug(kunstwerk4,inprojectonderdeelE)-Wandelpad300M1(inprojectonderdeelB,C,D,E,F,GenH,tezamen3500M1)

Projectpartner BuurtschapOudRijsingen

KunstwerkHooibrug

HooibrugRijsingenOmdewandelverbindingtekunnenvoltooienwordtrichtingGasthuishoeveenhetgemeentelijkparkdeKienehoefenmetdeHeldenvanKieneenwandelverbindingaangelegd.HierdoorwordenervanuithetcentrumvanSint-Oedenrodetweeinformatiepuntenverbonden,tevensiseropbeidelocatiesgelegenheidomnaeenwandelingterustenenteverblijven.DekunstbrugisontworpendoordekunstenaarsKikivanEijkenJoostvanBleiswijk.

VerbindingRijsingen–KienehoefHeldenvanKien

HooibrugoverdeDommelCa.1940

24

VoorbeeldinvormenmateriaaluitdetoolkitvanKunstA50

25

ProjectF KunstwerkToegangspoortLochtenburg-Henkenshage

Prestatie

-Informatiepuntvoorgebied(kunstwerk5,inprojectonderdeelF)-Wandelpad100M1(inprojectonderdeelB,C,D,E,F,GenH,tezamen3500M1)

Projectpartner HeemkundigeKring“DeOudeVrijheid”

AhrendenGemeenteSint-Oedenrode

Kunstwerk -ToegangspoortLochtenburg-Henkenshage-HerinrichtingvoorgebiedAhrend–Kofferen

ToegangspoortLochtenburg-Henkenshage

OphetterreinvanAhrendheeftdetoegangnaarhetSlotjeLochtenburggelegen.OokdehistorischetoegangtotdeKasteellaan(richtingKasteelHenkenshage)wordtindeontwikkelingvanhetkunstprojectDuizendjarigWoudopgenomen.DeKasteellaanwaslangetijddeenigetoegangswegtotkasteelHenkenshage.Aanhetbeginvandezeinrijlaanbevondenzichvroegereentoegangspoorteneenwachterswoning.Depoortbestonduittweezuilen,dieiederopzichgetooidwerdendooreengebeeldhouwdeleeuwmetwapenschild.In1944werdeenvandezuilenvandeze'Leeuwenpoort'dooreengeallieerdetankvanzijnvoetstukgestoten,waarnamenbeslootbeidezuilenaftebreken.DitdeelprojectzalinsamenwerkingtotstandkomenmetdeHeemkundekring'DeOudeVrijheid',diedehistorischeelementeninhaarbezitheeft.EerstzalwordennagegaanwatdehuidigestaatenconditievandeelementenuitdeLeeuwenpoortis.Hetligtindebedoelingdehistorischeelementenineennieuwterealiserenkunstwerkoptenemen.Indienmogelijkzalbijplaatsinggebruikwordengemaaktvandeoorspronkelijkesituatie.HetkunstwerkzalonderdeeluitmakenvanderuimtelijkeinrichtingaandevoorzijdevanhetkantoorvanAhrendenvaneennieuwtecreërenwandelpadrichtingHenkenshageenDiependaal.

HerinrichtingvoorgebiedAhrend-Kofferen

EendeelvanHetWandelpadwaaraanhetDuizendjarigWoudzalverrijzen,voertoverhetgrondgebiedvanAhrendBV.Dezeinternationaalopererendefirmaisenthousiastgewordenominaansluitingophetkunstproject‘7waarvan3’hetWoudteadopterenenhetvoordekomende10jaartewaarborgenentebeheren.AhrendwilindeontwikkelingvandeaanliggendebedrijfsgrondensamenwerkenmetKunststichtingSint-OedenrodeenaansluitenopHetWandelpadenhetDuizendjarigWoud.AhrendzieteeninvesteringinhetlandschapenhetopenbaarmakenvaneendeelvanhaarterreinalseeninnovatiefMVOproject(MaatschappelijkVerantwoordOndernemen).AhrendprofileertzichalseersteCradletoCradle-bedrijfbinnendebranche.VrijweliederepresentatievanAhrendaanklantenenondernemersbevatopditmomenthetbeeldvanhetDuizendjarigWoud,waarmeeAhrendzijnduurzaamimagoendehistorischebandmetSint-Oedenrodeversterktenheldersymboliseert.

26

Inhoudelijkeaanknopings-punten

TerugblikkenenvooruitkijkenHetprojectDuizendjarigWoudbiedtdiversemogelijkhedenomverledenentoekomstmetelkaarteverbinden.InhetgebiedrondomhetkantoorvanAhrendiserdegelegenheidendewensomdeliggingvandehistorischeSlotjesLochtenburgenHenkenshageopeenhedendaagseenvooralgroenewijzetastbaarenbeleefbaartemaken,doordevoormaligetoegangentotdezeslotjesweerzichtbaartemaken.DetoegangtothetvoormaligeLochtenburgligtophetterreinvanAhrend.Detoegangtothetnogbestaande,monumentaleHenkenshageligtopdehoekvandeBoskantseweg,KofferenendeKasteellaan.DaarnaastbiedtditgebiedrondomAhrenddemogelijkheidomaantesluitenbijhet'Koploperproject:WallenstructuurSint-Oedenrode'-onderdeelvanhetplanningsmodelMozaïekBrabantvoorDommelvallei-gemeenten-waarmeedekansenwordenonderzochtomdehistorischewallenstructuurtenzuidenentenoostenvanSint-Oedenrodeinereteherstellen.HetvoorterreinvanAhrendleentzichuitstekendomeendergelijkewallenstructuurteverbeeldendooreenlandschappelijkeingreep(landart),waarmeewordtingespeeldenvooruitgelopenopruimtelijkeontwikkelingenoplokaleenregionaleschaal.

Huidigesituatie

27

HistorischfotomateriaalLeeuwenpoortenWachterswoningKasteellaanHenkenshage

Dommelmozaïekendehistorischewallenstructuur/watermachineKunststichtingSint-Oedenrodewilaansluitingvindenbijhet'Dommelmozaïek',hetinnovatieveplanningsmodelMozaïekBrabantvoorDommelvallei-gemeenten,waarinhetBrabantsewatersysteemvanrivieren,kanalenenbekenwordtingezetalsverbindendeonderleggervooreennieuwraamwerkinstad,natuurenproductieland.DitwatersysteemraaktalleeconomischeenecologischebelangenenisdaarmeedesleutelvoordoorgroeinaareentoekomstbestendigeneigentijdsBrabant.Specifiekzijnerinhoudelijkeaanknopingspuntentevindeninhet'Koploperproject:WallenstructuurSint-Oedenrode'.CentralevraagindatprojectisofeenbypassomdekernvanSint-Oedenrodeheen-metherstelengebruikvandehistorischewallenstructuur-meerwaardegeefttenopzichtevanhetaanbrengenvankadesindebebouwdehistorischeomgeving.Kanerzoeenwin-win-situatiewordengecreëerdwaarmee-naastleefbaarheid-ookcultuurhistorische,ecologischeenlandschappelijkewaarden,het

28

agrarischgrondgebruik,boomkwekerijenenrecreatieeendoorontwikkelingkrijgen?Hetgaatomeeneeuwenoudestructuur,doormensenaangelegdenheellangonderhouden.Historischonderzoekmoetnogveeluitwijzenovervormenfunctie.Alslandschappelijkmonumentishetvangrotehistorischewaarde,metookeentoeristischpotentieel.HetvoorterreinvanAhrendleentzichuitstekendomeendergelijkewallenstructuurteverbeeldendooreenlandschappelijkeingreep(landart).Hetisdewensomdewandelaareenervaringvandehistorischewallenstructuurtegeven,zoalsjebijvoorbeeldoparcheologischevindplaatseneeuwenoudestructurenvanbebouwing,infrastructuurenlandschappelijkekenmerkenallopendkuntaanschouwen.DitdeelvanHetWandelpad,ophetvoorterreinvanAhrend,metzowelhistorischeterugblikkenalsinnovatievevooruitkijkjes,looptdaarmeeletterlijkenfiguurlijkvooruitopruimtelijkeontwikkelingenoplokaleenregionaleschaal.VoorterreinAhrend

ReferentiesLandschapskunst/walstructuur/watermachine

29

Betrokkenpartijen

AhrendBVGemeenteSint-OedenrodeHeemkundekring‘DeOudeVrijheid’Sint-OedenrodeBrabantsLandschapKerngroepDommelmozaïekWaterschapDeDommelbkkc

StichtingKunstA50landschapsarchitectStanElingsBoomkwekerijGebr.VandenBerkPaulRoncken,landschapsarchitectFlorisAlkemade,architectRooisLandschapKerngroepDommelmozaïekHenkWiersma

Communicatieendraagvlak

Samenwerkingenmetbetrokkenpartijenleidentevenstotmaatschappelijkdraagvlak.DaarmeewordthetDuizendjarigWoudmaatschappelijkkapitaaleniszowelhetonderhoudvanhetprojectalshetverdienmodelindesamenlevingverankerd.

30

ProjectG KunstwerkProthesesGasthuishoeve

Prestatie

Trapje(kunstwerk8,inprojectonderdeelDenG)-Boomstambrug(kunstwerk7,inprojectonderdeelC,DenG)-Wandelpad400M1(inprojectonderdeelB,C,D,E,F,GenH,tezamen3500M1)

Projectpartner

GasthuishoeveVerblijfs-eninformatiepuntHetwandelpadvanuithetcentrumvanSint-OedenrodekomtaanopdeGasthuishoeve.VanhieruitwordenerverschillendeaansluitingengemaaktopommetjesinenrondomhetkerkdorpBoskantenviadegrondenvanondernemendeboomkwekerszalhetwandelpadzichvervolgenrichtinghetStadsLandgoedStapeleninBoxtel

Kunstwerk ProthesesGasthuishoeve

Boomstambrug

Bankje

31

Trapje

Uitkijkpunt

32

ProjectH KunstwerkKienehoef

Prestatie

-Boomkalender(kunstwerk6,inprojectonderdeelH)-Wandelpad100M1(inprojectonderdeelB,C,D,E,F,GenH,tezamen3500M1)

Projectpartner HeldenvanKien,eennieuwinitiatiefopeenhistorischelocatieparkKienehoefinSint-Oedenrode.GemeentelijkparkdeKienehoef.Inhetverledendetrekpleistermeteenuitstralingnaarplaatsenuitderegio.NuzijnhetdeondernemersvandeHeldenvanKiendiedetaakopzichhebbengenomenditgebiedweerdealluretegevendiehetdestijdsookhad.Ookvanuitditdorpsparkwordtaansluitinggemaaktopeennetwerkvanwandelpaden.Ookdeomgevingmetnatuurwaardenennatuurhistoriewordenmetditinitiatiefinerenhersteld.DezewandelpadenvergrotendebelevingsstructuurbinnenhetDuizendjarigWoud.

Rijsingenleef-,natuur-enwatermilieu

1.Middelshetuitbaggerenvandevijvers(voormaligeplasRijsingen)wordthetleef,natuurenwatermilieuvoordekomende10jaarduurzaamhersteldenkandebelevingop,overendoorhetwaterinstandwordengehouden.

2.EennieuwewandelbrugoverhetwatervaneenvandevijverswordtaangelegdomdeverbindingtussenhetdorpsparkdeKienehoef,deommetjesvanhetstreekgebieddeKienehoefendewandelstructuurophetgedeeltevandeHeldenvanKienteverbinden.

3.Eenoudewateroversteekteverwijderenentevervangendooreentrekpontje.OpbeidezijdenvandeoeverswordenkunstwerkenuitdetoolkitvanKunstA50NARroutegeplaatst,dezekunstwerkenmarkerenopverschillendeplekkendewandelroutevanafdeA50enhetcentrumvanSint-Oedenrode.

4.KunstwerkKeltischeboomkalender.Eennatuurlijkomgevingskunstwerkdattevens

alsontmoetingsplekenbuitentheatertjedienstkandoen.DoordezeaanpakwordtdebelevingendeinformatievoorzieningvanhetkunstwerkvergrootDitkunstwerkwordtgerealiseerdopgrondgebiedvandegemeenteSint-OedenrodemaarzalinbeheerkomenvandeHeldenvanKien.

33

boomkalender

34

ProjectI F-ORM

Festival-OpenbareRuimteManifestProjectpartners VerenigingeninSint-Oedenrode

Overall PublicRelations,Communicatie=F-ORM

F-ORMFestivalOpenbareRuimteManifest

DuizendjarigWoudvormtdeafsluitingvanhetkunstprojectSlotjesvanSint-Oedenrode,7waarvan3.DitprojectmaaktdecultuurhistorischeenlandschappelijkekwaliteitenvanSint-Oedenrodetastbaarenbeleefbaar.Inwonersenbezoekersmaken(hernieuwd)kennismetsporenvaneenfascinerendverledenenbelevendeontwikkelingvandetoekomstbewustmee.OmditnieuwecultureleerfgoedvoordetoekomsteendefinitieveplektegeveninSint-Oedenrodeenomgevingstaater,innavolgingvandeeerdergerealiseerdekunstprojecten,terafrondingplannenindemaakvoordeorganisatievaneenfestivalgetiteldF-ORM:FestivalOpenbareRuimteManifest.HetfestivalgebruiktdeopenbareruimtevanSint-Oedenrode,deKerkdorpenenhetlandschapvan“HetKloppendHart”alseenuniekepresentatieplaatswaarinonderzoek,experiment,productie,presentatieenpublieksparticipatieonlosmakelijkmetelkaarverbondenzijn.Hetfestivaliseenkruisbestuivingtussenkunst-enlandschapsbeleving(endorpslandschap)engaatverbindingenenverdergaandesamenwerkingaanmetverschillendecultureleorganisatiesenbestaandefestivalszoalsFabriekMagnifique(Meierijstad).MetFabriekMagnigiquehebbeninmiddelshieroveralgesprekkenplaatsgevonden.Hetfestivalzaleenvastomlijndprogrammaontwikkelenvanbeeldendekunst,film,muziek,theaterenliteratuurgebaseerdophetprojectLandschappenvanAllure“HetKloppendHart”.Uithetfestivalkunnennieuwekunstopdrachtenvoordeopenbareruimtevoortkomen.

1

F-ORM/Festival-OpenbareRuimteManifestProjectplan,versiejanuari2017

Onderwerp ToelichtingProjectnaam F-ORM /Festival-OpenbareRuimteManifestOpdrachtgever KunststichtingSint-Oedenrode Samenvatting F-ORMiseentweejaarlijkscultureelfestivalinSint-Oedenrodeenomgeving.Het

festivalsluitaanophetlokalekunstprojectHetWandelpadengebruiktdeopenbareruimtevanSint-OedenrodeendeKerkdorpenalseenuniekepresentatieplaatswaarinonderzoek,experiment,productie,presentatieenpublieksparticipatieonlosmakelijkmetelkaarverbondenzijn.Eenverrassendprogrammavanbeeldendekunst,film,muziek,theaterenliteratuurbrengtmensenbijeenenopdebeen.F-ORMbiedthetpubliekeenintensievebelevingvandorpenommelandengeeftaanleidingomdeeigenomgevingvanstadenlandopeenanderemaniertegaanzienenbeleven.Hetfestivalmaaktopeentoegankelijkeenaansprekendemanierduidelijkdatkunstennatuurnietlosvanelkaarstaan.F-ORMheeftdepotentieomvaneenregionaalevenementuittegroeientoteennationaalenzelfsinternationaalfestival.

Aanleiding KunststichtingSint-Oedenrodebestaatin2016alweer23jaar.Tijdomopnieuwteeiken.DerolvandeKunststichtingisindeloopvandejarengegroeid.WaarmeninhetbeginheeftgezochtnaargerichtekunstaankopenisdeStichtingnahetrealiserenvanhetprojectSlotjesvanSint-Oedenrode7waarvan3uitgegroeidtoteenorganisatiemetprofessioneleaanpak.MeerenmeerisdeStichtingdoordrongengeraaktvandekwaliteitvanSint-Oedenrodeenommeland.Hetinitiërenenontwikkelenvankunstvoordeopenbareruimtewordtonlosmakelijkverbondenmetdeontstaansgeschiedenisendestedelijkeontwikkelingen.Debelevingswaardevanhistorischestructurenwordtmetkunstversterktenuithetgeheugenverdwenensituatieskomenweerinbeeld.DoelstellingvandeStichtingisomtebevorderendatkunstintegraalindeopenbareruimtewordtontwikkeldenopgenomen.Ditbetekentookdatkunstenaarsineenvroegstadiumbijontwikkelingenwordenbetrokken.Inmiddelsheeftzicheenmooieenbetekenisvollecollectiekunstindeopenbareruimtegevormd.DeKunststichtingwilzichmetF-ORMblijvenvernieuwen,omookeenrolindetoekomstvanSint-Oedenrode(envanaf2017vanMeierijstad)teblijvenvervullen.Ideaalgezienkomeneruitdefestivaleditiesvandekomendejarennieuwekunstopdrachtenvoordeopenbareruimtevoort,waarmeedecollectieverderwordtuitgebreid.

Contextenomgeving

KnooppuntvoorlandschapskunstSint-OedenrodeisuitgegroeidtotknooppuntinengroenekunstpoortvoorHetGroeneWoud,waarkunstprojectenenlandschapsbelevingsamenkomen.NaastheteigenprojectSlotjesvanSint-Oedenrode,7waarvan3rakendriedoorandereorganisatiesgeïnitieerdeprojectenaanSint-Oedenrode:'KunstaandeA50','Landen

2

inhetGroeneWoud'en‘EuroLandart’.BovendienisdeStichtingdrukdoendenieuwe,veelalgrootschaligewerkenterealisereninaanvullingopdehuidigeprojecteninSint-Oedenrode;bijvoorbeeldhetDuizendjarigWoudenuitbreidingvanHetWandelpad.Hetkunstproject‘SlotjesvanSint-Oedenrode,7waarvan3’MethetkunstprojectSlotjesvanSint-Oedenrode,7waarvan3,presenteerdedeStichtingeenkunstprojectwaarindecultuurhistorischeenlandschappelijkekwaliteitenvanSint-Oedenrodetastbaarwordengemaakt.HetdoelvanditprojectisomdeinwonersenbezoekersvanSint-Oedenrode(hernieuwd)kennistelatenmakenmetdesporenvanhetcultureelenlandschappelijkverleden,dievoorheenvaakalleennogvoordedeskundigeblikzichtbaarwaren.DitresulteerdeineenserievankunstprojectendiewordenverbondendoorhetlandschappelijkWandelpad.OmdewandelroutetevervolmakenheeftFlorisAlkemadetweebruggenoverdeDommelontworpen.InaansluitingophetSlotjesprojectenHetWandelpadwerdenkunstwerkenvanLucasLenglet('Toren')enHermanKuijer('Entree')ophetterreinvandeRioolWaterZuiveringsInstallatieSint-Oedenrode(RWZI)gerealiseerd.DuizendjarigWoudMethetkunstprojectDuizendjarigWoudwordthet'Slotjesproject'afgerond.VerledenentoekomstwordenmetelkaarverbondendooreenwoudtelatenverrijzenopeenplekdieduizendjaargeledenbepalendwasvoorhetontstaanvanSint-Oedenrode.Hetthema‘duizendjarig’geeftaanleidingomviadatverreverledennatedenkenovereen(verre)toekomstentebenadrukkendatgeschiedenis,natuur,religieenschoonheideeneeuwigheidswaardehebben.Hetwouddataangeplantwordt,bestaatuitbomenenplantendiebestandzijntegenklimaatsveranderingen.Zezulleneroverduizendjaarnogstaanennogsteedsvoornalatenschapzorgen.EendeelvanHetWandelpadwaaraanhetDuizendjarigWoudzalverrijzen,voertoverhetgrondgebiedvanAhrendBV.Dezeinternationaalopererendefirmaisenthousiastgewordenominaansluitingophetkunstproject‘7waarvan3’hetWoudteadopterenenhetvoordekomende10jaartewaarborgenentebeheren.AhrendzieteeninvesteringinhetlandschapenhetopenbaarmakenvaneendeelvanhaarterreinalseeninnovatiefMVOproject(MaatschappelijkVerantwoordOndernemen).WandelroutesDiversewandelrouteszijnofwordenaangelegd.GemeenteSint-Oedenrodeheeftde'Dommelparkroute'ontwikkeldeninkaartgebracht.Ook'KunstaandeA50','LandeninhetGroeneWoud'en'EuroLand-Art'hebbendiverserouteswaaropdekunstroutesvanSint-Oedenrodeaansluiten.DoorbkkcisdeApp'Brabantvertelt'ontwikkeld,waaropdediverseroutesviainternetenmobielecommunicatiezijntevinden.Ookde'Lochtenburg-route'vandeKunststichtingishieroptevinden.LiggingaandeDommelDerivierisalshetvloeibaregeheugenvanhetlandschapendestedendiehijinzijnstroomdoorsnijdt.AanderivierdeDommel,dienabijhetBelgischePeerontspringt

3

ennaDenBoschuitmondtindeMaas,zijnopverhoogdepunteninhetbeekdalmeerderekunstinitiatieven,-projectenen-instellingentevinden,waaronderkunstparkKlankenbosinNeerpelt,hetVanAbbemuseuminEindhoven,enhetSlotjesprojectmetkunstdirectaandeDommel.StadsLandgoedStapeleninBoxteliszichaanhetontwikkelentoteennieuwekunstschakelinditcultureleDommellandschap.DeDommeleindigtindeDiezenabijhetmuseumkwartierin’s-Hertogenbosch.

F-ORM Festival-OpenbareRuimteManifestDuur:4wekenen5weekendenmeteenstart-eneindmanifestatie.F-ORMmoeteentweejaarlijksterugkerendfestivalworden,eenpubliekstrekkermettelkenseenvastomlijndprogrammavanbeeldendekunst,film,muziek,theaterenliteratuur.HetfestivalsluitaanopHetWandelpadengebruiktdeopenbareruimteenhetculturelelandschapvanSint-OedenrodeendeKerkdorpenalseenuniekepresentatieplaatswaarinonderzoek,experiment,productie,presentatieenpublieksparticipatieonlosmakelijkmetelkaarverbondenzijn.Tijdensditkunstenfestivalstaatdebelevingvanhet(culturele)landschapcentraalenwordtergebruikgemaaktvanverschillendelocatiesinhetdorpenommeland.Hettoontdaarmeeeendiversiteitengelaagdheid.Hetfestivaliseenkruisbestuivingtussenkunstbelevingen(dorps)landschapengaatverbindingenenverdergaandesamenwerkingaanmetverschillendecultureleorganisaties,zoalsRooisKultuurKontakt,CultureelPlatform,CultureleDag,Biblotheek,educatie-instellingenenRooiPromotie.Ookprovinciaal,landelijkeninternationaalliggenermogelijkhedentotsamenwerkingenverbindingen.Daarbijwordtondermeergedachtaanbrabantskenniscentrumvoorkunstencultuur(bkkc),LandkunstenEuroLandart.CollectiekunstindeopenbareruimteTijdensF-ORMstaatdevastekunstcollectieindeopenbareruimtevanSint-Oedenrodecentraal,maarwordenerooknieuwe,tijdelijkekunstwerkenontwikkeldwaarmeekunstenaarshetexperimentkunnenopzoeken.Hetisdewensomuitdefestivaleditiesvandekomendejarennieuwekunstopdrachtenvoordeopenbareruimteteontwikkelen,waarmeedestedelijkekunstcollectieverderwordtuitgebreid.Deoudeennieuwe/tijdelijkewerkenwordenvoorF-ORMaangevuldmetrelevantekunstwerkeninbruikleen.Daarnaastwordenerallerleiactiviteitenrondkunstencultuurgeorganiseerd,waarbijvooraldeopenbareruimtecentraalstaat.Opdezewijzeiskunstduseengroeimodel:bijelkenieuweeditievanF-ORMstaandenieuwe(enoude)kunstwerkenweerindebelangstelling.Bijdeontwikkelingvandenieuweentijdelijkekunstwerkenishetookvanbelangomeenlinktemakennaarmaatschappelijkevraagstukkenenthema’sinrelatietothetlandschap,zoalsklimaatverandering,zodathetfestivalookactueelblijft.ElkeeditievanF-ORMiserduseennieuwe,aantrekkelijkecollectiekunstwerkendiezorgtvoorblijvendeaandacht,bestaansrecht,draagvlak,herhalingsbezoekenpromotie.HiermeezorgtF-ORMervoortotinlengtevanjareneenuniekfestivalteblijven.

4

OrganisatieF-ORMiseeninitiatiefvanKunststichtingSint-Oedenrode,dietevensderegiezalvoerenenzichinzetomoverzichttebehoudenoverorganisatie,beleidenprogramma.VerdereontwikkelingvandeKunststichtingmetF-ORMenhaarambitiesvraagtomgezaghebbendeartistiekeleidingen(professioneel)cultureelondernemerschapdatondersteundwordtdooreenkleine(professionele)kerngroepmeteenbestuur.Opdezewijzezullendeartistiekeplannenhunvormkunnenkrijgen,zullendeKunststichtingenF-ORMzichbeterkunnenpositionerenenalliantieskunnenvormendieextrainkomstenenexternegeldbronnenaanboren.IneennieuweorganisatiekanwordengewerktmeteengemeentelijkepercentageregelingzoalsdoorVerenigingNederlandseGemeente(VNG)isomschrevenineenmodelverordeningpercentageregelingbeeldendekunst.Dezeregelingheeftalsdoel'hetversterkenvandekwaliteitvandegebouwdeomgeving'.

Referentiesandereculturelefestivalsenmanifestaties

DeUnievanHasseltGenkEenkunstprojectvanZ33,hethuisvooractuelekunstvandeProvincieLimburginBelgië.HasseltenGenkhebbeneenfijnmazigesocio-cultureleinfrastructuur,metmuziek,toneel,beeldendekunst,educatie,academieseneenuniversiteit.DeUniewerdopgerichtomzoveelmogelijkbestaandepartijeneninitiatieventekunnenbetrekkenentelatensamenwerken.Resultaatiseenprogrammametlocatietheaterentijdelijkeenpermanentekunstindepubliekeruimte,langseenroutetussenbeidesteden.SkulpturProjekteMünsterEenkunstmanifestatieinhetDuitseMünsterdateensinde10jaarplaatsvindtendatdeopenbareruimteensite-specifickunstcentraalstelt.Naelkeeditieblijveneenaantalkunstwerkenachterindestad.Zevormenhetgeheugenvanvoorgaandeeditiesenlatenookdeontwikkelingzienvankunstindeopenbareruimtedoordejarenheen.KunstverenigingDiepenheimKunstverenigingDiepenheimiseenpresentatieplatform,werkplaatsenlaboratoriumvoorhedendaagsekunst,metnadrukopruimtelijkekunst,tekenkunsten‘buitenkunst’(landschapskunst,communityart,etc.).Zijorganiseertdaartoetentoonstellingen,manifestatiesenpresentatiesinzowelhaargebouwenalsindeopenbareruimte.DaarnaastbiedtdeKunstverenigingkunstenaarswerkruimte,organiseertzijactiviteitendiezijngerichtopeducatieentalentontwikkelingengeeftzijpublicaties,tekeningencahiersenwerkeninoplageuit.DeKunstverenigingheeftindeloopderjarenbijzonderebuitenprojectengerealiseerd,zoalsHetGazebo,deTuinenvanhermandevriesenTheNon-UrbanGarden,diehethelejaardoorgratiszijntebezichtigen.KunstenfestivalWatou(B)ElkezomeropnieuwslaathetKunstenfestivalvanWatouhaartentenopinhetgelijknamigekunstdorpjeaandeFransegrens.Dichtersenbeeldendkunstenaars,

5

aanstormendtalentengevestigdewaarden,kunstwerkenuitbinnen-enbuitenlandstrijkenerneerenvormeneenbijzonderkunstparcours.Hetdorpisdesettingenbiedteentientalkarakteristiekelocatiesalstentoonstellingsruimte:eenvoormaligklooster,eenoudeboerderijofdekeldervaneenbrouwerij.Dewisselwerkingtussendieverrassende,nostalgischeruimtesmethedendaagsebeeldendekunstenpoëziezorgttelkensweervooreenuniekekunstbeleving.Iedereeditiekrijgteenanderthema.KunstenfestivalArpia(B)ARPIAiseenkunstprojectdatzichrichtophetlandschapenhaarwaarde(n).Opregelmatigetijdstippendoenéénofmeerderekunstenaarseeninterventieinhetlandschap,vanuiteenoptiekvansocialeenecologischeduurzaamheid.Samenmetdewerkenvanvoorgaandejarenvormenzeeenkunst-enwandeltrajectdathethelejaardoortoegankelijkis.Opeennatuurlijkritmedoelthettrajectopeenkruisbestuivingtussenkunstbelevingenlandschapsbeleving.

Referentieskunstencultuurbijmanifestaties

Kunstfietsroute'LijneninhetLandschap'indeKrommeRijkstreek;eenoefeninginhetkijkenenervarenvanhetlandschap.(werkvanLilianRoosenboomineenboomgaard)

6

FeliceVarini'tekende'3ellipsvormenrondomhetcentrumvanHasselt.

KrijndeKoningdeedeenarchitectonischeingreepineenArboretum.

7

LandArtLive,locatiesvanLandartindeFlevopolderzijnhetdécorvoornieuweartistiekeuitingen,waarmeetevensdebestaandewerkenweerindebelangstellingkwamen.(boven:RoryPilgrimbijhetwerkvanDaniëlLiebeskind;onder:ZanaIvanovicbijhetwerkvanRobbertMorris)

Aansluitingbijinitiatievenenprogramma's

§ ProgrammaHetKloppendHart;beleven,verbindenenversterkenvanhetlandschap.

§ ProvinciaalProgrammaLandschappenvanAllure.§ OntwikkelingvanStadsLandgoedStapelen.§ LandeninhetGroeneWoud.§ Landkunst.§ KunstA50,deNieuweArcadischeRoute(NAR);toolkitlandschapsprothesen:

struinroutesvandeNARvoerenjedoorhetsnelweglandschapvanhetBrabantsedeelvandeA50.Diversekunsttoepassingendragenbijaaneenbijzonderebelevingvanhetgebiedenzijnverhaal.

§ KunstenCultuurinSint-Oedenrode

Doelstelling § ToegankelijkmakenvanhetDommellandschapinenrondSint-Oedenrode.§ Zichtbaarenbeleefbaarmakenvandeverbindingtussenkunst,historieen

natuur.§ Samenwerkingmetbelanghebbendepartijen.§ Hetwandelnetwerkvergroten.§ Ontwikkelenvaneentoeristischicoonmeteenpositiefeconomischeffect.Kunst

inhetlandschapzonder‘openingstijden’biedteenaantrekkelijkedimensievoorrecreanten.

DeinwonersvanSint-OedenrodeenderegiokunnenduurzaamkennisnemenvanhetSlotjesproject,datnuwordtuitgebreidmethetDuizendjarigWoud.DegeschiedeniskrijgthaarherkenbareplaatsterugindeinrichtingvanHetKloppendHart.Demensvoeltzichverbondenmetplekkenwaaraanverhalenzijnverbonden.

Doelgroepen Voorbewoners,recreantenentoeristen.Voorwandelaars,hondenuitlatersenavonturiers.Voornatuur-encultuurliefhebbers.

Betrokkenpartijen

GemeenteSint-OedenrodeAhrendBVBrabantsLandschap

ProRailStichtingKnoptorenkerkBoomkwekerijVandenHurk

8

WaterschapDeDommelbkkcStichtingKunstA50EuroLand-ArtNederlandDeGasthoeve

BoomkwekerijGebr.VandenBerkKasteelStapeleninBoxtelPaulRoncken,landschapsarchitectFlorisAlkemade,architectHenkWiersma

Communicatieendraagvlak

PubliekenbetrokkenheidHetcreërenvandraagvlakonderbewoners,instellingenenbedrijvenisvangrootbelang.Ditkanondermeerwordenbereiktdoorhetverspreidenendelenvankennis,hetverzamelenvaninformatieenhetontwikkelenvaneducatieveactiviteitenalsworkshops,debattenenlezingenenrondleidingen.Hiermeewordtkunstencultuurtevensbeteringebed.DoorhetgehelejaarblijftF-ORMactiefdoororganisatievanendeelnameaanlezingenenkunstroutes.Dezeactiviteitenwordenaangekondigdindenieuwsbrief,opdewebsiteendiverseanderekanalen.Samenwerkingenmetbetrokkenpartijenleidentevenstotmaatschappelijkdraagvlak.Bedrijvenmoetengevondenwordendienaasteenfinanciëlerolookeenmeeractievererolhebbenineenkunst-encultuurfondsendaarbijlangdurigalspartnerwillenenkunnenoptreden.KunststichtingSint-Oedenrodedraagtaanheteindvanhetprojectdewandelpaden,kunstwerkenenvoorzieningenoveraandegrondeigenarenendegemeenteSint-Oedenrode.DaarmeewordthetDuizendjarigWoudmaatschappelijkkapitaaleniszowelhetonderhoudvanhetprojectalshetverdienmodelindesamenlevingverankerd.F-ORMkandelokalemiddenstandstuwenenhetrendementbewijzenvaninvestereninkunst

Tijd/planning Geplandeeersteeditieinmei2019.