Ümmü Öz0784687Halfproduct LA2

5 onderwijskundige ontwerpmodellen

Model 1 Curriculair spinnenwebVan den Akker, analysemodel

Afkorting -

Ontwerper J.J.H. van den Akker

Doel Het doel van het model is om een leidraad te bieden voor het analyseren van de samenhang in het onderwijs op verschillende niveaus.

Leertheorie Dit model past bij alle leertheorieën.

Essentie &Componenten

Het analysemodel geeft de doelen en inhouden aan van het leren. Veranderingen in het model veronderstellen meestal ook wijzigingen in veel andere kwesties met betrekking tot het plannen van leren.

Het analysemodel bestaat uit 10 componenten en bij ieder component een kernvraag:

1. VisieWaartoe leren zij?

2. DoelenWaarheen leren zij?

3. InhoudWat leren zij?

4. LeeractiviteitenHoe leren zij?

5. Rol leraarHoe is rol van leraar bij hun leren?

6. Materialen en bronnenWaarmee leren zij?

7. GroeperingsvormMet wie leren zij?

8. LocatieWaar leren zij?

9. TijdWanneer leren zij?

10. ToetsingHoe wordt hun leren getoetst?

Het spinnenweb is geschikt voor het onderwijs. De draden van het spinnenweb laten zien dat alle onderdelen een samenhang hebben. De kern van het spinnenweb is de visie. De draden die vanuit de visie naar de componenten verwijzen hebben invloed op elkaar. Wanneer er iets verandert bij een component, worden de andere componenten ook beïnvloed. Dat komt door de samenhang. De draden geven aan dat alle componenten met elkaar te maken hebben. (Thijs & Akker, 2009)

Visie De onderwijsvisie van het spinnenweb zijn de 9 draden die vanuit de visie een geheel vormen. Het onderdeel visie staat centraal. De overige onderdelen zijn verbonden met de visie. Spinnenwebben zijn flexibel, maar dreigen toch te scheuren als er te hard en eenzijdig aan bepaalde draden getrokken wordt zonder dat de andere draden mee bewegen. Daarom is het moeilijk om succesvolle curriculumvernieuwing te realiseren. De visie van dit model is niet verbonden met een specifieke leertheorie.

Concept verklaren

Het model geeft aan dat de visie het uitgangspunt van het spinnenweb is. De draden om de visie vormen het geheel. De draden hebben allemaal met elkaar te maken, omdat ze allemaal aan elkaar verbonden zijn. Het ontwerpen of vernieuwen kan bij ieder component beginnen.

Sterktes Het model is goed toe te passen in het onderwijs, Het model is geschikt voor elk niveau, Het model is geschikt voor elke docent, Alle onderdelen van het spinnenweb hebben met elkaar te maken.

Zwaktes Het model is geen onderwijsontwerpmodel, maar een analysemodel Het model is alleen in de vorm van een toetsing, Het model is te groot om op alle componenten je aandacht te richten.

Figuur 1 ‘het curriculaire spinnenweb’

Model 2 System-Approach Dick Carey & Carey, systeemmodel

Afkorting SA model

Ontwerper D. Dick, L.M. Carey & J.O. Carey

Doel Het doel van dit model is onderwijs met vooraf opgestelde leerdoelen ontwerpen. Hierbij wordt er een inzichtelijke leidraad aangeboden.

Leertheorie Cognitivisme

Essentie&Componenten

Het SA model bestaat uit 9 stappen. Deze stappen moeten goed gevolgd worden. Het probleem of het doel is het uitgangspunt. Het model geeft veel informatie. Het model zorgt ervoor dat de ontwerper een instructie ontwerpt voor het aansturen van leren. Ieder stap geeft informatie over de volgende stap. De stappen sluiten bij elkaar aan.

De stappen:1. Bepalen van leerdoelen en instructie 2. Analyse instructiesituatie3. Bepalen van het startgedrag4. Uitschrijven van operationele leerdoelen 5. Criteriumgebaseerde testen uitwerken 6. Gepaste instructiestrategie uitwerken 7. Selecteren en presenteren van gepaste leerstof (leermaterialen) 8. Ontwikkeling en uitvoering van een formatieve evaluatie 9. Ontwikkeling en uitvoering van een summatieve evaluatie. (Dick, Carey &

Carey. 2008)

Visie Cognitivistisch leren is het activeren van verschillende cognitieve processen tijdens leren. Deze processen zijn het selecteren van relevante informatie, het organiseren van binnenkomende informatie en het integreren van nieuwe informatie.

Concept verklaren

Het SA-model kan worden gebruikt om als basis het onderwijs te ontwerpen.

Sterktes Procesgerichte aanpak van het model is sterk. Doordat elke stap concreet gemaakt wordt, is er een proces dat leidt naar een concreet resultaat. Er ontstaat een ontwerp dat aansluit bij de opleidingsbehoefte (Coppoolse & Vroegindeweij, 2010),

Vooraf is er veel analyse, De beginnende ontwerpers worden gesteund, Goed bruikbaar in beroeps- en bedrijfsopleidingen, Veel reflectie momenten.

Zwaktes In dit model wordt de aanwezige kennis van de lerende niet gebruikt als uitgangspunt. De verantwoordelijkheid van de lerende staat niet centraal. Het model gaat er van uit dat de docent verantwoordelijk is voor de instructie.

Instructies zijn plaats- en tijdgebonden. Sluit daardoor minder aan bij huidige kijk op leren, waarbij meer gebruik wordt gemaakt van moderne communicatietechnologie en internet (Coppoolse & Vroegindeweij, 2010)

Figuur 2 ‘System-Approach model’

Model 3 Addie modelAkker, van den, J., & Thijs, A. Standaard model

Afkorting ADDIE

Ontwerper Akker, van den, J., & Thijs, A.

Doel Het doel van dit model is het ontwikkelen van een goed product door de kernactiviteiten. De kernactiviteiten volgen elkaar op als een cyclus. De kernactiviteit evalueren is een permanente controle- en bijsturingsactiviteit tijdens de hele cyclus. Het model geeft zicht op de kwaliteit van het ontwerp om op verschillende manieren te evalueren.

Leertheorieën Dit model past bij alle leertheorieën.

Essentie&Componenten

Het Addie model is ontwikkeld voor het onderwijs. De afkorting ADDIE staat voor Engelstalig acroniem:

1. Analysis - Analyse van het probleem2. Design - Ontwerp van de oplossing3. Development - Ontwikkeling van de oplossing4. Implementation - Implementatie van de oplossing in de praktijk5. Evaluation - Evaluatie van de geïmplementeerde oplossing.

Dit model onderscheidt de volgende fasen: analyseren, ontwerpen, ontwikkelen, implementeren en evalueren.

1. Analysis – AnalyseHet probleem, mogelijke oplossingen, of de gewenste situatie vaststellen. Dat vereist doorgaans nader onderzoek naar: de doelgroep; denk aan niveau, interesse, motivatie (doelgroepanalyse), behoeften van de doelgroep, voor welk probleem of vraagstuk moet er ontwikkeld

worden en waarom? (behoefteanalyse) de context waarbinnen het probleem zich voordoet of waarin de oplossing dan wel

gewenste situatie moet worden gerealiseerd (contextanalyse) eerdere ontwikkelervaringen (interne oriëntatie) inspirerende of veelbelovende

voorbeelden en onderbouwing daarvan (externe en wetenschappelijke oriëntatie).

2. Design – OntwerpenDe analyse benutten om tot ideeën en ontwerpprincipes/ontwerpeisen te komen voor de te ontwikkelen les(senreeks).

3. Development – OntwikkelenHet ontwerpvoorstel uitwerken tot een eerste product, een prototype.

4. Implementation – ImplementerenImplementeren is het in gebruik nemen van ontwikkelopbrengsten. Bijvoorbeeld het uitvoeren van een ontworpen les(senreeks) met de beoogde leerlingendoelgroep in de beoogde situatie. Implementeren kan in de vorm van uitproberen, waarbij een ontworpen les(senreeks) als pilot in een klas wordt uitgeprobeerd, geëvalueerd en vervolgens wordt bijgesteld. Het aangepaste ontwerp wordt vervolgens opnieuw, eventueel in meer klassen en/of door meer docenten uitgevoerd en opnieuw geëvalueerd. Implementeren is dus een iteratief proces, waarbij de ontwikkelcyclus meermaals wordt doorlopen, net zo lang tot de ontwikkelopbrengsten bevredigend zijn.

5. Evaluation – EvaluatieNagaan of de ontwerpideeën, het ontwerpvoorstel, het prototype en/of de uiteindelijke les(senreeks) voldoende relevant, consistent, bruikbaar en/of effectief zijn. De manier waarop geëvalueerd wordt kan variëren; deze hangt samen met het moment van evalueren, de dan beschikbare ontwikkelopbrengsten en de daarvoor geldende evaluatiecriteria en aandachtspunten. Om tot een goede les(senreeks) te komen is regelmatig evalueren in ieder geval een vereiste (Thijs & Akker, 2009).

Visie Het Addie model bestaat uit vijf kernactiviteiten. Deze kernactiviteiten zorgen voor het ontwikkelen van een goed product. Vier van de vijf kernactiviteiten volgen elkaar op als een cyclus. De vijfde kernactiviteit is evalueren. Dit is een permanente controle- en bijsturingsactiviteit, niet aan het eind maar gedurende het onderwijsproces. Door op verschillende momenten te evalueren, krijg je zicht op de kwaliteit van het ontwerp en krijg je mogelijke punten ter verbetering.

Concept verklaren

Het Addie model kan goed gebruikt worden in het onderwijs. Het model helpt om een goed onderwijs te ontwikkelen aan de hand van de evaluaties die na iedere kernactiviteit worden gehouden.

Sterktes De ontwikkelcyclus kan meer dan eens worden doorlopen. Het goed doorlopen van deze cyclus heeft als voordeel dat de drie meest basale vragen van een ontwerper, ongeacht het ontwerp, beantwoord worden:

- Wat wil ik bereiken? - Hoe wil ik dat bereiken? - Hoe weet ik of ik dat uiteindelijk heb bereikt?

Zwaktes De zwakte van het model is dat je als ontwikkelaar na iedere kernactiviteit het proces moet evalueren. De evaluatie kan te veel zijn.

Figuur 3 ‘Het ADDIE model’Model 4 4 componenten

Merriënboer, systeemmodel

Afkorting 4C I/D model

Ontwerper J. Van Merriënboer, O. Jelsma & F. Paas

Doel Het doel van dit model is oplossingen aanbieden voor problemen die voorkomen in het onderwijs. Het is een ontwerpmodel dat vooral geschikt is voor opleidingen die beroepsgericht zijn.

Leertheorie Constructivisme

Essentie&Componenten

Het 4C I/D model vormt de basis voor het ontwerpen van trainingsprogramma’s om complexe taken aan te leren. Bij complexe taken wordt er verondersteld dat zowel kennis, vaardigheden en competenties aan bod komen.

1. Leertaken (learning task)2. Ondersteunende informatie (supportive information)3. Procedurele informatie (procedural information)4. Deeltaakoefeningen (part-task practice). (Merriënboer, Kessler,

2006)

Visie De visie van het 4C I/D model is dat men taken in zijn geheel inoefent en niet start met afzonderlijke deeltaken die dan later worden samengevoegd. Op die manier probeert men recht te doen aan de werkelijkheid waarin men de taak ook in zijn geheel zal moeten aanpakken. Tevens is het ook de bedoeling te werken met authentieke taken; dit zijn taken waarmee men later kan geconfronteerd worden buiten het trainingsprogramma.

Centraal uitgangspunt van het 4C/ID-model is de gedachte dat het oude ‘systeemdenken’ in aparte vakken moeten worden losgelaten. Waar het traditionele denken uitgaat van het principe van ‘delen naar geheel’, waarbij de vakken leidend zijn voor de inrichting van het curriculum, gaat het 4C/ID-model uit van ‘geheel naar delen’. Daarbij zijn niet meer de vakgebieden leidend maar authentieke, betekenisvolle taken.

Concept verklaren Het model is gebaseerd op leerpsychologische inzichten: De Cognitive Load Theory (beperkte capaciteit werkgeheugen) en Self Determination Theory (intrinsieke motivatie) liggen aan dit model ten grondslag. Gebaseerd op principe van hele taak benadering.

Sterktes Het model past bij verschillende typen onderwijs De leerlingen/studenten kunnen goed aan het werk Er is vrijheid om het uit te voeren De voorkennis van de leerlingen/studenten worden naar voren

gehaald, De verantwoordelijkheid ligt zowel bij docenten als leerlingen, Digitale middelen zijn goed te gebruiken bij dit model.

Zwaktes Leertaak en analyse moeten vooraf goed vastgesteld zijn, In het model is er geen evaluerende fase, Leertaken en taaksituatie worden geadviseerd samen met

beroepenveld te maken, Om het model toe te kunnen passen, moeten de

leerlingen/studenten intensief aan het werk.

Figuur 4 ‘4C I/D model’

Model 5 Attention Relevance Confidence SatisfactionAnalysemodel

Afkorting ARCS

Ontwerper J. Keller

Doel Het doel van het model is het bevorderen en ondersteunen van demotivatie van de student in het leerproces.

Leertheorie Het ARCS-model is een onderwijs analysemodel wat bestaat uit 4verschillende componenten.

Essentie& Componenten

De 4 verschillende componenten waar het model uit bestaat zijn:1. Attention - Aandacht2. Relevance - Relevantie3. Confidence - Tevredenheid4. Satisfaction - Vertrouwen

In de toepassing van het model dienen de 4 verschillende onderwerpenbij het analyseren of ontwerpen van onderwijs altijd aan bod tekomen. Deze vier componenten helpen de leerlingen/studenten te motiveren. Motivatie heeft te maken van de bewuste keuze van de leerling waar hij aandacht aan wil besteden en hoeveel moeite hij wil doen om zijn doel te bereiken. (Keller, 1987)

Visie De visie van het model is verbonden met de leertheorie van het betekenisvol leren.

Concept verklaren Het model is verbonden met verschillende theorieën over motivatie. Centraal staat hierbij de Self-Efficacy theorie van Albert Bandura .Hiernaast zijn de 4 componenten gebaseerd op een combinatie vanverschillende wetenschappelijke modellen:

1. Aandacht: Behoeftenpiramide van Abraham Maslow (waarde en erkenning)

2. Relevantie: Expectancy-Valuetheorie of Achievement Motivation van Allen Wigfield en Jacquellyne S. Eccles.

3. Tevredenheid: Self Efficacy theorie van Albert Bandura4. Vertrouwen: Behoeftenpiramide van Abraham Maslow

(veiligheid en zekerheid)

Sterktes Het model biedt inzicht in aspecten die van invloed zijn op motivatie, Het model is gericht om leerlingen/studenten te motiveren, Door het toepassen van dit model, krijgt de motivatie een

belangrijke rol in het onderwijs, Het model stimuleert de leerlingen/studenten op de motivatie, Het model is ook buiten de context van het onderwijs goed

toepasbaar.

Zwaktes Het model biedt kleine stappen aan voor de motivatie van de leerlingen/studenten. Het model kan onvolledig zijn tot het stimuleren van de motivatie.

Het model geeft de verbinding tussen de componenten niet aan.

Figuur 5 ‘ARCS model’

Bronnen

Thijs, A. & Akker, J. van den (2009). Leerplan in ontwikkeling. Enschede: Stichting leerplanontwikkeling (SLO)

Dick, W., Carey, L. & Carey J.O. (2008). The systematic design of instruction. New Jersey: Pearson

Dick, W., Carey, L. & Carey J.O. (1996). Dick & Carey’s model. Verkregen op 18 mei 2013 van http://www.personal.psu.edu/wxh139/Dick_Carey.htm

2009. The Addie model. Verkregen op 26 mei 2013 van http://www.instructionaldesignexpert.com/addie.html

Coppoolse, R. & Vroegindeweij, D. (2010). 75 modellen van het onderwijs. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers

Kessler, L., Merriënboer, J. J. (2006). 35 Whole-task Models in Education. Open University of the Netherlands, Heerlen

Merriënboer, J. J. G. van & Kirschner, P. A. (2007). Ten Steps to Complex Learning. A Systematic Approach to Four-Component Instructional Design. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. Verkregen op 26 mei 2013 van http://www.kuleuven-kulak.be/BlendedLearning/Blended%20learning/4c-id-model

Openuniversiteit 2011. Het 4CID model van onderwijsontwerp. Verkregen op 26 mei 2013 van http://www.youtube.com/watch?v=M-04_0Q3MRc

Keller, J. M. (1987). The Systematic Process of Motivational Design. Performance & Instruction