1

« Eerlijk bloeit het langst »

2

Voorstelling NBV

NBV vzw is een informatie- en actienetwerk dat mens-en milieubewust consumeren wil stimuleren in Vlaanderen.

- 40tal lidorganisaties

- projecten/campagnes rond consuminderen enconsumanderen

www.bewustverbruiken.be

Clara Moeremans clara@bewustverbruiken.be

3

Inhoud

Inleiding

'A Blooming Business'

Problematiek snijbloemenindustrie: sociaal en milieu

Duurzame alternatieven

4

De Blije Bloemencampagne

Europese campagne 2009-2011

Partners uit Tsjechië, Duitsland, Oostenrijk, België, Uganda, Zimbabwe

→ Consumenten, lokale besturen én bloemensector informeren en sensibiliseren over de problemen in de bloementeelt (milieu en sociaal) hier en in het zuiden.

5

trailer« A Blooming Business »

Ton Van Zantvoort - 2009

...een roos betekent voor mij...

6

Wat loopt er mis in de bloemenindustrie in het Zuiden?

Economische schets

Op sociaal vlak: gezondheid en arbeidsrechten

Op het vlak van milieu

7

ECONOMISCHE SCHETS

8

Economische schetsBelgen en snijbloemen

Belgen kochten in 2009 voor 441 miljoen euro bloemen en planten (VLAM, 2010)

- 1/3 snijbloemen

- 35% in de lente

- 49% via bloemenwinkels

In 2009: 167 miljoen eurosnijbloemen geïmporteerd

9

Waar komen onze bloemen vandaan?

Globalisering: de productie van bloemen

verschuift naar streken rond de

evenaar

10

Waarom uit het Zuiden?- Gunstig klimaat (zon/humiditeit)

- Goedkope arbeidskrachten

- Minder strenge milieuwetgeving en controle

- Gunstige handelsakkoorden met Europa/VS

=> Positief effect op lokale economie!

- Stijging export (2e exportproduct van Kenia, na thee)

- Werkgelegenheid

- Vrouwen hebben inkomen

11

Veilingen Flora Holland

Aalsmeer: Grootste bloemenveiling ter wereld

• Dagelijks 43,2 miljoen bloemen verkocht • Ruim 60 procent van de handel in bloemen en planten wereldwijd

verloopt via de Nederlandse veilingen

12

SOCIALE SCHETS

13

Sociale situatie op flower farms

Gezondheid arbeiders

˚ Pesticides (Class I-WHO)

˚ Gebrek aan beschermende kledij

˚ Weinig communicatie/preventie

˚ Geen controle overheid

→ Irritatie luchtwegen, hoofdpijn, wazig zicht, probl. Fertiliteit, kanker,...

-> Recente studie: 80 % arbeiders in bloemenindustrie in Oeganda lijden aan een of ander symptoon van pesticidevergiftiging!

14

Pesticides ook impact gezondheid bloemisten

Gezondheid 200.000 arbeiders in bloemensector wereldwijd bedreigd

- allergie sesquiterpeenlactonen (composieten)- contact pesticiden: dermatosen, eczeem,

verhoogd risico op kanker, diabetes,..

=> ernstig beroepsprobleem

15

Sociale situatie

Arbeidsrechten

Geen vaste contracten

Disciminatie vrouwen: zwanger = ontslag

Geen vakbond

Minimumloon = ontoereikend

16

MILIEU

17

MilieuGrootschalig gebruik van:

Energie

Meststoffen

Pesticiden

Water (geen afvalzuivering)

1 boeket rozen: ecologische voetafdruk 20m2

= 12 bosjes gelijk aan 1 jaar tv-kijken

= 110 MJ of 3 m³ gas of 11 kWh

18

Milieu : Energie en teeltwijzeKasteelt <> Open teelt

Kasteelt (serreteelt):

Meeste NL bloemen uit serres: warmte en bescherming tegen plagen

- Verwarming en belichting

- Toevoeging CO2 aan lucht (groeibevorderend)

- Koelen, bewaren

- Gebruik van machines

=> 3% CO2-uitstoot NL

Open teelt:

Slechts een klein deel vd NL teelt

Vooral bollenteelt (tulp, hyacint, lelie)

Seizoensgebonden

19

Nood aan snel en koel transport

- Vrachtwagen: 2 tot 5 MJ/bloem

- Vliegtuig: 7 tot 17 MJ/bloem

Niet-europese import: altijd per vliegtuig

Import uit Zuid-Europa: 85% per vliegtuig

Milieu : Energie en transport

20

Milieu: CO2 uitstoot

Studie Cranfield University (2007) “Comparative study of Cut Roses for the British Market Produced in Kenya and the Netherlands”

Nederlandse rozen 5,2 keer meer CO2 uitstoot dan Keniaanse

99% vd uitstoot Nederland door productie (Kenia 7,3 %)

90% vd uitstoot Kenia door transport (Nederland 1 %)

21

Milieu: pesticiden

of

Consument wil graag perfecte bloemen --> pesticiden

22

-

- Om ziekten, onkruiden en plagen te voorkomen

- Grondontsmetting, bolontsmetting, onkruidbestrijding,ruimtebehandeling

=> Kan leiden tot ongewenste vervuiling van bodem, grond en water

Milieu: bestrijdingsmiddelen

Bijkomende problematiek in het Zuiden:

- Meer pesticiden toegestaan (sommige bij ons verboden zoals bep. organofosfaten)

- Minder zorgvuldig omgesprongen

- Minder controle

Bv: In Colombia wordt nog kankerverwekkend en mutageen pesticide Parathiongebruikt en Methylbromide (ozonafbrekend pesticide)

23

Milieu: waterPesticiden in Lake Naivasha in Kenia

• Kwalitatief en kwantitatief

• Bloemenplantages zetten enorme druk op ecosysteem

• Productie maar ook extra “nederzettingen”

• Op 5 plaatsen werd water, sediment, kreeften en vis onderzocht.

– Organic chlorine

– Pesticiden

– In voedselketen?

24

25

26

De Aarde vanuit de HemelYann Arthus-Bertrand

27

Welk alternatief? Blije Bloemen!

Seizoensbloemen

Biologische bloemen

Bloemen met label:

˚ Max Havelaar

˚ FLP

˚ FFP

28

Seizoensbloemenkalender

29

Duurzame Productie

• 1998: Mensenrechten-, milieuorganisaties en vakbonden stelden samen gedragscode voor snijbloemenindustrie op

– ICC : International Code of Conduct for the production of Cut Flowers

– Gebaseerd op – Normen van ILO (International Labor Organisation)

– Universele rechten van de mens

– belangrijkste milieunormen

– 10 codes

30

ICC: International Code of Conduct

1. Vrijheid van lidmaatschap vakbond en deelname vakbondsoverleg

2. Gelijkheid van behandeling

3. Minimumloon

4. Werktijden (max. 48u + 12u overuren; 1 dag/week vrij)

5. Gezondheid en veiligheid

6. Pesticiden en chemicaliën (verbod WHO I-pesticides)

7. Werkzekerheid

8. Milieubescherming

9. Verbod op kinderarbeid

10. Geen dwangarbeid

Verschillende labels zijn hierop gebaseerd zijn

31

LABELSWanneer heb je nu te maken met een degelijk label?

•Criteria zijn strenger dan de geldende wetgeving

•Onafhankelijke controle (door geaccrediteerde controle-organisatie)

•Transparantie, openbare lastenboeken

•Criteria ontwikkeld in samenspraak met alle stakeholders (producenten, consumentenorganisaties, vakbonden en NGO's).

32

33

www.labelinfo.be

34

FLP: Flower Label Program

° begin jaren 90

- Vanuit bloemenacties Duitsland, Nederland, Zwitserland

- Onderschrijft volledig het ICC

Jaarlijkse vaste controle + onaangekondigde controles

- Momenteel 55 gecertificeerde plantages in 6 landen: Ecuador, Kenia, Sri Lanka, Chili, Duitsland en Portugal

TE KOOP?

Bloemen te koop in Duitsland, Oostenrijk, Spanje, UK, VS,

Zwitserland, in België

=> Four Seasons Quality (uit Nederland) verdeelt deze rozen in België (groot- en kleinhandel)

www.fsq.nl

35

FFP: Fair Flowers Fair Plants° gelanceerd in 2005

- Breed draagvlak onder ngo’s, bloemenindustrie en vakbonden

- Union Fleurs is eigenaar van het label

Sociale eisen van ICC

Milieueisen naar Nederlandse norm MPS-A/B

- Label certificeert niet zelf, gaat uit van andere

labels (MPS-A/B en FLP)

TE KOOP?

- Verkrijbaar bij sommige groothandels en via internetwinkels

www.fairflowersfairplants.com

36

Max Havelaar keurmerk

° gesticht in 1997- Deel van FLO (internationale ‘Max Havelaar’)

- Naast sociale en milieucriteria (ICC) ook economische criteria- Garantie minimumprijs- Fair trade premium (importeurs betalen 8-12% voor fonds lokale ontwikkelingsprojecten, beheerd door arbeiderscomité)- FLO-cert doet jaarlijkse controle op bedrijf. Max Havelaar (België) controleert laatste schakels.TE KOOP?Supermarkten en via sommige leveranciers – afkomst Kenia

37

Max Havelaar Oserian, Navaisha, Kenia

38

Dankzij Fair Trade Premium: investering in scholen, kinderopvang en educatie

39

Hospitaal in Oserian

40

Overige labels (los van ICC)

Voornamelijk ecologische normen• VMS-A/ MPS-A

MPS (Milieuprogramma Sierteelt) ° 1993

VMS (Vlaams Milieuplan Sierteelt) ° 1996

B-to-B-label -> onzichtbaar voor consument

- Registratie van verbruik (bestrijdingsmiddelen, meststoffen, energie, afval) – om de 4 weken

- Classificatie op basis van resultaat (A (best) - D)

- Ook kwaliteitszorgcertificaat (MPS-SQ)

TE KOOP?

In België 150 producenten lid van VMS

41

Biologische bloemen Strengere milieueisen (geen pesticides/kunstmest) –

geen sociale eisen

Onafhankelijk gecontroleerd via biolandbouw

Seizoensgebonden teelt – sommige teelten in Italië of Frankrijk (energetisch voordeliger als hier)

TE KOOP?

Seizoensgebonden in natuurvoedingswinkel

Geen productie in België, wel invoer vanuit Nederland

42

www.blijebloemen.be (>waar te koop)

43

www.blijebloemen.be

44

www.blijebloemen.be

45

46

Overhandiging petitie Europees Parlement

Straatsburg 26/10/2011

47

Wat kan jij doen?

Werk met bloemen die geproduceerd werden

met respect voor mens en milieu

Vertel erover aan uw klanten

Doe mee met Treemagotchi

word fan van Blije Bloemen op

www.blijebloemen.be