© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

REPORTAGE Achter de schermen van het HTS-Autotechniek Rallyteam

Barneveld, zaterdag 18 oktober 2003, 12.00 uur.De deelnemers aan de Vierhouten Rally staan inde rij voor de technische controle. Merk, klasseen technisch kunnen van de wachtende auto’s

loopt sterk uiteen. Opel Astra’s, en Corsa’s,Fiatjes Cinquecento, Peugeot’s 205, Seat Ibiza’sen een Volvo 240 op stalen velgen vinden eenplaatsje tussen razendsnelle Mitsubishi Lancer

Evo’s en andere topauto’s met reusachtige vleu-gels.Te midden van deze veelkleurige optocht valt dePeugeot 106 S16 Maxi Kitcar, niet uit de toon.Het kleine witte rallymonstertje wordt lang-zaam voortgeduwd door studenten van de HTS-Autotechniek. Behalve de opschriften ‘HTS-Autotechniek’ (de hoofdsponsor) verraden talvan merknamen op de auto dat de afdelingSponsoring en Promotie van het rallyteam hardgewerkt heeft. Op het dak van de auto liggeneen stel professionele raceoveralls, schoenen enhelmen. De auto zelf is al even professioneel.Zijn eerste twee levensjaren sleet hij alsfabrieksauto van Peugeot Sport in Spaanse ral-

Rallymonster alsstudievriendBegin vorig jaar presenteerde het rallyteam van de HTS-

Autotechniek zijn nieuwe auto, en wat voor één! Een

heuse fabrieks Peugeot 106 Maxi Kitcar. Nu, een seizoen

later, prepareert het team de bolide voor een nieuw sei-

zoen en maakt AMT de balans op.

Foto: Dirk van der Veen

1 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

voor lucht-brandstofmengsel hadden de zakenhelemaal een desastreuze wending kunnen ne-men. Gelukkig reageerde rijder Dirk Wiersmaalert, door de stationair draaiende motor on-middellijk af te zetten, en bleef de schade be-perkt tot een klein litteken op zuiger en cilin-derkop.Ondertussen kreeg het HART-team de nodigekritiek te verwerken. HTS-autotechniekblad‘Mobilia’ vroeg zich af of het geld dat de schoolin het rallyteam steekt niet beter besteed hadkunnen worden. Immers, is het wel redelijk dateen beperkte groep studenten in aanmerking

lies. Toen de auto begin vorig jaar te koopkwam, zagen de leden van het HTS-Autotech-niek RallyTeam (HART) er een waardig opvolgerin van hun Renault Mégane Coupé.De studenten die namens het team naar Madridgingen om de auto daadwerkelijk te kopen, wer-den uitgelachen door de Spaanse taxichauffeur:“Peugeot Sport? Daar komen jullie nooit bin-nen!” Ze kwamen er niet alleen binnen, ze ver-trokken er zelfs met een daar geprepareerde 106Maxi Kitcar, een bommetje op wielen. De 235 pk1.6 16 kleppen motor, een 6 versnellingsbak, een55%-sperdifferentieel en een heel korte eind-overbrenging maken de auto heel geschikt voorhet doel dat de studenten voor ogen hadden,goed scoren in de A6-klasse van het rallysprint-klassement.

Over de kopDe Vierhouten Rally is de op één na laatste rallyvan het seizoen. Dit eerste seizoen met de ex-fabrieks-Peugeot verliep bepaald niet probleem-loos. In de eerste rallysprint raakte de dynamooververhit en bleef de eindstreep buiten bereik.

Twee weken later was er behalve opnieuw eentechnisch probleem ook een betonblok dat in deweg stond en sloeg de kostbare 106 Kitcar overde kop.Het studententeam schrok niet terug van eenmooi staaltje schadeherstel en dus stond deauto bij de volgende sprint weer aan de startalsof er nooit iets gebeurd was. Maar de mecha-nische pech bleef. Olielekkage, opnieuw dedynamo en de hydrauliek van de koppelingsbe-diening, hielden het team af van goede uitsla-gen. Toen na de eerste motorrevisie een ver-dwaald boutje door de motor werd aangezien

Rustig wachten op de technische controle. Na delaatste preparatie aan de bevestiging van debrandblusser levert die geen problemen op. Auto,uitrusting en HTS-rallyteam hebben hun toegangs-bewijs voor de Vierhouten Rally.

… dewielen…

Ieder boutje krijgt een likje gele verf. Draait er tij-dens de komende klassementsproeven iets los,dan valt dat onmiddellijk op tijdens de volgendestop bij de servicebus.

…benzine, het zekerevoor het onzekere, 35liter voor 55 km…

Op naarde start

…en een laatste con-trole vanuit de cockpit.

Bijna half vier, de start-tijd voor equipe 111.Het serviceteam rondtaf. De beschermplaatonder de motor…

… de stickers van dewedstrijdorganisatie…

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 2

REPORTAGE Achter de schermen van het HTS-Autotechniek Rallyteam

komt voor zoveel financiële ondersteuning vande school? Bovendien, waarom zoveel geld gesto-ken in een ex-fabrieksauto als leren het voor-naamste doel is? En nog sterker, is er niet veelmeer te leren met een omgebouwde straatautodan met een tot het uiterste doorontwikkeldefabriekskitcar?Ondanks de kritiek en alle problemen lieten destudenten van het HART-team zich niet uit hetveld slaan. Op de rallies waarin ze wel de finishbereikten was dat weliswaar niet vooraan in hetrallysprintveld maar wel al drie keer als eerste inde A6-klasse. In de Vierhouten rally is die eersteplaats in het A6-klassement opnieuw het doel.

Rijden op knikkersDe technische controle, verloopt vlot en pro-bleemloos. Dan begint het lange wachten. DirkWiersma en navigator Florenzo Maas hoevenpas om half vier van start voor de eerste tweeklassementsproeven. In het begin van de avondmogen ze er nog eens opuit. Dan staan dezelfdetwee klassementsproeven op het programma,maar dan in het donker.Het serviceteam houdt zich bezig met de laatstevoorbereidingen, boutjes markeren, zodat even-tueel lostrillen niet onopgemerkt blijft, de ban-denkeuze en bandenspanning en beslissen hoe-veel benzine er mee moet. Aanvankelijk denktserviceleider Martijn Friederichs dat 30 liter vol-doende moet zijn voor 55 km inclusief de tweeklassementsproeven. Even later kiest hij tochhet zekere voor het onzekere en vertrekkenWiersma en Maas met 35 liter.Als ze na de proeven terug zijn bij de servicebuskijken ze niet overdreven gelukkig. De korteeindoverbrenging van de Kitcar komt beter totzijn recht op korte rondjes industrieterrein danop de lange stukken veelal recht asfalt in hetbuitengebied van Barneveld. En terwijl het serv-iceteam in ijltempo de trots van het team, deHella-xenon-lichtbak, monteert, overleggen rij-der en serviceleider over de bandenkeuze voorde avondproeven: “Die vierwielaangedreven au-to’s werpen gigantisch veel zand en grint op.Daardoor is het alsof je op knikkers rijdt”, vindtWiersma. Voor Friederichs is dat aanleiding omvastberaden voor de zachtere compound vanintermediates op de aangedreven voorwielen tekiezen. Die keuze pakt goed uit. Studenten enauto doorstaan de avondproeven met glans enhet team eindigt in de middenmoot van hettotaalklassement. Maar wel als eerste in het A6-klassement!

Terug op het serviceterrein. Terwijl Dirk Wiersmazijn ervaringen doorgeeft aan serviceleider MartijnFriederichs, is het serviceteam al volop aan deslag.

Klaar voor de nachtVoor de avondproevenkrijgt de 106, eenxenon-lampenbak…

De korte eindoverbrenging geeft een fantastischeacceleratie maar op de lange rechte stukken ont-breekt het Wiersma en Maas aan topsnelheid.

…intermediates op devoorwielen…

De Peugeot 106 Kitcarzoekt naar grip in eenmet grind bezaaidebocht. “Alsof je opknikkers rijdt”, aldushet duo in de cockpit.Foto: Dirk van der Veen

3 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

lies hebben we er op gelet de olietemperatuurzoveel mogelijk onder de 120°C te houden.Vooral tijdens sprints met relatief lage snelheiden hoge motorbelasting loopt de olietempera-tuur op. We hebben nu een voorbumper meteen ventilatieopening voor de oliekoelergemaakt. Begin maart gaan we die testen op hetcircuit in Bittburg.”

Jan Lammers systeemEen voorbumper gemaakt? “Ja voormalig spon-sor, ingenieursbureau Detech, bood een aantalteamleden een polyestercursus aan. Bumpers,

Totale demontageArnhem, woensdag 21 januari 2004, 9.30u. Destudenten van de HTS-Autotechniek hebbengisteravond de tentamenperiode in stijl afgeslo-ten. Er resten nu een paar dagen tot het beginvan de lessen voor de volgende periode. Deleden van het HART-rallyteam kunnen die goedgebruiken voor een hele reeks projecten die opstapel staan.Dirk Wiersma is als eerste in de werkplaats.Samen met collega-student Martijn Visker is hijverantwoordelijk voor de motorrevisie. Demotor is al uitgebouwd en staat klaar op eenbok. Vandaag staat de totale demontage van demotor op het programma. Op een hoek van dewerkbank staat een doos onderdelen van deFranse motortuner RDM (Racing DevelopmentMoteur). De doos bevat een reeks zorgvuldigingepakte precisieonderdelen als klepstoters,koppakking, kopbouten, kleppen, lagerschalenen zuigerveren. Totale waarde, een slordige €6.000,-. Na demontage, reiniging, controle enwellicht revisie van bijvoorbeeld de nokkenas-sen moeten deze nieuwe onderdelen een plaats-je vinden in de motor.RDM is niet alleen leverancier van het rallyte-am maar ook leermeester. Dat blijkt alsWiersma de lagerschalen van de drijfstangla-gers gedemonteerd heeft. Hij bekijkt de slijtlaagzorgvuldig en maakt foto’s. “Die stuur ik opnaar RDM. Je ziet dat de slijtlaag enigszinsbeschadigd is. “Bij de vorige revisie was dat veelerger. ‘De olietemperatuur is te hoog geweest’,wist RDM toen. Dat klopte, het display had eenkeer 130 ‘plus’ aangegeven. In de afgelopen ral-

Als eerste in de werkplaats, coureur en monteurDirk Wiersma voor de demontage van de motor.

De lagerschalen van dedrijfstanglagers hebbenhet niet zo op een hogeolietemperatuur. De op-lossing: Een nieuwe voor-bumper met een lucht-sluis voor de oliekoeler.

In overleg met RDM heeft het team voor grotereklepstoters gekozen. Doel is het verminderen vande nokkenasslijtage. De hoge bussen verraden eenverleden met koppakkingproblemen.

…en een laatste controle van dewielstanden.

De avondproeven verlopen voor-spoedig voor het team. De toeschou-wers zien niet veel meer van num-mer 111 dan een felle lichtflits in hetnachtelijk duister.

Foto: Dirk van der Veen

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 4

REPORTAGE Achter de schermen van het HTS-Autotechniek Rallyteam

motorkap en voorschermen maken we nu duszelf”, vertelt Pim de Wit, actief voor de afdelingSponsoring en Promotie van het rallyteam.Inmiddels zijn in een hoek van de werkplaatsdrie teamleden begonnen met het maken vaneen mal voor een motorkap. “Dit is een motor-kap van een Volvo 360”, legt De Wit uit. Eenandere sponsor van ons rijdt daarmee opZandvoort. Hij wil graag een carbon motorkap.Dus maken wij die voor hem. Zo doen wij watvoor hem en doet hij wat voor ons.” De Wit en zijn collega’s van Sponsoring enPromotie willen sowieso meer gaan doen voorsponsors: “We hebben Q-Dance binnengehaald.Dat is een organisator van grote feesten. Hundoelgroep is jong en houdt van snelle auto’s,dus dat klikt wel. Q-Dance komt op de motor-kap, de spiegels en op een 8 centimeter bredebalk over de achterruit. Daarmee hebben we deauto aardig vol, op het dak na.”Om dat probleem op te lossen past het teamvoor het komende seizoen het ‘Jan Lammerssysteem’ toe: “We verdelen het dak in 98 blokjesen verkopen die voor € 100,-. Een koopje, voordat geld staat je naam niet alleen op het dak enop de servicebus, je bent ook nog eens bijiedere rally welkom voor een kijkje achter deschermen.”Daarmee komt De Wit op een volgend projectwaarmee het team bezig is: “Tot nu toe haddenwe niet meer dan een servicebus. Voor hetkomend seizoen werken we aan een hospitality-unit waar we onze gasten een VIP-ontvangst

kunnen geven. En die unit komt ook van pas tij-dens beurzen als Full Speed en Speed & Design,waar we present zijn voor demonstraties metonze auto.”

Op TV met SylvieDie demonstraties laten hun sporen na in devorm van koolafzetting. “Het lijkt wel een die-sel”, bromt Wiersma terwijl hij de zuigers vanhun koolaanslag probeert te ontdoen. Bij dedemontage van de cilinderkop krijgt hij gezel-schap van eerstejaars Jelle Kuijten. Jelle gaat inde loop van het komend seizoen de motor ‘over-nemen’. Het valt hem op dat de bussen waar dekopbouten door heen steken boven de kop uit-komen. “In zijn vorige leven vloog de koppak-king er regelmatig uit”, licht Wiersma toe.“Daarom is toen besloten, langere bouten meteen hoger aanhaalkoppel te gebruiken. Vandaardie hogere bussen.”Als de kop gedemonteerd is blijkt dat de klep-stoters hun sporen op de nokkenassen hebbennagelaten. “Het gaat om nokkenassen met eenheel scherp profiel. De vlaktedruk tussen nok-

kenas en klepstoter loopt daardoor hoog op. Opadvies van RDM hebben we nu voor klepstotersgekozen met een fractie grotere diameter. Datbetekent wel dat er ook één of twee tiende mil-limeter uit de kop moet worden gefreesd.Daarvoor ga ik morgen naar revisiebedrijf VanThiel in Heteren, een sponsor van ons, daarkunnen ze dan meteen de nokkenassen bijslij-pen.”Zodra het woord sponsor valt, meldt Pim deWit zich weer: “Wist je dat we binnenkort opTV zijn? Als we begin maart in Bittburg testenleert Sylvie Meis in onze 106 navigeren. TMFzendt dat uit in het programma Babetrap tus-sen zes tot zeven. Vergeet niet te kijken!” ●

Erwin den Hoed

Brainstormsessie over wielstanden:“De spoorstangen en wieldraagar-men staan onder een andere hoek.Het gevolg: ongewenst uitspoor tij-dens het aanremmen van de bocht.Hoe gaan we dat oplossen?”

HART maakt zelf plaatdelen uit polyester. Die tech-niek leent zich ook voor een carbon motorkapvoor een sponsor. Zo blijft het team ook financieelin de race.

Teamleden Nils de Graaf en Ronald Hamhuis ont-werpen een snelkrik voor nog snellere service tus-sen de klassementsproeven door.

Kennisoverdracht is een belangrijk doel voor HART.Dirk Wiersma gaat de motor overdragen aan eer-stejaars, Jelle Kuijten: “Zorg dat niet alle kracht opéén boutje komt te staan, anders beschadig je dedraad.”

De Peugeot 106 Kitcar mag zich verheugen in eengrote belangstelling. Om het volgen van de rallynog aantrekkelijker te maken, werkt het team aaneen VIP-ontvangstruimte en een busje voorgasten. Een communicatiesysteem tussen rijdersen serviceteam waarop gasten kunnen meeluiste-ren, maakt het helemaal af.Foto: Dirk van der Veen

5 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional