WOL-EVENT NIJMEGEN16 SEPTEMBER 2017

MONIQUE SWEEP

• 1959

• Ir. bouwkunde Delft

• Getrouwd, 2+2 kinderen

• Sinds 2009 directeur Coöperatie Deltawind

• 1998 -2009 zelfst. ondernemer

• ’83-’98 milieu en vhv

• Rode draad: coöperaties en duurzaamheid

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

COÖPERATIE DELTAWIND

• Opgericht in 1989, na eerste oliecrisis en kernramp Tsjernobyl

• Doel: Zelfvoorzienend in duurzaam opgewekte energie; Beperken CO2 uitstoot

• Van en voor eilandbewoners: “Wie er tegen aan kijkt mag er van meeprofiteren.”

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

DOEL, MISSIE EN VISIE VAN DELTAWIND

• Deltawind produceert duurzaam opgewekte energie; is projectontwikkelaar wind en zon ten behoeve van haar leden

• .. ontwikkelt en bevordert andere vormen van duurzame opwekking

• .. en stimuleert beperking energieverbruik

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

COÖPERATIE DELTAWIND

• Nu ruim 2.300 leden, allen inwoners van GO

• Ruim 7 miljoen euro aan ledenleningen, ‘crowdfunding avant la lettre’

• 16 windturbines en 1 zonneveld (2960 panelen)

• Productie jaarlijks 90 GWh = 26.000 huish. = meer dan aantal huish. op GO

• Tot 2020 nog diverse windprojecten in ontwikkeling (helft van 46 turbines)

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

FINANCIERING COÖPERATIE DELTAWIND

• Leden lenen (nu nog) geld aan coöperatie

• Min. 50,- max. 5.000,- (aspirant-leden 1.000,-)

• Totaal ledengeld nu ruim 7.000.000,-

• Hierover betalen we rente: 10% over de eerste 50,-, 6% x windex over de rest

• Sinds 2016 ook obligaties in één WP

• Vanaf eind 2017 ook participaties in het te bouwen WP Krammer

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

VERSTERKEN LOKALE ECONOMIE

• Investeren in lokale projecten• Rente op obligaties jaarlijks 45.000,-• Storting in windfonds voor ieder nieuw windpark op

het eiland. Voor Deltawind alleen is dat vanaf 2020 jaarlijks 250.000,-

Windex Rente Totaal rente

2013 91 5,46 % 124.000

2014 89 5,34 % 229.000

2015 102 6,12 % 311.000

2016 80 4,80 % 307.000

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

ONTWIKKELING DELTAWIND

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

ONTWIKKELING ORGANISATIE

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

Windparken

Eerste Lagerwey

Zonnepark

Oplevering eerste 5

turbines Krammer

1990 – 1993 LAGERWEY’S

• Ooltgensplaat

• Suyderlandt

• St. Jaepe

• Clinckerlandt

Inmiddels allen afgebroken

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

1996 WINDPARK BATTENOERT

• Destijds grootste windpark van NL,

4,7 MW

• 6 Bonusturbines en een Lagerweyprototype direct drive

• In 2015 –’16 opgeschaald naar 12 MW

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

2003 WINDPARK PIET DE WIT

• 12 Vestas V66

• 21 MW

• 43 GWh= 13.000 hh= helft van GO

• Tip 100 m

• Opschaling 2020- ‘21

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

2012 ZONNEPARK OUDDORP AAN ZEE

• Gebouwd in 2012

• 2.960 Suntech panelen

• Op terrein van 1,3 ha =4 voetbalvelden

• Vermogen 840 kWp

• Productie 900.000 kWh / jaar = 1/12 windturbine

• Bouwkosten: 2,3 miljoen

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

2015 OPSCHALING WP BATTENOERT

Vermogen van 4,6 MW 12,2 MW Productie van 9 40 GWh

Tip van 75 150m WoL – Nijmegen 16 sept 2017

2017-2019 WINDPARK KRAMMERSAMEN MET COÖPERATIE ZEEUWIND

- 34 turbines, totaal vermogen : 105 MW- Productie > 100.000 huishoudens - Bouwkosten ca. 200 miljoen

2017 -2018 EERSTE POSTCODEROOS

• 2 x 225 panelen

• Afzonderlijke coöperatie

• Samenwerking andere initiatieven

• Ambitie is ieder dorp (14) een eigen dak

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

2018 -2019 WP Suyderlandt & Blaakwegsamen met particulier en Eneco

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

WINDPARK KRAMMER

DE INITIATIEFNEMERS

- Provincie Zeeland miste nog windlocaties

- Voorkeur voor lokale participatie via Zeeuwind

- Zeeuwind vroeg Deltawind erbij

- Oktober 2010 Samenwerkings-overeenkomst ZW - DW

DE INITIATIEFNEMERS

Zeeuwind

▪ 1987

▪ 2.100

▪ 12 windparken

▪ 37 MW

▪ Jaaromzet (ex) 7,5 M€

▪ Productie 85.000 MWh

▪ Bedrijfsbureau 6 FTE

▪ Iedereen kan participeren

▪ Rente 3 – 4,5%

Deltawind

▪ 1989

▪ 2.300

▪ 2 wind- & 1 zonnepark

▪ 34 MW

▪ (ex) 9,5 M€

▪ 84.000 MWh

▪ 5 FTE

▪ Alleen inwoners GO

▪ Rente op lening ca. 6%

LOKATIE

Krammersluizen

Volkerak Zoommeer

Oosterschelde

Grevelingen

HET PROJECT

2010 : Samenwerkingsovereenkomst ZW - DW

2011 : overeenkomst grondpositie RVOB: Pilot RWS bouwen op waterkering

: start MER / RCR

: eerste gesprekken omgeving

2012 : Windmeetmast geplaatst: voorbereiding netaansluiting / kabeltracé: onderzoeken MER

2013 : Oprichting Krammer BV: Voorontwerp - Vergunningaanvragen

: uitvraag turbineleveranciers

DEFINITIEVE OPSTELLING

Cijfers

• Aantal windturbines 34 (+1)

• Vermogen 102 MW

• Productie – 325 GWh /jaar > 100.000 Huish.

• Gemiddelde windsnelheid 7.8 m/s

• Investering 180 - 220 k€

• Risicodragend vermogen van DW-ZW 7,5 k€

• Jaren operationeel ‘17 – ‘37 of langer

WIND OP DIJK

NETAANSLUITING, KABELTRACÉ EN ONDERSTATION

• 150 kV tracé

• WP Krammer

Middelharnis11,5 – 15,5 km

• Bundel van 3 kabels per stuk circa 8cm doorsnede

WINDFONDS

• Per MWh 50c€Productie ± 300 GWh, dus € 150.000 per jaar

• Verdeling op basis van afstand van park tot 2.5 km = ± € 60.000

• Daarnaast 1/3 per gemeente = ± € 30.000 voor duurzame projecten

EERSTE E-115 TOREN OP HOOGTE

WERKEN TUSSEN LAND EN WATER

EERSTE TURBINE INMIDDELS GEREED

De eerste turbines leveren dit jaar energie aan het net.

Afnemers zijn AKZO, Google, Philips en DSM

OMGEVING

ERVARINGEN MET OMWONENDEN TIJDENS VOORBEREIDING

• Hangt het af van nabijheid en mate van bedreiging • Veel praten helpt, maar er zijn weinig oplossingen:

bouwen op afstand van ca. 450m (geluid is bepalend) is wettelijk toegestaan. En ruimtelijk en financieel noodzakelijk, met dalende SDE+.

• In de voorbereidende fase zijn financiële participatie of creëren Windfonds zelden behulpzaam, wordt soms zelfs als beledigend ervaren.

• Langdurigheid van proces zorgt voor veel onzekerheid, overheid moet snelheid bewaken.

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

ALS WINDPARKEN ER STAAN

• Bij bestaande parken hebben we weinig klachten

• Opschalen gaf tot op heden geen problemen• Ervaring leert dat na de bouw de overlast bij

omwonenden meestal meevalt• Geen aantoonbaar effect op woningprijzen

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

CONCLUSIE

• Komst windpark doet sommige mensen pijn, coöperatie of eigenaarschap maakt niet uit.

• Betrekken omwonenden moet voor alle ontwikkelaars/ ondernemers voorwaarde zijn.

• Overheid maakt noodzaak energietransitie onvoldoende duidelijk.

• Standvastigheid van overheid en politiek is voorwaarde voor slagen windopgave.

• Bewaak het tempo, juist ook in belang van omwonenden

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

KANSEN EN RISICO’S VOOR NIEUWE BURGER INITIATIEVEN (COÖPERATIES OF ANDERS)

COÖPERATIES ALS KANS

• Coöperatie betrekt mensen bij het energievraagstuk

• Bevordert gevoel van verantwoordelijkheid en rechtvaardigheid

• Lost negativiteit rond windenergie niet op, kan wel de discussie verzachten

• Kan een buffer zijn ten opzichte van het risico van rechtsreeks eigenaarschap

• Bevordert bewustwording

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

WAAROM NIET ALLEEN COÖPERATIES

• Te laag tempo: Deltawind heeft in 28 jaar tijd 2300 lokale leden geworven; niet slecht, maar te laag tempo

• Niet iedereen is betrokken bij energie vraagstuk; niet iedereen wil lid worden

• Ook veel ontwikkelaars doen aan participatie• Ondernemen is een risico, niet iedere

coöperatie is kundig of ondernemend genoeg

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

RISICO’S VOOR NIEUWE COÖPERATIES

• Stap zetten naar windenergie is groot, wordt soms onderschat

• Nieuwe coöperaties krijgen soms moeizaam een positie in een project, vaak alleen via lokale politiek.

• Grote aantallen mensen betrekken kost tijd (DW 2.300 in 29 jaar)

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

KANSEN NIEUWE COÖPERATIES

• Nieuwe organisaties zijn energiek, vernieuwend, wat mogelijkheden geeft voor nieuwe ontwikkelingen.

• Minder ballast van organisatie en financiële verantwoordelijkheden.

• Leden met intrinsieke motivatie.

WoL – Nijmegen 16 sept 2017

VRAGEN

SYSTEMATIEK SDE+

APX Energieprijs was in 2015 lager dan de floor van SDE 2012 en 2013

FLUCTUATIE PRIJZEN ENERGIEMARKT

WoL – Nijmegen 16 sept 2017