Post on 29-Jan-2018
Toekomstbestendig en
Energieneutraal
Wonen
PAUL MASSELINK
KNILLIS
KNILLISPOORT
7 OKTOBER 2017
De mens centraal!!
Doelstellingen 2050
december 2016 2104
Woningvoorraad Nederland
bron cbs vijftienhonderzeventig miljard 637,6 mrd hypotheekschuld bron DNB
Periode Aantal WaardeGemiddelde
woningwaarde
2015 7.587.964 1.540.012.000.000 € 206.000
2016 7.664.043 1.569.786.000.000 € 209.000
33 jaar te gaan
7.665.000 woningen
6.000.000 woningen naar e-neutraal
182.000 woningen per jaar
15.150 per maand
4.045 per week
810 per dag
bron PBL
Renoveren woningvoorraad
‘s-Hertogenbosch
69.267 woningen
54.028 woningen naar e-neutraal
1.640 woningen per jaar
135 per maand
35 per week
7 per dag
bron Kerncijfers ‘s-Hertogenbosch, stand 1 - 1 - 2016
Gemiddeld Energiegebruik
Bron: RVO 2016 (Bewerking Nibud, 2016)
*Bij een gemiddeld elektriciteitstarief van 19,73 eurocent per kWh en vastrecht
van € 22,91 per maand (incl. 21% BTW). Inclusief de jaarlijkse belastingteruggave
van € 376,08 (2016). Afgeronde bedragen.
gasverbruik elektriciteitsverbruik
Bron: RVO 2016 (Bewerking Nibud, 2016)
*Bij een gemiddeld gastarief van 66,08 eurocent per m3 en
gemiddeld vastrecht van € 16,20 per maand (incl. 21% BTW). Afgeronde bedragen.
woningtype ~ per jaar Kosten €*
Flat 940 m³ 792
Tussenwoning 1.310 m³ 1056
Hoekwoning 1.580 m³ 1236
2 onder 1 kap 1.870 m³ 1428
Vrijstaand 2.440 m³ 1812
~alle woningen 1.430 m³ 1140
Personen
huishouden~ per jaar Kosten €*
1 1.870 kWh 264
2 2.990 kWh 492
3 3.660 kWh 624
4 4.110 kWh 708
5 4.610 kWh 804
6 4.930 kWh 876
~ huishouden 2.970 kWh 480
Hoezo; de vervuiler betaalt??2017 0-170.000 171.000 –
1.000.000
1.000.000 –
10.000.000
>10.000.000
REB Aardgas 0,25 0,06 0,02 0,01
ODE Aardgas 0,0159 0,0074 0,0027 0,0013
Belasting REB + ODE 0,2659 0,0674 0,0227 0,0113
BTW 21% 0,0558 0,0141 0,0047 0,0023
Totaal 0,3217 0,0815 0,0274 0,0136
2017 0-10.000 10.000 –
50.000
50.000 –
10.000.000
>10.000.000
particulier
>10.000.000
zakelijk
REB elektriciteit 0,1013 0,0490 0,01305 0,00107 0,00053
ODE elektriciteit 0,0074 0,0123 0,0033 0,000131 0,000131
Belasting REB + ODE 0,1087 0,0613 0,01635 0,001201 0,000661
BTW 21% 0,0228 0,0128 0,00343 0,000252 0,000138
Totaal 0,1315 0,0741 0,01978 0,001453 0,000799
per m3 23,65 x grootverbruiker
per kWh 165 x grootverbruiker
Jaarlijkse kosten woningverwarming
Verwarmingskosten 7.676.712 woningen Nederland
69.267 woningen ‘s-Hertogenbosch
(gemiddeld €1.140 per jaar)
€ 8.751.451.600
€ 78.964.380
Bron De Stroomversnelling BZK 2015
7000 arbeidsdagenWientjes legde de ernst van de situatie uit. Het waarom van zijn Bouwagenda. “We moeten in de bouw veel grootschaliger werken. Als je 100.000 huizen per jaar wilt isoleren dan kan dat niet anders. We hebben als Nederland het klimaatverdrag van Parijs getekend. Daar kunnen we niet onderuit. In 2050 moet de hele gebouwde omgeving energieneutraal zijn. Dan heb je nog ongeveer 7000 arbeidsdagen. Dat lukt alleen als we zaken echt anders gaan doen.”
Stewart Brand
How buildings learn
Industrieel prefab bouwen
Isolatiegevels
Isolatiegevels
Isolatiegevels
Isoleren en energie opwekken
Isoleren en PV dak in een
Melick Groningen
AEROGELS
dampdoorlatend
waterafstotend
milieuvriendelijk
siliciumdioxide (kwarts)
warmte isolerend
geluid isolerend
flexibel
onbrandbaar
doorzichtig
Vacuümisolatiepanelen
▪ Pyrogeen kiezelzuur
▪ Stralingsblokkers
▪ Vacuüm getrokken
▪ Lucht- en dampdichte folie
Industrieel produceren isolatiegevels
prefab
ongeacht gevelindeling
ongeacht afwerkingsmateriaal
ongeacht kleurstelling
nieuwe kozijnen en deuren
3 laags glas
ventilatiesysteem
pv - pvt dak
optioneel uitbouw voor- / achterzijde
Industriële Renovatie
Renoveren
optimaal isoleren
optimaal ventileren
optimaal opwekken
opslag warmte
opslag elektriciteit
alles in één keer goed
combineren van (verregaande) maatregelen
dient comfortwensen van bewoners
én risicobeheersing van financiers / taxateurs vastgoed
De vijf grootste pensioenfondsen
hebben ruim 1200 miljard euro in kas
Brabant heeft 35 jaar lang een
voorfinanciering
van 1 miljard per jaar nodig
< 3%
Warmteverliezen ‘doorsnee woning’
Woonwaarde voor consument??
Comfort!!!
TEMPERATUUR
TOCHTVRIJ
VOCHTVRIJ
SCHIMMELVRIJ
GEZOND WONEN
VEILIG WONEN
RUIMTE
GEMAK
BETAALBAAR
Home satisfaction drivers
What Europeans perceive to be most important for
their home satisfaction.
All eight drivers have a strong impact on both home
satisfaction and wellbeing.
Perception rankings indicate that people need to
know and experience true benefits
of what is plentiful daylight,
good indoor climate and
adequate moisture levels.
What drives home satisfaction in each country?
Bron European survey healthy homes barometer
The 5 characteristics of a healthy home
1 Good sleeping conditions
2 Comfortable indoor temperatures
3 Fresh air
4 Satisfactory daylight levels
5 Appropriate humidity levels
Bron European survey healthy
homes barometer
ISOLEREN dus VENTILEREN
Ventilatiesystemen
Blootstelling aan fijnstof binnenshuis
veel groter dan gedacht
Uit onderzoek van TNO blijkt dat bij bakken en braden een enorme hoeveelheid fijnstof vrijkomt.
Soms tientallen keren meer dan de toegestane norm van de Wereldgezondheidsorganisatie, WHO.
Centrale WTW + decentrale afvoer
bron: Building Science Corporation 2013
Luchtkwaliteit door Ventilatie
aanvoer en afvoer per vertrek
sensor gestuurd (CO2, °C, RV)
warmteterugwinning
modulerende voorverwarming
modulerende bypass
stil / geluidloos
ontvochtigen / bevochtigen
Warmtewisselaar
Filteren van de aangezogen lucht
Geen allergenen, fijnstof en virussen
Betere lucht = Betere prestaties
Frauenhofer-Institut für Bauphysik IBP
Alleen zeer goed voldoet
Harvard School of Public Health
Hoogst waargenomen verbeteringen
Harvard School of Public Health
Werkomgeving en productiviteit
Waar beginnen? Hoe selecteren?
toekomstwaarde woningen
demografische ontwikkelingen
aanwezigheid voorzieningen
bouwperiode en bouwwijze
woonoppervlak
eengezins- / meergezinswoningen
mogelijkheden aanpassingen
Aantal woningen per bouwperiode
bouwperiode totaal eengezins meergezins
7 641 298 4 927 588 2 713 710
1000 tot 1905 337 767 174 284 163 483
1905 tot 1945 1 122 185 731 607 390578
1945 tot 1965 1 165 961 756 678 409 283
1965 tot 1975 1 304 810 874 073 430 737
1975 tot 1985 1 148 355 800 581 347 774
1985 tot 1995 1 016 491 697 632 318 859
1995 tot 2005 831 875 538 657 293 218
2005 tot 2015 673 016 330 367 342 649
vanaf 2015 40 823 23 697 17 126
Aantal woningen per woonoppervlak
oppervlakte totaal eengezins meergezins
2-15 m² 10 661 714 9 947
15-50 m² 399 244 27 107 372 137
50-75 m² 1 125 334 170 561 954 773
75-100 m² 1 817 268 929 295 887 973
100-150 m² 2 892 255 2 514 640 377 615
150-250 m² 1 120 990 1 038 745 82 245
250-500 m² 225 219 206 290 18 929
500-10.000 m² 45 632 39 488 6 144
Onbekend 4 695 748 3 947
comfortabel, zorgeloos, betaalbaar
Lever wat de consument aanspreekt
verpak dat in energie besparing
garandeer daarbij:
kwaliteit
besparingen
financiering
afschrijvingsperiode
Gemiddeld gebruik per woning
Voor Na >2050
Verwarmingsenergie 18.000 kWh 1.500 kWh < 500 kWh
Gebruiksenergie 3.500 kWh 3.500 kWh 2.000 kWh
21.500 kWh 5.000 kWh 2.500 kWh
~ 90 kWh ~240 m2 PV ~55 m2 PV -
~130 kWh ~165 m2 PV ~38 m2 PV -
~220 kWh - - ~ 10 m2 PV
ZONNEWARMTE
AERSPIRE
Transparante en gekleurde PV
Zon volgend en zonwering
PV PVT
Gelijkstroom netwerken
Geen omzettingsverliezen DC/AC/DC
Moderne machines / apparaten intern al op DC
DC netwerken besparen op materiaal
DC netwerken vergroten de aanstuurbaarheid
Decentrale E-opwekking en opslag is DC
Converteren, inverteren, transformeren
en transporteren belast bestaande netwerken
DC USB wandcontactdoos
JAARPRODUCTIE IN KWH
14 panelen; 3500 Wp; 3250 kWh; 2015
Dagverloop bij woning
Duurzame energie genoeg
€1.500.000.000.0000
Jaarlijks wereldwijd: 1.500 miljard euro subsidies voor fossiele brandstoffen
Elke Nederlander betaalt jaarlijks €340 voor subsidies aan fossiele brandstoffen
€ 95 voor subsidies voor duurzame energie
bron IMF
Thuis batterij systemen
Nilar batterij
nikkel metaal
hydride
Flow battery
Flow battery
Utility Centers voor collectieve opslag
Utility Centers
collectieve decentrale opslag
Batterij systemen
Natriumacetaat
17 m3 ; 2,1-2,5 MWh;
laden ca 7 uur ;
ontladen ca 13 uur
Waterverbruik
Douchen /wassen 49 %
Toiletspoeling 28 %
Wasmachine 12 %
Keuken 8 %
Schoonmaak / tuin 3 %
Consumptie drinken 1 % 1 %bron Mijn Waterfabriek
Regenwater
Volume 850 mm/m2
Nederland totaal 35.400.000.000.000 liter/jaar
Bebouwd 8 %
Regenwater bebouwd 2.800.000.000.000 liter/jaar
Aantrekkelijke woonomgeving
Aantrekkelijke woonomgeving
Aantrekkelijke woonomgeving
Aantrekkelijke woonomgeving
Aantrekkelijke woonomgeving
Huidige bouw niet toekomstbestendig
De bouwsector is grootste verbruiker van grondstoffen
De impact op mens en milieu is groot
De vraag naar grondstoffen en vooral bouwmaterialen groeit
Materialen worden schaarser en prijsschommelingen groter
Met de huidige manier van bouwen zijn materialen bij voorbaat ‘verloren’.
Circulaire verdienmodellen
3 katalyserende factoren in circulaire economie:
ONTWERP VOOR DE TOEKOMST
GEBRUIK (DIGITALE) TECHNOLOGIEËN
WERK SAMEN AAN WAARDECREATIE
Meer dan recycling
DUURZAAM
TOEKOMSTBESTENDIG & FOSSIELVRIJ
ENERGETICA
AQUATICA
MATERIALICA
ECOLOGICA
Conclusie
Om doelen te halen, verplichtingen na te komen en
geldverspilling te voorkomen moet de (rijks-)overheid
bij de aanpak van het fossielvrij en toekomstbestendig
renoveren van de bestaande woningvoorraad de hoogste
kwaliteit eisen voor woning en woonomgeving
de aanpak strategisch aansturen obv bouwjaren,
demografische ontwikkelingen, locatie en aantallen woningen
circulariteit bij bouw en materialen garanderen
en via (instemming met toepassen van nieuwe)
financieringsconstructies gewenste uitvoering zekerstellen