Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek?

Léon Korsten

Paul HopmanDeze presentatie is

beschikbaar op legalbusinessday.nl

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 3

Eurocrisis?

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 4

Onveilige producten?

‘Cultuuromslag banken is ingezet, maar niet klaar’

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 5

Inleiding

AFM vindt veel bankproducten onveilig en slecht

Voorstel AFM: betrokkenheid AFM bij productontwerp

Trendbreuk: preventief toezicht

Politiek achter AFM, maar kogel nog niet door de kerk

Debat (juridisch, niet politiek):

argumenten voor

argumenten tegen

alternatieven

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 6

Wat is PAP?

PAP = Product Approval Proces

Betrokkenheid "Risk Management"

Eindverantwoordelijkheid Raad van Bestuur

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 7

Zorgvuldigheid en klantbelang

Zorgvuldigheid en klantbelang staan al langer centraal

Algemene bankvoorwaarden

Wft (o.a. 4:19 e.v.)

BW (6:162, 6:193a e.v.)

Actieve handhaving AFM (Jaarverslag 2010)

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 8

Betrokkenheid AFM bij PAP!?

Voorbeelden AFM waar het eerder fout ging:

koopsomverzekeringen met zeer hoge provisies

dakpanconstructie bij sparen

onbegrijpelijke gestructureerde producten

'leeglopende' beleggingsverzekeringen

arbeidsongeschiktheidsverzekeringen met hoge kosten en provisies

Voorstel AFM/TK/MinFin: betrokkenheid AFM bij PAP

Ratio: kostenefficiënte, nuttige, veilige en begrijpelijke ('KNVB') producten

Trendbreuk: van repressief naar preventief toezicht

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 9

Visie AFM

AFM 2010: 'Klantbelang Centraal'

Hierin past betrokkenheid AFM bij ontstaan producten

…"Zelfs al zou de informatie omtrent financiële producten overduidelijk duidelijk zijn, dan nog vereist een goede evaluatie vaak een begrip en technieken die de gemiddelde consument de pet ver te boven gaan"…

…"Een wettelijke plicht tot het hebben en juist toepassen van een goed PAP verdient serieuze overweging"…

28 januari 2010, Speech Theodor Kockelkoren, bestuurslid AFM

Speeches bestuurders AFM als proefballonnetje

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 10

Visie AFM, vervolg

"Uit consumentenonderzoek blijkt keer op keer dat consumenten productbrochures niet goed lezen"

"Een noodzakelijke randvoorwaarde bij het centraal stellen van het klantbelang is dat je de ontwikkeling van nieuwe producten goed vormgeeft - het product approval proces"

"Een product is nuttig indien het van toegevoegde waarde is voor de beoogde doelgroep"

29 april 2010, Speech Hans Hoogervorst, toenmalig voorzitter AFM

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 11

Visie AFM, vervolg

"Hoewel de huidige bevoegdheden van de AFM aanzienlijk zijn, kan de AFM niet ingrijpen bij producten die leiden tot voorzienbare teleurstellingen bij klanten. De AFM kan de kwaliteit van aangeboden producten dus slechts beïnvloeden door naar de kwaliteit van de advisering te kijken. De invloed is hiermee beperkt en bovendien pas in een laat stadium. Daarom pleit de AFM voor een wettelijke verankering van het toezicht op het productontwikkelingsproces."

"De minister van Financiën heeft eerder geopperd een expliciete overkoepelende norm in te voeren die - kort gezegd - inhoudt dat financiële ondernemingen ervoor moeten zorgen dat binnen alle geledingen en processen van hun bedrijven adequaat rekening wordt gehouden met zorgvuldig optreden tegenover klanten."

bron: Jaarverslag AFM 2010

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 12

Parallel?

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 13

Zijstapje: wetsvoorstel kennis- en ervaringstoets (financieel rijbewijs)

Voorstel d.d. 29 augustus 2011 van Minister De Jager (consultatie)

Financieel 'rijbewijs' voor consumenten die complex financieel product zonder advies willen

Waarschuwen en bewust maken consument

Consumentenbond: financieel rijbewijs beschermt consumenten niet voldoende tegen miskoop

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 14

Opmaat tot nieuwe wetgeving

Motie Plasterk c.s. d.d. 16 maart 2011 Na proefballon AFM, stap 2:

Kamer onderschrijft visie AFM:

producten moeten in het belang klant zijn

in het verleden producten aangeboden waarbij klant niet centraal stond (woekerpolissen)

producten moeten 'KNVB' zijn

er zijn nog steeds onwenselijke producten

Kamer wil uitbreiding bevoegdheden AFM

Scope motie onduidelijk:

alleen consumentenproducten?

welke mate van betrokkenheid AFM?

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 15

Opmaat tot nieuwe wetgeving, vervolg

Brief Minister De Jager d.d. 27 april 2011: Na motie kamer, stap 3: minister neemt motie over

Voorkomen (massa-)schade

Keuring vooraf is niet wenselijk

Open norm:"De AFM wil de mogelijkheid hebben om indien nodig concrete invulling te geven aan hoe partijen aan deze eisen (PAP red.) dienen te voldoen"

AFM moet doortastend kunnen optreden

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 16

Opmaat tot nieuwe wetgeving, vervolg

Brief Minister De Jager d.d. 20 juni 2011: Wetsvoorstel voorjaar 2012 naar Tweede Kamer

Voorkomen massaschade

Toezicht AFM op PAP, maar financiële onderneming blijft verantwoordelijk voor PAP en producten

AFM betrokken bij vormgeving nieuwe bevoegdheid

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 17

Handhavingsbevoegdheden AFM/DNB, escalatieladder

Informeel:

circulaires

brieven

rapporten

campagnes

normoverdragende gesprekken

verscherpt toezicht

Formeel:

aanwijzing (last zonder dwangsom)

last onder dwangsom en bestuurlijke boete

benoeming curator

heenzenden accountant of actuaris

intrekken vergunning, ontheffing of verklaring van geen bezwaar

publicatie

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 18

Andere vormen van handhaving

Civiel recht (verbod, schadeclaim)

Tuchtrecht

Strafrecht

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 19

Gevaarlijke trendbreuk

Novum: invoering preventief toezicht

NB: naast bestaande repressieve toezicht

Planeconomie versus vrije, ondernemingsgewijze productie

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 20

Visie NMa: vrijheid, level playing field

"De NMa benadrukt dat het belangrijk is om ervoor te zorgen dat regulering niet doorslaat en verder gaat dan noodzakelijk. Er dient ruimte te blijven voor waardevolle nieuwe initiatieven in de financiële sector".

"Zoveel als mogelijk dient door beleidsmakers te worden voorkomen dat regulering nieuwe barrières opwerpt voor toetreding, expansie en uittreding."

Bron: Visiedocument Toekomst Financiële Landschap - NMa (Nov. 2010)

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 21

Opmerkelijk

Slordig, niet transparant proces

uitgangspunten niet helder

scope niet helder

uitkomsten AFM onderzoek productontwikkeling in relatie tot klantbelang onbekend

toezichthouder schrijft mee aan wet die zij gaat handhaven

waarom open norm?

geen bezwaar en beroep?

Innerlijk tegenstrijdig: AFM neemt verantwoordelijkheid van sector (deels) over, maar wil aansprakelijkheid ontlopen

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 22

Discussie: de voors en tegens…

Snellere doorvoering beginsel 'Klantbelang Centraal'

Betere en veiligere producten: voorkomen is beter dan genezen

gemak voor de consument, die hoeft zelf minder op te letten, voor zover hij dat al deed

minder grote massaschades

minder vaak massaschades

veiliger gevoel consument

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 23

Discussie: de voors en tegens…

Niet noodzakelijk en niet proportioneel:

BW-normen

Algemene Bankvoorwaarden

AFM heeft al voldoende tools

AFM kan het niet aan, tienduizenden producten

AFM is niet onfeilbaar

Concurrentievervalsing / level playing field

Kosten

Verschraling productaanbod

Last but not least: vrije markt / ondernemerszin op de helling?

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 24

Alternatieven

Faciliteren consumentenvoorlichting door AFM

Verscherpt prudentieel toezicht vanuit DNB, zo nodig ontslag bestuurders (vgl. DSB)

Financieel rijbewijs en goede - Europese - financiële bijsluiter

Standaardisering producten: verscherpte concurrentie, betere kwaliteit en makkelijker toezicht

Zelfregulering en codes (zijn er al)

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 25

Debat over voors, tegens en alternatieven

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 26

Contact

E: uwe.eppler@dlapiper.comT: +49 (0)40 188 88 120

Paul Hopman E: paul.hopman@dlapiper.comT: 020 5419 952

Léon Korsten E: leon.korsten@dlapiper.comT: 020 5419 873

08-09-2011Legal Business Day 2011 - Product approval door de toezichthouder: zegen of vloek? 27

legalbusinessday.nl

Twitter mee over Legal Business Day: #LBD11 #dlapiper