Open standaarden, DE BASIS Open standaarden, DE BASIS en de Digitale Collectie en de Digitale Collectie

NederlandNederlandJeroen van der VlietJeroen van der Vliet

Wat is de Digitale Collectie Nederland?

Omvang (fysiek) cultureel erfgoed

musea: ca. 44 miljoen objecten (MUSIP/Collectiebalans 2008)

archieven: ca. 600 km of 3,6 miljard pagina's (Alles uit de kast

1998)

wetenschapsbibliotheken: ca. 9 miljoen items (Alles uit de

kast 1998)

monumentenzorg: 42.792 gemeentelijke en 61.037

rijksmonumenten en archeologie: 12.996 archeologische

terreinen (Erfgoedbalans 2009) beeld en geluid: 1.500.000 uur

(NORAA, Schatgraven in de regio 2006)

Alles digitaal kost naar schatting minimaal 150.000

levensjaren!

Doel van digitalisering

Waarvoor?

Toegankelijkheid voor het publiek26%Conservering 23%Wetenschappelijk onderzoek 18%Educatie 16%Communicatie 14%Anders 3%

Bron: DEN, De Digitale Feiten 2008

Wat doet DEN?

A - Beleid

B - Plannen

C - Uitvoering

D - Evaluatie

Voorbereiding

Vervaardiging

Beschrijving

Opslag

Toegang

Presentatie

Beheer & gebruik

Interoperabiliteit

Duurzaamheid

Praktijk van het digitaliseren

• handreiking voor succesvolle inzet van ICT door een

erfgoedinstelling, bijvoorbeeld bij digitalisering van de

collectie of het opzetten van digitale dienstverlening

• biedt een gestructureerd overzicht van nationale en

internationale ICT-standaarden (180+) en andere

kwaliteitsinstrumenten, inclusief verwijzingen naar

documentatie, sjablonen en voorbeeldprojecten

• te vinden op www.den.nl/register

Het ICT-register voor het cultureel erfgoed (Kennisbank)

• een set van minimale eisen voor digitalisering van erfgoed

• beschrijft basic practice en gaat uit van het ICT-register van

DEN

• gebaseerd op de kennis en praktijk van erfgoedprofessionals

• uitgangspunt is zelfregulering en evaluatie door het

erfgoedveld

• open standaarden (helaas lukt dit nog niet altijd)

• maakt onderdeel uit van het ICT-register (apart gemarkeerd)

• belangrijk leidraad bij subsidie-aanvragen én beoordelingen

• te vinden op www.den.nl/debasis

DE BASIS: Bouwen Aan Succesvolle ICT-Strategie

Wat is inmiddels opgenomen?

2K, AIFF, D10, Dublin Core, ECIRGB, GML, HTTP, JPEG, JPEG2000,

Kodak Greyscale 013, MacBeth Colorchecker, (KML), MPEG-2,

MPEG-4, MP3, NAP, OAI-PMH, OAIS, QuickTime, RD, SRU/SRW,

TIFF, (TEI), TRAC, UTF-8, URI, WAV, XML voor Vindbaarheid,

Vervaardiging en Duurzaamheid van het digitaal erfgoed

Wat staat er nog in de wacht?

Presentatie: toegankelijkheid; online presentaties; Web 2.0

Beschrijving: gebruik metadata en terminologiebronnen zoals

vocabulaires, thesauri en ontologieën; semantisch web-

toepassingen

DE BASIS: Bouwen Aan Succesvolle ICT-Strategie

Casus: is digitaal erfgoed ook vindbaar op het Web?

op zoek naar informatie over

Tamme Beth IJsbrandsz.

of Tamme Beth Ysbrandsz

Ta?me Bet? ?sbrands*

Tamme Beth

wat weten we?

was actief als scheepsmakelaar, cargadoor en boekhouder

leefde en werkte in Amsterdam in tweede helft 18de eeuw

Gezocht op "tamme beth" en 50 treffers retour.

Google

Maar is alles ook bruikbaar? Een selectie ...

www.google.nl/search?q="tamme+beth"

Tsja, wel de juiste naam, maar niet

Facebook

van de persoon die we zoeken ...

www.facebook.com

Google scant oude boeken en maakt die

Google Books

op trefwoorden doorzoekbaar ...

books.google.nl

... dankzij tekstherkenning of OCR, hier als "plat" tekstbestand;

The Internet Archive

effectief maar de tekst staat nog wel vol met "lees"-fouten.

www.archive.org

Ook een database is goed indexeerbaar voor

De VOC-site (particulier initiatief)

zoekmachines, tenminste als ...

www.vocsite.nl

... elke bron of pagina een

Maritieme Kalender (Scheepvaart Museum Amsterdam)

eigen URL heeft.

www.scheepvaartmuseum.nl/collectie/maritieme-kalender

Een "platte" tekst zoals HTML: daar kunnen alle

Texelse genealogie (particulier initiatief)

zoekmachines probleemloos mee uit de voeten.

home.hccnet.nl/mwk/

is dit alles?

Niet gevonden omdat de bronnen geen eigen URL hebben,

Maritiem Digitaal

die is er wel, maar zit verstopt in de pagina zelf ...

www.maritiemdigitaal.nl

Zou er nou echt niet iets te vinden zijn?

Archiefbank (Stadsarchief Amsterdam)

www.stadsarchief.amsterdam.nl/archieven/archiefbank/

A-ha! Wel een URI via het afbeeldingsnummer,

Archiefbank (Stadsarchief Amsterdam)

maar de plaatjes hebben geen metadata ...

www.stadsarchief.amsterdam.nl/archieven/archiefbank/

Metadata helpt afbeeldingen doorzoekbaar

Archiefbank (Stadsarchief Amsterdam)

te maken, handig als spelling soms anders is ...

www.stadsarchief.amsterdam.nl/archieven/archiefbank/

Beschrijf gescande teksten en afbeeldingen en koppel

Dataset Archief van de Waterschout

de data aan het object via een unieke identifier, bijv. img.

staat nog op de computer van de auteur

Toevalstreffer? Dankzij de juiste karakterset (UTF-8) is

Google Images / Museovirasto (Finland)

deze Finse pagina goed indexeerbaar en ook leesbaar

images.google.nl / www.nba.fi

• zet uw digitale collectie op internet (HTTP)

• elk object en beschrijving is via een eigen webadres (URI) te

vinden

• maak beschrijving (metadata: Dublin Core) + structuur (XML,

sitemap)

• teksten zijn goed leesbaar (niet-westerse, speciale leestekens:

UTF-8)

• scheid vormgeving van inhoud (X/HTML, CSS)

• maak koppelingen met andere websites, biedt mogelijkheid

andere databases te doorzoeken en maak dat ook mogelijk

voor uw eigen website, werk samen met portals (OAI-PMH, SRU)

• stel altijd de gebruiker centraal (usability test)

• maak uw website voor iedereen toegankelijk

(webrichtlijnen overheid, WCAG, Drempels Vrij)

Hoe maak ik mijn collectie beter vindbaar?