PESTEN OP SCHOOLPESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse

Rik Prenen VCLB-Limburg

Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING

“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig

blootstaan aan negatieve handelingen,verricht

door één of meerdere personen en gericht

tegen één of meerdere personen”

Pesten is berekende

agressie, de pester wil het

slachtoffer kwetsen.

Gestoorde machtsverhouding; het slachtoffer is niet in staat zich te verdedigen.

Leed voor het slachtoffer.

PLAGEN EN PESTEN

PLAGEN

- Incidenteel

- Onschuldig

- Gelijke machtsverhouding

- Wisselend slachtoffer

- 1 tegen 1

- Tweerichtingsverkeer

- Geplaagde blijft in groep

- Weinig nadelige gevolgen

- Vlug vergeten

PESTEN

- Systematisch

- Met voorbedachten rade

- Ongelijke macht

- Hetzelfde slachtoffer

- Groep tegen individu

- Eénrichtingsverkeer

- Isolatie van slachtoffer

- Zware gevolgen

- Moeilijk herstel

GG

RR

IJIJ

ZZ

EE

ZZ

OO

NN

EE

PESTEN : Een gevarieerd palet

“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet dure dingen dragen om erbij te horen. Ik koop dan spullen die erop lijken, dat helpt soms”

Blokpin, fifi,

“KOMAAN, PAK HEM !!”

Ze hebben mijn beste vriendin afgepakt

PESTEN EEN PROBLEEM ?

Duur !

Frequentie !

Intensiteit !

Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?Hoeveel jongeren pesten anderen ?

B.O. S.O.

Nederland 15-19% 16%

Noorwegen 7,4 % 7,0%

U.K. 11,5% 6,3%

Vlaanderen 15,9% 12,3%

Hoeveel jongeren worden Hoeveel jongeren worden gepest ?gepest ?

B.O. S.O.

Nederland 19-23 % 6%

Noorwegen 11,6% 5,4%

U.K. 27,0% 10,1%

Vlaanderen 23,0% 15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?WAAR WORDT GEPEST ?

B.O. S.O.

Op school (speelplaats) 77,5% 60,2%

Op weg van en naar school 2,4% 5,1%

Door klasgenoten 53,1% 50,5%

Door hogere klas 11,0% 14-18%%

HOE WORDT GEPEST ?HOE WORDT GEPEST ?

Jongens Meisjes

Verbaal 54,4% 43,1%

Fysiek geweld 22,8% 20,2%

Stukmaken bezittingen 8,8% 9,2%

Uitsluitingen 10,5% 22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek

Straffen van de pester

Niets doen

Hulp vragen

Naar ouders/directie gaan

Gesprek met slachtoffer

Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven

Sussen

Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren

Schuld bij slachtoffer

Verbaal verdedigen

Fysiek verdedigen

Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend

Vinden het een beetje vervelend

Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop

Doen mee

Zouden misschien meedoen

Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O. S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60% 80%

Zwijgen tegen de ouders 61% 46%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN

Over pesten wordt relatief weinig gepraat

Ouders en leerkrachten weten het vaak niet

Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee

Er wordt zeer weinig ingegrepen

Slachtoffers staan er vaak alleen voor

Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat

Pesten gebeurt voornamelijk op school en door leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN

- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig

- Voorzichtig, sentimenteel

- Afkeer van geweld en confrontaties

- Negatief zelfbeeld

- Minder sociale vaardigheden, alleen

- Jongens vaak fysiek zwakker

- Hecht contact met de moeder

- Minder inzicht in groepsregels en -normen

- Angstig, onhandig en impulsief gedrag

- Concentratieproblemen

- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)

- Soms (ongewild)provocerend gedrag

- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen

Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld

Impulsief, regelovertredend gedrag

Behoefte aan dominantie

Gering inlevingsvermogen

Relatief positief zelfbeeld

Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Fysiek sterk

Positief t.o.v. geweld

Superioriteitsgevoel

Sociaal onvaardig

Angstig

Fysiek niet zo sterk

Afkeer van geweld

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onhandig en onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?

Voor ouders van pesters...

Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren

Consequent reageren op agressief gedrag

Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf

Vermijden van schuldgevoelens bij kind

Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)

Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’

Controle op vriendengroep

Contact met de school, open communicatie

Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?

Voor ouders van slachtoffers

- Signalen herkennen

- Pesterijen ernstig nemen

- Onmiddellijk contact met de school

- Positieve eigenschappen beklemtonen

- Vermijden van overbescherming

- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken

- Isolement doorbreken

- Bespreek gevolgen van hun gedrag

- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen

- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen

Preventie van pestproblemen

Iedereen doet mee

Initiatieven op het niveau van:

- de school

- de klas

- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding

Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren

Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’

Organisatie van speeltijd, -plaats

Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken

‘Kernleerkracht’

…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)

Stimuleren van groepswerk

Sociometrisch onderzoek

Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)

Steunen van de middengroep

Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU

Ingrijpen bij incidenten en vermoedens

Stoppen incident

Verwijzen naar opvolging

Ondersteunende gesprekken met slachtoffers

Vermoedens verifiëren

Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of verdere hulp inschakelen(C.L.B.)

Herstelgesprekken met pesters

Wijzen op gedragscode

Afspreken van herstelcontract

Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp inschakelen (C.L.B.)