MOB,WaldeckPyrmontsingel18,6521BCNijmegenemail:info@mobilisation.nl;website:www.mobilisation.nl

Tel:0243230491,BTWnr.:8065.51.811

perpostenperemail:Roel.Vincken@minienm.nlMinisterievanInfrastructuurenWaterstaat

HareExcellentiemevrouwCoravanNieuwenhuizenPostbus20901

2500EXDenHaag

perpostenperemail:J.Sluiter@minlnv.nlMinisterievanLandbouw,NatuurenVoedselkwaliteit

HareExcellentiemevrouwCarolaSchouten Postbus20401

2500EKDenHaag

service@odnzkg.nlOmgevingsdienstNoorzeekanaalgebied

Uwreferentie: Onzereferentie: SchipholVerzoekHandhavingSept2019 Betreft: VerzoektothandhavingvandeinrichtingLuchthavenSchipholmetbetrekking

totdeWetnatuurbescherming

Nijmegen,15september2019Hooggeachteexcellenties,OntbrekenWnb-vergunningUitWob-verzoekenaan,entelefonischoverlegmet,verschillendeministeriesendeOmgevingsdienstisgeblekendatdeLuchthavenSchipholnietovereenvergunningbeschiktinhetkadervandeWetnatuurbescherming(verder:natuurvergunning)ondanksdebijzondergroteNOx-enammoniakstikstofuitstooteneenforsenegatieveinvloedopeengrootaantalnatuurgebiedenintenminste3provincies.Ookzijnersignificanteeffectenopdegezondheidvanondermeerkinderen,dieonderderookvandeLuchthavenwonen.HetontbrekenvaneenWnb-vergunningbetekentdatersprakeisvaneenillegalesituatienuLuchthavenSchipholactiviteitenverrichtinafwijkingvandepositiefvergundesituatieopdereferentiedatumdieleidentoteenhogeredepositievanstikstofopNatura2000-gebieden.HandhavingsverzoekMOBverzoekthetbevoegdgezagomalleactiviteitenzoalsdiemomenteelinstrijdmethetrechtwordenverrichtdoorLuchthavenSchipholperdirecttebeëindigenenbeëindigdtehouden.Ditkanopkortetermijnalleendoorhetaantalvliegbewegingen(startsenlandingen)opLuchthavenSchipholterugtebrengentothetaantalzoalsdatpositiefwasvergundopdereferentiedatum.VergunningplichtProjectenenanderehandelingendiedekwaliteitvandenatuurlijkehabitatsendehabitatsvansoortenineenNatura2000-gebiedkunnenverslechterenofeensignificantverstorendeffectkunnenhebbenopdesoortenwaarvoorhetgebiedisaangewezen,zijnopgrondvanartikel2.7,tweedelid,vandeWnbverboden,tenzijdaarvooreenvergunningisverleend.DeexploitatievandeLuchthavenSchipholiseenprojectofanderehandelingindezinvanartikel2.7,tweedelid,vandeWnb.DevliegtuigbewegingendievanennaarLuchthavenSchipholplaatsvindenzorgenvoorsignificantegevolgenvoorverschillendeNatura-2000gebieden.

2

DeuitstootdoordevliegtuigenleidttotstikstofdepositieopeengrootaantalNatura-2000gebieden.LuchthavenSchipholheeftdaaromeenvergunningnodigopgrondvanartikel2.7,tweedelid,vandeWnb.GeenuitzonderingopvergunningplichtMOBwijsterinditverzoekopdatervoorLuchthavenSchipholgeenuitzonderingopdevergunningplichtbestaat.IndeparlementairegeschiedenisvandeWnbzijngeenaanwijzingentevindendaterbeoogdisdevergunningplichtvanart.2.7,tweedelid,Wnbvoordeluchtvaartoverdebandvanart.2.7,vierdelid,Wnbbuitenwerkingtestellen.1DeactiviteitenvanLuchthavenSchipholzijnnietopgenomenindeprovincialeverordeningalsactiviteitenwaaropdevergunningplichtvanart.2.7,tweedelid,Wnboverdebandvanart.2.9,derdelid,Wnbbuitenwerkingwordtgesteld.DeactiviteitenvanLuchthavenSchipholzijnooknietopgenomenindebeheerplannenwaardoordevergunningplichtvanart.2.7,tweedelid,Wnbnietoverdebandvanart.2.9,eerstelid,Wnbbuitenwerkingwordtgesteld.Ookart.9,achtstelid,WnbleidtniettothetbuitenwerkingstellenvandezevergunningplichtomdatdegevolgenvandeLuchthavenSchipholnooitbeoordeeldzijnmetinachtnemingvanart.6vandeHabitatrichtlijn.Voorzoverart.9,achtstelid,WnbvantoepassingzouzijnachtMOBditartikelinstrijdmetdeHabitatrichtlijnomdatinditartikeluitwordtgegaanvaneenreferentiedatumvan1februari2009.UithetEuropeesrechtvloeitvoortdatderelevantereferentiedatumdedatumisvanvaststellingvandelijstvangebiedenvancommunautairbelang.2Hettoepassenvanart.9,achtstelid,WnbisinstrijdmethetbeginselvanloyalesamenwerkingenhetdoeltreffendheidsbeginselwelkevoortvloeienuithetEuropeserecht.NOx/AmmoniakemissiesvandeLuchthavenSchipholOnderstaandetabel(figuur1)isafkomstiguithetconceptMER3tenbehoevevandedoordeLuchthavengewensteuitbreidingtot540.000vliegbewegingen.HoeweldeAeriuscalculatordoordeAfdelingbuitenwerkingisgesteldendezeberekeningennietmeergebruiktkunnenworden,geeftdezeAeriusberekeningweleenindicatieopwelkegebiedeneninwelkemateerstikstofdepositieplaatsvindtdoorvliegtuigbewegingenvanennaarLuchthavenSchiphol.Echter,zonderdezeuitbreidingvanhetaantalvliegbewegingenzijndegevolgenopnatuurgebiedenengezondheidvanomwonendenalgroot.InhetconceptMERistenonrechtegerekendmethetgebruiksjaar2012(“PAS-referentiesituatie”)4alsreferentiejaar,inplaatsvanderelevantereferentiedatum.Derelevantereferentiedatumisdedatumvanvaststellingvandelijstvangebiedenvancommunautairbelang.5

1Zoalsbijvoorbeeldwelgedaanisinart.13,zevendelid,Tracéwetenart.9,vierdelidSpoedwetwegverbreding.Zieook:KamerstukkenII,2011/1233348,nr.3p.118.2DitisbevestigddoordeABRvSop29mei2019ECLI:NL:RVS:2019:1604inr.o22.3.3https://nieuws.schiphol.nl/concept-mer-schiphol-beschikbaar/4DezereferentiesituatieisvervallenmethetvervallenvanhetPAS.5GeletopABRvS29mei2019,ECLI:NL:RVS:2019:1604r.o22.3.

3

Figuur1:DeemissiessamengevatzoalsopgenomeninhetconceptMERtenbehoevevandeuitbreidingvanhetaantalvliegbewegingennaar540.000perjaar.DeLuchthavenisduseengroteemittentvanzowelCO2alsvanNOx6.MOBmerktopdatdehogeCO2-emissiesvandeluchthavenbijdragenaandeklimaatcrisis.MOBverzoekthetbevoegdgezagomhetUrgendavonnismeetenemeninhaarbesluitvorming.7Effectenopnatuurgebieden

Figuur2:Depositiebijhetscenariovan540.000vluchtbewegingen.

6VergelijkbaarquagroottemetdeolieraffinaderijvanShell7GerechtshofDenHaag,9oktober2018,ECLI:NL:GHDHA:2018:2591.

4

Uitdebovenstaandefiguurblijktdatdeluchthaventotopgroteafstandnogeennegatieveinvloedheeftopnatuurgebieden.Hetgaathierbijomdeeffectenvermestingenverzuring.MOBverwachtgeenbetwistingvanhetfeitdatzichindezenatuurgebiedenveelvoorverzuringenvermestinggevoeligehabitatsbevindenwaargeensprakeisvaneengunstigestaatvaninstandhouding.ReferentiedatumHetisniettoegestaandatLuchthavenSchipholactiviteitenverrichtinafwijkingvanhetvergundetentijdevanderelevantereferentiedatum.VooralsnoggaatMOBervanuitdat7december2004alsreferentiedatumheefttegeldengeletopdehoofdregelzoalsdeRaadvanStateditinhaaruitspraakvan29mei2019heeftgeformuleerd.8IngevalvanstikstofdepositiedoordeactiviteitenvanLuchthavenSchipholopeenNatura2000-gebieddattevensisaangewezenalsspecialebeschermingszoneingevolgedeVogelrichtlijn,geldteenvroegerereferentiedatum,afhankelijkvandeaanwijzingsdatumvanhetgebied,maartenvroegste7juni19949.Indiennadereferentiedatumtoestemmingisverleendvooreenstikstofemissiedielagerisdandeopdereferentiedatumtoegestanesituatie,dandientvandielageretoegestanesituatiealsreferentieuitgegaanteworden10.Volgensart.4.3.1vanhetLuchthavenverkeerbesluitSchiphol,zoalsditgoldop7december2004,mochtdeuitstootaanstikstofoxidenvanhetluchthavenluchtverkeernietmeerbedragendan74,6grampertonpergecorrigeerdevliegbeweging,waarbijhetaantalgecorrigeerdevliegbewegingengelijkisaanhetgesommeerdemaximumstartgewichtvandevliegbewegingeninhetgebruiksjaar.Ingevolgeart.4.3.1,derdelid,vanhetLuchthavenverkeersbesluitwordtdetotaletoegestaneNOx-emissienaarbenedenbijgesteld,wanneerineniggebruiksjaarminder(gecorrigeerde)vliegbewegingenhebbenplaatsgevonden.DetoegestanewaardenpergecorrigeerdevliegbewegingzijnindehuidigeversievanhetLuchthavenverkeerbesluitSchipholnietgewijzigd.Uitgaandevandereferentiedatumvan7december2004dienthetaantalvliegbewegingenteruggebrachttewordentot400.000.Echter,nietkanwordenuitgeslotendatdejuistereferentiedatumnogvroegerisindejarennegentigvandevorigeeeuw,tenvroegste7juni1994.DatkanpasdefinitiefwordenvastgesteldalswedevolledigeAeriusberekeningenhebbenontvangen,dieaandetabeloppagina2vandeconceptMERtengrondslagliggen.DezeberekeningenzijnnietmethetconceptMERgepubliceerd.MOBbeschouwtdezeberekeningenalsopdezaakbetrekkinghebbendestukkenmaarheefttevenseenWOBverzoekingediend.GezondheidseffectenvandeLuchthavenMOBvolstaathiermeteenquoteuitdesamenvattingvaneenrecentrapportvanhetRIVM:“MensendieindebuurtvanSchipholwonenstaanregelmatigblootaanverhoogdeconcentratiesultrafijnstof.Ultrafijnstofishetaantalzeerkleinedeeltjesindelucht(kleinerdan0,1micrometer).DeblootstellingaanultrafijnstofrondSchipholkankortdurendeffecthebbenopdegezondheid,blijktuitonderzoekvanhetRIVM.Opzulkedagenhebbenkinderenmeerlastvanluchtwegklachten,zoalskortademigheidenpiependeademhaling.Ookgebruikenkinderendanmeermedicijnen.Deeffectentredenvooralopbijkinderendiealklachtenaandeluchtwegenhebbenenhiervooralmedicijnengebruiken.Bijkinderenengezondevolwassenenzijnkortdurendeverminderingenindelongfunctiegemetenenbijdegezondevolwassenisookkortdurendeverminderingvandehartfunctiegemetenbijtijdelijkhogereblootstelling.

8ABRvS29mei2019,ECLI:NL:RVS:2019:1604r.o22.3.9ABRvS31maart2010,ECLI:NL:RVS:2010:BL9656.10ABRvS13november2013,ECLI:NL:RVS:2013:1891,r.o.4.1.

5

Gemiddeldgenomenzijndezeveranderingenkleinenhoevenzeniettotdirectegezondheidsklachtenteleiden.Voorindividuendiehiervoorgevoeligzijn,bijvoorbeeldomdatzeastmaofhartaandoeningenhebben,kunnendezeveranderingengroterzijn”.11Naastdirecteschadeaandegezondheidleidtditooktoteenforseeconomischeschade.Conclusie:deLuchthavenSchipholveroorzaaktzowelgezondheidsschadealsschadeaandenatuurtotopgroteafstandvandeLuchthaven.Activiteitenvannadevoorlopigereferentiedatum:Nadevoorlopigerelevantereferentiedatumvan7december2004zijnerverschillendevergunningenverleendaanLuchthavenSchiphol.DezeveranderingenzijnrelevantvoorhetoordeeldatergeensprakeisvancontinuïteitvanactiviteitennadatdeNatura2000-gebiedengeplaatstzijnopdelijstvangebiedenvancommunautairbelang.OverzichtvandeomgevingsvergunninghistorieAlleendevoordestikstofemissierelevantestukkenzijnhierondervermeld:1. Devigerendeomgevingsvergunningdateertvan1juni2004.Daarinwordtuitdrukkelijk

aangegevendatniethetmaximaleaantalvliegbewegingenisopgenomen.WelzijnermaximaleNOx-vrachtenvoorproefdraaienopgenomen.

2. Van2012dateerteenvergunningvooreenbiovergistingsinstallatiemeteencapaciteitvan100ton/dag.

Devergunningvan2004isderhalvenogsteedsvigerend,maarbevatgeenmaximaalaantalvliegbewegingen.WelisereenmaximaleNOx-vrachttenbehoevevanproefdraaienopgenomen.Activiteitenalslanden,opstijgen,taxiënendeaanlegvanextraparkeerplaatsenzijnnietmeegenomeninditoverzichtmaardragenbijaanhetoordeeldatergeensprakeisvancontinuïteit.OverzichtbouwkundigeactiviteitenMOBheeftbijdegemeenteHaarlemmermeerdebouwvergunningenopgevraagd,maarnognietontvangen.Eenaantalbouwactiviteitenbetreffen:1. Polderbaanisaangelegdin2003envanaf2003ingebruikgenomen.2. H-pierspeciaalvoorprijsvechtersgeopendinnovember2005.Metdeopeningvandezepier,die

eenoverblijfselwasvanhetSchiphol-masterplanuit2000,werddeD-pierontlast.3. ExtrarijbaanTangoin2014ingebruikgenomen.4. Op4april2017iseentijdelijkevertrekhalgeopend.5. Momenteelwordtergebouwdaaneennieuwepierenterminal.Deopeningvandezenieuwe

gebouwenstaatgeplandoprespectievelijkdecember2020en2023.

BijdegemeenteHaarlemmermeeriseenWob-verzoekingediendmetbetrekkingtotdebouwvergunningenvanaf1januari1998.Dezeinformatieisnognietbinnen.

11https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2019-0084.pdfenookhttps://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/27/rivm-ultrafijn-stof-rondom-schiphol-schaadt-gezondheid-a3965324

6

Ontwikkelingvanhetaantalpassagiers

SamenvattingUitWob-verzoekenaan,entelefonischoverlegmet,verschillendeministeriesendeOmgevingsdienstisgeblekendatdeLuchthavenSchipholnietovereenvergunningbeschiktinhetkadervandeWetnatuurbeschermingondanksdebijzondergroteNOx-enammoniakstikstofuitstooteneenforsenegatieveinvloedopeengrootaantalnatuurgebiedenintenminste3provincies.Ookzijnersignificanteeffectenopdegezondheidvanondermeerkinderen,dieonderderookvandeLuchthavenwonen.Hetaantalvliegbewegingennamin2018toetot499.444,nognetonderhetplafondvan500.000vliegbewegingen.Uitgaandevandereferentiedatumvan7december2004isergeentoestemmingvoormeerdan400.000vliegbewegingenperjaaromdatdestijdshetaantalvliegbewegingen400.000perjaarbedroeg.Ditbetekentdatiniedergeval100.000vliegbewegingenperjaar,metdedaaraangerelateerdestikstofemissies,nietvergundzijnenalsillegaaldienentewordenbeschouwd.Eengroeivandehuidige500.000vliegbewegingenperjaarnaar540.000perjaarzietMOBdaaromalhelemaalnietalseenrealistischjuridischscenario.VerdermerktMOBnogopdatnergensindevergunningeneenmaximaalaantalvliegbewegingenvan500.000vliegbewegingenperjaarvalttetraceren,nochindeomgevingsvergunningnochinhetLuchthavenbesluit.12VerzoekMOBverzoekthetbevoegdgezagomalleactiviteitenzoalsdiemomenteelinstrijdmethetrechtwordenverrichtdoorLuchthavenSchipholperdirecttelatenbeëindigenenbeëindigdtehouden.DitkanopkortetermijnalleendoorhetaantalvliegbewegingenopLuchthavenSchipholterugtebrengentothetaantalzoalsdatpositiefwasvergundopdereferentiedatum.Afsluitendeopmerkingen:MOBbehoudtzichhetrechtvooromhetaantalvliegbewegingenvan400.000perjaarnognaarbenedenbijtestellenwanneeruitdeopgevraagdeinformatieblijktdatereeneerderereferentiedatumheefttegeldendan7december2004.

12Inart.8.25vandeWetluchtvaartstaatdatereenluchthavenexploitatievergunningmoetzijn.Wellichtisdaarineenmaximaalaantalvliegbewegingenopgenomen.Dezeisopgevraagd.

7

VerderwordtopgemerktdathierdebeginselplichttothandhavingvantoepassingisendateeneventueelgedoogbesluitinstrijdzouzijnmetdeHabitatrichtlijn.HetzalduidelijkzijndatvanuitbreidingvandeLuchthavengeensprakekanzijn.Momenteelwordtergebouwdaaneennieuwepierenterminal,waarvandeopeningstaatgeplandoprespectievelijkdecember2020en2023.Voorzovernategaanishiervoorgeenpassendebeoordelinggemaaktenishetdevraagofdezebouwweldoorkangaan.MOBverzoektuomeenbevestigingvanontvangst.VanzelfsprekendisMOBgraagbereidomeentoelichtingtegevenopdeinhoudvandezebrief.Hoogachtend,

JohanVollenbroekVoorzitterMOBJuridischbijgestaandoor:-EmmaSonnemans,SORA,kvk:75526573-MinkOudeBreuil,OBORA,kvk:75430592Bijlage:UittrekselKamervanKoophandelvanMOB