Op weg naar intelligente netten in Nederland

Conclusies en aanbevelingen van de Taskforce Intelligente Netten

Innovatieprogramma Intelligente Netten

2

Op weg naar intelligente netten in Nederland

1. Intelligente Netten

2. Analyse en belangrijkste bevindingen van de Taskforce

3. Innovatieprogramma Intelligente Netten

4. Wordt Nederland exporteur van technologie, of van diensten?

3

• Er zijn twee parallelle trends te verwachten in Europa

Europeanisering: overnames en fusies; grote energiecentrales op grotere afstand van de energieconsument; meer uitwisseling van energie over de landsgrenzen heen

Decentralisatie: grote aantallen kleinschalige energiecentrales (DG), vaak gebaseerd op duurzame energiebronnen; nieuwe spelers, vaak kleine en lokaal opererende bedrijven; nieuwe samenwerkings-verbanden; participatie van eindgebruikers

Van EU naar NL, van T naar D

2010 2030 2050

4

Smart grids (Intelligente netten) – wat zijn dat?

• Smart Grids zijn innovaties rond energienetten

• Doel is een duurzame, betaalbare en betrouwbare energievoorziening

• Toevoeging van ICT maakt tweerichtingsverkeer en betere beheersing energiestromen mogelijk

Reforming

Gas

Electricity

Bi-directional power and information flows

Bron: European Technology Platform Smart Grids

5

Smart Grids – wat kan je er mee?

Met Smart Grids ontstaan nieuwe mogelijkheden, bijvoorbeeld:

• Vraagrespons bij gebruikers activeren

• Decentrale opwekking en opslag van energie beter inpassen

• Nieuwe producten, diensten en markten ontwikkelen

• De flexibiliteit van het energiesysteem verhogen (met name elektriciteit, al is er ook aandacht voor gas- en warmtenetten)

• Investeringen in infrastructuur beperken of uitstellen

• De betrouwbaarheid van de elektriciteitsvoorziening waarborgen

6

Investeringspatroon NL elektriciteitsnetten (gecorrigeerd voor inflatie; bron Netbeheerders)

• Investeringen nemen sinds 2005 weer toe door vervanging

• Dit biedt kansen voor toevoegen van intelligentie

7

Toenemende kosten bij hogere penetratie decentrale energieopwekking, maar innovaties in Smart Grids reduceren deze kosten

DG/RES-E penetration (%DG/peak load)

Incr

emen

tal c

ost

imp

act

Network integration costs Including network innovations

0

Lower energy losses

Reinforcement costs and energy loss increase

Lower reinforcement costs due to active network management and deferred investments

Innovaties:

• Technologische innovaties

• Innovaties in de waardeketen

• Institutionele innovaties

8

Smart Grids – Maatschappelijke Kosten en Baten

Additionele investeringen:

• ICT toepassingen in hoog-, midden- en laagspanningsnetten

• Glasvezel en randapparatuur, inclusief slimme meters

Baten op verschillende niveaus:

• Gebruikers: e-besparing, vraagresponse, variabele tarieven

• Netbeheerders: lagere investeringen door vraagresponse (minder reservecapaciteit nodig, hogere efficiency van netten)

• Energiesysteem: lagere piekcapaciteit, reductie balanshandhaving

• Maatschappij: verbetering milieukwaliteit en gezondheid, hogere voorzieningszekerheid

9

Versnelling van ontwikkelingen die relevant zijn voor intelligente netten in periode 2020-2030

Slimme meter + meer inzicht in e-verbruik, vanaf 2020: 80-95%

Warmtepomp tot 2020: 60% in nieuwbouw, na 2020: 80% in nieuwbouw

2010 205020302020 2040

Zon-pv: netpariteit: 2015-2020, groothandelsprijs: 2035-2045

Elektrisch vervoer: 1 miljoen auto’s in 2025

Micro-wkk: vanaf 2015-2020 vervanging cv-ketel

Wind op zee: > 6 GW na 2020

10

Verschuivende rollen van de consument

Passieve consument‘Gebruikt elektriciteit’Beperkte eigen opwekmogelijkhedenIn de ‘macht’ van de utilityEén provider met veel klanten

Actieve consumentConsument gaat kiezenInformatie wordt belangrijkerMeer providers en meer concurrentie bij selectieConsument heeft beperkt eigen opwekmogelijkheden Consument is betrokken bij energieproductie (‘groene stroom’)Differentiatie in contracten

Participatieve consumentInteractie met-service providerConsument wekt zelf stroom opSnelle ontwikkeling technolo-gische mogelijkheden voor klantDynamische, waarde-gebaseerde beprijzingActief in energiemanagement, nieuwe diensten door providers

11

Smart Grid initiatieven in Nederland

•Regionaal of gemeentelijk niveau:  Amsterdam, Texel, Noord Nederland (Energy Valley), Gelderland, Brabant, Rotterdam, Den Haag 

•Sectoraal: Building Brains, Brainport Development

•Bedrijven komen geleidelijk en toenemend op de markt met nieuwe producten, soms opererend in samenwerkingsverbanden zoals Smart Energy Collective

•Initiatieven van netbeheerders, vaak in samenwerking met andere partners

•Zie ook factsheets

12

Taskforce Intelligente Netten

Samenstelling van de Taskforce:

• Netwerkbedrijven

• Kennisinstellingen

• Adviesbureaus / Overigen

Taken van de Taskforce:

• Samenwerking organiseren

• Visie ontwikkelen

• Actieplan opstellen

Aanbevelingen Task Force1. Proeftuinen

• Grootschalige experimenten: systeeminnovaties• Bedrijfsleven trekkende rol• Consumenten betrokkenheid

2. Regulering» Tariefstructuur» Prijsprikkels» Rol netbeheerder

3. ICT-architectuur, standaarden en interoperabiliteit• Level playing field• Internationaal• privacy and security

Aanbevelingen Task Force4. R&D agenda

» Transitie van de energieinfrastructuur

» Exploitatie van de energieinfrastructuur

5. Ecosysteem

• Gedeelde visie

• Kennisontwikkeling

• kennisuitwisseling

6. Internationaal

» Leerervaringen

» Gezamenlijke kennisontwikkeling

» export

15

Kritieken en adviezen uit consultatieronde

• Er is een (te) prominente rol van netbeheerders in het document

• Positioneer en activeer de gebruiker en diens 'benefits'

• In de visie dient meer aandacht te zijn voor integrale benadering E, G en W, met name voor invulling van lokale energieconcepten

• Geef ook aandacht aan bedrijvenparken en industriële terreinen

• Toepassen van Smart Grids concepten biedt ook voordelen op middenspanningsniveau

• Sluit aan bij andere energietransitie-ontwikkelingen (elektrische auto, energiebesparing in gebouwde omgeving, opwekking duurzame energie) 

Innovatieprogramma Intelligente Nettenwww.agentschapnl.nl/intelligentenetten

Doel: realiseren actieplan van de taskforce

• Proeftuinen

• Kennisontwikkeling, kennisverspreiding

• Netwerkfunctie

• 6 Thema’s

Activiteiten: waar sluit u bij aan?• Proeftuinen: voorbereiding

• Regulering: handvaten voor wet- en regelgeving

• Interoperabiliteit: ontwerp aanpak

• R&D: EOS

• Ecosystemen: conferentie, website, linkedin, MKBA

• Internationaal: ontwerp strategie

Vragen of aanbevelingen? Mail ons ipin@agentschapnl.nl

• Wordt Nederland exporteur van technologie of diensten?

• Welke rol wilt u spelen?

• Wat is uw ambitie?

• Hoe kunnen we u het best ondersteunen?

Dank u voor uw aandacht

Esther Keijser

Innovatieprogramma Intelligente Netten

Esther.keijser@agentschapnl.nl