ONDERZOEK NAAR LEREN DRINKEN · ONDERZOEK NAAR LEREN DRINKEN •EFS •Checklist Orale Voeding...

Post on 15-Feb-2020

4 views 1 download

Transcript of ONDERZOEK NAAR LEREN DRINKEN · ONDERZOEK NAAR LEREN DRINKEN •EFS •Checklist Orale Voeding...

ONDERZOEK NAAR LEREN DRINKEN

• EFS

• Checklist Orale Voeding

• SOFFI

• NOMAS

• Oral Feeding Skills

• PIBBS

• Cervicale auscultatie

• Rx slikact

• Videomanofluoroscopie

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• °orale voeding - 54 w pca

• 32 items

• 3 observatie fasen – Orale voedingsbereidheid

– Orale voedingsvaardigheid

– Observatie na voeding

– Aansluitend: voedingsadviezen

• MAAR – Haalbaarheid?

– Observaties/Interpretaties ?

EARLY FEEDING SKILLS ASSESSMENT (EFS)

S.Thoyre, C. Shaker, K. Pridham, 2005: DOEL

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

CHECKLIST ORALE VOEDING

• Alle zuigelingen moeite orale voeding

• Algemene gegevens kind en manier van voeden • 30 items voor, tijdens en na voeding

• Score ja, nee, twijfel

• Orale voedingsbereidheid

• Orale voedingsvaardigheid • Voedingsadviezen:

– Enkel aanpassingen waarbij kind een actieve rol

– Andere na logopedisch consult

• Voordeel: Praktisch: – in oogopslag duidelijk opstart orale voeding en evt afbreken

voeding

– Duidelijk overzicht 8 voedingsmomenten op 1 A4

– Stoppen indien voeding 48 goed gaat (Evt. Herstart)

CHECKLIST ORALE VOEDING UMC St Radboud (2009)

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Referentiegids

• Algoritmes • Observatie gedrag baby

• Beslissingen

– Directe (bv. andere speen)

– Indirecte (bv. Aanpassen visuele en auditieve input)

• Acties t.o.v.

– Fysiologische stabiliteit

– De zich Ontwikkelende mogelijkheden

– De Kwaliteit van de ervaring

SUPPORTING ORAL FEEDING IN FRAGILE

INFANTS: SOFFI E.S. Ross, M.K Philbin ( 2011): WAT?

Julie Verfaillie 3 juni 2016

NOMAS (M.Palmer et al., 1990)

• Evaluatie van het zuigpatroon baby’s 0-2mnd tijdens eerste 2

min FV

• Obv. Observatie tong- en kaakbewegingen

• Onderscheid

– Normaal patroon

– Gedesorganiseerd patroon

– Dysfunctioneel patroon

• Opmerkingen – Niet ontwikkeld voor evaluatie prematuur geboren baby’s

– Training vereist

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ORAL FEEDING SKILLS (OFS) (C.Lau en Smith, 2011)

• % ml gedronken/ voorgeschreven ml

•= > of = 80%

Overall transfer: OT

•% ml gedronken/ voorgeschreven aantal ml tijdens eerste 5 min

•~ orale voedingsvaardigheden

• > 30%

Proficiëntie: PRO

•Aantal ml gedronken/ min voedingsduur

•~ orale voedingsvaardigheden + uithouding

• > of = 1,5 ml/min

Rate of transfer: RT

Bolusverlies

Julie Verfaillie 3 juni 2016

CERVICALE AUSCULTATIE

• Subjectieve informatie over slikken en

ademhaling ter aanvulling andere

onderzoeken

Julie Verfaillie 3 juni 2016

INSTRUMENTEEL ONDERZOEK

• Rx slikact

• Videomanofluoroscopie

Julie Verfaillie 3 juni 2016

PROTOCOL ZOL

Julie Verfaillie 3 juni 2016

DOEL

• Ondersteunen voedingsgebeuren

• Preventie

• Bijdrage vroege diagnostiek

• Met ouders op weg gaan

Julie Verfaillie 3 juni 2016

WAT?

• Referentiemap

• Praktisch werkbare protocols observaties in kader van hulpverlening, niet training

• Training collega’s: o.a. NICU dagen

• Digitaal werken: Systematisch evalueren, noteren en opvolgen in digitaal medisch dossier

• Samen met ouders op weg tijdens gezamenlijke voedingsobservaties en samen bespreken beleid

• Aanhouden van structuur en werkwijze over de diensten heen – Raadpleging COS Leuven-Limburg

– Raadpleging Rond De Tafel pediatrie

Julie Verfaillie 3 juni 2016

TIJDLIJN

Nov 2012

•Protocol NICU ZOL

•Ervaringen NICU

•Literatuurstudie

•Vorming

2014

•‘Protocol 1’ nieuwe verpleegfiche

Okt 2015

•’Protocol 2’ Chipsoft

2016

•Feedback

•’Protocol 3’

Juni 2016

• Delen protocols & ervaringen

• Denktank

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOOR OPSTART

• Casus Thijs

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ORALITEIT

• Door wie?

• Doel? Mondzone – Aanspreken

– positief stimuleren

– Negatieve ervaringen beperken

• Wat? – Bevorderen (o)-H-M contact

– OSP

– NNZ ( an sich, SV, stress)

– Mondzorg

– …

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ORALITEIT: ORALE STIMULATIE

• // Baarmoeder

• Specifiek

– Stimuleren OSM

– Orale desensitisatie

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ORALITEIT: NNZ

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ORALITEIT: NNZ

• Voordelen – Fysiologische controle (Sehgal, 1990; Woodson and Hamilton,

1988) • Ademhaling

• GI peristaltiek

• saturatie

• hartslag

– Motorische controle • Niveau CZS: CPG

• Spierkracht: betere expressie en suctie

Matuurdere zuigvaardigheden

• Indirect: invloed op anatomie: hoog verhemelte

– Status controle: alerte status, verandering van status

tijdens de voeding (McCain, 1995)

Snellere transitie naar volledige VPO

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ORALITEIT: BOLUS met SPUITJE

• Wat?

• Met 1 ml spuitje

• Boli 0,1 ml

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Orale stimulatie

Rhune

LEREN ETEN &

FAMILY CENTERED CARE • Voedingsverhaal

• Op-voeden

• Interactie & communicatie

• Samen met ouders op weg rond voeding

• Gezamenlijke observatie & info

• Voedingsplan

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Voedingsverhaal:

– Kangoeroezorg BV

– Vasthouden tijdens SV

– NNZ tijdens SV

MAALTIJD: VOEDINGSVERHAAL

B.Brazelton: ‘De voedingsdans’

Julie Verfaillie 3 juni 2016

MAALTIJD: OP-VOEDEN

Hoera ik

weeg 2 kg!

Julie Verfaillie 3 juni 2016

MAALTIJD

Louise

Julie Verfaillie 3 juni 2016

MAALTIJD: COMMUNICATIE

•Wanneer?

•Hoe?

•Wat?

•….

Individueel

Communicatieprofiel-

en plan opstellen

Betrokkenheid en contingente repons verzorger = Beste

maat voor voedingssucces! (Thoyre et al 2004) Julie Verfaillie 3 juni 2016

OPSTART ?

• Casus Eline

Julie Verfaillie 3 juni 2016

LEREN

• Maturatie: zie hoger: PMA ~ Z, S, AH, Coordinatie, stabiliteit

• Ervaring: Simpson et al.2002 – vroeger opstart VPO 1x/dag, vroeger 4x/dag,

vroeger volledige VPO

• Nood aan positieve ervaringen functionele patronen

• + Gestandaardiseerd aanbod: voedingsplan, voedingsverhaal

Julie Verfaillie 3 juni 2016

LEREN

Zo snel mogelijk opstart

VPO

Ontwikkelings-gerichte zorg

Leren eten door ondersteunen baby bij

regulatie subsystemen

• wat vraagt het van de baby?

• Wat heeft de baby nodig om

gereguleerd te zijn?

Opm! Vermoeid kind soms geen energie

om stress-signaal uit te zenden!

Julie Verfaillie 3 juni 2016

CHECKLIST OPSTART ORALE

VOEDING INHOUD

• Stabiliteit in subsystemen

• Voedingssysteem: Techniek: NNZ

• Voedingssysteem: Veiligheid: Geen indicaties

voor slikproblemen

• Maaltijd:

– Betrokkenheid: TZR en initiatie zuigen bij aanbieden

speen

– Samen met ouders evalueren en opstart bepalen

Julie Verfaillie 3 juni 2016

STABILITEIT in SUBSYSTEMEN

Fysiologische stabiliteit

• Voeding=inspanning

• Fysiologische is basis

• Evaluatie tijdens

verzorging& NNZ

• Stabiele vitale signalen

– RR 40-60/min

– HR 120-180/min

– SPO2 > 85-90 %

• Goede kleur

Motorische stabiliteit

• Adequate positionering

mogelijk & volgehouden

tijdens NNZ:

– Stabiele spiertonus

– Matige flexie thv schouders,

romp en heupen

– Armen en handen in

middellijn

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• veiligheid en stabiliteit

• Betrokkenheid

• Efficientie

• Rustig alert kunnen zijn

• Met prikkels kunnen omgaan: gedrag kunnen organiseren bij extra taak/manipulatie

STABILITEIT in SUBSYSTEMEN: STATUS

Julie Verfaillie 3 juni 2016

BETROKKENHEID

• voedingssucces & ontwikkeling

• Veiligheid

• Voedingsgebeuren

• Cue engagement: Bij aanbieden fopspeen:

mond openen en zuigen initiëren

STABILITEIT in SUBSYSTEMEN: STATUS: BETROKKENHEID

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOEDINGSSYSTEEM: VEILIGHEID

• Geen indicaties slikproblemen

– Reflexen: LCR, hoest,…

– Speekselverlies

• Anterieur

• Posterieur

– Nood aan aspiratie

– Stem

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOEDINGSSYSTEEM: TECHNIEK

• Zuigen:

– NNZ: Ritmische compressie en suctie

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

NNZ

Julie Verfaillie 3 juni 2016

OPM: ritmisch zuigen!

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• CASUSSEN

Stefan

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Chipsoft versie okt

2015

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

TIJDENS OPBOUW NAAR

VOLLEDIGE VOEDING PER OS

• Wat?

• Orale voedingsbereidheid

• Voedingsevaluatie en voedingsplan

• Voedingsprofiel en voedingsplan

• Informatie aanpassingen voedingsplan

• Afbreekcriteria

Julie Verfaillie 3 juni 2016

AANGEPASTE OMGEVING

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ORALE VOEDINGSBEREIDHEID

INHOUD Checklist opstart orale voeding + Cfr. Maaltijd: - betrokkenheid - hongersignalen

BETROKKENHEID +

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOEDINGSEVALUATIE

INHOUD

• Stabiliteit in subsystemen

• Voedingssysteem: veiligheid

• Voedingssysteem: efficiëntie

• Voedingsplan

Voedingsobservatie

- Context

Aanbieding

Omgeving

Begeleiding

-Eerst beschrijven, dan interpreteren!!!!

Julie Verfaillie 3 juni 2016

STABILITEIT in SUBSYSTEMEN

• Voor, tijdens, na de voeding

• Stress-signalen: Wenkbrauwen optrekken, fronsen, wegdraaien van

speen/tepel, toename bewegingsonrust en/of tonus tijdens

voeding (H.Als et al 2005)

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOEDINGSSYSTEEM: VEILIGHEID

• Indicaties verslikken

– Reflexen

– Geluiden bij slikken

– Herhaald slikken

• Stabiliteit

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOEDINGSSYSTEEM: EFFICIENTIE:

ORAL FEEDING SKILLS (OFS) (C.Lau en Smith, 2011)

• % ml gedronken/ voorgeschreven ml

•= > of = 80%

Overall transfer: OT

•% ml gedronken/ voorgeschreven aantal ml tijdens eerste 5 min

•~ orale voedingsvaardigheden

• > 30%

Proficiëntie: PRO

•Aantal ml gedronken/ min voedingsduur

•~ orale voedingsvaardigheden + uithouding

• > of = 1,5 ml/min

Rate of transfer: RT

Bolusverlies

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOEDINGSSYSTEEM: EFFICIENTIE:

ORAL FEEDING SKILLS (OFS) (C.Lau en Smith, 2011)

1ml, 5ml 0,1 ml 1ml 10ml

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Chipsoft versie okt

2015

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Chipsoft versie okt

2015

VOEDINGSPLAN

“To give the illusion we have control so

we wait more patiently for things to

change…”

Functioneel oefenen

Wat moet het kind leren?

Hoe kunnen we het daarbij

helpen?

Julie Verfaillie 3 juni 2016

STABILITEIT: FYSIOLOGISCH

Julie Verfaillie 3 juni 2016

STABILITEIT: MOTORISCH

Julie Verfaillie 3 juni 2016

STABILITEIT: MOTORISCH

Julie Verfaillie 3 juni 2016

STABILITEIT: STATUS

• Rustig maken

– Ritme

– Verminderen sensorische input

– Inbakeren

• Alert maken – Aritmisch

– Verhogen sensorische input

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ONDERSTEUNEN ZUIGEN

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ONDERSTEUNEN COÖRDINATIE:

AFSTEMMEN FLOW

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Met spuitje aanbieden

ONDERSTEUNEN COÖRDINATIE: AFSTEMMEN FLOW

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Wat?

– Speen ‘kantelen’ /uit centrale groeve

nemen/uit de mond nemen/ AH

stimuleren

– Heraanbieden na diepe AH

ONDERSTEUNEN COÖRDINATIE: EXTERNE PACING

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOEDINGSSYSTEEM: TECHNIEK

• Andere speen?

– Flow rate

– Afwijking orale

structuren

– Praktisch

• Grootte

• Flow

• Vorm

• Materiaal

Julie Verfaillie 3 juni 2016

ONDERSTEUNEN EFFICIËNTIE

VOLUME:

- ondersteunende SV

- Calorische waarde melk

Flow Techniek

Uithouding:

- Stabiliteit

- pauze

TIJD

Julie Verfaillie 3 juni 2016

MAALTIJD

Louise

Julie Verfaillie 3 juni 2016

AFBREKEN VOEDING

- Wanneer voeding ‘niet succesvol’

- Bij niet bij te sturen

• Tekens van instabiliteit/discomfort

• Tekens van onveilige voeding

• Tekens van inefficiente voeding

• Tekens van discomfort

• Tekens van disengagement

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

?

Casus Pieter en Thomas Belang breed kijken naar individuele manier leren drinken en dit ook

naar ouders communiceren

VOEDINGSPROFIEL

Julie Verfaillie 3 juni 2016

?

• Wie wordt door de logopedist gezien? • Risicofactoren

• < 32w • Dysmatuur • Vermoeden neurologische problemen • Vermoeden genetische afwijking • Afwijkende orofaciale structuren

• Consult

VOEDINGSPROFIEL

Julie Verfaillie 3 juni 2016

?

VOEDINGSPROFIEL

• Wat? • Voedingsevaluatie

(zie hoger)

+ • Klinisch onderzoek

• Voedingsobservatie ~ ouders • Evaluatie techniek

• Observatie gedrag

• Interactie en op-voeden

• Voedingsplan

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Tong

KLINISCH ONDERZOEK: STRUCTUREEL

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Lippen • Neus

KLINISCH ONDERZOEK: STRUCTUREEL

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Onderkaak • Wangen

KLINISCH ONDERZOEK: STRUCTUREEL

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Verhemelte

KLINISCH ONDERZOEK: STRUCTUREEL

Julie Verfaillie 3 juni 2016

KLINISCH ONDERZOEK: SENSOMOTORIEK & MONDFUNCTIES

• Voedingsreflexen (context!)

• Orale responsiviteit

• H-M contact

• Positie, Tonus, Kracht, Beweeglijkheid

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Zuigen

• NNZ- NZ

• ~ “C.Lau”

• ~ “Nomas”

• Slikken

• Indicaties dysfagie

VOEDINGSOBSERVATIE: TECHNIEK

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Coördinatie Z/S/AH

• Immatuur/transitioneel/matuur

• Indicaties zwakke coördinatie

VOEDINGSOBSERVATIE: TECHNIEK

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Chipsoft versie okt

2015

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Chipsoft versie okt

2015

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016

VOEDINGSPLAN

• Voedingsplan • + Oraal stimulatie programma • + Ondersteuning maaltijd • + Op-voeden

Julie Verfaillie 3 juni 2016

MAALTIJD: OP-VOEDEN

• Gezamenlijke voedingsobservaties

• Interactie en communicatie

• Op-voeden

• Perspectief scheppen en Informeren

Julie Verfaillie 3 juni 2016

• Intern

•Extern Verslaggeving

•Voedingsobservatie fles thuis

•Afsluitend gesprek Ouderbegeleiding

•Continuïteit in werkwijze

•Continuïteit in team

Opvolging voeding

en communicatie

Organiseren externe

hulpverlening

Julie Verfaillie 3 juni 2016

FOLLOW-UP

• Casus Alexia 6mnd

• Voedingsprofiel – Klinisch onderzoek

– Mondfuncties

– Voedingsobservatie • Voedingsvaardigheden

– Maaltijd • Communicatie

– Voedingsplan

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Casus Bram

• 24 mnd

• CP na asfyxie bij geboorte

• ‘s ochtends verlopen de maaltijden goed met goede interactie

• ‘s avonds verlopen de maaltijden moeizaam met verslikken op dunvloeibaar en moeilijk verwerken vaste voeding

• Voedingsobservatie ‘s avonds – Fysiologisch:

• Beperkte uithouding, onvoldoende voor succesvolle volledige voeding per os

• GERD

– Motorisch • Beperkte hoofdcontrole

– Status • Snel moe

• Weinig betrokken, zeker naar einde van de voeding

– Interactie • Beperkt

Julie Verfaillie 3 juni 2016

CRITERIA DOORVERWIJZEN

• Indicaties onveilig

• Ongereguleerd – Stress

– Niet betrokken

• Technische problemen

• Inefficient drinken

• Maaltijd onaangenaam

• Op-voedingsproblemen

• Problemen ‘Oraliteit’

Julie Verfaillie 3 juni 2016

TAKE HOME

Voedingssyteem

• Veiligheid

• Efficientie

• Techniek

Julie Verfaillie 3 juni 2016

TAKE HOME

Maar ook zo vroeg mogelijk

• Baby’s engageren in en begeleiden bij

maaltijd en oraliteit

• Ouders engageren in en begeleiden bij

installeren maaltijd en bij op-voeden

Julie Verfaillie 3 juni 2016

Julie Verfaillie 3 juni 2016